Këngëtarja e njohur shqiptare, Rita Ora dhe DJ Sigala kanë publikuar klipin e ri të shumëpritur të këngës ‘You For Me’.
Klipi i ‘You For Me’ vjen dy javë pas publikimit të këngës, që u pëlqye jashtëzakonisht shumë nga publiku duke grumbulluar afër 1 milion klikime, transmeton KultPlus.
“Klipi është i disponueshëm tani. Absolutisht më pëlqente ta filmoja këtë video në një vend të mrekullueshëm për mikun tim shumë të veçantë Sigala për ‘You For Me’. Shpresoj ta doni aq shumë sa ne e duam! Vikend të mbarë”, ka shkruar Ora në rrjetin social Instagram pas publikimit të klipit.
Romani ‘’Spanjës me Dashuri’’ (A España con Amor) i shkrimtarit dhe përkthyesit shumëgjuhësh Elvi Sidheri, që në vete ngërthen ndaras tre pjesë përbërëse të shtjellimit të ngjarjeve dhe personazheve të tij ku tre dashuri, tre kohë, tre periudha historike dhe tre pikëtakime shqiptaro-spanjolle, të sendërtuara në jetët, dashuritë, ngjarjet mbresëlënëse dhe historitë e tre grave, mishërojnë thelbin e këtij libri dhe urat lidhëse midis kulturave shqiptare dhe spanjolle, me ç’rast promovimi i këtij libri mbrëmë u bë në ambientin e KultPlus Caffe Gallery, shkruan KultPlus.
Ky roman përbëhet nga tre periudha të ndryshme kohore, që rrëfehen përmes historive të tre grave, tre femrave të cilat simbolizojnë në mënyrë të përkryer këtë origjinë kaq unike, të shpërfaqur me rrugëtimin e tyre jetësor, me kryeneçësinë burimore shqiptaro-spanjolle, me pasionet e zjarrta, antikonformizmin e përhershëm dhe karakterin e paepur tipik të këtyre dy popujve dhe kulturave.
Ngjarjet e këtij romani zhvillohen duke nisur nga ndodhitë e vrullshme të fillimit të Luftës Civile Spanjolle, me takimin e parë shqiptaro-spanjoll mes flakëve të këtij konflikti që pati shënjuar thellësisht shekullin XX, dhe vijojnë me vazhdimësinë e këtyre lidhjeve shqiptaro-spanjolle, përmes një tjetër figure femërore, në Tiranën e viteve 1970, mes mugëtirës së regjimit monist, dhe kulturës tiranase që nuk iu përkul diktaturës, ndërsa pjesa e tretë e librit shënon kthimin në Spanjë të ngjarjeve, përmes personazhit të tretë femëror, në kërkim të rrënjëve të saj në Madridin e ditëve të sotme.
Të pranishmit mbrëmë patën rastin të dëgjojnë dhe të bashkëbisedojnë në lidhje me përmbajtjen e këtij romani që autori e ka sjell para publikut shqiptar. Ndërsa, të pranishëm në këtë promovim ishin gazetarja e njohur Vera Pelaj dhe poeti, muzikanti dhe ish sportisti i njohur kosovar me banim në Madrid, Sylë Maxhera.
Fillimisht, mbrëmja nisi me fjalimin e gazetares Vera Pelaj e cila fillimisht kujtoi takimin e parë me autorin e tutje vazhdoi të fliste rreth romanit të tij.
“Para disa vitesh ishim në mbrëmje në një tavolinë krijuesish pas përurimit të krijimtarisë të një autori që u mbajt në Bibliotekën Kombëtare. Në atë tavolinë kishte botues, shkrimtarë, studiues, profesorë universitar, unë gazetare dhe Elvi. Nuk e njihja por ma morri mendja që edhe Elvi do të duhej të ishte nga bota krijuese”, ka thënë Pelaj.
Sipas saj, Elvi është një erudit i jashtëzakonshëm, poliglot i cili me punën e tij ditë e natë gjen libra nëpër stepa që ti përkthej e t’ia ofroj lexuesit shqiptar.
“Në romanin ‘Spanjës me dashuri’, ai ngërthen tre periudha që ndërlidhen ngjarjet e ndryshme mes Spanjës dhe Shqipërisë me personazhe interesante. Përmes romanit ai sjell botën spanjolle dhe shqiptare përmes tri periudhave të ndryshme kohore me breza të ndryshëm. Në letërsinë moderne shqipe Elvi sjell ngjarje, imazhe, personazhe e dashuri, kulturë madrilene e tiranase përmes romanit. Elvi ka stil të veçantë të të shkruarit, narracionit e trajtimit të ngjarjeve e personazheve. Ka fjalor shumë të pasur që lexuesi përveç kënaqësisë për të lexuar këtë roman, do të mësoj shumëçka tjetër”, përfundon Pelaj.
Ndërsa, muzikanti Sylë Maxhera i cili mezi priste të këndonte këngë spanjolle romantike, fillimisht ndau një kujtim dhe foli rreth rëndësisë që një autor si Elvi ekziston.
“Nuk kam absolutisht asgjë të përgatitur se është lehtë të flas për dikë si Elvi, si mik e si poet. Ai është një yll. Djali im 13 vjeçar më pyeti se pse Spanja nuk e njeh shtetin e Kosovës, dhe unë iu përgjigja se ka ca çështje politike. Ai më thotë se ‘’Jo babi, por janë trullana’’ në gjuhën shqipe. Prandaj, kemi njerëz si Elvi që është gjëja më e mirë që po na ndodh”, ka thënë Maxhera.
Tutje, vetë autori i këtij romani, Elvi Sidheri foli rreth përmbajtjes së librit dhe mesazhit të tij.
“Titulli i romanit nuk është thjeshtë dashuria ime si autor për Spanjën por është një libër ku dashuria shqiptaro-spanjolle është thelbi i librit. Janë tre breza të ndryshëm të mishëruar nga tre gra në tre kohë të ndryshme. Janë tre periudha historike e tre dashuri shqiptaro-spanjolle. Ngjarjet nisin në fillimin e luftës civile spanjolle. Unë desha të ringjallja në pjesën e parë të romanit dashurinë shqiptare-spanjolle mes një shqiptari idealist që shkon në luftën e Spanjës dhe një spanjolle aristokrate”, thotë Sidheri.
Sipas tij, këta dy personazhe janë dy njerëz të ndryshëm me dy filozofi të kundërta jete e dy vende të ndryshme që takohen dhe që në atë pikë dashuria e tyre shndërrohet në luftën e tyre.
“Kjo dashuri shqiptaro-spanjolle pastaj vazhdon në vitet e 70-ta në Tiranë pasi vajza e këtyre të dashuruarve lind në Tiranë dhe është brezi i dytë i këtij libri. Jam përpjekur që ta vë theksin në jetën kulturore të Tiranës së viteve 70-të sepse ka një problem pasi që pas viteve 90-ta me përshkrimin letrat të diktaturës është parë gjithmonë bardh e zi”, thotë ai.
Për Sidherin, brezi i tretë në këtë libër është mbesa e tretë shqiptaro-spanjolle ku më pas në vitet 2000 ajo kthehet në Spanjë në rrënjët e saj dhe kështu është sjell romani në ditët e sotme. Pra, janë tre breza, tre gra, tre lidhje kulturore shpirtërore shqiptaro-spanjolle.
Po ashtu, nëna e autorit, Luiza Sidheri e cila njëkohësisht është edhe redaktorja e këtij romani, foli për rëndësinë e grave dhe vajzave që shtypen në një shoqëri të tillë patriarkale.
“Pavarësisht zhvillimeve industriale e artit që lëviz përpara e mirëqenies në disa shtresa, jetojmë në shoqëri thellësisht patriarkale. Jemi vende me mendësi patriarkale andaj roli i fuqishëm i grave nuk dihet ose thjesht margjinalizohen. Prandaj, Elvi tek romanet e veta promovon gratë e vajzat që kanë guxim e dinë të shohin përtej humbjes së tyre e dinë të kërkojnë me dinjitet të drejtat e tyre”, thotë ajo.
Ndërsa, ëmbëlsia e natës ishte performanca muzikore e këngëtares së vogël Anna Krasniqi, e cila interpretoi këngët si: ‘Snowman’ nga Sia dhe ‘Tumankuqe’ duke kapluar tërësisht atmosferën në KultPlus Caffe Gallery me talentin e saj të veçantë e zërin që nuk njihte kufij.
Kështu, krejt në fund duartrokitjet ishin ato që zëvendësuan fjalimet ku të pranishmit patën rastin të shtrojnë pyetje ndaj autorit. Pastaj, nata vazhdoi tutje me biseda mes miqsh dhe artdashës të cilët u shoqëruan me meloditë e këngëve spanjolle ku kënga ‘No Volvere’ nga Gipsy Kings pushtoi atmosferën në KultPlus Caffe Gallery.
Elvi Sidheri është shkrimtar, përkthyes letrar, folës i pesëmbëdhjetë gjuhëve të huaja, me një bagazh përkthimesh të përbërë nga dhjetëra libra të zhanreve më të ndryshme, të përkthyera nga një sërë gjuhësh. / KultPlus.com
Nesër, më 17 Korrik 2021, bëhet një vit nga hyrja në fuqi e Ligjit për Mbrojtjen e Fëmijës, i cili është hartuar për herë të parë në Republikën e Kosovës. Pavarësisht kësaj, gjatë këtij viti nuk janë ndërmarrë veprimet e nevojshme për të garantuar zbatimin e plotë dhe efikas të Ligjit për Mbrojtjen e Fëmijës, përcjellë KultPlus.
Koalicioni i OJQ-ve për Mbrojtjen e Fëmijeve, ka dorëzuar sot tek të gjithë deputetët e Kuvendit të Republikës së Kosovës, disa letra me shkrime nga fëmijë në nevojë për shërbime sociale, të cilët kanë paraqitur nevojat e tyre dhe kanë kërkuar reagimin e deputetëve për zbatim të këtij ligji, me qëllim të sigurimit të mbrojtjes së tyre dhe garantimit të një jete dinjitoze për ta.
Ky vit i gjen fëmijët në një gjendje edhe më të rëndë si pasojë e pandemisë Covid-19, e cila mbi të gjitha ka rënduar situatën e fëmijëve, e veçanërisht fëmijëve të cenueshëm. Shumë fëmijë kanë mbetur pa marrë shërbimet dhe mbrojtjen e nevojshme që ndihmojnë në zhvillimin e tyre. Pandemia Covid-19 ka ndikuar në rritjen e numrit të fëmijëve pa përkujdes prindëror, rritjen e dhunës në familje dhe rrjedhimisht rritjen e nevojës për shërbime sociale, për të cilat urgjentisht duhet siguruar financim i qëndrueshëm përmes krijimit të Grantit Specifik për Shërbime Sociale. Në gjendje shumë të rëndë vazhdojnë të jenë fëmijët me aftësi të kufizuara dhe fëmijët e përfshirë në punë të rënda.
KOMF apelon karshi gjithë institucioneve përkatëse, për reagim dhe zbatim të menjëhershëm dhe tërësor të Ligjit për Mbrojtjen e Fëmijës. Vonesa të tilla në zbatim të legjislacionit që mbron fëmijët në Kosovë, rrezikojnë mirëqenien dhe përkeqësojnë edhe më tej gjendjen e fëmijëve e sidomos atyre të cenueshëm. / KultPlus.com
Para 70 e ca vjetësh Ernest Koliqi i madh, hapi shkollat shqipe në territoret etnike nga Rozhaja deri në Peshterë e Pazar të Ri, nga Tetova në Gostivar, Kërçovë, Strugë dhe Dibër. Dardania përjetoi lulëzim e arsimim më shumë se kurrë më parë gjatë historisë kombëtare. Fotografitë e kohës janë emocionuese: qindra nxënës shqiptarë me qeleshe në kokë e rroba të pastra kombëtare rrinë gatitu para flamurit kombëtar, ose mësojnë me përkushtim në klasat e tyre. Askush nuk ia ngriti një përmendore dhe nuk e kujtoi për këtë vepër madhore, askush nuk e thotë se punën e tij nuk e vazhduan, përkundrazi… e rrënuam!
‘’U hapën 173 shkolla fillore, 3 të mesme dhe disa gjimnaze të ulëta, ndërsa në vitin shkollor 1943-1944 ky numër u rrit në 400. Po në këtë vit shkollor mësimet i vazhdonin mbi 25 mijë nxënës’’.
Koliqi solli nga Shqipëria londineze qindra mësues. Ishte kjo një punë kolosale që nuk e bëri askush para tij dhe pas tij.
Brezi i vjetër i kujtonte me mall kur isha i ri shkollat e Koliqit, ashtu sikurse e kujtonin Shqipërinë Etnike. ‘’Ma të forta ishin shkollat fillore të Shqipnisë Etnike se sa shkollat e mesme sot’’, ta thoshte i sigurt secili që kishte mësuar në ato shkolla. Këtë ma thoshte gati çdo ditë babai im admirues i madh i Koliqit.
Vullnetarët e Rrafshit të Dukagjinit e të Malësisë e mbrojtën me gjak Shqipërinë Etnike e shkollat shqipe, duke iu kundërvënë forcave çetnike që bënë masakra të frikshme. Rrëfimet e babait tim, vullnetar Dukagjini, që sa nuk e la kokën në kufijtë e atdheut diku mbi Peshterë i kujtoj me emocione. Popullatën e pambrojtur shqiptare e shpëtuan nga gjenocidi forcat nacionaliste-balliste, por kur u futën brigadat partizane serbo-malazeze, të ndihmuara nga partizanët shqiptarë, mori fund Shqipëria Etnike, nisi gjenocidi. Ushtria serbo-malazeze vrau si kurrë më parë shqiptarë etnikë; mbyllën të gjitha shkollat shqipe nga Rozhaja deri në Pazar të Ri, dëbuan më shumë se gjysmën e popullatës, ndërsa ata që mbetën i detyruan të regjistroheshin boshnjak deh të mësonin serbisht. Kurrë më nuk u hapën shkolla shqipe. Heshtja e shqiptarëve të nëpërkëmbur vazhdoi mbi 60 vjet.
Për meritat e jashtëzakonshme përmendore Ernest Koliqit kanë kërkuar t’i ngrihen në Maqedoninë shqiptare, në Mal të Zi dhe në Dardaninë e çliruar. Mirëpo si një mallkim, ende bëjnë pengesa për ta përjetësuar në shtatore shqiptarin më të madh të arsimit dhe njërin ndër shqiptarët më të mëdhenj të rizgjimit kombëtar. / KultPlus.com
BBC Two do të publikojë një dokumentar special në 10 vjetorin e vdekjes së Amy Winehouse.
Ky muaj shënon 10 vjetorin e vdekjes së këngëtares së njohur, Amy Ëinehouse. Ajo ishte 27 vjeç kur vdiq, transmeton KultPlus.
Në përvjetorin e vdekjes së vajzës, mamaja e Amy, Janis, ka rrëfyer një dokumentar të ri për jetën e këngëtares. Ky dokumentar do të ketë pamje dhe intervista të papara, me miqtë dhe familjen e saj më të ngushtë. /KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani përmes një postimi në rrjetin social Twitter, ka falënderuar presidentin amerikan Joe Bide dhe kancelaren Angela Merkel për mesazhin e tyre të përbashkët përkrahës që Ballkani Perëndimor të integrohet në Bashkimin Evropian.
Osmani ka shkruar që me përkrahjen e ShBA-së dhe Gjermanisë mund të kundërshtohen fuqishëm ata që provojnë ta destabilizojnë rajonin.
“Faleminderit presidentit të ShBA-së, Joe Biden dhe kancelares Merkel për dërgimin e mesazhit të qartë të mbështetjes për integrimin e Ballkanit Perëndimor në BE në deklaratën e tyre të përbashkët. Me përkrahjen tuaj, ne do t’i kundërshtojmë fuqishmë ata që përpiqen ta destabilizojnë rajonin tonë.”, ka shkruar ajo.
Thank you to @POTUS & Chancellor #Merkel for sending a clear message of support for EU integration of the WB, in their joint declaration.
With your support, we will strongly counter those who try to destabilise our region.
We are stronger when we stand together. 🇽🇰 🇺🇸 🇩🇪 🇪🇺
Shtetet e Bashkuara dhe Gjermania do të qëndrojnë së bashku kundër agresionit rus, tha presidenti amerikan, Joe Biden, përderisa e priti në takimin lamtumirës në Uashington kancelaren gjermane, Angela Merkel.
Shefi i Shtëpisë së Bardhë tha se e ka ngritur shqetësimin e tij para zonjës Merkel rreth gazsjellësit që e lidh Gjermaninë me Rusinë, por se ata u pajtuan që Moska nuk mund të lejohet që ta përdorë energjinë si armë. / KultPlus.com
Rrjeti Ballkanik i gazetarisë Hulumtuese- BIRN, ka publikuar një raport rajonal vlerësues të transparencës qeveritare dhe llogaridhënies në Ballkanin Perëndimor, në të cilin Zyra e Presidentes Vjosa Osmani gjatë kohës sa ajo ishte ushtruese detyre është cilësuar institucioni më transparent në rajon në vitin 2020, përcjellë KultPlus.
Vlerësimi ka përfshirë institucione nga Kosova, Serbia, Maqedonia e Veriut, Shqipëria, Mali i Zi dhe Bosnja dhe Hercegovina.
Sipas Raportit të BIRN, të dhënat e Zyrës së Presidentit të mëparshëm ishin krejtësisht e kundërta; kërkesat për të drejtë informimi nuk merrnin asnjë përgjigje ose refuzoheshin pavarësisht detyrimit ligjor.
“Që nga 5 nëntori 2020, kur Vjosa Osmani u emërua Presidente në detyrë e Kosovës, të gjitha kërkesat për të drejtë informimi nga gazetarët e BIRN (si fatura shpenzimesh, të dhëna financiare, ose procesverbale takimesh) janë zbuluar plotësisht, dhe në një kohë rekord, madje edhe para përfundimit të afatit ligjor”, thuhet në Raportin e BIRN-it.
Për periudhën 6 nëntor 2020 e deri ne fund te vitit 2020, Zyra e Presidentes ka pranuar 9 kërkesa për qasje ne dokumente publike. Këto kërkesa janë bërë një nga një person fizik, një nga një anëtarë i Komisionit për Legjislacion, Mandate, Imunitet, Rregullore te Kuvendit dhe Mbikëqyrjen e Agjencisë Kundër Korrupsion, si dhe shtatë nga mediat.
Në një diskutim të organizuar nga BIRN, Artan Murati, zëvendësshef i stafit të Presidentes, ka thënë se kjo transparencë e Zyrës është më shumë se vlerësim, përgjegjësi.
Sipas tij, Zyra e Presidentes, është dhe do të jetë e hapur ndaj çdo kërkese të shtruar, duke ofruar informacionet e kërkuara.
“Kemi hapur Zyrën përballë mediave, duke lehtësuar punën e tyre dhe duke dëshmuar vullnetin dhe gatishmërinë tonë për transparencë të plotë. Një hapje e tillë përballë kërkesave nga më të ndryshme jemi plotësisht të bindur se ka ndikuar edhe në besimin e qytetarëve në institucionin e Presidencës”, ka potencuar Murati. Më tej, ai ka thënë se ekziston vullneti i plotë i Presidentes të vendit, zonjës Vjosa Osmani që Zyra e Presidentes të jetë e hapur plotësisht si në vendimet që merr, po ashtu edhe në shpenzimin e parasë publike.
“Ky çmim sot, është një inkurajim për ne që të vazhdojmë me po këtë gatishmëri, që të jemi të hapur përballë secilës kërkesë, përballë secilit qytetarë në raport me secilin vendim apo shpenzim që bëhet në kuadër të Zyrës së Presidentes. Do të synojmë që të kemi qasje proaktive në këtë drejtim, duke shikuar mundësinë që dokumentet jo-sensitive të publikohen nga vetë Zyra”, ka theksuar në debat, Murati. / KultPlus.com
Pulla më e rrallë në botë po kthehet në Britani për herë të parë pas 143 viteve.
Guiana Britanike 1c Magenta (1856), e cila është përshkruar si “Mona Lisa e botës së pullave”, u ble për 8.3 milion dollarë nga tregtari i rrallë i pullave Stanley Gibbons në ankand muajin e kaluar, transmeton KultPlus.
Për gati një shekull e gjysmë, pulla është mbajtur në koleksionet jashtë vendit, por ajo tani do të shfaqet në dyqanin kryesor Stanley Gibbons në Londrën qendrore. Gibbons tha se kjo pullë mendohet të jetë artikulli më i vlefshëm i prodhuar në botë, rreth 2.5 milion herë më i vlefshëm se ari 24 karat.
Gjatë transportimit në Britani, pulla do të ketë një siguri të madhe. Pulla do të vendoset në një sallë ekspozite, ku do të ruhet në një kasafortë para se të shfaqet në një kornizë të porositur posaçërisht, me zero oksigjen.
Vula tetëkëndore, e shtypur në të zezë në letër të purpurt dhe me përmasa 29 x 26 mm, përmban një anije me vela me tre maste, si dhe moton “Damus Petimus Que Vicissim” që përkthehet në “ne japim dhe presim në kthim”.
Tregtari tha se po harton plane për të vënë pullën në dispozicion të koleksionistëve përmes një skeme të pronësisë së përbashkët, duke sugjeruar që aksionet në pikturat kryesore mund të shiten për më pak se 20 £.
Graham Shircore, shefi ekzekutiv i Stanley Gibbons, tha: “Giana Britanike 1c Magenta është me të vërtetë graili i shenjtë i filatelisë. “Është me të vërtetë një lloj, dhe ne jemi të kënaqur që po e mirëpresim atë përsëri në tokën Britanike, ku shpresojmë të mbetet.
Pulla ishte ekspozuar më parë në Muzeun Kombëtar të pullave në Uashington DC, si hua nga ish-pronari i saj, krijuesi amerikan i këpucëve Stuart Weitzman. / KultPlus.com
Një lajm i mirë është dhënë sot nga mediat gjermane për ribashkimin e lumtur të një familjeje që u nda gjatë përmbytjes katastrofike në Gjermani.
Babai shqiptar Shefik Hyseni, 46 vjeç, arriti të shtrëngojë në krahë vajzat e tij, Lauretën dhe Altunën, të cilat i kishin shpëtuar me helikopter.
Shefik Hyseni nuk e dinte me orë të tëra nëse i kishte humbur vajzat e tij në përmbytjen e vdekjes! Babai pati frikë për jetën e Lauretës 13 vjeçare dhe të Altunës 17 vjeçare.
A kishin qenë në gjendje të dilnin të sigurta në kohë?
Hyseni tha për BILD: “Të mërkurën në mbrëmje vajzat e mia më telefonuan dhe më thanë se uji kishte hyrë tashmë në katin e parë!” tha 46-vjeçari që vrapoi menjëherë në shtëpi.
Por kur ai arriti nuk kalonte dot më – uji ishte kudo!
“Hera e fundit që fola me to ishte rreth orës 21:00. Pastaj lidhja u ndërpre”.
Krejt i dëshpëruar, punëtori priti tërë natën në një urë nga e cila mund të shihte shtëpinë e tij. Por dje në orën 5.30 pasdite i erdhi lajmi që e lumturoi si kurrë: Fëmijët e tij ishin shpëtuar nga shtëpia e përmbytur me helikopter.
Babai shqiptar tha: “Ne vetëm kemi qarë në krahët e njeri –tjetrit. Tani duhet vetëm të shohim se çfarë ka mbetur nga shtëpia jonë”./lapsi.al / KultPlus.com
Publikohen disa dokumente me siglën “Tepër sekret”, të nxjerra së fundmi, nga Arkivi i Ministrisë së Punëve të Jashtme në Tiranë dhe Arkivi Qendror i Shtetit, të cilat i përkasin një periudhe kohe nga (1969-1991), ku ndodhet një korrespondencë ndërmjet Ministrisë së Punëve të Jashtme me Komitetin Qendror të PPSH-së dhe disa prej përfaqësive diplomatike shqiptare të akredituara në Perëndim, si Romë, Paris, etj., me telegrame, relacione, raporte, informacione, urdhëresa, nota diplomatike, ftesa, artikuj gazetash të shtypit botëror, flet-palosje, fotografi, etj., ku bëhet fjalë për Nënë Terezën e Kalkutës, Shenjtoren e famshme me origjinë shqiptare, Gonxhe Bojaxhi, fituese e disa çmimeve ndërkombëtare, si: “Padmashir”, dhe “Nehru”, nga qeveria indiane në vitin 1963 dhe 1972, “Magnasia” nga qeveria filipinase e cila e shpalli gjithashtu si “Gruaja e merituar e Azisë”, disa çmime paqeje nga SHBA, “Ambrogino i artë” nga Milano, “Nëna universale” në 1974 nga qendra e orientimit të emigrantëve, dhe çmimi ‘Nobel’ për Paqen, në 1979-ën. Kalvari i Nënë Terezës që nga viti 1969, e cila nëpërmjet kanaleve diplomatike franceze dhe italiane, i kërkoi Tiranës zyrtare, që të vinte në Shqipëri, në atdheun e saj, për të vizituar nënën, Roza Bojaxhi, që në atë kohë ishte në moshën 86 vjeçare dhe e sëmurë, si dhe motrën e saj, Age, të cilat banonin në Tiranë. I gjithë dokumentacioni i plotë, (tashmë i de klasifikuar), i nxjerrë nga arkivat e shtetit shqiptar, bëhet publike për herë të parë nga Memorie.al, ku hidhet dritë mbi të gjithë aktivitetin bamirës së Shenjtores së famshme, në ndihmë të të varfërve në të gjithë botën dhe dëshirën e saj të jashtëzakonshme për të ndihmuar bashkëatdhetarët e saj në Shqipërinë komuniste, si dhe heshtjen totale të Tiranës zyrtare dhe udhëheqjes së lartë komuniste të asaj kohe, me në krye Ramiz Alinë e Nexhmije Hoxhën, të cilët me pretekse të ndryshme, penguan ardhjen e saj në Shqipëri dhe e lejuan vetëm në vitin 1989, në sajë të presionit të madh ndërkomëtar!
Edhe pse në të gjithë botën ajo njihej si Nënë Tereza e Kalkutës, Shenjtorja e famshme Gonxhe Bojaxhi, fituese e disa çmimeve ndërkombëtare dhe e çmimit ‘Nobel’ për Paqen në vitin 1979, nuk e fshehu kurrë origjinën e saj shqiptare, madje duke kërkuar që nga viti 1969, nëpërmjet kanaleve diplomatike franceze, italiane etj.,(ku u angazhuan krerët më të lartë të diplomacisë së këtyre dy shteteve), që të vizitonte nënën dhe motrën e saj që jetonin në Tiranë.
Por edhe pse lidhur me kërkesën e vazhdueshme për të vizituar atdheun e saj, asokohe dhe më pas u angazhuan disa prej diplomatëve kryesore të këtyre dy shteteve Perëndimore me të cilat Tirana zyrtare kishte marrëdhënie diplomatike, regjimi komunist i Enver Hoxhës, nuk e lejoi atë kurrsesi të vinte dhe të shikonte nënën e saj që ishte në momentet e fundit të jetës dhe Age Bojaxhi, u nda nga jeta me pengun e madh që s’mundi ta shihte edhe njëherë të bijën e saj, Gonxhen, të cilën s’e kishte pare, që kur ajo ishte fëmijë, kohë kur ajo ishte larguar nga shtëpia për t’u bërë murgeshë.
Por edhe pas kësaj, Nënë Tereza e Kalkutës, siç njihej ajo në të gjithë botën për shkak të misioneve të saj të bamirësisë në ndihmë të të varfërve dhe të vobektëve kudo që ata ndodheshin, në të gjitha skajet e globit, jo vetëm që nuk u zemërua me ata që nuk e lejuan të shihte nënën e saj, para se të ndërronte jetë, por përkundrazi, u lut për ta dhe vijoj të kërkonte pa u lodhur, për vite me radhë, që ajo të vinte një ditë në vendlindjen e të parëve të saj, qoftë dhe për të vënë një tufë me lule mbi varrin e nënës dhe motrës së saj, që tashmë ishin larguar nga jeta.
Por kërkesat e saj, për dy dekada (nga viti 1969, deri në 1989-ën), hidheshin poshtë me pretekste nga më absurdet nga ana e regjimit komunist të Enver Hoxhës dhe më pas, pasuesit të tij, Ramiz Alisë e Nexhmije Hoxhës, të cilët shikonin pas saj dhe njerëzve që e shoqëronin: një “agjente të Vatikanit”, etj.!
Lidhur me këto si dhe të gjithë kalvarin e saj prej më shumë se dy dekadash për të ardhur në Shqipëri, ku mendonte që të hapte Shtëpitë e Bamirësisë, siç kishte bërë në vende të ndryshme të botës, si dhe arsyen e vërtetë sepse Ramiz Alia dhe Nexhmije Hoxha, vendosën që ta pranonin atë në vitin 1989, kur dhe erdhi për herë të parë në atdheun e saj, bëhet fjalë në shumë dokumente arkivore, ku ndodhet një korrespondencë ndërmjet Ministrisë së Punëve të Jashtme në Tiranë me Komitetin Qendror të PPSH-së dhe disa prej përfaqësive diplomatike shqiptare të akredituara në Perëndim, si Romë, Paris, etj., me telegrame, relacione, raporte, informacione, urdhëresa, nota diplomatike, ftesa, artikuj gazetash të shtypit botëror, revista, flet-palosje, fotografi, etj., etj., të cilat publikohen për herë të parë nga Memorie.al., në rubrikën historike dossier, duke filluar nga ky numër.
Vijon nga numri i kaluar
Relacioni i ambasadës shqiptare në Romë për Ministrinë e Punëve të Jashtme në Tiranë, me teksti i një emisionit televiziv, realizuar për Nënë Terezën
Emisioni televiziv
Nënë Tereza Viti 1989
Dosja 1204
Nënë Tereza…Shqiptare… lindur në qytetin e Shkupit, në vitin 1910. Janë dy motra dhe një vëlla. Emri i saj i vërtetë është Gonxhe, mbiemri Bojaxhiu. E ëma dallohej për një karakter të fortë dhe dhimbsuri të madhe. Gonxhja e vogël, një fëmijë i shkathët, plot gjallëri e gëzim.
Babai i saj merrej me veprimtari ndërtimi. Vdiq shumë i ri në moshën 42 vjeç. Familja mbeti në varfëri të madhe.
Gonxheja ishte 18 vjeç, kur shkoi jashtë atdheut në seminarin “Motrat e San Loretos”. Bashkë me të emigroi edhe i vëllai. Qëndruan në Shqipëri nëna dhe e motra Age. Të dyja bashkë kanë vdekur disa vite më parë.
Në seminar Gonxhe Bojaxhi, dallohet për koherencë mendimi dhe veprimi, për studim të apasionuar dhe për dashurinë ndaj shoqeve.
Më 6 janar të vitit 1929, Gonxheja, dërgohet nga Seminari në Kalkuta të Indisë dhe pikërisht në Entali, një distrikt i Kalkutës, ku dha mësimin e gjeografisë në degën vendase të kolegjit të “Motrave Loreto”. Në Kalkuta, si mësuese por në radhë të parë si njeri, ajo u njoh me varfërinë e vërtetë, me Indinë e vdekjeve nga uria, të mjerimit dhe me fatin e zi të qindra mijra të pastrehëve dhe të papunëve.
Natyra e saj humane u ndikua së tepërmi nga ky realitet i hidhur. Dashurinë për nxënëset dhe kolegët ajo e shtriu më tej. Në zemër dhe mendjen e saj, hodhi rrënjë ndjenja se si qenie njerëzore, ajo duhet të bënte edhe personalisht diçka më tepër për njeriun, për njeriun e varfër, të sëmurë, të pambrojtur.
Kjo ndjenjë e kthyer tashmë në qëllim final i dha kurajën e duhur që në shtator të vitit 1948, ajo të largohej nga “Motrat Loreto” dhe t’i dedikohej bamirësisë, ishte 38 vjeç izoluar në një spital në Bejrutin Perëndimor. Përpjekja e saj pati sukses. Fëmijëve i’u dha asistenca e duhur. Këto pamje prekëse tingëllojnë si një thirrje, për paqe në një Liban, ku zhurma dhe zjarri i artilerisë po shkreton për ditë e më shumë jetën njerëzore.
Mbase – thotë ajo në këtë takim në Universitetin Harvard, këtu në Amerikë, nuk është problem tek varfëria ekstreme e kafshatës së bukës, por këtu ka me miliona njerëz që nuk ndjejnë gjatë tërë jetës, afeksionin njerëzor. Kjo është varfëri edhe më e madhe. Bamirësia shpirtërore dhe material, bamirësia e ndjerë dhe e kryer në emër të dashurisë së pastër për njeriun, bamirësia e mbrujtur me një mendim të thellë human, të cilin vetë ajo e shpreh me fjalët tepër të thjeshta, iu shpërblye Nënë Terezës nga një opinion në shkallë botërore:
Janë çaste të dhënies së çmimit “Nobel” për veprën e saj bamirëse. Një symbol që shpreh mirënjohje nga mijra vetë, të cilët janë përpjekur t’i ndihmojë në prag të vdekjes, apo në ekstremin e urisë, e milionave të tjerëve që, në vobektësinë e tyre të varfërisë, të lebrës, malaries, të braktisjes dhe pasigurisë për të nesërmen, shohim tek veprimi i Nënë Terezës, një akt dashurie për njerëzimin që sfidon sadopak padrejtësitë e mëdha të shoqërisë.
Tani, në moshën 79 vjeçare, Nënë Tereza, bën këtë udhëtim në atdheun e saj, të prekë tokën, të shohë varret e nënës e të motrës, të njihet me një realitet që mbi të gjitha e çmon dhe ngre lart vlerat e njeriut.
Ky tren për Kalkuta do ta çonte atë drejt stacioneve të shumta të njerëzimit, urisë dhe vdekjes. Vendoset në një nga lagjet më të varfra, në këtë ndërtesë modeste. Pranë ka disa nga ish – nxënësit e saj. Në këtë periudhë, India ndodhej në valën e turbullirave nacionaliste. Pasojat e Luftës civile: mijëra refugjatë që vdesin rrugëve.
Nënë Tereza, ky është tani emri me të cilin e njohin të gjithë, përpiqet të gjendet pranë sa më shumë njerëzve që vdesin nga uria, të ndihmojë, me fjalën e mirë, me dorë të dhembshur, me ndonjë ushqim e ndihma mjekësore.
Krijohet kështu qendra e bamirësisë në Kalkutën e mjerimit. Është një organizatë modeste por që ka një statut të vetin dhe një moto humane: “Nuk ka rëndësi se sa bën dhe sa jep për të vobektin, rëndësi ka sa ndjenjë sinqeriteti dhe dashuritë për njeriun, fut në veprimin tënd”. Përsa i takon fondeve të organizatës, sipas statutit, burimi i vetëm janë lëmoshat e njerëzve të veçantë, jo të qeverive, organizatave të tjera apo edhe kishës.
Pranohen vetëm kontribute individuale:- Njeriu për njeriun – një filozofi bamirësie që në sajë të Nënë Terezës, filloi gradualisht të përhapë jo vetëm në Indi por edhe në vende të tjera të botës, ku varfëria dhe mjerimi bëjnë kërdinë. Duke patur gjithmonë qendrën në Kalkuta të Indisë, ajo ndërmerr disa udhëtime, në vende të Amerikës Latine, në Afrikë por edhe në Evropë e në SHBA, në zona të tilla si lagja e varfër “South Bronx” e New York.
Edhe në Libanin e dërrmuar nga plagët e luftës, Nënë Tereza ndërmerr një veprim human. E ndodhur këtu gjatë periudhës kur trupat izraelite kanë rrethuar Bejrutin pak vite më parë, ajo ndërhyn me autoritetin e saj për një pushim zjarri disa orësh, në mënyrë që njerëzit e kryqit të kuq t’ju japin ndihmë disa fëmijëve sakatë.
Relacion i ambasadorit shqiptar në Romë, Dashnor Dervishi, dërguar Ministrisë së Punëve të Jashtme në Tiranë, me të dhëna biografike për Nënë Terezën, të nxjerra nga libri që i kushtohet asaj
R.P.S.SH.
Ministria e Punëve të Jashtme Romë 10 qershor 1989
Ambasada – Romë
Nr.370
MINISTRISË SË PUNËVE TË JASHTME
(Drejtorisë së Parë)
T I R A N E
Bashkangjitur ju dërgojmë librin mbi Terezën e Kalkutës dhe një shënim të shkurtër mbi jetën e aktivitetin e saj.
Nënë Tereza e Kalkutës ose Anje Gonxha Bojaxhiu, lindi më 27 gusht 1910 në Shkup. Mori edukim fetar që në rini dhe më 1928, familja e dërgoi në Irlandë në Kongregacionin e suorave misionare të Loretos. Pasi mbaroi shkollën fetare, u dërgua në Indi dhe punoi për 20 vjet si mësuese në kolegjin fetar, të suorave të Loretos në Kalkuta.
Në 1948 u lirua me kërkesë të saj nga kolegji për t’u marrë me kurimin e të varfërve, lebrozëve dhe të njerëzve të lënë rrugës, gjithnjë nën kujdesin e kongregacionit të Loretos. Bëri tre muaj kurs mjeksie, pranë misionit fetar amerikan në Patn… dhe pas kësaj u kërkoi autoriteteve të Kalkutës ndërtesë për ta përdorur për mjekimin e të pastrehëve dhe të sëmurëve.
Me 1950 u formua nën drejtimin e saj, kongregacioni femëror me emrin “Misionare të bamirësisë” që e ruan edhe sot, këtë emrin dhe ajo konsiderohet si themeluese. Më 1963, këtij kongregacioni iu shtua dhe krahu i bamirësve meshkuj. Sot ky kongregacion “bamirësie” ka një shtrirje thuajse në të gjitha kontinentet. Ky kongregacion, krahas anës fetare, mbështetet në veprat e bamirësisë, konsiderohet si ndihmues i të varfërve, jetimëve, njerëzve të abandonuar, njerëzve me fatkeqësi, në vetmi, sëmurëve, etj.
Moto e këtij kongregacioni është rifitimi shpirtëror i njeriut edhe në momentet e fundit të jetës. Tereza i mësoi misionareve të saj moton: “Fëmijëve, të varfërve, të gjithë atyre që vuajnë, u ofroni gjithnjë një buzëqeshje të lumtur. U jepni atyre jo vetëm kursimin por dhe zemrën” që u bë e pranueshme nga të gjitha misionet e bamirësisë në shërbim të veprës fetare të kishës.
Qeveria indiane më 1963 i dha çmimin “Padmashri”, për paqe dhe më 1972, “Çmimin Nehru”. Më 1963 qeveria filipinase i dha çmimin “Magsaisa” dhe e shpalli “gruaja më e merituar e Azisë”. Në 1971 SHBA, i dhanë disa çmime për paqe, ndërsa Universiteti Katolik amerikan i dha laurën e nderit. Më 1973 iu dha çmimi “Ambrogino i artë” i qytetit të Milanos, ndërsa në 1974 i’u dha çmimi “Nëna universale” nga qendra e orientimit të emigrantëve, nga Universiteti Fetar i Kanadasë, iu dha laura e nderit dhe në 1979, iu dha çmimi “Nobel” për paqen.
Drejton aktualisht kongregacionin e “misionarëve të bamirësisë” dhe udhëton në të gjitha vendet, ku ka misione dhe qëndrat e tyre. Tre vjet më pare, ajo telefonoi direkt në ambasadë dhe shprehu dëshirën për të vajtur në Shqipëri, si vizitore e thjeshtë, për të bërë homazh në varrin e nënës së saj (të atin tha se ja kanë vrarë serbët). Në atë kohë edhe ambasadori italian pranë FAO-s, kërkoi që Tereza të vijë për disa ditë në Shqipëri. Kohët e fundit, shumë arbëreshë kanë përsëritur dëshirën e Terezës për të shkuar në Shqipëri, për të parë tokën e të parëve të saj.
Ndërmjet të tjerëve edhe prof. Catapano ka biseduar me Gonxhe Bojaxhiun dhe na ka sjellë dëshirën e saj. Sipas tij, ajo kërkon të vijë në Shqipëri si çdo vizitor, jo nën petkun fetar, jo me bujë, për të parë varrin e nënës së saj, para se të vdesë. Prof. Catapano, thotë se është gati që ta shoqërojë, gjatë vizitës private në Shqipëri.
AMBASADORI Q. T.
(Dashnor Dervishi)
Informacion i Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit, dërguar Ministrisë së Jashtme, lidhur me përgatitjen e vizitës të Nënë Terezës në Shqipëri
Drejtoria e Parë
I n f o r m a c i o n
Viti 1989
Kryetari i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve arbëreshë dhe miku i vendit tone, Prof. Giuseppe Del Gaudio, me anë të një letre dërguar ambasadorit tonë në Romë, i shpreh dëshirën e Nënë Terezës (Gonxhe Bojaxhiut), për të bërë një vizitë në Shqipëri, “për të puthur tokën mëmë, para se të vdesë”. Në këtë vizitë ajo, do të shoqërohet nga Giuseppe Del Gaudio dhe miku e shoqëruesi i saj Gjergj Gashi.
Nënë Teresa, është një personalitet shumë e dëgjuar sot në botë, për shërbimet e saj filantropike në vendet e varfra të botës si në Azi, Afrikë, Lindjes së Largme, etj. Për veprimtarinë e saj bamirëse i janë akorduar një sërë çmimesh, si: çmimi “Padmashir”, dhe “Nehru”, nga qeveria indiane në vitin 1963 dhe 1972, çmimi “Magnasia” nga qeveria filipinase e cila e shpalli gjithashtu si “Gruaja e merituar e Azisë”, disa çmime paqeje nga SHBA, çmimi “Ambrogino i artë” nga Milano, çmimi “Nëna universale” në 1974 nga qendra e orientimit të emigrantëve, dhe çmimi “Nobel” në 1979.
Aktualisht Nënë Tereza, drejton kongregacionin “Misionarët e Bamirësisë”.
Sipas arbëreshëve, miq të vendit tone, Nënë Tereza, përmend kudo me krenari faktin që është shqiptare, nuk ka folur ndonjëherë kundër vendit tonë, gëzon simpati të madhe në rrethet arbëreshe e kosovare, për shkak të origjinës dhe ka kontribuar moralisht e materialisht në mbështetje të çështjes së Kosovës.
Vizita e saj në Shqipëri, theksojnë arbëreshët e kërkuar dhe më parë prej saj, do të shërbente si barrierë ndaj ndonjë fushate të mundshme, kundër të drejtave të njeriut në Shqipëri, nëse ajo do të vdiste, pa u lejuar të shikojë vendlindjen e saj.
Lejimi i Nënë Terezës, për të ardhur në vendin tonë, në kushte kur çështja e respektimit të të drejtave të njeriut, është sot në rend të ditës dhe ka tendencë të vijë duke u rritur dhe më shumë, do të ishte një argument i fortë në dorën tone, për t’iu kundërvënë me fakte sulmeve e presioneve, që na bëhen nga qarqe e organizma të ndryshme armiqësore.
Ardhja e saj në vendin tonë, padyshim që nuk do kalojë pa bujë dhe në këtë kuadër indirekt do bien poshtë dhe shumë nga pretendimet e shpifjet, se në vendin tone, besimtarët e klerikët, persekutohen e vriten. Përpos kësaj, kjo do t’u japë dorë gjithashtu miqve të vendit tone, të na mbrojnë me argumenta, në organizmat ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, në të cilat nuk merr pjesë vendi ynë.
Efekt pozitiv, mendojmë se do të ketë dhe tek shumë miq e dashamirës të vendit tonë, të cilët kanë simpati për Shqipërinë, pavarësisht nga qëndrimi ynë ndaj fesë. Kjo do të jetë e ndjeshme gjithashtu dhe tek komuniteti arbëresh në Itali, si dhe masën kosovare, për të cilën thuhet se ajo i ka përkrahur.
Ardhja e saj në Shqipëri, mund të shfrytëzohet nga ana jonë për t’i treguar asaj realitetin e vërtetë të vendit tonë, paqen e qetësinë në të cilën jeton populli ynë, arritjet e tij, kujdesin që tregohet për arsimin, kulturën, traditën etj. Do të jetë ky një ballafaqim i realitetit me ç’ka ka shpifur deri më sot Vatikani.
Por natyrisht nuk përjashtohet, që vizita e saj në vendin tonë të shfrytëzohet nga qarqe keqdashëse për të vërtetuar se gjoja dhe Shqipëria, po bën koncesione në çështje parimore, siç është ai i qëndrimit ndaj fesë. Kjo mund të pasohet dhe si pëshpëritje në opinionin tonë, lidhur me fenë, etj.
Në rast se do të bëhet vizita e saj, pa publicitet nga ana jonë, mendojmë t’i organizohet një program i shkurtër vizitash, në qendrat kulturore, historike, e shëndetësore, (duhet pasur parasysh se ajo ka mbaruar studimet, për histori-gjeografi) dhe të shoqërohet nga ndonjë shkrimtar ose studiues, që të zhvillojë biseda e të japë shpjegime të dobishme.
Paraprakisht, organet kompetente, të hetojnë për shtëpinë e njerëzit e afërm të saj në Shqipëri, nëse ka dhe qëndrimin e tyre. Është e logjikshme që ajo, t’i kërkojë t’i takojë ata nëse jetojnë, ose të bëjë vizitë në varret e tyre. Për këtë nevojiten të merren masa sa në parë, për vizitat që mund të organizohen me familjarët, me qëllim që të mos lindë ndonjë problem i papëlqyer./Memorie.al / KultPlus.com
Një pilot 18-vjeç ka thyer rekordin e librit Guiness, duke u bërë piloti më i ri i cili udhëtoi me aeroplan rreth botës.
Travis Ludlove nga Buckingemshire, ka ateruar në Holandë të martën. Ai udhëtoi 44 ditë dhe gjatë asaj kohe ka përshkuar 40.072 kilometra.
I riu është 13 ditë më i ri sesa rekordmeni i mëparshëm.
Adoleshenti ka thënë se e tëra çfarë e ka brengosur ishte zgjimi në orët e hershme të mëngjesit, shkuarja në shtrat në orët e vona dhe kushtet klimatike siç janë stuhitë.
“Është një ndjenjë e çuditshme, kam mbërritur dhe e di se tani më nuk kam për çfarë të brengosem”, ka thënë Travis.
Me pilotim filloi të merret kur ishte 12-vjeçar, e pasi mbushi 14 u bë piloti më i ri në Britani.
Me aeroplanin Cesna 172R prodhim i vitit 2001, fluturoi mbi Evropës, duke kaluar nëpër Rusi e Amerikë, për të përfunduar në Kanada e më pas në Groenlandë e Islandë.
Rekorderi i mëparshëm ishte Maison Andrews nga Louisiana që kreu fluturimin e tij gjatë vitit 2018. / Express / KultPlus.com
“I want to show and motivate young people.”
Travis Ludlow has just set the world record for the youngest person ever to travel around the world in a plane.
Zbulimi i disa varreve në Përmet gjatë punimeve për infrastrukturën rrugore po ngjall reagime.
Shoqata antikomuniste e të përndjekurve politikë thotë se dyshon se varret janë të të zhdukurve nga diktatura komuniste, pasi zona është në një ish-repart të Ministrisë së Brendshme. Ndërsa Prokuroria e Përmetit thotë se është në pritje të vlerësimit të ekspertëve të monumenteve dhe mjekësisë ligjore pasi varret dyshohet se janë të periudhave më të hershme.
Punimet në infrastrukturën rrugore në Përmet kanë nxjerrë në dritë në pjesën fundore të qytetit disa varre ende të paidentifikuara nga autoritetet shtetërore. Shoqata antikomuniste e të përndjekurve politikë thotë se dyshon se varret janë të të zhdukurve nga diktatura komuniste. Kryetari i kësaj shoqata Nebil Çika tha se në diktaturën komuniste zona ku janë gjetur varret ka qenë një repart ushtarak i Ministrisë së Brendshme ku nga të dhënat arkivore dhe dëshmitë dyshohet se kryheshin ekzekutime të kundërshtarëve politikë.
“Janë katër varre që ne kemi gjetur, në fakt dyshohet nga dëshmitarët dhe nga indiciet që të jetë një varrezë shumë e madhe. Pra, edhe ndërtesat që janë ndërtuar këtu, një pjesë e tyre dyshohet që të jenë bërë mbi varre. Në diktaturën komuniste këtu ka qenë një repart ushtarak, nga ato repartet famëkeqe të ndjekjes që ndiqnin armiqtë e komunizmit, diversantët, ata që arratiseshin dhe deri në vitin 1991 ka qenë qendra më e madhe e stërvitjes së ushtarëve të kufirit. Në bazë të të dhënave që kemi dhe nga arkivi i Ministrisë së Brendshme, por edhe nga dëshmitarët, këto lloj repartesh të izoluara, në varësi të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe të Sigurimit të Shtetit përdoreshin dhe si vende ekzekutimi për kundërshtarët e regjimit, ata që dënoheshin me vdekje, ata që vriteshin ose kapeshin në kufi, varroseshin në këto vende”, thotë ai për Zërin e Amerikës.
Ndërsa Bektash Osmani ish-i përndjekur politik në Përmet thotë se të dhënat e kohës dëshmojnë se në këtë zonë u pushkatua një klerik katolik, Dom Gjergj Gjeçaj dhe familjarët e kanë kërkuar trupin e tij.
“Këtu ka qenë repart ushtarak dhe këtu është pushkatuar në vitin 1947 një prift katolik Dom Gjergj Gjeçaj. Të afërmit kanë ardhur disa herë dhe kur morën vesh edhe zbulimin e varreve erdhën dhe thanë se kur të hapet të shikojmë por nuk e besojmë se është këtu “, thotë ai për Zërin e Amerikës.
Duhet të ketë edhe varre të tjera, thotë Bektashi nga bisedat që ka bërë me inxhinierët e kompanisë pasi zona ku janë gjetur varret duket se është fillimi dhe mund të jetë më e gjerë.
“Këtu nuk janë pak viktima. Sipas të dhënave duhet të jenë edhe më shumë edhe në godinat më tutje. Kështu tha dhe inxhinieri i firmës, në rrëzë është njëri varr por mund të ketë edhe të tjerë më tutje.
Bektashit i pushkatuan babanë gjatë regjimit komunist dhe edhe pas shembjes së komunizmit nuk arriti t`i gjejë eshtrat e tij me gjithë kërkimet. Ai thotë se janë mbi 100 të pushkatuar gjatë regjimit komunist vetëm në Përmet që nuk u janë gjetur eshtrat nga familjarët.
“Përmeti ka më shumë të pushkatuar në Shqipëri. Janë mbi 100 të pushkatuar, 3 prej të cilëve klerikë ortodoksë dhe tre klerikë bektashianë”.
Prokurori i Përmetit Asllan Bajrami i tha Zërit të Amerikës se policia dhe prokuroria ishin vënë në dijeni nga firma ndërtuese më datën 7 korrik lidhur me zbulimin e disa varreve. Është zhvilluar një këshillim paraprak me specialistë të Monumenteve të Kulturës pasi dyshohet se varret janë më të hershme, tha prokurori i Përmetit. Pritet vlerësimi i arkeologëve dhe specialistëve të mjekësisë ligjore për të vijuar më tej hetimet, tha zoti Bajrami.
Ndërkohë edhe Arben Dosti që kërkon prej vitesh eshtrat e xhaxhait të tij të pushkatuar ishte sot me përfaqësuesit e shoqatës së të përndjekurve. Ai tha se strukturat shtetërore duhet të bashkëpunojnë me familjet që kërkojnë eshtrat e të zhdukurve në diktaturën komuniste.
“Nevojitet ndihma e shtetit ,të jemi bashkë me përfaqësuesit e Ministrisë së Brendshme në kërkimin dhe gjetjen e eshtrave të familjarëve dhe të afërmve tanë.”
Në Shqipëri disa mijëra familje që humbën të afërmit në burgjet komuniste nuk kanë arritur të gjejnë eshtrat e tyre megjithëse kanë kaluar rreth 30 vite nga shembja e komunizmit./Zeri Amerikës / KultPlus.com
Zemra ime vallëzon vetëm atëherë kur dëgjon titrimin e telave të kitarës. Vetëm shpatat e zërit të saj mund ta copëtojnë brengën dhe t´ua falin flatrave të harresës. Po, vetëm kitara, kjo kitarë që rri përpara meje e varur aty në mur, mundet.
Edhe pse tash vrik jam mësuar të luaj me telat e saj, kitara ime lëshon zëra që, duke u ngatërruar ndërmjet vete, krijojnë jone, për mua shumë të hareshme. Vetëm për mua! Them vetëm për mua, sepse tingujt e saj janë shumë të çuditshëm. Nuk mund t´i kuptojë, ose nuk do t´i kuptojë, gjithkush: qajnë kur duhet të gëzohen, gëzohen kur duhet të qajnë.
Si tash më kujtohet vaji i vashës, që m´u lut t´ia këndoj një këngë. Pranova. Mora kitaren në duar. U ula pranë dritares, duke shikuar në qiellin e natës, i cili, nëpër dritaren time, dukej katërkëndësh me fillim, por pa fund. Pëlqeva telat dhe gishtat e mi zunë të luajnë nëpër to. Tingujt e kitarës përcillnin fjalët e këngës për Hënën e dashuruar në një yll që tradhtoi Diellin, i cili, zemëruar pamasë, shkreu që ta shëmtojë përgjithmonë fytyrën e Pabesës. -Pse t´u mbush mendja ta këndosh këtë këngë?-pyeti ajo dhe sytë ia mbytën bulzat e lotëve që i gufonin pajada. Rrudha krahët. Rrudha edhe ballin. Nuk dita ç´t´i them. Dita, por diçka më lidhi në fyt.
-Po pse, pse po loton?-dëgjova pyetjen mbasi doli prej gojës sime. -Si…pse?!-tha ajo duke u munduar për t´i ndalë lotët, që i rridhnin nëpër faqe. -Si, të lutem, si ka mundur Dielli të bëhet aq mizor… -Mizor?! -Po, po!-tha ajo—Si ka mundur të bëhet aq mizor ndaj Hënës, e cila për çdo mbrëmje del për ta stolisur lumin tonë me shtyllën e artë të rrezeve të veta? -Shtylla e artë e Hënës? -S´është e Hënës. -Po e kujt është? -Fol sa të duash, por ti s´je duke prekur telin e solit? -Unë? -Ti, pra. Të Pabesës…-thashë dhe u ndala. Mendimin, që desha t´ia them asaj, e përtypa në heshtje. Më shikonte. Pesha e shikimit të saj, që më kaploi, ishte tepër e rëndë. Ishte e rëndë sa s´bëhet. -Mirë, mirë!-thashë. Preka telat e kitarës sime. U krijuan tinguj që s´kishin lidhje me njëri tjetrin.
-A di çka,-tha ajo,-ta lëmë Hënën. -Ta lëmë, nëse na lë. -Mos u tall! -Nuk po tallem. -Atëherë, pra, jipja këngës për sumllën e djersës! -Për sumllën e djersës, pa të cilën nuk mbin as therra për gardhiqe? -Po, ke të drejtë. -S´dua! -Pse? -S´dua t´ia them asaj kënge, sepse është e dhimbshme. -Ani që është e dhimbshme, ani. -Por ti s´e merr vesh! -Si nuk e marr vesh!-tha ajo.-Vëllaut tim të vogël ia shoh sumllën e djersës sa herë që mundohet ta gënjejë nënën… -Eh…-thashë unë. Një e qeshur, për mua fare e pakuptimtë, shpërtheu në gojën e saj. Ishte aq therrëse dhe e padurueshme, sa mua më hypi gjaku në krye.
Shikova nëpër dritare: m´u duk se një yll kishte zbritur dhe tashti ishte mu përpara syve të mi. Çova dorën dhe mora hov: desha ta thej kitarën në njërën këmbë të atij ylli. Por, sjellja shkoi kot: ylli ishte larg, atje lart duke hequr valle me shokët e vet. -Ha, ha,ha!-dëgjohej e qeshura e saj. Mora kitaren. Drodha një tel. I thashë: -Për ty, për lëkurën tënde pa asnjë pore! Ndali të qeshurit. Më shikoi me ballë të mrrolur. Drodha të gjashtë tela e i thashë: -Për ty, për ty që m´je tingull i pazëshëm! -Paska tinguj të pazëshëm? -Ja, paska! Brofi në këmbë. Bëri një hap dhe u ndal përpara meje. -Shiko veten, o i mjerë!-tha ajo. -O gjuetar i ëndrrave, a s´po sheh se je krejt lakuriq! -Unë?
-Ti, ti…A s´po sheh se ke mbetur lakuriq?…A s´po sheh se kitara të solli në këtë ditë të zezë?…Hidhe atë kitarë e mos rri kështu lakuriq, se do të bëhesh gazi i botës… Zonjusha Vulë lëvizi vendit. Megjithatë, shtrëngova kitarën. Kitara u dalldis. Kurse ajo u mrrol edhe më shumë. Dikur fluturoi jashtë, duke mbyllur derën me forcë. Mbeta vetëm unë, kitara dhe tingujt e saj magjikë që përpiqeshin për ta zhdavaritur rrapëllimën e derës së mbyllur…
Komisioni Evropian ka thënë se ka filluar masa ligjore kundër Hungarisë dhe Polonisë për atë që e ka cilësuar si diskriminim kundër komuniteteve LGBT në këto dy shtete të BE-së.
Organi ekzekutiv i Bashkimit Evropian tha të enjten se masat e tij kundër Hungarisë janë të lidhura me ligjin e ri, që ua ndalon shkollave përdorimin e materialeve që shihen si promovim i homoseksualitetit. Ky ligj është kundërshtuar ashpër nga BE-ja, por Hungaria dukej e vendosur për të mos hequr dorë dhe e miratoi atë ditë më parë.
Masat kundër Polonisë lidhen me vendimin e disa rajoneve dhe komunave për ta shpallur veten “zona të lira nga ideologjia LGBT” dhe me dështimin e autoriteteve për të reaguar ndaj hetimeve në këtë çështje, shkruan Free Europe, transmeton Gazeta Express.
“Komisioni është duke filluar procedura për shkelje kundër Hungarisë dhe Polonisë në lidhje me barazinë dhe mbrojtjen e të drejtave themelore”, thuhet në njoftimin e këtij institucioni.
“Dy shtetet anëtare tani kanë dy muaj për t’iu përgjigjur argumenteve të ngritura nga Komisioni. Në të kundërtën, Komisioni mund të vendosë që t’iu dërgojë atyre një opinion të arsyetuar dhe në një hap të ardhshëm t’i drejtojë ato në Gjykatën e Drejtësisë të Bashkimit Evropian”, shtohet më tej.
Në Hungari, qeveria nacionaliste e kryeministrit Viktor Orban ka sjellë policika sociale më radikale si pjesë e asaj që e cilëson si mbrojtje të vlerave tradicionale të krishtera nga liberalizmi perëndimor.
Në Poloni, gati 100 autoritete lokale kanë miratuar rezoluta që e kundërshtojnë atë që e quajnë “ideologji LGBT”. Aktivistët për mbrojtjen e këtij komuniteti thonë se këto zona kanë nxitur dhunë dhe kanë kontribuuar në shëndetin e dobët mendor të pjesëtarëve të rinj në moshë të komunitetit LGBT. / Express / KultPlus.com
Mihail Bulgakov ankohej shpesh, se kishte lindur në kohën e gabuar. “Përse më përndjek kështu, o fat? Përse nuk kam lindur njëqind vjet më parë ose pas njëqind vjetësh, apo më mirë akoma nëse nuk do të kisha lindur fare!”, – qahej ai.
Në mënyrë paradoksale, Bulgakov i ka qëndruar testit të kohës më mirë se kushdo tjetër, duke si një nga shkrimtarët më përfaqësues rusë të shekullit XX. Herët a vonë, jeta e çdo shkrimtari bëhet një libër i hapur, me sekretet e shpirtit të ruajtura me shumë përkujdes, po edhe frikën më të vogël në mendjen e tyre që vjen dita dhe bëhen publike. Kjo është jeta! Zakonisht, gjithçka shkruhet bardhezi në librat e një shkrimtari.
I shndërroi fatkeqësitë e jetës në vepra artistike
Mihail Bulgakovit iu desh të kalonte nëpër një sërë trazirash dhe traumash shpirtërore. Lindi në Kiev (atëherë pjesë e Perandorisë Ruse), në një familje të madhe dhe të dashur. Atmosferën zemërake që Bulgakov kishte përjetuar në fëmijëri e pasqyron më së miri në kryeveprat autobiografike: në dramën legjendare “Ditët e turbinës” dhe romani epik “Garda e bardhë”.
Që të dy vëllezërit e nënës ishin mjekë, ndaj Bulgakov zgjodhi të ndiqte gjurmët e tyre. Në 1916, u diplomua në departamentin mjekësor të Universitetit të Kievit. Puna 18-mujore si mjek në një spital rajonal në zonën e Smolenskit, shënohet në përmbledhjen e tregimeve: “Shënimet e një doktori të ri”. Kur filloi Lufta e Parë Botërore, Bulgakov punoi mjek në vijën e frontit, ku u plagos disa herë gjatë përmbushjes së detyrave. Në vitin 1918, Bulgakov u kthye në vendlindje, në Kiev, dhe ushtroi privatisht profesionin e mjekut. Shkolla famëkeqe e jetës, që formësoi pikëpamjen e Bulgakov ishte edhe më e vështirë, sepse koha e pjekurisë përkoi me luftën dhe revolucionin rus. Në mes të Luftës Civile, Bulgakovi vetë qe dëshmitar në dhjetë nga tetëmbëdhjetë grushtet e shtetit. Rregulli sovjetik vërtetoi, se ishte arsyeja kryesore për tragjedinë e fatit të Bulgakovit. Ishte si “përplasje titanësh”: një intelektual rus me mentalitet çehovian i rritur në një frymë liberalo-demokratike, përkundrejt censurës sovjetike të përhapur dhe realizmit socialist të Stalinit. Sa më shumë Bulgakovi përpiqej të futej në mënyrën e re të jetës sovjetike (ku vrazhdësia përplasej me injorancën), aq më shumë e kuptonte se bashkëpunimi me qeverinë sovjetike binte ndesh me bindjet dhe besimet e tij. Regjimi sovjetik nuk kishte asnjë lidhje me ndjenjën e tij të vlerave. Megjithatë, Bulgakov po kërkonte një kompromis midis të dyve, duke shpresuar që në njëfarë mënyre të ndriçonte dhe edukonte qeverinë. U përpoq të gjente një gjuhë të përbashkët me autoritetet sovjetike përmes një bisede me Josif Stalinin (i cili pa dramën idhull të Bulgakovit “Ditët e turbinës” në Teatrin e Artit të Moskës të paktën 15 herë!). Ashtu si Aleksandër Pushkini po kërkonte një gjuhë të përbashkët përmes një bisede me Car Nikolasin I në 1826, Bulgakovi gjithashtu la disa hapësira për një kompromis. Sidoqoftë, përpjekjet e pajtimit të Pushkinit dhe Bulgakovit qenë një dështim. Bulgakov i përshkroi mosmarrëveshjet ideologjike midis bolshevikëve dhe inteligjencës ruse me një forcë kafkiane në “Zemra e një qeni”. Shkruar në 1925, dorëshkrimi i Bulgakovit u kap nga censorët një vit më pas dhe u botua vetëm gjatë Perestrojkës së Gorbaçovit.
E gjallëroi të kaluarën më mirë se çdo libër tjetër
Në vitin 1919, Bulgakovi, një mjek i kualifikuar, më së fundi e kuptoi që thirrja e vërtetë e tij ishte të shkruarit. Ishte e dukshme, se ajo çfarë i duhej vërtet ishte një stilolaps dhe një copë letër, jo një stetoskop i ftohtë dhe një përparëse e bardhë. “Të shkruarit është sëmundje, nuk mund ta ndaloni”, – tha një herë shkrimtari amerikan, William Carlos Williams. Bulgakov e provoi më së mirë këtë logjikë.
Kryeveprat e Bulgakovit “Mjeshtri dhe Margarita” dhe “Vezët fatale”, janë një lloj Bible e jetës së tmerrshme sovjetike. Bulgakov bëri që historia të gjallërohej në veprat e tij më mirë se në çdo libër tjetër. Në realitetin e dhunshëm sovjetik, sukseset fillestare të Bulgakovit qenë kalimtare, amdje u bë viktimë e një fushate urrejtjeje në mediet sovjetike. Në letrën drejtuar qeverisë, Bulgakov përmendi statistika të zymta. Ai mblodhi të gjitha copat e gazetave me përmbledhje të punimeve të tij. Nga 301 shqyrtime, 298 ishin krejtësisht armiqësore dhe negative dhe kutophet lehtë se përse. Bulgakov përçmonte haptazi mosfunksionimin kulturor të qenësishëm në pushtetin sovjetik, duke i përdorur dramat dhe romanet për të ngritur zërin kundër sundimit sovjetik dhe çmimi që pagoi për këtë gjë qe goxha i lartë.
Shkroi një nga romanet ruse më të përkthyera në histori
“Mjeshtri dhe Margarita” është një nga romanet ruse më të përkthyera të të gjitha kohërave. Po ashtu, ai pati ndikim të madh tek një numër i konsiderueshëm shkrimtarësh, muzikantësh dhe artistësh në të gjithë botën. Salman Rushdie pranoi që “Mjeshtri dhe Margarita” ishte një frymëzim për romanin e vitit 1988 “Vargjet satanike”. “Mjeshtri dhe Margarita” frymëzoi liderin e “Rolling Stones”, Sër Mick Jagger të shkruante një nga këngët e tij më të mira, “Sympathy for the Devil”, ndërsa teksti i këngës “Pilate” i Pearl Jam u frymëzua gjithashtu nga romani me blockbuster i Bulgakovit etj.
Bulgakovit i pëlqente që hakmarrja të ishte e ftohtë, për këtë arsye shkroi një roman për fuqinë e mbinatyrshme, për satanin në Moskën bolshevike, për djallin dhe Jezusin dhe për një shkrimtar gjenial të paemër, që shkroi një roman për Pont Pilatin, guvernatori i pestë i provincës romake të Judesë, i cili urdhëroi kryqëzimin e Jezusit. Në punën metafizike të Bulgakovit, satanai është një figurë ambivalente dhe është “pjesë e asaj fuqie që përjetësisht dëshiron të keqen dhe përjetësisht punon mirë”. Në një mënyrë të guximshme dhe groteske, Woland (djalli) i Bulgakovit kundërshton përqafimin e së keqes, atë që, fatkeqësisht, është sovjetike. Një mendimtar vërtet i madh, në fund të fundit, Bulgakovi nuk ishte nga ata që mund të diagnostikonte vetëm thjesht, gjendje mjekësore. / Konica.al / KultPlus.com
Në Lublin të Polonisë është zbuluar një bunker nazist i mbushur me shenja plumbash, në të cilin është zhvilluar një dyluftim i ashpër në vitin 1944 midis ushtarëve gjermanë dhe sovjetikë.
Bunkeri u zbulua rastësisht gjatë gërmimeve që po zhvillohen në parkun e qytetit polak.
Ai i përket Luftës së Dytë Botërore dhe është ndërtuar nga Gjermania Naziste dhe brenda tij gjenden tre korridore nëntokësore, mure betoni dhe tavane të mbështjella nga trarë druri.
Ekspertët gjetën gjithashtu edhe municione të mbetura që nga lufta. / Express / KultPlus.com
Çerçiz Topulli mund të ishte edhe simboli i ushtarit të panjohur i rënë në luftë për pavarësi. Nuk ka një të dytë në historinë e Shqipërisë që të mos e ketë hequr armën asnjëherë nga supi, por njëkohësisht të kishte një fund aq të trishtë, i vrarë pabesisht dhe, për më tepër, pa marrë famën dhe vlerësimin që i takonte.
I lidhur kokë e këmbë me zinxhirë nga ushtarët malazezë, mëngjesin e të shtunës së 17 korrikut 1915, ai e humbi betejën e fundit në jetë edhe pse u përlesh me ta si një luan. Ndërkohë që 15 njerëz me uniformë e qëllonin me plumba dhe e shponin me bajoneta në trup, Çerçiz Topulli u bë nga dëshmorët e parë të Shqipërisë. Vetëm pak minuta më parë i kishin vrarë para syve shokun e tij Mustafa Qulli, një gazetar i cili, ndryshe nga Çerçizi që pushkën e kishte simbolin e lirisë, mbante penën.
SKENA E KRIMIT
Çerçiz Topulli kishte bërë dhjetëra manovrime në jetën e vet ndaj atyre që kishin dashur ta kapnin dhe asgjësonin. Por mëngjesin e 17 korrikut 1915, për herë të parë dhe të fundit, ai dështoi.
Një skuadër ushtarësh malazezë u shfaqën në portën e shtëpisë ku qëndronte në Shkodër dhe, pa asnjë urdhër të shkruar e vunë në pranga. Bashkë me të u arrestua edhe miku i tij, Mustafa Qulli, një gazetar me emër në atë kohë në Shkodër.
Pa shumë sqarime ushtarët e huaj i lidhën të dy me zinxhirë në duar e këmbë dhe i dërguan në kazermë. Pas 10 ditësh qëndrimi në një dhomë në kushte skandaloze, ata të dy i hipën në një karrocë dhe u thanë se do t’i dërgonin në Cetinjë.
Sapo karvani bëri disa kilometra në Fushën e Shtoijt, ora shënonte 04.00 dhe sapo nisi të zbardhte, ushtarët i zbritën ata dhe pa një pa dy nisin t’i qëllojnë me armë. Mustafai vdiq në vend, ndërsa Çerçizi, ashtu i lidhur me zinxhirë, përleshet me ushtarët malazezë, por ata, duke qenë në numër të madh, arritën ta qëllonin për vdekje me plumba dhe duke i shpuar trupin me bajoneta.
Kur panë që të dy kishin dhënë shpirt, me shpejtësi hapën dy gropa jo shumë të thella, i futën brenda të dy trupat, i mbuluan me shkurre dhe drurë rrethanorë dhe u larguan.
SI U KRYE VRASJA
Vrasja e pabesë dhe e fshehtë e Çerçiz Topullit është shoqëruar dhe me rregullin se edhe krimi më i sofistikuar lë gjurmë. Edhe pse menduan se i fshinë gjurmët bashkë me varrosjen e kufomave, asnjë nga 15 vrasësit nuk e dinin se prapa shkurreve, një person i ndodhur aty rastësisht kishte parë të gjithë ngjarjen. Quhej Mahmut Golemi dhe rrëfimi tij gjashtë muaj pas ngjarjes është unikal:
“Natën e së premtes, (duke gdhirë e shtuna) natë Ramazani, para se del drita, dola me ngarkue sanë prej livadhit, në freskë, kur prej së largut pashë tuj ardhë dy njerëz të përcjellë prej afro 15 ushtarësh, të cilët kur më panë, më urdhëruan të largohem, dhe unë u fsheha mbrapa qerres. Kur erdhën deri në një vend, atje u ndalën dhe ushtarët morën pozicion me qitë mbi dy personat në fjalë.
Ai që ishte veshë me petka bojëhini që ia kasha dhënë unë pse kishte mbetur pa xhaketë (Muço Qulli) bërtiti në një mënyrë alarmante, e një burrë i gjatë dhe i plotë, i bërtiti shokut tue i thanë: “Mos u tremb se patriotët kështu e kanë”.
Ushtarët qitën; ai me petka bojëhini ra dekun, kurse tjetri, tue sha, me një zë luani e me një shpejtësi të rrufeshme, mësyn ushtarët dhe pa u lanë kohë të qesin të dytën herë, hyn midis tyre dhe erdhi fytyrat me ta për të marrë një pushkë prej tyre. Kjo luftë vazhdoi afro një minutë. Në atë përleshje mbasi gjetën rast i ranë për herë të dytë dhe e vranë”.
Krimi i organizuar u krye, më pas duhej vetëm fshehja e gjurmëve. Një veprim që ushtarët vrasës e bënë me shpejtësi dhe fshehtësi. Të paktën sipas tyre, hapën dy gropa dhe i hodhën brenda dy viktimat. U hodhën shkurre përspër. Dëshmitari Mahmut Golemi vijon rrëfimin: “Të nesërmen shkova në vendin e ngjarjes, ku i pashë se ishin mbulue krejt cekët e me ferra. Si myslimanë që ishin, për sevap, i mbulova më thellë. Në kontrollimin e gropes gjetëm shumë shenja që i përkisnin Muço Qullit, pasi trupin e Çerçizit që ishte mbuluar më thellë nuk e prekëm”.
GREKËT NË VRASJE
Vrasja e Çerçiz Topullit tregoi edhe një herë aleancat sllavo-greke kundër shqiptarëve. Sipas të dhënave, dëshmive dhe raporteve të kohës, rezulton se malazezët e vranë Çerçizin për llogari të grekëve. Ishte një hakmarrje për faktin që Çerçizi kishte vrarë peshkopin grek, si kundërpërgjigje ndaj vrasjes së Spiro Kosturit, në Selanik, në vitin 1907. Kishin kohë që qarqet greke e kërkonin me qiri komitin shqiptar, i cili u vra nëpërmjet një intrige.
Po cilët ishin grekët që e porositën vrasjen te malazezët? Tre janë personat që ishin të implikuar në këtë vrasje: Alush Lohja, Spiro Tozhli, Mihalaki Kulumburi, të cilët kishin si qendër konsullatën greke në Shkodër. Tozhli ishte një tregtar në këtë zonë që mendohet se ka vënë në dispozicion paratë për vrasje. Dëshmia dhe deklarata e parë që vërteton këtë është e Kol Bjankut, sekretar i Kadastrës në Shkodër. Në një shkrim të numrit 18 të datës 9 qershor 1919 në gazetën “Kuvendi” ai shkroi:
“Tash, tuj mos mujtun m’u durumun prej varrës randë të zemrës s’eme, po i lajmëroj vllazënve qi në vjetin 1915 Mihalaki Kambuluri me dredhime t’veta bani fli (mbyti) dy ma t’ndershmit atdhetar, shpirtndritçmit Mustafa Qulli dhe Çerçiz Topulli qi sot Shqipnia i vajton”. Kjo dëshmi e tronditi rëndë opinionin. Në numrin e datës 16 korrik në gazetën “Kuvendi”, Mihalaki Kambuluri iu përgjigj Bjankut duke e cilësuar shpifje atë që ai shkruan.
Por shfajësimi të lë me gojë hapur teksa ai implikon Fejzi Alizotin: “Fejzi Bej Alizoti i njef fort mirë shkaktarët e njimnendshëm t’ asaj vrasje, sikur ai vetë shumë herësh m’a pat diftue ktu në Shkodër, kur shifeshim ditë për ditë e rrinim bashkë…”.
Se sa e vërtetë është që Alizoti të kishte dijeni, kjo nuk është vërtetuar, por pas kaq vjetësh një dëshmi e shkruar vlen sa një mijë prova. Ndërkohë ndryshonte arsyeja dhe rrethanat për eliminimin e gazetarit Mustafa Qulli. Të dhënat tregojnë se ai u vra si austrofil dhe kjo ndihej hapur në shkrimet e tij në gazetën “Populli” që botohej në Shkodër, në të cilën ai ishte drejtor. Kjo kishte sjellë zemërimin e malazezëve, por sidomos të serbëve dhe, nga situata e krijuar, ishte një rast që, duke e bërë bashkë me Mustafanë Çerçizin, të eliminonin njëherësh dy shqiptarë që luftonin me penë dhe me pushkë.
KATËR VARRIME
Eshtrat e Çerçiz Topullit nuk gjetën prehje kollaj. Katër herë nëntoka shqiptare ka pranuar trupin e tij të vdekur si të ishte një reagim. Varrimi i parë u krye nga malazezët, të cilët pasi e vranë, ende me gjak të ngrohtë e futën në dhe. Varrimi i dytë u krye më 27 nëntor të vitit 1936, në Gjirokastër, në një ceremoni shtetërore, ndërkohë që më 14 shtator 1936 në Shkodër ishte kryer zhvarrimi dhe kjo u shoqërua me një ceremoni përcjelljeje që ka mbetur në histori, sepse kjo ishte edhe dalja e parë publike e Enver Hoxhës me një fjalim që ai mbajti në ballkonin e bashkisë së qytetit.
Në vitin 1945 u krye varrimi i tretë, duke i vendosur eshtrat në Varrezat e Dëshmorëve në Gjirokastër. Në vitet ’70-të eshtrat u vendosën në kodrën e qytetit të Gjirokastrës bashkë me varret e Bajo Topullit, Koto Hoxhit dhe Pandeli Sotirit të shoqëruara me një memorial.
Shkëputur nga libri “100 vrasjet më të bujshme në historinë e shtetit shqiptar 1912-2017”, me autor Roland Qafokun. / KultPlus.com
Çfarë është postmodernizmi? Pyetje kjo jo pak e shpeshtë që u drejtohet studiuesve dhe njohësve të historisë njerëzore.
Postmodernizmi është një pikë kthese në histori, duke provuar kështu gatishmërinë e studiuesve për të përcaktuar këtë epokë të re bazuar në refuzimin e lëvizjes së mëparshme.
Postmodernizmi u shfaq për herë të parë në vitet 1960 si një largim nga modernizmi, si një reagim kundër ashpërsisë, formalitetit dhe mungesës së larmisë së arkitekturës moderne, veçanërisht në stilin ndërkombëtar të mbështetur nga Le Corbusier dhe Mies van der Rohe, postmodernizmi mbron një arkitekturë plot me shenja dhe simbole që mund të komunikojnë vlerat kulturore.
Arkitekti dhe teoricieni Robert Venturi luajti një rol të rëndësishëm në historinë e fushës si një nga autorët e parë që shkroi mbi temën e postmodernizmit në librin e tij, “Kompleksiteti dhe Kontradikta në Arkitekturë’’ (1966).
Në këtë “manifest të butë”, Venturi përcakton postmodernen si element që janë hibridë më shumë sesa i pastër, kompromentues më shumë sesa i pastër, i shtrembëruar sesa i drejtpërdrejtë, i paqartë më shumë sesa i artikuluar, pervers, si dhe i papërcaktuar, i mërzitshëm, si dhe interesant, konvencional sesa i dizajnuar, akomodues më shumë sesa përjashtues, të tepërt sesa të thjeshtë, jo konsistentë dhe ekuivokë.
Venturi vazhdon të bëjë një paralele midis karakteristikave të modernizmit dhe homologëve të tyre në postmodernizëm, të tilla si thjeshtimi dhe kompleksiteti, ekskluziviteti dhe tensioni, uniteti dhe vitaliteti i çrregullt.
Me fjalë të tjera, postmodernizmi përfaqëson mënyra të reja të të menduarit për ndërtesat, aq sa në përgjigje të maksimës së famshme të Mies van der Rohe “Më pak është më shumë”, Venturi u përgjigj duke thënë se “Më pak është një mërzi”, një anekdotë që thotë shumë për këtë stil.
Krahas Venturit, stili lulëzoi gjithashtu në veprat e Michael Graves, Charles Moore dhe Philip Johnson, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Aldo Rossi në Itali, ndër të tjera, veçanërisht nga vitet 1980 deri më 1990.
Johnson’s AT&T Building, e cila u hap më 1984 në New York, u bë e njohur si një “Deklaratë e Pavarësisë” nga modernizmi dhe përmban një kullë simetrike.
Ndërsa, Johnson ndihmoi në krijimin e arkitekturës moderniste në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ajo që e magjepsi më shumë ishte ideja e diçkaje të re, kështu që ai vazhdoi të eksperimentonte me klasicizmin dekorativ dhe të përqafonte ripërdorimin e elementeve historikë, në një stil që do të bëhej i njohur si postmodernizëm.
Në fund të viteve 1990, lëvizja u nda në një mori tendencash të reja, duke përfshirë arkitekturën e teknologjisë së lartë, neo-klasicizmin dhe dekonstruktivizmin.
Sidoqoftë, vlen të theksohet se përpjekja për të përcaktuar arkitekturën postmoderne duke identifikuar dhe kategorizuar karakteristikat specifike kundërshton vizionin pluralist të lëvizjes, e cila hedh poshtë universalizmin dhe mbron shumëllojshmërinë e rrëfimeve. Për këtë arsye, sot, ai është përdorur si një term i përgjithshëm për një seri shprehjesh të reja arkitekturore që synojnë të kritikojnë arkitekturën moderne.
Nga kjo pikëpamje, të jesh postmodern nuk do të thotë të jesh pjesë e një epoke të re, ose t’i referohesh një stili të veçantë, është etosi i vënies në dyshim të rrethanave të pakënaqshme të sotme, pa refuzuar as praninë e së kaluarës dhe as kuptimin e kushteve dhe teknologjive të reja kulturore të sotme. / cbc.al / KultPlus.com
Gazetari i njohur holandez në fushën e krimit, Peter de Vries, i cili u qëllua dhe u plagos rëndë në Amsterdam nëntë ditë më parë, ka vdekur.
Të afërmit e tij kanë thënë se “Pjetri luftoi deri në fund, por nuk ishte në gjendje të fitonte betejën”.
Të shtënat më 6 korrik tronditën Holandën, të njohur me hetimet e De Vries ndaj mafiozëve të drogës. Dy të dyshuar u arrestuan.
De Vries, 64 vjeç, u qëllua në kokë disa minuta pasi u largua nga një studio televizive.
Ai ishte vlerësuar lartë për raportimin e tij në nëntokën holandeze – përfshirë rrëmbimin e milionerit të birrës Freddy Heineken në vitin 1983.
“Ai është i rrethuar nga njerëzit që e duan atë”, thuhej në deklaratën e të afërmve. “Pjetri ka jetuar me bindjen e tij: ‘Në gjunjë të përkulur nuk ka asnjë mënyrë të jesh i lirë'”. / Koha.net / KultPlus.com
Atdhetar e veprimtar i shquar i Rilindjes Kombëtare, udhëheqës i luftës së armatosur të çetave për çlirimin kombëtar të vendit, Hero i Popullit. Çerçiz Topulli lindi në Gjirokastër në vitin 1880, ku rol të madh në formimin e tij luajti vëllai i tij më i madh Bajo Topulli.
Mori pjesë në veprimtarinë e Komitetit “Për lirinë e Shqipërisë” në Gjirokastër. Në thirrjen “Nga malet e Shqipërisë” drejtuar bashkatdhetarëve të tij, botuar në janar 1907 në gazetën “Shpresa e Shqipërisë” Çerçiz Topulli kërkonte që Shqipëria të shkëputej nga Perandoria Osmane dhe të bëhej e pavarur.
Në prill 1907 komandoi çetën e armatosur që vepronte në Shqipërinë e Jugut, e sidomos në krahinat e Gjirokastrës dhe të Korçës. Me vendim të Komitetit të Gjirokastrës, anëtarë të çetës së tij vranë në fillim të marsit 1908 në Gjirokastër komandantin turk të xhandarmërisë.
Çerçiz Topulli drejtoi Luftën e Mashkullorës më 18 mars 1908, si dhe punoi për formimin e klubeve shqiptare dhe për çeljen e shkollave shqipe në viset e ndryshme të vendit. Pas Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, më 28 nëntor 1912 u vu në shërbim të qeverisë së Ismail Qemalit, si dhe luftoi për mbrojtjen e tërësisë territoriale të atdheut në disa kryengritje të armatosura.
U vra më 15 korrik 1915 në Fushën e Shtoit, në Shkodër, nga forcat e pushtuesve malazeze. / KultPlus.com
Whittier është një qytet krejtësisht i qetë në Alaska, SHBA. Veçantia e tij qëndron në faktin se thuajse të gjithë banorët jetojnë në të njëjtën ndërtesë.
Ndërtesa 14-katëshe, e njohur si Kullat Begich i ngjan një hoteli të vjetër, ku banojnë rreth 200 persona. Zyra postare, stacioni i policisë, klinika shëndetësore dhe marketi ndodhen aty. Po ashtu, ka edhe një kishë.
Banorët thonë se dimri është tejet i ashpër dhe erërat janë brutale, ndaj ata janë munduar ta bëjnë jetën e tyre sa më praktike. / Express / KultPlus.com
Dje Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ka publikuar listën finale ku mes projekteve të financuara, sërish nuk është “Balkan Bordello”, bashkëprodhimi i vetëm teatror ndërkombëtar për vitin 2021. Andaj, Qendra Multimedia ka reaguar duke theksuar se refuzon të ketë të bëj me një ministri kulture si kjo, e cila ia shpërfillë me kaq arrogancë aktivitetin e kredibilitetin e saj gati 20 vjeçare në fushën e teatrit e letërsisë, përcjellë KultPlus.
Kjo është bërë e ditur nga Jeton Neziraj me anë të një postimi në Facebook i cili ka shpërndarë letrën e hapur ndaj Ministrisë së Kulturës.
KultPlus ju sjell njoftimin e plotë të tyre:
Letër e hapur Ministrisë së Kulturës
5 mijë euro! Jo faleminderit, po ua kthejmë mbrapsht me neveri!
Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit ditë më parë bëri publike listën preliminare të projekteve të mbështetura kulturore për vitin 2021. Qendrës Multimedia, kjo ministri ia kishte ndarë vetëm 5,000 euro për edicionin e e 11 të polip – Festivalit Ndërkombëtar të Letërsisë që mbahet në Prishtinë, ndërkohë që projekti ynë i rëndësishëm teatror “Balkan Bordello” nuk ishte në atë listë. Duhet ta nënvizojmë: ky është bashkëprodhimi i vetëm teatror ndërkombëtar për vitin 2021. Pra, edhe një herë: i vetmi bashkëprodhim ndërkombëtar në fushën e teatrit. Bashkëprodhim i Qendrës Multimedia nga Prishtina dhe La MaMa-s nga Nju Jorku, që është njëri prej teatrove më të njohur në botë.
E shfrytëzuam hapësirën ligjore dhe u ankuam në adresë të MKRS-së, duke shpresuar që gabimin do ta korrigjojnë. Madje duke qenë të vetëdijshëm se ata mund të kapeshin për ‘kritereve ligjore e administrative’, ne në letrën tonë, u dhamë shembuj se ata në listën e publikuar preliminare të projekteve të mbështetura, nuk kishin qenë strikt në përfilljen e këtyre kritereve ‘ligjore e administrative’.
Gjithsesi, dje MKRS paska publikuar listën finale. Mes projekteve të financuara, sërish nuk është “Balkan Bordello”. Kjo na mbushë me mllef e neveri. Por në të njëjtën kohë, na mbushë mend dhe na kthjellë, se në Ministrinë e Kulturës në Kosovë nuk ka ndodhur kurrfarë ndryshimi. Ajo Ministri vazhdon të prodhojë politika kulturore krahinore e lokaliste, politika të akraballëkut (që ndonjëherë peshojnë deri edhe 15,000 euro) dhe se kriteret e deri-djeshme për njohje politike – si parakusht për qasje në fondet publike, vazhdojnë të jenë kritere edhe të sotme.
Qendra Multimedia refuzon të bëhet pjesë e një procesi të komprometuar të ndarjes së fondeve publike. Dhe refuzon të ketë të bëj me një ministri kulture si kjo, e cila ia shpërfillë me kaq arrogancë aktivitetin e kredibilitetin e saj gati 20 vjeçare në fushën e teatrit e letërsisë.
Si rrjedhojë, 5,000 të cilat MKRS ia ka ndarë Qendrës Multimedia, po i kthejmë mbrapsht – MKRS mund t’ia japë Manifestës së cilës, në kurriz të skenës kulturore ia ka ndarë 700,000 euro, pra me këtë ‘donacion’ tonin, le t’i bëhen 705,000. / KultPlus.com
