Me përfundimin e edicionit të 74-të të festivalit së filmit në Kanë, ka reaguar edhe Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku përmes një statusi në rrjetin social Facebook, përcjellë KultPlus.
Çeku është shprehur se festivali në Kanë ishte një përjetim i jashtëzakonshëm dhe përfaqësim i dinjitetshëm për shtetin e Kosovës.
“Nuk e fituam as “Palmën e artë” as “Kamerën e artë”, por jemi krenarë dhe të lumtur me shembullin e dhënë”, ka thënë ai.
KultPlus ju sjell statusin e tij të plotë:
Përjetim i jashtëzakonshem, përfaqësim i dinjitetshëm. Kosova për herë të parë në Festivalin e Kanës, duke iu falënderuar filmbërësve të talentuar. Me filmin “Pa vend” të Samir Karahodës, për herë të parë ishim në kategorinë kryesore të filmave të shkurtë. Ndërsa filmi “Luaneshat e kodrës” i Luana Bajramit ishte pjesë e programit “Directors’ Fortnight”.
Sonte përfundoi edicioni i 74-të i Festivalit të Kanës. Nuk e fituam as “Palmën e artë” as “Kamerën e artë”, por jemi krenarë dhe të lumtur me shembullin e dhënë. Artistët tanë të filmit po e mbajnë Kosovën në majen e konkurrencës botërore. Për t’i vazhduar sukseset botërore duhet vëmendje shtesë filmit. Përkushtimin tonë institucional dhe rritjen e përkrahjes ndaj filmit e konfirmoi edhe Kryeministri Kurti nga Kana. / KultPlus.com
Palma e Artë në Festivalin e 74-të të Filmit në Kanë shkoi për “Titani” të Julia Ducournau. Një fitore e shoqëruar me një gafë nga presidenti i jurisë Spike Lee, i cili gabimisht shpalli fituesin në mes të ceremonisë.
Përmbyllet kështu një edicion i veçantë, i festivalit të Kanës, i cili përkoi me kthimin e publikut në kinema pas një periudhe të gjatë mbylljeje për shkak të Covid-19.
Ceremonia e mbylljes u hap mbi shënimet e “The End” nga The Doors. Të parët që u vlerësuan ishin filmat e shkurtër. Palma e Artë i jepet “Tous Les Corbeaux Du Monde”, një vepër që vjen nga Hong Kongi. Çmimi kushtuar veprës së parë, ‘Dhoma e artë’ shkon në Kroaci, ndaj “Murina” nga regjisorja Antoneta Alamat.
Emocion i madh në ceremoninë e ndarjes së çmimeve për Marco Bellocchio. Një ovacion i madh që emocionoi regjisorin i cili u përlot. “Nuk kam asgjë më shumë për të thënë, për të shtuar”, tha ai i emocionuar, ndërsa Paolo Sorrentino pranë tij i dha Palmën e Artë të nderit.
“Unë dua ta ndaj çmimin me fëmijët e mi Pier Giorgio dhe Elena, producentin Simone, i cili është pothuajse një bir i birësuar dhe Michel Piccoli i madh që unë dua ta kujtoj”, tha ai.
Më pas rifilloi seria e çmimeve tradicionale me atë për interpretimin më të mirë mashkullor që iu caktua aktorit Texan Caleb Landry Jones për “Nitram” nga Justin Kurzel. Pastaj incidenti i papritur, kur Spike Lee njoftoi gabimisht Palmën e Artë për “Titani” të Julia Ducournau, në fillim të ceremonisë.
Çmimi i Jurisë, “Prix du Jury” shkon më parë në filmat “Haberech” nga Nadav Lapid dhe “Memoria” nga Apitchapong Weerasethakul. Aktorja më e mirë u gjykua protagonistja e “The Worst Person in the World” nga Joachim Trier, Renate Reinsve.
Çmimi i skenarit i shkon autorit japonez Hamaguchi Ryusuke për filmin “Drive My Car”.
Regjisori më i mirë është Leos Carax për filmin “Annette”.
Dhe së fundmi Palma e Artë, e cila konfirmoi pritjen e pavullnetshme të Spike Lee. / A2 / KultPlus.com
Ndoshta një prej këngëve më të mira shqipe që flet për dashurinë, “Për një çast më ndali zemra” është krijim muzikor i veçantë i Rovena Dilos dhe Pirro Çakos.
Një prej hiteve më të mëdha shqiptare, kënga morri pjesë para disa viteve në Festivalin ‘Kënga Magjike’ në Shqipëri. Në vitin 2001, saktësisht, kënga morri vendin e parë në këtë festival, shkruan KultPlus.
Në këngë kanë punuar Timo Flloko dhe Pirro Cako, si tekstshkrues e kompozitor, ndërsa zëri i Rovenës veç sa i ka dhënë jetë edhe më shumë një kënge legjendare si kjo.
Asokohe edhe Rovena edhe Pirro tanimë ishin të njohur për publikun shqiptar, me pjesëmarrjet e tyre nëpër festivale dhe ngjarje kulturore të asaj kohe. Të dytë edhe sot janë emra të njohur, ndërsa kjo këngë mbetet himni i karrierës së tyre.
Më poshtë gjeni tekstin e këngës:
Për një çast, më ndali zemra, s’ishe ti, Shpirtin sonte, ma trazove përsëri Më kujtohet,sa shumë prisja, Që të ndjeja erën tënde Kthehu, dhe një herë unë të të shihja.
Ëndrra gjumin,ma këputi e më zgjoi, Mbi nënkres të ndjeva frymën, ku je ti, Puthjet ende janë të nxehta, S’na i ftoh dot largësia. Eja,mos u fshih vetëm në ëndrra.
Unë dhe ti, Lusnim natën që edhe pak të zgjaste, Të mos kish agim, Edhe dielli fare të mos lindte, Vetëm unë dhe ti, Lusnim natën që pafund të zgjaste Të mos kish mbarim, Edhe dielli atë ditë të shuhej, Ndarje të mos kish Nëse mijëra kilometra sot na ndajnë.
Ref. Mos më thuaj humbi dashuria Më të madhe e bën largësia Eja zemer netët ti përcjellim si dikur
Dashuria nis me ty,me ty mbaron Je kuptimi që merr dita sa fillon Puthjet ende janë të nxehta S’na i ftoh dot largësia Eja, mos u fshih vetëm në ëndrra
Unë dhe ti Lusnim natën që edhe pak të zgjaste Të mos kish agim Edhe dielli fare të mos lindte Vetëm unë dhe ti Lusnim natën që pafund të zgjaste Të mos kish mbarim Edhe dielli atë ditë të shuhej Ndarje të mos kish..Ndarje te mos kish..ooo…oo
Unë dhe ti Lusnim natën që pa fund të zgjaste Të mos kish mbarim
Edhe dielli atë ditë të shuhej Ndarje të mos kish nese mijra kilometra sot na ndajn
Ref. Mos më thuaj humbi dashuria Më të madhe e bën largësia Eja zemer netët ti përcjellim si dikur
Mos më thuaj humbi dashuria Më të madhe e bën largësia Eja zemer netët ti përcjellim si dikur
Mos më thuaj humbi dashuria Më të madhe e bën largësia Eja zemer..ejaaa si dikur.. / KultPlus.com
Palma e artë e filmit të shkurtër shkoi për filmin “TIAN XIA WU YA (All Crows in the World)” nga regjisori TANG Yi, shkruan KultPlus.
TANG Yi mori “Palmën e Artë” në kategorinë filmit të metrazhit të shkurtër.
Kujtojmë se në këtë kategori ka konkuruar edhe filmi kosovar ”Pa vend” i regjisorit Samir Karahoda.
Filmi 15-minutësh nën regjinë e Samir Karahodës, “Pa Vend” morri vlerësimet e mjaftueshme të jurisë gjashtëanëtarëshe të përbërë nga Kaouther Ben Hania, regjisore dhe shkrimtare (Tunizi); Tuva Novotny, regjisore, shkrimtare dhe aktore (Suedi); Alice Winocour, regjisore e shkrimtare (Francë); Sameh Alaa, regjisor, producent e shkrimtar (Egjipt); Carlos Muguiro, regjisor (Spanjë) si dhe Nicolas Pariser, regjisor e skenarist (Francë).
”Pa vend” i regjisorit Samir Karahoda është bërë filmi i parë nga Kosova që është përzgjedhur në mesin e 10 filmave të shkurtë që garuan për ‘Palmën e Artë’ në garën zyrtare të festivalit më prestigjioz në botë, atë të Kanës. / KultPlus.com
A jeni lodhur nga monotonia e realitetit? A po kërkoni një vend pushimi që është vërtet jashtë kësaj bote? Nëse është kështu, këtu janë disa universe alternative të krijuara nga disa prej autorëve më imagjinarë të botës, transmeton KultPlus.
E ndërtuar përmes ndikimit të ëndërrimtarëve nga dimensione të ndryshme, H.P. Dreamlands makabre të Lovecraft fillimisht u falsifikua nga Cikli i tij i ëndrrave (një grup tregimesh të shkurtra të lidhura ngushtë) dhe u shtua pas vdekjes nga disa pasues në zhanrin e tmerrit. Ka disa mënyra në të cilat ju mund të hyni në këtë univers fantastik, gjëja më e lehtë përmes thjesht ëndërrimit dhe qenies më të rrezikshme përmes përshkimit të zgjimit të rrezikshëm dhe mbretërimit të ëndrrave gjatë zgjimit. Sapo në Dreamlands, do të vini re se koha ka një efekt zgjatues, ku një orë zgjimi mund të zgjasë më shumë se një javë, si dhe peizazhi më i madh se jeta, i cili është i mbushur me pyje të përhumbura dhe kështjella të larta, të gjitha banuar nga njerëz si piratët, monstrat dhe perënditë.
Terry Pratchett’s Discworld
Nëse një ditë e gjeni veten duke fluturuar nëpër hapësirë në një botë në formë disku që mbështetet nga katër elefantë të mëdhenj në majë të një breshke pilotimi 10,000 milje, atëherë mund të konsideroni mundësinë e vogël që të jeni në Discworld të Terry Pratchett. Banorët këtu variojnë nga ujqërit te xhuxhat, magjistarët te aktorët dhe dragonjtë te Vdekja (shpesh gjenden duke hipur në kalin e tij Binky), duke e bërë kështu Discworld një vazo shkrirjeje për një mori speciesh që shpesh përfitojnë nga diplomacia racionale e komandantit Sam Vimes dhe skuadra e tij me motra. Prandaj sigurohuni që të kontrolloni paragjykimet tuaja pas mbërritjes, sepse, në një botë me ujqër vegjetarianë dhe xhuxh gjashtë metra, rrallë janë gjëra që dikush mund të presë.
Edgar Rice Burrough’s Pellucidar
Nëse filloni të gërmoni një vrimë ose të drejtoheni në Polin e Veriut, thjesht mund të gjeni rrugën tuaj në tokën e Pellucidar të Edgar Rice Burrough – toka Hollow Earth ku sipërfaqja e saj konkave krijon një horizont të lakuar lart, Dielli është gjithmonë në mesditë, dhe jeta e egër parahistorike është bujare. Megjithëse kjo botë e përjetshme, e mbushur me bimësi, mund të duket si një parajsë në Tokë, duhet patur kujdes nga zvarranikët Mahars skllavërues njerëzor dhe shërbëtorët e tyre apelikë, Sagothët. Gjithashtu, jashtë perandorisë së tyre ekzistojnë disa specie të tjera për të parë, duke përfshirë Jukanët e çmendur, njerëzit e gjarprit Horibs dhe Njerëzit e Varrosur të Amiocap. Por nëse është aventurë që po kërkoni, Pellucidar është vendi për ju!
Nëse keni kërkuar një botë të mrekullueshme plot krijesa të tilla mitike si centaurat, faunët dhe njëbrirët – disa prej të cilave janë të pajisura me fuqinë e fjalës – atëherë ju duhet vetëm të ngjiteni në pjesën e pasme të një gardërobë. Ndërsa pengoheni në Narnia të C.S. Lewis, vini re qiellin me kupolë, të depërtueshëm nga vetëm të pavdekshmit, ku yjet që digjen shqiptojnë parandjenjat dhe veprimet e krijuesit të botës, luanit të njohur Aslan; bëj miq të shpejtë me një çift kastor të martuar; dhe, më e rëndësishmja, qëndroni larg magjistares së keqe, e cila ka një aftësi të veçantë për ta bërë atë “një dimër dhe kurrë Krishtlindje”. Sidoqoftë, për sa kohë që ju qëndroni të sinqertë dhe besnikë ndaj atyre që doni, Narnia është e sigurt se do të jetë sfera mrekulli për të cilën keni ëndërruar gjithmonë.
J.M. Barrie’s Never-Never Land
Jeni lodhur duke qenë një i rritur dhe duke u marrë me përgjegjësi të pafundme? A po kërkoni një vend për të rimarrë përjetësisht rininë tuaj? Atëherë, lidhi hijen tënde dhe ik në Detin e Një mijë Ishujve, ku nuk mund të gjesh kurrë-asnjëherë tokë. Këtu, ju mund të merrni pjesë në luftime të pafundme ushqimi me Peter Pan dhe Djemtë e Humbur, të gjitha duke injoruar barrën e moshës. Ju gjithashtu mund të tërhiqni shaka me ekuipazhin në Kapitenin Hook të papërgjegjshëm – thjesht kini kujdes që të mos dilni në anën e gabuar dhe as mos e nënvlerësoni zanë e modës së shkurtër Tinker Bell. Pra, ejani në Never-Never Land, ku mund të injoroni çdo problem të jetës dhe të rifitoni rininë tuaj të humbur prej kohësh.
Ejani të kaloni një pushim të zgjatur në Gulliver’s Cruise, ku mund të jeni një gjigant në Lilliput, të keni madhësinë e një insekti në Brobdingnag, të diskutoni abstraksione me Laputans (sigurohuni që të sillni flappers tuaj) dhe të hani në virtytin e Houyhnhnms (megjithëse largohu nga Yaho-të e degjeneruar dhe të egër). Nëse është aventurë që ju kërkoni dhe nuk keni frikë për sigurinë tuaj, atëherë kjo lundrim – e plotë me mbytje anijesh, mot të keq dhe piratë – me siguri do të shuajë etjen tuaj për rrezik. Në këtë udhëtim, ju do të jeni dëshmitarë të luftërave të vogla, do të keni frikë nga grerëzat në madhësi të zogjve, do të vëzhgoni eksperimente me bazë kastravec, dhe madje do të diskutoni për kuptimin e jetës me kuajt. Prandaj, lini familjen në shtëpi dhe filloni këtë një herë në një aventurë të jetës me mjeshtrin tuaj të gjuhëve Lemuel Gulliver.
Atje ku ka erë, ka një rrugë për në tokën e mrekullueshme të Ozit. Pasi të keni ardhur këtu, mund të bëni një shëtitje në rrugën me tulla të verdha për në cilindo nga katër vendet – Munchkin, Winkie, Gilikin ose Quadling. Ndërsa lundroni nëpër pyllin e magjepsur, mund të bëni një vizitë te Luani i guximshëm, mbreti i kafshëve, por kini kujdes më vonë kur të takoni në fushën e brishtë të Princeshës Kineze. Nëse dëshironi kompani, gjithmonë mund të gjeni Tin Woodman dhe Scarecrow për t’u bashkuar në ekskursionin tuaj në Qytetin fantazëm Emerald, të vendosur në kryqëzimin e të gjitha vendeve. Sidoqoftë, nëse terrorizoni majmunët me krahë dhe ujqërit grabitqarë bëhen shumë që ju nuk mund t’i trajtoni, ju thjesht mund të prekni pantoflat tuaja prej argjendi (jo rubini) së bashku dhe t’i dëshironi vetes në shtëpi.
J.R.R. Tolkien’s Middle-earth
Në udhëtimin tuaj në J.R.R. Toka e Mesme e Tolkien, një kontinent në botën e Ardës, mos harroni të paketoni shumë lemba (bukë), sepse një udhëtim i madh do të jetë në krye të axhendës. Vendet për të vizituar përfshijnë qytetin e shkëlqyeshëm të Rivendell, ku ditët shkrihen së bashku dhe bukuria është e bollshme, duke krijuar një atmosferë si qielli; Pylli Fangorn, ku me shpresë mund të takoni Treebeard dhe klanin e tij të Ents; dhe, gjatë rrugës për në shtëpinë e hobbitëve – Shire – lugina e lumit Withywindle, ku, me çdo fat, mund të dëgjoni Tom Bombadil që këndon larg ndërsa menaxhon pyllin dhe zgjedh lule për gruan e tij rrezatuese. Në udhëtimet tuaja, ju me siguri do të hasni magjistarë dhe xhuxhë, si dhe njerëz të tjerë. Sidoqoftë, qëndroni të kujdesshëm ndaj orcs dhe dragons, si dhe bastionit malor juglindor të Modor, ku sigurisht do të gjendet vetëm e keqja.
Lewis Carroll’s Wonderland
Ju nuk keni nevojë për një qëllim (as një kunj) për të vizituar botën e pakuptimtë të Wonderland të Lewis Carroll. Ju duhet vetëm të ndiqni një lepur që nxiton poshtë një vrime, dhe së shpejti arsyeja dhe logjika do t’i lënë vendin kaosit dhe absurditetit. Në Tokën e Wonderland, njeriu duhet të jetë i sigurt se duhet të mbajë mendjen për ta, sepse identitetet ngatërrohen shpejt, format dhe personat ndryshojnë madhësi dhe dënimet e prerjes së kokave shpërndahen pa mend. Sidoqoftë, nëse shijoni surrealizmin, atëherë mund të shijoni kohën e përhershme të çajit me Mad Hatter dhe March Hare ndërsa dëgjoni histori marramendëse nga Dormouse narkoleptike – thjesht mos e zhgënjeni me pyetje ndërhyrëse.
George R.R. Martin’s Westeros
Vështirë se një vend për pushime, një vizitë në George R.R Martin’s Westeros kërkon që dikush të njohë terrenin, si dhe shtëpitë e Shtatë Mbretërive dhe atyre që i sundojnë ato. Edhe pse Starks e Winterfell mund të duken tërheqëse dhe të drejta, ata banojnë në mbretërinë më të ftohtë që është shumë afër për t’u ngushëlluar me Murin e akullt. Lugina e Arryn është bërë e paarritshme gjatë dimrit për shkak të Maleve përreth të Hënës, dhe toka e Dorne, edhe pse e zbukuruar me mot të këndshëm, është e dominuar nga shkretëtirat. Highgarden of the Reach, megjithatë, i zotëruar nga Tyrells, premton një pamje të pasur me vreshta dhe ëmbëlsira të shijshme. Dhe, megjithëse mund të jetë një ëndërr të shohësh Fronin e Hekurt, duhet të jesh vigjilent ndaj shumë syve dhe pëshpëritësve në King’s Landing, në mënyrë që të mos gabosh si një pretendent serioz në Game of Thrones. / KultPlus.com
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, përveç pjesëmarrjes në premierën e filmit kosovar “Pa Vend” në Festivalin e Filmit në Cannes, ai sot së bashku me familjen e tij ka parakaluar edhe në qilimin e kuq të ceremonisë së ndarjes së çmimeve, shkruan KultPlus.
Mediumi francez ‘Canal +’ i ka publikuar këto pamje përgjatë momentit të parakalimit të kryeministrit Kurti, i shoqëruar nga familja e tij.
Kurti ka shkuar në premierë të filmit “Pa vend” nga Kosova për të cilin tha se mori duartorkitje të gjata nga publiku në sallën Debssy në Cannes.
“Nga 3.739 filma të metrazhit të shkurtër nga mbarë bota komiteti selektues i Festivalit të Cannes sivjet i ka përzgjedhur 10 sosh. Në mesin e tyre është edhe filmi nga Kosova “Pa vend” i regjisorit Samir Karahoda i cili sot mori duartrokitje të gjata nga publiku këtu në sallën Debussy në Cannes. Ishte kjo premiera botërore e këtij filmi kurse në fillim të muajit gusht ai do të shfaqet në Festivalin Dokufest në Prizren”, ka shkruar ai për filmin.
Kujtojmë që të premten, filmi kosovar i titulluar “Pa Vend” shkroi histori duke u bërë filmi i parë nga Kosova që dha premierë në garën zyrtare të festivalit ndërkombëtar të filmit në Cannes. / KultPlus.com
Përveçse me role që e kanë skalitur në kinematografi, siç është ai i endacakut, Charlie Chaplin ka lënë edhe shumë aforizma brilantë, shkruan KultPlus.com
KultPlus jua sjell 11 thëniet me mesazh shumë të qartë :
Jam në paqe me Zotin. Konflikti im është me Njeriun.
Ne mendojmë shumë dhe ndjejmë pak.
Një prej ironive të jetës është që të bësh gjënë e gabuar, në momentin e duhur.
Asgjë nuk është e përhershme në këtë botë të ligë – as edhe telashet.
Një ditë pa qeshur, është një ditë e çuar dëm.
Karakteri i vërtetë i një burri shfaqet kur ai është i dehur.
Që të qeshësh me të vërtetë, duhet ta marrësh dhimbjen tënde, dhe të luash me të!
Më pëlqen gjithmonë që të eci në shi, kështu askush nuk do të më shohë duke qarë.
E qeshura është zbutësi i dhimbjes.
Dëshpërimi është një narkotik. Ai e vë mendjen në gjumë dhe e shpie drejt indiferencës.
Jeta do të ishte e mrekullueshme, nëse njerëzit do të mund të të linin rehat./KultPlus.com
Këngëtarët e njohur shqiptar, Elvana Gjata dhe Yll Limani sapo kanë lansuar projektin më të ri muzikor të titulluar ‘E di x Marre’, shkruan KultPlus.
Ky projekt ngërthen në vete dy këngë të cilat gërshetohen në një dhe vijnë në forma e klipe krejtësisht ndryshe nga njëra tjetra. Dy këngët e titulluara quhen ‘E di’ dhe ‘Marre’. Kënga deri më tani ka arrirë mbi 50,000 mijë klikime.
Më poshtë gjeni informacionet mbi dy këngët e krijuara:
” E di”
Produced by Fatjon Miftari
Music: Fatjon Miftari, Yll Limani, Elvana Gjata
Lyrics: Yll Limani, Elvana Gjata
Mix & Master by Lex Barkey
Concept & Directed by: Dina Morina & Mjellma Istrefi
Cinematographer:Petrit Ukehajdaraj
Editor:Liridon Metushi
Colour Grading: Agon Nushi
“Marre”
Produced by Fatjon Miftari & Andy Gramm
Music: Yll Limani, Elvana Gjata
Lyrics: Yll Limani, Elvana Gjata
Mix & Master by Lex Barkey
Concept & Directed by: Dina Morina & Mjellma Istrefi
Cinematographer:Petrit Ukehajdaraj
Editor:Liridon Metushi
Colour Grading: Agon Nushi
Ndërsa, poshtë gjeni linkun e videoklipit: / KultPlus.com
Për më shumë se katër shekuj, emigrantët nga e gjithë bota janë bërë popull i New Yorkut. Qytetarët kanë sjellë traditat e tyre nga e gjithë bota. Kështu, ata gëzojnë veshjet e trashëguara stërgjyshore në vende kulturore, qendrat e performancës, muzeumet, paradat dhe festivalet e ndryshme gjatë gjithë vitit.
Shumë zona interesante kulturore të New Yorkut ofrojnë mundësinë për të mësuar më shumë rreth trashëgimisë dhe për t’u njohur me të tjerët.
Muzeu i Tenement dhe East Village/Lower East Side Historical District shfaqin një pamje të brendshme të jetës së njerëzve të hershëm të qytetit të New Yorkut. Për më tepër, në muzeume mund të eksplorohen edhe traditat e emigrantëve irlandezë, italianë, sllovakë dhe uellsianë në Slate Valley Museum.
Muzika është gjuha universale dhe dy nga festivalet e njohura verore, Hunter Mountain dhe Festivali Ndërkombëtar i Keltit, janë zhytje e menjëhershme kulturore në muzikë, ushqim dhe aktivitete tradicionale. Në Long Island, Festivali, lojërat skoceze, dhe parada vjetore e Ditës së Tartanit, janë vitrina të shkëlqyera për muzikën e gajdes.
Në qytetin e New Yorkut mund të dëgjoni legjenda antike nga tregimtarët amerikanë vendas në Muzeun Indian Iroquois, në Shpellën Howe, ose nëse vizitoni Muzeun Kombëtar të Seneca Iroquois për të parë Shtëpitë e Gjata dhe ekspozitat kulturore.
Festivali vjetor Juneteenth në Buffalo, festivali më i madh i këtij lloji, feston kontributet pozitive të afro-amerikanëve në stilin e jetesës amerikane.
Nëse dikujt i intereson të mësojë rreth Karaibeve dhe traditave të Amerikës Latine, El Museo del Barrio është vend për t’u vizituar. Ndërkaq, kultura tibetiane mund të shikohet në Muzeun Tibetan të Jacques Marchais.
Ka disa zona të përcaktuara hekurudhore nëntokësore në të gjithë New York. Nëse vizitoni shtëpinë e abolicionistit Harriet Tubman, ose fshatin Brooklyn në Weeksville, do të njoftoheni me një komunitet afro-amerikan të shekullit XIX.
Në të gjithë vendin, festimet variojnë nga ato të Vitit të Ri Hënor në Chinatown, deri në Festivalin vjetor francez të Cape Vincent, i cili përmban pasta, muzikë, paradë, arte dhe zanate franceze. Pastaj, Festivali i Tulipanit në Albany nderon trashëgiminë e hershme holandeze me mbi 100,000 lule shumëngjyrëshe.
Nëse është e vërtetë që njerëzit bëhen miq kur darkojnë së bashku, atëherë miqtë mund të bëhen gjatë ngrënies në tërë New Yorkun. Nga New York City, ku tarifat e restorantit variojnë nga afrikane në ukrainase me eksplorimin e shijes së komuniteteve etnike, te Buffalo, ku mund të provoni specialitete si pasta polake dhe “pierogie” shtëpiake në Tregun Broadway të stilit klasik./ cbc.al / KultPlus.com
Vë kokën në gjoksin tënd E tani përplasem Te kokë e një tjetri.
Më duhet një gjysëm ëndrre.
Shigjetat e orës së dorës Tutje i shtyjnë kalimtarët, në ditë të rrëpirta tiranase. Shpirtra jo shpirtra që shkojnë… Bri meje dikush flet me vete. pa e kuptuar besoj në rrëfimin e tij.
Dikush, prej zhgënjirni të egër, mbërthen kryqe të reja. I hedh një gjysëm leku Dhe blej kryqin tim.
Tani që ta ngre Më duhet një gjysëm ëndrre, E paëndërrta ime. / KultPlus.com
Në një copëz letër, në pikëllimin e mesviteve tridhjetë, Francis Scott Fitzxherald përfshiu një varg nga poeti i tij i preferuar, Xhon Kits (John Keats), në një poezi: “Mos u shqetëso, dorëzohem / Ditët janë të gjata dhe jeta po më torturon / Por di edhe se/ E ëmbël është Nata”.
Kits ishte romantik, jashtëzakonisht romantik, me gjeninë e tij si në lirikë dhe në jetë, tragjikisht të shkurtër. Fitzxherald i donte poetët romantikë, por mbeti një modernist, më shumë egoist, sesa romantik, pak a shumë cinik. Poezia e shkurtër na kujton më tepër “Djerrina” e Thomas S. Eliot, pra njëfarë homazhi, në kuvlinë e një largësie ironike, e cila nuk tregon asnjë qëllim për të imituar mënyrën e Keats. Në fakt, vargu i fundit, me Natën me shkronja të mëdha, tashmë është romani i Fitzxherald, mustaqet e nënshkruara mbi Mona Lizën. Në “Bright star, green light”, Jonathan Bate arsyet marrëdhëniet mes dy autorëve. Duke marrë si model “Jetë paralele” të Plutarkut, Bate bashkon Kits dhe Fitzxherald për të krahasuar rezultatet e jashtëzakonshme të çiftit të çuditshëm: poezitë e fundit të të parit dhe romanet e tjetrit.
Disa paralelizma funksionojnë, të tjerat bien ndesh. Kets vdiq në 1821, në moshën 25-vjeçare; Fitzxherald arriti suksesin e parë fitimprurës një shekull më vonë, me “Kjo anë e parajsës”, 23-vjeç. Kits e donte dhe e humbi Fani Braun, vdiq para se të martoheshin; Fitzxherald e donte dhe e humbi Xhinerva Kingun, sepse ajo preferonte një djalë më të pasur se ai, më pas deshi Zelda Sayre dhe e humbi atë për shkak të sëmundjes mendore. Bate tregon jetën e të dyve në kapituj të alternuar, aq hera-herës të duket sikur je pjesë e një loje tenisi, ku koka e lexuesit është topi, i humbur mes rrëfimeve të çuditshme, shpesh të ndryshme, rrallë me pikëlidhje.
Libri ndjek kronologjinë e jetës të të dy shkrimtarëve, nga fëmijëria në rini, duke hulumtuar edhe krijimtarinë. Bate e njeh jetën dhe poezinë e Kits në detaje, shfleton biografinë origjinale të Sidney Colvin, të cilin e gjeti po ashtu në bibliotekën e Fitzxheraldit, zgjedh anekdota, letra, ngjarje. Më pak e efektshme është pjesa në lidhje me Fitzxheraldin, poezia e të cilit nuk përmendet, një përzierje e ëndërrimeve të ëmbla, me vargje moderne, thumbuese, të sinqerta./Konica.al/ Përkundrazi, ai përqendrohet në tregime të shkurtra dhe romane. “Imagjinata e Fitzxheraldit përflaket nga Kits, por ai dështon kur përpiqet të imitojë poezinë e tij. Në vend të kësaj, ai triumfon kur frymësohet në romanet e tij nga Kits, duke i dhënë jetë një ‘romani lirik’ si ‘Getsbi i madh”. Gjetja e referencave të Kits në romanet e Fitzxherald është e saktë; të besosh se Fitzxherald, bazuar në “shijen e tij letrare”, shikonte “pandërprerë në të kaluarën”, për të lexuar Kits është një arbitraritet.
Fitzxherald i donte shkrimtarët bashkohorë, lexonte Xhejms Xhojs, po aq sa Kits. Vazhdimisht lexonte, promovonte dhe këshillonte shkrimtarët e tjerë, kryesisht i siguroi Heminguejit këshilla parësore për “Festa” etj. […] Kur autori shkruan se “poetika e Kits, në këmbë, e vetmuar, buzë botës së madhe, shkrihet me vështrimin e Getsbit që zgjat dritën jeshile të molit së Deizit”, nuk mund të mos mendojmë për Fitzxheraldin e ri të ulur në tryezë me Kits, Leigh Hunt dhe William Hazlitt, i cili përpiqet të kuptojë shakatë e tyre dhe struket në lojëra fjalësh. Imagjinata e Fitzxherald rrjedh vazhdimisht nga puna e Kits dhe jeta është e paqëndrueshme. Disa nga pretendimet e librit janë seriozisht çorientuese.
Edhe më interesante është referenca për dy shkrimtarët, që “provojnë mënyrën më fitimprurëse të autorëve për shfaqjen”. Nëse Kits shkruan për West End-in e Londrës, Fitzxheraldi i ofron vetes Broduejin dhe Hollivudin. Nga fundi i jetës, Fitzxherald regjistroi disa pjesë nga Shekspiri, Xhon Masfilldi dhe Kits. Bate e përfundon librin, duke iu referuar regjistrimit, ku Fitzgxherald reciton një pjesë të “Odë për një bilbil” dhe shkruan: “nën hijen e ndëshkimit global, bukuria e poezive të Kits dhe romaneve të Fitzxherald vetëm rritet”. Fragmente nga ky lexim janë në dispozicion në internet: përfundon me zërin e vendosur joromantik të Fitzxheraldit, kur thotë: “Mirupafshim, ky është fundi, nuk ka rëndësi, prite”.
Jo vetëm bukuria e krijimtarisë së tyre, por një lloj kontradikte e brendshme i lidh të dy shkrimtarët: Kits studioi për mjekësi dhe e kupton, nga gjaku që shkëlqen tek kollitet, se e pret vdekja, megjithatë ai drithërohet për të shkruar vargun që e përndjek; Fitzxheraldin e tmerron batica e pistë e kësaj bote, megjithatë e shndërroi atë në jehonë të përjetshme në shkrimet e tij. Më pak të bukur dhe më pak të mallkuar, sesa i përshkruan miti, libri ofron një portret të dy personave të komplikuar, që përpiqen të bëhen shkrimtarë në një botë gjithnjë e më të zymtë. / Konica.al / KultPlus.com
Sot këngëtarja nga Shqipëria, Elvana Gjata dhe ai nga Kosova, Yll Limani, do të publikojnë bashkëpunimin e tyre të parë.
Lajmin e ka bërë të ditur Elvana përmes rrjeteve sociale.
Ky do të jetë bashkëpunimi i dytë me radhë i Elvanës për këtë verë, pas bashkëpunimit të paralajmëruar mes saj, këngëtares së famshme rumune Inna dhe producentit të famshëm rumun Sickotoy. / KultPlus.com
Belgjika ka shpallur një ditë zie kombëtare për javën e ardhshme, pas vdekjes së 20 personave dhe zhdukjes së 20 të tjerëve nga vërshimet.
“Ato që do të duhej të ishin ditë të bukura vere papritmas u shndërruan në ditë të errëta e jashtëzakonisht të dhimbshme për bashkëqytetarët tanë. Këto janë rrethana të veçanta, të cilat vendi ynë s’i ka parë në të kaluarën”, deklaroi Kryeministri i Belgjikës, Alexander De Croo.
Reshjet, që zgjatën një javë, më në fund u ndalën, pasi në disa vende e arritën nivelin që normalisht pritet një herë në 200 vjet. Megjithatë, banorët në disa pjesë të Belgjikës ende nuk ndihen të sigurt, sepse Lumi Meuse po e rrit nivelin e ujit. Ky lumë kalon nëpër qytetin Liege.
“Kemi punuar, kemi renovuar gjithçka, po humbim gjithçka që kemi pasur. Tani duhet të nisim nga zeroja dhe të punojmë pak nga pak për t’i kthyer gjërat në vend”, tha Sylvia Calvo Lorente, përderisa i vëzhgonte dëmet në shtëpinë e saj në qytezën Trooz.
Në qytezën lindore, Verviers, lumi me nivel të rritur të ujit ende po i prekte rrugët, ku njerëzit mundoheshin që t’i shpëtojnë dyqanet, shtëpitë dhe veturat, shkruan Reuters, transmeton Gazeta Express.
Qeveria vendosi që dita e martë të jetë ditë zie dhe që të pakësohen festimet një ditë më pas, kur shënohet Dita Kombëtare e Belgjikës.
Belgjika i ka bërë thirrje për ndihmë mekanizmit të BE-së për mbrojtje civile, duke rezultuar në ndihma nga Franca, Austria e Italia, kryesisht përmes barkave, helikopterëve dhe personelit të kërkim-shpëtimit. / Express / KultPlus.com
Qyteti gurtë Gjirokastra çdo fundjavë mbushet plot vizitorë vendas e turistë të huaj, ku qendra muzeale dhe parku arkeologjik i Antigonesë mbeten destinacionet më të vizituara.
Kryetari i bashkisë së Gjirokastrës, Flamur Golemi, tha sot për ATSH-në se “nga janari në qershor,kalaja dhe parku arkeologjik Antigone janë vizituar nga 13212 vizitorë vendas dhe të huaj”.
“Ndërsa gjatë muajit qershor kalaja dhe parku arkeologjik Antigone janë vizituar nga 5446 vizitor vendas dhe të huaj”, – theksoi Golemi.
Kryebashkiaku Golemi shprehet se “turistët që vizitojnë qytetin e gurtë mbeten përherë të mahnitur nga paketa e plotë turistike që u ofron qyteti dhe rrethinat përreth. Gjirokastra po renditet përherë e më shumë në qytetet elitare të turizmit shqiptar, duke thithur një numër gjithnjë në rritje të turistëve”.
Sipas tij, ky vit po shënon një fluks më të madh turistësh në Gjirokastër, në krahasim me vitin e kaluar.
Para transformimit të Pazarit të Vjetër në Gjirokastër ka plot 70 bujtina dhe mbi 10 hotele. E njohur për shtëpitë e veta karakteristike, çatitë prej guri dhe muret e bardha, Gjirokastra është një nga pikat kryesore të turizmit në vend.
Kalaja e gurtë dhe parku i Antigonesë vazhdojnë të ngelen më të preferuarat për t’u vizituar nga grupet turistike vendase dhe të huaja përgjatë guidave dhe udhëtimeve të tyre në zonën e Gjirokastrës. /atsh/ KultPlus.com
Në dhjetor të vitit të kaluar Angela Merkel u shpall gruaja më e fuqishme në botë nga revista prestigjioze ‘Forbes’, shkruan KultPlus.
Merkel u vlerësua për qëndrueshmërinë e saj, për qëndrimin përballë Presidentit amerikan Donald Trump dhe për politikën e saj ndaj refugjatëve.
Merkel është kancelarë e Gjermanisë që nga viti 2005, ndërsa shpesh është përshëndetur si udhëheqëse de fakto e Bashkimit Evropian e madje edhe udhëheqëse e ‘botës së lirë ’.
Sot, në 67 vjetorin e lindjes së Merkel, KultPlus ju sjell njërën nga thëniet më të njohura të saj që flet për punën e ndershme dhe efektin e saj në jetë.
-Secili duhet ta dijë se duhet të punojë, pasuria e pandershme nuk sjell fat në jetë. / KultPlus.com
Efigjeni Vako është ndër të paktët njerëz që e njeh poetin ndryshe. Ashtu siç nuk mund ta shihte askush brenda mureve të shtëpisë së varfëruar. Të uritur, të arnuar, të nevrikosur. Detaje të përditshme, të pathëna deri më sot nga jeta e Lasgush Poradecit, nga ajo që i shërbeu për më shumë se 20 vite e ai e trajtoi njësoj si të bijat.
Përveç të bijave, miqve të besës apo atyre “të dërguarve”, mikeshave të kohëve të fundit, e gjithë ç’kanë dalë deri më sot nga vitet e jetesës së Lasgush Poradecit në Pogradec, hynte e dilte me lirinë e askujt tjetër në kullën e tij edhe dikush tjetër. Për Efigjeni Vakon, çupkën e vogël që u rrit në shtëpinë e tij, nuk është shkruar deri më sot. Ajo ishte pas çdo arne të kanatjereve të poetit, pas të vetmit kostum të vjetruar 30-vjeçar që qëndronte përherë i pastër. Ishte gjithnjë aty kur Poradecit i tekej në mes të të ftohtit për trahana apo për lakror me dy petë. Efigjeni, apo siç i thërriste shkrimtari Jefkë, ishte e vetmja që kishte lejen për t’i thirrur Llazar.
Priste e përcillte të gjithë që hynin e dilnin, di prej tij, ndryshe nga ditarët e poezitë, detaje nga jeta e përditshme. Nervozizmin, acarimet, sherret e shtëpisë. Nuk e ka të lehtë t’i tregojë, ngase i duket se me këto punë duhet të merren njerëzit “e mençur”, siç në fakt kanë bërë. Refuzon bindshëm deri sa kujtimet, e shkuara, e rrëmbejnë, dhe nis e tregon aq sa mundet. Me përparësen ende të pahequr, dhe me mendjen nga lakrori që ka lënë në furrë, ashtu siç fundja i ka kaluar e gjithë jeta, zbulon pak e nga pak kujtimet e jetës krah poetit. Nga ato kujtime që shkrimtarët vetëm mund t’i krijojnë, ndërsa ajo i ka jetuar. Kujtime që të bijat nuk e kanë të lehtë t’i ndajnë me të tjerët. Edhe pse, në fund, ai ishte edhe njeriu i izoluar me huqet e veta, siç shumëkush mund të jetë, ashtu siç ishte edhe poeti i madh që është gdhendur përmbi 3 metra në bronz në qendër të Pogradecit, aty ku shëtiste përditë.
Efigjeni, si jeni njohur me Lasgushin? Ishim komshinj, kishim njohje të vjetër familjare. Unë isha më e vogla e shtëpisë kur hyra në shtëpinë e tij për të ndihmuar në ç’ju nevojitej. Isha vetëm 11 vjeçe kur kam shkuar për herë të parë, pastaj kam vijuar për më shumë se 20 vite ta ndihmoj. Meqenëse e shoqja e tij, Nafia, ka qenë gjithmonë pa qejf nga ana shëndetësore, kishin nevojë qoftë për të gatuar, apo për gjëra të tjera. Ajo vinte nga familje aristokratësh dhe nuk dinte të gatuante mirë.
Ç’kujtoni nga koha kur hytë në shtëpinë e tij? Po, kujtimet janë edhe më të hershme, sepse ne gjithnjë shoqëroheshim nga historitë e Lasgushit. Edhe ime motër, Rita Vako, na tregonte se si Llazari dilte me llastiqe dhe demek të vriste zogj. Vinte në shtëpi e thoshte vrava kaq zogj, po ai s’kishte vrarë asgjë se s’i vriste dot. Hipte në man rrinte aty, mendonte. Me të tilla histori unë jam rritur, deri sa shkova në moshën që të kuptoja e të krijoja kujtimet e mia. Na tregoni disa prej tyre… Unë i kam shërbyer Llazarit gjithnjë në kohën kur të bijat iknin në Tiranë, sepse edhe Nafia vdiq në moshë fare të re. I bëja ndonjë tërhanë, ndonjë petkë, ndonjë cironkë të qëruar. I lanja këmishat, i arnoja kanatieret apo të gjitha ç’kishte. Llazari hante gjithmonë shtrirë, qëndronte në krah të djathtë i shtrirë në dyshek dhe aty hante, bashkë me macen e qenin, Cucin. Hante me sytë nga dritarja. Merrte gotën e verës, hidhte pak verë, ndërsa shumicën e gotës e mbushte me ujë, kështu i dukej se pinte verë gjatë gjithë kohës. Aq mundësi kishte, nuk kishte para. Verë kishte sa për të ngjyrosur ujin. Ka qenë gjithnjë shumë keq nga ana ekonomike. Çfarë i pëlqente të hante? I pëlqente korani ose belushkat, por nuk kishte para t’i merrte. Kur munde, merrte cironka që ia pastroja. Kujtoj që peshkatari, e shumta që mund të bënte, ishte ta linte të merrte pa radhë, edhe pse njerëzit protestonin, ndërsa Llazari, me qesen e cironkave, kur mbërrinte te dera e shtëpisë thoshte me vete “bjeri, bjeri leckaman se Llazari ha koran”. A e ndihmonte njeri financiarisht? Jo, nuk e ndihmonte, po edhe sikur, ai ishte tepër krenar për t’i pranuar. Kur mbetej pa para, çka ndodhte shpesh, merrte borxh te miqtë e tij të ngushtë dhe ua kthente sapo mundej. Kërkonte më shumë te Todi Matua, me të ishte mik e rregulloheshin.
Kush hynte e dilte ne shtëpi? Po vinin shumë njerëz nga Kosova, njerëz të lidhur me librin, unë nuk i njihja. Kujtoj një herë që erdhën tre vetë që kërkonin ta takonin dhe ngjitem në katin e tretë të kullës, i them: “Llazar, kanë erdhur tre vetë të të takojnë, janë me qeleshe”. -Aaaa kosovarë the. “Çfarë t’u them”, i thashë? -Le të presin të mbarojë punë Lasgushi, pastaj do ngrihet t’u japë përgjigje”. –”Ata janë në dera more Llazar”. –”Në janë në dera po të duan le të hyjnë, kështu siç jam të më shikojnë”. Se ishte me breçka. I them, “po ti je i paveshur more Llazar”. -”Po t’u pëlqejë, po mos t’u pëlqejë le të ikin”. Ata natyrisht që ngjiteshin edhe ashtu siç ishte.
Ashtu rrinte gjithë kohës nëpër shtëpi? I paveshur? Si t’i donte qejfi rrinte, as pyeste njeri e as guxonte njeri t’i thonte që të vishej. Nuk dëgjonte asnjë. Edhe kur na çonte bashkë ekskursione në Volorek apo nga gjoli, lahej si “evropianët” pa gjë fare. Ne na linte në ndonjë anë, e vet shkonte. Për këtë arsye kërkonte gjithnjë të rrinte në vende pa njerëz. Po nga Tirana nuk vinte njeri? Kolegë të tijtë? Vinin edhe nga Tirana, po unë nuk i njihja e as i kujtoj tani. Po të vinte Ismail Kadare apo Dritëroi, do ta njihnit apo jo? Jo, Ismaili nuk vinte, me të Llazari takohej kur vinte në Tiranë. Ndërsa Dritëroi po. Kam qenë edhe unë një herë në shtëpi, kur ka erdhur.
Atë e vizitonin edhe shoqe në shtëpi, edhe atyre i paveshur u dilte? Kushdo që të ish, ai një përgjigje kishte: “Lasgushi ky është, si të duan”. Pastaj me shoqet është abuzuar shumë. Sidomos me Anën dhe me Merin. Ato e kanë vizituar Lasgushin vetëm vitet e fundit, kur ai ishte mjaft i moshuar. Dhe qëllimet e vizitave ishin vetëm për t’i marrë dorëshkrime a ditarë. Ana ka ardhur më shumë, ndërsa Meri më pas, e më duket se përmes Anës edhe ajo. Asnjëra prej të dyjave nuk ka qenë aq e afërt me të, saç pretendojnë ato. Qëllimi i tyre ishte te letrat e kujtimet e tij, që donin t’i merrnin. Dhe me sa di, shumë gjëra që ai i ruante në kështjellë Ana arriti t’ia marrë. Po shenja të Sigurimit të Shtetit a kishte përqark shtëpisë? Po Sigurimi brenda në shtëpi nuk të vjen, është gjithnjë përjashta. Të dërgon të tjerë për të të vëzhguar. Anës e pas anës ishin gjithnjë. Edhe nuk e preknin në fakt, por Lasgushi e nuhaste nga larg. Nuçi Tira, komunist e kryetar dege, ishte mik me të dhe e ka mbrojtur. Me atë varfëri që kishte, si jetonte, si vishej? Ekonomia e shtëpia ishin si mos më keq. Veç një kapele republike pati tërë jetën dhe atë e kishte me një vrimë. Jefkë, vare me kujdes, më thosh, se s’kam ku gjej tjetër. Jefkë, shkundma një çik kostumin. Po ç’t’i shkundje, ai të ngelej në dorë, aq i vjetruar ishte. Në xhepin e tij mbante edhe një kuti shkrepëse me leka të shkoqura. Kur merrja i lanja rrobat, kanatjeret a benevrekët, i arnoja sepse i kishte të grisura. I bëja lakror, i hapja tërhanë në mes të dimrit, e thanim mbi krevat, sepse i tekej. Edhe kur ia gatisja, më thosh t’ia bëja të hollë që të mos harxhohej. E njëjta gjë edhe me kafen, një pako kishte racion, edhe atë e pinte të hollë që të zgjaste sa më shumë. Ku shkruante? Shkruante lart, në kështjellë. Kishte një kullë me tri kate. Në katin e parë kishte një vaskë nga ato të vjetrat, italianet, që ia kishin dhuruar. Lahej e ashtu dilte edhe nëpër shtëpi. Në kat të dytë kishte një dhomë gjumi. Ai vetë flinte përdhe, e kishte të shtruar. Kishte pikturat e tij, vatrën. Shkruante në një tavolinë prej dërrase afër krevatit. Po me të shoqen, Nafien, si shkonte? E shoqja ishte grua shumë e mirë. Të dy, sa herë ziheshin, më vinin mua të isha gjyqtare. Po dija unë se ç’ishin gjyqet. Kë të ndihmoja, Lagushin a Nafien?! Bënin gjyqe për t’u ndarë se Nafia nuk dinte të bënte lakror me saç. Janë ndarë me gjyqe kushedi sa herë. Nafia ishte 20 vite më e re se Lasgushi, e megjithatë vdiq shumë kohë përpara tij.
Nuk ziheshin vetëm për lakrorin, apo jo?
Po, zënkat ishin të ndryshme. Nafia ka ngelur shtatzënë 17 vite pas martesës, kohë shumë e gjatë. E në këto vite i thoshte ngaherë të shoqit “Europa të ka dëmtuar Llazar”. Edhe për këtë bënin gjyqe. Pse i dinte Nafia historitë e rinisë së tij? Ai vetë ia kishte treguar, ndaj edhe ajo bëhej shumë xheloze. Më thonte edhe mua ndonjëherë: Eh moj Jefkë, s’e di ti se ç’ka bërë ky moj, s’e di. I gërthiste shpesh për këto punë. Të gjithë e dinin atëherë ndonjë dashuriçkë të poetit? Ka ardhur nj ëherë në shtëpi Kostandin Taso ta pikturonte, dhe mbi kokë të krevatit të Llazarit sheh një pikturë, natyrë e qetë. Po këtë mo Lasgush ku e ke gjetur, e pyet. “Ia ka dhënë ajo, ia ka dhënë dashnorja”, ia priste Nafia. Dhe në fakt pikturën ia kishte dhënë Androniqi Zenko, me të cilën Llazari ka qenë i fejuar. Ç’shokë kishte në Pogradec? Përgjithësisht shoqërohej me njerëz të thjeshtë. Kujtoj Gjorgjin, një biçikletar, që e akuzoi Lasgushin se i merrte vargjet. Në fakt, Gjorgji ishte bejtexhi dhe ishin shokë bashkë, po më vonë sepse u fjalosën. Tregojnë se e kishin parë Lasgushin te deriçka e Gjorgjit një herë, që i hidhte një letër. Gjorgji thonte se në letër i kishte shkruar të pajtoheshin e ky në shenjë refuzimi shkon e ia hedhë në oborrin e shtëpisë. Ishte mjaft i përshtatur me njerëzit, kushdo që të ishte e trajtonte si të barabartë. A e ngacmonin në rrugë, si i shënjestruar që ishte? Fëmijët më shumë, sado që edhe ata i kishin të dëgjuara nga të mëdhenjtë. E pyesnin sa është ora dhe e tallnin. Ay nervozohej, sa mbante në xhep edhe orën e tavolinës, që kur ta pyesnin sa është ora për ta tallur ta kishte për t’ua hedhur. Ku shkruante Llazari, kishte blloqe a letra? Ku të mundej, në ç’t’i dilte përpara. Në copa letrash, në karta cigareje, anash gazetave që i lexonte shumë. Një herë më ka kushtuar edhe mua një poezi, po kujtoj vetëm strofën e parë, ngaqë as ua vija shumë veshin e as mbaja mend. Ishte: “Jefkë moj e mira shumë, ty çdo natë të shoh në gjumë”. Në shkollë unë nuk kam qenë e mirë dhe vinte më ndihmonte, takonte mësuesit. I thoja o Llazar, s’i kam mirë punët. “Jefkë, e di Llazari atë punë”, më thosh. Po te shtëpia në Tiranë ke shkuar? Posi jo, sa herë shkonim në Tiranë, shtëpinë e tij e kishim të hapur. Në të kishte mobilie, që i kishte sjellë vetë nga Vjena, edhe kolltuqet, tavolinat, krevatet. Dhomën e gjumit ku flinte me Nafien e kishte me dy krevate tek, flinin veç e veç. Më duket se i kanë ende këto plaçka. Shtëpinë e Tiranës e kishte marrë në kohën e Zogut, paguhej mirë atëherë si mësues.
/ANI JAUPAJ/ Suplementi Unë Gruaja botuar në vitin 2013! / KultPlus.com
Ky muaj shënon edicionin e 74-tët të Festivalit të Filmit në Kanë.
Festivali i vitit të kaluar, si shumë evente të tjera, fillimisht u shty, pastaj u anulua dhe në vend të kësaj “Palais des Festivals” që pret pjesën më të madhe të veprimtarisë dy javore rreth prodhimtarisë së filmave ishte e mbushur me shtretër spitalorë në muajt e parë të pandemisë teksa nga fillimi i këtij viti u kthye në qendër vaksinimi.
Ky festival do të jetë i pari nga festivalet e mëdhenjë të filmit që provon një edicion të plotë që nga fillimi i pandemisë teksa nga të pranishmit kërkohet që të jenë të vaksinuar kundër COVID-19 ose të kenë test negativ.
Ndërkaq, sot në faqen zyrtare të këtij festivali në rrjetin social Facebook, janë publikuar edhe disa fotografi të regjisorëve pjesëmarrës, të cilët njëherit janë edhe në garë për ”Palmën e Artë”. / KultPlus.com
Ah ! do ta shohësh ti kur ajo mos të të dojë më Do ta shohësh! Do të shohësh natë në mes të ditës Qiellin e zi në vend të yjeve Do të shohësh të njëjtën gjë Si unë
Edhe tokën, do ta shohësh ti, E toka, s’do të jetë tokë: S’do të të mbajë.
Edhe zjarrin, do ta shohësh ti, E zjarri, s’do të jetë zjarr: S’do të mund të lahesh në të.
Edhe ujin, do ta shohësh ti, E uji, s’do të jetë ujë: S’do të të freskojë.
Edhe erën, do ta shohësh ti, E era, s’do të jetë erë: S’do të të qetësojë.
Ah ! do ta shohësh ti kur ajo mos të të dojë më Do ta shohësh! Do ta shohësh fytyrën tënde të huaj, Do të shohësh sa të mëdhenj janë sytë e frikës Do të shohësh të njëjtën gjë Si unë
Edhe tokën, do ta shohësh ti, E toka, s’do të jetë tokë: S’do të të mbajë.
Edhe zjarrin, do ta shohësh ti, E zjarri, s’do të jetë zjarr: S’do të mund të lahesh në të.
Edhe ujin, do ta shohësh ti, E uji, s’do të jetë ujë: S’do të të freskojë.
Edhe erën, do ta shohësh ti, E era, s’do të jetë erë: S’do të të qetësojë.
E të gjithë elementët, Të gjithë, do të të mallkojnë: Do të ishte më mirë për ty Të zhdukesh pa asnjë lajm! / KultPlus.com
Festivali Ndërkombëtar i Animacionit ‘Anibar’, do të fillojë edicionin e tij të 12-të me shumë surpriza të cilat i kanë paralajmëruar ditë më parë. Ndër këto surpriza, janë edhe pesë prezantimet ndërkombëtare që do të shoqërojnë festivalin këtë vit, e që tashmë janë bërë publike, përcjell KultPlus.
Festivali Ndërkombëtar i Animacionit Anibar është bërë urë lidhëse mes Kosovës dhe botës së artit, duke e vendosur Kosovën në hartën e madhe të animacionit, si një shtet me potencial të gjerë artistik e kulturor.
Më poshtë gjeni listën e pesë prezantimeve ndërkombëtare në këtë festival.
“Expanded Animation” nga Jurgen Halger, më 24 korrik në ora 12.00 në Kinemanë Jusuf Gervalla.
Jurgen ka studiuar artin, dizajnin eksperimental vizual dhe studimet kulturore në Universitetin e Artit dhe Dizajnit në Linz, Austri. Ai për momentin punon si profesor në kampusin universitar të shkencave të aplikuara Hagenberk, Austri. Prezentimi ka për qëllim që të shfaq mundësitë e pafundme që ofron bota e animacionit. Për shkak të kufizimeve të udhëtimit, ky prezentim do të shfaqet nga distanca: Jurgen do i flas audiencës virtualisht përmes ekranit.
Në “The journey of a clitoris across the world”, Lori Malépart na çon në procesin e saj krijues dhe udhëtimin e një klitori nëpër botë.
Ajo do të ndajë me ne disa detaje të lezetshme mbi qasjen e saj krijuese duke filluar nga përpjekja e saj e parë në animacion e deri në filmin e saj të parë “The Clitoris” (2016). Ajo do të flasë gjithashtu për projektet e saj aktuale në Bordin Kombëtar të Filmit të Kanadasë. Bashkohuni me ne në 25 korrik në ora 12:00 në Kinema Jusuf Gervalla për të mësuar më shumë rreth rrugëtimit të saj artistik. Lore Malépart do të flasë me publikun vituslisht nga ekrani i kinemasë.
Prezentimi i tretë është “Animated Documentaries” nga Frédéric Schuld.
Ky edicion i festivalit do të mirëpres përsëri Frédéric Schuld për të dhënë një prezantim mbi dokumentarët e animuar. Duke pasur parasysh punën e gjerë që Frederic ka në prodhimin dhe animimin e dokumentarëve, e aq më teper duke marrë me mend trendin e zhvillimit të shpejtë në Kosovë për të dokumentuar ngjarje përmes mediumit të animacionit, ky prezantim me sesionin e pyetjeve dhe përgjigjeve (Q&A) do të ofrojë goxha shumë perspektiva . Frédéric do të flasë për gjëra të tilla si këndet e vështira që kamera nuk mund të kapë dhe për mënyrën se si të vizualizojmë konceptet abstrakte të përvojës njerëzore. Për shkak të kufizimeve të udhëtimit për shkak të pandemisë, ky prezentim do të mbahet gjithashtu virtualisht më 26 korrik në orën 12.00 në Kinema Jusuf Gervalla
Mauro Carraro do të jetë i pranishëm për të mbajtur një prezantim të quajtur “Into 3D Animation”.
Pasi studioi gravurë, fotografi dhe dizajn grafik në Universitetin Politeknik të Milanos, Mauro vazhdoi rrugën e tij akademike në Francë. Në vitin 2010 ai u diplomua në të mirënjohurin “Supinfocom Arles”, ku ai studioi animacionin CG. Tani jeton në Gjenevë, Zvicër, ku punon në studion “Nadasdy Film”. Filmi i tij i parë profesional i animuar me metrazh të shkurtër “Hasta Santiago” u dha si Filmi Debutues më i Mirë në Festivalin e “Annecy” në 2014 dhe mori mbi dymbëdhjetë çmime në të gjithë botën. Ndryshe nga prezentimet e mëparshme, ky do të mbahet me prezencë fizike më 27 korrik në ora 12.00 në Kinema Jusuf Gervalla.
Brooke Keesling është Kryesuesja e Zhvillimit të Talenteve të Animacioneve në ‘Bento Box Entertainment”.
Ajo ka punuar në industrinë e animacionit dhe VFX për dekada si artiste, në prodhim, në arsim dhe në zhvillimin e talenteve. Brooke do të jap një prezentim gjatë edicionit të 12-të të festivalit mbi përvojën e saj si një grua që punon në seri të ndryshme të animuara, duke iu përgjigjur disa prej pyetjeve kryesore se si mund të futemi në biznesin e animacioneve. Si mund ta fusni këmbën në derë? A ka rëndësi shkolla artistike? Çfarë duhet të ketë në portofolin tuaj dhe si të lidheni për të punuar me “peshqit e mëdhenj?”. Me potencialin e zhvillimit të industrisë së animacionit në Kosovë, ky prezentim do të përqëndrohet në komunitetin e industrisë krijuese, duke rritur njohuritë, kapacitetet e tyre dhe duke i barazuar me aftësitë e tregut në këtë fazë të krijimit të një industrie këtu. Brook do ta jap këtë prezantim virtualisht , më 29 korrik në ora 16.00 në Kinema Jusuf Gërvalla. / KultPlus.com
Ditën e djeshme, nëpër rrjete sociale është bërë viral fustani i gruas dhe i vajzës së kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, pasi shumica dërmuese publikuan çmimet reale të fustanave, përcjell KultPlus.
Për këtë arsye, ishte Sanije Matoshi, njëherit edhe menaxherja e atelesë Teuta&Lirika Matoshi, e cila reagoi përmes një statusi në rrjetin social Facebook, ku sqaroi më detajisht çështjen e këtyre dy fustanave.
Më poshtë gjeni reagimin e plotë të Sanije Matoshit.
Dua te sqaroj per fustanet e Teuta&Lirika Matoshi qe u prezantuan nepermjet bashkeshortes dhe vajzes se Kryeministrit Albin Kurti në Festivalin Nderkombetar të Filmit, në Cannes te Francës.
Meqenese e menaxhoj Atelene e Teuta&Lirika Matoshi dhe qe te trija u perkujdesem per veshjen e tyre, dua te ju siguroj qe ne i kemi veshur ato qe te percjellim nje mesazh dhe qe nepermjet kreacioneve tona ta prezantojne Kosoven sa me dinjitetshem ne kete event.
Fustanet jane marre ne huazim vetem per kete event, ashtu siç veprojne te gjithe artistet dhe personalitetet e tjera.
Sa i perket fustanit te vajzes, Lirika ia ka punuar personalisht si dhurate, por familja Kurti nuk ka pranuar, e ka marre vetem si huazim.
Kjo eshte nje e vertete dhe u detyrova te shkruaj edhe pse nuk dua te involvohem ne shkrime te tilla, por eshte ne pyetje Familja dhe Shteti im! Paqe’.
(Teksti i Sanije Matoshit është publikuar pa ndërhyrje) / KultPlus.com
Në dhjetor të vitit të kaluar Angela Merkel u shpall gruaja më e fuqishme në botë nga revista prestigjioze ‘Forbes’, shkruan KultPlus.
Merkel u vlerësua për qëndrueshmërinë e saj, për qëndrimin përballë Presidentit amerikan Donald Trump dhe për politikën e saj ndaj refugjatëve.
Merkel është kancelarë e Gjermanisë që nga viti 2005, ndërsa shpesh është përshëndetur si udhëheqëse de fakto e Bashkimit Evropian e madje edhe udhëheqëse e ‘botës së lirë ’.
Sot, në 67 vjetorin e lindjes së Merkel, KultPlus ju sjell disa fakte pak të njohura rreth saj.
-Angela Merkel është gruaja me mandatin më të gjatë në Evropë. Ajo ka udhëhequr Gjermaninë që nga viti 2005.
-Angela është një bukëpjekëse dhe një kuzhinere eksperte.
-Gjyshi i saj ishte polak. Ludwig Kazmierczak lindi në Poznan, Poloni në 1896. Babai i saj gjermanizoi emrin e familjes në vitet 1930.
-Nofka e Angela’s është ”Mutti”, ose ”Mami”. Përkundër faktit se ajo nuk ka fëmijë, gjermanët i kanë vënë asaj këtë pseudonim.
-Ajo ka shumë frikë nga qentë. Angela u frikësua nga qentë pasi u kafshua nga një në vitet 1990. Vladimir Putin e dintë këtë kur lejoi qentë e tij në një takim me Merkel, disa vjet më parë.
-Ajo flet rrjedhshëm rusisht.
-Ajo është gruaja e vetme që zë pozicionin në seksionin e kimisë teorike të Akademisë së Shkencave të Gjermanisë Lindore.
-Angela mbajti mbiemrin e burrit të saj të parë. Burri i saj i parë ishte një fizikant, me të cilin Angela ishte e martuar për 5 vite. Më pas ajo u martua me Joachim Sauer që nga viti 1998.
–Ajo është një impresioniste e shkëlqyer. Angela Merkel pëlqen të bëjë përshtypje tek liderët e tjerë botërorë, përfshirë Vladimir Putin, Papa Benedikti XVI, ish presidentin francez Nicolas Sarcozy etj./ KultPlus.com
Më poshtë renditen 24 filmat dhe regjisorët e tyre, të cilët do të konkurrojnë në Festivalin e 74-t të Filmit në Kanë, thënë ndryshe për ”Palmën e artë”.
“Annette” – Leos Carax – filmi hapës i festivalit – (Francë)
“Flag Day” – Sean Penn (SHBA)
“Tout S’est Bien Passe” – Francois Ozon (Francë)
“A Hero” – Asghar Farhadi (Iran)
“Tre Piani” – Nanni Moretti (Itali)
“Titane” – Julia Ducournau (Francë)
“Hytti Nro 6” (“Compartment No. 6”) – Juho Kuosmanen (Finlandë)
“The French Dispatch” – Wes Anderson (SHBA)
“La Fracture” – Catherine Corsini (Francë)
“Lingiu” – Mahamat Saleh-Haron (Çad)
“Memoria” – Apichatpong Weerasethakul (Tajlandë)
“Nitram” – Justin Kurzel (Australi)
“Par un Demi Clair Matin” – Bruno Dumont (Francë)
“Paris, 13th District” – Jacques Audiard (Francë)
“Petrov’s Flu” – Kirill Serebrennikov (Rusi)
“Red Rocket” – Sean Baker (SHBA)
“The Restless” (“Les Intranquilles”) – Joachim Lafosse (Belgjikë)
“The Story of My Wife” – Ildiko Enyedi (Hungari)
“The Worst Person in the World” – Joachim Trier (Norvegji)
I veshur me të zezë dhe të verdhë për t’u dukur si bletët në kosheren e tij, 7-vjeçari Kellan Borecky nga Pennsylvania tregoi se si miqtë e tij bletë e pranojnë atë.
Kellan është pronari i ligjshëm i koshereve dhe një nga anëtarët më të rinj të Shoqatës së Bletarëve të Qarkut Lancaster. Ai dhe babai i tij, Justin Borecky, kohët e fundit ngritën kosheren e Kellanit në nivelin e tretë, që do të thotë se shtoi edhe 10 korniza në koshere për bletët e mjaltit, transmeton KultPlus.
Në koshere strehohen rreth 50,000 bletë.
“Të gjitha bletët në zgjua … janë fëmijët e mbretëreshës”, thotë Kellan. “Ajo thjesht lëshon vezët”.
Për tre muajt e fundit, Kellan dhe babai i tij kanë mësuar mbi to bletari 69 vjeçar Dale Long. Kellani mori kosheren e tij të parë si një dhuratë për ditëlindjen nga Long këtë vit.
Kur u pyet nëse dëshiron të jetë një bletar kur të rritet, Kellan u përgjigj me besim, “Unë jam një bletar”.
Kellan ishte 4 vjeç kur e pyeti për herë të parë babanë e tij për bletët, duke i thënë se sa bukur ishte që bletët ndihmojnë gjithçka, shkruan AP.
“Ato polenizojnë (lulet). Ato marrin nektarin nga një lule dhe ia vendosin lules tjetër për ta bërë lulen tjetër të jetë më e shëndetshme dhe të bëjë më shumë nektar për herën tjetër”, ka thënë Kellan.
Justin Borecky shpjegoi pse atij dhe djalit iu zgjua kureshtja fillimisht për bletët, duke thënë se, “(Kellan) ka ankth shumë të lartë dhe për disa arsye bletët e qetësojnë atë … Ai vetëm sa i mban nëpër duar dhe ato e qetësojnë. Ai e do këtë”.
Para se Kellan të merrte kosheret, ai bëri shumë kërkime për bletët në një projekt shkolle. Ai ka thënë se pjesë më e preferuar e të qenit bletar është ngrënia e mjaltit dhe kujdesi ndaj bletëve.
Justin Borecky pati menduar se është vetëm një fazë dhe se djali i tij do mërzitej nga to, por tri vite më vonë ai është i bindur se bletët janë bërë pasion për të birin.
“Ato më pranojnë mua”, thotë Kellan. / KultPlus.com
Një pjesë nga intervista e realizuar në Tiranë në vitin 2000 e cila u botua më vonë me rastin e koncertit të sopranos Inva Mula, në New York
-A mund të na tregoni si u njohët me Avni Mulën, i cili do të bëhej partneri juaj në skenë e në jetë? -Në vitin 1952, në konservatorin tonë erdhën një grup studentësh shqiptarë. Mes tyre ishte dhe Avni Mula. Në një koncert të madh, i cili edhe u filmua në disa dokumentarë, Avniu këndoi këngën e Simon Gjonit “Luleborë,” e cila u pëlqye shumë nga të gjithë. Djali i pashëm, elegant, i talentuar nga Shqipëria u bë i njohur në të gjitha rrethet brenda një periudhe të shkurtër. Jo vetëm Avniu , por edhe Shqipëria u bë e njohur prej tij, sepse ajo ishte vendlindja e tij. Një ditë pata rastin ta takoja edhe unë djalin që e mbanin në gojë pedagogë e studentë. Pata rastin të interpretoja me Avninë në dy pjesë, në “Palacio” të Leon Cavalos dhe në “Eugjen Onjegin” të Çajkovskit. Ne këndonim rusisht. Unë fillova ta ndihmoj në transhqiptimin e rusishtes. Miqësia jonë filloi e nuk vonoi të shndërrohej në dashuri. Vendosëm të martoheshim gjatë një rrëshqitjeje me slita. S’ishte një dasmë e kushtueshme, por ishte shumë romantike dhe e bukur. Edhe sot e kujtoj deri në detajet më të vogla atë natë të paharrueshme të jetës sonë.
-Ju hytë përsëri në një ambient të ri e krejt të panjohur. Si e përjetuat këtë ndryshim? Si u pritët nga miqtë e shokët e Avniut?
-Si çifti Mula shkuam në një udhëtim në Republikat Balltike. Aty u njoha me gjithë grupin e studentëve shqiptarë. Njoha Gjon (Xhon) Athanasin, Ibrahim Tukiçin, Zoica Haxhon, Milushe Bebeziqin, Ganimete Vendreshën, Agron Aliajn, Petrit Vorpsin. Shumë shpejt e gjeta veten pjesë përbërëse të këtij grupi. Ata më deshën po aq sa ç’i desha dhe unë. Kënga e parë që mësova pa ditur asnjë fjalë shqip qe “Dashnor t’u bana.” -Zgjedhje me vend, pa dyshim. Ju dhe Avniu kishit si gjuhë të nënës dy gjuhë krejt të ndryshme nga njëra tjetra. A solli ky diferencim pengesa në fillimin e jetës bashkëshortore?
-Me Avniun s’patëm asnjëherë probleme gjuhe. Gjuha muzikore ishte gjuha më e rëndësishme për ne e për fat të mirë atë e zotëronim të dy në të njëjtën shkallë. Në Festivalin e fundit të Rinisë në Moskë, Avniu fitoi çmimin e dytë. Mua nuk më kujtohet përse nuk konkurrova, por ai konkurs ishte suksesi i parë muzikor për familjen tonë të re.
-Kur erdhët në Shqipëri për herë të parë? Si iu duk vendlindja e bashkëshortit?
-Ne u nisëm për në Shqipëri me vapor më 15 shtator 1957. Në të njëjtin vapor udhëtonte edhe Ansambli i Këngëve dhe Valleve. Pra ishim në një shoqëri të njohur e të mrekullueshme. Porti i Durrësit ishte i vogël dhe tepër i varfër, por unë s’pata kohë të hidhërohesha nga ky zbulim. Disa nga shokët tanë dolën me shpejtësi, para se të zbrisnim unë dhe Avniu dhe filluan të këndonin këngë dasme. Ia nisën me “E bukur na ka dal’ nusja.” Unë nuk i kuptoja fjalët, por ndjeja bukurinë e muzikës e ngrohtësinë e zërave të tyre. Ata më dhuruan edhe një tufë me lule. Në port kishte dalë për të na pritur edhe motra e madhe e Avniut. Ajo na mori në shtëpinë e saj, në Tiranë, se ne s’kishim vendbanim. Në mëngjes u nisëm për në Shkodër. Shtëpia e Mulave ndodhej në lagjen Zdrale. Ende s’e di pse quhej pisllëk. Atje çdo gjë ishte shumë e pastër. Në portën e shtëpisë na priste nëna e Avniut, një grua zonjë, të cilën e desha shumë. Me të s’patëm asnjëherë kontradikta, megjithëse u përkisnim kulturave e brezave të ndryshëm. Ajo më trajtoi gjithnjë mjaft mirë, edhe pse isha e huaj. -Kur u kthyet në Tiranë?
-Në kryeqytet u kthyem shpejt, sepse filloi sezoni. Zumë vend në Hotel “Vjosa.” Jeta në hotel ishte e vështirë e me shumë mungesa, por ne u zhytëm në punë e s’kishim kohë të shihnim vështirësitë e banimit. Punonim me të gjitha energjitë tona për veprën “Jolanda” të Çajkovskit. Jolanda ishte përkthyer e unë duhet ta interpretoja në gjuhën shqipe. Tani ishte radha e Avniut për të më ndihmuar në shqiptim. Punoja shumë, por prapë ndihesha e shqetësuar. Një shoqja ime ruse, balerina e njohur dhe e famshme Biroska, më dërgoi një dhuratë të vogël. Ishte një elefant metalik. Ja, ky që sheh edhe sot në apartamentin tonë. Biroska kishte gdhendur aty dhe datën e premierës, 18-1-1958. Në traditën tonë elefanti është fatsjellës. -A u vërtetua supersticioni në rastin tuaj?
-Oh, plotësisht!. Shfaqja qe sukses i plotë. E për mua suksesi ishte i dyfishtë; muzikor e gjuhësor. Interpretova një opera të njohur të vendit tim, por në një gjuhë që ende s’e njihja e s’e flisja lirshëm. -A e mësuat shpejt shqipen? Ç ‘vështirësi hasët në përvetësimin e saj?
-Shqipen e mësova relativisht shpejt. E mësova më shumë përmes interpretimit të operave të ndryshme. S’di për çfarë arsye, por në Shqipëri edhe “Berberi i Seviljes,” “La Boheme,” “Peshkatarët e Perlave,” “Rigoleto” etj s’lejoheshin të interpretoheshin në gjuhët origjinale.
-Ndoshta më mirë për ju. U shtrënguat që në fillim të interpretonit shqip.
-Po , është e vërtetë.
-Në vitet ’50 në Shqipëri kishte mjaft rusë që punonin e banonin në vendin tonë. Gjuha ruse dëgjohej në rrugë, në restorante, radio, etj. Rusisht flisnin edhe shumë të huaj të ardhur nga vende të tjera komuniste. Kishe mundësi të shpreheshe në gjuhën amëtare kudo ku shkoje, apo jo?
-Kisha raste të shumta të flisja rusisht, por unë jetoja tani në Shqipëri e doja të flisja gjuhën e vendit. E quaj veten me fat që interpretova që në fillim në gjuhën shqipe veprat e kompozitorëve të njohur e të dashur për mua. Qe një përgatitje e duhur për të interpretuar edhe në operetën shqiptare “Lulja e Kujtimit” të kompozitorit Kristo Kono. Gjithsesi me Avniun vendosëm të flisnim shqip edhe kur ishim vetëm, në mënyrë që ta mësoja shpejt. Kështu unë flisja shqip në skenë dhe në shtëpi. Unë e mësova edhe shkodranishten për bukuri. Edhe sot e kësaj dite kur dal në pazar shitëset më ftojnë: “Eja shkodrane, bliji zarzavatet tek unë!”
-Pse zgjodhët dialektin e Shkodrës? Apo sepse burri dhe familja e tij vinin prej atij qyteti? Unë ndoshta do të zgjidhja “tironçen” dialektin e qytetit ku jetoja e punoja.
-Të mësosh gjuhë të huaja më duket se duhet talent. Të shqiptosh mirë, duhet të kesh vesh. Mua më pëlqente shkodranishtja me zanoret më të mbyllura, shumë afër belkantos, prandaj më duket se zgjodha këtë dialekt për të folur. Më duket se edhe shënimet që u lija fëmijëve për të kryer detyra të ndryshme, ua lija në gjuhën shqipe, si p.sh. “zbuloni kosin,” “futini ushqimet në frigorifer,” etj. Kur kthehesha i gjeja të korrigjuara fjalët e shkruara me gabime drejtshkrimore. Ishte një shkollë e mirë për mua. Mësova edhe ta shkruaja shqipen pa gabime.
-Pak vite pas ardhjes suaj në Shqipëri marrëdhëniet e ngushta të Shqipërisë me Bashkimin Sovjetik u acaruan e më vonë u ndërprenë plotësisht. Si e përjetuat ju prishjen e miqësisë me vendin tuaj të lindjes? -Në vitet ‘60, kur po prisheshin marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik, unë ndodhesha në atdheun tim, në qytetin e lindjes, ku po përgatitej një koncert i madh. Më vjen një letër nga Avniu, në të cilën më shkruante të kthehesha sa më shpejt. Nuk kuptoja dot arsyen e këtij nxitimi. Bisedova me vëllain e vogël dhe ai më shpjegoi situatën. Më këshilloi të mendohesha mirë e më tha se nëse dëshiroja mund të qëndroja aty e të mos kthehesha më në Shqipëri. Ishte një ngjarje tronditëse. Unë e lashë koncertin e u ktheva me vaporin e parë që udhëtonte nga Odesa për në Shqipëri. Atje ishte Avniu, aty ishte familja ime, atdheu i fëmijëve të mi e tashmë edhe atdheu im.
-A jeni penduar ndonjëherë për zgjedhjen tuaj?
-Jo!. Edhe sikur ta rijetoja jetën time përsëri, atë zgjedhje do bëja sërishmi pa më të voglin hezitim. Më rëndoi ndarja me vëllezërit e motrën, po unë s’mund të jetoja pa fëmijët e Avniun. Kur u ktheva në Shqipëri fillova të punoj për sezonin e ri. Më dërguan bashkë me disa artistë të tjerë në Republikën Çekosllovake. Interpretuam pjesë operistike në Pragë, Bërno, Luhashevicë, etj. Ky ishte turneu ynë i parë operistik. Lavdërime, vlerësime nga kritikë e artdashës të shumtë. Disa madje shprehnin një lloj habie. “S’e dinim se opera e Tiranës ishte kaq e mirë,” ishte një refren që dëgjohej ngado. Disa herë kënduam edhe shqip dhe suksesi qe i njëjtë.
-U kujtohet vënia në skenë e operës “Lulja e Kujtimit”?
-Pa tjetër. Provat i filluam menjëherë pas kthimit nga Çekosllovakia. Unë isha e emocionuar të interpretoja në një opera të kompozuar nga një shqiptar. Dhamë shfaqje në Tiranë e pastaj edhe në Korçë, në vendlindjen e autorit. Më mbahet mend mjaft mirë se pas kthimit nga Korça marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik u prishën përfundimisht. Në fillim mendova se kjo shkëputje do të ishte e përkohshme. U dëshpërova dhe u bëra pesimiste. S’kishte asnjë mundësi për të vizituar vendin e lindjes e për të parë e takuar vëllezërit e motrat e mia, nipërit e mbesat e shumta. Edhe letrat ishin tepër të rralla, por gjithsesi ishte një gëzim i madh sa herë arrinin në shtëpinë tonë. Unë isha shumë e lidhur me familjen, me operën, me kolektivin. Unë s’mund të shkoja ndërmend të shkatërroja familjen. Vuaja vetë shpirtërisht, por pa u ankuar tek askush.
-Pas koncertit në Çekosllovaki a patët raste të tjera të jepnit koncerte jashtë vendit?
Pas prishjes së marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik mua s’më nxorën më jashtë shtetit për koncerte.
-Kështu sukseset tuaja u kufizuan vetëm brenda vendit. -Jo vetëm u ndërprenë vajtjet jashtë shtetit, por më 1966 u hoqën nga repertori i operas të gjitha veprat e huaja. Interpretimet e mia u kufizuan shumë. Ky ishte dëshpërimi im i dytë. Më vonë na detyruan të shkonim të jepnim koncerte në qytete e fshatra. Opera, ushqimi ynë kryesor, mori fund. Të gjitha veprat u hoqën. Tani duhet të interpretonim këngë e pjesë që shoqëroheshin me fizarmonikë, jo me orkestër. Avniu hoqi dorë nga opera dhe iu kushtua kompozimit gjithnjë e më seriozisht.
-Si e keni ndjerë veten gjatë këtyre pesë dekadave të qëndrimit në Shqipëri.
-Mirë, shumë mirë. Shqiptarët i respektojnë të huajt. E kam ndjerë gjithnjë në qenien time respektin e përkujdesjen e tyre. Kudo më jepnin pa radhë, më zgjidhnin perimet apo frutat më të mira. Kur jetonim me tallona, më jepnin diçka më shumë dhe më pyesnin cilën pjesë të mishit të therur preferoja.
-Ju ishit soprano e pas disa vitesh u bëtë edhe mëmë. Si mundët t’i pajtonit dy detyrat e rëndësishme të jetës suaj?
-Kur linda vajzën e parë, Adelinën, kërkova një dado, por ishte e pamundur të gjendej dikush që të punonte në orët e vona të pasdites e deri natën vonë, kur mbaronin shfaqjet tona. Kështu fëmijët tanë, Adelina në fillim e Inva më pas, u rritën skenave të operas dhe të teatrove , ku ne shkonim për turne të ndryshme.
-Çfarë kujtoni më me dhimbje nga periudha hoxhiste?
-Një merak më ka mbetur nga ajo kohë, dalja në pension në moshën 45 vjeçare, tamam atëherë kur isha në kulmin e arritjeve të mia. Po socializmi kështu e kishte. Mbushje moshën, dilje në pension…/illyriapress.com/ KultPlus.com
