Maks Velo, shkrimtari, piktori e arkitekti i njohur shqiptar, humbi jetën ditën e djeshme në Qendrën Spitalore Universitare “Nënë Tereza” pasi vuante nga anemia e theksuar.
Maks Velo la pas vetes një veprimtari të bujshme, e cila do të jetojë gjatë duke bërë kështu që kjo figurë mos të harrohet asnjëherë në historinë e artit shqiptar dhe jo vetëm, shkruan KultPlus.
Maks Velo është autor i një sërë botimesh si: “Kokëqethja”, “Palltoja e burgut”, “Thesi i burgut”, “Paralele për arkitekturën”, “Kohë antishenjë”, “Jeta ime në figura ” etj. Si artist, ai krijon në disa gjini të artit: pikturë, prozë, poezi, publicistikë sikundër është i angazhuar në çështje të aktualitetit shqiptar.
Për të nderuar figurën e tij, KultPlus ju sjell një thënie shumë të njohur të Velos.
‘Bëjeni jetën tuaj të ndershme deri në fund’ / KultPlus.com
Armand Vokshi, kreu i shoqatës së arkitektëve të Shqipërisë pasi i dha lamtumirën e fundit arkitektit dhe publicitete Maks Velo, deklaroi se me të ishte takuar para dy muajsh.
Në një prononcim për gazetarët, Vokshi ndau me publikun planet që kishte Velo sa i takon aktiviteteve të tij, siç ishte një espozitë në Prishtinë, e cila tashmë ngeli përgjysmë. Po ashtu Vokshi pohoi se vepra që la pas Velo është aq e pasur, sa që edhe shtëpia e tij mund të kthehet në një ekspozitë dhe të shndërrohet në mini-muze.
“Ishte një humbje e madhe për Shqipërinë, për Tiranën. Maksi e meriton që t’i ndërtohet një muze. Në art, në arkitekturë. Shtëpia e tij është një muze i vogël, që të kthehet në një ekspozitë. Ndoshta kur të kalojë dhimbja, mund të bëhet kjo gjë. E kam takuar në një konferencë të huaj. Ai i mahniti të pranishmit atje në konferencë. Ne pasi i dhamë vjet çmimin, i bëmë dhe një ekspozitë për pikturën. Ai po punonte për një ekspozitë në Prishtinë. Por ne do ta vazhdojmë projektin. Madje kur morëm lajmin dje, ishim duke diskutuar për këtë gjë. Kam qenë që para 2 muajsh në kontakt me të. Por nuk e dija që ishte kaq rëndë.”, tha ai. / BalkanWeb / KultPlus.com
Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes së Mjedisit Natyror në Shqipëri njofton se në lagunën e Nartës në Vlorë është hasur një shpend i rrallë. Siç transmeton gazeta Shqip, studiuesit kanë fotografuar si asnjë herë më parë në Shqipëri grupe shtegtare të çafkës së purpurt.
Vrojtime shumë interesante vijnë sërish nga zona e Peizazhit të Mbrojtur Vjosë-Nartë. Studiuesit tanë kanë hasur këtë vit, si asnjëherë më parë në dijeninë tonë, grupe shtegtare të çafkës së purpurt (Ardea purpurea) – thonë ekspertët.
Ky lloj është përgjithësisht tepër i ndrojtur dhe kërkon hapësira shumë të qeta dhe që ofrojnë mundësi të mira për t’u fshehur dhe ushqyer. Pa dyshim, edhe pse shumë të vogla, këto hapësira mund të gjenden ende në zonën e Peizazhit të Mbrojtur Vjosë-Nartë dhe fakti i vëzhgimit të çafkës së purpurt e vërteton këtë.
Ky lloj aktualisht nuk folezon në vendin tonë por shpresojmë që kjo të ndodhë së shpejti; Vjosë-Narta ofron habitate të përshtatshme që ky lloj të zgjedhë për të ngritur foletë e tij.
Por nëse planet për zhvillimin e infrastrukturës gri në brendësi të Peizazhit të Mbrojtur Vjosë-Nartë vazhdojnë të pandryshuara nga autoritetet përkatëse, qetësia në këtë Zonë të Mbrojtur do të zhduket dhe gjasat që kjo çafkë e mrekullueshme të folezojë këtu në të ardhmen do të reduktohen në mënyrë të ndjeshme. / KultPlus.com
Shkrimtari i njohur Ismail Kadare dhe bashkëshortja e tij Elena, kanë shprehur ngushëllimet e tyre nga Parisi pas ndarjes nga jeta të arkitektit dhe piktorit të njohur Maks Velo.
Në mesazhin e tyre ata shprehen: “Nuk ishte e lehtë lamtumira me ty Maks Velo. Emri yt do të kërkonte gjithmonë kujtesën. Dhe do ta kishte gjithmonë atë, të qartë e të ndritshme ashtu siç ishte imazhi yt kur te kishim mes nesh. Helena dhe Ismail Kadare”.
Kadare ka pasur një miqësi të hershme me Velon. Në parathënien e librit “Jetë paralele”, flitet për historinë e një pikture të Maks Velos që mundi t’i shpëtojë sekuestrimit apo djegies, pasi u ruajt me kujdes nga familja Kadare.
Kadarenjtë e fshehën në dhomën e gjumit. Ky është një rast unikal në historinë e vendeve komuniste kur një shkrimtar ndihmon një artist duke i fshehur pikturat. / Shekulli / KultPlus.com
Këngëtari i njohur i muzikës rap, Ty, ka vdekur si pasojë e koronavirusit, ka njoftuar BBC-ja të premten.
47-vjeçari, emri i vërtetë i të cilit është Benedict Chijioke, ishte prekur nga COVID-19 kohë më parë dhe ishte vendosur në komë artificiale për të ndihmuar trupin e tij të merrte mjekimin e duhur, në një klinikë në Londër.
Pasi doli nga terapia intensive u vlerësua se gjendja shëndetësore e këngëtarit Ty, u përmirësua, por të enjten mbrëma, stafi i tij njoftoi se vdiq.
Këngëtari me origjinë nigeriane, me emrin Benedict Chijioke, më 2004 ishte nominuar për çmimin “Mercury” me albumin e tij “Upwards”, së bashku me Amy Winehouse, The Street dhe Franz Ferdinand. / KultPlus.com
Eugent Bushpepa, këngëtari shqiptar i cili me zërin e tij të fuqishëm, shumë shpejt bëri për vete miliona fansa nga Shqipëria dhe më gjerë, shkruan KultPlus.
Në Eurovisionin e vitit 2018, ai përfaqësonte Shqipërinë, me këngën ‘Mall’, një zë dhe një këngë që historia e Eurovisionit do ta mbajë mend për shumë gjatë.
Sot, kur gjysmëfinalja e këtij edicioni shënon dy vjet, KultPlus ju rikujton performancën e mahnitshme të Bushpepës. Një performancë që mahniti publikun shqiptar e atë ndërkombëtar. / KultPlus.com
Ahmet Brahimajt duhet t’i njihet merita historike për ringjalljen e Ansamblit të Baletit pas luftës. Ai e rikrijoi atë nga etapat fillestare shkollore deri te një asnambël homogjen që tashmë funksionon si një familje e shëndoshë ku respektohet dhe vlerësohet secili. Synimi i Ahmet Brahimajt ishte të krijonte një ansambël të qendrueshem i cili do të mbijetonte edhe në kohën kur ai më nuk do të jetë në mesin e tyre.
Ahmet Brahimaj ka meritë të jashtëzakonshme edhe në kultivimin e një publiku që e do dhe e vlerëson baletin . Ai e kishte një listë të gjatë të miqve të baletit të cilët personalisht i ftonte me telefon para çdo premiere pas të cilës gjithçka frymonte në atmosferë festive kulturore.
Nuk arriti ta fitojë vetëm një betejë, atë me politikanët të cilët u mundua shumë t’i bënte aleat të projektit të tij me shpresë se do të kishte së paku një sallë të denjë për ushtrime e prova për balerinët e tij, të cilët ka dy dekada që vazhdojnë të punojnë në një bodrum me lagështi në Teatrin Kombëtar.
Mund të jetonte më gjatë që të realizonte edhe këtë pjesë të ëndrrës së tij që “fëmijët e tij fluturues” të kishin një qerdhe më të denjë për artin e tyre … I paharruar ndër breza qoftë emri yt, mik i brezit që besonte ne fuqinë e artit. / KultPlus.com
Liderët në gjithë Evropën janë duke shënuar 75-vjetorin e Ditës e Çlirimit të Evropës, teksa pjesa më e madhe e kontinentit përballet me izolim për shkak të koronavirusit.
Mbretëria e Bashkuar do të mbajë heshtje për dy minuta, për të ndjekur më pas një adresim të Mbretëreshës Elizabeta II.
Ceremoni të mbyllura do të mbahen edhe nga liderë të Francës dhe Gjermanisë, ndonëse grumbullimet publike janë të ndaluara.
Më 8 maj të vitit 1945, forcat britanike dhe aleatët kanë miratuar zyrtarisht dorëzimin e pakusht të forcave naziste të Gjermanisë, pas gati gjashtë vjetëve të luftës.
Për të shënuar këtë ditë, presidenti francez Emmanuel Macron do të dërgojë një kurorë lulesh te varri i një ushtari të panjohur në Paris.
Kancelarja gjermane, Angela Merkel do të udhëheqë një ceremoni në Memorialin e Luftës në qendër të Gjermanisë.
Në Berlin, punëtorëve u është dhënë ditë e pashembullt pushimi, ndonëse kështu nuk ka ndodhur në pjesën tjetër të vendeve.
Festime të ngjashme për Ditën e Çlirimit do të mbahen më 9 maj në disa ish-shtete sovjetike, përfshirë, Rusinë, Ukrainën dhe Bjellorusinë. / KultPlus.com
Presidenti francez Emmanuel Macron tha të martën se francezët nuk do të jenë në gjendje të bëjnë udhëtime në vende të huaja këtë verë, madje edhe udhëtimet brenda Evropës mund të duhet të jenë të kufizuara, në mënyrë që të zvogëlojnë rrezikun e rigjallërimit të epidemisë së koronavirusit.
“Është shumë shpejt të themi nëse mund të bëjmë pushime. Ajo që mund të them është se do të kufizojmë udhëtimet kryesore ndërkombëtare, madje edhe gjatë pushimeve të verës. Ne do ta shoim më qartë situatën në fillim të qershorit”, u tha Macron gazetarëve gjatë një vizite në një shkollë jashtë Parisit.
Franca ka vendosur të përfundojë bllokimin në 11 maj, njerëzit do të lejohen të lëvizin deri në 100 kilometra rreth vendbanimit të tyre, pa një formë lejemarrjeje. Lëvizja përtej 100 km do të ketë nevojë për leje.
“Kujdes edhe në zonat e gjelbëra”
Macron bëri thirrje për kujdes dhe “pragmatizëm” në lidhje me udhëtimin jashtë zonës 100 kilometra, për të shmangur përshpejtimin e përhapjes së virusit në zona ku infeksioni është në nivele më të ulta. Në një intervistë me stacionet televizive franceze TF1 dhe France 2, Macron u bëri thirrje banorëve të zonave të gjelbëra që të bëjnë kujdes, duke ruajtur distancën sociale. “Le të jemi shumë të qartë: Ne e dimë se si funksionon virusi dhe për cilët persona ai është shumë i rrezikshëm,” tha presidenti francez. “Për dikë që është i dobët dhe i moshuar, edhe zona e gjelbër është shumë e rrezikshme”.
“Jeta ekonomike duhet të rifillojë”
Të dielën, më shumë se 300 kryetarë bashkish, përfshirë edhe kryetaren e Parisit Anne Hidalgo, i shkruajtën një letër të hapur Macronit, duke i kërkuar atij të vonojë kthimet në shkolla, duke thënë se atyre u duhet më shumë kohë për riorganizimin e klasave dhe rutinave të përditshme. Por qeveria ka mbrojtur kryeministrin Philippe duke pohuar se, “jeta ekonomike duhet të rifillojë në mënyrë të domosdoshme dhe të shpejtë”.
Macron të martën i bëri jehonë nevojës për masat lehtësuese. “Unë e kuptoj shumë mirë ngurrimin e mësuesve, gjërat do të ndodhin me qetësi, me dialog, sepse askush nuk e di se sa kohë do të duhet të jetojmë me virusin. Ne nuk mund të vazhdojmë të themi për muaj me rradhë se vendi nuk po jeton më”.
“Do të duhet të jetojmë me virusin”, tha Macron. “Ne duhej ta vendosnim këtë bllokim të paparë dhe tani ka ardhur koha të fillojmë një fazë të re, ku duhet të vazhdojmë të trajtojmë epideminë, duke mbajtur ende jetën e një kombi të lirë”. /bbc/ KultPlus.com
Periudha e luftës së fundit në Kosovë është njëra nga ngjarjet më të trishta që s’do të harrohet me gjenerata, pikërisht për shkak të plagëve të rënda që ka shkaktuar tek kosovarët.
Imazhe të shumëta, të tilla janë shpërndarë nëpër tërë botën aso kohe, të fëmijëve kosovarë duke u munduar të shpëtojnë nga plumbat.
E tillë është edhe kjo foto e fotografit Yannis Behrakis e publikuar në prestigjiozen ‘Reuters’ në përshkrimin e së cilës thuhet se këta dy fëmijë, (emrat e së cilëve nuk dihen) kanë bërë 30 orë rrugë për të ikur nga policia barbare serbe.
Fotografia është realizuar mes viteve 1998-1999, në kohën kur refugjatëve iu duhej të ecnin në këmbë më shumë se 30 orë, kur u dëbuan nga shtëpitë e tyre dhe ecën me orë të tëra për të lëshuar territorin e Kosovës dhe të shpëtonin pa u vrarë a malltretuar nga serbët, gjë që mijëra kosovarë nuk ia dolën. / KultPlus.com
Maks Velo nuk do të mund të përcillet në banesën e fundit me një ceremoni të veçantë, siç e meriton për kontributin e tij për vendit për shkak të situatës së COVID-19.
Për këtë arsye Ministria e Kulturës në Shqipëri, e cila do të organizojë një ceremoni nderimi, ka një kërkesë për qytetarët: Kushdo që do të nderojë figurën e Velos të sjellë një buqetë me lule ose një kurorë në ambientet e Ministrisë, më pas varrimi do të bëhet në Tufinë, transmeton KultPlus.
Maks Velo humbi ditën e djeshme në Qendrën Spitalore Universitare “Nënë Tereza” pasi vuante nga anemia e theksuar./ KultPlus.com
Më 9 shkurt 1960 tetë pllakat e para të yjeve prej bronzi vendosen në Bulevardin e Famës në Hollivud, ku sot ndodhen më shumë se 2,500 yje të ngulitur në trotuare përgjatë Bulevardit prej 3 kilometrash, që vizitohet çdo vit nga mbi 10 milionë njerëz.
Këta Yje janë monumente të përhershme publike për arritjet në industrinë argëtuese, duke mbajtur një përzierje emrash; aktorë, muzikantë, regjisorë producentë, grupe muzikore, teatrale, karaktere imagjinarë, dhe të tjerët.
Aktori John Belushi është i vetmi shqiptar në këtë Bulevard.
Belushi vdiq më 5 mars 1982 në Hollywood, pasi kishte marrë në sasi të mëdha një përzierje drogash kokainë dhe heroinë; Ai ishte 33 vjeç, i ri, por la gjurmë si komedian; 22 vjet pas vdekjes, Ylli me emrin “John Belushi” u vendos në Bulevardin e Famës. / KultPlus.com
Albumi i ri “Chromatica” i këngëtares së njohur Lady Gaga do të dalë në treg më 29 maj. Lëshimi i tij ishte planifikuar fillimisht për më 10 prill, por u shty javët e fundit për shkak të emergjencës së lidhur me koronavirusin e ri, transmeton KultPlus.
Në disk, albumi i gjashtë i saj me këngë të padëgjuara më parë, është edhe kënga “Stupid Love”, pasazhi muzikor ndërkombëtar më i luajtur në Itali, që ka mbi 300 milionë klikime në botë.
Në realizimin e ri, prodhuar nga BloodPop dhe Lady Gaga, ndërmjet 16 këngëve ka edhe bashkëpunime me Ariana Grande, Elton John dhe Blackpink.
“Chromatica” do të jetë në dispozicion në formate të ndryshme: cd standarde, cd luksoze 3-track, vinyl standard, kasetë dhe disk vinyl i kufizuar. / KultPlus.com
Dje Kolegji Universum në bashkëpunim me Universitetin Partner nga Finlanda Kajaani University of Applied Sciences kanë lansuar – Diplomen e dyfishtë finlandeze për studime bachelor. Prezantimi i programit është bërë nga Drejtoresha e programit të Kajaani University of Applied Sciences Z. Kirsi Sievers. Ky bashkëpunim mundëson që studentët kosovar ti fillojnë studimet në Kolegjin Universum dhe të vazhdojnë vitin e e tretë në Finlandë në Kajaani University of Applied Sciences me BURSË TË PLOTËdhe përfitojnë 600-800 euro në muaj për shpenzime të jeteses. Përveç studimeve, përfitimi kryesor i studentëve të këtij programi është praktika profesionale në Finlandë e cila zgjatë 5 muajdhe përmban30 ECTS.
Studentët do të pajisen me diplomë të dyfishtë në Biznes Menaxhment në Kolegjin Universum dhe Administrim Biznesi në Kajaani University of Applied Sciences. Regjistrimet për studime në këtë program kanë filluar. Regjistrimi bëhet përmes këtij linku http://tiny.cc/b62loz Pse të zgjedhni Finlandën? Finlanda, vendi i vlerësuar me sistemin më të mirë të edukimit në botë është një nga destinacionet më të preferuara për studentët nga e gjithë bota. Kajaani University of Applied Sciences është një nga universitetet më ndërkombëtare dhe më cilësore në Finlandë.
Njerëzit duhet të ndalen së keqpërdoruri natyrën ngase përndryshe do të ketë më shumë pandemi vdekjeprurëse, si COVID-19, kanë paralajmëruar shkencëtarët që kanë analizuar lidhjen midis viruseve, botës së egër dhe shkatërrimit të natyrës.
Prerja e pyjeve dhe format e tjera të shkatërrimit po i largojnë speciet ekzotike prej pyjeve në drejtim të mjediseve ku jetojnë njerëzit, duke e nxitur bashkëveprimin dhe krijimin e llojeve të reja sëmundjesh, kanë thënë ekspertët.
Tri të katërtat e sëmundjeve të reja ose të porsashfaqura dhe që infektojnë njerëzimin, origjinën e kanë nga kafshët, kanë bërë të ditur qendrat amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, duke shtuar se është faktori njeri dhe aktivitetet e tij ato që i shumëfishojnë rreziqet nga infektimet.
Një trup hulumtues ka konfirmuar se origjina e COVID-19 është nga lakuriqët, të cilët natyrshëm i grumbullojnë viruset. E këto viruse më pas, me shumë gjasë, barten te njerëzit apo kafshët e tjera po qe se ato jetojnë në apo afër mjediseve njerëzore, siç janë pyjet e pastruara ose tokat e përgatitura për bujqësi, projekte të minierave ose projekte banimi.
Në natyrë, lakuriqët më pak mund t’i transferojnë viruset te kafshët e tjera ose të vijnë në kontakt me patogjenë të rinj, sepse këto specie kanë tendencë të përshtaten përbrenda mjediseve të dalluara dhe të krijuara mirë. Por pasi toka të shndërrohet në përdorim njerëzor, probabiliteti është më i madh që këto viruse të kalojnë nga një specie në tjetrën.
Përderisa natyra po pakësohet, kafshët e egra u drejtohen territoreve të banuara nga njerëzit, siç janë shtëpitë, shtëpizat dhe hambarët. Kjo vlen veçanërisht për lakuriqët, të cilët ushqehen me numrin e madh të insekteve ose frutave në pemishte.
Dy vjet më parë, shkencëtarët parashikuan se një koronavirus i ri do të shfaqet nga lakuriqët në Azi, pjesërisht sepse kjo ishte zona më e prekur nga prerja e pyjeve dhe presionet e tjera që i janë bërë mjedisit.
Një nga autorët, Roger Frutos, specialist për sëmundjet infektive në Universitetin e Montpellierit, ka thënë se studime të shumta kanë konfirmuar densitetin dhe shumëllojshmërinë e viruseve të ardhura nga lakuriqët, kryesisht në zonat e banuara nga njerëzit.
“Njerëzit shkatërrojnë mjedisin e lakuriqëve dhe pastaj ata na ofrojnë viruset. Disa përshtaten në mjediset ku jetojnë njerëzit dhe disa nuk do të përshtateshin në natyrë”, ka thënë Frutos.
Shkatërrimi i natyrës është kushti thelbësor për përhapjen e një virusi të ri, shtoi ai, por ka shtuar se ky është vetëm njëri prej faktorëve.
Lakuriqët natyrshëm i bartin sëmundjet te njerëzit. Por nuk ekziston ndonjë provë se kjo gjë vlen edhe për koronaviruset. Deri më tani mendohet se në pyetje ka qenë një ndërmjetës, kafshë shtëpiake apo e egër, me të cilën njerëzit kanë rënë në kontakt përmes ushqimit, tregtisë apo ilaçeve.
Në shpërthimin e SARS-it më 2003 në Kinë, në pyetje ishte një lloj maceje tropikale. Gjatë MERS-it në Lindjen e Mesme më 2012, ishte një deve.
Shkencëtarët nuk janë ende të sigurt se cila ishte kafsha që e barti virusin e COVID-19, megjithëse Frutos ka thënë se teoritë fillestare ishin për një pangolinë, porse tani kjo teori besohet të jetë më pak e mundshme.
Deri më tani, shkencëtarët kanë zbuluar rreth 3.200 lloje të ndryshme të koronavirusit te lakuriqët. Shumica e viruseve nuk janë të dëmshme për njerëzit, por dy lloje të viruseve të gjetura në Azinë Lindore janë të lidhura ngushtë dhe ishin përgjegjëse për SARS-in dhe COVID-19. Shfaqja e ardhshme e virusit me siguri do të ndodhë në Azinë Lindore, por epidemitë e sëmundjeve të tjera të reja mund të shkaktohen diku tjetër.
Amerika e Jugut është një zonë shqetësuese, për shkak të shkatërrimit të shpejtë të Amazonës dhe pyjeve të tjera. Shkencëtarët në Brazil kanë zbuluar se përhapja e viruseve ishte me shkallë prej 9.3 për qind në mesin e lakuriqëve nëpër vendet e shpyllëzuara. Kjo krahasuar me 3.7 për qind në pyjet e pacenuara.
“Me shpyllëzimin dhe ndryshimin e përdorimit të tokës, ju u hapni derën viruseve”, ka thënë Alessandra Nava, nga qendra e kërkimit Biobank me qendër në Manaus.
Ajo tha se sëmundjet zhduken në mënyrë të natyrshme në natyrë, por kjo nuk ndodh kur njerëzit prishin ekosistemin. Sipas një shembulli vendor, ajo tregoi për sëmundjen Lyme, e cila është përhapur te njerëzit përmes capybaras (një brejtësi tropikal).
“Problemi është kur bashkoni specie të ndryshme që nuk përshtaten në të njëjtin ambient. Kjo lejon që mutacionet e virusit të barten edhe te speciet e tjera”, ka thënë ajo. “Duhet të mendojmë se si t’i trajtojmë kafshët e egra dhe natyrën. Aktualisht jemi duke u marrë me këto çështje”. \ Guardian / KultPlus.com
Grua nudo shtrirë diagonalisht mbi qilimin letrar-poetik. Bukën jetë e shijon me verë fjalësh. Në qiellin e parë primitiv të shqetëson reja e lehtë vendimmarrëse. Stiliste e modës së mendimit, shprehur me ngjyra fishekzjarresh të shuar.
Ti fluturon me dallëndyshet Një ditë qdo gjë do të ndryshojë Do të vish të luash me veten, Do të këndosh në duet me heshtjen, Do të jetosh me kujtimin në ballë, Do të thërrasësh me zë,qu bë vallë,
Do të kërkosh për veten shpëtim E sdo të gjesh kund emrin tim. Jetonim ne të dy në gjethe të trëndafilit Jetonim duke shijuar erën e tij Jetonim bashkë me këngën e bilbilit, Por në fund ,na therrën gjembat e tij.
Shpresuam se deri në vdekje do të jemi bashkë, Por ajo jetë që ne e ëndërruam nuk ishte e gjatë, Ajo zgjati vetëm të paktët muaj E për këtë gjë unë tani po vuaj.
Tani jemi të vdekur për njëri tjetrin, Fluturojmë në qiell për një jetë tjetër, Fluturojmë të dy,por shumë larg njëri tjetrit E të dyve na shoqrojnë valët e detit, Ti fluturon bashkë me dallëndyshet , Fjalët që i dha tani po vyshken, E mua më thërrasin skifterët , Por unë s dua të fluturoj me ta E ti këndoj ninullat, Sdo të jemi më bashkë. Jeta jonë mbaroi,
A do të jetojmë te lulet apo te zjarri, Sdi për njëri tjetrin A do të na marrë malli?
Njerëzit që jetojnë në vendet rurale janë më të lumtur sesa ata që jetojnë në qytet, kanë gjetur studimet e reja.
Studimi është bazuar në 400 mijë njerëz në Kanada, duke përdorur si vlerësim shkallën e lumturisë. Qytetet më të mëdha kanë paga më të larta, nivele më të larta të arsimit dhe norma më të ulëta të papunësisë.
Megjithatë, kjo nuk nënkupton asgjë në kuptimin e gëzimit: njerëzit që jetojnë në fshat ishin mesatarisht tetë herë më të lumtur sesa njerëzit në zonat urbane, zbuloi studimi. /KultPlus.com
Arkitekti dhe artisti tashmë i ndjerë Maks Velo akuzonte kolegët e tij artistë, të cilët e kishin raportuar në Sigurimin e Shtetit gjatë kohës së diktaturës. Velo e cilësoi Lidhjen e Shkrimtarëve një qendër të ish-Sigurimit të Shtetit, ku analizoheshin dhe kontrolloheshin të gjitha punimet artistike qoftë në letërsi, ashtu dhe në artet e tjera. Dhe ishin, sipas Velos, po artistët e Lidhjes së Shkrimtarëve, të cilët bënin analiza artistike dhe ideologjike të veprave artistike të kërkuara nga Sigurimi i Shtetit.
Duke cituar një emër të përveçëm, Llambi Blido, Maks Velo thoshte se ai kishte bërë 27 denoncime, të cilat i ka hedhur poshtë dhe Sigurimi i Shtetit si të pavërtetuara. Ai akuzon Edison Gjergon apo Safo Markon, të cilët edhe ishin të goditur nga Sigurimi i Shtetit dhe bashkëpunonin me të. Me trishtim dhe aspak optimist për të ardhmen, Maks Velo shprehet se nuk po i ndahet përndjekja dhe në ditët tona. Velo tregonte se pasi i kanë marrë shtëpinë e gjyshërve në Dardhë të Korçës, e kishin penguar të shkojë në fshatin e të parëve, madje duke e kërcënuar. Duke denoncuar edhe nivelin aktual në arte, Velo kërkonte veting si ai i gjyqtarëve, edhe për artistët. Por dëshpërimin më të madh arkitekti e lidh dhe me Teatrin Kombëtar. Sipas tij, vendimi për të prishur Teatrin Kombëtar dhe për të ndërtuar një Teatër të ri bashkë me një kompleks kullash, Maks Velo e cilësonte korrupsion të pastër. “Të ndërtosh kulla në këtë mënyrë në mes të kryeqytetit, në mes të Europës, është e turpshme”, shprehej Velo.
Maks Velo
Libri është i rëndësishëm për disa arsye. Unë kam vite që e them se Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve ka qenë një tmerr. Kur e thosha këtë, të gjithë më dilnin kundër. Tani kur lexon librin, e kupton që kjo është e vërteta. Po ashtu dhe ai dokumenti që doli dje te “Panorama” për Fadil Paçramin, ekspertizën që kishte bërë Dalan Shapllo dhe Llazar Siliqi për dramat e Fadil Paçramit. Po si mund të futësh në burg një dramaturg meqenëse personazhet thonë këto gjëra?! Që kur ka lindur drama e deri më sot, meqenëse personazhet mund të thonë disa gjëra, duhet të futet çdo dramaturg në burg?! Nuk futet piktori në burg pse nuk të pëlqen piktura e tij. Kjo ishte Lidhja e Shkrimtarëve, ky ishte Dritëroi. Duhet ta kemi të qartë. Dritëroi po të ishte i drejtë, duhet të kishte dhënë dorëheqjen, duhet të ishte larguar.
Ai i dinte të gjitha. Ekspertizat e gjyqit për artistët janë bërë nga Lidhja. Lidhja e Shkrimtarëve nuk duhet të ishte qendër e Sigurimit të Shtetit, kur ajo merrte në analizë dhe kontrollonte të gjithë artistët. Si është e mundur që Llambi Blido ka bërë 27 denoncime dhe duke gënjyer madje, sepse vetë Sigurimi i Shtetit thotë: “Këto informacione që na jep Llambi, nuk na vërtetohen nga anë të tjera”. Ose i jep Llambit çantën që të vijë te studioja ime dhe Llambi do jepte informacione dhe njëkohësisht do jepej informacioni dhe nga çanta që të vërtetonin se kush gënjente. Unë nuk arrij ta kuptoj. Thonë në një vend në dosje, se si është e mundur që Maksi i beson akoma. Po si mund të mos i besoj unë një piktori, një artisti?! Çfarë bëja unë? Unë nuk thosha, do vras Enver Hoxhën! Të shohësh një libër për Pikason me vizatime, nuk është krim.
Sigurisht që janë implikuar shumë njerëz. Për Edisonin (Gjergon) më ka ardhur keq, nuk e besoja se Edisoni bënte raporte. Unë Edisonin e njihja që ishte natyrë e dobët, por në fakt e doja. Më erdhi keq kur lëshoi ato deklarata dhe u ndamë keq në Spaç. Megjithatë, kjo është një gjë e trishtuar, por ne duhet ta analizojmë sepse ka rrezik që kjo histori të na rikthehet në forma të tjera. Dëgjova vajzën e Llambit, që thotë se “babai im ka qenë burri i mirë dhe Maksi nuk di çfarë flet…”.
Si nuk i vjen turp që nxjerr nga goja këto fjalë?! Mua m’u shkatërrua e gjithë familja, babai vdiq i tmerruar, vëllain e hoqën nga kirurg, që ishte kirurg i shkëlqyer në Vlorë, motra shkoi në çmendinë. Çfarë njerëzish janë këta xhanëm?! Çfarë shpirt krimineli kemi?! Nuk arrij ta kuptoj! Si na ka bërë kështu ajo çadra e Urdoglusë?!
Unë mendoja se kisha shokë, kisha artistë rreth vetes, ata ishin përbindësha. Unë vajta të ngushëlloj Safo Markon, se i kishin arrestuar djalin, ajo më raportonte mua te Sigurimi. Nejse, megjithatë mendoj se nuk kemi ndryshuar shumë, po ata artistë janë, vetëm se tani e bëjnë në forma të tjera. Tani nuk të fusin dot në burg, por bllokojnë Galerinë. Tani kemi vetëm një piktor të madh që e cakton dikushi, të tjerë nuk ekzistojnë. Nejse!
Unë mendoj se në jetë kam bërë në mënyrë instiktive detyrën time dhe detyra ime është të krijoj. Sigurisht që jam shumë i trishtuar për këtë ecuri të jetës sime. Në fshatin Dardhë, më kanë marrë shtëpinë e gjyshit e të babait, aty ka lindur babai, ka lindur vëllai, dardharë. Dhe kush e bëri, do thoni ju? Teodor Laço, Koço Çomi, që Maksi të mos vijë në Dardhë. Më dolën me sëpatë në rrugë dhe kur, tani në 2018-n.
Sot është tjetër gjë, nuk të çojnë te Sigurimi i Shtetit, por të dalin me sëpatë. Shko nëpër gjykata po deshe që të gjesh të drejtën tënde. Kam 15 vjet që shkoj gjykatave dhe asgjë. Mesa duket, kështu do ta mbaroj jetën. Kisha gjithë dëshirën për t’i dhënë këtij vendi, por është e pamundur. Sepse problemi është se artistët tanë janë injorantë dhe kur injoranca bashkohet me ligësinë bëhet një eksploziv. Ti nuk i çan dot. Ne po bëjmë vetingun e gjykatës dhe të gjithë po shohim që nuk ka ngjarë në historinë e njerëzimit që një trupë gjyqësore të jetë e tillë. Të dalë gjykatësi të thotë: “Më hodhën 210 mijë euro në dasmë!” Tjetri thotë: “Fitova 50 mijë euro në bixhoz”. Vetingu për gjyqtarët ishte i vonuar, por unë këmbëngul se duhet bërë vetingu dhe për artistët. Sepse vjedhin pa turp dhe nuk bëhet diferenca e atij që vërtet bën një gjë origjinale dhe me atë që vjedh në mënyrë të sofistikuar. Dhe kështu nuk ecet përpara. Do na duhet një kohë shumë e gjatë që gjërat të ndryshojnë. Unë jam shumë pesimist, pesimizëm që ma ka shtuar dhe kjo çështja e Teatrit. Korrupsion më të pastër se me Teatrin nuk ka, të ndërtosh kulla në këtë mënyrë në mes të kryeqytetit, në mes të Europës, është e turpshme. /KultPlus.com
Nexhmije Pagarusha është pa asnjë dyshim figura më historike e muzikës në hapësirën shqiptare, shkruan KultPlus.com
Janë rreth 150 këngë që ajo i ka interpretuar, mes tyre “Baresha”, e kompozuar nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi.
Sonte kur ikona e muzikës shqipe do t’i mbushte 87 vite po e kujtojmë atë me këngën “Sytë për ty i kam të njomë”, një këngë e cila shpërfaq ndjenja melankolie të cilat i përçon tek publiku Nexhmije Pagarusha me zërin e saj unik, të papërsëritshëm. /KultPlus.com
Në parathënien e librit “Jetë paralele”,libri me dosjen sekrete të përndjekjes nga Sigurimi i Shtetit të Maks Velos (UET PRESS), Alda Bardhyli tregon për historinë e një pikture të Maks Velos që mundi t’i shpëtojë sekuestrimit apo djegies, pasi u ruajt me kujdes nga familja Kadare.
Kadarenjtë e fshehën në dhomën e gjumit. Ky është një rast unikal në historinë e vendeve komuniste kur një shkrimtar ndihmon një artist duke i fshehur pikturat. Dihet miqësia e hershme që Kadare ka pasur me Velon.
Krijimtaria e Velos piktor ndahet në dy periudha: atë nga fillimet deri në vitet 1978 (kur i sekuestrohen dhe digjen nga policia me vendim gjykate 249 vepra të ndryshme arti) dhe periudhën pas viteve ’90, që është më e pasura për sa i përket krijimtarisë jo vetëm në pikturë, por edhe letërsi, studime e skulptura.
Periudha e parë fatkeqësisht nuk njihet, për shkak të eliminimit fizik të veprave të cilësuara nga pushteti komunist i kohës si “dekadente”, “me ndikime të artit perëndimor”, vepra të cilat u bënë dhe aktakuza kryesore e dënimit të Velos me 10 vjet heqje lirie.
Në këtë libër ne kemi bashkangjitur disa nga fotot e veprave të fotografuara në hetuesi, më pas të djegura në kaldajën e Gjykatës së Tiranës nga Ruko Sako, me urdhër të kryetarit të gjykatës, Viktor Konomi.
Nga ky koleksion kanë shpëtuar disa vepra që artisti ia pat dhuruar mikes së tij franceze, Odile Daniel dhe një vepër e ruajtur në familjen Kadare. Bëhet fjalë për veprën “Vallja labe” që çifti Kadare e vendosi në dhomën e gjumit për ta ruajtur për gati 20 vjet.
Vetë Kadare e shihte këtë vepër si të bukur e dramatike, duke parë aty reflektimin e një bukurie që arrinte të sfidonte dhe frikën e një bastisjeje që mund t’ia behte nga momenti në moment. Ky është një rast unikal në historinë e vendeve ish-komuniste, kur një shkrimtar mbron një artist duke i strehuar veprën në shtëpinë e tij.
“Ndonjëherë mendoja në duhet t’ia ndryshoja emrin, pasi do të ishte më e lehtë për ta ruajtur dhe emri i tij Velo mezi dallohej”, do të kujtonte Kadare kohë më parë teksa e pyeta për këtë histori”, shkruan Bardhyli, shkruan gazeta-shqip.com /KultPlus.com
Identiteti i s/provuar është pjesa e dytë e librit me titull Identiteti i pa/zbuluar nga studiuesi Kujtim Shala. Nëse pjesa e parë e librit e jep një paraqitje të problemit në mënyrë më gjithëpërfshirëse, pjesët e tjera kërkimin e orientojnë në hollësi, duke u marrë me vepra, fenomene e çështje, që në thelb janë sprovime letrare, për të dhënë prova që dëshmojnë identitet letrar e kulturor.
Sprova e parë me të cilën fillon kërkimi i veprës në këtë pjesë të dytë është Çeta e Profetëve e Pjetër Bogdanit.
Çështja së cilës Shala i kushton rëndësi parësore është dygjuhësia e veprës së Bogdanit, ngase ky element kthehet në fenomen e traditë letrare të komunikimit të epokës. Bogdanit i kërkohej që të kthejë tekstin në italisht, për të verifikuar autencitetin e ideve apo shkallën e besueshmërinë ndaj doktrinës, prandaj kjo kërkesë shihet si provë për doktrinën, e cila pastaj bëhet sprovë për kulturën. E kur jemi te prova për doktrinën studiuesi përfundon se Në fund, provën e bën vetë diskursi i Bogdanit, i cili provohet në shkallë e tipa të ndryshëm, si dëshmi për kulturën bogdaniane e për metodën e shkrimit që, së bashku, çojnë te doktrina e krishterë e veprës në germë e në frymë[1]
Mendimi se në veprën e Bogdanin, bashkëjeton doktrina me letersinë, apo e vërteta me atë që Aristoteli e quan e vërtetëdukshmja, është pohuar edhe nga Shala i cili thekson se Çeta e Profetëve provën për të vërteten e krishterë e jep edhe përmes të vërtetëdukshmes e cila haset në fragmente rrëfimtare e te Kangët e Sibilave. Së fundmi vepra Çeta e Profetëve sipas tij për nga rëndësia e vlera është kryevepër dhe për shkak të tematikës universale ajo mund të lexohet edhe sot e këtu.
Çështja tjetër e cila paraqet sprovë kërkimore për herë të parë për studiuesin është fenomeni i Voskopojës. Kjo vepër konstaton se problemi tek ky rast duhet të shpjegohet përmes konceptit të kulturës pasbizantine/neobizantine. Pjesën për Voskopojën ai e titullon Voskopoja e “tjetri” dhe në lidhje me këtë thotë se Voskopoja është “tjetri” përballë religjionit themelor politik e kulturës origjinare të Perandorisë osmane, ndërsa kulturalisht bëhet tjetër përballë etnive të saj.[2]
Në këtë pjesë të dytë të librit, kritiku provon edhe Sami Frashërin, si letrar e ideolog nacional nën titullin Autori ynë. Ai vendos pikërisht përemrin “ynë” në formulimin e titullit sepse Sami Frashëri mund të shihet si autor i përbashkët i kulturës osmane/turke dhe asaj shqiptare, për shkak të veprimtarisë së tij në fushë të dijes e të kulturës së të dy popujve.
Kërkimet e studiuesit përqendrohen në tri veprat e Samiut, romanin Dashuria e Talatit me Fitneten, dramën Besa si dhe në veçanti në traktatin Shqipëria ç’ka qenë, ç’është dhe ç’do të bëhetë. Shala rikujton se Sami Frashëri e shkroi dramën Besa e cila ka shenjat e moralitetit autentik si dhe traktatin për veprimin politik shqiptar, vepra nga të cilat jepen të gjitha shenjat se vepra e këtij autori duhet kujtuar.
Mësim letrar e histori titullohet pjesa ku flitet për epin Lahuta e Malcis të Gjergj Fishtës. Nga titulli shihet se kemi të bëjmë me raportin e historisë dhe letërsisë në epin e Fishtës dhe si mund të shihet kjo vepër në raport me këto dije. Sipas Shalës Fishta rri përkrah historisë dhe e mat shtatin në pasqyrën e letërsisë.[3]
Autori i kësaj vepre është i njohur për studimin e artikuluar në formë të pyetjeve të shpeshta, si formë e mendimit të hapur, andaj kur jemi te problemi i së vërtetës në raport me veprën e Fishtës, ai shtron pyetjen se a mund ta thotë një vepër letrare të vërtetën e vërtetë dhe Përgjigja është: Po. E vërteta që thotëletërsia është e vërteta e saj e vërtetë, madje e pangjashme me ndonjë të vërtetë tjetër.[4]
Kërkimet e librit shtrihen edhe në veprat e At Zef Pllumit, si Rrno vetëm për me tregue e Histori kurrë e shkrueme si edhe në intervistat e tij, për të arritur te përfundimi se vepra e tij, ka një mësim ideologjik dhe këtë dëshiron ta jap përmes dëshmisë. Sipas Shalës ideja e tillë, ku mësimi jepet përmes provave, e hap veprën e Pllumit drejt universalitetit, ngase kur mësimi merret me prova, provat universalizohen.
Studimet letrare në këtë libër përfshijnë edhe autorë si Martin Camaj e Jusuf Gërvalla. Shkrimi për Camajn ,titullohet Camaj i parë, titull ky përmes të cilit aludohet se veprat e para të këtij poeti Nji fyell ndër male dhe Kënga e vërrinit, janë ato që shënjojnë identitetin e autorit. Kështu Camaj i parë shënjon edhe Camajn e mbramë, qoftë edhe të veprës së mbramë, Palimpses (1991), e cila, me titull e me poetikën (intertekstuale), po trashëgiminë e parë e të përhershme shënjon.[5]
Martin Camaj shënjohet si shkrimtar i traditës së shkrimit gegë, andaj sipas autorit ai duhet edhe të lexohet si i tillë, pëndryshe huqen shenjat kulturore e semantike të veprës.
Ndryshe nga shkrimi për Martin Camajn, ai për Jusuf Gërvallën fillon si një rrëfim personal i studiuesit. Gjatë studimeve në Universitetin e Bolonjës, ndër librat që kishte marrë me vete ishte edhe ai i Jusuf Gërvallës. Libri i tij e kishte bërë të jetonte me shenjat e vendit, me mallin e largimit sepse Shala veprën e këtij poeti e cilëson si letërsi të shenjës së vendit, shenjës së Rrafshit të Dukagjnit.
Shkrimi për poetin e vendit është koncentruar në format letrare si poezia, proza e drama, duke lidhur kështu portretin bibliografik të autorit, për të përfunduar se vepra e tij jep edhe identitetin e njeriut edhe të shkrimtarit ngase letërsia ishte veprim i parë i tij.
Pos prozës letrare, poezisë e dramës ky studim orientohet edhe te fusha e kritikës, me veprën e Krist Malokit, në pjesën e titulluar Ipse et idem. Termat ipse et idem janë marrë nga filozofi francez Pol Riker, për të paraqitur identitetin në dy pamje, në atë se kush dhe çfarë jam.
Ideja themelore e Malokit është ajo e shqiptarizmës, e cila shënjohet me besën, nderin e burrërinë e sipas Shalës ajo që vepra e Malokit kërkon është përsëritja, që në një formë është kthimi te kanuni i cili ka për bazë ato që shënjojnë idenë e shqiptarizmës.
Veprat e diskutuara në këtë libër, mund të mos jenë të panjohura për ne, mirëpo çasja e studiuesit ndaj tyre, pyetjet që ai shtron e që na bëjnë të mendojmë për to janë edhe të panjohura për ne por edhe të veçanta njëkohësisht.
Kjo vepër e studiuesit Kujtim Shala, duke analizuar autorë, vepra, e fenomene të letërsisë shqipe që pastaj kalojnë edhe në universalitet, mund të jetë një pikë e fortë referimi, kurdo që temë mund të jetë çështja e identitetit, qoftë ai letrar apo kulturor.
Punimi është paraqitur në lëndën Letërsi aktuale shqipe, në studimet master në Degën e Letërsisë Shqipe, Fakulteti i Filologjisë, Prishtinë./KultPlus.com
[1] Shala, Kujtim, Identiteti i pa/zbuluar, Prishtinë, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës fq.125-126
E shkëlqyer ajo ka qenë në interpretimet në muzikën popullore dhe në opera, por Nexhmije Pagarusha bëri karrierë të suksesshme edhe si aktore, në film dhe në teatër.
Janë rreth 150 këngë që ajo i ka interpretuar, mes tyre “Baresha”, e kompozuar nga bashkëshorti i saj Rexho Mulliqi.
Sot po e kujtojmë këngën e saj “Vet ke mbet”, një lirikë e pastër e cila shpërfaq ndjenja melankolie të cilat i përçon tek publiku Nexhmije Pagarusha me zërin e saj unik, të papërsëritshëm. /KultPlus.com
Maks Velo përfaqëson një figurë komplekse të një intelektuali, piktori, studiuesi, shkrimtari e analisti i cili në artin e tij pasqyroi artin modern evropian. Ai u bë bartës i ndikimeve evropiane çka bëri që të etiketohej nga pushteti i atëhershëm si kundërshtarë i parimeve të pushtetit dhe si armik i partisë.
Për këtë krijimtari të tij ai u kritikua rëndë dhe u dënua me 10 vjet heqje lirie(1978). Jetën brenda katër mureve, prapa grilave ai do ta përshkruajë në shkrimet e tij të mëvonshme( lirohet me 1986 dy vjet para kryerjes së dënimit) Pikërisht në librin e tij më të ri “ Jetë paralele” të përgatitur nga Alda Bardhyli na vjen me dokumente e dosje sekrete të përndjekjes, hetimeve e deri te dënimi që i bëri pushteti i atëhershëm komunist, dosje këto hetimore të sigurimit të shtetit, organ i pushtetit që kontrollonte çdo gjë dhe çdo kënd që tentonte të sillte frymë ndryshe në kundërshtim me parimet e realizmit socialist.
Në këto dosje ishte edhe Maks Velo me rrëfimet e tij mbi ngjarjet e raportuara që vijnë të përfshira në ato 106 dokumente të sigurimit të shtetit. Kjo dosje mbi artistin e shkrimtarin , Maks Velo ndoshta mund të paraqitet si biografi mjaft e mirë e autorit e realizuar nga ata që donin ta ekzekutonin. Nga fillimi i këtyre dokumenteve e deri në fund shohim ngjarje e njerëz që krijuan historinë e artit shqiptar nën pushtetin komunist.
Libri jo rastësisht titullohet ngjashëm me librin e Plutarkut. “ Jetë paralele”, kështu titullohej edhe libri i Plutarkut, libër në të cilin janë një seri biografish të njerëzve të famshëm, të organizuar së bashku për të ndriçuar virtytet ose dështimet e tyre të përbashkëta morale, ndoshta të shkruara në fillim të shekullit të dytë pas Krishtit.
Në jetë paralele përfshihen dokumente sekrete ngjarjet të sigurimit të shtetit nga fillimi deri në burgim secili dokument ka autorin e vet.
Mijëra njerëz të përndjekur politik kanë dëshmuar për jetën dhe pasojat që iu ka shkaktuar mendimi ndryshe në pushtetin e atëhershëm. Prapa grilave çdo gjë është reale, njerëz të vuajtur që lëshojnë pasthirrma dhimbjeje, malli dhe brenge por të gjitha këto sot na vijnë vetëm si dokumente. Dhe, edhe pse dokumenti si dokument na ofron vetëm një komunikim indiferent dhe pa emocione, në këto dokumente përballemi me një dramacitet të skajshëm.
Kjo përmbledhje e dokumenteve përbrenda të cilëve gjendet edhe dosja e Maks Velos, ku përgatitet dhe vuloset edhe dënimi i tij, brenda tyre kemi, përmendje, shkresa me urdhra, njoftime, përgjime , marrje në pyetje, raportime, shënime si dhe vendime gjyqësore. Brenda këtyre 106 dokumenteve, shihen masat represive të shtetit përkatësisht Sigurimit të këtij shtetit.
Tek “ Jetë paralele” shohim se si aparatura e shtetit me bashkëpunëtorët e shumtë kanë kontrolluar shoqërinë, duke mos kursyer as artistë e as shkrimtarë që donin të shfaqnin diçka ndryshe nëpërmjet artit. Ata kryenin persekutime shtypëse të rrepta që i jepnin efikasitet pushtetit për t’i mbajtur dhe realizuar qëllimet e veta, dhe çdo kush që tentonte te paraqiste diçka ndryshe nga realizmi socialist ajo merrej si propagandë ndaj pushtetit dhe pushteti reagonte nëpërmjet Sigurimit të vet, i cili nuk e kurseu as Maks Velon.
Këtu paraqiten individ të ndryshëm që nga etja për pushtet ose inatet profesionale thurnin komplote dhe drejtonin njerëzit e Sigurimit të shtetit. Shihet një shtet me një llupë të madhe që sheh dhe kontrollon çdo gjë brenda tij, për të mbajtur gjallë idealet e partisë. Libri hedh pikëpyetje të shumta edhe mbi disa figura të mëdha qofshin ata artist apo shkrimtar, afërsitë e tyre me pushtetin duke u parë si bashkëpunëtor të sigurimit të shtetit madje edhe brenda përbrenda lidhjes së shkrimtarëve. Interesant është ballafaqimi i individit mënyra se si ai e sheh rrezikun që ai vet e krijoi në masën e gjerë , ky libër po ashtu na jep mundësi për të gjurmuar në mes lirisë dhe vullnetit të individit dhe imponimit që vjen nga pushteti. Ky libër na orienton kah morali si ide , si ndikues i madh në qëndrime. Por ku është ideja e ku është njeriu? Kush duhet të kërkoj falje?
Velo thotë se Arti pa moral është anije e mbytur ne liman.Detyra e parë dhe më e lartë e artit është edukimi moral. Popujt perëndimor i ka edukuar feja dhe arti. Botimi i këtyre dokumenteve si proces gjyqësor kundër tij është hap drejt një debati në lidhje me artin dhe kulturën e zhvilluar në kohën e pushtetit komunist. Këto dokumente tregojnë qëndresën e një artisti ndaj ideologjisë së kohës në kushtet e një represioni totalitar, ai arriti ta qoj më lart kulturën shqiptare edhe në këto rrethana të egra të diktaturës komuniste, më kohën e së cilës doli edhe ky artist i madh.
