Ismail Kadare: Rugova, president pa armë, pa zyre e pa ushtri

Ismail Kadare dhe Ibrahim Rugova janë dy njerëz të mëdhenj për shqiptarët. Të dytë edhe kanë shkruar dhe i janë future me zell e me xhelozi studimit dhe letërsisë. Rugova më shumë si studiues ndërsa Kadare më shumë si shkrimtar, ata i bashkon, nëse jo asgjë, Franca, si një shtet ku të dytë kanë pëlqyer të jetojnë e punojnë për një kohë, shkruan KultPlus.

Sot, në përvjetorin e vdekjes së Ibrahim Rugovës, po sjellim fjalët e Kadaresë mbi këtë figurë të njohur për shqiptarët: “Ibrahim Rugova, kolosi i brishtë i Kosovës” (frele), siç është quajtur shpesh, është një president “sui generis”. President të tillë, pa armë, pa zyre, pa ushtri, mund të tallen e të keqtrajtohen nga ta që i kanë të gjitha këto, ashtu siç e tallën dhe i vunë kurorën me gjemba Krishtit. E në të vërtet serbëve u pëlqen të tallen ashtu.

E megjithatë, ky president pritet ndërkaq prej shefave të shteteve, çka jep shpresë se bota dika ka mësuar, së paku nga historia e Krishtit… Rugova është pjellë e një kombi, e një aspirate dhe e një qytetërimi, botës shqiptare.

Kjo botë ka nevojë sot të mbrohet.”, ka thënë mes tjerash Kadare. “Rruga e Kosovës drejt pavarësisë ende është e shtruar me gurë, por me disa përjashtime të pakëndshme ajo nuk ka qenë e hapur me terrorizëm, dhunë dhe bombahedhës vetëvrasës. Populli i tij dhe bota duhet t’i falënderohen Ibrahim Rugovës për këtë: në butësinë e tij kishte çelik” ka thënë Kadare për Presidentin Historik të Kosovës – Ibrahim Rugovën.

Ibrahim Rugova ndërroi jetë më 21 janar 2006. / KultPlus.com

Yll Rugova emërohet drejtor i Kulturës në Komunën e Prishtinës

Yll Rugova është zgjedhur drejtor i Kulturës në Prishtinë.

Rugova, i lindur në vitin 1984, njihet si aktivist politik. Me profesion ai është dizajner dhe tipograf.

Ndryshe në opinionin publik Rugova njihet edhe si një nga themeluesit e “Partisë së Fortë” dhe iniciator i disa aktiviteteve politike, përfshirë këtu edhe protesta.

Ai ligjëron dizajn grafik në një nga Universitet që funksionojnë në Kosovë dhe është bashkëthemelues i një kompanie që quhet “Trembelat”. Rikujtojmë se Drejtoria e Kulturës, Rinisë e Sportit në Prishtinë vitet e fundit u udhëhoq nga Besart Vllahinja, nga radhët e AKR-së. / KultPlus.com

Fotografi ekskluzive e presidentit historik Ibrahim Rugova në vitin 1997 (FOTO)

Sot janë mbushur 12 vite nga shkuarja në amshim e presidentit historik të Kosovës Ibrahim Rugova. Sot gjithçka mbizotëronte në frymë Rugoviane, dhe shumë fytyra publike në Kosovë, e kujtuan presidentin historik në mënyra të ndryshe e fotografi nga më të rrallat, shkruan KultPlus.

Një fotografi e rrallë është publikuar edhe nga njeriu i afërt i presidentit Rugova, Adnan Merovci, i cili ka sjellë një fotografi ekskluzive të realizuar në vitin 1997.

“Në vend të përkujtimit për 12 vjetorin e ndërrimjetës!
Presidenti RUGOVA kishte mendjen, punën, orientimin dhe gishtin kah INDEPENDENCE (Pavarësia)!
Foto ekskluzive të cilën e kam bërë në vitin 1997, afër Capitol Hill në Washington D.C.”, ka shkruar Merovci në rrjetin social Facebook./ KultPlus.com

Bebe Rexha reagon ndaj abuzimeve seksuale

Këngëtarja shqiptare me famë botërore, Bebe Rexha i është bashkuar fushatës së femrave, e cila po përkrahet edhe prej meshkujve, kundër abuzimeve seksuale ndaj grave.

Këtë e ka bërë Rexha duke publikuar një mesazh në llogaritë personale të rrjeteve sociale.

“Nëse do të më thërrisni bushtër, më thirrni bushtër e keqe”, ka shkruar ndër të tjerash Rexha në Instagram./ KultPlus.com

If you’re gonna call me a bitch, call me a BAD BITCH!

A post shared by Bebe Rexha (@beberexha) on

Skënderbeu dhe letra e tij drejtuar Papës në Romë pesë shekuj më parë (FOTO)

Kjo është letra që Skënderbeu ia kishte dërguar Papës në Romë.

Kjo letër daton që nga 8 prilli i vitit 1456, ndërsa kjo gjë është bërë e ditur përmes një punimi të Dhimitër Pilika i cili kishte shkruar për të në janar të vitit 1967, përcjell KultPlus.

Gjergj Kastrioti Skënderbeu-Zot në Arbër, asht siç thuhej në fund të letrës, i ishte drejtuar Papës në Romë, duke i treguar për turqit të cilët ishin përgatitur për një sulm të radhës ose ndaj Shqiptarëve ose ndaj Danubit. Me këtë letër dërguar nëpërmjet Pal Engjëllit-mikut të ngushtë të Mbretit të Arbërve, Skënderbeu i kishte kërkuar ndihmë Papës.

Kjo pra është letra e shkuar pesë shekuj më parë nga Gjergj Kastriotit Skënderbeu. (Letra është botuar nga Gazeta Tema)/ KultPlus.com

“Charlie’s Angels” rikthen tri detektivet në sheshxhirim

Tre detektivet më të bukura të ekranit do të rikthehen së bashku në muajin prill të këtij viti në filmin “Charlie’s Angels”.

Një nga detajet e zbuluara për filmin më të ndjekur është se do të ketë premierën e tij në vitin 2019, ndërkohë që edhe vendi ku do të realizohen xhirimet është gjetur.

“Omega Underground” raporton se filmi “Charlie’s Angels” do të nisë xhirimet jashtë SHBA-së dhe konkretisht në Budapest më 18 prill./ KultPlus.com

Rreth krijimtarisë studimore të Ibrahim Rugovës

Shkruan Anton Nikë Berisha.

Në fushën e studimit të letërsisë Ibrahim Rugova la një trashëgimi sa të pasur aq dhe të veçantë. Kjo dëshmohet me një varg veprash vlerash të mëdha, ku ndriçohen çështje teorike dhe estetike të letërsisë si art i fjalës dhe interpretohen një varg veprash letrare si tërësi tekstore shprehëse dhe kuptimore si, fjala vjen, Prekje lirike (1971), Kah teoria (1978), Strategjia e kuptimit (1980), Vepra e Bogdanit 1675 – 1685 (1982), Kahe dhe premisa të kritikës letrare shqiptare 1504 – 1983 (1986), Refuzimi estetik (1987).

Ato dallohen jo vetëm për shumësinë e dukurive që vështrohen, për interpretimet e veprave të letërsisë shqipe dhe të letërsive të tjera, po dhe për qasjen moderne të tyre, ku përdoret një sistem i pasur nocionesh që zbatohet në studimet e letërsive të mëdha. Kjo gjë e shkëputi studimin tonë letrar nga qasje pozitiviste që ishte ngulitur thellë në të.
Veprën letrare poetike Ibrahim Rugova e vështroi në kompleksitetin teorik dhe të realizimit praktik, në tërësinë e funksionimit e të pranimit të veprës e të ndikimit estetik të saj në marrësin. Duke e parë dhe studiuar veprën letrare si fenomen të hapur e kompleks, Rugova hulumtoi aspektin konotativ – kuptimor, si rezultat i strukturimit të veçantë gjuhësor – poetik, pra vrojtoi çka mund të thotë një vepër letrare, sidomos formën dhe mënyrën si thuhet ajo. Brenda këtij përimtimi të veprës letrare dhe procesit kompleks të formësimit, Rugova zbatoi sistemin e vet të mendimit, të aplikimit dhe të realizimit të tij. Për t’ia dalë kësaj atij i ndihmoi njohja e mirë e teorisë dhe e praktikës letrare. Mendimi i tij për disa dukuri letrare e sidomos për disa nga veprat më të rëndësishme të letërsisë shqipe, si ato të Xoxes, Kadaresë, Podrimjes, etj. nuk del apriori imponues. Thellësia dhe ngjeshësia e mendimit të tij pasojnë nga konceptimi, organizimi, shkoqitja – analizimi i fenomeneve që i merr në shqyrtim. Autori nuk thotë dhe nuk e sforcon qëllimisht pohimin me shprehje retorike, por nëpërmjet mendimit të qëndrueshëm, si rrjedhojë e studimit dhe e analizës paraprake përkushtuese.

Në studimet e veta Ibrahim Rugova gjithmonë la mundësinë e vështrimit të dukurive edhe nga pikëvështrime të tjera, madje edhe të ndryshme nga ato që i bën ai. Kjo ndodh meqë vepra letrare vështrohet si fenomen që secili e lexon dhe vë komunikim në mënyrën e vet, varësisht nga niveli i përgatitjes teorike dhe i njohjes së praktikës letrare, estetikës receptive, por edhe më gjerë. Për këtë arsye nëse me të drejtë thuhet se kritika dhe interpretimi objektiv dhe thellësisht kreativ ia shton vlerën veprës letrare, zgjeron dhe thellon kuptimin e ekzistimit e të ndikimit, shpalos strukturimin e botës poetike të veprës letrare, pra ekzistencën dhe qenësinë e saj, atëherë një gjë e tillë realizohet në mënyrë të ndjeshme dhe të veçantë në veprat e Rugovës. Sistemi i ngritur i koncepteve, përkatësisht standardizimi i tyre, pa të cilin nuk mund të mendohet studimi modern dhe bashkëkohës, i japin veprës së tij një dimension të ndjeshëm koherencës së mendimit dhe të interpretimit. Me veprat e tij saktësohet dhe funksionalizohet matagjuha e shkencës së letërsisë në kulturën tonë.

Mund të thuhet se çdo libër i tij i botuar paraqiti një çast të shënuar brenda mendimit tonë letrar teorik e kritik. Kështu në veprën e parë teorike interpretuese Prekje lirike (1971) me një gjuhë të veçantë shprehëse ai depërtoi thellë në esencat lirike e kuptimore të poezisë së disa poetëve më të njohur botërorë e shqiptarë si, fjala vjen, Bodlerit, Jeseninit, Lorkës, Preverit, pastaj Nolit, Migjenit, Serembes etj. Nëpërmjet gjuhës poetike-interpretuese thellohet në tiparet dhe cilësitë artistike e estetike të poezive të shqyrtuara dhe arrin një identifikim të plotë me forcën lirike e komunikuese të krijimit – si shprehësi e përjetësisë poetike.

Kështu ngjet edhe me veprën Kah teoria (1978), ku letërsia vështrohet si diferentia specifica dhe problemet e saj qenësore i trajton në rrjedhën e përgjithshme të mendimit teorik e kritik, pra sjell një informacion të rëndësishëm, të drejtpërdrejtë, nga kulturat dhe letërsitë e tjera.

Këtë mënyrë studimi të letërsisë, të dukurive e të veprave konkrete letrare Rugova e pasuroi dhe me librin Strategjia e kuptimit, që është një verifikim i ri i aftësisë së tij që të merret me çështje konkrete të studimit dhe të interpretimit të veprës letrare e të dukurive të saj, ku sintetizohet e realizohet praktika letrare – vështrimi dhe interpretimi i veprës letrare si unitet formësor, kuptimor e artistik. Strategjia e kuptimit dëshmon për cilësinë dhe vetëdijesimin e mendimit tonë teorik dhe estetik; shpreh përbashkimin e teorisë dhe të praktikës letrare – një artikulim dhe interpretim modern të problemeve të artit të fjalës në përgjithësi e sidomos të veprës letrare në veçanti. Për herë të parë brenda mendimit tonë kritik letrar dhe estetik përligjet njohja e thellë e teorisë në shqiptimin dhe analizimin e dukurive të veprës letrare në planin konotativ, ku veçanërisht shprehet saktësia dhe preciziteti i konceptimit të objektit të shtruar, i të shprehurit e i të menduarit nëpërmjet metagjuhës; një kohezion i logjikës vetëzotëruese, funksionale e nxitëse, një siguri për të komunikuar me probleme ontologjike të letërsisë dhe të veprës letrare, pa e imponuar çështjen e shtruar, por duke e shprehur nëpërmjet kuptimësisë sintetizuese individuale dhe gjithnjë duke e ndërlidhur atë në një kontekst më të gjerë. Rugova në mënyrë të vijueshme gjakon kuptimin në veprën letrare në një varshmëri e kushtëzim të ndërsjellë me përbërësit e tjerë qenësorë si, fjala vjen, shtresat e rrëfimit artistik, imazhet, figuracionin etj. Ai vë në dukje se vepra artistike është fakt artistik, ku vërtetohen një apo disa ide dhe pikëpamje, të mënyrës shtjelluese artistike, çka shpreh baraspeshën e një të vërtete që kërkohet të theksohet e të afirmohet.

Çështjen e shpalimit të kuptimit në veprën letrare autori e zhvillon në mënyrë aplikative dhe vë në dukje se është i domosdoshëm cilësimi i kuptimit dhe i cilësimit të kuptimit, domethënë i kuptimit të zbatuar në veprën letrare dhe i atij që i ia japim ne. Autori konstaton se kuptimi nuk mund të zëvendësohet me përmbajtjen e forma me strukturën, as anasjelltas, sepse vetë ky është finalitet i këtij organizimi organik që quhet vepër e realizuar përmes shkrimit.

Studimin e dukurive teorike, estetike dhe interpretuese Rugova e pasuroi edhe me librin Refuzimi estetik (1987), ku arti letrar, sidomos vepra letrare dhe mundësia e komunikimit dhe e ndikimit të saj në lexuesin vështrohet në një këndvështrim sa të ndërliqshëm, aq dhe modern, duke e parë atë si një tërësi shumësore përbërësish dhe mesazhesh poetike e jo si porosi dhe këshillë, siç e parapëlqente dhe e shprehte studimi pozitivist. Ai ngrihet kundër imponimit në letërsi, kundër përcaktimeve politike e ideologjike dhe i jep përparësi qasjes dhe interpretimit të lirë e kompleks të përbërësve poetikë të veprës letrare dhe rëndësisë së ndikimit të saj estetik në lexuesin.
Në rrafshin e interpretimit të veprave konkrete, studimi monografik Vepra e Bogdanit 1675 – 1685, dëshmon aftësinë dhe dijen e tij të lartë, të ballafaqohet dhe të vërë komunikim me tekste të ndërliqshme siç është Cuneus Prophetarum (Çeta e profetëve) e Pjetër Bogdanit, e shkruar në gjuhën shqipe qysh më 1675 dhe e botuar në shqip dhe e përkthyer në italisht më 1685 (në Padovë).

Cuneusi i Pjetër Bogdanit i doli Rugovës si një vepër monumentale e letërsisë sonë të vjetër, por edhe e letërsisë sonë në përgjithësi, në të cilën për herë të parë në gjuhën shqipe, në një nivel, me një gjerësi e me kompetencë të lartësuar shtrohen, theksohen e shkoqiten probleme të rëndësishme teologjike, filozofike, letrare, estetike, kosmogonike etj. Ato nuk janë shtruar dhe konceptuar rastësisht dhe dosido, sepse, si thekson autori, Çeta “[…] nuk është (vepër) thjesht speciale, që i kushtohet vetëm një problemi të veçantë. Për kah ideja themelore mund të konsiderohet si e tillë, po për nga problemet e shumta, marrë në planin metodologjik, është vepër universale, sepse përfshin dhe përmban në vete, në objektin e vrojtimit dhe të shqyrtimit të vet, disa klasematika problemesh e çështjesh rreth një apo disa ideve qendrore e esenciale, prandaj e gjithë vepra është një praktikë filozofike, një filozofim i pasur dhe i thelluar me argumente mbi krijimin, marrë në kuptimin më të gjerë dhe mbi jetën dhe përvojën njerëzore në planin e vendosjes dhe të shqyrtimit”. Të gjitha këto, vijon Rugova, përligjen në këtë vepër me “Një ligjërim intelektual e energjik në krijim dhe në formulim”.

Rugova i qaset dhe e zbërthen konceptin teologjik në veprën e Bogdanit, historinë e ekzistencës së njeriut – qenien e pavarur (ente independente) – Zotin, por edhe çështje të filozofisë së Mesjetës, me të cilat teologjia, (në kohën e Bogdanit) ishte në një lidhje të fortë; ato bashkëjetonin dhe bashkëvepronin ngushtësisht me njëra – tjetrën. Në veprën Cuneus Prophetarum Rugova sheh fillet e prozës shqiptare të shkruar – si dëshmi ekzistimi dhe formimi të gjuhës shqipe si gjuhë poetike dhe të aftësisë së saj komunikuese.

Duke e studiuar me përkushtim veprën Çeta e profetëve të Bogdanit, Rugova dëshmoi thellësinë e vrojtimit të problemeve, qoftë kur bëri fjalë për ato teologjike e filozofike, për raportin varësor dhe kushtëzues, pra për përkimet e teorisë dhe të praktikës së teologjisë dhe filozofisë (historia e ekzistencës, triniteti, filozofia e natyrës, trupi-shpirti, natyra naturans – mimesisi, teoria e dy të vërtetave, kategoritë estetike etj.), për kategorinë e kohës e të hapësirës (koha esenciale dhe koha ekzistenciale, mitologjia etj.), qoftë për praktikën teorike letrare e poetike, për stilin, tiparet e ligjëratës etj. Qasjen dhe interpretimin e shumë dukurive të veçanta ai nuk i bëri që të dëshmojë heterogjenitetin e veprës së Bogdanit, por të paraqitjes, të interpretimit dhe të përafrimit të saj sa më të përshtatshëm me preokupimet dhe botëkuptimin e lexuesit të sotëm. Ai jo vetëm shkoqiti dhe i përafroi shumë mendime të Bogdanit me ato që janë aktuale në shkencën e sotme të letërsisë, por i bën dhe një interpretim të thukët poezisë origjinale të Pjetër Bogdanit e të Lukë Bogdanit, sidomos Sibilave, të botuara në “Çetën e profetëve”.

Nëse kemi parasysh mendimin e Albert Stratikoit, të cituar si kryemoto në librin e Rugovës, se “Ceneusi” i Bogdanit – “lë të jetë objekt vërtet i denjë për studime të mëdha jo vetëm për shqiptarët, por edhe për dijetarët e kombeve të tjera”, atëherë themi me plot gojë se me veprën e vet Ibrahim Rugova vuri një gurthemel në paraqitjen dhe studimin modern të veprës së Bogdanit dhe hapi kështu rrugën për studime të tjera, të specializuara, që pasuan ose do të duhej të bëheshin në ndriçimin e shumë aspekteve të saj, sepse siç pohon Rugova, “sa më shumë do ta çmojmë e vlerësojmë këtë vepër, aq më shumë do të na çmojnë të tjerët…”

Edhe vepra studimore Kahe dhe premisa të kritikës letrare shqiptare 1504 – 1983 (1986) e përligj seriozitetin dhe aftësinë e Rugovës për t’u marrë dhe për t’i ndriçuar rrjedhat e mendimit tonë teorike kritik dhe interpretuese në një periudhë kohore mjaft të gjatë.
Në fund po përmend faktin se me veprat e veta teorike dhe interpretuese Ibrahim Rugova përftoi bazën më cilësore dhe më të ngritur në fushën e studimit të artit të fjalës në gjuhën tonë.

“Një natë në hotel”, premiera që nis Festivalin e Dramës Shqipe “Talia e Flakës” në Gjilan

Të hënën, më 22 janar, në teatrin e qytetit të Gjilanit, nisë Festivali i Dramës Shqipe “Talia e Flakës” në kuadër të “Flaka e Janarit”, shkruan KultPlus.

“Talia e Flakës” nis me premierën e shfaqjes “Një natë në hotel” e autorit Muharrem Shahiqi, rishkruar nga Agush Mulliqi e me regji të Bashkim Ramadanit.

Kjo shfaqje do ta bëjë hapjen e festivalit të dramës shqipe që do të zgjatë deri më 26 janar.

Shfaqja është e zhanrit komedi dhe është rishkruar dhe përshtatur duke trajtuar problematikat aktuale, ku një hotel është privatizuar nga një politikan, por jo në emër të tij. Gjithçka zbulohet kur ndodh një keqkuptim mes pronarit dhe një aplikante që kërkon të punësohet, ku përmes shantazhit ajo ia zë vendin e punës recepsionistit. Në një lëmsh të vërtetë korrupsioni, ku përfshihen edhe mysafirët e hotelit, arrihet një marrëveshje ku të gjithë pranojnë të korruptohen.

Shfaqja vjen nëpërmjet lojës së aktorëve: Ernest Zymberi, Gani Rrahman, Safete Mustafa Baftiu, Alban Shahiqi, Njomëza Kalaveshi, Avni Shkodra, Ramadan Kurti, Naser Zymberi, Tringa Hasani. Skenografia: Burim Arifi dhe Blendina Xhema, kostumografia: Valdete Mustafa, muzika: Florim Gagica dhe dritat: Fatmir Halili.

“Një natë në hotel” vjen nesër në Teatrin e Qytetit të Gjilanit me fillim nga ora 19:00./ KultPlus.com

Protestë në Shkup kundër “Dygjuhësisë dhe shqiptarizimit të Maqedonisë”

Forcat e Bashkuara Maqedonase (FBM) edhe shoqata “Tvrdokorni”, përfshi disa shoqata tjera, për sot në ora 13:00 në Shkup, kanë paralajmëruar protestë para Kuvendit të Maqedonisë.

Protesta e thirrur është kundër, siç thonë, “dygjuhësisë dhe shqiptarizimit të Maqedonisë”.

Sipas tyre, dygjuhësia është humbje e karakterit maqedonas të shtetit dhe se humbet vetë shteti. Ata akuzojnë se me dygjuhësi Maqedonia bëhet shteti i tretë shqiptar në Ballkan, shkruan “Zhurnal”.

Ndërkaq, VMRO-DPMNE ka reaguar ndaj shkrimeve në media lidhur me kundërshtimet e liderit të saj për gjuhën shqipe.

Në reagimin e kësaj partie dje drejtuar mediave thuhet se, lideri Hristian Mickovski nuk është kundër shqiptarëve, por se, Ligji për gjuhët nuk është kushtetues dhe se dëmton maqedonasit, shqiptarët por edhe etnitetet tjera.

“Deklarata lidhur me Ligjin për Gjuhët është dhënë mbi bazën e analizave të bëra për dëmet që mund të sjell ky akt ligjor, si dhe në raport të jo kushtetutshmërisë, poashtu edhe në raport me rrezikun e kohezitetit në Republikën e Maqedonisë. Ky Ligj, definitivisht nuk do të jetë në dobi të shqiptarëve, kurse do të shkaktoj implikime të rëndësishme financiare. Ky Ligj është jo kushtetues, e ndryshon karakterin e shtetëror dhe është vështirë i zbatueshëm. Kjo do të sjellë pasoja që institucionet e vendet të mos jenë funksionale, si për maqedonasit, shqiptarët, turqit, romët dhe të gjithë qytetarët që jetojnë në Maqedoni kanë nevojë për institucione funksionale”, thuhet në reagimin e VMRO-së./ KultPlus.com

Nominimi direkt për në OSCAR ashpërson rregullat e konkurrimit në Tirana International Film Festival

Tirana International Film Festival (TIFF) këtë vit do të zhvillojë edicionin e 16 në Tiranë. Një event, i cili tashmë është një ngjarje pasi akademia “Oscar” ka përzgjedhur Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Tiranë-TIFF, si një nga festivalet zyrtare të saj, që ka atributin e nominimit për “Oscar” për çmimin e filmit të shkurtër.

Për këtë edicion aplikimet janë hapur dhe për drejtorin artistik Agron Domi rregullat për pjesëmarrësit do të jenë dhe më të forta.

“Rregullat e pranimit të filmave këtë vit në TIFF sigurisht që janë më të forta, sepse duhet të jenë dhe filma premiera që nuk janë shfaqur më parë në kinema në Europë, por dhe në Ballkan. Tani ne duhet të kemi rregulla të forta për këtë kategori, sepse i kërkon akademia “Oscar” të tilla kritere dhe duhet të respektojmë ato që përmban ajo. Premiera në kemi pasur dhe më parë, por është fjala tani për premiera evropiane dhe rajonale. Të mos kenë dalë në kinema filmat, janë kushte që vihen nga akademia e çmimeve “Oscar”, tregon drejtori artistik Agron Domi, shkruan Sot News.

Festivali TIFF këtë vit vjen në edicionin e 16 dhe ka filluar vëmendja menjëherë, sipas Domit në tre javë ka pasur qindra aplikime.

“Brenda tre javëve kam marrë 400 aplikime filmash nga shtete të ndryshme. Për industrinë kinematografike kjo është një fat i madh të jetë Shqipëria në këtë zgjedhje”, vijon më tej ai.

Aplikimet për këtë edicion të 16 mbyllen më datë 2 korrik të këtij viti dhe festivali do të zhvillohet në muajin nëntor. Por drejtori artistik Agron Domi këtë herë flet jo vetëm për një garë të fortë në TIFF, por dhe pagesa për aplikimet ka ndryshuar.

“Tani ne jemi me aplikimet dhe me datë 2 korrik mbyllen për të marr pjesë në TIFF. Tashmë do të jetë një konkurrencë dhe më e fortë, megjithëse është rritur çmimi i hyrjes për të aplikuar në TIFF. Të gjithë ata që hyjnë të aplikojnë në TIFF paguajnë një kuotë për pjesëmarrjen. Por ne edhe pse e rritëm këtë vit çmimin e hyrjes sërish është shtuar numri i aplikimeve deri tani, kjo do të thotë që efekti është i madh. TIFF do të vijojë me të gjithë seksionet me filmat në konkurrim siç kanë qenë”, pohon mes të tjerave Agron Domi.


Tirana International Film Festival

Janë vetëm 84 festivale të rëndësishme ndërkombëtare, që fituesi i tyre në short category nominohet për “Oscar” animation, fiction ose documentary. Kjo i jep Tirana International Film Festival (TIFF), si i vetmi në Ballkan që mund të sugjerojë film të shkurtër për “Oscars”, një reputacion të lartë për të shfaqur premiera të filmave Europianë dhe jo vetëm. Festivali paraqet seksione konkurruese në kategoritë e mëposhtme: Feature (të gjitha zhanret e filmit); Filmi Dokumentar (të gjitha gjatësitë); Fiction ; Animacion; Video Art & Eksperimentale; Filma të studentëve; Filmat shqiptarë. “Filmat në konkurs duhet të kenë përfunduar pas janarit 2017, regjistrimet duhet të dorëzohen deri më 2 korrik 2018”, thuhet në njoftimin e faqes së festivalit. Me këtë zgjedhje nga akademia “Oscar”, TIFF është një mundësi e madhe e kinemanë shqiptare dhe asaj të rajonit. Tirana International Film Festival hyn kështu në një listë prej 85 festivaleve më të rëndësishme të botës, ku Italia për shembull që ka me dhjetëra ka vetëm festivalin e Venecias në këtë listë. TIFF vazhdon të mbetet një festival indipendent, që ka për qëllim të zbulojë e promovojë atë kinematografi europiane e botërore./ KultPlus.com

Poezi nga Ibrahim Rugova, viti 1960

(Shkruar në fillim të viteve 1960)

Me varg në shpirt m`çeli pranvera.
Desha t`jetoj gjithmonë i neshtë.
Më bëhet se do të vajtoj përhera,
Kur po hyj me të madhe në vjeshtë.

Ah, stinë e verdhemtë, stinë e venitur
Vallë, Ty të mallkoi mëma -natyrë?
Që bashk t`shkrihemi kështu t`nemitur,
Mos jemi të mjer në krijatyrë?

Po ëndrrove me këngë të rritesh,
Dhe ajo jetës përpara ti flasë.
E di. Me dëngë plot do t`goditësh.
E ngado të endesh veç do të vrasë.

Athua Zoti i madh diti të gjykojë
Që njomaket të kalben shi në vrug.
Apo secili barrën e vdekjes të peshojë
N`zjarr të heshtjes i vetmuar si murg?

I ngopur me të vërtetën në gji,
Vëllau im dole n`mesin me erë.
Mbi fytyrën e re t`ra nji vel i zi –
T`nxuer e t`futi n`kuvli përherë.

O kujt t`i falem n`këtë orë t`vështirë,
Kujt t`ia kërkoj hijen e njomsisë?
Pa frikë. Prore do t`jetë djellamirë –
Pikllimi im, kasnec i gjallë i fuqisë.

Dua të iki fushës e malit-
Jetën e shof si grusht t`rendë.
Jo, s`dua të iki. Dua si shpirt djalli
Të ngjitem së bashku në vend.

Bën që per vargjet e mia t`përvëlimit,
Të më quajnë edhe njeri fare t`prishtë.
Po heret i vranë sytë e shtrembërimit,
Se e flas t`vërtetën e kam çiltërisht.

Por nji ditë të dihet se zemra e poetit,
N`dimër a n`verë s`di të ngurrë
Dhe kur e ndjen valën rreth vetit –
Qan e qesh nuk qetësohet kurr.

(Cerrcë 1960)

Se a ka pasur ngacmime seksuale në kinematografinë shqiptare, flet Tinka Kurti

Prej disa kohësh në kinematografinë botërore janë shtuar në masë akuzat për ngacmim seksual ndaj regjisorëve apo aktorëve të tjerë.

Kësisoj, për një gjë të tillë sa i përket kinematografisë shqiptare është pyetur edhe aktorja e madhe shqiptare, Tinka Kurti.

Çfarë ndodhte në kinematografinë shqiptare, a kishte ngacmime seksuale ndaj aktoreve?

“Absolutisht jo. Nuk guxonte askush. Flas për vete dhe për shoqet e mia. Gjatë gjithë karrierës, teatrale dhe kinematografike nuk kam dëgjuar diçka të tillë. Ne rrimin bashkë edhe 9 muaj në sheshxhirim, kur bënim filma. Se kishte dubla pafund. Nuk kishte ngacmime. Përkundrazi ne shkonim mirë. Argëtoheshim pafund. Nuk mund t`ia bëj kot diçka të tillë”, është shprehur ajo në një bisedë për TP./ KultPlus.com

Gjilani me akademi përkujtimore për presidentin historik Ibrahim Rugova

Si sot më 21 dhjetor 2006, nga një sëmundje e rëndë pati ndërruar jetë presidenti i Republikës së Kosovës, Ibrahim Rugova, shkruan KultPlus.

12 vite pas, presidenti historik vazhdon të kujtohet me shumë mall nga populli i tij dhe bashkëpunëtoret e tij. Kësisoj, me këtë rast sot në Gjilan, nën patronazhin e kryetarit të kësaj komune Lutfi Haziri, mbahet akademi përkujtimore në shënim të përvjetorit të ndarjes nga jeta të presidentit Ibrahim Rugova.

Kjo akademi mbahet në Teatrin e Qytetit të Gjilanit-Salla e Teatrit sot dot e diel 21 janar, me fillim nga ora 16:00./ KultPlus.com

“Foto Flaka” mbledh fotografët nga të gjitha trojet shqiptare

“Foto Flaka”, manifestim përcjellës në kuadër të “Flakës së Janarit 2018”, ka mbledhur fotografë nga të gjitha trojet shqiptare, të cilët i kanë ekspozuar fotografitë e tyre në Teatrin e Gjilanit dhe aty vizitorët do të mund t’i shohin deri në përfundimin e manifestimit, bëhet e ditur përmes një komunikate për media.

Burim Baftiu, organizator, ka thënë se “Foto Flaka” do të qëndrojë e hapur prej 20 deri më 27 janar, kur do të ndahet çmimi për fotografinë më të mirë dhe filmin më të mirë.

Sipas tij, të ekspozuara janë 36 fotografi, të gjitha me format të njëjtë, në mesin e 70 fotografëve të ndryshëm që i kanë dërguar ato, por që organizatori ka vendosur që t’i printojë 36 prej tyre.

Baftiu, thotë se edhe sivjet nuk ka pasur ndonjë temë të caktuar, por ka bërë me dije se fotografitë janë me motive të ndryshme.

“Motivet janë të llojllojshme, peizazhe, portrete, laramani motivesh. Fotografitë janë të formatit të njëjtë, ato fotografët i kanë dërguar në formë elektronike dhe organizatori i ka printuar dhe janë vendosur në ambientin e caktuar”, ka thënë Baftiu, duke shtuar se do të zgjidhet vetëm fotografia më e mirë.​/ KultPlus.com

Sot 12 vite nga vdekja e presidentit historik Ibrahim Rugova

Sot shënohet 12 vjetori i vdekjes së ish-presidentit të Kosovës Ibrahim Rugova.

Presidenti Rugova ka vdekur më 21 janar të vitit 2006, ku u varros me nderime të larta shtetërore dhe ushtarake.

Në përvjetorin e 12-të të vdekjes së tij do të bëhen homazhe tek varri i tij në Velani dhe tek familja Rugova, ndërkaq në ora 12”00 në Hotelin “Emerald” do të mbahet edhe një akademi përkujtimore.

Në përvjetorin e parë të vdekjes së Ibrahim Rugovës, ish-presidenti i Kosovës, Fatmir Sejdiu, e dekoroi Rugovën me Urdhrin “Hero i Kosovës”, titulli më i lartë në vendin tonë që u jepet figurave historike shqiptare dhe të Kosovës.

Dr. Ibrahim Rugova lindi më 2 dhjetor të vitit 1944 në fshatin Cerrcë, komuna e Istogut. Më 10 janar 1945 komunistët jugosllavë ia pushkatuan të atin, Ukën dhe gjyshin Rrustë Rugovën, që kishte qenë luftëtar i njohur kundër çetave çetnike që po depërtonin në Kosovë gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Ibrahim Rugova u zgjodh më 23 dhjetor 1989, kryetar i Lidhjes Demokratike të Kosovës, partisë së parë politike në Kosovë që sfidoi drejtpërdrejt regjimin komunist në fuqi./ KultPlus.com

“Mein Kampf”, sukses i jashtëzakonshëm në Gjermani

Në gjashtë botime të njëpasnjëshme, në Gjermani janë shitur tanimë 100 mijë kopje të librit “Mein Kampf” të Adolf Hitlerit.

“Shifrat janë të kënaqshme” tregon drejtori i Institutit të Historisë Bashkëkohore të Munihut, Andreas Wirsching, përgjegjës për botimin e parë të librit që pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore.

Edicioni i parë i librit erdhi në vitin 2016-të.

Libri përmban 3700 faqe në origjinal dhe peshon 5.4 kilogram.

Gjithçka në libër fillon me kapitullin “Në shtëpinë e prindërve të mi” ndërsa vazhdon me kapitujt për luftën, revolucionin, racën njerëzore, shtetin, federalizmin si maskë, lëvizjen nacional-socialiste dhe përfundon me kapitullin mbi të drejtën e mbrojtjes emergjente.

Pas vdekjes së Hitlerit, të drejtat mbi librin i kaluan qeverisë së Bavarisë, e cila ndaloi botimin dhe publikimin e librit deri në vitin 2016-të kur nisën edhe debatet e para dhe libri u bë i qasshëm për njerëzit.

Në Indi janë shitur mbi 100 mijë kopje të librit, ndërsa në Holandë shitja e librit është e ndaluar me ligj. Në Turqi libri është kthyer në bestseller. / KultPlus.com

Drita Agolli, regjisorja e parë shqiptare e diplomuar e skenës

Fjalët për Drita Agolli janë plot dritë, njëjtë si emri i saj. Regjisorja e parë shqiptare e diplomuar e skenës, aktorja, profesoresha Drita Agolli, la gjurmë e kujtime me vokacionin e saj, të përmbushura me përjetime të shumta e me përvoja të plota.

Si regjisore, Agolli vuri në skenë të Teatrit Popullor dhe të Operës 13 drama, përveç premierave me studentët e Institutit, ndërsa si aktore interpretoi disa role.

Në vitin 1950 fillon punë në Teatrin Popullor si aktore. Roli i parë i Drita Agollit ka qenë Marieli tek “Zëri i Amerikës” nga Lavrenjev, në vitin 1951.

Ja një pjesë e tregimit të saj në librin “Ecje nëpër kujtesë” me autore Sanije Gashin

Mirëpo, Drita, në fakt, ëndërr jetësore do ta ketë – regjinë. Kështu, si shpirt jo i qetë artistik, studimet e larta për skenografi dhe kostume teatri i ndjek në Institutin e Arteve të Bukura në Bukuresht, ndërsa dy vjet më pas, në vitin 1956, ato për regji teatri në Institutin e Artit Dramatik të Moskës, me emrin Lanacarskit (GITIS), të cilat i mbaron me sukses të lartë.

Kthehet në atdhe, mirëpo zhgënjimi vjen kur ajo, pas katër vjetësh studimesh për regji, detyrohet të punojë si aktore. Atëherë Drita nis punën dhe si pedagoge e jashtme në Shkollën e Lartë për Aktorë “Aleksandër Moisiu” ndërsa me themelimin e Institutit të Lartë të Arteve emërohet pedagoge në degën e dramaturgjisë ku punon krahas personaliteteve të shquara të artit dramatik si Andrea Malo, Kujtim Spahivogli, Mihallaq Luarasi, Esat Oktrova.

Porse Drita më në fund ia arrin ëndrrës së saj në fushën e regjisë.

“Ky profesion më dha mundësinë që të realizoja diçka në jetë, që e bën me pasion, ndërsa kënaqësitë dhe shqetësimet i vijnë si dhe përballimet e tjera, e formojnë si njeri dhe si artist.

Drita Agolli ka botuar një sërë artikujsh kritikë në lëmin e artit skenik, si dhe një libër autobiografik “I paemri”, i pritur ngrohtë nga specialistët e fushës dhe publiku i gjerë. Më 1 tetor 2017, u nda nga jeta Drita Agolli. / KultPlus.com

Lot gazetarucësh

Çun Lajçi

Vajtojnë korbat pelegrinë
Për nji pis njeri
Vra nga pisfisi i vet
Pak t’zeza iu duken pendlat
Këtij soji
T’mitë largqoftë
E t’mitë po
Sa shpirtat i veshën
Gri
Me katër “s” zemrash
Krokodilqe derdhen lot
Për engjëllin vrasës
Lavde i thurën
T’gatshem
Edhe n’varr me hy
Vetëm ai të ngjallej
E shkruan e folën
Si t’ishte shpetimtar
Mo’Zot i Kombit
Këta gazetarucë
Me emna prapanicash
B e B
Krejt amorf.

Moj e bukura More!, nuk është një grua a një dashuri

Moj e Bukura More! Shumë e këndojnë por pak e dinë se kujt i kushtohet kjo këngë. More! Është një pasthirrmë?!… një vajze e bukur?! Jo!

More është Peloponezi i sotëm i Greqisë. Sipas një studimi të botuar në Itali në vitin 1886, nga filologu arbëresh Dhimitër Kamarda, More është një trevë e madhe së cilës grekët i kanë ndryshuar emrin dhe e kanë kthyer në Peloponezi.

Kënga O e bukura More… memorizon kujtesën e madhe të një atdheu të humbur. Sipas filologut arbëresh është një toponim i këtij vendi nga ku u larguan shumica e arbëreshëve të sotëm të Italisë.

I vetmi dokument i kësaj kënge, është si material në librin e shkruar prej filologut arbëresh Dhimitër Kamarda i cili jetoi në vitet 1821-1882. Ai e ka botuar librin me titull: “Appendice Al Saggio Di Grammatologia Commprata Sulla Lingua Albanese”, dhe është publikuar nga shtëpia botuese “F. Albergueti E.C.” në vitin 1866. Në këtë libër është publikuar për herë të parë teksti i kësaj kënge i shkruar në shqip.

Në libër sqarohet se teksti burimor popullor me ritëm tresh është i vetmi version dhe tekst origjinal i këngës “O e bukura More… Kjo këngë këndohet prej 600 vitesh dhe ka marrë më shumë përmasat e një këngë mërgimtarësh e njohur dhe shumë e dashur jo vetëm për arbëreshët por edhe për arvanitasit e Greqisë dhe shqiptarët e të gjitha trevave.

Një version i jashtëzakonshëm i këngës arbëreshe “O e Bukura More”, vjen përmes interpretimit mjaft interesant të dy artistëve të njohur Italian, Lavinia Mancusi, Gabriele Gagliarini. / KultPlus.com

Ti je e lodhur

Poezi nga Edward Estlin “E. E.” Cummings. / Përktheu Beti Njuma

Ti je e lodhur,
(mendoj)
nga ky mister i vazhdueshëm i të jetuarit e vepruarit.
Edhe unë.

Ndaj,
eja me mua
të ikim larg e më larg-
(veç unë dhe ti, kupton!)

U argëtove,
(mendoj)
dhe i bëre copë e çikë lodrat e tua më të shtrenjta,
e tani disi e lodhur je;
E lodhur nga gjërat që thyhen, dhe-
Thjesht e lodhur.
Edhe unë.

Por sonte vij me një ëndërr në sytë e mi,
dhe trokas me një trëndafil në portën e pashpresë të zemrës sate-
Hapma!
Do të të rrëfej për vende që Askush s’i di,
e nëse do,
vendin e përsosur për të marrë një sy gjumë.

Ah, eja me mua!

Hënën do ta shfryj, atë bulë të mrekullueshme,
që kurdoherë pluskon dhe një ditë;
do t’këndoj këngën e zymbylit
të yjve të mundshëm;

Do kuturis nëpër stepat e qetë të ëndrrës
derisa të gjej Lulen e Vetme
që do ta ruajë (mendoj) zemrën tënde të vogël
kur hëna del nga deti.

Një “poet në shumës”, Fernando Pessoa

Mund të mendojmë për një galaksi kur flasim për Pessoa-n: ai është një, dhjetë, një mijë. Është një “poet në shumës”, “një kontradiktë e gjallë”: janë përdorur numra, cilësorë për të bërë të mundur përcaktimin e këtij autori të pakapshëm

Mund të mendojmë për një galaksi kur flasim për Pessoa-n: ai është një, dhjetë, një mijë. Është një “poet në shumës”, “një kontradiktë e gjallë”: janë përdorur numra, cilësorë për të bërë të mundur përcaktimin e këtij autori të pakapshëm.

Duhet fillimisht të pyesim veten se cili është Pessoa. Mbiemri i tij (që do të thotë “person”) duket se jep një përgjigje të përafërt, por përsëri mbetet enigmatik. Pseudonimet kanë bërë që të shpërthejë “miti i Pessoa”-s: pranë Ricardo Reis-it, helenisti; Alvaro de Campo-s, avangardisti; Alberto Caerio-s, “mjeshtri”; Bernardo Soares, autori i librit Shqetësimi, që ndër vite na vjen në edicione të reja dhe me interpretime të reja, ekzistojnë të paktën shtatëdhjetë “alias”që shoqërojnë këtë autor.

ULIKSI
Ç’është miti? Asgjëja që është gjithçka!
Është i njëjti Diell që përhapet qiejve –
Mit drite i heshtur –
Trup i gjallë i Zotit,
Por edhe i vdekur dhe lakuriq!
Uliksi që përherë bujti
Njësoj si të mos qe i pranishëm
Edhe pa ekzistencë qe krejt i mjaftueshëm
Erdhi për të mos qenë i ardhur
E na krijoi!
Kështu miti ndërfutet
Në realitet, duke e pllenuar,
Pastaj gjithçka rrjedh
Në uljen e jetës
Pjesa e asgjësë vdes!

Pessoa, fillimisht përkthyes për shoqëri import-eksporti, do të bëhej një nga nxitësit kryesorë të modernizmit portugez. Për herë të parë, me të, por gjithashtu edhe me pseudonimet dhe personazhet e gjalla që e rrethojnë (Almanda Negreiros dhe Mario de Sa-Carniero, ndër të tjerë), letërsia portugeze eci me kohën e saj. Me vdekjen e tij, librat e tij janë thuajse të panjohur, ndërsa artikujt e tij në gazeta dhe revista janë të famshëm. “Rasti Pessoa” shpërthen fillimisht në vitet 1940 në Portugali, dhe njëzet vjet më vonë në Europë e më pas në botë. Që atëherë, nuk është reshtur kurrë së publikuari çka është gjetur në vargun e madh ku kish grumbulluar, me shumë imtësi, një pjesë të madhe të prodhimtarisë së tij (më shumë se 25000 tekste!).

Si ta ravijëzosh një autor, i cili shkruan: “Unë jam në pjesën më të madhe vetë proza që shkruaj”? Apo: “Jam bërë personazh romani, një jetë e lexuar.”? Si të flasësh kur ai kish deklaruar vetë përmes fjalëve të Alberto Caeiro-s, një nga identitetet e tij: “Nëse pas vdekjes sime, do të doni të shkruani biografinë time, s’ka gjë më të thjeshtë. Ka vetëm dy data – ajo e ardhjes sime në botë dhe ajo e vdekjes sime. Midis të dyjave, të gjitha ditët më përkasin”.

Përktheu: Bisej Kapo

Korzoja e Divan Jollit, aty ku dikur zhvilloheshin miqësitë (FOTO)

Në kohën e Shqipërisë, korzoja – shëtitorja ka qenë në rrugën e Divan Jollit, nën drurët freskues në të dy anët përgjatë rrugës. Aty dilnin meshkuj e femra, po jo edhe shqiptaret. Motrat Hasan Beu, meqë e kishin shtëpinë në atë rrugë, përskaj, po i sodisnin ato ecejake të kohës.

Më vonë, korzoja është mbajtur në qendër të Çarshisë së Vjetër, në rruan me kalldrëm që çonte te posta e dikurshme (tashti ndërtesa e Qeverisë dhe e Kuvendit të Kosovës), ndërsa pak më vonë kalon në rrugën e sotme Nëna Terezë, dhe niste nga teatri deri përtej ndërtesës së Komitetit të Atëhershëm.


Fotografi: Facebook / Prishtinalia

– Ama, në kohën e Shqipërisë, ishte lezet, nuk di ta përshkruaj atë kënaqësi! – shprehet zonja Zhyzide me memorie shumë të kthjellët. – Ne, robërit, ishim zgjuar, kishim shpëtuar! Pastaj, e tërë Shqipëria erdhi këtu të na shkollonte. Ne nxënësit, kishim gardërobë të bukur shkollore: fund të zi, xhaketë të bardhë, shall kuq e zi, edhe në gërshet vinim fjongo kuq e zi! Prof. Luan Gashi na e mësoi himnin – Rreth flamurit të përbashkuar… Ah sa e bukur ishte!

Bile, Luani, djalë i ri, para se të ikte në Amerikë ka qenë fshehur në Gërmi, se aty ka qenë selia e Ballit Kombëtar.
Korzoja e mëvonshme, nga vitet 60-të e këndej, ishte thjesht institucion social, që sot aq shumë po mungon.
Netët e verës lënë vend për përsiatje të tilla dhe shumëkush nga brezat e dikurshëm me nostalgji kujton kohën kur korzoja e Prishtinës ishte vendi më i parapëlqyer dhe i vetmi ku takoheshin të rinjtë, ku zhvilloheshin miqësitë, lindnin dashuritë..

Burimi: Sanije Gashi – Prishtina e fëmijërisë sime / KultPlus.com

( Asokohe femra i takonte hapësirës së brendshme, përderisa jeta publike i takonte meshkujve. Dy indet – rrugët kryesore që e ndikuan zhvillimin e atëhershëm ishin: “divanjolli”, apo indi lindje – perëndim që vinte nga Taukbahçja dhe kalonte mu përmes qendrës së qytetit në Prishtinë, ku zinte vend çarshia dhe vazhdonte deri te stacioni i vjetër i trenit (në Arbëri) i njohur si indi i jetës publike në qytet. Indi tjetër veri – jug ishte më shumë i një rëndësie ekonomike për qytetin, përmes të cilit, karvanët kalonin për në qytetet e tjera të rëndësishme të Ballkanit. Përgjatë kohës kjo rrugë do të shndërrohej në një bosht të zhvillimit fizik të qytetit ) – http://onupmagazine.com/2012/07/3174/