Keni kaligrafi të keqe? Do të thotë që ju jeni të veçantë!
Një studim zbuloi një përfundim të papritur që menjëherë u bë viral në mediat sociale. Kush ka një kaligrafi të keqe është më i zgjuar, zbulon një studim i fundit.
Nëse jeni në këtë kategori dhe ndiheni të pakëndshëm për shkrimin tuaj “të shëmtuar”, konsiderojeni veten me fat sepse ky studim amerikan zbuloi se ata në këtë kategori kanë një inteligjencë mbi mesataren.
Studimi u zhvillua në Shtetet e Bashkuara dhe zbuloi një përfundim të papritur që u bë menjëherë jetik për mediat sociale. Është e vërtetë që drejtshkrimi dhe kaligrafia janë tipare të rëndësishme të të shkruarit, si dhe të estetikës, kjo është arsyeja pse shumë ndjehen të shqetësuar për mënyrën e tyre të nxituar dhe të paqenë të të shkruarit. Por tani ju mund të ndaloni ta bëni atë sepse studimi ka zbuluar se jeni më të zgjuar.
Studiuesit tregojnë se njerëzit që shkruajnë në një mënyrë të hutuar, të nxituar dhe të çrregullt kanë një nivel të lartë të inteligjencës (IQ) sesa njerëzit e tjerë, veçanërisht ata që janë vlerësuar për shkrimet e tyre të bukura.
Studimi u botua në Revistën Amerikane të Psikologjisë ku theksohej se ata me shkrim të dobët zakonisht i japin përparësi informacionit që po përpunojnë dhe jo si të shkruajnë.
Për më tepër, studiuesit zbuluan se truri juaj funksionon me një shpejtësi më të lartë se duart, shumë priren të shkruajnë shkurtime për këtë arsye. Në këtë studim morën pjesë fëmijë që kryenin disa ushtrime, hipotezat e studiuesve u konfirmuan.
Shkurt, tani e tutje, nëse dikush ju ngacmon për kaligrafinë tuaj të keqe, ju keni një mënyrë të re për të mbrojtur veten: flisni me ta për këtë studim! / KultPlus.com
Një flamur që valëvitet në një nga nga tre harqet e tavanit që fsheh historitë biblike të Esterit dhe Mardocheos, paraqet një shqiponjë të zezë mbi sfondin e kuq dhe është lexuar deri më sot si një flamur hasburgian. Në fakt flamuri hasburgian nuk ka pasur kurrë një sfond të kuq, por të hapur.
Në numrin CXCVIII, seria e tretë 10/II (2011) në revistën prestigjioze të shkencës letërsisë dhe artit është botuar një artikull i Lucia Nadin me titullin “Propozimet e rileximeve të pikturës së Paolo Veronezes në Shën Sebastian në Venecia: Skënderbeg atleta Cristi dhe kisha e Shqipërisë”.
Artikulli, precizon autorja, është vetëm një parashtrim studimesh që ka në dorë dhe që synojnë të vendosin Shqipërinë një vend të veçantë në artin e mrekullueshëm në Venecia: Kisha e Shën Sebastianit, që ndodhet në lagjen Dorsoduro, shumë e famshme si një kishë autoriale: nuk është tjetër veç një shembull shumë i rrallë kishe ku pjesa dekorative mban emrin e një artisti të vetëm: Paolo Caliari, veronez, një ndër interpretuesit më të mëdhenj të pikturës veneciane të viteve 1500.
Kjo kishë është një vend simbolik, një monument i madh i Rilindjes, me famë ndërkombëtare, dhe e njohur si tempulli i artistit ku ai dëshiroi dhe të varroset. Për fat të keq një sërë afreskesh të tij me kalimin e kohës u shkatërruan.
Pikturat e veronezit, në tavanin e sakristisë, muret dhe gjithë zbukurimet e tjera u realizuan në një hark kohor mes 1555 dhe 1565. I gjithë cikli celebron në fakt triumfin e Besimit/Kishës/Virgjëreshës Mari nëpërmjet tregimit ekzemplar të martirit të tyre Shën Sebastianit.
Një flamur që valëvitet në një nga tre ovalet e tavanit, në të cilën rievokohen historitë biblike të Esterit dhe Mardokeut, ku paraqitet një shqiponjë e zezë mbi një sfond të kuq dhe ky është lexuar si një flamur hasburgian.
Në fakt flamuri hasburgian nuk ka pasur kurrë një sfond të kuq por të hapur.
Propozimi i Lucia Nadin është gjithçka tjetër dhe bazohet dhe në studimet e saj mbi emigrimin shqiptar në tokën veneciane në gjysmën e dytë të 1400-ës, për shkak të ngjarjeve të mëdha që përshkruan Ballkanin dhe që shënuan emigrime masive pas vdekjes së Skënderbeut dhe pas vendosjes së paqes me turqit në vitin 1479, në vazhdim të dy pushtimeve të tmerrshme që pësuan Shkodra dhe Drivasti nga 1474 në 1478.
Studiuesja, docente e Letërsisë Italiane në Universitetin shtetëror në Tiranë, duke u nisur nga data e flamurit në tavanin e kishës, që thërret flamurin e Skënderbeut, i përshkruar nga Marin Barleti dhe i konfirmuar nga Konica në vitin 1908 dhe më pas me rastin e pavarësisë shqiptare në 1912:shqiponja dykrenore në sfondin e kuq.
Nadin i lexon në mënyrë metaforike aventurat e Moardocheos, që lufton për shpëtimin e popullit ebraik, ngjarje që sipas saj i vishen atyre të Gjergj Kastriotit. Ndaj ajo analizon se gjithë kremtimi i shën Sebastianit, një mënyrë krejt e panjohur për traditën veneciane, është paraqitur jo si shenjti i mrekullive, por si Miles Cristi, që përballon Diokleziani, persekutorin e madh të të krishterëve, dhe që shkon në martirizimin e sigurt, për triumfin e Kishës.
Në Shën Sebastian, Miles Cristi, përfaqëson në mënyrë metaforike në këtë rast Gjergj Kastriot Skënderbeun, i cili u cilësua nga papë të ndryshëm si Atleta Cristi, mbrojtësi i krishtërimit perëndimor.
Koka e dhisë
Në tavanin e kishës do dallosh dhe kokën e një dhie: që në fakt ka qenë një nga kafshët mesjetare, simbol i largpamësisë së Krishtit.
Përkrenarja e Skënderbeut ndodhet në Vienë në Kunsthistorisches Museum. Koka e dhisë dihet që ishte pjesë zbukurimi e përkrenares së Skënderbeut që u bë mbret i popullit të tij i ndjekur nga kryqëzimet e papa Piut II dhe që mbaroi tragjikisht me vdekjen e papës në Ankona.
Pra bëhet fjalë për një simbol tjetër Kastriot, pra shqiptar.
Në martirizimin e Shën Sebastianit që pasqyrohet aq bujshëm në kanavacat e prezbiterit autorja nuk bën gjë tjetër veç lexon martirizimin e gjithë kishës së Shqipërisë, dhe një personazh specifik që paraqet një veshje me shqiponjën dykrenore kurorëzuar me historinë e familjes së Ëngjëllorëve, që njihet në histori në vitet 50 të këtij shekulli dhe që u nderuan me Urdhrina kavaleresk të San Giorgios, një familje që u impenjua me një guxim të jashtëzakonshëm për të kujtuar memorien historike të Shqipërisë.
Në fakt jemi në pritje të veprës kompete të Luçia Nadin mbi kishën e Shën Sebastianit për të zbuluar një faqe të rëndësishme të historisë shqiptare dhe një vend në artin mesjetar për më tepër që bëhet fjalë për një nga veprat e një prej piktorëve më të mëdhenj evropianë të të gjitha kohërave: Paolo Veronezen.
Dëshirojmë të kujtojmë në fund të këtij shkrimi, zbulimin e jashtëzakonshëm të Lucia Nadin mbi Statuset e Shkodrës, të rekuperuara nga studiuesja pas 7 shekujsh nga biblioteka e Museo Correr në Venecia.
Një kontribut i jashtëzakonshëm i studiueses italiane për historinë e Shqipërisë./konica.al/ KultPlus.com
Grupi ‘Marigona’ të cilët ka një kohë që nuk kanë qenë pjesë e skenës muzikore, kanë publikuar këngën e tyre më të re të titulluar ‘Vet s’më le’, shkruan KultPlus.
Teksti i këngës është shkruar nga Vjosa Selmani, ndërsa orkestrimin e ka bërë vetë grupi.
‘Marigona’ njihet për baladat e tyre, të cilat edhe pse ka kaluar shumë kohë prej kur janë publikuar, vazhdojnë të dëgjohen akoma nga adhuruesit e muzikës së tyre. / KultPlus.com
Për shkak të gamës së saj të zërit (4 oktava), ajo tashmë adhurohet në internet si një Mariah Carey e re dhe ka 1.8 milion dëgjues mujorë në Spotify, transmeton KultPlus.
Me “himnin” e saj të ri “Royalty”, Ilira, mrekullia vokale prej 4 oktavash ofron muzikë cilësi kulminante të nivelit ndërkombëtar dhe kështu mbron reputacionin e saj si zbulimi më i madh i muzikës aktuale pop.
Mesazhi i fortë nga “Royalty” thotë që të gjithë duhet të inkurajohen të mos lejojnë të trajtohen keq.
Iliria me vargun e rimave të mençura të këngës së saj angazhohet për vetëvlerësim më të lartë. “Më trajto sikur të jem mbretërore” këndon shqiptarja e Kosovës në një kor shpërthyes që të ngulitet fuqishëm në vesh, pasi ta kesh dëgjuar për herë të parë.
Me hitin e saj të parë radiofonik “Fading”, Iliria tashmë kishte demonstruar prirjen e saj për të krijuar hite, prirje kjo që tani po e vazhdon pa problem. Kënga është prodhuar nga prodhuesi londinez i hiteve, “Bhav”.
“Royalty” është një këngë perfekte pop me ndikime urbane dhe si e tillë paralajmëron një vit premtues për Ilirën.
Viti 2019 ishte një vit i shkëlqyeshëm për Ilirën. Filloi si rishtare, por ajo, me rezultatin e shkëlqyeshëm prej 73,5 milionë dëgjimesh në fund të vitit në spotify, qe e pranishme në 79 vende. Po ashtu fitoi çmime të ndryshme dhe një nominim të MTV EMA.
Dhe: Mbi të gjitha, ajo ka një mesazh për gratë. Ajo që paraqet IIira me imazhin e saj është më shumë se sa vetëm veshje pop-bubblegum dhe rozë.
Ajo do të dëshironte të tregonte se një grua mund të korrespondojë optikisht me klishenë e zakonshme, por gjithmonë mund të fshihet më shumë mbrapa fasadës sesa që shihet në shikim të parë.
Si fëmijë i prindërve shqiptarë-kosovarë, ILIRA është rritur në një qytet të vogël zviceran dhe aktualisht jeton në Berlin. Hiti i saj “Fading” është klikuar në YouTube mbi 38 milionë herë, duke fituar platinin në katër vende dhe arin në tre vende.
Për shkak të gamës së saj të zërit (4 oktava!), ajo tashmë adhurohet në internet si një Mariah Carey e re. Ka 1.8 milion dëgjues mujorë në Spotify./albinfo/ KultPlus.com
Problemet qe zakonisht preukopojnë individët, më së miri shpalosen përmes fotografisë, pasiqë nuk thuhet kot se një foto vlen sa 1000 fjalë, shkruan KultPlus.
Më poshtë KultPlus ju sjell disa fotografi që vënë në pah padrejtësitë që mbizotërojnë në botë. / KultPlus.com
Në Kosovë çdo vit rritet numri i përdoruesëve të substancave narkotike, ndërsa faktorët që ndikojnë në abuzimin e këtyre substancave janë të shumtë, duke filluar nga faktorët ekonomik, shoqëror e deri tek ata familjarë, shkruan KultPlus.
E për të rritur vetëdijësimin e shoqërisë në raport me narkotikët, artistët kosovarë kanë shkruar e kënduar shumë këngë. Ndër këngët më me ndikim, është kënga ‘Mesnata’ e interpretuar nga ADX.
‘Mesnata’, flet për ndikimin që narkotikët kanë tek individët, duke iu referuar gjendjes së tillë si një ‘ferr’ e duke sqaruar në detaje ditën e një abuzuesi narkotikësh, ‘Mesnata’ ndikon direkt në vetëdijen e personave të varur nga droga. / KultPlus.com
Dua Lipa në një deklaratë për faqen zyrtare të klubit të Liverpoolit ka thënë se ndihet e nderuar që “Të Kuqtë” kishin kënduar hitet e saj para finales në Ligën e Kampionëve në vitin 2018.
Më 26 maj 2018 Liverpooli u përball me Real Madridin në finale të Ligës së Kampionëve, një ndeshje që u hap me performancën e këngës shqiptare Dua Lipa, transmeton KultPlus.
Por, një nga momentet më të mira të Dua Lipës ishte kur tifozët e Liverpoolit këndonin së bashku me të.
“Një nga momentet kryesore të asaj nate ishte kur e kam parë videon e tifozëve të Liverpoolin duke kënduar ‘One Kiss’. U ndjeva shumë e nderuar”, është shprehur Dua Lipa, e cila ka konfirmuar se në maj do të mbajë një koncert në Liverpool.
Ajo thotë se asnjëherë nuk kishte performuar në një shfaqje të asaj madhësie.
“Isha plot me adrenalinë, dhe ishte shumë e shpejtë. Ende jam e shokuar kur e shoh sërish gjithë ata tifozë duke kënduar këngën time. Jam shumë mirënjohëse për mbështetjen, është shumë e ngrohtë dhe jam shumë me fat”, ka thënë Dua Lipa.
Dua Lipa thotë se një ditë do të dëshironte të shikonte sërish Liverpoolin nga afër, derisa ka bërë të ditur se babai i saj Dukagjin Lipa është një fans i flaktë i Arsenalit, por ka një ndjeshmëri edhe për Liverpoolin./ KultPlus.com
“Mendoj se duhen lexuar veç librat që na hapin plagë, që na therin. Nëse libri që po lexojmë nuk na zgjon siç do të na zgjonte një grusht në çaçkë të kokës, atëherë pse po e lexojmë? Që të na bëjë të lumtur? O zot i madh, po ne mund të ishim të lumtur edhe fare pa libra, e librat për qejf e lumturi të vetes mund t’i kishim shkruar edhe vetë, po të ishte nevoja. Librat që na duhen janë asi që pllakosin si gjëmë, që trondisin thellësisht, si vdekja e dikujt që duam më shumë se veten, si syrgjynosje thellë në pyje larg çdo njeriu, a si vetëvrasja. Libri duhet të jetë si një sëpatë akullthyese, të çajë detin e ngrirë brenda nesh.”
Ky po që është një filtër Instagrami pas të cilit duhet të obsesionohemi të gjithë!
Fotografia e famshme e “Nuses Kosovare”, që shfaqë traditën mbi një mijë vjeçare të Lubinjës së Zhupës së Prizrenit, e shpallur si ‘fotografia e ditës’ në 2013-tën në National Geographic, është shndërruar në filtër të Instagramit.
Fotografia “Nusja” nga Kosova, e realizuar nga Nita Zeqiri, ishte zgjedhur Foto e Ditës nga revista prestigjioze “National Geographic”.
Imazhi paraqet një traditë të vjetër mbi një mijë vjeçare që është përcjellur brez pas brezi deri në ditët e sotme.
Fytyra e nuses pikturohet në shumë shtresa të bukura të ngjyrës që simbolizojnë gjëra të caktuara. Tre rrethet e arta që simbolizojnë ciklet e jetës. Rrethet e brendshme të kuqe janë simbole të pjellorisë dhe e gjithë fytyra është e mbuluar me pika të kuqe dhe të kaltra, që përçojnë dëshirën dhe urimin për nusen e re që të ketë familje të shëndetshme dhe të lumtur.
Gjuhët kanë qenë gjithmonë “fibra” e njerëzimit. Guri i themelit të shoqërisë njerëzore, dhe forca që i hapi rrugën qytetërimit. Pa të, shoqëritë nuk mund të zhvilloheshin siç janë zhvilluar. Ndaj gjuhët janë “testament” mbi nevojën e madhe të species tonë për të ecur përpara.
Sigurisht që ato janë një forcë fluide, evoluojnë gjithmonë, në vërësi të kohës dhe ndikimeve të jashtme. Edhe sot, gjuhët zhduken dhe rishfaqen, në forma të reja dhe të ndryshme. Por cilat janë gjuhët më të vjetra në botë, që fliten ende sot?
Gjuha baske
Gjuha Baske ose Euskara siç njihet nga folësit e saj, është vërtetë një gjuhë e mahnitshme dhe unike në Evropë. Ajo flitet sot në rajonin Bask në Spanjë nga rreth 750.000 folës amtarë dhe rreth 1.185.000 folës të tjerë, që nuk e kanë gjuhën e tyre të origjinës.
Rajoni Bask është shtëpia e popullit bask, një zonë që shtrihet midis kufirit mes Spanjës dhe Francës, e përqendruar rreth Gjirit të Biskajës. Gjuha baske nuk ka asnjë lidhje me gjuhët fqinje. Një teori interesante, e lidh baskishten me gjuhët e maleve të Kaukazit, siç janë gjuha çeçene dhe ajo gjeorgjiane, që janë gjithashtu unike.
Gjuhët kartveliane
Banorët autoktonë të rajonit të Maleve të Kaukazit Jugor, gjuhët kartveliane janë padyshim ndër më të vjetrat në botë, dhe që fliten ende. Këtu futen gjuha gjeorgjiane, svan, zan, mingrelian dhe laz. Izolimi gjeografik i fiseve që jetonin këtu, lejoi zhvillimin e pashqetësuar të shoqërive unike, që më vonë do të sundonin rajonin.
Gjuha gjeorgjiane, ka formën e saj më të hershme të shkruar që daton në vitin 430 Pas Krishtit. Por vetë gjuha, është sigurisht shumë më e vjetër. Kjo familje gjuhësore, nuk është e lidhur me asnjë tjetër në botë, dhe ka rreth 5.2 milionë folës në të gjithë botën.
Gjuha tamile
Gjuha tamile është një pjesë e gjuhëve dravidiane, dhe flitet nga komuniteti etnik Tamil, që banon në pjesën më jugore të nënkontinentit Indian. Ajo është gjithashtu një nga gjuhët më të vjetra në botë që fliten ende sot.
Në shtetin indian Nadu, gjuha tamile është gjuha zyrtare. Ajo nuk ka asnjë lidhje “gjenetike” me gjuhën dominuese hindu në Indi. Ajo flitet nga rreth 75 milionë tamile, të shpërndarë në të gjithë botën. Forma e saj më e hershme e shkruar, daton në vitin 300 Para Krishtit.
Gjuhët paleo-siberiane
Ato u përkasin fiseve të largëta të Siberisë dhe Lindjes së Largët në Rusi. Këtu përfshihen gjuhët ket, çukotko-kamçatkane, nivk dhe hukagir. Nga ana tjetër, ato përbëhen nga shumë forma dhe dialekte rajonale. Është e sigurtë, që këto gjuhë i paraprijnë gjuhëve që janë sot dominuese në Siberinë e sotme, si gjuhët ruse, tunguze dhe turke. Këto fise nomade, nuk zhvilluan kurrë një sistem të shkruar të gjuhëve të tyre.
Gjuha ainu
Është gjuha e komunitetit etnik Ainu në Japoninë Veriore, dhe që i papaprin popullit modern japonez, që u vendos në këto ishujt. Ainu është një gjuhë e izoluar, pa asnjë lidhje me japonishten. Ekzistojnë disa lidhje të vogla të saj me gjuhët paleo-siberiane. Njerëzit e komunitetit ainu dhe gjuha e tyre janë sot të rrezikuar, teksa shfaqin tipare të dallueshme gjenetike dhe kulturore në krahasim me japonezët.
Gjuha arabe
I përket grupit të gjuhëve semite, dhe është ndër më të vjetrat ende në përdorim. Disa mbishkrime në arabisht, datojnë që nga viti 125 Pas Krishtit. Është një shembull i shkëlqyer se
si një gjuha e një kombi të fuqishëm pushtues, mund të vendoset në një zonë të gjerë, dhe të mbijetojë për shekuj në formën e saj origjinale.
Gjuha aramaike
Kjo gjuhë mburret me afro 3.100 vjet histori të shkruar. Ajo ishte në fillim gjuha e fisit aramean, që u përhap në rajonet e Levantit, Sirisë dhe Mesopotamisë në Lindjen e Mesme, dhe që kishte krijuar një mbretëri që rreth vitit 1000 Para Krishtit. Edhe në kohërat antike, ajo u përdor si një gjuhë mbretërore në disa nga oborret më të vjetra të botës.
Gjuha kineze
Gjuha kineze është shumë e vjetër, dhe një ndër më uniket në botë. Ajo është shumë komplekse – si në të shkruar, ashtu edhe në të folur – dhe sistemi i saj i shkrimit mund të përbëhet deri në 100 mijë simbole të ndryshme. Forma më e hershme e shkruar e kinezçes, daton që nga viti 1250 Para Krishtit.
Gjuha perse
Persishtja, e njohur edhe si farsi, është një gjuhë shumë e vjetër indo-evropiane, që i përket nënndarjes indo-iraniane. Ajo flitet nga rreth 70 milionë njerëz në të gjithë botën. Është e gjurmuar në formë të shkruar që në shekullin VI Para Krishtit, por historia e saj është më e vjetër. Persishtja e vjetër, ishte gjuha e Perandorisë Akamenidiane, e cila ekzistoi gjatë viteve 550-330 Para Krishtit, dhe më vonë edhe në Perandorinë Sasaniane. Shkrimi më i vjetër daton nga sundimi i Darit I.
Gjuha gaelike irlandeze
Është dega irlandeze e gjuhëve goidelike, një pjesë e familjes keltike të gjuhëve indo-evropiane. Shkrimet më të hershme në këtë gjuhë në Irlandë, datojnë nga shekulli IV Pas Krishtit. Pas disa shekujsh shtypje brutale nga pushtuesit anglezë, kjo gjuhë po përjeton sot një ringjallje. /ancientorigins/ KultPlus.com
Aventura e grupit “Nirvana” u ndërpre më 5 prill 1994, me vetëvrasjen e liderit. Sot, Kurt Cobain është një hartë turistike, një ekspozitë, një hero i muzikëll, një subjekt. 75 milionë albume të shitur në mbarë botën dhe një vetëvrasje në moshën 27-vjeçare.
Ky është boshllëku që përmbledh jetën e Kurt Cobain, këngëtarit dhe kitaristit të grupit “Nirvana”, jeta e të cilit përbëhej veç me paradokse dhe sëmbime (konflikte). Flokë të verdha deri në supe, mjekër e parruar, fytyrë rinore me një shikim përherë të trishtuar, shpesh konsiderohej si mishërimi i njeriut të ftohtë, por Kurtit aq i bënte.
Muzika e shkruar prej tij, frymëzoi breza, performancat e tij legjendare vijojnë të ngjallin emocion, fjalët e tij tingëllojnë edhe sot.
Nga fëmijëria e kaluar në Aberdeen, qyteti i lagësht në Shtetet e Bashkuara, deri në vetëvrasjen e tij në Siatëll, më 1994, Kurt Cobain qe ankoruar në Amerikën e klasës së mesme të viteve ‘80 dhe ‘90 (i George Bush dhe MTV).
Trajektorja e tij ka qenë një vijimësi zhgënjimesh personale, artistike dhe fizike, edhe pse varësia ndaj heroinës, që për herë të parë e mori për të lehtësuar dhimbjet e përsëritura të stomakut, ia shndërroi personalitetin më pak të deshifrueshëm. Historia e dashurisë me Courtney Love, e bëri atë baba. Ajo i ofroi një strehë paqeje, por njëherazi u kthye në pikë tensioni për fansat, rrethin shoqëror dhe përfundimisht për vetveten.
Kurt Cobain (Kurt Donald Cobain) lindi më 20 shkurt 1967 nëAberdeen, Uashington dhe vdiq më 5 prill 1994, Seattle, Uashington). Ai la pas muzikën epokale, që bëri si këngëtar dhe kitarist për “Nirvana”, togje revistash dhe vepra arti… Një vit para se të kryente vetëvrasje, në murin e shtëpisë së marrë me qira në Siatëll, kishte pikturuar me shkronja të mëdha të kuqe: “Asnjë prej jush, nuk ka për t’i mësuar kurrë synimet e mia”.
Cobain pati një fëmijëri përgjithësisht të lumtur, derisa prindërit u divorcuan, kur ai ishte në moshën nëntëvjeçare. Më pas, ai ishte shpesh i trazuar dhe i zemëruar, madje dhimbja e tij shpirtërore u bë subjekt dhe katalizator për pjesën më të madhe të muzikës së tij të mëvonshme. Adoleshencën e kaloi duke u zhvendosur nëpër familjet e të afërmve, duke qëndruar me prindërit e shokëve, hera-herës flinte edhe nën ura, kohë kur filloi të përdorte drogë dhe zuri të bëhej pjesë e vandalizmave si formë e rebelimit të adoleshencës.
Ndaj muzikës, Cobain ishte i prirur që në moshë të re, kurse në mesvitet 1980 filloi të luante ne grupin lokal “Sludge rock”. Në 1987, Cobain dhe Novoselic, formuan grupin “Nirvana” dhe, më pas, filluan të japin shfaqje të vogla në gjithë veriperëndimin. Në shumë mënyra, vdekja e Cobain-it shënoi fundin e lëvizjes “grunge” dhe ishte një ngjarje nënshkrimi për adhurues të shumtë të muzikës së Gjeneratës X. Pas vdekjes, mbeti ikonë e epokës së tij dhe u bë objekt i veprave të shumta postmortum, përfshi edhe librin: “Heavier than Heaven: A Biography of Kurt Cobain” (2001) nga Charles R. Cross, si dhe dokumentarët “Kurt & Courtney” (1998) dhe “Kurt Cobain: Montage of Heck” (2015).
Shpesh dhe me zë të lartë, Cobain deklarohej si aleat i homoseksualëve (grave dhe njerëzve me ngjyrë). Një çerekshekulli më vonë, karriera e tij vijon të magjepsë dhe të frymëzojë. Revista “Rolling Stone” e ka vendosur atë dhe grupin, në vendin e 30-të në listën e “100 artistëve më të mëdhenj të të gjitha kohërave”.
Admirimi i pakufishëm për njeriun e bluzit Leadbelly, kërkimi i vazhdueshëm i melodive: e gjithë jeta e tij u shënua nga një obsesion me muzikën dhe u kthye drejt krijimit të një vepër personale, radikale dhe të mundimshme, që shënohet nga obsesioni me “pop”.
Për të kuptuar Kurt Cobain, duhet të epohemi paksa edhe mbi marrëdhënien e trazuar që ai kishte me suksesin. Fëmijë, ëndërronte të ishte yll roku. Kur u bë yll roku, refuzoi industrinë e disqeve, madje përfundoi duke e urryer albumin “Nervermind”, album që i dha këtë status në 1991. Karriera nxirrte në skenë portretin e një qenieje tejet të ndjeshme, tekstet, miqësitë ose marrëdhënia me publikun ishte një paradoks i vërtetë: ëndërronte fatin e të famshmit, por nuk është i prerë për të qenë i famshëm.
Urrejtja, dëshpërimi, vdekja, brishtësia, përdhunimi, rropullitë dhe dhimbja, do të ishin temat e përsëritura të këngëve, të ditarëve vetjakë dhe vizatimeve të shumta. Ato janë shfaqja e një nevoje të papërmbajtshme për të krijuar dhe shtruar në mënyrë indirekte pyetjen: cili ishte ai zjarr, që Kurt Cobain po përpiqej ta fashiste?
Rokstari Cobain ishte i besueshëm në sytë e adoleshentëve, sepse mesazhet i përçonte duke provokuar, madje arriti deri atje sa para kamerave të puthte një djalë për të armiqësuar fansat që e konsideruan të pështirë gjestin. Kurt, nuk pranonte të shtirej, të bënte përshtypje të mirë apo të ndiqte rregullat që shkonin kundër vlerave të tij. Një herë, doli në skenë veshur me një bluzë spitali, për t’iu kundërvënë thathethemeve të revistave, që nuk reshtnin së gërmuari në jetën e tij private.
I trazuar, i jashtëzakonshëm dhe vetëshkatërrues, Kurt Cobainm konsiderohet një nga muzikantët më të mirë në historinë e rokut dhe “grunge”, për aftësinë muzikore dhe për temat që trajtonte në këngët e tij, që shpesh kanë ndikimin dhe fuqinë e poezive të caktuara. “Nirvana” dhe Kurt Cobain ndikuan dhe vijojnë të ndikojnë edhe sot, muzikantë dhe artistë të shumtë. Cobain është përmendur shpesh, si “poeti i mallkuar”, pasi bëri një jetë jashtë skemave, provokuese, asociale dhe vetëshkatërruese./konica.al/ KultPlus.com
Vetë filmi hapet me një paralajmërim ogurzi se “Antrum nuk është i sigurt”, duke u bërë kështu filmi i cili tmerron secilin që vendos ta shikojë, shkruan KultPlus.
Edhe traileri vjen me një paralajmërim. Ai u tregon shikuesve: “Shikimi i mëposhtëm përmban imazhe të cilat thuhen se janë” “mallkuar “. Sugjerohet që ju të mos shikoni këtë material vetëm ose së paku të informoni dikë që e keni shikuar atë.”
Ajo çfarë e bën edhe më të frikëshmëm këtë film është fakti se krijuesit e filmit David Amito dhe Michael Laicini, këmbëngulin se mallkimi është i vërtetë dhe ka rezultuar në dy tragjedi.
Një shikues kishte postuar: “Për miqtë e mi të tmerrit, e kam një të tillë edhe une për juve. Më në fund gjeta një film që më frikësoi dhe më dha makth!
Ndërsa një fans i filmit shkroi për të: “Antrum ia doli mbanë të më bënte mua të shihja diçka që nuk duhet ta shihja. Shumë i frikshëm, por nuk mund t’i largoja sytë nga ekrani.”
Filmi pretendohet të jetë një rizbulim i viteve 1970, ndërsa është plasuar në vitin 2018, por vetëm kohët e fundit ka filluar të fitojë bujë.
Regjisori amerikan i filmave horror, Erik Thirteen, mësoi për filmin në festivalin e filmave horror të Brooklyn para një viti. Ai vendosi ta publikonte atë para një audience më të gjerë. Kështu ai lidhi kontrata të ndryshme për ta shfaqur filmin në Japoni përgjatë 2020-ës.
Filmi trajton historinë e një vëllai dhe një motre, të cilët janë aq të mërzitur nga vdekja e qenit të tyre, sa vendosin të gërmojnë një gropë për në ferr për të shpëtuar shpirtin e tij.
Ai fillon në modë klasike tallëse, duke zbuluar të gjitha gjërat e tmerrshme që kanë ndodhur që kur është bërë në vitet 1970 dhe duke paralajmëruar audiencën që ata janë në rrezik nëse vazhdojnë të shikojnë.
Filmi është aktualisht i disponueshëm për tu parë në Amazon Prime – por vetëm në SH.B.A. / KultPlus.com
Sot shënohet 86 vjetori i lindjes së poetit shqiptar, i cili padyshim mund të konsiderohet si ndër të paktët shkrimtarë disidentë që ka pas Shqipëria e periudhës komuniste, shkruan KultPlus.
E gjithë jeta e tij ka kaluar mes peripecirash të panumërta, midis burgut, internimeve, arratisjen për një kohë të shkurtër në Kosovë nën ish-Jugosllavi, kapjes nga policia jugosllave dhe rikthimit në burgjet komuniste në Shqipëri, dhe në fund dënimi me varje në mes të qytetit të Kukësit. Por, pavarësisht të gjithave, poeti shpirtlirë i “brezit të humbur” të periudhës së zezë komuniste shqiptare, asnjëherë nuk iu nënshtrua këtij regjimi, dhe e luftoi me të gjitha mënyrat që kishte mundësi.
Që kur ishte adoleshent në shkollë të mesme në Kukës, Havzi Nela shfaqi kundërshtitë e para ndaj regjimit komunist në Shqipëri. Ndër varfërisë ekstreme në të cilën jetonte dhe persekutimit, ai arriti të gjente punë si mësues në shkollën fillore të Planit të Bardhë, një fshat i vogël në rrethin e Matit. Por, nuk do kalonte shumë kohë që Havzi Nela të dëbohej edhe nga ky fshat si armik për shkak të “aktivitetit të tij të dyshimtë” duke qënë se i lexonte vjersha të ndaluara nxënësve të tij. Me datë 26 prill 1967, Havzi Nela dhe gruaj ae tij rrezikuan jetën e tyre duke kaluar ilegalisht kufirin midis Shqipërisë dhe Kosovës (nën Jugosllavi atë kohë), ndërsa me pezmatim në zemër për ditët e errëta që kalonte atdheu i tij nën regjimin komunist, ai do të linte një letër në të kaluar të kufirit:
“”Lamtumirë, atdhe i dashtun, po të la, por zemërplasun…” duke e vendosur në degën e një peme.
Por, fati tragjik e ndjek poetin kuksian dhe gruan e tij edhe në Kosovë, ku vetëm pak ditë pas kalimit të kufirit, ato arrestohen nga policia jugosllave, të cilët do t’i rikthenin sërish në Shqipërinë komuniste. Menjëherë pas rikthimit, poeti dënohet me plot 50 vite burg. Por, Havzi Nela kurrë, edhe në burgjet famëkeqe komuniste, nuk u përthye dhe nuk rreshti kurrë së urryeri “Partinë” dhe kriminelat e saj.
Në vitin 1988, poeti shpirtlirë kuksian u dënua me varje dhe kjo ndodhi në mes të qytetit të tij të lindjes.
Më poshtë gjendet një nga poezitë më të bukura dhe të ndjera të tij, si një trashëgimi për periudhën e zezë komuniste të Shqipërisë së atyre ditëve. Në atë kohë, sic kishte edhe një shprehje në Shkodër, “të gjithë ishin të vde,kur; ndaj atyre që vdi,snin u thonin se ato thjesht kishin ndërruar jetë”.
Kur të vdes
Kur të mësoni se kam vde.kë, Kur të thoni: “Ndjesë pastë!” A e dini se çfarë kam hjekë Unë, poeti zemërzjarrtë?
Kur të pyesni: “Ku e ka vorrin?” Kur t’kërkoni me ma gjetë. Thoni: “Ai urreu mizorin”. Thoni: “Dheu s’ka me e tretë”.
Thoni: “Ai e deshi jetën, Jeta n’vuetje e dërmoi”. Thoni se ka mbrojtë të drejtën, Grusht tiranësh nuk duroi.
Thoni: “Desh, kërkoi lirinë, Si skifter në fluturim, Provoi prangat, t’errtë qelinë, Për të mjerët lëshoi kushtrim”.
Thoni: “Dritë ai kërkoi, E vetë dritë nuk pa me sy” Thoni: “Për njerëzinë këndoi, E për vete mbajti zi”.
Thoni se e qërroi terri Thoni: “Dielli nuk u ngrohu”. Thoni se e trishtoi tmerri E të shtypunit i tha: “Çohu!”
Kur të vijë, të çelë pranvera, Kur bilbili nis me këndue. Mbi vorr tim me gur’e ferra, Nji tufë lule me ma lëshue.
Prekni vorrin, mos ngurroni, Kush ka lindë, ai ka me vdekë, Veten ju kur t’a ngushëlloni, Thoni:”Gjallë kurkush s’ka mbetë!” / KultPlus.com
Një muzikante e cila ishte diagnostifikuar me tumor në tru në vitin 2013, tash kur i është nënshtruar operimit, ka luar me violinën e saj gjatë intervenimit, shkruan KultPlus.
Ngjarja ka ndodhur në spitalin ‘King’s College’ i cili ndodhet në Londër.
Ekipi mjekësor kishte kërkuar nga Dagmar Turner, 53-vjeçare, që të luante instrumentin për t’u siguruar që pjesët e trurit të cilat kontrollojnë lëvizjet delikate të duarve dhe koordinimin nuk po dëmtohen gjatë operimit. / KultPlus.com
“Estetika e dëgjimit” dëgjohej duke thënë në anksiozitetin karakteristikë e Sislej Xhafës, në një prej radiove tanimë legjendë urbane të Prishtinës – Urban FM. Kësaj pse të mos ia shtojmë edhe një thënie të një studenti në po të njëjtën radio “kjo për neve shqiptarëve është absurde”. Theksi i kësaj të dytës nuk është në komiken e saj por në veçimin e shiqiptarëve pavarësisht për çka e ka pasur fjalën folësi. Dallimi është estetika e dëgjimit. Sikur në këngën e Nexhmije Pagarushës, si në Rock që e bën Inorga dhe po ashtu edhe në Hip Hop.
T’ia fillojmë nga Nexhmije Pagarusha. Vdekja e para disa ditëve e Nexhmije Pagarushës nxiti kundërthënie ekstreme. Nexhmije Pagarusha ka qenë e urryer, e shikuar si devijim kombëtar, dhe po ashtu edhe sinonim i zërit kolektiv të Kosovës. Çka ka të bëj këtu “estetika e dëgjimit”? Por a nuk ndodh që të këndojmë ndërdijshëm këngë që as nuk i duam dhe edhe na ngjallin neveri. A nuk ndodh që “hoxhallarët tanimë shprehen me sharje të Hip Hop-it”? A nuk ndodh që mësueset e zakonshme në banjën e tyre shprehin frustrimin me Hip Hop?.
Këndimi i Nexhmije Pagarushës në të vërtetë është karakter mbi harmoninë e këngëve të saj. Në një mënyrë është edhe shpërthim tej akordimit. Në të vërtetë është motivim i tepruar gjë që e kalon deri në një masë atë në deklarim patriotik të kënduarit e saj.
Mirëpo problemi i dëgjuesit të zakonshëm të muzikës së Nexhmije Pagarushës është melankolia e të kënduarit të saj. Melankolia si ngjyrë më e lartë e shprehjes së saj është në të vërtetë krejtësisht e huaj dhe edhe kërcënuese për mobilizimin kosovar ndaj kërcënimit kolektiv. Në këtë zëri i saj në këtë ngjyrë është pikërisht e huaja në estetikën tonë popullore të dëgjimit. Ajo konoton dobësinë e dobësia dorëzimin ndaj kërcënimit të përhershëm të kolektivit tonë. Është pikërisht melankolia në zërin e Mexhmije Pagarushës që shpërthen kundërthëniet ekstreme në shoqërinë tonë.
Mirëpo melankolia në shoqërinë tonë si dëgjues të muzikës nuk është e huaj. Në të vërtetë ajo është e paevitueshme. Këtë e dëshmon popullariteti i muzikës së ashtuquajtur “Tallava”, që është pikërisht në dozën e madhe të melankolisë në këtë muzikë.
Të vazhdojmë me Rock. Pikërisht në këto ditë, ka dalë kënga Rock “Mirë e kanë”, e muzikantit Agron Hajdari si kant autor me emrin “Inorga”. A e ka dëgjuar kush? A din kush për atë? Pas publikimit të kësaj kënge autori Agron Hajdari – Inorga është në situatë identike me situatën e poetit. Gjë e “tejkaluar”. Gjë e “kotë”. Gjë e urryer. Tanimë muzikë e huaj. “Mirë e kanë” në tekst është zemërim, çjerrje dhe shpërthim Rock kundër mentaliteti tonë të turmës. Është ironi me mentalitetin e masës. “Mirë e kanë” ai thotë duke qenë se individi është i dorëzuar ndaj masës, mentalitetit të masës dhe pandashmërisë së tij nga masa. Në të vërtetë në konotacionin e kësaj kënge, individi nuk ekziston fare. Kënga është shpërthim tejet i sofistikuar që nuk ndalet së shpërthyeri. Është shpërthim i cili krijon rrjedhën e vet me idenë për të krijuar mundësinë e zbrazjes. (Është Rock Progresiv). Por kjo këngë në të vërtetë nuk ekziston, është dinosaur së bashku me Inorga-në, dhe shumë më me rëndësi për konsiderim këtu, është dallim. Tek e fundit “mirë e kanë”.
Ne si shoqëri nuk dimë të dëgjojmë muzikë. Në të vërtetë muzika është shenjë dobësie. Hip Hop-i sot në ne nuk është arritje, qoftë edhe nëse ka arritur shkallë të lartë të shprehjes. Pikërisht asimilimi ynë në Hip Hop, jo vetëm pse ka poezi të sharjes, është mënyra më vullgare e sjelljes sonë. Vullgariteti duke qenë për shkak se dikush tjetër e kryen punën për ne, e shpreh dhembjen tonë derisa ne kënaqemi si të çmendur nga kjo. Ne nuk e kuptojmë Hip Hop-in. Në të vërtetë, pavarësisht kundërthënies, të dëgjuarit e muzikës “tallava” është gjë më fisnike pikërisht se dëgjuesit e saj e përjetojnë atë që transmeton ajo.
Zhvillimi i Hip Hop-it, arritja e tij, qarkullimi i tij monetar, produksionet tejet të shtrenjta, marrëdhënia jonë direkte me atë dhe asimilimi ynë brenda tij janë totale.
Megjithëse Hip Hop-i shqiptar është huazim i vetëdijshëm në qëllimin e tij, aq më shumë në perspektivë globale dhe edhe kosovare, ai në të vërtetë është depersonalizim. Ai në përhapjen totale të tij sot në Kosovë është asimilim i joni. Regresi global përmes Hip Hop-it, në kthim të shprehjes së seksuales, trupit dhe instinktives, megjithëse ka mundësuar shprehjen e guximshme të po të njëjtave në Kosovë, ka sjellë edhe zhdukjen e shprehjes ndryshe prej Hip Hop-it.
Dhe në fund, pikërisht këtu themelohet estetika e dëgjimit. Në dallimin dhe në ndryshueshmërinë e muzikës. Në të vërtetë në të dëgjuarit duke dalluar dhe duke pranuar ndryshimin. Dallimi dhe ndryshimi i japin vlerë pikërisht Hip Hop-it. Dallimi i këndimit të Nexhmije Pagrushës së ndjerë tanimë është pikërisht bërthama e kundërthënieve ekstreme të shoqërisë sonë ndaj po të njëjtës. Rock, megjithëse shprehje tejet e thellë qoftë në filozofinë e saj dhe qoftë edhe në vibe të ndjenjësqë përçon, në Kosovë ka vdekur. Masivizimi i Hip Hop e deri tek sofistikimi i tij kulminant në Kosovë në të vërtetë është shenjë e përdhunimit të tij, si në ide si në qëllim, dhe aq më shumë në fisnikërinë e tij. Nuk ka pasur faj folësi në Urban FM – Estetika e dëgjimit për ne është absurde. /KultPlus.com
Thomas Jefferson ishte Presidenti i tretë i Shteteve të Bashkuara nga 1801 deri në 1809. Më parë ai kishte qene zgjedhur zëvendëspresidenti i dytë i Shteteve të Bashkuara nën presidentin John Adams, nga 1797 në 1801. Ai ishte një ithtar i demokracisë, republikanizmit dhe të drejtave të individit që motivuan kolonistët amerikanë për tu shkëputur nga Britania e Madhe dhe të formojnë një komb të ri. Ai i krijoi dokumente formative dhe vendime në nivel kombëtar dhe lokal.
Thëniet më të bukura të tij
“As armiku më i madh nuk mund të sjellë më shumë dëme sesa mungesa e edukatës e cila gjithë jetën duhet të merret sikur të ishe foshnje.”
“Edukimi duhet të jetë në gjendje ta bëjë edhe trupin edhe shpirtin sa më të mirë dhe sa më të bukur.”
“Edukimi është buka e shpirtit.”
“Më e mira që e njohu dhe kuptoi njeriu në jetë është të mësuarit.”
“Mendja e një kombi është arsimi, zemra e tij është morali i përgjithshëm.”
“Shërbimin që bën arsimi për përmirësimin e një kombi, ligji s’mund ta bëjë kurrë.”
“Themeli i çdo shoqërie, pa përjashtim, është edukimi i të rinjve.”
“Duhet që fëmijët të mos i krekosim e t’i fryjmë me lëvdata sepse zgërlaqen dhe vetëpërkëdhelen.”
“Të luash që të mësosh, të kombinosh mësimin me lojën.”
“Arsimimi është çelësi i suksesit tuaj, ai është fytyra e mendjes së njeriut.”
“Njeriu që është i aftë t’i bëjë gjërat e rënda të ndjehen të lehta, është mësues.”
“Që ta bësh të thjeshtën të ndërlikuar, kjo është e zakonshme, por që ta bësh të ndërlikuarën të thjeshtë, vërtetë të thjeshtë, kjo është krijimtari.”
“Ju nuk mund t’i mësoni dikujt asnjë gjë; ju vetëm mund ta ndihmoni që ai ta gjejë vetë atë.”
“Një nga defektet kryesore në mësimdhënie është se ne i japim shumë rëndësi zhvillimit të kujtesës dhe shumë pak zhvillimit të mendjes; ne i japim shumë rëndësi marrjes së dijes dhe shumë pak aplikimit gjerësisht të saj.”
“”Një mësimdhënës që synon të japë mësim pa i frymëzuar nxënësit e vet me dëshirën për të mësuar, rreh me çekan një hekur të ftohtë.”
“Kultura? Ulërima që njerëzit i bëjnë në fytyrë fatit të tyre.”
“Edukata është ajo që mbetet kur gjithçka e mësuar harrohet.”
Një histori e shkurtër në lidhje me rëndësinë jetike të edukimit:
Një djalë vodhi në shkollë fletoren e një shoku të klasës, dhe ia shpuri s’ëmës. Ajo, jo vetëm nuk e qortoi, por për këtë e lavdëroi. Kështu për herë të dytë vodhi një pallto dhe ia solli. Ajo e priti me dëshirë dhe kështu me kalimin e kohës, kur djali u bë adoleshent, bënte grabitje të mëdha.
Një herë e zunë duke vjedhur dhe, pasi e lidhën me hekura, po e shpinin te xhelati. E ëma e ndiqte dhe rrihte gjoksin. Atëherë djali tha se kishte një amanet të fundit që dëshironte t’ia thoshte të ëmës në vesh. Kur ajo vrapoi drejt tij, ai i kafshoi veshin dhe ia preu. Dhe ndërsa ajo e qortonte për mosrespekt dhe se nuk ishte ngopur me gjynahet e tij, por tani cungoi edhe të ëmën, djali u kthye e i tha:
“Po të më kishe qortuar kur vodha për herë të parë fletoren, nuk do të arrija në këtë pikë që të më tërheqin drejt vdekjes.” /KultPlus.com
Muzika shqiptare gjegjësisht zhanret funk dhe rok nuk do ta kishin shkëlqimin që e kanë sikur mos të ishte grupi “Telex”.
“Telex” u formua në Shkup në vitin 1979 me vokalist Enver Bunjakun, kurse pas ardhje së Sejatit grupi u kompletua me formacionin: Shpend Ahmeti, Sejat Jakupi, Enver Bunjaku Ismet Shaini dhe Yll Ismaili.
Prirjet e tyre
shkonin më shumë kah ritmet funk duke pasur si parabazë këngëtarin e famshëm
Stevie Wonder, zëri i të cilit ngjason me atë të Sejat Jakupit.
Përmes teksteve të bukura dhe unike të gërshetuara me ritmet moderne evropiane ata arritën të futen dhe të mbesin me vite të dëgjuar dhe të kërkuar nga të gjitha gjenerata.
Grupi “Telex”
Shumë gjenerata u rritën me këngët e tyre legjendare si “Vetëm për ty”, “Ta gjen mami një sheik”, “Qeshu”, “Vetëm ti e din” e të tjera, të cilat të marrin me vete porsa i dëgjon. Zëri unik i Sejat Jakupit arrin t’i përjetësoi këngët dhe të ngjallë gjithmonë emocione tek dëgjuesit.
Në këtë intervistë ekskluzive për KultPlusin, këngëtari Jakupi, shpalos shumë gjëra interesante për lexuesit. Rrugëtimi i tij i gjatë artistik është i përcjellë me shumë momente të bukura nga shumë koncerte, festivale, e poashtu me plot sfida të cilave Sejati u bëri ballë me vendosmëri. Dhe për këtë ai i falet muzikës, e cila e ka ndihmuar në momente të vështira, për të cilën thotë se është feja e tij.
Sejat Jakupi
Ishte viti 2014 kur Sejati arriti ta mposhtë kancerin me të cilin përballej. Ai arriti të shërohet dhe kështu t’iu rikthehet prapë projekteve muzikore më i fortë se kurrë! Në këtë rrëfim, ai tregon se si ia doli mbanë kësaj sfide, çfarë projektesh realizoi dhe çfarë projektesh pritet të realizojë në të ardhmen. Sejati këshillon artistët e rinj derisa thotë se në jetë njeriu nuk duhet të dorëzohet lehtë.
KultPlus: çfarë do të thotë për ju grupi “Telex”?
Sejat Jakupi: Për mua “Telex-i” ka shumë rëndësi sepse më mundësoj që ta bëj muzikën që doja, dhe gjithashtu kalova një kohë të bukur.
KultPlus: Si e definoni muzikën funk dhe cila ka qenë tërheqja nga kjo lloj muzike që ju ka mbajtur kaq gjatë në skenë?
Sejat Jakupi: Funku është muzika që unë e ndiej, e dua dhe e bëj. Prej se dëgjova “Superstititon” të Stevie Wonder, e kam ditur që kjo është muzika ime. Funk është një muzikë që vjen nga zemra dhe shkon te këmbët. Unë gjithmonë kam shikuar njerëzit në koncerte që edhe luajnë. Kjo është shumë me rëndësi për mua. Me funkun e mirë të lodhen këmbët nga loja, edhe mbas koncertit je i lodhur, por i lumtur.
KultPlus: Përgjatë këtyre viteve në skenë, ç ‘marrëdhënie keni pasur me grupet tjera dhe a mendoni se ka pasur grupe të mira që kanë performuar krahas jush?
Sejat Jakupi: Vitet ’80 të shekullit të kaluar për mua ishin ndër më të mirat të skenës muzikore shqipe. Fatkeqësisht, kufiri me Shqipërinë ishte i mbyllur, dhe kjo lëvizje mbeti brenda Kosovës dhe Maqedonisë. Ka pasur shumë grupe dhe stile të ndryshme të muzikës. Çdo vit ishte Boom Festivali dhe Boro e Ramizi ishte gjithmonë i mbushur. Ishte një kohë fantastike. Ne bashkëpunuam me shumë grupe, edhe sot e kësaj dite kam kontakt me plot muzikantë të asaj kohe.
KultPlus: Siç dihet, në ato vite kur ju keni dalë në skenë, ishte kohë e artë për muzikën në përgjithësi, mes shumë grupeve dhe vokalistëve të mëdhenj, çilët ishin ata që iu inspiruan dhe që mbase edhe i ndoqët si model.
Sejat Jakupi: Unë jam i lumtur që u rrita me muzikë të vërtetë, domethënë muzikë e bërë me duar e jo me susta. Ajo ka qenë kohë e këngëtarëve të mirë si Stevie Wonder, Marvin Gaye, Donny Hathaway, Areta Franklin, Al Green, Earth Wind and Fire. Prej tyre kemi mësuar aq shumë, dhe dëshira të këndoj “përafërsisht” si ata, më ka shtyrë përpara.
KultPlus: Po tani, çfarë dëgjoni me ëndje nga grupet e huaja, të vjetra dhe të reja?
Sejat Jakupi: Unë nuk dëgjoj radio sepse muzika e sotme në pjesën më të madhe nuk ka aq shumë cilësi. I kam playlistat e mia, prej Blues-it deri te Jazz-i. Dëgjoj më së shumti Funkun e viteve 70-80, por edhe sot ka këngëtarë të mirë, p.sh. Bruno Mars apo P. J. Morton. Interesant është, edhe pse nuk jam fetar, e dua Gospel-in. Kjo muzikë më hyn drejt në zemër. Njerëzit me ngjyrë e dinë se çka është muzikë e mirë!
KultPlus: Edhe grupi “Telex” por edhe ju si artist solo, përveç muzikës, i kushtoni rëndësi edhe tekstit. Si e shihni nga perspektiva juaj tekstin dhe melodinë? A mendoni se funksionon teksti i mirë edhe pa muzikë dhe anasjelltas?
Sejat Jakupi: Kam pasur fat që si komponist ta kem Shpend Ahmetin si krijues të teksteve. Për mua si këngëtar është me rëndësi ta “ndiej” tekstin, sepse puna ime është që përmes këndimit ta tregoj një storie apo t’i shpreh ndjenjat. Teksti i mirë i ndihmon muzikës dhe anasjelltas. Por ka edhe tekste që nuk janë aq të mira por me një këngëtar me personalitet, tingëllojnë mirë.
KultPlus: Kohët moderne dhe zhvillimi i hovshëm i teknologjisë kanë krijuar kushte që skena të gëlojë nga artistët e rinj, si i shihni ju ata? Mendoni se mund të lënë pas vepra që do t’i rezistojnë kohës?
Sejat Jakupi: Sot ka praktikisht çdokush mundësi të bëj muzikë dhe kjo është shkaku që muzika e sotme nuk ka aq shumë cilësi. Sot popullarizohesh shumë shpejtë edhe me pak cilësi apo hiç. Vetëm fakti që Rap muzika aq vite dominon tregon se në çfarë krize kreative është muzika. Për mua është muzikë kur dikush këndon vërtetë dhe jo me Autotuone! Problemi tjetër është që ti pa eksperiencë jetësore, nuk mundesh të jesh artist i mirë. Nëse në jetë nuk ke pasur humbje, dhimbje, dashuri, nuk mundesh të bëhesh këngëtar i mirë.
KultPlus: A e ndieni veten të përmbushur artistikisht?
Sejat Jakupi: Definitivisht jo! Kam aq shumë muzikë brenda në kokë dhe kam dëshirë të provoj gjëra tjera si p.sh. Jazz apo Ethno muzikë, apo t’i përziej stilet që mua më pëlqejnë. Kohëve të fundit koncentrohem në kitarë, se shumica nuk e dinë që unë jam edhe kitarist.
KultPlus: Me cilin këngëtar të madh botëror do të doje ta realizoje një duet?
Sejat Jakupi: Me Stevie Wonderin, ata tjerët veçse kanë vdekur. (A. Franklin, Prince, All Jarreau)
KultPlus: Jashtë muzikës, me çfarë preferon të merret Sejati?
Sejat Jakupi: Jashtë muzikës, në kohë të lirë, shëtis gati çdo ditë në natyrë, dëgjoj muzikë, lexoj libra mbi astronomi apo mekanikën e kuanteve, apo veç shtrihem në divan (jetoj vet, për ata shtrihem sa të dua!)
KultPlus: Na tregoni çfarë mendimi keni për festivalet muzikore shqiptare në përgjithësi? Kanë dallim me ato që organizoheshin më herët?
Sejat Jakupi: Ky festivali që Dukagjin Lipa po e organizon në Prishtinë është i mirë. Këto festivalet në Shqipëri, shumica e tyre janë të tmerrshme. Jo vetëm veshët, por edhe sytë të dhembin. Kjo është normale për ta, sepse ata nuk kanë aq shumë traditë muzikore. Më vjen keq që sot nuk ka festivale si Boom-i.
KultPlus: A mendoni se një artisti të mirëfilltë i ruhet vendi i veçantë në shoqërinë tonë edhe pasi ai ta ketë përfunduar karrierën? Apo lihet anash?
Sejat Jakupi: Varet nga artisti. Dikush nuk e ka problem edhe me u lidh me politikën, dikush e ka. Ata që e kanë problem, lihen anash nga politika, dikur Bekim Fehmiu apo “Mbretëresha” jonë Nexhmija. Por kjo nuk domethënë që populli këta artistë i harron. Ata mbesin përgjithmonë në kujtimet tona!
KultPlus: Ju keni arritur ta fitoni luftën kundër sëmundjes, kështu jeni bërë model edhe për njerëzit e tjerë. Mund t’i ndani përvojat tuaja me lexuesit tanë?
Sejat Jakupi: Në vitin 2014 e fitova luftën kundër kancerit (Non-Hodgkins). Diagnoza e parë ishte momenti kur mendova: U kry bac! Por më vonë u korrigjua në një tjetër variant ku kisha shanse më të mëdha që të mbes në jetë. I bëra tetë terapi kimike, ishte një kohë e rëndë jo aq për mua, por për vajzat e mia, familjen dhe shoqërinë. Ia ndalova motrës që t’i tregojë nënës sime sepse ajo nuk e ka zemrën e fortë, kur fillova të shëndoshem i tregova unë. M’u deshën gati dy vite që të shëndoshem. Në vitin 2016 e gjetën rastësisht se kam Emboli në mushkëri. Mjeku më tha që edhe disa javë mund të jetoja. Kam pasur shumë fat në jetën time!
KultPlus: Si arritët të dilni fitimtar në këtë rrugëtim jo të lehtë? Ju ndihmoi muzika, leximi, shëtitja?
Sejat Jakupi: Unë jam nga natyra luftëtar dhe nuk dorëzohem aq lehtë. Në atë kohë më ndihmoi muzika shumë. Muzika është feja ime! Ajo në momentet më të rënda më ka dhënë fuqi dhe konfidencë. Ajo më kthen në ato kohëra kur isha i lumtur dhe nuk kisha brenga.
KultPlus: Dëgjuesit tuaj janë të shumtë në të gjitha trevat shqiptare. Pas tejkalimit të asaj faze, ju madje i jeni rikthyer prapë muzikës? Çfarë të dha forcë në këtë drejtim, dhe të shtyri që të vazhdoni tutje?
Sejat Jakupi: Shkaku kryesor është se mendoj që bëj muzikë të mirë, dhe dua që sa më shumë njerëz këtë muzikë ta dëgjojnë. Në moshën time popullariteti nuk është aq me rëndësi, unë e kam atë luks që nuk jam i varur nga muzika. E kam lirinë e plotë të bëj çfarë të dua, dhe nëse e rris nivelin atëherë jam i kënaqur!
KultPlus: Mund të na flisni më gjerësisht për projektet e reja? Me cilët artistë do të bashkëpunoni?
Sejat Jakupi: Në këtë moment koncentrohem në kanalin tim në Youtube. Bëj një lloj retrospektive, i tregoj të gjitha stacionet e krijimtarisë sime, në të njëjtën kohë incizojë këngë që kam pasur dëshirë t’i këndoj. p.sh. këngë popullore shqipe apo boshnjake (nënën e kam boshnjake) apo këngë të zhanrit soul. Në muajin mars do të incizoj një këngë të re në gjuhën shqipe dhe angleze. Këngën “Take it easy” që e incizova para disa kohe, mendoj ta bëj remix dhe t’ia bëj një video. Në prill do t’i mbledh disa muzikantë, si p.sh. Visar Kuçin, do t’i incizoj edhe dy këngë të reja. Aty kah fundi i muajit maj, do të vij në Prishtinë që t’i bëj disa “unplugged” koncert. Mezi po pres t’ia filloj. Sa i përket artistëve tjerë, e shohim.
KultPlus: Së fundmi keni realizuar një cover edhe në gjuhën boshnjake. Synoni që të depërtoni edhe në tregun e Bosnjës?
Sejat Jakupi: Unë Sevdahun e kam thellë në zemër. Shumica mendojnë se kjo është muzikë serbe, por janë gabim. Kjo është muzika e myslimanëve boshnjak, një lloj blues-i i tyre. Kur e dëgjoj apo këndoj Sevdahun, kthehem në fëmijërinë time, atëherë kur isha i lumtur dhe i lirë. Nëse do të kem mundësi me hy në tregun boshnjak, do ta bëja me kënaqësi sepse këtë muzikë e dua.
KultPlus: Filozofi i madh gjerman Fridrih Niçe kur flet për muzikën shprehet “Jeta pa muzikë do të ishte gabim”. A mendoni njëjtë dhe si e interpretoni këtë thënie të Niçes?
Sejat Jakupi: Jeta pa muzikë është e mundshme, por nuk është jetë e mirë!
KultPlus: Cili është mesazhi juaj për artistët e rinj të cilët janë në fillim të karrierës? Çfarë duhet të bëjnë ata në mënyrë që ta fitojnë simpatinë e publikun dhe të mbesin gjatë në skenë?
Sejat Jakupi: Nëse do të bësh muzikë cilësore, atëherë dëgjoje zemrën tënde! Bëje atë muzikë që ti do ta bësh! Sepse kur ti beson në muzikën tënde, herët ose vonë, do të fillojnë edhe të tjerët ta besojnë. Ndërsa ata që janë të interesuar në popullaritet pa cilësi, nuk kanë nevojë për këshillat e mia! /KultPlus.com
Shefi i Intelegjencës Kombëtare të Amerikës, Richard Grenell është emri më i përfolur këto ditë në media.
Grenell pati rol edhe në çështjet që përfshijnë Kosovën dhe Serbinë pas emërimit si emisar i Presidentit Trump për shtetet respektive, shkruan GazetaBlic. .
Por, krahas takimeve dhe njohësisë me politikanët shqiptarë, Grenell nuk lë anash dhe figurat publike të estradës.
Në llogarinë e tij zyrtare në Instagram, Richard Grenell ndjek vetëm një këngëtar shqiptar e që është Ardian Bujupi.
Mirëpo, duket se muzika zë një rol të veçantë në jetën e tij, pasi në postimet e mëparshme, zyrtari amerikan shihet të ketë publikuar edhe fotografi të Jennifer Lopez gjatë performancë së saj në ‘Super Bowl’
Opera shtetërore e Vjenës pritet të shndërrohet sonte në sallën më të bukur të vallëzimit në botë. Nën moton “Mbretëresha e natës” sonte do të mbahet “Opernball”, evenimenti më i madh artistik i kryeqytetit austriak, raporton albinfo.ch.
Mbi 5 mijë mysafirë VIP nga të gjitha fushat jetësore në Austri pritet të jenë të pranishëm. Afro 2 milionë shikues llogaritet që do të ndjekin nga televizioni këtë mbrëmje gala. Për shkak të pjesëmarrjes në një samit të BE-së do të mungojë kancelari Sebastian Kurz.
Në anën tjetër nuk do të mungojnë fytyra të njohura botërore që vijnë si mysafirë specialë. Tashmë ka arritur në Vjenë aktorja e famshme italiane, Ornela Mutti e cila është e ftuar si përcjellëse në këtë mbrëmje e biznesmenit të njohur në Austri, Richard Lugner.
Por, sapo mysafirët do të zënë vendin e tyre, të gjithë sytë do të jenë të drejtuar në hapjen e kësaj mbrëmjeje artistike. E kjo i është besuar koreografit shqiptar në Austri, Eno Peçit, raporton “albinfo.ch.
„Eno Peçi është anëtar i Baletit shtetëror të Vjenës që prej 20 vitesh dhe balerin solo që nga viti 2009. Koreografi bën hapjen e „Opernball“ për herë të dytë pas vitit 2018. Një zgjedhje e mirë kjo, pasi Peçi është një koreograf i shquar, i cili përveç në Vjenë, ka krijuar balet edhe në Moskë dhe në qytetin e tij të lindjes, në Tiranë“, shkruajnë mediat austriake./albinfo.ch
Skenës muzikore në vendin tonë tashmë i janë shtuar edhe dy talenta të rijnë. Bëhet fjalë për këngëtarët Hazz & Bllind të cilët sapo kanë lansuar projektin e tyre të parë, shkruan KultPlus.
E titulluar
“E kalume”, kënga ka marrë pëlqimet e para nga publiku dhe pritet të
shndërrohet në hit.
Me një ritëm
që të mbetet në mendje dhe një videoklip mjaft të bukur, dy djemtë duken të
mahnitshëm në prezantimin e tyre të parë.
Kënga është
incizuar në studio te Genc Prelvukaj, përderisa për tekstin dhe melodinë janë
përkujdesur vetë artistët.
Videoklipi
është realizuar nga Blackfish entertaiment.
Hazz është
një djalë tejet i talentuar i cili jeton në Kosovë, ndërsa Bllind ka disa vite
që jeton në Gjermani.
Hazz &
Bllind nuk e kanë ndërmend të ndalen, ata tashmë kanë gati edhe këngën e dytë e
cila pritet të publikohet shumë shpejt.
Më poshtë ju ftojmë të shihni këtë projekt interesant:
Kryetari i LDK-së, Isa Mustafa,
ka publikuar emrat e zëvendësministrave, të cilët ia ka ofruar kryeministrit
Albin Kurti për emërim.
Në një
postim në Facebook, ai ka treguar se Agim Krasniqin e ka propozuar për
zëvendësministër të Financave, Xhavit Rexhajn për të Arsimit, Fatbardha Eminin
për MAPL, Ismet Beqirin për MKRS e Florian Dushin për zëvendësministër të
Drejtësisë.
Për
zëvendësministrat tjerë ka thënë se do të njoftojnë së shpejti.
Ky është
njoftimi i Mustafës:
Të
nderuar qytetarë,
Pas
trajtimit në Kryesi, të çështjes së zëvendësministrave, ia kam ofruar
Kryeministrit Kurti këto kuadra të LDK-së për zëvendësministra:
Agim
Krasniqi, zëvendësministër i Financave dhe Transfereve. Ekonomist. Ka punuar
një kohë të gjatë si drejtor i Departamentit të Buxhetit, ka qenë
Zëvendësministër i Financave dhe Ministër në Detyrë i Financave. Anëtar i
Këshillit të Ekspertëve të LDK-së.
Xhavit
Rexhaj – zëvendësministër i Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit.
Profesor. Ka udhëhequr grupin e akspertëve të Lidhjes Dekokratike të Kosovë për
hartimin e programit të arsimit të LDK. Ka mbaruar studime master në Varshavë e
në Oxford në fushën e studimeve britaneze, në Prishtinë e në Zagreb në fushën e
letërsisë angleze dhe pedagogjisë, studimet e doktoratës në Universitetin e
Tiranës dhe studimet postdoktorale në Universitetin e Nju Jorkut dhe të Los
Angjelosit. Ka mbaruar specializim në fushën e reformave të arsimit të lartë në
Budapest. Ka qenë drejtor i departamentit të arsimit në Ministrinë e Arsimit.
Është profesor në Kolegjin AAB.
Fatbardha
Emini, Zëvendësministre e Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal.
Juriste. Anëtare e Këshillit të Drejtorëve në Komunën e Vitisë, Drejtoreshë e
Drejtorisë së Kadastrit dhe tani drejtoreshë e Drejtorisë së Arsimit. Ka kryer
studimet master. Anëtare e KP të LDK-së.
Ismet
Beqiri, Zëvendësministër i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit. Jurist.
Ka qenë Kryetar i Kuvendit Komunal të Prishtinës, drejtor i Kompanisë publike
Sport-marketingu, deputet i Kuvendit në disa mandate. Sekretar i Përgjithshëm i
LDK-së, tani nënkryetar i LDK-së.
Florian
Dushi, Zëvendësministër i Drejtësisë. Jurist. Ka qenë Sekretar Permanent i
Ministrisë së Drejtësisë, Zëvendësministër i Drejtësisë, anëtar i KQZ-së. Ka
ushtruat detyrën e Avokatit. Anëtar i Kryesisë s LDK-së.
Kandidatet dhe kandidatët tjerë do të caktohen në ditët në vijim.
Kur flitet për Gjergj Fishtën dhe veprimtarinë e tij, secilit shqiptar i ndizen ndjenjat kombëtare. I konsideruar si “Homeri shqiptar”, Fishta ka arritur të bëhet i përjetshëm falë kontributit të tij të madh dhënë letërsisë dhe kulturës shqiptare, shkruan KultPlus.
Fishta, i
formuar në periudhën e Rilindjes sonë kombëtare, është një nga vazhduesit më të
drejtpërdrejtë të saj, shprehës i idealeve atdhetare dhe demokratike në kushtet
e reja që u krijuan në shekullin e njëzetë. Mënyrat e pasqyrimit të jetës, në
krijimtarinë e tij, janë vazhdim i natyrshëm i teknikës letrare të Rilindjes,
ku mbizotëron romantizmi, realizmi dhe klasicizmi. Si krijues Fishta, në radhë
të parë ishte poet. Përkushtimin më të madh e pati ndaj epikës. “Lahutës së
Malcis”, veprës së jetës, ai i kushtoi plot 40 vjet punë. Tonet heroike,
burimësia e papërsëritshme e përfytyrimeve, shqiptarësia në dhënien e
mjediseve, heronjve e rrethanave kanë bërë që Fishta të quhej “Homeri
shqiptar”. Ndërthurjet e ndryshme të mitologjisë me realitetin, stili, mendimi
i fuqishëm filozofik e dramaciteti i veprës kanë bërë që ai të krahasohet edhe
me Gëten apo Danten.
Abedin
Krasniqi, studiues i sociologjisë dhe përkthyes në gjuhën frënge, ndërmori një
hap shumë të rëndësishëm që ta përkthejë “Lahutën e Malcis” në gjuhën frënge.
Sot në
ambientet e Aleancës Franceze të Fakultetit të Filologjisë u promovua përkthimi
i kësaj vepre me vlera të mëdha poetike.
Mes
profesorëve dhe studentëve, Krasniqi, i ardhur nga Parisi për ta promovuar
librin, bashkëbisedoi duke treguar përvojën e tij, entuziazmin dhe vështirësitë
në këtë përkthim që i mori dy vjet e gjysmë punë intensive. Krasniqi tregon se
vargjet e para i mësoi nga i ati, ndërsa frymëzimi për t’i hyrë përkthimit të
“Lahutës së Malcis” i erdhi nga Robert Elsie i cili e kishte përkthyer
paraprakisht në gjuhën angleze.
“Ideja që ta
përkthej Lahutën ka lindur vonë. Unë kur isha i vogël kam mësuar nga babai
sepse ai i dinte përmendsh, e sidomos këngët e para të Oso Kukës”, tregon ai.
“Gjithmonë
kam qenë i pasionuar me epopetë e botës. I kam lexuar shumicën prej tyre dhe
kam pas dëshirë ta përkthej eposin shqiptar”, vazhdon ai.
Populli
francez, siç dihet, ka një kulturë të pasur. Letërsia franceze padyshim ka
sjellë vepra kolosale që sot janë të përbotshme. Por si pritet një vepër e huaj
nga francezët? Ideja e Krasniqit ishte që t’ia paraqes këtë vepër tonë aq të
madhe publikut francez. Ai tregon se qysh i ri ka shfaqur interesim për eposet
e vendeve të ndryshme, ndërsa përballja e tij e parë me “Lahutën e Malcis” ka
qenë për të mbresëlënëse.
“Kanë qenë
disa fjalë problematike, por kam shfrytëzuar fjalor që ma kanë bërë më të lehtë
punën. Unë nuk kam arritur ta mbaj tetërrokëshin, e kam mbajtur nëntërrokëshin
dhe jam përpjekur ta ruaj ritmin sepse sipas meje është shumë i rëndësishëm në
këtë vepër”, shpjegon Krasniqi.
“Problemet i
kam tejkaluar me fjalor dhe si inspirim më ka ndihmuar Robert Elsie. Kam
përdorur shumë fjalorë dhe kam menduar t’i paraqes edhe për publikun francez
përmes fusnotave informacionet me interes që gjenden në Lahutë”.
“Kam anëtar
të familjes të cilët janë arsimtar dhe kemi biseduar për ato pika ku ndonjëherë
kam pasur vështirësi, kështu në këtë mënyrë i kam tejkaluar dhe në fund arrita
ta përfundoj pa ndonjë vështirësi të madhe”, tregon Krasniqi.
Poezia në përgjithësi sot botohet më pak dhe shtëpitë botuese i japin më pak rëndësi. Edhe në Paris, botimet e poezisë kanë rënë, aq më pak të poezisë së huaj. Megjithatë, Krasniqi është i lumtur për jetësimin e kësaj pune. Interesimi për librin vjen kryesisht nga shqiptarët që jetojnë në Francë dhe jashtë saj. Sidoqoftë, secili shqiptarë duhet të ndihet krenarë sepse tashmë vargjet e fuqishme të poetit tonë kombëtar, tingëllojnë edhe në gjuhën frënge. /KultPlus.com
Pas 20 vjet emigrimi, diç kam mësuar për dhimbjet e shpirtit nga vetmia dhe çrrënjosja. Shqiptarët ëndërrojnë Amerikën, pa ditur çmimin emocional, shëndetsor, familjar, profesional e shoqëror që duhet paguar për komoditetin ekonomik.
Në 4-5 vjet, pjesa dërrmuese e emigrantëve shqiptarë blejnë shtëpi e makina, fëmijët mësojnë në shkolla të mira ku ambicja e trashëguar nga prindët, dalë nga një vend pa mundësi, i nxjerr në krye të klasës.
Nëse ke qenë profesionist në Shqipëri, synon të arrish të paktën në po atë nivel, por kjo kërkon përpjekje titanike që shpejt kthehen në stres. Mundësite të joshin të punosh më shumë, hyn në borxh që të blesh me të mirën, por e mira s’ka fund, dhe njeriu e gjen veten në qerthull ku harron të ushqejë shpirtin e vet.
Ardhur nga një vend ku si terapist shërben komshija, kushëriri, shoqja e punës apo e shkollës, emigranti shqiptar ndodhet në boshllëk – nuk gjen njeri të zbrazet, nuk gjen njeri ta mbushë.
Dhimbjet e shpirtit kthehen në sëmundje, stresi paralizon muskujt, shkatërron trupin, fillojnë ilaçet që ndreqin një gjë e prishin dy, por ti vazhdon të vraposh, derisa ngec e jeta merr tatëpjetë…
Familjen e kisha aty me rrënjë e degë, por më mungonte shoqëria, gjuha e folur në rrugë, peisazhi. Nënvetëdija kish shtresëzuar nevojën për të parë malet, kodrat, lumin, por mungesa fatale qe Deti.
Ju ka ndodhur që, një herë në ca vjet, të shihni të njëjtën ëndërr makthi? Imja qe kjo: shkoja në Sarandë për dy javë, me qejfin që “do kënaqem në det!” Por vinte dita e fundit dhe s’kisha mundur të kridhesha as edhe një herë në ujë.
Nga ballkoni i motrës sime shihja një copëz blu, bluu, bluuu… “Obobo, nesër do iki!” Zgjohesha e tronditur, me faqe të lagura – kisha qarë në gjumë.
Mendjen e kisha të mbledhur, ndoshta, ndoshta kthehesha në Shqipëri pas pensionit. Fëmijët kishin dalë në jetë, qe koha ta merrnim shtruar e të gëzonim të mirat e punës në atë vend të begatë, por njeriu kurrë nuk e di si i vijnë kartërat në jetë.
Vendimin për t’u kthyer e mori im shoq. Erdha këmbëzvarrë e me kokën pas, por u befasova nga energjia, mundësitë e shumta për biznes, ngrohtësia e njerëzve këtu. “Erdhe, mirëseerdhe, sa do rrish?” “Përgjithmonë!”
Në fytyrë shfaqet mosbesimi, pastaj kënaqësia “kjo që rri, diçka di.” Pasi kalon entuziazmi i parë, zënë e fusin hundët në punët e tua, nisin ankesat pafund… ti bie në tokë e zë të ndjesh dëshpërimin e thellë të shoqërisë shqiptare.
“Ka marrë fund, nuk ka më shpresë këtu” – është refreni që dëgjoj përditë. Në qytetin tim ka mundësi të jashtëzakonshme, por të papunët nuk i shohin – rrinë në kafene dhe përsërisin: “ky vend nuk bëhet!”
S’i pengon askush të pastrojnë rrugicën para shtëpisë, të mbjellin lule e pemë midis pallateve, të lyejnë murin a shkallët, të punojnë apartamentet bosh të komshinjve që kanë ikur, të lidhen me fshatarët për të sjellë prodhimet e tyre në qytet, të organizojnë një kor apo një eskursion me fëmijët e mëhallës, të ndihmojnë dikë në hall, por jo – janë tepër të zënë me telenovelat, fejsbukun, filxhanin e kafesë nën shtëllungat e duhanit…
Në Sarandë vijnë të huaj me trumba, shesin shtëpitë në vendet e tyre dhe bum! blejnë apartamente e hapin biznese – kurse ne e kemi mendjen të ikim, të ikim një orë e më parë!
Në arrati shkërmoqim familjen, lëmë pas prindër që plaken të vetmuar, fëmijë që nuk ndjejnë përkëdheljen e gjyshërve, ëndërra profesionale të paarrira, e pëlhura e shpirtit dobësohet fill pas filli…
Nga një studim mbi faktorët që përcaktojnë jetëgjatësinë e njeriut, del se njëshi është komuniteti, jeta e rrugës; 2. familja dhe miqtë e ngushtë 7. duhani.
Emigranti ka 7 herë më shumë gjasa të vdesë nga vetmia, se sa nga pirja e duhanit. Keni dëgjuar ndonjë fushatë kunder emigracionit? Shihni filmin dokumentar “Babushkat e Çernobilit” (https://thebabushkasofchernobyl.com/) – pas katastrofës nukleare në Çernobil, banorët u shpërngulën përfare në Moskë. Zona u rrethua me tela, por disa të moshuar u kthyen fshehurazi në shtëpitë e tyre, ku zunë të jetonin me prodhimet e tokës që mbartte vdekjen.
Doli fjala e u nis një ekip (me kokë ne trastë) që të vëzhgonte se si ishte e mundur jeta në një vend të tillë. Studimi konkludoi se vdekshmëria e të moshuarve të shpërngulur në Moskë ishte 10 herë më e madhe se vdekshmëria e babushkave të kthyera në zonën e vdekjes. Punët e shpirtit….
Pas 20 muajsh këtu, jam e vetëdijshme për plagët e thella të shoqërisë shqiptare, e kuptoj sa e vështirë është të rrisësh fëmijë e të ngresh profesion në një vend ku qeveria punon vetëm për xhepin e vet, duke shkatërruar mundësitë për njeriun që ka nevojë e qejf të punojë.
Por bota ka ndryshuar: në perëndim emigrantet nuk i pret më njeri krahëhapur, vetë perëndimoret nuk po gjejnë rehat (miqtë e mi të rinj Shawn Simons and Kyle Drevlo shitën gjithshka kishin në Kaliforni dhe po ndërtojnë një fermë në Finiq; të shtunën pres Lucy Ivanoff që mbërrin në port vetëm me dy valixhe pasi shiti apartamentin në Washington D.C.; Natasha Wolf po i lan duart nga shtëpia në Long Island, ndërkaq që në mars e pret foleja e re në mëhallën time.)
Kemi fatin e madh të jetojmë në një vend me klimë, pasuri, ushqim, histori, inteligjencë emocionale etj, që i bën të huajt të mos mendohen dy herë e të ngulen këtu.
Shqipëria ka ecur përpara në disa drejtime, mbrapsht në disa të tjera, por teknologjia dhe media sociale na kanë hequr çdo justifikim për të humbur kohë.
Nëse bëjmë më të mirën që mundemi vetë, gjejmë e vlerësojmë më të zotët mes nesh dhe i nxjerrim në krye, mbështesim kurajon qytetare për t’u kërkuar llogari atyre që na udhëheqim, ndjej që shpresat janë reale.
Ditët i harxhoj me njerëz që thonë “këtu mund të bëjmë diçka” dhe, si dikush që i ka jetuar të dy realitetet, u them: “aty isha e kënaqur, këtu jam e lumtur.”
P.S: Njoh shumë emigrantë që nuk ndajnë të njëjtin mendim me mua dhe janë të lumtur në emigrim, por kjo është shkruar për ata që ndjehen si unë./mega
