Salloni Shqiptar në Torino ka tërhequr vëmendjen e mijëra vizitorëve.
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti publikoi në rrjete sociale, foto që përcjellin imazhe të vizitorëve të ndryshëm që ndalojnë në Sallonin Shqiptar të Panairit të Librit që po mbahet në Torino.
“Një shkëmb që i hapet botës përmes letërsisë”, u shpreh Marariti, teksa e cilësoi realizimin e sallonit shqiptare, “një vepër sa arkitekturore dhe artistike nga Matilda Pando dhe Ergys Krisiko”.
“Një punë e palodhur, në një kohë fare të shkurtër, nga vajza e djem në Ministrinë e Kulturës dhe Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit, me mbështetjen e partnerëve tanë:Shoqata e Botuesve Shqiptarë, Regione Puglia, Qendra Shqiptare e Torinos e të tjerë, që na u bashkuan në rrugëtim “përtej paqyrës”, tha Margariti./KultPlus.com
“Pos brengave të mundshme, një nga shkaqet më njohura të palumturisë, është zilia. Zilia, do të thosha, është njëra ndër pasionet më të përgjithshme dhe më të thella të njeriut.
Ajo mund të hetohet lehtë te fëmijët para se të mbushin një vit dhe çdo pedagog kësaj duhet t’i kushtojë kujdesin më të hollë. Në shfaqjen më të vogël të afrisë ndaj një fëmije në dëm të tjetrit, hetohet menjëherë dhe nuk durohet. Kushdo që ka punë me fëmijë, duhet domosdo që kur ndan, të jetë i drejtë deri në fund, i përkryer, i ashpër dhe i pandryshueshëm.
Mirëpo fëmijët vetëm pak më tepër e zbulojnë lakminë dhe xhelozinë e tyre se sa të rriturit. Ky emocion është njësoj mbizotërues midis fëmijëve dhe të rriturve.
Midis damave mesatare të çmuara, zilia luan një rol jashtëzakonisht të madh. Nëse uleni në metro dhe ndodh që pranë vagonit të kalojë ndonjë grua e bukur e veshur mirë, shikojini sytë e grave të tjera. Do ta vëreni se secila prej tyre, me përjashtim të mundshëm të atyre që janë të veshura më mirë, e vështrojnë atë grua me shikim smirëzi dhe do të përpiqen të gjejnë diçka që është nënçmuese për të.
Dëshira për skandale është shprehje e kësaj smire të përgjithshme: edhe çfarëdo tregimi kundër gruas tjetër besohet menjëherë pa fakt bindës. Moralizimi i shumëfishtë i shërben po këtij qëllimi: u’a kanë zili atyre që bëjnë mëkat, kurse në të njejtën kohë e konsiderojnë se është virtyt të dënohen ato për mëkatet e tyre. Ky lloj i veçantë i virtytit është sigurisht shpërblim i vetvetes.
Saktësisht po kjo gjë, ndërkaq, mund të vëheret plotësisht edhe ndër burra, me përjashtim se gratë i konsiderojnë rivale të gjitha gratë e tjera, kurse burrat si rregull e kanë këtë ndjenjë vetëm ndaj burrave të profesionit të njejtë.”/filozofia.al
Komedia “Ëndrra ime, rina”, produksioni më i fundit i Teatrit Kombëtar, do të vijë premierë duke filluar prej të premtes në skenën “ArTurbina”.
Një komedi nga Pëllumb Kulla, me regji nga Spiro Duni, i cili rikthehet besnik çdo vit në skenë me një shfaqe të re.
Një komedi që ka në qendër divorcin, por më shumë di të thotë për dashurinë. Dashuria e madhe, ajo e vërteta nuk ka të mbaruar. Regjisori ka zgjedhur në rolet kryesore Neritan Liçajn dhe Ema Andrea. Dhe në role të tjera interpretojnë Xhulia Musagalliu, Albano Pordani, Erjona Kakeli, Donald Shehu dhe Niada Saliasi.
Me skenografinë e Genc Shkodranit, zgjedhim të shohim një teatër në një skenë modern, ndërsa koncepti i regjisorit premton shumë dhe surprizat i zbulon në premierë.
Spiro Duni është regjisor në Teatrin Kombëtar që prej vitit 2014. Gjatë karrierës së tij është edhe si aktor në më shumë se 11 filma në kinematografinë shqiptare./Top Channel/ KultPlus.com
Grupimi artistik “Muri” i përbërë nga 11 artistë shqiptarë të Arteve pamore, çeli mbrëmë ekspozitën e katërt në Galerinë e Artit Tiranë. Artistët sollën punimet e tyre të fundit, të cilat i prezantohen publikut kryeqytetas për herë të parë.
Ekspozita ne GAT vjen e kuruar nga piktori Adi Devolli dhe do të qëndrojë e hapur për publikun deri më 29 maj.
Në të marrin pjesë Adrian Devolli, Arben Meksi, Fatmir Minga, Fatmir Tufina, Idriz Balani, Leon Çika, Luan Boriçi, Llambrini Dena, Marjana Goxhabelliu, Mira Kuçuku e Violeta Kongo.
Tematikat në punime kanë qenë të lira. Dy nga pjesëmarreset në ekspozitë janë qeramistet Mira Kuçuku dhe Llambrini Dena, Idriz Balani që është skulptor dhe autorët e tjerë janë piktorë./atsh/ KultPlus.com
Në kuadër të Javëve Kulturore Ndërkombëtare, Aleanca Franceze në bashkëpunim me Teatrin Eksperimental “Kujtim Spahivogli” organizuan një performancë teatrale, me protagoniste Florence Viala.
Artistja franceze ka lexuar për të pranishmit “Rregullat e sjelljes së mirë në shoqërinë moderne”, nga Jean Luc Lagarce.
Florence Viala u formua në Konservatorin e Lartë Kombëtar të Artit Dramatik në kursin e Catherine Hiegel dhe Daniel Mesguich. E angazhuar si aktore në 1994, ajo u emërua sekretarja e 503-të e Trupës më 1 janar 2000. Nën drejtimin e Jean-Louis Benoit, ajo luajti rolin e Zerbinette në « Djallëzitë e Skapinit » në 1997, duke shënuar kështu fillimin e një historie të gjatë me komeditë e Molière. Ajo ka luajtur gjithashtu rolin e Dorimène te « Martesa e detyruar » nga Andrzej Seweryn, Élise te « Kopraci » nga Andrei Serban, Elmire te « Tartufi » nga Marcel Bozonnet dhe Arsinoé te « Mizantropi » nga Lukas Hemleb, rol që ajo e merr me një vënie në skenë nga Clément Hervieu-Léger.
Sot, JKN vijojnë me të tjera aktivitete, të përqëndruara në qytetin e Peshkopisë, të cilat përfshijnë një panair prodhimesh lokake, biseda mbi turizmin dhe në fund një koncert i mundësuar nga Ambasada Austriake./atsh/ KultPlus.com
Angelina Jolie, aktorja, regjisorja dhe ish-ambasadorja e vullnetit të mirë të Kombeve të Bashkuara, ka vendosur të angazhohet aktivisht në modë. Po, keni dëgjuar mirë! Angelina do të lançojë ‘Atelier Jolie’, një markë e re, e cila do të përdorë stokun e vjetër dhe do t’u japë punë refugjatëve të talentuar dhe njerëzve të margjinalizuar, gjithmonë sipas aftësive të tyre.
Lajmin e ka ndarë aktorja në llogarinë e saj personale në Instagram, duke shkruar: “Sot po nis diçka të re, një kolektiv ku të gjithë mund të krijojnë. Atelier Jolie është një vend ku njerëzit kreativë mund të punojnë me një familje të larmishme rrobaqepësish profesionistë, krijues modelesh dhe artistësh nga e gjithë bota. Kjo vjen nga vlerësimi dhe respekti im i thellë për rrobaqepësit dhe krijuesit e shumtë me të cilët kam punuar gjatë viteve, nga dëshira për të përdorur materialin dhe stokun e cilësisë së lartë dhe të mirë që tashmë është në dispozicion, dhe nga dëshira për të qenë pjesë e një lëvizjeje që nxit vetë-shprehjen”.
Më shumë se 100 milionë tonë mbeturina tekstile lihen në landfille çdo vit. Atelier Jolie duket se është krijuar për të parandaluar këtë krizë. Sipas faqes së saj të internetit, “Ju do të jeni në gjendje të rregulloni ose ricikloni pjesë nga veshjet tuaja që dëshironi t’i rifreskoni, të përmirësoni përshtatjen, t’i jepni jetë të re diçkaje që mund ta keni hedhur pas dhe të krijoni trashëgimi me kuptim personal.“/abcnews.al/ KultPlus.com
“Dashuria është shumë më tepër se sa dëshira për marrdhënie seksuale; ajo është mjeti kryesor për të ikur nga vetmia e cila i prek meshkujt dhe femrat përgjatë pjesës më të madhe të jetës së tyre.”
“Jeta e mirë inspirohet nga dashuria dhe udhëhiqet nga dija.”
“Shpresat ekstreme janë të lindura nga mjerimet ekstreme.”
“Njerëzit janë të lindur injorantë, jo budallenjë. Ata i bënë budallenjë edukimi.”
“Dehja është vetvrasje e përkoshme.”
“Martesa për gruan është mënyra më e zakonshme e jetesës dhe sasia e përgjithshme e seksit të padëshiruar, e duruar nga gruaja, me shumë gjasë është shumë më e madhe në martesë se sa në prostitucion.”
Nga Kanadaja në Katar, përgatituni të frymëzoheni nga disa prej arkitekturës më mahnitëse në botë.
Këto muze, ose ndërtesa ekstravagante moderne ose rrënoja mistike mesjetare ose stacione treni të konvertuara, janë vepra arti në vetvete dhe do t’ju lënë të mahnitur, transmeton KultPlus.
Musée d’Orsay, Paris
Këtu, ju do të gjeni koleksionin më të madh në botë të veprave të artit të respektuara nga impresionistët dhe post-impresionistët. Dikur një stacion hekurudhor, Musée d’Orsay, fillimisht i njohur si Gare d’Orsay, është një nga shembujt më të shkëlqyer të lëvizjes franceze të arteve të bukura me shumë tipare origjinale të ruajtura.
Muzeu i Historisë Natyrore, Londër
Miliona njerëz vizitojnë çdo vit Muzeun e Historisë Natyrore në Londër. Çdo dhomë është një gëzim për tu vizituar pasi pikturat dhe gdhendjet e kafshëve, florës dhe faunës janë të vendosura në të gjithë tavanet, muret dhe madje edhe shtyllat e muzeut.
Muzeu Guggenheim, New York
Muzeu Solomon R. Guggenheim në New York është një nga ndërtesat më të njohura për shkak të arkitekturës së tij spirale unike. Muzeu është një nga ndërtesat e firmës së arkitektit të famshëm Frank Lloyd Wright, ndërsa disa lehtë do të argumentonin se është padyshim perlë e tij, dhe iu deshën 16 vjet për ta ndërtuar. Forma e ndërtesës lejon që puna e jashtëzakonshme dhe e thellë që ajo mban – dhe me të cilën përputhet në mënyrë të përsosur – të përjetohet në një mënyrë krejtësisht të ndryshme, duke u paraqitur në një shteg të vazhdueshëm nga maja në fund të ndërtesës.
Guggenheim Bilbao, Bilbao
Kjo ndërtesë e Frank Gehry vlerësohet globalisht si një nga ndërtesat më të spikatura të fundit të shekullit të 20 -të dhe kombinon një sukses kritik dhe atë popullor, diçka jashtëzakonisht e rrallë në botën e arkitekturës. Muzeu strehon një koleksion të veprave të artistëve spanjollë dhe ndërkombëtarë dhe pasqyron historinë detare të Bilbaos duke sugjeruar anije dhe peshore peshku përmes modelit të tij.
Muzeu Hanoi, Hanoi
Kjo ndërtesë në dukje që kundërshton gravitetin është në thelb një piramidë e përmbysur dhe është ndërtuar për të festuar përvjetorin mijëvjeçar të Hanoi. Pak ndërtesa dhe monumente më të gjera në krye sesa në fund kanë arritur sukses në një shkallë kaq të jashtëzakonshme.
Muzeu Royal Ontario, Toronto
Në Amerikën e Veriut, Muzeu Royal Ontario i Torontos ka qenë prej kohësh një nga muzetë më të njohur. E projektuar nga Daniel Libeskind, kjo ndërtesë e rrënuar dekonstruktive u ndërtua si një shtrirje në ndërtesën origjinale.
Shtëpia dhe Kopshtet e Monet, Giverny
Ajo që e bën “Fondacionin Claude Monet” kaq tërheqës është se kur hyn, vizitori transportohet menjëherë në kryeveprat goditëse dhe elegante të piktorit. Kjo është një ndërtesë që përfiton shumë nga fakti që Monet punoi gjerësisht duke përshkruar kopshtet e tij, të cilat, së bashku me shtëpinë, janë ruajtur në një standard të lartë në mënyrë që t’i ofrojnë vizitorit një pasqyrë unike në bota e artistit -një botë me ngjyra, heshtje dhe bukuri të shkëlqyer kombëtare.
Muzeu Historik Shtetëror i Moskës, Moskë
E ndërtuar në shekullin XIX, kjo është një ndërtesë e jashtëzakonshme neo-ruse. Ngjyra e tij e ndritshme, e kuqe e gjakut e bën atë një pjesë të përsosur për t’u ulur në Sheshin e Kuq së bashku me ndërtesat e tjera me ngjyra të gjalla të Moskës. Duke ndjekur historinë ruse nga koha parahistorike e deri më sot, vlerësohet se muzeu mban një koleksion të objekteve që arrijnë në miliona.
Muzeu Hedmark, Hamar
Ky është më shumë një koleksion i muzeve dhe ndërtesave sesa një muze i vetëm. Ajo që e veçon Hedmark nga muzetë e tjerë rajonalë ose të përkohshëm të këtij lloji është ajo që nganjëherë quhet “katedralja e dyfishtë”. Ndërtesa është një kombinim i bukur i rrënojave të katedrales mesjetare dhe një serë që mbyll rrënojat dhe i mbron ato.
Luvri, Paris
Luvri është zyrtarisht muzeu më i vizituar në botë. Një ndërtesë që u zgjerua ndër shekuj, muzeu është shtëpia e disa prej veprave më monumentale të artit të bëra ndonjëherë, si “Mona Lisa” e Da Vinçit dhe “Venus de Milo”. Themelet origjinale të kalasë mesjetare janë të dukshme nga kripta dhe piramida e saj e dukshme prej qelqi u ndërtua në vitin 1989, ndërsa piramida e saj e përmbysur u përfundua në 1993.
Muzeu i Artit Islam, Doha
Projektuar nga I.M. Pei, arkitekti i famshëm gjithashtu përgjegjës për piramidën e Luvrit, ndërtesa e Muzeut të Artit Islamik është frymëzuar nga arti islamik që përmban. Është i pari i këtij lloji në Shtetet Arabe, por muze të tjerë i janë bashkuar që në vende si Kajro dhe Ghazni.
Muzeu Dali, Shën Petersburg, Florida
Muzetë që përqendrohen në paraqitjen e punës së një artisti të vetëm janë të ngarkuar me detyrën e strehimit të punës së artistit në një ndërtesë që flet absolutisht për ta. Muzeu Dali është ndoshta ai që ka më shumë sukses në atë përpjekje. Edhe pse struktura kryesore ka një formë kubike mjaft standarde, është qelqi dhe çeliku që duket se derdhen nga ndërtesa si një material i shkrirë i një lloji – shumë si orët e shkrirjes në “Qëndrueshmëria e kujtesës” – që me të vërtetë i jep muze karakterin e tij Dali. Kjo shtesë surreale në bregun perëndimor të Floridës jeton absolutisht me famën e mjeshtrit të Surrealizmit. / KultPlus.com
Gjatë katër viteve të fundit, kam udhëtuar në 17 vende për librin tim ”Mirupafshim Evropa Lindore”. Në të, unë përpiqem të përshkruaj një Evropë Lindore të zhdukur, ku pasuria shumëplanëshe kulturor dhe toleranca fetare ishin rregull dhe jo përjashtim. Shqipëria ishte një nga vendet e pakta ku ajo trashëgimi nuk ishte një kujtim, por një realitet i gjallë. Duke e parë vetë atë kjo gjë më mbushi me shpresë, jo vetëm për Ballkanin, por për Evropën në tërësi, shkruan Jacob Mikanowski për “The Guardian”.
”Ndjeva një lloj frike përpara vizitës sime të parë atje, në vitin 2019. Ju mund ta konsideroni këtë frikë me atë që studiuesja bullgare Maria Todorova e quan “ballkanizma të folezuar”, thënë ndryshe prirja e çdo vendi të Evropës Lindore për ta konsideruar veten si mesataren e artë dhe për të parë fqinjët e tij (sidomos ata në jug dhe në lindje) me dyshim. Unë jam polak dhe kam udhëtuar nëpër rajon prej një kohe aq të gjatë, sa të kem përjetuar çdo lloj shqetësimi. Por, unë jam gjithashtu mjaft i moshuar për të kujtuar imazhet e transmetuara nga Shqipëria pas rënies së komunizmit dhe rebelimit civil që përfshiu vendin në 1997. Edhe pse ka kaluar shumë kohë që atëherë, nuk isha i sigurt se çfarë do të gjeja.
Pika ime e hyrjes ishte një nga pikat kufitare më të bukura që kam përjetuar ndonjëherë, një shtrirje e egër bregdetare përgjatë liqenit të Ohrit, ku Shqipëria takohet me Maqedoninë e Veriut. Një udhëtim i shpejtë me taksi nga kufiri në qytetin e afërt të Pogradecit ishte i mjaftueshëm për të larguar çdo ankth të vazhdueshëm. Pasi mora veten me një kapuçino buzë liqenit, hipa në një autobus për në Korçë, kryeqyteti kulturor i malësive të thella lindore të Shqipërisë. Me të mbërritur në mesditë, qyteti dukej i shkretë. Me afrimin e natës, pazari ishte i mbushur me njerëz që darkonin jashtë në restorante me kuzhinë italiane dhe qebaptore shqiptare. Mora një pjatë me mish qengji dhe sallatë greke (këtu i thonë “sallatë fshati” – nacionalizmi nuk vdes lehtë) dhe dëgjova një koncert falas të këngëtares pop franceze, Clio.
Kisha ardhur në Korçë për të parë rrënojat e Voskopojës. I njohur gjithashtu si Moschopolis ose qyteti i barinjve, dikur kishte qenë kryeqyteti jozyrtar i vllehëve, një popull shpesh (por jo ekskluzivisht) nomad, që fliste një gjuhë të ngjashme me rumanishten. Në malet në perëndim të Korçës ata ndërtuan Oksfordin e tyre në miniaturë, të kompletuar me një akademi, shtypshkronja dhe kisha të zbukuruara. Qyteti lulëzoi për një shekull përpara se të pushtohej nga Ali Pasha, një prijës vendas, i njohur edhe si “Bonaparti mysliman”, në fund të shekullit XVIII, pas së cilës ajo u fundos në errësirë pothuajse.
Sot Voskopoja është një fshat i këndshëm, në një luginë të vogël të rrethuar nga male të mbuluara me bredha. Shtypi dhe akademia janë zhdukur, por ju ende mund të shihni kryevepra nga David Selenicasi dhe piktorë të tjerë shqiptarë ikonash, në kishat e shumta të saj. Megjithatë, ndonjëherë të nevojitet edhe ndonjë telefonatë. Kisha e Shën Nikollës ishte e mbyllur kur mbërrita. Në pjesën e përparme të saj, takova dy çifte nga Gjermania dhe Franca – të vetmit turistë në qytet atë ditë. Ne telefonuam numrin që pamë në derë; pak minuta më vonë, një prift i sjellshëm vlleh, me rroba të zeza, na futi në një dhomë xhevahiresh me afreske shumëngjyrësh.
Më vonë atë ditë, u nisa vetë në një shteg të vjetër karvanesh që lidhte Voskopojën me qendrat e mëdha tregtare të Ballkanit. Eca për një orë nëpër pyjet e pishave pa parë askënd, derisa arrita te një kishë e vogël pelegrinazhi prej guri, kushtuar shenjtorëve Kostandin dhe Helenë. Pamja e luginës shtrihej për kilometra të tëra, deri në masivin e Tomorit apo Fuxhi i Shqipërisë së mesme dhe një vend pelegrinazhi për të krishterët dhe myslimanët.
I kënaqur nga udhëtimi im i parë në Shqipëri, vendosa të kthehesha. Jeta dhe pandemia bënë të tyren, por në vitin 2022 u ktheva me bashkëshorten për një turne dyjavor. Filluam me Tiranën. Kryeqyteti i Shqipërisë ka shumë për të rekomanduar, arkitekturë eklektike, gjallëri kafenesh dhe restorante të mbushura plot. Është gjithashtu vendi më i mirë për t’u njohur me periudhën më të errët të historisë së vendit, me mbretërimin 40-vjeçar të Enver Hoxhës, diktatorit stalinist që sundoi Shqipërinë nga fundi i Luftës së Dytë Botërore deri në vdekjen e tij në 1985.
Pranë sheshit ”Skënderbej”, një vilë tërheqëse që dikur ka qenë selia e policisë sekrete është kthyer në një muze të quajtur ”Shtëpia e Gjetheve”. Ekspozitat e tij, të cilat përfshijnë pajisje përgjimi, pamje të kontrolluara të mbikëqyrjes dhe intervista me të mbijetuarit e burgimit, zbulojnë aftësinë e jashtëzakonshme që regjimi komunist ishte i gatshëm të bënte për të mbajtur nën kontroll popullsinë e tij. Në një aspekt më estetik, Galeria Kombëtare e Arteve (aktualisht e mbyllur për riparime, por e planifikuar të rihapet në fillim të vitit 2024) ka një nga koleksionet më të mëdha të artit të realizmit socialist të Evropës Lindore.
Për mua, pikturat me gra ushtare me mitralozë, saldatorë heroikë dhe brigada ndërtimi ngjallin një epokë të kaluar po aq gjallërisht – dhe drithëruese – si çdo kishëz e ilustruar nga Rilindja.
Muzetë e Tiranës shquhen për thellësinë dhe krijimtarinë e angazhimit të tyre me një të kaluar të vështirë. Megjithatë, për të marrë një ndjenjë të vërtetë për Shqipërinë, duhet të lini pas kryeqytetin.
Destinacioni ynë i parë ishte veriu, zona e pakicës katolike të vendit dhe malet e tij të larta. Tradicionalisht vendi i gjakmarrjes dhe malësorëve, kjo është ”Shqipëria e Epërme” e përshkruar nga Edith Durham në fillim të shekullit XX. Ne e filluam vizitën tonë në qytetin e Shkodrës me një udhëtim në Muzeun Kombëtar të Fotografisë ”Marubi”, që paraqet punën e dinastisë më të madhe fotografike të Shqipërisë, të filluar nga revolucionari italian Pietro Marubbi dhe vazhdoi përmes nxënësve të tij shqiptarë. Ajo ofron një dritare në Shqipërinë e mesit të shekullit XIX, pashallarët osmanë, kryekomandantët katolikë, vajzat e haremit dhe madje edhe një luftëtare për lirinë.
Më pas shkuam në luginën e Thethit, në Alpet Shqiptare, në kufi me Malin e Zi. Në të kaluarën, Thethi ishte i shkëputur nga pjesa tjetër e botës nga bora për gjashtë muaj të vitit, duke i dhënë pseudonimin Shangri La i Shqipërisë. Deri vonë mund të arrihej vetëm nga një rrugë me zhavorr, por e shtruar së fundmi.
I gdhendur nga akullnajat, Thethi ka disa nga peizazhet më spektakolare të Shqipërisë. Vitet e fundit, ai është bërë një destinacion për udhëtarët që shkojnë në Valbonë, një luginë akullnajore fqinje (dhe pothuajse po aq piktoreske), që mund të arrihet vetëm nga Thethi, më këmbë.
Pas disa ditësh të hareshme ecjeje, të ndërthurura me ushqime të shijshme si fasule, domate dhe bukë të pjekur në oxhak në shtëpizat malore, ne ishim gati të shkonim në jug.
Përsëri në Tiranë, morëm një makinë me qira dhe shkuam në Berat, një mrekulli e shtëpive të gurta të epokës osmane, të vendosura njëra mbi tjetrën në një kodër, maja e së cilës është e pushtuar nga mbetjet e një fortese bizantine. Berati ka edhe Xhaminë Mbret, ku mblidheshin burra e gra për të dëgjuar muzikë të shenjtë dhe për t’u shoqëruar (edhe pse veçmas, në dhoma të ndara me ndarje druri të zbukuruara).
Ky ndërthurje bizantine dhe osmane është karakteristikë e jugut, i cili ndihet më mesdhetar sesa veriu malor. Ka disa nga plazhet më të mira të vendit dhe është përballë Korfuzit dhe Greqisë. Prania e minoritetit grek (e pakësuar shumë që nga rënia e komunizmit, por ende e pranishme) mund të ndihet në të gjithë Rivierën Shqiptare, veçanërisht në fshatra si Qeparoi, të vendosura mes ullishteve, në fund të një gjiri të gjatë.
Por, jugu nuk është vetëm një përzierje e ndikimeve të huaja. Ai gjithashtu ka një kulturë të fortë lokale. Vendi më i mirë për ta përjetuar mund të jetë qyteti i Gjirokastrës. Vendlindja e Enver Hoxhës dhe Ismail Kadaresë, shkrimtarit më të madh të Shqipërisë dhe kandidatit të përhershëm (dhe, për mendimin tim, i vonuar prej kohësh) për çmimin Nobel në Letërsi. Ashtu si Berati, Gjirokastra është një thesar i arkitekturës tradicionale – ka shtëpi guri pesëkatëshe me çati rrasa të ndërtuara, më shumë se 100 vjet më parë, nga pronarë tokash vendas, secila prej të cilave duket si një kështjellë.
Por, Gjirokastra ka edhe kënaqësi moderne. Njërën prej tyre e gjeta rastësisht. Duke eksploruar zonën përreth Xhamisë së Çarshisë, në qendër të qytetit të vjetër, hasa në një hapësirë nëntokësore të mbushur me dyqane të vogla, librari dhe kafene. Një grua e re, pronare e tezgave, më ftoi të eksploroja një kalim tjetër, të fshehur, që dilte nga arkada kryesore. Hyrja ishte falas, por shqetësuese: një tub i gjatë betoni i errët, që pikonte nga lagështia, që shtrihej thellë në shpatin e kodrës.
Doli se ky ishte një nga bunkerët e shumtë të Enver Hoxhës, i ndërtuar në rast sulmi bërthamor – vetëm ky ishte ribërë në një instalacion të mrekullueshëm të artit të tingullit, me një lloj muzike që nuk e kisha dëgjuar kurrë – apo dëgjuar – të quajtur saze. Është një formë e lashtë, vendase në kullotat e larta shkëmbore të Shqipërisë së Jugut. Këngët e saj – shumë prej të cilave janë vajtime për të larguarit – përbëhen nga melodi të ndjera, të kënduara në mënyrë polifonike nën shoqërimin e një violine, klarinete dhe lahute. Më kujtoi këngën bizantine të përzier me bluz, dhe më përloti menjëherë. Kur dola jashtë, u ndjeva edhe një herë mirënjohës që pata mundësinë të vizitoja këtë vend me histori intriguese, me mikpritje të pakufishme dhe me surpriza të pafundme./ KultPlus.com
Mbi 150 interpretues nga Kosova e Shqipëria, ishin mbledhur mbrëmë në skenën e sallës ‘AMC’ për të sjellë një vepër që e pasqyron në një dimension jetësor e më shpirtëror, përveç atij heroik e historik, Gjergj Kastriot Skëndërbeun.
Vepra ‘Gjergj Kastrioti Shkënderbeu, Kryezot i Arbërit’, nga kompozitori Vasil Tole erdhi mbrëmë premierë në Kosovë, ku përveç që u soll magjishëm figura e heroit kombëtar, i ribashkoi edhe njëherë dy prej institucioneve më të rëndësishme skenike të të dyja vendeve, Orkestrën dhe Korin e Filharmonisë së Kosovës dhe Korin e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit në Shqipëri, nën dirigjimin e mjeshtrit Sieva Borzak, shkruan KultPlus.
E që kjo vepër u mirëprit edhe nga publiku i Prishtinës, u vërejt që në minutat e parë, atëherë kur të gjitha ulëset ishin mbushur plot dhe të gjithë ishin kuriozë në pritje të asaj që do të shfaqej më pas.
Me orkestrën në një pjesë, korin që përveç në interpretim edhe ishin rreshtuar në sinkron me njëri-tjetrin, po ashtu edhe solistët e përzgjedhur nga kompozitori, ndonëse në një sallë jo adekuate, arritën të përcjellin tek publiku një emocion vështirë të harrueshëm.
Emocioni u shtua edhe më shumë me fikjen e dritave dhe ndriçimi i vetëm mbeti në skenë, tek ata që do të mbanin vëmendjen e publikut të pushtuar për gati 63 minuta, ku përveç interpretimit edhe imazhet që lëviznin në prapavijë i shtonin edhe më shumë madhështinë kësaj ngjarje.
E pas më shumë se një ore mishërim me figurën më të rëndësishme në historinë e popullit shqiptar, kjo shfaqje dhe të gjithë interpretuesit që e bënë të mundur realizimin e saj në perfeksion, morën duartrokitje disa-minutëshe nga publiku.
Pas premierës në Kosovë, për KultPlus foli vetë kompozitori Vasil Tole, i cili shprehet i lumtur për shfaqjen e veprës së tij para publikut kosovar dhe sipas tij ky koncert e dëshmoi edhe njëherë për kapacitetet që artistët e të dyja vendeve kanë.
“Është premiera e parë e një vepre skenike shqiptare e cila replikohet në dy kryeqytetet tona, pra është një lloj kuptimi i një rekordi, që një vepër bëhet për shkak të forcimit të marrëdhënieve kulturore mes dy vendeve tona dhe e dyta na bashkoi Skënderbeu përsëri, ku dy institucionet tona më të rëndësishme që kemi në fushën skenike, u bënë bashkë për ta realizuar këtë gjë dhe kjo provon që kemi fuqi interpretuese, kemi kapacitete muzikore të afta për të përballuar edhe vepra premierë dhe sigurisht edhe vepra të traditës që janë disi më të thjeshta për t’i interpretuar”, u shpreh Tole.
Më tutje, ai foli edhe për performancën e artistëve, e që sipas tij u realizua në maksimumin e cilësisë së mundshme.
“Kënaqësia ime si autor është e madhe, së pari sepse kam pasur edhe koncerte të tjera me krijimtarinë time në Prishtinë, por nuk kam pasur kurrë një vepër të këtyre përmasave që shkon deri në 63 minuta, kështu që kam kënaqësi që u realizua kjo vepër, që u realizua me maksimumin e cilësisë së mundshme, në kushtet e bashkëpunimit ndonjëherë edhe të vështira në kuptimin e mjeteve teknike dhe sigurisht jam i kënaqur që reagimi i publikut të Prishtinës ishte pozitiv”, tha mes tjerash kompozitori Tole.
Në këtë mbrëmje kushtuar Gjergj Kastriot Skënderbeut, u shqua baritoni Artur Vera, me disa pika interpretuese. Ai pas performancës tha për KultPlus se ndjehet i lumtur për paraqitjen dhe performancën e tij pikërisht në Prishtinë.
“Vepra e profesor Vasos është një vepër e re e sjellë dhe e konceptuar ndryshe që e lidh Skëndërbeun me përjetësinë, realitetin dhe historiken. Skënderbeu paraqitet si një Skënderbe i menduar, më shpirtëror, që tregon për jetën e tij, për frymëzimin e tij, për burimin e frymëzimit të tij për të luftuar dhe e lidh këtë figurë me Shëngjergjin”, tha ai, duke shtuar më tutje se për të sjellë këtë premierë dhe atë në Tiranë ka qenë një përgjegjësi dhe një punë shumë e madhe.
Ai më pas foli edhe për bashkëpunimin me Korin e Filharmonisë së Kosovës, bashkëpunim ky që ka qenë goxha i shpeshtë në kohët e fundit.
“Bashkëpunimi me Korin e Filharmonisë së Kosovës ka ndodhur shpesh këto kohëve të fundit, kemi qenë shumë të lumtur që i kemi pasur në TKOB dhe kësaj radhe erdhëm ne në Kosovë dhe jemi shumë të lumtur që ribashkëpunojmë me këtë vepër por edhe në vepra të tjera”, përfundoi Vera.
Në këtë mbrëmje madhështore, emocione dhuroi edhe performanca e sopranos Kaltrina Miftari, e cila shprehet e privilegjuar për paraqitjen e saj si soliste pikërisht në këtë vepër.
“Ishte kënaqësi e veçantë të paraqitem si soliste në premierën e veprës madhështore “Skënderbeu” te kompozitorit tonë Vasil Tole. Por sigurisht një vepër e përmasave të tilla mendoj qe duhet te shfaqet në sallë adekuate. Opera e cila u shfaq mbrëmë në mënyrë koncertale sigurisht është edhe një provë më shumë për të tregu që edhe Kosova e meriton shtëpinë e Operës”, tha Miftari për KultPlus.
Ndërkaq drejtori i Filharmonisë së Kosovës, Baki Jashari, u shpreh për KultPlus që premiera e parë e veprës ‘Gjergj Kastrioti Skënderbeu – Kryezot i Arbërit’, ishte e planifikuar që të mbahej fillimisht në Prishtinë, megjithatë u bë në Tiranë ku Filarmonia e Kosovës pati mundësinë të jetë prezente në një objekt siç është ai i Teatrit Të Operës dhe Baletit, hapësirë kjo që e mundëson realizimin në detaje të një vepre skenike siç ishte kjo e kompozitorit Tole.
“Ne u munduam që ta bënim premierën tonë këtu por në një hapësirë që natyrisht nuk i përmbush këto kritere përveç që jemi detyruar që të vijmë në këtë sallë e cila është e vetmja që e mundëson vendosjen e mbi 150 performuesve në skenë”, deklaroi Jashari, duke shtuar se realizimi muzikor ishte në një nivel tejet të lartë e profesional.
Ndërkaq, ju kujtojmë që vepra ‘Gjergj Kastrioti Skënderbeu – Kryezot i Arbërit’ nga kompozitori Vasil Tole dhe me me libret të kompozitorit mbi tekstin e Fan S. Nolit erdhi premierë në Prishtinë pas premierës së suksesshme që e pati në Tiranë më 9 maj./ KultPlus.com
Më 20 maj 2023, në orën 12:00, do të shënohet DITA E BIBLIOTEKËS “Ernest Koliqi” – Prishtinë, që gjendet në Qendrën “BogdaniPolis” në Prishtinë, në ditëlindjen e 120 të Ernest Koliqit, shkrimtar e kontribuues i madh i arsimit shqip në Kosovë.
Për këtë ditë do të bëhet ekspozita me 13 fotografi të rralla nga arkivi i familjes Koliqi, të cilën e ka përgatitur Gjon Koliqi, pjesëtar i familijes Koliqi.
Kurse një intervenim mbi kontekstin sociokulturor të familjes Koliqi dhe ndikimin në personin e Ernestit, do ta mbajt shkrimtari dhe studiuesi i letërsisë Ndue Ukaj./ KultPlus.com
Muzeu Kombëtar “Shtëpia me gjethe” përkujton sot shkrimtarin dhe poetin Vehbi Skënderi.
Ai u lind në fshatin Strelcë të Korçës në maj të vitit 1927. Shkollën fillore e kreu në fshatin e lindjes në vitet 1934-1939 ndërsa studimet fetare i kreu ne Medresenë e Lartë në Tiranë. Në vitin 1944 u pranua në radhët e Partisë Komuniste Shqiptare. Kreu fillimisht shkollën e mesme profesionale në degën rusisht e në vitet 1956-1961 kreu Fakultetin e Histori-Filologjisë me rezultate shumë të mira. Veprimtarinë si gazetar do ta fillonte në gazetën “Arma e Mbrojtjes”. Më 1950, me propozimin e poetit Lasgush Poradeci, u pranua si anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë.
Më 1953 botoi librin e parë poetik, “Këngët e para”. Ka botuar librat poetike “Vjersha” (1958), “Fletë nga ditari im” (1964), “Vjershat dhe poemat e Drinit” (1969), “Vdekja e Ofelise” (1971), “Shqiponja e Vermoshit” (1972), “Përsëri mëngjes” (1973), Vjersha dhe poema të zgjedhura- “Kolana e poezisë shqipe” (1973), “Nxitoj” (1987), “Hëna e vjedhur” (2000), “Zvicra, Shqipëria ime” (2004). Për “Fletë nga ditari im”, në vitin 1966 Vehbi Skenderi mori Çmimin e Republikës.
Po atë vit, me një grup intelektualësh të shquar, ai përgatiti një pamflet dhe e dorëzoi për botim në Zërin e Popullit. Në këtë pamflet kritikoheshin rëndë Instituti i Historisë dhe Instituti i Gjuhësise. Pamfleti nuk u botua nga Zëri i Popullit, i cili ia dorëzoi dorëshkrimin sekretarit të parë të Tiranës dhe me të u mor Byroja Politike.
Në Komitetin Qendror, gjatë seancave të terrorit të gjyqit politik e akuzonin për veprimtari antiparti sepse sipas tyre sulmonte institucionet e diktaturës dhe për nacionalist meqë kishte deklaruar se Kosovën e shihte si pjesë të Shqipërisë.
Më 1967, për pesë vjet rresht Vehbi Skënderi, tashmë autor i ndaluar, u dërgua në Vaun e Dejës i dënuar me punë korrektuese. Më 1974 Sigurimi, nën udhëzimet e Sekretarit të Parë të Tiranës, sajon të tjera raprezalje kundër Vehbi Skënderit, i cili përjashtohet nga partia, nga Lidhja e Shkrimtarëve, nga puna, i digjen librat dhe i ndalohet botimi. Më 1975 internohet në Shkodër, por vendimi anulohet nga organet e rrethit të Shkodrës. Më 1976 internohet në Zall-Mner të Tiranës, por edhe ky vendim anulohet. Pas katër vitesh pa punë, ai caktohet punëtor transporti në Kombinatin Poligrafik. Del në pension ne vitin 1987 teksa kryente funksionin e korrektorit në repartin e dispensave ne Kombinatin Poligrafik. Prej 15 qershorit të vitit 1996 Vehbi Skënderi jetoi dhe krijoi në Zvicër ku ndërroi jetë në 13 qershor 2011. / atsh / KultPlus.com
Nga data 21 maj deri më 2 qershor në Kosovë do të zhvillohet stërvitja më e madhe ushtarake ndërkombëtare në Ballkan.
Stërvitja “Defender Europe 2023” do të demonstrojë aftësitë e dy regjimenteve të Forcave të Sigurisë së Kosovës dhe do të demonstrojë nivelin e ndërveprimit ushtarak të FSK-së me forcat e armatosura të vendeve partnere.
Kështu FSK-ja edhe një herë do të tregojë se është e gatshme të kontribuojë në çdo mision të NATO-s.
Ceremonia e hapjes së kësaj stërvitje ushtarake do të bëhet të dielën në prani të krerëve të shtetit të Kosovës dhe zyrtarëve amerikanë në sheshin “Skënderbeu” në Prishtinë.
Defender 23 është një stërvitje e përbashkët vjetore, shumëkombëshe e udhëhequr nga Komanda SHBA-Europiane e krijuar për të rritur gatishmërinë operacionale dhe ndërveprueshmërinë midis Shteteve të Bashkuara, NATO-s dhe vendeve partnere.
Përafërsisht 9,000 ushtarë amerikanë dhe rreth 17,000 ushtarë nga 26 vende aleate dhe partnere do të marrin pjesë në këtë stërvitje ushtarake.
Vitin e kaluar Shqipëria ishte një nga mikpritësit e “Defender Europe 2023”. / KultPlus.com
Alpinistja e njohur Uta Ibrahimi ka shndërruar në realitet një tjetër ëndërr të sajën. Sfidat e saj janë kthyer në triumf pasi ajo ka arritur në majën e shpellës së erërave – majën e malit të Dhaulagirit, shkruan KultPlus.
E mbështjellur nga mjegulla dhe veçantia e malit të shtatë më të lartë në tokë, Uta Ibrahimi edhe njëherë na ka treguar se nuk ka asnjë kufi për shpirtin aventurist.
Lajmi është bërë i ditur në faqen e saj Utalaya duke u shprehur se ky sukses vjen pas tre vitesh dhe dy tentativave të vështira të Utes.
“Ky mal i shkëlqyer është njohur si mali i shtatë më i lartë në të gjithë botën, me një lartësi të frikshme prej 8167 metrash. Sot, në orën 5:30 të mëngjesit, sipas orës së vendit në Nepal, Uta ka triumfuar në majën e malit. Kjo është thjesht një arritje e jashtëzakonshme. Le të shprehim nderimet tona dhe të falënderojmë Uta Ibrahimi për vullnetin, guximin dhe përkushtimin e saj të palëkundur”, shkruhet në njoftim.
Me arritjen e saj në majën më të lartë të Dhaulagirit, Uta Ibrahimi na tregon se asgjë nuk është e pamundur kur ndjekim ëndrrat tona me vendosmëri dhe përpjekje të palodhshme.
Ajo tashmë është një simbol i forcës dhe frymëzimit për gjithë gratë dhe burrat në të gjithë botën, të cilët mundohen të tejkalojnë çdo vështirësi dhe të arrijnë lartësinë më të lartë të ëndrrave të tyre. / KultPlus.com
Janë shpallur sot fituesit e edicionit të IV-të të konkursit të përvitshëm për Çmimin Letrar Vexhi Buharaja 2023, përcjell KultPlus.
Juria profesionale e përbërë nga Ymer Çiraku, Diana Kastrati, Agim Baci, Aleksandër Çipa dhe Yzedin Hima kanë vendosur që çmimet të ndahen si në vijim.
Në përkthim – Granit Zela, Shqipëri, në poezi – Vlora Ademi, Kosovë dhe Rozafa Shpuza, Shqipëri.
Ceremonia e çmimit do të zhvillohet ditën e mërkurë, datë 24 Maj 2023, ora 11:00 në Bibliotekë. / KultPlus.com
Boksieri Robin Krasniqi ka njoftuar se d të sjell meqin e radhës në Prishtinë, dhe duke e vlerësuar si një event të madh për Kosovën, shkruan KultPlus.
Më poshtë ju sjellim njoftimin e plotë të Krasniqit.
Si bir i prindërve shqiptarë, si fëmijë i luftës në Kosovë dhe si kampioni i parë botëror, me prejardhje shqiptare, në boksin profesionist, gjithmonë e kam ndjerë obligim të bëj një mbrëmje të madhe të boksit në Prishtinë dhe tani ka ardhur koha, të dashur fansa dhe miq!
Luftën e radhës do ta bëj në stadiumin e futbollit të Prishtinës (Stadiumi Fadil Vokrri) më 5 gusht 2023, duke i ofruar një Event të madhë atdheut tim. Unë po e pres me padurim këtë mbëmje dhe shpresoj që të kem bërë të lumtur edhe shumë prej jush miq të dashur.
Zyra Ndërlidhëse Helenike në Prishtinë në bashkëpunim me Institutin e Albanologjisë do të prezantojë përkthimin e librit “Zorba” të shkruar nga Nikos Kazantzakis, i cili konsiderohet si një nga shkrimtarët më të mëdhenj dhe më të shquar grekë në mbarë botën, përcjell KultPlus.
Prezantimi i “Zorba” është bërë nga Stavros Dagios / Stavro Dajo i cili bëri përkthimin e kësaj vepre nga greqishtja në shqip.
Ngjarja do të mbahet të enjten, më 25 maj 2023, në Institutin Albanologjik në Prishtinë, me fillim nga ora 11:00. / KultPlus.com
Debatet janë një pjesë e domosdoshme e jetës, por ato nuk duhet të jenë domosdoshmërisht të ngarkuara. Psikologu Dan Shapiro ka identifikuar tre barriera për debatet produktive: identiteti ne-kundër atyre, mos vlerësimi dhe një mungesë përkatësie. Thyerja e këtyre barrierave kërkon që të jemi dëgjues më të mirë dhe të rikategorizojmë ndjenjën tonë që kemi për “ne”.
Shumica e njerëzve duan që debatet të jenë konstruktive. Ata shqetësohen se politika është bërë shumë e polarizuar dhe se mediat sociale janë fushëbeteja më toksike e luftërave kulturore. Dhe në jetën e tyre personale, shqetësohen kur marrëdhëniet premtuese kanë vështirësi për të kapërcyer mosmarrëveshjet e rrënjosura. Edhe Dan Shapiro, një ekspert për negociatat dhe zgjidhjen e konflikteve në Universitetin e Harvardit, e sheh konfliktin të papëlqyeshëm. Por siç thoshte ai në një intervistë, debatet janë një përvojë universale njerëzore. Ne nuk mund t’i shmangim dhe nëse i injorojmë, është në dëmin tonë. Pavarësisht se sa mund të mos na pëlqejë, duhet të jemi në gjendje të përfshihemi në debatet e jetës, pavarësisht nëse zgjidhen në favorin tonë apo jo. Problemi nuk është se ne kemi debate. “Problemi është se si.” Në kërkimin dhe përvojën e tij, Shapiro ka identifikuar tre barriera që duhet të kapërcejmë për të pasur debate më të mira dhe më produktive.
Barriera e parë:
NJË IDENTITET NE – KUNDËR ATYRE
Qëllimi i një debati ndryshon në momentin që identiteti juaj ngatërrohet në konflikt. Në atë pikë, ju nuk po përpiqeni më të zgjidhni një mosmarrëveshje ose të ballafaqoni idetë konkurruese. Po luftoni për ndjenjën që keni për vetveten. Tani je ti (si individ) ose ne (si fis) kundër atyre. Pasi të jeni në atë gjendje vetëmbrojtjeje, emocionet bëhen më të fuqishme dhe dëshira juaj për të gjetur gjuhën e përbashkët ia lë vendin nevojës për të fituar.
Fatkeqësisht, është tmerrësisht e lehtë që debatet të kalojnë në një sfidë “ne kundër atyre”. Në fakt, ndërsa ne bashkëpunojmë me anëtarët e grupit tonë, jemi gjithashtu natyrshëm fobikë jashtë grupit. Studimet tregojnë se kur njerëzit identifikohen fuqishëm me një ideologji, ata mund ta çnjerëzojnë grupin deri në pikën e nënvlerësimit të aftësisë së tyre për të patur ndjesitë themelore njerëzore, të tilla si etja dhe të ftohtit. Ata gjithashtu kanë më shumë gjasa t’i atribuojnë motivimet e palës tjetër si të liga dhe të urryera.
Ky është më shumë se arsyetim i dobët nga ana jonë. Mentaliteti ne- kundër atyre ka një bazë neurologjike në hormonin oksitocinë.
Oksitocina zakonisht vlerësohet si një hormon pro-social. Është një kontribuese e rëndësishme në sjellje të tilla si ndërtimi i besimit, rritja e bashkëpunimit dhe kujdesi social. Na bën më shprehës emocionalisht dhe përmirëson inteligjencën tonë emocionale. Madje i ndihmon nënat të lidhen me foshnjat e tyre dhe çiftet me njëri-tjetrin. Por studimet kanë treguar gjithashtu se oksitocina nuk është vetëm një hormon mbështetës. I njëjti hormon që nxit kohezionin brenda grupit mund të forcojë gjithashtu konkurrencën jashtë grupit. Ky rol i dyfishtë i të bërit dashuri dhe luftë quhet “paradoksi i oksitocinës”.
Siç e thekson Shapiro: “Duhet të dini se kush jeni dhe çfarë përfaqësoni. Cilat janë vlerat dhe besimet që më shtyjnë të luftoj për këtë qëndrim për këtë çështje? Sa më shumë të kuptoni se kush jeni, aq më shumë mund të përpiqeni të arrini qëllimin tuaj dhe të qëndroni të ekuilibruar, edhe kur tjetri kërcënon ato vlera dhe besime thelbësore.” Sigurisht, askush nuk është i përsosur. Ne të gjithë do të humbasim ekuilibrin herë pas here.
Barriera e dytë:
TË MOS TREGOSH VLERËSIM
Pasi të shohim se si identiteti luan në mbrojtjen tonë emocionale, mund të punojmë për t’i ulur ato gardhe tek ne dhe tek të tjerët. Një mënyrë për ta bërë këtë dhe për të ndërtuar një lidhje më të mirë është përmes vlerësimit. Vlerësimi tregon se ju nuk e shihni debatin si një përleshje ideologjike rrënuese; humbja e tjetrit nuk është fitimi juaj. Përkundrazi, ju e shihni debatin si një mundësi për zgjidhje të mundshme, dhe edhe nëse kjo nuk mund të arrihet, rritje reciproke dhe mirëkuptim të ri.
Një qasje që rekomandon Shapiro është thjesht të dëgjoni në fillim të bisedës. Merrni parasysh vlerën që qëndron pas perspektivës së personit tjetër, arsyetimin e tyre dhe pse e kanë atë. Edhe nëse përfundimisht nuk jeni dakord, ka të ngjarë të gjeni diçka që vlerësoni për personin tjetër – qofshin këto vlerat, pasioni, njohuritë mbi temën ose një këndvështrim i nuancuar që nuk e kishit marrë parasysh.
“Nuk ka asgjë më shumë në botë që na pëlqen sesa të ndihemi të vlerësuar. Njihni fuqinë tuaj për t’i vlerësuar ata.” Një qasje më e formalizuar për të kapërcyer këtë pengesë njihet si rregullat e Rapoport. Të krijuara fillimisht nga psikologu matematicien Anatol Rapoport dhe më vonë të sintetizuara nga Daniel Dennett, këto rregulla ofrojnë një udhëzues hap pas hapi për të sjellë vlerësim në një debat. Pasi të dëgjoni arsyetimin e palës tjetër, ndiqni këto hapa:
Shpjegoni qartë pozicionin e personit tjetër për të treguar se e keni dëgjuar dhe respektuar pozicionin e tij.
Përmendni çdo gjë që keni mësuar për t’i treguar personit tjetër se meriton të mësojë dhe se ju e vlerësoni mundësinë.
Rendisni pikat për të cilat jeni dakord si një mënyrë për të ulur ato gardhe vetëmbrojtjeje.
Dhe tani, ofroni një kritikë ose përgënjeshtrim.
Duke u angazhuar ose në rregullat e Rapoport-it ose në rekomandimin e Shapiro-s, ju demonstroni jo vetëm vlerësim, por gjithashtu ndërtoni besim me personin tjetër. Dhe ju mund ta përdorni atë besim për t’ju shtyrë të kapërceni barrierën përfundimtare.
Barriera e tretë:
INJORIMI I PËRKATËSISË SUAJ
Siç e kemi parë, kur mendojmë për dikë si pjesë të grupit tonë, ne jemi më bashkëpunues dhe më të gatshëm ta mendojmë atë si partner dhe jo si pengesë ideologjike. Kur i shohim ata si një anëtar të grupit të jashtëm, ne i shohim si një kundërshtarë.
Por sipas Sapolskyt, ne manipulohemi lehtësisht kur bëhet fjalë për të caktuar se kush bën pjesë në ose jashtë grupit tonë. Besoni apo jo, ky është lajmi i mirë. Ne mund të lidhemi me njerëz të tjerë – t’i shoqërojmë ata si pjesë e fisit tonë – bazuar në tipare në dukje të parëndësishme. Mund të jetë aq e thjeshtë sa një hobi i përbashkët, një skuadër sportive e preferuar ose nëse ish shoku i dhomës i kushëririt të tyre të dytë është i diplomuar në Alma Mater. Edhe përkatësia më e dobët mund t’i hapë dyert krijimit të “neve” dhe të reduktojë gardhet duke lehtësuar besnikërinë fisnore.
“Kthejeni personin tjetër nga një kundërshtar në një partner, kështu që nuk do të jem më unë kundër jush, por ne të dy përballemi me të njëjtin problem të përbashkët,” thotë Shapiro.
Përkatësia gjithashtu nuk duhet të jetë e parëndësishme. Merrni parasysh debatin e imigracionit në politikën amerikane. Në shumë drejtime, këto debate janë të pazgjidhshme. Realitetet ekonomike janë komplekse, aspiratat humaniste mund të jenë të frikshme për t’u arritur dhe identitetet në çështje të tilla janë të rrënjosura thellë.
Megjithatë, të dhënat e sondazheve sugjerojnë se republikanët dhe demokratët në fakt bien dakord për shumë gjëra. Shumica e të dyja palëve thonë se siguria kufitare, lejimi i qëndrimit të fëmijëve pa dokumente dhe ndihma e refugjatëve civilë për t’i shpëtuar dhunës janë qëllime të rëndësishme. Dallimi është në shkallë dhe intensitet, gjë që zhvendos prioritetet kryesore për secilën palë. Megjithatë, është një gjë të thuash se ke një prioritet të ndryshëm sesa të thuash që të dyja palët nuk kanë fare lidhje me sfidën.
Si i tillë, tejkalimi i kësaj pengese të tretë mund të jetë po aq i thjeshtë sa t’u kujtosh të përfshirëve atë që kanë të përbashkët – qoftë kjo një vlerë, prioritet apo qëllim i përbashkët. Rregullat e Rapoport-it e bëjnë këtë duke renditur pikat e marrëveshjes përpara çështjeve të diskutueshme. Shapiro rekomandon gjithashtu t’i kërkoni personit tjetër të imagjinojë zgjidhje që përfshijnë sa më shumë vlera dhe prioritete të përbashkëta.
“Tani, nëse i vini në praktikë këto tre gjëra, kjo mund të transformojnë marrëdhëniet tuaja. Imagjinoni çfarë do të ndodhte nëse do të fillonim një revolucion, por një revolucion pozitiv me mirëkuptim më të madh, vlerësim më të madh, përkatësi më të madhe, si mund ta transformonim politikën, si mund ta transformonim në fund të fundit, botën tonë. Unë besoj se është e mundur, por fillon me secilin prej nesh”, thotë Shapiro. (business insider) / KultPlus.com
Dita Ndërkombëtare e Muzeut u përcaktua nga ICOM në vitin 1977 dhe u përqafua menjëherë nga të gjithë muzetë në mbarë botën. Kjo ditë përbën një moment të një rëndësie të veçantë për komunitetin ndërkombëtar të muzeve.
Synimi i Ditës Ndërkombëtare të Muzeut është rritja e ndërgjegjësimit se “muzetë janë një mjet i rëndësishëm i shkëmbimit kulturor, pasurimit të kulturave dhe zhvillimit të mirëkuptimit të ndërsjellë, bashkëpunimit dhe paqes midis popujve”.
E organizuar çdo vit më 18 maj, ngjarjet dhe aktivitetet e planifikuara për të festuar Ditën Ndërkombëtare të Muzeut mund të zgjasin një ditë, një fundjavë ose një javë të tërë. Gjithnjë e më shumë muze bëhen pjesë e aktiviteteve të ndryshme për Ditën Ndërkombëtare të Muzeut.
Tema e përzgjedhur nga ICOM për vitin 2023 është “Muzetë, Qëndrueshmëria dhe Mirëqenia” – “Museums, Sustainability and Wellbeing”. Në fokus të kësaj teme shëndeti dhe mirëqenia globale, veprimi për klimën, si edhe jeta në Tokë.
Në kuadër të kësaj dite hyrja në Muzeun Historik Kombëtar, çdo datë 18 maj, është pa pagesë. / KultPlus.com
Pestalozzi Bibliothek Hardau është një nga bibliotekat më të frekuentuara në Cyrih dhe ajo udhëhiqet tashmë nëntë vjet nga drejtoresha Suela Jorgaqi.
E apasionuar pas gjuhëve dhe kulturave të ndryshme, Suela Jorgaqi studimet i përfundoi në Fakultetin për Gjuhë të Huaja, në Tiranë. Në vitin 2000 fati i saj ishte të takonte një çift zviceran, i cili do ta ndihmonte më pas për të studiuar në Chur. Studimet për shkencë informacioni i hapën dyert Suelës për të bërë punën që ajo kishte dashur gjithmonë, të jetë afër librave dhe afër njerëzve që i duan librat, sikurse ajo.
“Universiteti që kreva në Chur për shkencë informacioni më hapi dyert. Në fillim punova në sindikatën Unia, që ishte një punë jete, bëja aksione për barazinë gjinore, këshilloja punëtorët për ligjet e të drejtat e punës, flisja 5 gjuhë në ditë. Pastaj kur u hap biblioteka ndërkulturore ku jam tani, më kërkuan për të punuar në këtë projekt të ri ndërkulturor dhe meqë është diçka e re në Cyrih, thashë menjëherë po! Unë gjithmonë kam qenë e interesuar të punoj me njerëz që vijnë nga kultura të ndryshme. Si fillim më morën si zëvendësuese të drejtoreshës dhe që prej 9 vjetësh jam drejtoreshë e Pestalozzi – Bibliothek Hardau. Dashuri për librat po, por mbi të gjitha dashuri për njerëzit. Dhe kur i lidh njerëzit me librat, lindin projekte shumë të bukura”, thotë Suela në intervistën për albinfo.ch.
2000 libra shqip në “Pestalozzi”, sa kanë interes shqiptarët për të lexuar?
Në bibliotekën “Pestalozzi” gjenden libra në 13 gjuhë të ndryshme, përfshirë edhe shqipen. Rreth 2000 libra në shqip, në zhanre të ndryshme, ofrohen për mosha të ndryshme.
“Ne kemi libra në 13 gjuhë, një nga të cilat është edhe shqipja. Specifika e bibliotekës janë librat me temë ndërkulturore, për të mësuar gjermanisht, libra pedagogjikë, libra me tematikë midis botëve të ndryshme, libra për të pakësuar paragjykimet e për të mësuar më shumë për botët e ndryshme që na rrethojnë. Kemi një asortiment prej 2000 librash shqip që qarkullojnë vazhdimisht, sepse blejmë rregullisht libra të rinj. Jam me fat që jam në kontakt dhe me librin shqip, që është pjesë e pandashme imja. Dhe librat i kemi për moshën nga 0 deri 99 vjeç, në të gjitha zhanret e ndryshme”, ka sqaruar Suela.
Tutje, ajo thotë se veprat e autorëve shqiptarë që gjenden në bibliotekë nisin nga Ismajl Kadareja, Fatos Kongoli, e deri tek autorët e sotshëm: Shqipe Sylejmani, Lea Ypi, etj.
Kur flet për librin dhe shqiptarët, Suela thotë se shqiptarët duhet të frekuentojnë më shumë bibliotekat.
“E rëndësishme është të hapim sytë dhe të përfitojmë sa më shumë të jetë e mundur nga kulturat e tjera që i kemi kaq pranë. Kjo është e ndërsjellë, si për zviceranët ashtu edhe për nacionalitetet e tjera që na rrethojnë. Shqiptarët duhet të vijnë më shumë t’i vizitojnë bibliotekat, jo vetëm të blejnë libra kur janë me pushime. Me një kartë biblioteke mund të lexosh 1 milion libra, kjo është motoja jonë”, shton ajo.
Sfidat e menaxhimit të një biblioteke funksionale
E pyetur për sfidat në menaxhim, Suela përmend organizimin që duhet të ketë në mes të punëtorëve që shërbejnë në bibliotekë. Kualifikimi i duhur është ai që i bën kolegët e saj të jenë pjesë e një biblioteke funksionale, që ofron aktivitete nga më të ndryshmet.
“Po është e vështirë dhe interesante njëkohësisht. Sfidat e një biblioteke janë ta bësh stafin që të mendojë dhe funksionojë si unë. Koleget e mia janë shumë të kualifikuara, flasin disa gjuhë, zotërojnë aftësi të bëjnë disa aktivitete në të njëjtën kohë. Nuk është çudi që ne jemi bërë pikë organizimi dhe aktivitetesh për shumë komunitete, sidomos për atë shqiptar. Kështu tek ne ndodhin kurse gjermanishte, lexime në gjuhë të ndryshme, kurse për joga, animacione për fëmijë në shumë gjuhë, etj.”, ka thënë ajo.
Një nga arsyet që biblioteka vazhdon të jetë e frekuentuar, është përshtatja e saj në botën digjitale.
“Patjetër, sot lexohet ndryshe. Ne kemi integruar edhe shumë oferta për ebooks, sepse njerëzit që nga Korona janë bërë komodë, dmth duan çdo gjë në shtëpi. Në përgjithësi statistikat e librave në bibliotekat gjermanishtfolëse tregojnë që lexohet më pak ose më saktë huazohen më pak libra”, ka shtuar Suela.
Shqipëria, vendi ku i mbush bateritë
Edhe pse me shumë angazhime në drejtimin e bibliotekës, Suela e viziton shumë shpesh Tiranën. Atje, ajo kalon një kohe intensive duke takuar familjen dhe shoqërinë. Ajo thotë se pikërisht në Shqipëri, nën shoqërinë e njerëzve të afërt, ajo i mbush bateritë.
“Unë jam shumë e lidhur me Shqipërinë. Shkoj shpesh dhe i mbledh njerëzit e mi të dashur dhe dua t’i kem pranë. Shpesh më thonë dhe shoqet e mia që jetojnë në Tiranë nuk shihemi, por kur vjen ti, na mbledh të gjithëve. Sa herë që shkoj, është një kohë shumë intensive për mua, aty ku unë mbush bateritë dhe mundohem të takoj kaq shumë njerëz, familje, shoqe, saqë kur kthehem këtu “jam shumë e lodhur, por edhe e lumtur”, thotë Suela.
Orari i punës
Biblioteka Pestalozzi Hardau, e hapur nga e marta deri të premten nga ora 14.00 deri në 19.00 dhe të shtunave nga ora 10.00 deri në 16.00, në Norastrasse 20, 8004 Zyrih, afër Albisriedenplatz. Informacione të mëtejshme gjeni tek www.pbz.ch. / KultPlus.com
“Germin” organizon edicionin e tretë të konferencës më të madhe të diasporës shqiptare – “Diaspora Flet” në Prishtinë, Kosovë, më 18, 19 dhe 20 maj.
Nën temën e përgjithshme “Si mund të bashkë-krijojmë”, synojmë të diskutojmë dhe të nxisim mënyrat e bashkë-krijimit për përmirësim dhe zhvillimin e vendeve amë.
Konferenca “Diaspora Flet” 2023 pritet të filloj sot në një ceremoni zyrtare nga ora 17:00-18:00 në Klan Arena.
Gjatë ditës së dytë, e Premte, datë 19 maj, konferenca do të filloj nga ora 06:30-07:30 me ushtrimet e organizuara nga alpinistja Mrika Nikqi në Parkun e Gërmisë. Pas kësaj, bëhet e ditur se konferenca do të vazhdoj me Sesionin Qeveritar: “Fondi i Diasporës për Ndikim & Korniza e Re e Angazhimit të Diasporës” ku folës kryesor do të jenë: Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, si dhe Zëvendësministre e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, Liza Gashi.
Pjesëmarrësit do të mund të ndjekin panelet si: Diaspora për Zhvillim: Teknologjia, Sipërmarrësja dhe Investimet Kapitale, Integrimi i Perspektivës Gjinore në Debatin e Diasporës (Mundësuar nga GIZ Kosova), Transferimi i Njohurive dhe Shkathtësive: Mundësitë dhe Sfidat (Mundësuar nga Aktiviteti pesëvjeçar për Zhvillimin e Fuqisë Punëtore përmes Sektori Privat në Kosovë (PSWD) që financohet nga USAID), Angazhimi i Diasporës për Zhvillimin e Qyteteve Tona (Mundësuar nga CARITAS-i Zvicran), Të drejtat e votimit dhe përfaqësimi i diasporës: çfarë po ndodh?, Identiteti dhe jeta kulturore në komunitetet e diasporës Si dhe shumë diskutime dhe aktivitete të tjera.
Konferenca është e hapur për publikun dhe për të marrë pjesë, ju mund të merrni informacionet e detajuara dhe regjistroheni përmes uebfaqes së konferencës: https://diasporaflet.germin.org/sq. / KultPlus.com
