Shumë prej thënieve të Spinozës janë jashtëzakonisht të kthjellta dhe të fuqishme, kjo është arsyeja pse ato janë me ndikim të madh edhe sot e kësaj dite, shkruan KultPlus.com
Frazat e Spinozës kanë karakteristikën unike të të qenit të thjeshta, por në të njëjtën kohë përfshijnë mësime të shkëlqyera. Diçka që vetëm mendjet e mëdha mund ta prodhojnë. Shumë filozofë, si Hegel dhe Schelling, e konsiderojnë atë babanë e mendimit modern. Në të njëjtën kohë, nëse bëhet një krahasim me prozën komplekse të këtyre filozofëve, vëzhgimet e tij janë të thjeshta dhe të arritshme për të gjithë
Spinoza dhe pendimi
Një nga frazat e Spinozës për keqardhjen dhe pendimin thotë: “Nuk pendohem për asgjë. Ai që pendohet për ato që ka bërë është dyfish i mjerë”. Për një njeri të shekullit të shtatëmbëdhjetë, kjo frazë ishte tërësisht revolucionare: shumë nga bashkëkohësit e tij e konsideruan atë profane dhe fyese.
Le të kujtojmë se një nga shtyllat themeluese të Krishtërimit është pikërisht pendimi. Sot ne e shohim atë nga një këndvështrim laik, por në kohën e Spinozës të folurit në këtë mënyrë ishte thuajse blasfemi. Edhe sot, këto fjalë na ftojnë të reflektojmë. Sa pendim dhe faj hedhim mbi veten tonë?
Dallimet në mendime
Spinoza ishte një mendimtar i lirë, tepër modern për kohën e tij. Ai u rebelua kundër dogmave, paragjykimeve dhe besimeve të pabaza. Fryma e tij liberale përshkonte mendimin e tij me një sens të thellë kritik.
Nga kjo vijnë fjalitë e tij më emblematike: “Mendjet janë aq të ndryshme sa edhe shijet”. Kjo deklaratë e shkurtër në favor të diversitetit të mendimit nuk u prit me dashamirësi nga bashkëkohësit e tij. Në fakt, në kohën e Spinozës, idetë mbizotëruese mbështesnin të vërtetat pa përjashtime dhe arsyet unike e të fuqishme.
Mbi origjinën e lirisë
Një deklaratë tjetër e filozofit holandez është: “Aktiviteti më i rëndësishëm që një qenie njerëzore mund t’i kushtojë vetvetes është të mësojë të kuptojë, sepse të kuptosh do të thotë të jesh i lirë”. Në këtë fjali gjejmë një nga arsyet pse Spinoza u konsiderua një nga racionalistët më të mëdhenj të të gjitha kohërave.
Liria merr një vlerë transhendentale, ajo lind nga arsyeja, nga dija. Ky mendim është në kundërshtim me idenë e përgjithshme të asaj epoke kur fjala “liri” vlerësohej me dyshim dhe të mohoje fenë ishte një veprim prej të çmendurish.
Dëshira dhe mirësia
Mendimi i Spinozës shënoi vërtetë një moment historik, veçanërisht në fushën e etikës. Fjalitë e tij shfaqen në veprat e Freud, Lacan, Foucault. Puna e tij la shenjë në shpirtin perëndimor aq thellë sa që edhe sot shumë postulate moderne janë të rrënjosura në mendimin e këtij filozofi holandez.
Një tjetër nga frazat e tij thotë: “Ne nuk duam një gjë sepse është e mirë, përkundrazi themi që diçka është e mirë sepse ne e duam atë”. Këtu është një shembull tjetër i mprehtësisë në përshkrimin e natyrës njerëzore. Në këtë rast ai flet për shtrembërimin subjektiv që prodhohet duke filluar nga prirjet personale. Me fjalë të tjera, roli i emocionit dhe mënyra se si ai imponohet në mendimet tona.
Zoti dhe injoranca
Vepra e Spinozës ka qenë e ndaluar dhe e fshehur për më shumë se një shekull, dhe kjo varej mbi të gjitha nga mendimi i tij për Zotin.Vizioni i tij modern nuk u prit mirë në qarqet e fuqishme dhe dogmatike të kohës së tij. Spinoza, në të vërtetë, shënoi një dallim midis fesë dhe arsyes, e cila si duket nuk gjeti shumë mbështetës midis atyre që ruanin pushtetin fetar.
Një nga frazat e Spinozës në lidhje me këtë është: “Ata që, duke injoruar diçka, i drejtohen vullnetit të Zotit, ulërasin drejt qiejve: çfarë forme qesharake, pa dyshim, për të rrëfyer injorancën e tyre”. Edhe pse vetë Spinoza ishte një njeri thellësisht fetar, në këtë fjali ai na flet për ekzistencën e forcave të tjera, shumë prej të cilave janë nën kontrollin tonë, dhe të cilat na lejojnë të formësojmë të ardhmen tonë.
Baruch Spinoza u përplas me presione shumë të forta ideologjike të epokës së tij. Sidoqoftë, ai nuk pushoi së menduari lirisht dhe së analizuari realitetin me pavarësi. Ai vdiq nga tuberkulozi në moshën 44 vjeç. Pasuritë e tij të vetme ishin dy shtretër, dy tavolina, një pastrues lentesh dhe 150 libra. / KultPlus.com
Vërtetë është për tu habitur se si nuk kam hequr dorë nga të gjitha idealet e mia sepse duken shumë absurd dhe të pamundur për ti realizuar. Megjithatë nuk tërhiqem nga ato, përkundër të gjithave edhe më tutje besoj se njerëzit janë të mirë.
Njerëzit mund të të thonë mbylle gojën, por kjo nuk të ndalon e as nuk të pengon që të kesh mendimin tënd.
Sa mirë është ajo kur askush nuk duhet pritur asnjë çast për ta bërë botën më të mirë.
Në shtigje të gjata, arma më e mprehtë nga të gjitha është shpirtmirësia dhe ndjeshmëria.
Kujto të gjitha bukuritë rreth teje dhe bëhu i lumtur.
Ditëlinda e 10-të e Anne Frank. E dyta nga e majta.
Fati meritohet duke bërë vepra të mira dhe duke punuar, duke mos spekuluar dhe duke mos qenë i mërzitshëm e i bezdisshëm.
Madhështia e njeriut nuk bazohet në pasuri dhe forcë, por në karakter dhe mirësi. Njerëzit janë vetëm njerëz dhe të gjithë njerëzit kanë mangësi dhe veti, por të gjithë ne lindim të mirë.
Mund të jesh i vetmuar madje edhe atëherë kur shumë njerëz të duan, nëse për askënd nuk je një dhe i vetëm.
Të gjithë jetojmë me dëshirë që të jemi fatlum dhe të lumtur. Jetët tona janë të ndryshme, por përsëri të njëjta.
Thellë në vetvete, të rinjtë janë më të vetmuar se të moshuarit.
Pse disa njerëz duhet të durojnë urie, përderisa ne viset tjera të botës ka tepricë? Oh, pse njerëzit janë ashtu të çmendur.
Nuk dua të jetoj kot, si shumica e njerëzve. Dua të jem e dobishme dhe t’u sjellë kënaqësi të gjithë njerëzve, madje edhe atyre të cilët kurrë nuk i kam njohur. Dua të vazhdoj të jetoj edhe pas vdekjes.
Dhoma e gjumit e Anne Frank
Kam kuptuar se bukuria gjithmonë diku ekziston-në natyrë, në rrezet e Diellit, në liri, në ty; e gjithë kjo mund të të ndihmojë.
Prindërit mund të japin këshillë të mirë ose ta orientojnë fëmijën në rrugë të drejtë, por përfundimisht formimi i karakterit të ndokujt qëndron në duart e tij.
Është vetëm një rregull që duhet mbajtur në mend: qeshu për gjithçka dhe harro të gjitha të tjerat! Tingëllon shumë egoiste, por ky është ilaçi i vetëm kundër vetëkeqardhjes (dëshpërimit).
Megjithëse jam 14 vjeçe, e di mjaft mirë se çfarë dua, e di çfarë është e drejta dhe çfarë është e gabuara.
Kam opinionet e mia, idetë e mia dhe parimet e mia, dhe megjithëse mund të duket çmenduri për një adoleshente, ndihem më shumë person se sa fëmijë, ndihem më e pavarur se çdokush.
Secili që është i lumtur do ti bëjë edhe të tjerët të lumtur.
Pavarësisht gjithçkaje unë besoj akoma që njerëzit kanë një zemër të mirë.
Nuk e mendoj kurrë mjerimin, por bukurinë që ka ngelur ende.
Brenda pak javësh studentët e Universitetit më të madh publik, “Hasan Prishtina” mund të kthehen sërish në banka. Kësaj radhe për t’iu nënshtruar provimeve të afatit të qershorit. Këtë afat të rregullt të provimeve, Universiteti pritet ta hapë brenda pak ditësh.
Prorektori për kërkime shkencore, Faton Berisha ka bërë të ditur se i kanë dy opsione, mbajtjen e provimeve në fakultete duke e respektuar distancën, apo nëse përkeqësohet situata me pandeminë provimet të mbahen online, raporton KOHA.
Sfidë sipas tij, do të jenë njësitë akademike me numër të madh të studentëve, por, siç ka thënë, nëse provimet mbahen në fakultete, studentët duhet të ndahen në disa grupe.
Edhe kryetari i Parlamentit studentor, Bledian Geci, mendon se për të pasur rezultate reale, provimet është më mirë të mbahen fizikisht nëpër fakultete. Ai ka bërë thirrje që Universiteti të krijojë kushte të duhura për mbajtjen e tyre në mënyrë që studentët të mos rrezikohen nga Covid-19.
Mbajtja e provimeve në qershor është paraparë edhe nga Ministria e Shëndetësisë sipas rekomandimeve të Institutit Kombëtar të Shëndetësisë publike.
Si pasojë e pandemisë, studentët e Universitetit të Prishtinës që nga mesi i muajit mars janë duke e zhvilluar mësimin online përmes platformave “Google Meet” dhe “Google Clasroom”.
Britanikëve iu dhanë sot udhëzime zyrtare se si të qëndrojnë të sigurt dhe të shmangin kapjen e koronavirusit kur të jenë jashtë në publik.
Ministrat i kanë bërë thirrje britanikëve të vendosin maska për fytyrën në transportin publik dhe në disa dyqane, ku distancimi social nuk është i mundur.
Ata kanë këshilluar njerëzit që të vazhdojnë të lajnë duart, të punojnë nga shtëpia nëse është e mundur dhe të udhëtojnë duke ecur në këmbë ose me biçikletë.
Udhëzimet gjithashtu rekomandojnë që britanikët të lajnë rrobat rregullisht dhe ta mbajnë shtëpinë e tyre të ventiluar mirë.
Në një paralajmërim të rreptë për publikun thuhet: “Të gjithë ne, si klientë, vizitorë, punonjës ose punëdhënës, duhet të bëjmë ndryshime për të ulur rrezikun e transmetimit të virusit, është përgjegjësia jonë”.
Public Health England (PHE) rekomandon që njerëzit të përpiqen të mbajnë të paktën dy metra distancë nga të tjerët si një masë paraprake.
Udhëzimi thotë: Gjëja kryesore është të mos jesh shumë afër njerëzve për një kohë të gjatë, qëndroni sa më larg të mundeni.
Mbajini duart dhe fytyrën tuaj të pastra sa më shumë të mundeni.
Udhëzuesi thotë të lani duart shpesh duke përdorur sapun dhe ujë dhe thajini ato tërësisht. Përdorni dezinfektues kur jeni jashtë shtëpisë tuaj, veçanërisht kur hyni në një ndërtesë dhe pasi keni pasur kontakt me sipërfaqet.
Punoni nga shtëpia nëse mundeni
“Shumë britanikë janë në gjendje të bëjnë pjesën më të madhe ose të gjithë punën e tyre nga shtëpia, nëse u jepen nga pajisjet e duhura. Punëdhënësi juaj duhet t’ju mbështesë dhe t’ju mundësojë kushte për ta bërë këtë”, thotë udhëzuesi i nxjerrë nga qeveria.
Mos qëndroni ballë për ballë e fytyrë me fytyrë me njerëzit që takoni jashtë shtëpisë suaj.
Udhëzuesi thotë: Shmangni të qenit ballë për ballë me njerëzit nëse janë jashtë familjes tuaj. Tek udhëzuesi shkruhet se njerëzit kanë më shumë rrezik të kapin virusin nëse janë pranë një personi dhe kanë kontakt fytyrë për fytyrë me ta.
Kjo për shkak se pikat e frymëmarrjes që mbartin virusin mund të lëshohen nga një pacient i infektuar sa herë që flet ose kollitet, thonë shkencëtarët.
Në vend që të bisedoni ballë për ballë me të tjerët, është e këshillueshme të qëndroni krah për krah sikur ecni në rrugë. /KultPlus.com
I inkurajuar nga fundi i izolimit në Zelandën e Re, regjizori i famshëm James Cameron kërkon të rifillojë sa më parë punën për të sjellë në ekran vazhdimin e një filmi mjaft të dashur për publikun. Megjithë pandeminë, “Avatar 2” duket se do ta respektojë afatin për të mbërritur në kinema në fund të dhjetorit 2021.
Buxheti i përgjithshëm llogaritet në 1 miliardë dollarë. “Jemi ende në kohë, mund t`ia dalim”, thotë optimist Cameron. Lajmi i mirë, siç e quan ai, mbërrin në vazhdën e deklaratës së kryeministres neozelandeze se vendi tashmë konsiderohet i sigurtë.
Xhirimet për pjesën e dytë të filmit kishin filluar kur shpërtheu pandemia që i detyroi të ndërpriten për dy muaj. Por Cameron duket I bindur se nuk do të ketë vonesa të mëtejshme. Ditët e fundit, produksioni i filmit postoi në rrjetet sociale një foto nga sheshxhirimi ku rishfaqet Sigourney Weaver, e cila interpreton doktoreshën Grace Augustine. Grace vdes në filmin e parë, por duket se Cameron ka në plan ta rikthejë në jetë. /KultPlus.com
Kjo është gruaja më e moshuar në botë e cila ka arritur të fitojë betejën me COVID-19.
113 vjeçarja nga Spanja, nënë e 3 fëmijëve, u infektua nga koronavirusi në prill dhe ka qëndruar në vetëizolim në shtëpinë e saj.
Maria Branyas është me origjinë nga ShBA, San Francisko dhe ka arritur të mposhtë gripin spanjoll në vitet 1918-1919, dy luftrat botërore dhe luftën civile në Spanjë nga 1936-1939.
Sipas asaj që shkruan Daily Mail, ajo do të jetë pjesë e ekzaminimeve se si ka arritur që t’i mbijetojë virusit, duke qenë se kishte edhe sëmundje të tjera shpqëruese.
Maria tashmë është në gjendje të mirë shëndetësore dhe shprehet se ka kaluar situata edhe më të vështira.
Më 12 maj 1949 mori fund bllokada e Berlinit në të cilën Britania e Madhe luajti një rol kyç.
Britanikët kuptuan se rruga për të fituar zemrat dhe mendjet për demokracinë kalonte përmes stomakut.
Megjithëse marrëdhënia mes Gjermanisë dhe Britanisë së Madhe ishte e vështirë pas Luftës së Dytë Botërore, angazhimi britanik u provua kur Londra zyrtare ndihmoi në thyerjen e bllokadës sovjetike të Berlinit, e krijuar 70 vite më parë për t’i thyer përmes urisë aleatët.
Bernd von Kotska nga Muzeu i Aleatëve në Berlin, thotë se një aksion i tillë kaq spektakolar nuk do të ishte më i mundur sot.
“Të sjellësh nga ajri ushqime dhe mall në kryeqytetin e armikut të dikurshëm, që sapo kishte bombarduar Londrën dhe Coventryn dhe ta bësh këtë, kur vetë në vend duhet të fillonte racionimi i ushqimit për britanikët kjo është një situatë unikale”, thotë von Kotska. “Të them hapur, kjo është një situatë, që askush nuk do ta përsëriste më sot”.
Si dy armike, Britania e Madhe edhe Gjermania e njihnin urinë nga racionimi i rreptë në Luftën e Dytë Botërore, por edhe hapat e parë drejt një marrëdhënie të re filluan përmes ushqimit. Si pushtues të Gjermanisë veriperëndimore pas Luftës së Dytë Botërore, Britania e Madhe kishte përgjegjësinë e të ushqyerit të një popullsie nën rrezikun e vdekjes nga uria.
Kur qeveria laburiste bëri të ditur planin e racionimit në korrik 1946, diçka që britanikët nuk e kishin përjetuar madje as gjatë luftës, ajo e justifikoi vendimin si një sakrificë. Për të penguar gjendjen e urisë ku “njerëzit në vendet armike të okupuara ishin në rrezik të lartë të vdisnin nga uria”, siç shkroi Susan Cooper në librin „Koha e Kursimit”, buka duhej të racionohej, bashkë me shkurtime në proshutë, mish pule, oriz, vezë dhe yndyra.
Importet e drithit ishin rrezikuar pasi prodhimi botëror kërcënohej nga një dimër i ashpër. Ideja ishte që drithërat amerikane të mund të ndërronin drejtim e të vinin për të ushqyer zonat e pushtuara nga britanikët.
Një ide aspak popullore dhe ndoshta edhe jo aq e domosdoshme, sepse racionet nuk ishin shumë më të vogla, se ato që njerëzit ishin mësuar të hanin, por njerëzit e kuptuan gjuhën e urisë në mesin e sakrifikimeve të pashembullta të kohës.
Në një raport britanik nga viti 1946 citohet një komandant nga zona britanike Sir Sholto Douglas që thotë se ishte vendimi i duhur strategjik për të ndihmuar Gjermaninë, se ‘ajo që po ndodh në këtë pjesë të Gjermanisë është po ashtu edhe shqetësimi juaj.’
Racionimi i bukës ishte një nga impulset e para në përpjekjen e britanikëve „për të fituar paqen” në një kohë që po kristalizohej Lufta e Ftohtë me sovjetikët. Ata duhet të bindnin publikun në të dyja anët, se si armiq të dikurshëm jemi tani miq përballë një armiku të ri. „Demokracia në Gjermani ishte në fillime”, thotë Bernd von Kotska. “Ishte esenciale të thuhej – nëse ne duam të ndërtojmë demokracinë, duhet të sigurojmë që kjo demokraci është e aftë të ushqejë njerëzit.”
Por vetëm dy vite më vonë, Bashkimi Sovjetik u përpoq të përdorte urinë në Gjermani për të marrë kontrollin e plotë të pjesës lindore. Plani britanik i racionimit përfundoi në korrik 1948. Por pak para përfundimit të tij, mosbesimi i vazhdueshëm që ziente mes aleatëve perëndimorë dhe britanikëve pas futjes në perëndim të një valute të re për të stabilizuar ekonominë, çoi në bllokadën sovjetike të Berlinit. Pasi sovjetikët prenë hyrjet nga toka, hekurudha dhe uji për në Berlin në sektorët e kontrolluar nga britanikët, francezët dhe amerikanët, çdo gjë u bllokua.
Por duke e parë Berlinin si fortesë kundër ekspansionit sovjetik, aleatët u përballën me sfidën dhe vendosën në 24 qershor për planin britanik të aviacionit të njohur si “Air Commodore Reginald waite”. “Ishte gati e paimagjinueshme në vitin 1948 të mbështesje pjesën perëndimore të qytetit me më shumë se dy milionë banorë ekskluzivisht nga ajri dhe Reginald Waite ishte oficeri i parë që mendoi se kjo ishte e mundur”, thotë von Kotska.
E njohur në Gjermani si ura nga ajri, britanikët dhe amerikanët filluan misionin e hedhjes së ushqimeve nga ajri pa pushim duke krijuar një urë virtuale në qiell. Francezët që po ashtu vuanin pasojat, iu bashkuan misionit.
Më shumë se 25 aeroplanë civilë britanikë iu bashkuan zinxhirit të fluturimeve në një interval ngjitjeje dhe zbritjeje prej 90 sekondash nga aeroporti në të tre sektorët e aleatëve, duke hedhur rreth 5000 tonë ushqime dhe benzinë në ditë.
Berlinezët rezistuan 318 ditë, derisa sovjetikët pasi e kuptuan, se sa kishin rënë në sytë e publikut e përfunduan bllokadën më 12 maj 1949.
Nëse SHBA kreu shumicën e ushqimeve, britanikët transportuan afër një çerekun e tyre, vetëm tre vjet pas luftës, dhe kjo e rriti në mënyrë të ndjeshme rolin britanik. Ajo tregoi guximin politik, që nuk është kaq i dukshëm sot, thotë von Kotska nga Muzeu i Aleatëve në Berlin.
“Kush mendoni, se do të fitojë zgjedhjet duke i treguar votuesve, se po, e di që kemi racionuar me vite, por do të vazhdojmë me këtë…se do të ofrojmë mbështetje për një vend që hodhi bomba vetëm tre vite më parë tek ne”, ka thënë ai. /KultPlus.com
“Krim dhe ndëshkim” është një nga romanet më të njohura të letërsisë botërore dhe sigurisht një nga arritjet më të mëdha të shkrimtarit rus Fjodor Dostojevski.
Në romanin e vitit 1866, një student i quajtur Raskolnikov, pasi kryen një vrasje, vuan pasojat e këtij krimi në nivel emocional, psikologjik dhe shpirtëror. I cilësuar si një nga veprat më me ndikim të të gjitha kohërave, në “Krim dhe ndëshkim” Dostojevski solli një nga punët më të thelluara psikologjike në letërsi.
”Krim dhe ndëshkim” fillimisht ishte shkruar në vetën e parë
Dostojevski donte që libri të ishte një lloj rrëfimi, për këtë arsye e shkroi fillimisht në vetë të parë. Por në fund ndryshoi mendim, duke e ndërruar vetën e parë me vetën e tretë.
Protagonisti, Raskolnikov, nuk ishte i vetmi me probleme me paratë
Dostojevski me kohë krijoi varësi nga kumari. Borxhet e mëdha, herë pas here, e shtynin të shkruante pa normë në mënyrë që të paguhej më shumë. Pak pas botimit të “Krim dhe ndëshkim”, Dostojevski botoi një novelë të shkurtër gjysmautobiografike të titulliar “Kumarxhiu”.
Raskolnikov përdor një sëpatë, arma tradicionale e fshatarësisë ruse
Raskolnikov përdor një sëpatë për të kryer krimin. Sëpata, sipas shumë studiuesve, përfaqëson mjetin bazë të civilizimit rus: simbolin e punës.
Raskolnikov përfaqëson një kontradiktë mes moralit dhe amoralit
I aftë për heroizma dhe plot bujari, në të njëjtën kohë Raskolnikov bie pre e ideologjisë së tij. Ndërsa gjykohet për vrasje, dalin detaje se si ai kishte ndihmuar studentë me tuberkuloz. Pa dyshim një nga personazhet më të ndërlikuar në letërsi.
Jo të gjithë ishin fansa
“Krim dhe ndëshkim”, që fillimisht u botua me pjesë në revista, mori menjëherë vëmendje. Ama jo të gjithë e pëlqyen. Në veçanti studentët radikalë mbajtën qëndrim të hapur kritik, pasi sipas tyre libri paragjykonte.
Më shumë se 25 filma janë xhiruar bazuar në këtë libër
I pari ishte në vitin 1923, një film pa zë i drejtuar nga regjisori gjerman Robert Wiene. Që atëherë janë realizuar më shumë se 25 prodhime në vende të ndryshme të botës.
Asnjë prej tyre nuk ishte nga Alfred Hitchcock
Një nga regjisorët më të mirë në botë të filmit horror-psikologjik nuk punoi kurrë me romanin, por jo sepse nuk mendonte se ishte në lartësinë e talentit të tij.
I pyetur pse nuk kishte bërë kurrë një realizim filmik të “Krim dhe ndëshkim”, Hitchcock u përgjigj: “Në romanin e Dostojevskit ka kaq shumë fjalë dhe secila prej tyre ka një funksion. T’i zëvendësosh ato me gjuhën e kinemasë do të duhej të bëhej një film 6-10 orë. Në të kundërt nuk do të ishte një punë e mirë.”
Si gjithmonë, kur vjen muaji i këndshëm i majit me qiell të kaltërt, Berati hijeshohet nga lule shumëngjyrëshe. Gjelbërimi i dendur harbon në kopshte e oborre shtëpish të bardha, një mbi një, mbi Osum, ku pasqyrohen lagjet, Mangalem e Goricë, përballë njera-tjetrës, nën pamjen e largët të malit Tomor, që ndërron veshjet sipas stinëve. Lumi shekullor pasi çlirohet nga trysnia e kenioneve, hyn e kalon mespërmes qytetit të lashtë me zhurmërimë të lehtë, rrëshket nën tri ura, njera e varur, tjetra legjendare, duke u harkuar në qendër, e në mbarim e treta, ku ndodhet lagjja Murat Çelepi në fushë dhe mbi shpatin perëndimor të Kalasë. Kjo panoramë mahnitëse mbyllet nga mali i zgjatur i Shpiragut, i shtrirë sa gjatë e gjerë sikur fle nën qiell. Mbi të në mbarim të ditës dielli përskuqet e dalë ngadalë shuhet e humbet prapa tij duke lënë pas muzgun e mbremjes mbi qytet e rrethinat me ullinj, pemë frutore e pisha mbi kodra e male. Gjithkush tek sodit qytetin nga kullat e Kalasë, nga lartësitë e malit të Goricës, nga dritaret plot dritë, nga parmakët anës lumit apo urat, sidomos nga rruga e ura e re dhe e gjerë e ndërtuar mbi zallishte në afërsi të Velabishtit si fillim i austotradës së ardhshme Berat-Tepelenë, pushtohet nga ajri i pastër, hareja e fymëzimi poetik. Lagjja Murat Çelepi dikur me ndërtesa monumentale, me rrugica të pastra, bahçetë përrallore buzë lumit, në shekujt e shkuar mahniti udhëtarë si, Evlia Çelebiu, piktorë dhe shkrimtarë të huaj, nga vende të perëndimit e lindjes. Jo më kot Berati njihet në histori si qyteti i poetëve dhe i këngëtarëve gazmor, larg çdo trishtimi, qytet i mësuesve të apasionuar, qytet i myezinëve, zëri i të cilëve nga minaret e bardha dëgjohej në largësi. Edhe shtëpitë me shumë dritare, rrugicat, bahçetë, ndërtesat e xhamive dhe e kishave me pikturat e Onufrit, disa mbi shkëmbinjë, ura e e gurtë me shumë harqe harmonike, janë vepra të mirëfillta artistike nga dorë mjeshtërish.
Lindja e poetit dhe e dijetarit
Në këtë qytet, ku jetuan e krijuan Nezim Frakulla, Sulejman Naibi, Hasan Zyko Kamberi dhe poeti kombëtar Naim Frashëri, në familjen e Ibrahim Buharasë më 12 maj 1920, 90 vjet më parë, u lind një fëmi. Shtëpia ndodhej në fund të një rrugice me kopësht apo bahçe plot pemë buzë lumit e përballë Shpiragut, në lagjen Murat Çelepi, tashmë rrafshuar, tok me shtëpi të tjera patriotësh, qysh në kohën e diktaturës komuniste. Pra, u lind një fëmi, një djalë, i cili do të quhej Vexhi. Një djalë, i cili do të nderonte fisin e Buharasë. Një njeri, që do të shquhej për sjelljen fisnike. Dijetari i ardhshëm që do të ngrinte lart vlerat e Beratit dhe të atdheut. Një fetar i kulturuar i besimit ndaj Zotit. Një poet i dashurisë për njeriun e bukuritë e natyrës shqiptare. Bota letrare do ta njihte qysh në moshën 19 vjeç. me poezitë si, “Përpara Tomorit”, fituese e çmimit të parë, “Poeti”, “Zemrës”, “Shiu”, “Çudit’ e fshatit tim”, “Dua të jem flutur”, “Manushaqja”, etj. me nivel artistik dhe frymëzim poetik, të cilat të sjellin ndër mend Lasgush Poradecin. Të krijuara sipas traditës rilindase, shprehin ndjenjat e pastra të një njeriu të mirë. Vargjet me gjuhë të kulluar shqipe, rrjedhin ëmbël e natyrshëm. Pseudonimet “Valater Çokdari” e “Lulëzari” në atë kohë u njohën kudo. Vlerësimet për Buharanë u pasqyruan në shtypin e kohës, nga Lasgush Poradeci, Ernest Koliqi, Ali Asllani, Nexhat Hakiu etj.
Drama e jetës së tij
Vexhi Buharaja pas mësimeve të para në Berat, në vitin 1940 u vendos në Tiranë. Atje kreu me përfundime të shkëlqyera Medresenë e Lartë. Më pas dha mësim po në atë shkollë dhe drejtoi revistën “Kultura Islame”. Vitet 1940 -1944 i përkasin një krijimtarie të larmishme, në poezi e prozë, studime figurash e ngjarjesh historike, përkthime e redaktime punimesh për revistën. Në këto vite bashkëpunoi edhe me organe shtypi të kulturës si, “Njeriu”, “Tomori i Vogël” etj. Në fillim të vitit 1944, e shohim të kthehet në Berat. Në ditët e premte, i ftuar në xhamitë kryesore të qytetit, tek jepte vas në shqip për çështje fetare e shoqërore, dëgjohej zëri i tij i ngrohtë me një oratori e filozofi të përkryer. Deri në vitin 1947 jep mësim në shkollat e qytetit. Në atë vit të zi për njerëzit e ditur, Vexhi Buharaja si shumë intelektualë të tjerë u arrestua. Biblioteka e tij e pasur u sekuestrua. Librat u mbartën me një kamion ndërtimi!… Gjyqi komunist me akuzën për “agjitacion e propagandë”, e dënoi me 8 vjet burg. Nga burgu e dërguan në kampin e Maliqit. Emrat: kënetë, kanal, Maliq, Roskoveç, Tërbuf, Çermë, na kujtojnë martirët patriotë, dijetarët e shquar, profesorët, inxhinerët e aftë, shkrimtarët e talentuar, njerëzit e shërbesave fetare etj. Pas burgut, Vexhi Buharaja për të siguruar jetesèn e familjes, iu nënshtrua një pune sfilitëse. Me duart e pafuqishme, të përdorte sërish kazmën! Megjithatë penën dhe librat i mbajti pranë si mjetet e tij më të shtrenjta.
Frymëmarrja nëpërmjet krijimtarisë/Në vitet ’60, kur diktatura do të ndalte vrullin e vet vrastar, krijohet mundësia të kthehet në arsim. Në shkollat e mesme jep lëndën e gjuhës ruse, të mësuar në burg. E shohim të punojë për Muzeun e Beratit. Kur institucionet qendrore të asaj kohe patën nevojë për dijet e tij, në vitin 1965 pranohet punonjës shkencor në Institutin e Historisë, Gjuhës e Letërsisë të UT, më vonë e Akademisë së Shkencave. Për Buharanë do të niste një kohë e re krijuese dhe hulumtuese. Shquhet për punë të palodhëshme e cilësore për historinë e Shqipërisë. Kjo u duk në shkrimet e shkëlqyera, ndërmjet tyre kumtesa për Gjergj Kastrotin- Skënderbe, me rastin e 500 vjetorit të lindjes, mbajtur në një sesion shkencor në Berat. Të një rëndësie të veçantë janë përkthimet e tij. Siç dihet në vitet e diktaturës shumë poetë e shkrimtarë të paraluftës, u burgosën ose u lanë mënjanë. Mundësia e vetme për të mbijetuar e për të shprehur aftësitë e tyre, ishin përkthimet e shkrimeve politike, e poezive dhe romaneve të letërsisë shqipe e të huaj. Të tillë qenë, Lasgush Poradeci, Mitrush Kuteli, Vedat Kokona, Bujar Doko, Isuf Vrioni etj. Po atë fat pati edhe Vexhi Buharaja. Në Institutin e Historisë, përktheu shumë dokumente arkivore turke që hedhin dritë mbi kohën e pushtimit osman. Me vlera kombëtare janë përkthimet e Defterëve (regjistrave) të administratës turke. Përkthimi i shkrimeve dhe qindra letrave në turqisht të rilindasve tanë, si Hasan Tahsini, Sami Frashëri, Dervish Hima etj. Ndihmesa e tij, shkëlqeu sidomos në studimet shkencore, për shpjegimin e toponimeve të vendbanimeve; transkriptimin e përkthimin e mbishkrimeve në gjuhën osmanisht, në shumë rrethe të vendit, në objektet fetare, në kështjella, në kulla sahatesh, në ura, në shtëpitë e lashta etj. Një nga veprat e tij me titullin, “Monumente të kulturës turko-arabe” përmban rreth 300 mbishkrime, të një kohe që nis nga Shekulli XV deri në Shekullin XX. Shumë studjues për temat e tyre përdornin punimet e tij. Kur përmendnin burimin e lëndës, shënonin shkurt formulën, “sipas arkivit të Institutit të Historisë”. Pra, e gjithë kjo veprimtari e Vexhi Buharasë, kaloi në heshtje. Shpesh në konferenca kombëtare këto arritje i përfaqësuan padrejtësisht të tjerët, të cilët ishin nën nivelin e tij kulturor. Megjithatë ato u vlerësuan nga dijetarët vendas e të huaj si, gjuhëtari i madh Prof. Eqrem Çabej, orientalisti Myqerem Janina, orientalisti gjerman Prof. Franc Babinger etj. Në lëmin e letërsisë, përveç poezive e shkrimeve të Vexhi Buharasë, njihen përkthimet në shqip, si drama “Besa” e Sami Frashërit, krijimet e poetëve persë e turq. Me një interes të veçantë u prit nga lexuesit, botimi në shqip i veprës së Saadiut “Gjylistanit dhe Bostanit”, perlë e poezisë botërore. Përgatiti dhe një antologji me poezi të zgjedhura të poetëve persianë.
Për letërsinë tonë e një rëndësie të veçantë, është dhe kthimi në shqip nga Vexhi Buharaja i dy vëllimeve me poezi në gjuhën perse të Naimit, “Endërrimet” (Tahajjulat) dhe “Katër Stinët.” Sipas një letre publiçisti N J, i njohur si hartues antologjish me shkrime autorësh shqiptarë, kërkoi prej tij ndihmë për një kumtesë, rreth këtyre dy librave. Lasgush Poradeci për këto punë arti, do të shkruante: “Për mua dy janë të mëdhenj në fushën e përkthimeve nga gjuha perse, i madhi Noli në Amerikë dhe i madhi Buharaja këtu.” Prof. Eqrem Çabej pas leximit të “Gjylistanit” u shpreh me fjalë të ngrohta: “Mjaftonte vetëm studimi hyrës, shënimet sqaruese dhe fjalori enciklopedik, që Vexhi Buharaja të meritonte gradë shkencore”. Siç del nga letrat, i dashur dhe bujar shpesh punimet e veta të pabotuara ua jepte të tjerëve si burim për tema që kishin në program. Si shpërblim pas kërkesash të lodhshme, disa ktheheshin e disa humbisnin.
Largimi nga puna
Kur diktatura me luftën e klasave u zgjua më e tërbuar në vitin 1975, Vexhi Buharaja, u pushua nga puna. Ky veprim i egër u prit me pakënqësi të thellë nga disa intelektualë të ndershëm. Në letrën e dijetarit të njohur Samim Visoka, për këtë akt të mbrapsht, dërguar Institutit të Historisë dhe Akademisë së Shkencave, ku sekretari shkencor mbulonte kuadrin, midis të tjerave lexojmë: “S’ka dyshim se elementë si Vexhi Buharaja nuk duhen pushuar nga puna, po duhet të ruhen e të mbrohen si diçka shumë e vlefshme, sepse siç e dini ju vetë, jeta, mosha, po i rrallon këta specialistë me vlera të mëdha në fushën e orientalistikës. Elementë të tillë si Vexhi Buharaja janë perlë…” Vexhi Buharaja, i prekur, por aspak i thyer u largua nga puna shkencore. Pushtetarët e mefshtë të Beratit për ta fyer më tej këtë intelektual të rrallë, e caktojnë arkëtar në një lokal shërbimi. Megjithatë populli i Beratit si përherë e respektonte dhe mburrej me të. Ashtu si më parë, ai vijoi të merrej me art e shkencë. Të gjithë ata që patën fatin ta takonin, njohën njeriun idealist e gojëmbël, poetin e hijshëm të lirisë, dijetarin serioz e bujar, profesorin e vërtetë shqiptar.
Përfundimi
Muret u shembën e idhujt ranë. Në vitin 1993 Vexhi Buharaja u nderua me titullin “Qytetar Nderi” i Beratit dhe “Mësues i Popullit”. Medreseja dhe Biblioteka e Beratit mbajnë emrin e tij. Ahmet Kondo më 1995 botoi librin “Vexhi Buharaja-Njeriu, poeti, dijetari”. Ai përmendet në librin, “Antologjia e Krimit Komunist”, botuar në vitin 2006. Në vitin 2008, në Tiranë, u botua libri me titull: “Vexhi Buharaja pa mite e mjegull”, shkruar nga Yzedin Hima. Pas një heshtje të gjatë foli edhe Akademia e Shkencave me Fjalorin Encikopedik Shqiptar.
Tashmë, emri i Vexhi Buharasë, njihet kudo për dhuntitë e rralla: poet, publicist, fetar-filozof, orientalist, historian, përkthyes, njohës e zotërues i 10 gjuhëve. Së pari, gjuhët klasike të Lindjes Islame: persisht, arabisht, osmanisht dhe turqishte e re. Së dyti. gjuhët e perëndimit: anglisht, gjermanisht, frengjisht dhe italisht. Së fundi rusisht. Lexuesi në kohët tona u njoh edhe me shqipërimin e përkryer të “Shah-Name-së” së Firdusiut, një kryevepër tjetër botërore, e lënë në dorëshkrim nga Vexhi Buharaja. /KultPlus.com
(Ibrahim Berisha: “Ofshama e hijes”, PEN Qendra e Kosovës, Prishtinë, 2019)
Përmbledhja poetike ”Ofshama e hijes” ka një renditje ciklike në gjashtë pjesë. Secila pjesë është e ndërlidhur me njëra – tjetrën. Ciklet e tij janë “Ofshama e hijes”,“Kurrgjë më e përsëritshme”, “Nuk më sheh plotësisht”, “Përsëri mungon”, “Gjatësi e përkohshme” dhe “E përsëritshme”. Me një ndarje të tillë poeti ia ofron lexuesit mundësinë e kënaqësisë estetike, duke ia zgjuar kureshtjen për një lexim të këndshëm.
Poezitë na vijnë si dëshmi dhe gjurmë shpirti. Përmes vargjeve që shpesh janë edhe në trajtë narrative, poeti arrinë të ngërthejë brenda një sinteze lirike gjendjen shpirtërore dhe përvojen krijuese në aspektin artistik.
Ky vëllim poetik hapet me vargjet :
“Çfarë ke për t’i thënë lirisë kur ajo nuk është
Kur nuk u shijua nga zemra e një gruaje
As nga shpirti i një burri që shpërndanë ofshamë
Nëpër dhimbjen e humbjes së vet”
Pas këtyre vargjeve e gjejmë atë njeriun i kapluar nga mllefi, për diçka që kërkohet aq shumë, por në anën tjetër diçka e ndalon dhe bëhet joekzistente, ose nuk përçohet mjaftueshëm, mbase edhe mundohen ta tjetërsojnë në këtë rast lirinë që e thotë Berisha. Njeriu lufton dhe duhet të luftojë për atë që i takon, prandaj disa gjëra janë unike në mënyrën e vet, mbase janë unike dhe duhet mbrojtur dhe mos ndarë me dikë tjetër, madje duhet ruajtuar edhe nga vetë qenia jonë.
Autori vazhdon më tej, kur thotë se gjërat më të vlefshme s’është mirë të thuhen.
Duke lexuar vëllimin poetik të autorit Ibrahim Berisha “Ofshama e hijes”, lexuesi do të gjejë zërin e arsyes ngase shqetësimet e poetit janë sa të thella, po aq edhe njerëzore. Diçka i mungon autorit, e kaluara dhe ata që i përkasin asaj të kaluare. Berisha përmes vargjeve pikturon me ngjyrat më të bukura mallin për të qenë si dikur dhe të tashmen si diçka që duhet të ballafaqohesh me të.
Ky libër është i ndërtuar mire, sa i përket temave që trajton, fuqisë së rrëfimit dhe interpretimit, por edhe të ndërtimit të vargut. Kështu, janë disa çaste që autori na bën me dije që nuk duhet humbur, dhe ai thotë që edhe diçka e vogël bartë në vete vlerë të madhe, si për shembull përmes vargut : “ëndrrat e vogla janë dëshirë e mjaftueshme”.
Vargje pas vargjeve e vërejmë lidhjen e autorit me ngjyrat që na jep ambienti rural, një dashuri që reflekton. Me anën e vargut të lirë, por edhe meditativ, si dhe dhe me anë të përthellimeve shpirtërore e bënë botën e tij krijuese të ndjeshme, sa edhe në njëfarë forme bëhemi pjesë e saj.
Shumë gjëra janë nën fatin e natyrës, pavarësisht mundit tonë. Disa gjëra janë të papërseritshme, madje, fatin e natyrës e vendos vetë natyra, njeriu mjafton të mos e shkatërrojë. E këtu edhe shohim fatin e njeriut të ngjashëm me natyrën si diçka të papërseritshme, si e mire, si e keqe ajo do të ndodhë. Qenia njerëzore është e krijuar për të dashur, por ç’ndodhë po s’pati dashuri të mjaftushme? Kalon në urrejtje, edhe autori thotë se urrejtja vjen pas dashurisë! Shpesh herë sikur vë pikëpyetje, se pas cilës dashuri.
Në vështrim të parë duket se hasim vargje pesimiste, pastaj shohim ftohtësi perceptimesh, njëfarë dëshpërimi që nganjëherë kalon në nostalgji, por pastaj edhe vërejmë një përzierje të pesimizmit dhe të optimizmit. Sikur kemi një mes që nuk i jep hapësirë autorit të kalojë domosdo në njërën anë, por kur i qasemi edhe nga këndvështrimi tjetër, na jep tipare realiste, me imazhe të asaj se çfarë është e vërteta. Jeta dhe njeriu bëhen lojë e vargjeve të tij. Gjithsesi, një lojë e bukur.
Bottom of FormQielli nga autori na jipet me ngjyrat më të bukura të dashurisë, e ku është më saktësisht ajo dashuri që nuk mund ta gjejmë, sepse gjithnjë tingëllon si mister, si diçka e veçantë dhe hyjnore, por mbi të gjitha anonime.
Më tutje përbrenda vargjeve shtrohen çështje delikate, ndër to, edhe e vërteta, prandaj Berisha pohon se e vërteta do të sqarojë gjithçka. Prandaj, njeriu sfidohet me gjithçka, me padrejtësi, me urrejtje, me gjykime me gjërat më dhimbshme, por prapë gjenë forcë të qëndrojë i gjallë, disa jetojnë edhe pa forcë. Bota është e sfiduar nga njerëz seriozë dhe joseriozë, nga njerëz që kanë zemër të mirë e të keqe, nga njerëz që vuajnë dhe ata që janë të lumtur, ndërsa poeti thotë: “në mesin tonë kemi të vrarë që ende jetojnë”. Është një gjetje e jashtëzakonshme e vargut, sepse të të vrasin jo patjetër do të thotë të vdesësh.
Shpriti i autorit në poezinë “Psherëtimë e dëshpërimit” vë në pah kulmin e dëshpërimit, të dhimbjes e të pritjes, si dhe humbjen të gjitha ditëve që i ka lënë dhe ato që po i jeton. Poeti është ai që kupton edhe nevojat e punëtorëve të krahut, sikur i bashkohet protestës së tyre, në fakt, u jep të drejtë dhe përkrahje morale, por diçka nuk shkon në rregull, sepse protestën e tyre e sheh si të paarritshme, mbase për shkak të sistemit të jetës në shtetin ku jetojnë, ai thotë se kështu të vendosur me këmbë në tokë, udhëtonin deri në fitoren e paarritshme.
Poeti vë në diskutim të tashmen dhe të shkuarën, jetën dhe vdekjen, rëndësinë e tyre në të gjitha sferat. Ai shtron edhe pyetjen se përse ështe i nevojshëm mbishkrimi, askush nuk duhet të ketë frikë nga lavdia, kur nuk e lexon askush dhe faktikisht njeriu duhet ta jetojë rriskun e vet, pavarësisht të tjerëve.
Vepra poetike “Ofshama e hijes” është brum me tema të larmishme, me ngjyrime dhe tinguj të veçantë gjë që e bëjnë veprën të plotë dhe të dashur për lexuesin. Raste, raste kërkon rilexim sepse, gjendja në të cilën ka shkruar autori dukshëm paraqet situata të ndieshme.
Vargjet e tij rrjedhin lirshëm dhe nga idetë e tij origjinale, kështu që poezitë e Berishës kanë një gjuhë të rrjedhshme dhe stil të posaçëm krijues. Hasim edhe elemente melankolie dhe njëlloj sfide për atë që ka jetuar autori.
Poetët janë mësues të energjisë jetësore dhe mbretër të shpirtit. Përgjithësisht frymën shpirtërore e kuptojmë si një unitet të mendimit, vullnetit, përqendrimit dhe intuitës. Është dhunti e jashtëzakonshme.
Poezitë e Berishës janë të ngarkuara me barrën e kuptimeve figurative të fjalës, por edhe të shumësisë kuptimore. Është ajo gjendja shpirtërore që jep çastin e paharruar të një përjetimi lirik, për ta jetuar edhe njëherë atë përjetim të gëzuar a të hidhur, nga njëra anë. E në anën tjetër, lirika e tij duke qenë gjithnjë kërkimtare e thelbeve të vetvetes e të ekzistencës, e meditimit dhe refleksioneve mbi të panjohurën, mbi shpërndërrimet e vazhdueshme te qenia njerëzore nëpër kohë, herë me ton të butë e mallëngjyes, herë më ton ca më ekspresiv, më të ashpër.
Njeriu shpesh vihet në sprovë dhe përhumbet mes të dukshmes e të padukshmes, autori tek poezia “ Lëvizja e lirë” nuk e lë të qetë ndërgjegjen e tjetrit, por duket sikur e thumbon. Ai përmes vargjeve:
“Hajnat kanë të drejtë të ushtrojnë profesionin që mundëson lëvizjen e lirë, hyrjen dhe daljen e papengueshme pa përshendetur dhe pa thënë lamtumirë”.
Tek poezia “ Forma e plotë e lëvizjes”, pritja paraqitet si diçka jo e zakonshme, realisht pritjet u referohen atyre që mbushin boshëllëkun dhe krijojnë veçantinë e një jete që për disa momente se paramendojmë ndryshe. Sipas poetit, as pritja nuk vjen dhe gjërat e vërteta asocojnë të jena të kota, e vërteta jo gjithmonë e plotëson qenien njerëzore.
Pas zemërimit dhe përjetimeve të kobshme, jemi të detyruar të gjejmë paqen, urrejtjen duhet lënë anash, edhe pse mungon guximi për t’i luftuar të vërtetat, jo gjithmonë rruga është e lehtë dhe ka raste kur detyrohen të paguajnë me çmime të larta dhe në raste të tilla mungon edhe guximi për t’u ballafaquar me një betejë të tillë.
Poezia “Paqe” e artkulon qartë këtë dimension:
“Pak a shumë bëhet fjalë për ndërtimin e një udhe të re për rikthimin e domosdoshëm të zemërimit në binarë normal”.
Po kështu, vargjet e fundit të kësaj poezie e shpjegojnë thelbin e kuptimit dhe interpretimit:
“Mungon guximi për të pranuar, çmim tepër të lartë”.
Duke lexuar poezitë, radhë me radhë, pavarësisht boshëllëkut të formuar nga dhimbja, nga gjendja shpirtërore, ndikimin emocional që japin vargjet e Berishës prapë sikur ngazëllejnë dhe japin motiv për t’u ballafaquar edhe me atë që të lëndon dhe të japin krah të sfidosh ligështinë a moralin e keq që tashmë është bërë ndonjëherë mësim, e herën tjetër rutinë.
Poezia në disa çaste na vë para kërkesës për vetënjohje, pikërisht janë këto çaste ku tronditet së brendshmi qenia jonë, e pikërisht edhe krijohet moment kur edhe njohim më mirë vetveten. Vargjet e Berishës janë sikur labirinte që duhet gjurmuar thellë, duhet njohur përtej asaj që ne e quajmë të njohur. Vargu nuk udhëhiqet nga brishtësia, por gjithnjë vihet në pah me ngjyrime metaforike, me shprehje që mallëngjejnë lexuesin.
Berisha e ndërton mendimin e tij poetik në kërkim të thjeshtësisë e të fjalëve të thjeshta, por në relacion me kuptime të mëdha.
“Herë tjetër” është poezia e fundit e këtij vëllimi, gjithnjë ka hapësirë për edhe një herë tjetër, mbase vetë fakti për të thënë edhe njëherë tjetër të kujton çastet e papërseritshme, të kujton dhe të kthen pas duke i vënë gjurmët e ditëve të sotme në atë që ka kaluar. Njëriu është i fortë sa për të luftuar me brishtësinë që shpeshherë I bëhet udhë nëpër të cilën shkelë. Kjo dëshmohet në vargjet:
“Për të takuar njeriun e fortë pa arsye edhe një herë do të ndodhë turma e reve nëpë detin e dëshirës”.
Faktikisht, poezia është ajo që na emocionon, na dhuron kënaqësinë e leximit dhe interpretimit, gjë të cilën e arrijmë tek poezia e Berishës. Me anë të komunikimit të qartë poetik, ai na dhuron vargje që kundrojnë jetën dhe botën shpirtërore të tij. Pra, vetë titulli përputhet me interesimet tematike dhe artistike të autorit, me profilin e tij krijues.
(Punimi është paraqitur në lëndën Letërsi aktuale shqipe, në studimet master në Degën e Letërsi Shqipe, Fakulteti i Filologjisë, Prishtinë)./KultPlus.com
Këshilli bashkiak i Durrësit ka zhvilluar një mbledhje të jashtëzakonshme me mjetet e komunikimit elektronik ku janë miratuar këto vendime të rëndësishme:
Miratimi i prishjes së detyruar të godinës shkolla 9- vjeçare “Adem Gjeli”, Gjuricaj, njësia administrative Ishëm, Durrës, rekomanduar nga Instituti i Ndërtimit, Tiranë, si dhe heqjen nga kontabiliteti dhe lista përfundimtare të kësaj godine.
Miratimi i prishjes së detyruar të godinës së shkollës 9-vjeçare “Vëllezërit Haradinaj”, Rrashbull, njësia administrative Rrashbull, Durrës, rekomanduar nga Instituti i Ndërtimit, Tiranë, si dhe heqjen nga kontabiliteti dhe lista paraprake të kësaj godine.
Miratimi i prishjes së detyruar të godinës së shkollës cikli ulët, Perlat, njësia administrative Sukth, Durrës, rekomanduar nga Instituti i Ndërtimit, Tiranë, si dhe heqjen nga kontabiliteti dhe lista paraprake e pronave të kësaj godine.
Miratimi i përllogaritjes së vlerës mesatare të masës së grantit të rikonstruksionit ose riparimit për nivelin e dëmit DS1, DS2, dhe DS3, për banesat e dëmtuara nga tërmeti i datës 26.11.2019 në qytetin e Durrësit./TCH
“Kur fitova mjaftueshëm besim, dritat e skenës u veniten, Kur isha e sigurt se do humbisja, fitova, Kur kisha më tepër nevojë për njerëz, më braktisën, Kur mësova ti fshij vetë lotët, gjeta një shpatull ku të qaja, Kur përsosa aftësinë e të urryerit, dikush filloi të më donte me gjithë zemër, E ndërsa prisja me orë të tëra ditën të zbardhte, flija ndërsa dielli lindte… Kjo është jeta! çfarëdo planesh që të bësh, asnjëherë nuk e di se ç’plane ka bërë ajo për ty! E di, suksesi të bën të njohur në gjithë botën por dështimet të bëjnë ty të njohësh botën. Jini të lumtur… gjithmonë. Shpesh ne e humbasim besimin dhe mendojmë se ky është fundi… Por Zoti, që sheh, buzëqesh dhe thotë “Qetësohu e dashur, ishte thjesht një kthesë… udhëtimi vazhdon …” – Sophia Loren.
Sophia Loren lindi më 20 shtator 1934 në Romë, Itali. Është një aktore e filmit dhe teatrit dhe fituese e çmimit Oskar.
Në 1962, ajo fitoi çmimin e Akademisë për aktoren më të mirë për rolin e saj në “Dy Gratë”, duke u bërë kështu aktorja e parë që fitoi një Çmimi Akademie për një performancë jo-anglisht-folëse. Loren ka fituar 50 çmime ndërkombëtare, duke përfshirë dy Oskar, pesë Golden Globe Awards, një Grammy Award dhe çmimin BAFTA. Filmat e saj të tjerë janë: Krenaria dhe Pasioni (1957), Lundër e banuar (1958), El DC (1961), Rënia e Perandorisë Romake (1964), Njeriu i La Mancha (1972), Cassandra (1976), interpretojnë -à-Porter (1994), Burrat Grumpier të Vjetër (1995), dhe “Nëntë” (2009).
Në 1999, Sophia Loren ishte listuar nga Instituti i Filmit Amerikan në Vite AFI’s 100. Nga 100 Yjet si një nga 25 ekranit amerikane femra legjendat e të gjitha kohërave. Në 2002, ajo u nderua nga Fondacioni italiane Kombëtar Amerikan (NIAF) në përvjetorin e saj vjetor Gala./ KultPlus.com
Arba Kokalari që konsiderohet të jetë shqiptarja e parë që ka siguruar ulësen në Parlamentin Evropian, sot shënon një tjetër sukses, shkruan KultPlus.
Organizata kryesore lëshoi listën e liderëve ku çdo vit renditin 75 gra të reja të vendit, të cilat kanë arritur në pozitat kryesore dhe që bëjnë një ndryshim dhe tregojnë vlerën e udhëheqjes së mirë. Në këtë listë është edhe shqiptarja Arba Kokalari.
Lajmin e ka bërë të ditur vetë Arba, përmes një statusi në Facebook ku është shprehur e emocionuar për këtë emërim.
“Jam përulësisht e lumtur dhe e gëzuar që jam emëruar në listën më të lartë të 75 grave udhëheqëse dhe inspiruese. Të jesh një nga vetëm tre politikanë në listë më bën shumë krenare. Shumë faleminderit Drejtuesve, jurisë dhe të gjithëve që më emëruan! Tani unë dhe ekipi im po punojmë për të bërë një ndryshim për Suedinë në BE”, ka shkruar ajo.
Arba Kokalari ka lindur në Tiranë më 27 nëntor 1986, dhe më pas bashkë me prindërit, motrën dhe vëllain emigruan drejt Suedisë. Kokalari, nën programin e partisë “Moderata”, arriti të hynte në PE, duke u bërë e para shqiptare që ulet në këtë parlament.
Alba është mbesa e Musine Kokalarit, vajzës së bukur me beretë të bardhë, jeta e të cilës u shkatërrua nga sistemi komunistë.
Musine Kokalari, është ndër disidentet e para gra ndaj sistemit komunist që në vitin 46. Ajo botoi librin e saj të parë “Seç më thotë nëna plakë” në vitin 1939. Më pas në ’43-shin ajo botoi gazetën “Zëri i Lirisë”. Më 23 janar të vitit 1946, ajo u arrestua nga forcat e Mbrojtjes së Popullit e gjyqi e dënoi me 20 vjet burg.
Në vitin 1961, e nxjerrin nga burgu dhe e internuan në Rrëshen për 22 vite të tjera, ku dhe doli në pension me gjysmë page. Në vitin 1981, u sëmur me kancer, dhe dy vjet më vonë u largua përgjithmonë nga jeta. Asaj nuk ju dha as mundësia për tu kuruar në spitalin onkologjik. / KultPlus.com
Provimi i Maturës Shtetërore 2020 do të mbahet në javën e parë të muajit korrik 2020. Kështu ka vendosur Komisioni Shtetëror i Maturës (KSHM) i Ministrisë së Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MAShTI), pas konsultave me Institutin Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës.
Për ditën dhe datën e saktë të testimit do të vendoset ditët në vijim, pas konsultave edhe me institucionet tjera.
“Duke marrë parasysh situatën me pandeminë, në konsultim me IKSHPK-në, provimi i maturës do të organizohet në atë mënyrë që të ketë numër sa më të vogël të maturantëve brenda një qendre të testimit dhe brenda klasave të testimit, në mënyrë që zbatohen të gjitha masat për mbrojtje dhe parandalim të Covid 19”, thuhet në njoftim.
Provimi i Maturës Shtetërore 2020 do të mbahet brenda një dite për të gjitha lëndët dhe për të gjithë maturantët. Testi do të ketë gjithsej 100 kërkesa (pyetje, detyra), nga 25 kërkesa për secilën nga katër lëndët e përfshira dhe do të zgjasë 150 minuta.
Në test do përfshihen tri lëndë obligative, gjuhë shqipe, gjuhë angleze dhe matematikë, dhe një lëndë zgjedhore, që përzgjidhet nga vet nxënësi nga mesi i lëndëve zgjedhore që do të ofrohen.
Brenda muajit maj maturantët do të informohen në detaje për të gjitha çështjet e rëndësishme që mund t’iu interesojnë, si: dita dhe koha e saktë e mbajtjes së provimit të maturës, afati dhe mënyra e paraqitjes së provimit të maturës, lista e lëndëve zgjedhore në dispozicion për maturantët, nga e cila secili maturant mund ta përzgjedhë një lëndë zgjedhore për test të maturës, etj.
Pas paraqitjes së provimit të maturës, të gjithë maturantët e paraqitur për provim do të informohen për qendrën dhe klasën e tyre të testimit, për mënyrën dhe rregullat e testimit, etj.
Për shkak se tashmë është vendosur që Provimi i Maturës Shtetërore 2020 të mbahet në javën e parë të korrikut 2020, MAShTI njofton Institucionet e Arsimit të Lartë (IAL) në Kosovë, publike e private, që të planifikojnë mbajtjen e Provimeve Pranuese për studentët e rinj vetëm pasi të jenë shpallur rezultatet e Provimit të Maturës Shtetërore 2020.
Kjo nënkupton që provimet pranuese afërsisht mund të mbahen në fund të muajit korrik ose në fillim të muajit gusht 2020, sepse pas mbajtjes së provimit të maturës nevojitet një kohë derisa të përpunohen rezultatet, të shqyrtohen ankesat, të shpallen rezultatet përfundimtare dhe derisa nxënësit të pajisen me diploma të shkollës së mesme. / KultPlus.com
Artsy është tregu më i madh virtual i artit në botë. Platformë kjo me mbi 1 milion vepra arti nga artistë ikonikë dhe artistë në zhvillim, të prezantuar nga mbi 4000 galeri dhe kompani të larta ankandi në mbi 100 vende te botes.
Instituti Shqiptar në New York i ka kushtuar një hapësirë të veçantë në Artsy, punës që bënë artisti Arbnor Karaliti.
Instituti Shqiptar në New York është një institucion artistik dhe kulturor që mbështet, prodhon dhe prezanton spektër të plotë të arteve performuese, arteve vizuele dhe kulturës bashkëkohore.
Arbnor Karaliti (lindur më 1996, Gjilan, Kosovë) është artist vizual që jeton dhe vepron në Prishtinë.
“Si Artist, praktika ime krijuese trajtohet nga piktura në mediumet e reja, për të gjetur dhe formuar një identitet artistik si proces i njohjes së vetvetes përmes artit. Dhe duke e bërë atë, unë besoj se e dimë kush jemi ne. Në këtë kontekst unë përdorë vaj dhe pëlhurë për të komunikuar me publikun nëpërmjet vrojtimit të personazheve të mia, duke bërë një analizë të pozitës së tyre fizike e subjektit shpirtërore, si metafizike për ekzistencën në hapësirë dhe kohë për shkakun dhe efektin e tyre”, thotë Karaliti për KultPlus.
Puna e tij është e ndikuar nga përvojat personale, problemet ekzistenciale siç janë izolimi ose tabu të ndryshme. Ndërsa, mënyra e tij teknike e të punuarit është e ndarë në faza si në pikturë ashtu edhe në mediat e reja.
“Në pikturë fillimisht skicoj me një vijë të kuqe e cila më ndihmon të vendosë subjektin tim nëpërmjet personazhit dhe të ndajë planet nga prapavija. Kështu duke përdorur vaj e terpentinë, vazhdoj të ripikturoj gjithë hapësirën si një lloj gdhendje derisa të arrij tek faza finale e karakterit dhe gjërave tjera.”
“Kurse tek mediet e reja, zgjedhë fillimisht problemin e pastaj gjatë procesit të hulumtimit, vendosë për mediumin të cilin përdorë, si instalacion, video apo materiale të gatshme, të cilat i përshtaten hapësirës ekspozuese dhe transmetojnë më së miri atë përvojë time personale si rezultat i reagimeve drejt marrëdhënieve shoqërore.”
Arbnori fëmijërinë e kaloi në një fshat mes maleve, të quajtur Zllatar. Ai ndjeki Gjimnazin për Matematikë dhe Informatikë në “Kuvendi i Arbërit” Ferizaj. Në vitin 2019 përfundoi studimet për Pikturë në Akademinë e Arteve në Prishtinë. / KultPlus.com
Ministri në detyrë i Shëndetësisë, Arben Vitia ka falënderuar të gjithë infermierët e vendit tonë në ditën ndërkombëtare të tyre.
Vitia nëpërmjet një postimi në Facebook, tha se në këta tre muajt e fundit si kurrë më parë përmbushja e detyrës nga ana e tyre ka qenë jetike në luftimin e virusit korona.
“T’i urojmë sot të gjitha infermierët tona duke marrë masat për të mos i hapur atyre më shumë vështirësi, të respektojmë pra në çdo hap tonin rregullat mbrojtjes dhe distancimit” ka shkruar Vitia.
Ky është postimi i plotë i Vitisë:
Sot në ditën ndërkombëtare të infermierisë dua të falenderoj dhe shquaj rolin e pazëvendësueshëm të të gjithë infermiereve të vendit tonë.
Në këto tre muaj e fundit si kurrë më parë përmbushja e detyrës nga ana e tyre ka qenë jetike për luftën ndaj Corona virusit. Përballja e tyre e përditshme në linjën e parë të këtyre betejave i ka lënë në mungesë në familjet e tyre.
Përjetë falenderues secilës e secilit që me përkushtim të pashoq vijon punën edhe në këto çaste në mbrojtje të jetës.
T’i urojmë sot të gjitha infermierët tona duke marrë masat për të mos i hapur atyre më shumë vështirësi, të respektojmë pra në çdo hap tonin rregullat mbrojtjes dhe distancimit.
Ky do të ishte falenderimi dhe mirënjohja më e madhe për to, disiplina qytetare në shmangien e rasteve të reja të infektuara.” / KultPlus.com
Ronald Clifton Bolton (lindur më 16 prill 1950, në Petersburg, Virxhinia) është një ish mbrojtës i Lidhjes Kombëtare të Futbollit dhe trajner aktual i futbollit.
Bolton luajti nga viti 1972 deri në 1975 për New England Patriots dhe luajti nga 1976 deri në 1982 për Cleveland Broëns.
KultPlus sot ju sjell një thënie të njohur të Bolton: Politikanët janë të vetmit njerëz që pasi të grabisin kanë edhe policinë nga ana e tyre. / KultPlus.com
Edicioni i vitit 2021 i ceremonisë prestigjioze të ndarjes së shpërblimeve kinematografike, “Oscar”, mund të shtyhet për disa muaj.
Ngjarja e përvitshme e cila organizohet nga Akademia e Arteve dhe Shkencës, zakonisht mbahet në fillim të vitit por për shkak të pandemisë së koronavirusit, është rekomanduar që ceremonia të mbahet në fund të majit ose në qershor të vitit 2021, transmeton Koha.
Vendimi për t’ia ndryshuar datën e mbajtjes për herë të parë në historinë 93-vjeçare të ceremonisë, vjen pas ndikimit të madh që kriza e globale shëndetësore e ka pasur në programin e lansimit të filmave gjatë vitit 2020, kjo pasi shumica e projekteve kinematografike janë detyruar t’i shtyjnë datat e lansimit si pasojë e mbylljes së kinemave anembanë botës.
Kështu, Akademia e Arteve dhe Shkencës po iu jep më shumë kohë studiove filmike që t’i lansojnë projektet e tyre në mënyrë që t’i plotësojnë rregullat zyrtare të nominimit për “Oscar”. Kjo do të thotë se filmat e vonuar e kanë ende shansin të jenë pjesë e ceremonisë së vitit 2021.
Para një muaji, organizatorët e ceremonisë “Oscars” i bënë disa ndryshime të përkohshme për shkak të situatës së krijuar nga pandemia, ku për herë të parë në histori e saj, Akademia do ta lejojë nominimin e filmave që nuk janë shfaqur në kinema por në platforma digjitale si: Netflix, Hulu, HBO, Amazon Prime etj. Megjithatë, ata e potencuan faktin se ky ndryshim është i përkohshëm dhe vlen vetëm për projektet e publikuara gjatë vitit 2020.
Ky nuk ishte ndryshimi i vetëm i bërë për edicionin e ardhshëm të kësaj ngjarjeje. Edhe kategoritë e miksimit të zërit dhe montazhit të zërit do të shkrihen në një kategori të quajtur “Arritja më e madhe në zë”, dhe që e vlerëson punën në grup. Gjithashtu, tani që të gjithë anëtarët e Akademisë do të kenë të drejtë të votojnë në raundin e parë të filmit ndërkombëtar, kategori që më parë njihej si “Filmi më i mirë në gjuhë të huaj”. / KultPlus.com
Pas dy muaj e gjysmë më 1 qershor hapen të gjitha institucionet kulturore në Kosovë.
Po ashtu edhe Kino ARMATA rifillon me program të rregullt.
“Në qershor do të mund t’i shihni kryeveprat filmike të Edgar G. Ulmer, Ida Lupino, Orson Welles, Mary Ellen Bute, etj. dhe, nëse lejojnë kushtet e sigurisë, nga skena jonë do të dëgjohen rifat e gitareve dhe basi i sintave për ta shënuar fundin e një periudhe të trazuar”, thuhet në komunikatën e Kino Armata-s. / KultPlus.com
Mbetjet më të vjetra të Homo Sapiens në Europë janë më shumë se 45 000 vjet të vjetra, dhe për këtë arsye janë 2 000 vjet më të vjetra se sa mendohej më parë, gjë që përshkruan edhe bashkëveprimet e njeriut modern me kushërinjtë Neandertalas.
Zbulimi është botuar në revistën ”Nature Ecology & Evolution and Nature”, dhe është rezultati i një grupi ndërkombëtar të koordinuar nga instituti gjerman ”Max Planck” për antropologjinë evolucionare dhe Universitetit të Bolonjës.
Mbetjet u zbuluan në Bullgari, në shpellën Bacho Kiro, dhe përbëhen nga një dhëmb dhe pesë fragmente kockash që analiza e ADN-së i atribuohet Homo sapiens.
“Analiza e radiokarbonit konfirmon që fosilet datojnë që në fazën e hershme të Paleolitit dhe për këtë arsye paraqesin dëshminë e drejtpërdrejtë më të vjetër të pranisë së specieve tona në Europë”, theksoi studiuesja Sahra Talamo nga Universiteti i Bolonjës. /atsh/ KultPlus.com
Fillimisht ajo që duhet të sqarojmë është ajo për të cilën duhet vetëdijesohemi. Se për çfarë funksionon Facebook dhe një mori mundësisht të komunikimit, secili nga ne është në dijeni, por fare pak prej nesh e shndërrojnë funksionalitetin e këtyre kapaciteteve në një qasje vullnetmirë të shfrytëzimit bujare që ofron teknologjia. Imagjinojeni se çfarë mizorie, çfarë kaosi dhe kolapsi do të sillnin ndryshimi i destinacionit që kanë secili komponent i ekzistencës, që nga organet tona deri tek mekanizmi i fshehtë i komunikimit dhe ndërveprimit të hapësirës me planetin tokë dhe tërësinë e trupave të tjerë galaktikë.
Fal vlerësimit rigoroz të funksioneve te çdo ndërvepruesi, pjesë e së cilës jemi dhe ne, bota dukshëm, shpërfaq një harmoni perfekt të veprimit dhe ndërveprimit, që nga trilionat e baktereve që drejtojnë funksionimin normal të trupit tonë, deri te reciprociteti i gjallimit të çdo krijese, fal të cilave ndodhin shumë fenomene, dhe rrjedhimisht njeriu ende nuk ka mundur ta rroki plotësisht me njohje.
Në këtë spektakël të komunikimit të së dukshmes dhe pakapshems nga receptorët tanë vetëdijësues dhe njohës, njeriu bën përjashtim, e sotmja vë në evidencë. Ai tregon me këmbënguljen e çdo force që vë në lëvizjes gjërat, se është i destinuar të jetë jo vetëm kundërrrjedhë, por edhe kundërspecie, jo vetëm egoist por edhe sadist, jo vetëm patetike dhe jargavitës deri në poshtërim, por edhe arrogant dhe megaloman… përtej çdo caku. Ndaj kujt? Ndaj vetes, asaj brenda strukturës anatomike, dhe ndaj tërësisë së botëkuptimit dhe ndjimit.
Atëherë, e nisi me pyetje.
– Çfarë ndryshon në jetën e njeriut publikimi në rrjetet sociale i diçkaje personale, foto apo video qoftë ajo?
– Cilat është arsyeja që shtyn atë që të bëjë të njohur, minimalisht miqve të tij/saj, virtual, se çfarë ai/ajo po bën, ku ndodhet dhe me se po merret, për sa kohë që vetëdija nuk e kanalizon këtë qëllim me idenë fikse të informimit apo faktit?
– A janë shtysat; të egoizmit, inateve, mendjemadhësisë, smirës dhe cinizmit, apo narcizmit ato që shtyjnë një person të tregojë, me foto apo me video, me ligjërim fin e grotesk surrogat, se ku ishte për drek, me kë po darkon, kush e shoqëron për kafe, ku po i bën pushimet, etj.?
– Këtë manifestim vetëmburrjeje dhe megalomanie e bëjmë thjeshtë për një kënaqësi vetjake, të cilën dikush dëshiron ta ndaj me dikë tjetër, apo një zemërplasje qëllimligë, deleguar për atë mik apo mike, me të cilin/cilën, jeta nuk është treguar aq bujare dhe dorëlëshuar, aq e begatë dhe shpërblyese, sa t’i japë mundësi të shkojë për fundjavë atje ku dëshiron, apo me pushime atje ku ka ëndërruar, për drekë apo për darkë, për kafe apo për meditim, diku që do të dëshironte?
– A mund të jetë kjo dashakeqësi vetëmburrjeje një instrument persekutimi ndaj atyre miqve jofatlum, apo thjeshtë një nevojë për të rritur kredencialet në sytë e tyre, apo për t’u “hakmarrë” ndaj asaj që nxit ata të jenë gjithmonë aty, ku nuk do të mund të ishte subjekti i rënë pre e “sulmit”?
– Ku ndryshon kjo megalomani, kjo propagandë e mburrjes, nga ai arsenal mjetesh bullizmi, ndaj të cilit kemi shprehur qëndrimin kundërshtues, të paktën sepse kështu kërkohet, apo ky pozicionim na mban në fokus?
– Kjo mendjemadhësi, a është një fyrje dhe denigrim që i bëjmë qëllimkeq miqve dhe të njohurve, jeta e të cilëve është një kalvar mes halleve të familjes dhe sfidës së çdoditshme të luftës për të fituar bukën e gojës?
– Ku ndryshojnë mjetet e torturës psikologjike nga propagandimi i të mundshmes ëndërruese në sytë dhe vëmendjen e atyre fatkeqe, që e vetmja gjë që u mbetet është të shfrejnë me hidhërim, të turfullojnë toksinë, të shajnë e të mallkojnë veten… dhe të ndejnë një lloj neverie për ata, egoja e të cilëve nuk ka mëshirë tu rrëmojë plagën që u dhëmb?
– Pse duhet që kënaqësitë, me të cilat na shpërblen mundësia, dhe çastet tona të lumtura që vjelim në pemën që i kemi shërbyer me përkushtim, domosdo duhet t’i ambalazhojmë me fatin dorështrënguar të një miku apo mikeje?
– Pse duhet që armiqësinë me “miqtë” tanë virtual apo edhe më shumë, të afërmit dhe dashamirët, ta shprehim nëpërmjet atyre momenteve, me të cilat na ledhaton fati?
– A mjaftojnë vallë gjithë këto mundësi vetëmburrjeje për të mbushur atë zbrazëti që ka krijuar brenda nesh ambicia dhe egoja, për të bërë dhe për të përjetuar, jo çfarë na bën të lumtur, por çfarë na bën sadist?
– Edhe nëse mundësia dhe fati ishte aq bujar me ju, a do të ishte më mirë që atë kupë kënaqësie ta rrëkëlleje për dehjen tënde, apo ta derdhje si një enë me acid mbi fytyrën e shushatur apo surratin e shtrembëruar të një miku?
– Pse duhet të jete qëllim në vete, që momentet e gëzimit t’i shndërroni në nxitës së një miqësie urryese, të një afiniteti hipokrit, apo të një lëvdate gërryese?
– Natyra ashtu siç na ka dhënë një numër të pamat mundësish për të ndërtuar brenda vetes një realitet ekuilibrash të përsosur të bashkëveprimit me gjithçka rreth nesh, çfarë është ajo që na shtyn që ne t’i vëmë kazmën këtij perfeksioni?
– A i’a vlen të përpiqemi që në vend që të jemi mirënjohës mundësisë që jeta na shpërblen me kaq shumë ngjyra dhe hare, dritë dhe dëshirim, gaz dhe dashuri, të ushtrojmë atë pushtet “mizor” të vetëkënaqësisë, megalomanisë dhe mburrjes, ndaj kujt, atyre që kemi zgjedhur t’i kemi miq dhe dëshirojmë t’i mbajmë si skllav dhe të nënshtruar të veseve tona të ultë dhe qëllimsive tona dashakeqe?
Pse duhet që jeta jonë virtuale të kërkojë t’i ngjasojë një telenovele, një realiteti fasadë, gjithnjë e më pak interesant, gjithnjë e më shumë refuzues?
Cili nga ne u mburr me punën që bën, dhe tregoi me mburrje djersën e ballit si një medaljon krenarie dhe ngadhënjim misionari?
A nuk është përpjekja jonë për ta paraqitur gjithnjë e më shkëqyese veten në sytë e të tjerëve, një lloj shtirje dhe manipulimi, i ngjashëm me atë që përdor politika për të kamufluar veprën e vet të poshtërsisë dhe plaçkitjes?
Pse duhet të kemi frikë të themi gjithnjë atë që mendojmë dhe të vendosim domosdoshmërisht veten në anën e gabuar, vetëm e vetëm për treguar se ne nuk jemi si gjithë të tjerët?
A kemi menduar ndonjëherë se ana e pasme e çdo medaljoni është e errët dhe do të ishte më shumë se kaq, nëse përpjekja jonë që anën e ndritshëm të saj të jetë sa më shumë e ilustruar me gjëra të paqena dhe trajta ireale?
Nëse miqtë që nuk na njohin kanë një arsye më shumë për të besuar se guaska ku ne strukemi është po kaq madhështore dhe solemne sa dhe masa e qullët prej krimbi që struket në të, a do të jetë munduese pë ne ruajtja e kësaj status quo-je në vetëdijen e atyre, me të cilën ndajmë shumë gjëra, përfshi këtë edhe njohjen?
Frika nga vetja a është më e rrezikshme se sa kërcënimi i asaj për të cilën ne kemi frikë?
Çfarë i potencon ankthet dhe makthet tona më shumë se pasiguria për të bërë atë që duhet, dhe të kemi atë që duam… ajo që tregojmë dhe të tjerët duhet të besojnë, ndoshta?
Pse u dashaka që një grua të ketë frikë të tregojë se i ra bretku me punët e shtëpisë dhe se koha për t’i bërë të gjitha siç duhet ishte e pamjaftueshme, dhe për këtë i kërkon ndjesë miqve të saj virtual se nuk mund t’i ndjekë sa ajo dëshiron?
Një nënë nuk ka pse të përdori fëmijën si një trofe të vetëkënaqësisë së saj, në vend që ta provojë këtë si një fitore e sakrificave dhe mundimeve për të qenë një nënë e mirë?
Asnjëherë nuk është vonë që të kuptojmë rëndësinë që kanë gjërat në jetën tonë dhe për t’i konsiderar ato mekanizma ndihmës për të arritur tek përmirësimi cilësor i përditshmërisë sonë, përfsi këtu edhe komunikimin.
Teknologjia na ka dhënë privilegjin t’i përkasim një bote që ndryshon me rritme marramendëse dhe i gjithë ky spektakël. Të argëtohemi!/Albert Vataj / KultPlus.com
Doli nga shtypi dje, versioni fizik dhe elektronik i përmbledhjes me tregime të dashurisë “Nus vers l’independence” , në të cilin libër janë përfshirë 35 shkrimtarë më 35 tregime të dashurisë.
Botimi i kësaj vepre “Nus vers l’independence” ( Lakuriq drejt pavarësisë) , është një akt historik për letërsinë shqiptare, sepse për herë të parë lexuesit francez i prezantohemi më 35 tregime të dashurisë të botuara nga Shtëpia Botuese “Le Harmattan” më renome ndërkombëtare.
“Eshtë një akt historik sepse për herë të parë në letërsinë shqiptare para botës më krijime artistike dalin 35 autorë të te gjitha trevave shqiptare si nga: Kosova, Shqipëria, Maqedonia, Lugina e Preshevës, Mali i Zi dhe diaspora.
Është një akt historik për faktin se libri botohet në djepin e kulturës botërore në Paris, nga një shtëpi botuese e njohur në Evropë”, thuhet në njoftim.
Krijuesit shqiptarë janë shumë pak të njohur në skenën ndërkombëtare të letërsisë, për shkakun se që nga rënja e sistemit monist nuk është investuar në përkthimin e letërsisë shqiptare në gjuhë botërore. / KultPlus.com
Institucionet e Bashkimit Europian kanë bërë homazhe me rastin e Javës së Europës 2020, përmes aktiviteteve të shumta në internet, duke bërë bashkë nën frymë solidare shumë qytetarë europianë.
Plot 2.7 milion njerëz u arritën përmes platformave të mediave sociale të delegacionit të BE-së. Në mesin e tyre gjendet edhe këngëtari i njohur italian Albano Carrisi, i cili i ka përcjellë një video-mesazh mjaft të veçantë fansave shqiptarë.
“Si një puljan, i dërgoj një përqafim të gjithë popullit shqiptar. Në fund të fundit, edhe unë jam i tillë. Kam një pashaportë shqiptare dhe jam një qytetar shqiptar në të gjithë aspektet”, thotë fillimisht Albano.
“Kam pasur shumë takime në Shqipëri gjatë gjithë këtyre viteve. Herën e parë që isha në Shqipëri ishte në vitin ’85, së bashku me tim atë. Ishte një udhëtim shumë interesant sepse zgjoi në mua emocione unike dhe të papërsëritshme. Babai gjithmonë më kishte folur për Shqipërinë në një mënyrë të jashtëzakonshme, pavarësisht se kishte shkuar gjatë Luftës Botërore”, vijon këngëtari Italian.
“Ai nuk rreshte së foluri për pozitivitetin e popullit shqiptar. Kur më tha para ’85 se dëshironte të shkonte përpara se të vdiste në Shqipëri, u zura me të. Në të vërtetë ishte një zbulim shumë interesant sepse me tregoi gjithë ato fusha që më kishte përmendur gjatë fëmijërisë dhe mbi të gjitha më tha se kurrë nuk kishte vrarë njeri”, tregon Albano.
”Mbaj mend po ashtu koncertin e mbajtur në Shqipëri, koncertin e parë të një këngëtari perëndimor në një vend akoma komunist, ndonëse në fund të sundimit. Më kujtohet fare mirë koncerti i 20 shtatorit 1989 në qytetin e Tiranës. Dhe kush mund ta harrojë atë? Për të mos folur për momente të tjera. Pra, mund të them se zemra ime është gjithashtu në vendin tuaj”, përfundon këngëtari në videon e filmuar në kuadër të Javës së Europës. / KultPlus.com
Një maratonë telefonike e mbajtur të hënën në New York City, arriti t’i mbledhë 115 milionë dollarë të cilat do t’iu dhurohet personave të prekur nga koronavirusi. Kështu kanë bërë të ditur organizatorët e kësaj ngjarjeje.
Me titull “Rise Up New York!”, eventi i përfshiu performancat e yjeve të njohur të muzikës të tillë si: Billy Joel, Mariah Carey, Sting dhe të tjerë, si dhe mblodhi të holla për organizatën bamirëse “Robin Hood” e cila i dedikohet luftës ndaj varfërisë në këtë qytet, transmeton Koha.
Gjatë kësaj maratone telefonike, ylli i muzikës Billy Joel e interpretoi këngën “Miami 2017 (Seen The Lights Go Out On Broadway)”.
Performanca e tij u transmetua në sheshin e zbrazët “Times Square” në New York, që është epiqendra e pandemisë së COVID-19 në Amerikë. Ky qytet i cili i strehon miliona njerëz, ka javë të tëra që është në karantinë.
Edhe diva e muzikës, Mariah Carey, performoi në këtë ngjarje duke e sjellë një interpretim të shkëlqyer të hitit të saj, “Make It Happen”, ndërsa Sting e interpretoi këngën e tij të famshme, “Message in a Bottle”.
Po ashtu gjatë mbrëmjes, u shpërndanë mesazhe të shumta të shpresës dhe fuqisë nga yje të tillë si, Jennifer Lopez dhe Trevor Noah.
Për shkak të përhapjes së shpejtë të koronavirusit në New York City, llogaritet se ky qytet i ka humbur më shumë se një të tretën e 81 mijë jetëve të humbura në tërësi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Më shumë se 335 mijë njerëz janë prekur me COVID-19 në SHBA, 185 mijë prej së cilëve janë nga New York City. / KultPlus.com
