Muaj: Dhjetor 2023

Përkujtohet Kongresi i Durrësit, kërkoi ruajtjen e integritetit territorial të shtetit shqiptar

Posted on by Kult Plus

105 vjet më parë zhvillohej Kongresi i Durrësit.

Ky Kongres, që u mbajt në datat 25-27 dhjetor, pati si qëllim sigurimin e tërësisë territoriale dhe vazhdimësinë e shtetit shqiptar, pas mbarimit të Luftës së Parë Botërore. Në këtë Kongres morën pjesë mbi 50 delegatë.

Në Durrës u vendos për krijimin e një qeverie të përkohshme me 14 anëtarë. Kongresi vendosi edhe që të formohej një Pleqësi (senat), si organ këshillues i qeverisë. Delegatët u shprehën për ruajtjen e pavarësisë e të integritetit territorial të shtetit shqiptar, për rishikimin e kufijve të 1913-ës dhe për paraqitjen e këtyre kërkesave në Konferencën e Paqes. Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave publikon në këtë përvjetor, një foto të pjesëmarrësve, si edhe procesverbalin e përpiluar më datë 26 dhjetor 1918 për punimet e ditës së parë të Kongresit./ atsh / KultPlus.com

Përrallë dimri – Një histori e vërtetë dhe shumë e ndjerë e autorit Ermal Mulosmani

Posted on by Kult Plus

Nga Ermal Mulosmani

Përrallë dimri (1)…

Në kapërcyell të viteve 84-85, unë isha 15 vjeç. I dobët, i gjatë si skërfyell por me gjoksin përplot ëndrra e ambicie. Mendimet e mia të fshehta ishin të infektuara me virusin e heroizmit, lavdisë, protagonizmit. Situatat imagjinare ku guximi dhe vetëmohimi im gjenin një publik duartrokitës, një turmë që mahnitej nga trimëritë apo le të themi zgjuarsia ime, gumëzhinin ëndrrave të mëngjesit që gdhinte prozaik, i ashpër, i pamëshirshëm.

*****************

Bora e atij dimri e kishte marrë shtruar. Në fillim askujt nuk i ra në sy, dukej si të tjerat. Pishat te kinemaja e qytetit akoma nuk ishin përkulur nga pesha e rëndë, në qendër të qytezës akoma kishte qarkullim të dendur banorësh që e ngrohnin atë kallkan me gumëzhima zhurmash nga më të ndryshmet.

Dalëngadalë kuptuam që dëbora po binte shtruar me flokë të trashë e të dendur. Rrugët filluan të boshatiseshin, shkallët të humbisnin thyerjet dhe frika të pllakosë qytezën…

“Autobusi që po vinte nga Tirana mbeti në rrugë dhe u kthye”- qarkulloi me shpejtësi një lajm. Po ashtu edhe gazi i gazetës. Po izoloheshim. Tarracat e pallateve po mbusheshin me borë dhe duhej shumë punë me lopatë për të evituar rrezikun.

Fusha e druve ndodhej rreth 2 kilometër larg qytezës dhe nuk kishte makinë që t’i sillte në rrugët e bllokuara totalisht. Shtigjet e para që u hapën filluan të ziheshin sërish nga dëbora e re. Kishte poezi ajo gjendje por duhej t’i kishe punët në rregull që ta lexoje. Shumica kishim pak dru në shpi lëre pastaj të tjerat… I kujtoj me detaje udhëtimet e mia të herëpashershme te fusha e druve ku mbushja thasë dhe i mbaja në krahët e njomë e të pafuqishëm. Më pëlqente shumë kur dikush vinte re përpëlitjet e mia me peshën e rëndë mbi supe, me malin e dëborës përpara dhe duart e nxira nga i ftohti. Isha nën ndikimin e heroizmit siç e thashë më lart. Lëre pastaj kur shihja se si e shijonin në shtëpi zjarrin bubulak që “drutë e mia” lëshonin përmes hekurishteve të vjetra të një stufe gjithashtu heroinë.

Ndërsa ditët kalonin dëbora kaloi një metër e po kapte dy. Për herë të parë po kuptoja se trashësia e dëborës mund të kalonte trupin e stërgjatë të babait tim. I cili lëshohej që në mëngjes herët në klubin e qytezës si banori më besnik i tij. Klubi ishte institucioni qendror i qytezës sonë, quhej “Bujtina e Shpirtit”. Shtigjet e krijuara me vështirësi nga kolegët e babait, miq të fërnetit, të gjitha, të çonin te ajo bujtinë. Atyre shtigjeve të ngushta ku silueta e njeriut humbiste, vazhdimisht fillëronin bujtës të paepur që mbysnin dëshpërimin në alkool. Kur ktheheshin nga “bujtina” ishin më të lumtur, më të gëzuar…

Nga mesi i Janarit u bë e qartë që reshjet e dëborës nuk do pushonin. Shtigjet po mbylleshin, njerëzia po fillonte të ndjente krizën e ushqimeve. Ishte karantinim pothuaj i plotë. Një ditë erdhën nga Tirana nja dy helikopterë me ndihma emergjente ushqimore. Në këtë situatë paniku, babai im, që gjithsesi vazhdonte ritualin heroik drejt bujtinës së vet, tha si nëpër dhëmbë: “A thua Bute Ramja si do i ketë punët në këtë tmerr”…

Butja ishte njerka e babait por njëkohësisht njeri i jashtëzakonshëm dhe shumë i dashur për të gjithë ne. Burri e la të ve 42 vjet të shkuara (viti 1943) me katër vajza, gruan tjetër (nënën e babait) dhe babain tim, në një kullë majë një kodre të vetmuar të quajtur Tuçep. Atje, majë asaj kodre, ajo jetonte e vetme prej vitesh. Gjithë të tjerët, me kohën, u larguan nga kulla trekatëshe. Mbeti vetëm ajo, plakë e fortë, aso kohe ndoshta 70 vjeçe. Fillërimi i saj majë asaj kodre bëhej heroik kur mendon se shtëpia më e afërt ishte shumë larg, ndoshta 1 kilometër dhe një përrua që në dimër egërsohej e bëhej i vështirë, si një lumë pa urë. Pa kaluar atë përrua nuk mund të fillonte ngjitja e kodrës…

Kur babai pyeti për fatin e Butes (unë plot dashuri e quaja Nana Bute) u preka. Ai po e hidhte fjalën më shumë si preokupim njerëzor sesa si ndonjë mundësi për të shkuar e parë sesi ishte puna. Ishte si me thënë “ishalla i ka mbijetuar kësaj katastrofe”.

Ishte budallallëk me okë të mendoje të udhëtoje 5 kilometër në atë shkretëtirë të bardhë ku edhe qentë kërkonin strehë dhe zhdukeshin. Muzgu binte herët e kallkani ta pushtonte trup e shpirt nëse të zinte përjashta. Nuk e zgjata atë muhabet më me babin. Por fshehtas fillova të ëndërroja për udhëtimin tim heroik drejt shpëtimit të nënës (ehhh sa isha nën ndikimin e heroizmave ato kohë)…

Të nesërmen vesha një palë çizme të reja të babit me nr 44 që ishin goxha të mëdha për këmbën time. Por me çorape leshi nuk më binin keq. U armatosa me gjithfarë rrecke që gjeta në shtëpi dhe dola pa i thënë kujt asgjë. U nisa drejt rrugës kryesore të makinës, asaj që të çonte në Fierzë. Rruga ishte e mundimshme, shtegu ishte i ngushtë por ecej me pak mundim. Bëra 5 kilometër rrugë dhe mbërrita në stacionin e Bujanit, në Dezdar pas nja tre orësh të mira. Në të majtë dëgjohej uturima e Valbonës, lumit të bekuar kaltërosh që ishte bërë si Amazonë. Ishte një zhurmë shurdhuese e frikshme, madhështore, gati e mbinatyrshme. Hodha sytë drejt fshatit që dukej matanë Valbonës. Quhej Mollë e Kuqe. Për të shkuar deri atje duhej të kalohej një urë teli që lidhte brigjet. Vetëm ta shihja atë urë sipër asaj mase ujore gjigande të frikësonte. Kur e mendoje se kishte njerëz që e kalonin pastaj…

Nejse të kthehemi në udhëtimin tim “shpëtues”. Deri te shtëpia e Mic Sokolit, heroit tonë, ishte pak rrugë dhe punëtorët e Fierzës kishin hapur shteg të mirë. U shndërrova me njerëz që më panë me dyshim e keqardhje. Ata po shkonin në punë, hidrocentral, po unë ku dreqin po shkoja?! Sa më shumë habiteshin ata aq më shumë përkëdhelej sedra ime. Unë po shkoja atje ku ata as e mendonin ndonjëherë. Vazhdova rrugën kur… befas u bllokova krejtësisht. Për të shkuar te shtëpia më e afërt e gjyshes sime (edhe kjo kushërirë e jona) nuk ishte fort larg, ndonja 200 metër. Unë e shihja shtëpinë e saj dhe tymin që lëshonte oxhaku i saj. Ishte si një magnet. Por nuk kishte kurrfarë rruge dhe një mal bore 2 metroshe e paprekur përpara…

Fillova udhëtimin e ferrit. Mendoja se rrugën e dija përmendësh por pas 40-50 metër kuptova se po ecja kuturu….

********

Përrallë dimri (2)

Rruga deri te shtëpia e kushëririt (prej së cilës dilte tymi i bekuar, aspirata më e afërt e udhëtimit tim) zgjati nja një orë. Shpejt e pikasa që shtegu i dikurshëm, ai që kufizohej nga një arë në njërën anë e një vijë uji (jaz) në krahun tjetër, më humbi. Mendoja se e dija përmendësh atë shteg por dëbora i kishte mbuluar gjithë gjurmët e dikurshme…

Këmbët e mia ishin shumë mbi tokë, ndoshta 40 cm sipër saj. Pesha ime nuk e kishte rëndesën e duhur për të prekur tokën. Kuptova që kjo ishte gjë e mirë, pasi, gjithsesi, bora po më mbronte nga ndonjë e papritur ku mund të binte këmba. Mirëpo lartësia e saj dhe, për dreq, një dëborë e re që filloi të shtronte flokët e vet mbi trupin tim, më plogështoi pak.

Isha diku në mes të një ish are të punuar, jo shumë majtas shtegut që ishte i rrahur përditë nga banorët e shtëpisë së kushëririt e, për rrjedhojë shumë herë më i kalueshëm dhe e bënte udhëtimin më të lehtë. Por çdo tentativë për të kërkuar shtegun, në ato kushte, ishte marrëzi. Duhej të vazhdoja, të ecja si mbi re. Bora ishte shumë më e lartë se trupi im, gjithsesi i gjatë (182 cm). Në çdo metër që ecja ndeshesha me një mur të bardhë e bukur të ngjeshur dëbore. Rrëzohesha jo pa njëfarë qejfi mbi dëborë për të hapur rrugën ndonjë metër, pastaj ecja aq sa më lejonte. Nuk isha aq i lodhur, të ftohtin sikur nuk po e ndieja shumë. Flokët e dëborës që më binin mbi kokë nuk më bezdisnin. Por po humbja orientimin, shihja vetëm çatinë e shtëpisë që kisha koordinatë të parë dhe ecja.

Kur mbërrita afër gardhit të shtëpisë u takova me shtegun e ngushtë në të cilin kalonin kushërinjtë e mi. Ohh, çfarë gëzimi. Në verë, sa herë kaloja rreth asaj shtëpie ndalesha të haja mana të zinj, kokërrmëdhenj që binin në tokë e askush nuk i hante. Shkëmbeja ndonjë fjalë me Fatimen, të zonjën e asaj shtëpie me shumë vajza, ose Shpresën, Vjollcën. Ishte si të them stacioni im i fundit përpara mbërritjes te gjyshja ime e mirë… Isha i gëzuar që mbërrita pa ndonjë siklet të madh deri aty. Oborri ishte shkretëtirë, mani i ngrirë kallkan dhe njëfarë sheshpushimi i vogël i pastruar nga dëbora tregonte gjurmë njerëzore dhe shtigje të hapura në dy drejtime. Njëri çonte për në Vatoc e Vidricë, dy katunde të vogla të Bujanit ndërsa mundësia tjetër ishte të shkoje në stacionin e autobusit të Fierzës, pikërisht atje prej nga unë po vija por nga një drejtim tjetër… Ishte e tmerrshme të konstatoja që gjithë ai mundim imi ishte i kotë, mundej të kisha marrë drejtimin e shtëpisë së Manit dhe do vija si zotni… Nejse…

Thirra Fatimen. Bërtita nga jashtë nja dy-tri herë deri sa doli. Më pa ashtu, mes dëborës, të drobitur dhe, shumë e preokupuar, më kërkoi të futesha brenda të pushoja pak, të ngrohesha…

Do të ishte gjëja më me mend në kokë që do bëja. Por ora po ecte dhe unë kisha në plan edhe të kthehesha në qytet atë natë. Ndoshta ishte 12 a 1. Ishte vakt dreke. I thashë jo, më duhet të shkoj patjetër të shoh si është nana Bute. Më tha që vetë nuk e kishte parë por kishte folë me disa të sektorit dhe i kishin thënë se është mirë, e kishin takuar vetë…

E shkreta Fatime… Këmbënguli si mushka që mos të merrja atë aventurë që mund të më kushtonte shumë. Para meje kisha nja dyqint metra rrugë deri te “Përroi i Haxhi Jakupit”, kështu quhej (Haxhiu ishte burri i vdekur i Fatimes). Përroi mban emrin e tij edhe sot e kësaj dite… U ndava me Fatimen duke i premtuar se do të provoja pak e nëse do e shihja të pamundur do kthehesha. Gjë që as nëpër mend nuk e çoja…

Nisa kështu udhëtimin më të paharruar të jetës sime. Në atë mal dëbore nuk kishte asnjë shteg të rrahur qysh para se bora të zinte! Metoda e shtrirjes dhe hapjes së shtegut më funksionoi mirë nja 100 metër. Sigurisht ecja kuturu, pa asnjë përpjekje për të kërkuar rrugën e dikurshme. Për hir të së vërtetës ishte e pamundur ta bëja edhe sikur të doja. Por edhe po më shijonte pak ai udhëtim “heroik”, vetmitar e kuturu. Njëfarë “fillrojtësi Dedë” i vockël. Mbërrita te përroi pas nja një ore. Një re e zezë në atë stepë të bardhë sikur më solli para kohe muzgun. Kthej kokën mbrapa të shoh shtëpinë e Fatimes…Ohh, nuk kisha asnjë gjurmë të rrugës sime dhe shtëpia dukej aq larg…

Përroi ishte egërsuar si asnjëherë. Sa herë e kam kaluar atë përrua më vonë më dilte përpara ajo ditë. Shkulme uji përplaseshin me gurë, shelgje apo pemë me një tërbim vrastar në një gjerësi mbi tre metër. Matanë përroit, si të mos mjaftonte heroizmi për ta kapërcyer atë përbindësh, priste mali i dëborës së paprekur! Zot kur e kujtoj! Në gjithë atë udhëtim ky ishte i pari moment që thashë :“Ohh, çfarë i bëra vetes”!

Më duhej ta kaloja gjithsesi. Më shkoi nëpër mend se çfarë mund të ndodhte me mua nëse përroi idiot më merrte me vete… Pas 500 metrash ai përrua përfundonte në Valbonë e deri atje nuk kishte shanse të mbesje gjallë. U drodha nga frika! Nuk dija se çtë bëja! Reja e zezë sterronte sipër, zhurma egërshane e ujit të përroit të tmerronte…Po ngrysej…

Nuk di se si dola matanë atij përroi. Si u hodha nëpër nja dy gurë të vegjël që, ohhh, nuk më tradhëtuan dhe u kapa nëpër ca shelgje që vetëm një shpresëhumbur mund tu sulej… Di që dola matanë atij përroi i sakatuar, gërvishtur, lagur, qullur dhe me pantallona të grisura. Nuk di pse e mbaj mend këtë detaj…Këmbët më ishin mbushur me ujë…Isha rreth 50 metër më poshtë se vendi ku përroi kalohej në kohë normale…

Përpara kisha gjithë kodrën e Tuçepit, një kodër me pjerrësi të lartë, ndoshta në nivel 70 gradë, që, edhe në kohë të zakonshme bëhej me pushime…Ajo kodër ishte me shkurre të larta, ndonja një metër e gjysmë deri afër shtëpisë ku shkurret rralloheshin.

Aventura e përroit, në vetvete, mund të ishte e mjaftueshme për të gjitha mburrjet që kisha në plan të bëja. Por sapo u ndodha përballë dëborës në maloren e kodrës, frika mundi gjithçka.

U bëra pulë, fillova të këndoja. Bërtisja, lëvizja kot, shtrëngoja grushtat i thoja vetes “bravo Ermal, kjo ishte, mbaroi”… Ehh, nuk ishte kollaj ta gënjeja veten. E dija se ku isha dhe se shanset për të shpëtuar gjallë ishin jo të mëdha. Që nga ajo ditë i kam urryer heronjtë. Budallenj!

Duhej të mbijetoja me patjetër. Një si tis i errët po mbulonte gjithçka…Ky ishte më i keq se çdo makth mëngjesi! Kur thashë, diku më lart, që “kallkani të pushtonte trup e shpirt” kisha parasysh bash këtë moment. Kur isha në gjysmë të kodrës, duke kënduar nga frika, fillova të lutesha. Kisha frikë, shumë frikë. Fuqitë po më linin, muzgu më tmerronte. Nuk dëgjohej asgjë përveç një melodie të lehtë dëbore. Nuk kishte as qen, as zogj… Vetëm ndonjë sorrë krrokakte përzishëm. Ëndërroja një njeri por e dija se ishte e pamundur. Pothuaj isha dorëzuar. Mendova se do rrija ashtu i ngrirë dhe askush nuk do më gjente për ditë të tëra. Jeta kurrë nuk mori kuptim sesa në ato çaste. Mendova se e nesërmja mund të vinte pa mua dhe bota do vazhdonte njëlloj rutinën. U revoltova nga ky fakt i tmerrshëm. I dhashë kurajo vetes….

Pas dy a tri orësh, asnjëherë nuk e di se sa zgjati, mbërrita afër shtëpisë. Tymi që dilte më ngjalli. Bërtita e bërtita por askush nuk dëgjoi. Ishte e tmerrshme të vdisja aty, në prag të shtëpisë…

Nana Bute doli për të ushqyer pulat. Ua kishte përgatitur ushqimin brenda dhe po zbriste poshtë shkallëve të katit të dytë… Kur e pashë mu duk se erdhi Zoti vetë, ishin lutjet e mia.

“Oj Nana Bute” – mezi më doli prej thellësisë së shpirtit një zë i mekur…

Ehhh, erdhi ajo plakë e mirë, ai ëngjëll, erdhi me vrap… Më përqafonte e më puthte, qante e më mbulonte me çtë mundte…

Shpëtova gjallë!

Ohh, sa shumë paskam shkruar dhe sa kam lënë pa thënë… Por do ta mbyll këtu. Fundja të gjitha përrallat kanë fund të lumtur :)…

****

Përrallë Dimri (3)

Gjithë historia “heroike” e udhëtimit tim të Janarit të vitit ’85 nuk do ta ishte bërë kurrë publike nëse nuk do ishte për pjesën më interesante të tij, atë komike. Unë qesh me vete sa herë e kujtoj. Do jetë më e shkurtër se e para ndaj do ma falni këtë zgjatje të fundit…

Gjyshja ime më gjeti pothuaj të asfiksuar nja 50-60 metër larg gardhit të shtëpisë. Unë sigurisht do të mbërrija gjallë te shtëpia pasi e kisha kryer pjesën e vështirë por isha tejet i lodhur dhe dalja e gjyshes në krye të shkallëve ishte bekim. Por, pasi erdhi te unë e filloi të më përqafonte e mbështillte me çtë mundte, duke shoqëruar veprimet me fjalët “E mjera unë moj nanë po ç’dreqi të solli në kët kiamet” e të tjera si këto, unë fillova të mërzitesha pak. “Pse dreqin e dhashë veten në finish?!” Kjo nuk shkonte fort me historinë e ëndërruar ku unë e gjeja gjyshen të strukur të mërdhirë e në pritje të shpëtimtarit që Zoti ia solli aty në trajtën e nipit. Ëndërroja që pasi ta gjeja ta merrja ndoshta në shpinë a për krahësh e ta hiqja nga ajo “shpellë bore”…

Por në realitet ajo ishte shëndoshë si molla, e fortë, e gjallë, trime si gjithmonë. Ajo ishte heroina, unë isha viktima që u shpëtua. Situata ishte kthyer në të kundërt…Kjo e kishte prishur skenarin kryekëput…:)

I mërzitur nga ky fakt mora një farë qëndrimi sikur nuk kisha asgjë. Me gjasme kjo ishte një vogëlsirë që as ia vlente ta përmendte. Gjithçka fliste për të kundërtën, gjendja ime, këmbët e ngrira pothuaj, çjerrja e fytyrës, grisja e pantallonave, rrobat e bëra si llamarina nga ngrirja. Nuk kishte gjendje më qesharake se patetizmi im kur i thashë : “A je mirë, a ke pasë dru, ushqime”?

Me siguri edhe nëna Bute e mirë qeshte me vete kur më dëgjonte. Ajo ishte aq mirë e aq e zonja sa mund të jetonte edhe në Arktik. Më ndezi një zjarr të madh, më bëri një kryelanë me bukë çerepi e më mbajti larg zjarrit.

Më tha që duhet të ndërrohëm. Si të ndërrohesha?! Unë “heroi” të vishja rroba plakash?! Refuzova prerë por ndërkohë ajo nuk dëgjonte nga ai vesh. Më kishte bërë gati një set dhe më tha “Shko në qyler e ndërrohu”!

U ndërrova plot dëshpërim por edhe me një kënaqësi të fshehur. Rrobat e thara ishin parajsë. Edhe të plakës. “Fundja kush po më sheh” – i thashë vetes. Rri rehat.

Oda e ndenjes pas pak u bë valë. Unë po shkrija gradualisht, larg oxhakut. Nana e mirë më shihte me sytë e mbushur me lot e më përqafonte çdo tre minuta. Më bëri një kryelanë (përshesh me ajkë qumështi dhe gjalpë) që e hëngra si i babëzitur.

Pasi hëngra mirë iu ktheva avazit: “Nanë, a të mundoi kjo borë, a ke pasë me hangër, a po vjen në qytet me mua”?

Nana e mirë më shihte me një shikim që ishte një miksim i dashurisë, dhëmbshurisë, keqardhjes por kryesisht mëshirimit. Mëshirimi i kushtohej krejtësisht budallallëkut tim me okë, dëshirës sime për “heroizëm”. Nuk më kthente përgjigje por shikimi i saj fliste më shumë se çdo fjalë e mundshme. E ndjeva deri në kockë kotësinë e udhëtimit tim. Aty u ndjeva i dërrmuar fare. Sa herë më përqafonte ndjehesha më i vogël, si një fëmijë që do të bëjë veprime të rriturish dhe nuk ia del mbanë…

Por kulmi i gjithë aksionit tim absurd ishte kur gjyshja më tregoi se shtegu nga kulla jonë në Tuçep ishte i hapur nga drejtimi që të çonte në Gri (një nga tre mundësitë për të mbërritë aty). Disa griçorë (banorë të fshatit Gri) kishin hapur shteg dhe nëna Bute shkonte e vinte çdo ditë pa asnjë problem!!!

Çfarë?! Kaq gomar isha treguar?! Domethënë këtu gjendja ishte krejt normale dhe absurdi më kishte sjellë në një aventurë donkishoteske që mund të më kishte kushtuar jetën?!

Aty më kapi një maraz i madh me veten! Nuk do e tregoja kurrë këtë idiotësi. Mora vendim të kthehesha qysh atë natë në qytet. Fundja qenka kollaj. Deri në Gri qenka hapur shtegu. Aty pastaj ishte rruga e hapur e makinës. Ia thashë nënës Bute këtë mendim. Desha të paktën të shpalos edhe njëherë dimensionin tim “heroik”. Ora ishte rreth 7 e darkës… Fundja e meritoja atë ndëshkim për idiotësinë.

Por për të më bërë edhe më qesharak mendoi Nana Bute. Mu drejtua: “Të dëgjova edhe një herë të flasësh budallalliqe dy sytë shplakë t’i mshova. Ulu aty e mos bëj numra…Edhe nesër do të përcjell unë deri në qytet”…

U ndjeva si mut. Jo hero që s’isha por po rrezikoja të kthehesha në qesharak. Këtë nuk mund ta lejoja. Iu luta që të më linte të kthehesha vetëm. “Dakort, nesër i thashë por kthehem vetëm”…

Por nana nuk ma vinte veshin fort. Ndezi radion. E mbante gjithmonë te radio Kukësi. Ishte orari kur fillonte një program i bazuar në kërkesat e dëgjuesve. Sapo filloi dikush kërkoi këngën e Halil Gashit. I kushtohej një katundari nga Vuçiterna e Kosovës që kishte vrarë për nderin e së motrës. Gjyshja e donte shumë atë këngë. Nuk më ktheu përgjigje por nën zë fillojë të shoqërojë këngëtarin e famshëm epik….

Fund. / KultPlus.com

132 vite nga lindja e ikonës së letërsisë, Henry Miller

Posted on by Kult Plus

Sot, admiruesit e letërsisë festojnë ditëlindjen e një prej shkrimtarëve më të ndritur të shekullit të kaluar. Henry Miller, figura e njohur për shkrimet e tij të ndryshme dhe provokuese, sot ka përvjetorin e lindjes.

Henry Miller, i lindur më 26 dhjetor 1891, ishte një autor amerikan i njohur për vëllimet e tij të pasura me emocione dhe përshkrime të thella psikologjike. Ai fitoi njohje botërore për veprat e tij të shkruara gjatë shekullit të 20-të, duke bërë një ndikim të thellë në letërsinë moderne.

Në fillim të karrierës së tij, Miller u përball me kritika dhe kontroversa për përmbajtjen e shkrimeve të tij, të cilat shkelën normat tradicionale të moralit dhe tabut. Megjithatë, ai arriti të shfaqte një vëllim të jashtëzakonshëm të shpirtit njerëzor dhe një aftësi të rrallë për të kapur thelbin e jetës.

Veprat e tij më të njohura, si “Tropic of Cancer” dhe “Tropic of Capricorn”, u bënë klasika të letërsisë moderne. Miller u bë një simbol i lirive të artit dhe shprehjes individuale, duke përbuzur konventat shoqërore dhe duke eksploruar lirisht temat e erotikës, vetërefleksionit dhe eksperiencave njerëzore.

Për shumë lexues, Henry Miller mbetet një inspirim dhe një personazh i vlerësuar për ndryshimin e qasjes ndaj letërsisë. Për të, letërsia ishte një mjet i fuqishëm për të shprehur mendimet, ndjenjat dhe përvojat e tij. Ai jo vetëm që shkruante për jetën, por ai e jetonte atë në çdo fjalë dhe shprehje.

Edhe pse ai nuk është më në mesin tonë fizikisht, shkrimet e tij vazhdojnë të jetojnë dhe të frymëzojnë brezat e ardhshëm të shkrimtarëve dhe lexuesve.  / KultPlus.com

Mbi 10 milionë turistë në Shqipëri, Rama: E paimagjinueshme

Posted on by Kult Plus

 10 011 500 turistë të huaj kanë hyrë në vendin tonë deri mbrëmjen e 25 dhjetorit.

Lajmin e bëri të ditur sot kryeministri Edi Rama në rrjetet sociale, ndërsa u shpreh se kjo është një arritje fantastike e paimagjinueshme deri pak vite më parë.

“Lajm i bukur. Bashkë me Krishtlindjen kaloi edhe numri 10 000 000 i turistëve të huaj në Shqipëri; një arritje fantastike e paimagjinueshme deri pak vite më parë. Gëzuar”, shkruan kryeministri.

Nga janari deri në 30 nëntor Shqipërinë e vizituan 9.53 milionë turistë të huaj. Krahasuar me periudhën janar-nëntor të vitit 2022, është shënuar një rritje me 33 %.

Vetëm muaji nëntor ka shënuar një shifër prej 547221 hyrjesh të vizitorëve të huaj, një rritje e ndjeshme (53 %) më shumë krahasuar me nëntorin e një viti më parë, çka konfirmon trendet e shtuara për ta vizituar Shqipërinë në të gjithë muajt e vitit, një tregues pozitiv i rritjes së turizmit gjithëvjetor. / atsh / KultPlus.com

Transferet në Shkollën Finlandeze mbyllen së shpejti

Posted on by Kult Plus

Pak ditë kanë mbetur për mundësinë e veçantë të transferit në Shkollën Finlandeze për gjysmëvjetorin e dytë të vitit akademik deri me 15 janar. Shkolla Finlandeze me qasjen inovative të mësimdhënies me sistemin më të mirë të arsimit në botë, atë Finlandez, dhe me metoda interaktive dhe atraktive të mësimit përmes projekteve dhe lojrave përgatit nxënësit në nivel më të avancuar të përgatitjes në shkollë me aftësi të nevojshme për jetë.

Regjistrohuni më poshtë për të përfituar nga oferta speciale deri me 15 janar: https://shorturl.at/mJL67

Qasja finlandeze dhe arsimimi i fëmijëve në një ambient ndërkombëtar dhe inovativ të mësimnxënies me metodologjinë më moderne të arsimit në botë iu mundëson fëmijëve zhvillim dhe avancim akademik dhe rritje emocionale të cilat hapin rrugëtimin e tyre drejt studimeve në fusha të ndryshme të edukimit në studimet universitare në universitetet më prestigjioze anembanë globit. Ky sistem ka tërhequr vëmendjen e mediave ndërkombëtare dhe gjigandit medial CNN i cili tashmë pasqyron modelin unik të Shkollës Finlandeze si një nga modelet më inovative dhe të avancuara në edukimin e gjeneratave të reja me vëmendje në zhvillimin e fushave të ndryshme si artit, shkencave, dhe të tjera.

Duke filluar nga niveli fillor e deri në edukimin në shkollën e mesme, Shkolla Finlandeze zbaton qasjen e veçantë finlandeze të bazuar në projekte dhe praktikë; Zhvillimit të kreativitetit përmes lojrave dhe metodave kreative; Avancimit në shkenca dhe matematikë përmes eksperimenteve praktike dhe zhvillimit të njohurive të avancuara në robotikë dhe kodim. Sot, modeli arsimor finlandez udhëheq në botë si sistemi më i mirë arsimor për shkak të dallimit nga modelet tradicionale të arsimit dhe aplikimit të teknologjive dhe metodologjive më të avancuara dhe moderne të arsimit. Inspiruar nga sistemi i arsimit finlandez, i cilësuar si “mrekulli e arsimit” nga Banka Botërore, Shkolla Finlandeze aplikon metodat më inovative dhe moderne të mësimdhënies në edukimin e nxënësve dhe rritjen e tyre intelektuale, emocionale, dhe shoqërore.

Shkolla Finlandeze është shkollë ndërkombëtare nga niveli i kopshtit deri në klasën e 12 me lokacion në Prishtinë e cila zbaton sistemin më të mirë të arsimit në botë, atë finlandez. Shkolla Finlandeze është Shkolla e vetme ndërkombëtare Cambridge e cila ofron kualifikimet A Levels së bashku me pedagogjinë dhe kurrikulën finlandeze, e cila së fundi është anëtarësuar në Këshillin e Shkollave Ndërkombëtare (CIS), e vetmja në vend. Aktualisht duke u pasqyruar në CNN si një shkollë inovative në nivel botëror, ajo çfarë veçon shkollën tone është dedikimi në ofrimin e shkollimit bazuar në standardet e sistemit finlandez të edukimit, e cila vazhdimisht rendtitet si sistemi më i mirë i edukimit në botë. https://edition.cnn.com/videos/tv/2022/04/18/cfp-voice-of-freedom-kosovo-spc.cnn

Përveç kësaj, së bashku me mësimdhënësit ndërkombëtarë nxisim kreativitetin dhe inovacionin në motivimin e nxënësve në zhvillimin e pasioneve dhe interesave përmes vetë-zbulimit dhe jo vetëm përmes librave.

Për më shume informata rreth tarifave të shkollimit dhe programeve edukative, ju lutemi kontaktoni [email protected] ose +383 45 235 650, apo vizitoni website-in e Shkollës Finlandeze në https://kosovo.finnish.school/ .

Me sistemin numër 1 në botë për edukim; me mësimdhënës të shkëlqyeshëm finlandez dhe ndërkombëtarë; me teknologji të avancuar dhe iPad edukativ për secilin nxënës; me mësimin e bazuar në fenomene e lojra, dhe jo vetëm lëndë; dhe me qasjen krejt ndryshe të të mësuarit dhe zhvillimit të shkathtësive të shekullit 21 tek fëmijët, Shkolla Finlandeze në Kosovë është shkolla ndërkombëtare më inovative në vend me sistemin arsimor më të avancuar në Kosovë.

Sot feston ditëlindjen Noel Malcolm, vepra e të cilit ndërgjegjësoi diplomacinë botërore për Kosovën

Posted on by Kult Plus

Shkrimtari, historiani, poligloti dhe gazetari britanik, Noel Malcolm sot feston 67 vjetorin e lindjes.

Ai ka lindur në vitin më 26 dhjetor 1956. Ka studiuar në Kembrixh, dhe është një nga analistët më të mirë britanikë në çështjet e Ballkanit. Ka qenë drejtor i revistës politike “The Spectator” dhe komentar i gazetës “Daily Telegraph”. Ka punuar gjatë për “British Helsinki Human Rights Group”, i njohur edhe në Shqipëri.

Është autor i librave: “Bosnja, një histori e shkurtër” (1994), “Origins of English Nonsense” (1997), “Kosova, një histori e shkurtër” Koha- Prishtinë& Shtëpia e Librit -Tiranë (2001), “Aspects of Hobbes” (2002), “The Mental World of an Early Modern Mathematician” (2005).

Është editor i Korrespodencës së Thomas Hobbes (1994) dhe ka shkruar librin “George Enescu, jeta e tij dhe muzika” (1990) (Toccata Press).

Librat e tij mbi Kosovën (“Kosovo: A Short History” (1998) dhe Bosnjën, gjithashtu një histori e shkurtër, kanë pasur sukses të madh në perëndim dhe janë të referueshme për të gjithë studiuesit e çështjeve ballkanike. Sidomos libri për Kosovën ka pasur sukses më të madh, edhe pse është sulmuar ashpër nga qeveria dhe studiuesit pro-qeveritarë serbë.

Ai është dekoruar edhe nga Presidenti Ibrahim Rugova, me medaljen e artë të “Lidhjes së Prizrenit”. Dekoruar gjithashtu me “Medaljen e Mirënjohjes” nga Presidenti i Republikës, Alfred Moisiu.

Këtë vit, në muajin tetor, Malcolm ishte për vizitë në Kosovë, më saktësisht pjesëmarrës në ceremoninë solemne të shfaqjes së premierës së filmit dokumentar për Sir Noel Malcolm dhe veprën e tij për Kosovën dhe shqiptarët.

Ky film dokumentar, skenarin dhe regjinë e të cilit e ka bërë Mal Berisha, ndërsa producent ekzekutiv është Dr. Ahmet Ulaj, zbulon ndikimin që ka pasur vepra e autorit për një të vërtetë të munguar për historinë e Kosovës dhe shqiptarët, si dhe për ndërgjegjësimin e diplomacisë botërore për Kosovën. / KultPlus.com

Në Kukës inaugurohet busti i Hasan Prishtinës

Posted on by Kult Plus

Në Kukës sot do të bëhet inaugurimi i bustit të heroit, Hasan Prishtina.

Ky aktivitet nis nga ora 14:00 dhe realizohet nga Bashkia e Kukësit, në bashkëpunim me fondacionin “Hasan Prishtina”.

Ngjarja zhvillohet pranë Pallatit të Kulturës, thuhet në njoftim.

Historiku i Hasan Prishtinës:

Hasan Prishtina lindi më 1873 në Vuçiternë në një familje me tradita të larta patriotike. Shkollën fillore dhe disa klasë të gjimnazit i mbaroi në vendlindje.

Në qytetin e tij të lindjes dhe në shkollë njihej me emrin Hasan Vuçiterni, dhe meqë rridhte prej një familjeje e cila kishte arritur autoritet dhe pushtet, ai shkoi së pari në Selanik ku përfundoi liceun frëng, ndërsa, studimet e larta ato të shkencave politiko-juridike i kreu në Stamboll.

Në vitet 1908-1912, u zgjodh deputet i Prishtinës në Parlamentin osman dhe prej këtu edhe mbajti dhe u nënshkrua me mbiemrin Prishtina transmeton Klankosova.tv. Në Parlamentin turk, ai u angazhua hapur së bashku me deputetët tjerë shqiptarë për mbrojtjen e të drejtave kombëtare të shqiptarëve. Idetë revolucionare demokratike Hasan Prishtina i mori në Selanik gjatë shkollimit të tij, ku u përgatit me njohuritë mbi modernizmin evropian të kombeve, dhe atë në frymën e Revolucionit Demokratik Borgjez Francez.

Meqenëse rridhte nga një familje e cila ishte në pozita të larta dhe me shumë ndikim në Vilajetin e Kosovës së atëhershme, për një kohë të shkurtër arriti edhe në pozitën e kryekonsullllit të shtetit të Turqisë. Kështu, ai mjaft herët u njoh me mekanizmin dhe nevojat e shtetit si organizëm kombëtar.

Në fillim të vitit 1912, së bashku me Ismail Qemalin, ishte ndër nismëtarët për organizimin e Kryengritjes së Përgjithshme të Armatosur në Shqipëri ku u shqua si udhëheqësi kryesor.

Me themelimin e komitetit “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës” u zgjodh anëtar i tij, ndërsa në dhjetor të vitit 1919, Komiteti e ngarkoi si kryetar të delegacionit të tij në Konferencën e Paqes në Paris, ku do të kërkonte bashkimin me shtetin kombëtar shqiptar si të Kosovës por edhe të viseve të tjera shqiptare në Jugosllavi.

Mori pjesë aktive në përgatitjen dhe organizimin e Kongresit të Lushnjës më 1920, ndërsa, në prill të vitit 1921, u zgjodh deputet i Dibrës në Parlamentin shqiptar. Në dhjetor të vitit 1921 kryesoi një ndër qeveritë më demokratike të vendit. Hasan Prishtina ishte një nga drejtuesit e organizatorët kryesorë të lëvizjes antizogiste të shkurt-marsit të vitit1922.

Gjatë viteve 1922 dhe 1923 u shqua si kundërshtar i vendosur i reaksionit të brendshëm.

Shquhet si luftëtar për mbrojtjen e “Zonës neutrale” të Junikut nga forcat serbe dhe ato zogiste, si udhëheqës i lëvizjes nacionalçlirimtare dhe i çetave kryengritëse në Kosovë kundër sundimit serb.

Hasan Prishtina mori pjesë aktive në përgatitjen e Revolucionit Demokratik-borgjez të qershorit të vitit 1924, ku luftoi për vënien në jetë të programit të qeverisë demokratike të dalë nga ky revolucion.

Në shtator të vitit 1924 në krye të një delegacioni në emër të komitetit “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës” shkoi në Lidhjen e Kombeve në Gjenevë ku protestoi kundër barbarizmave mbi popullsinë shqiptare të qarqeve shoviniste serbe në Kosovë. Pas dështimit të revolucionit të vitit 1924 u largua jashtë atdheut.

Gjatë tërë kohës në mërgim (1925-1933) qëndroi në krahun më të përparuar të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare.

E vazhdoi luftën kundër regjimeve diktatoriale e monarkofashiste, kundër tiranisë zogiste në Shqipëri dhe zgjedhës shoviniste serbomadhe në Kosovë.

Nën drejtimin e tij, u themelua “Komiteti i Çlirimit të Kosovës” i cili veproi jashtë vendit krahas Komitetit të Çlirimit Nacional.

Hasan Prishtina luftën çlirimtare në Kosovë u përpoq ta lidhë e ta bashkërendojë me luftën e popujve të shtypur ballkanikë. Disa herë u bë nismëtar i bashkëpunimit me përfaqësuesit dhe organizatat nacionalçlirimtare të Maqedonisë, të Bosnjës, të Kroacisë e të tjerë që vuanin nën zgjedhën e regjimeve shoviniste të huaja.

Hasan Prishtina kërkonte respektimin e të drejtave kombëtare të të gjithë popujve ballkanikë, gjë që do të arrihej sipas tij, me krijimin e shteteve kombëtare në bazë të parimit të vetëvendosjes, duke përjashtuar çdo formë të hegjemonisë së njërit ndaj tjetrit. Katër herë armiqtë organizuan kundër tij atentate me armë. Dy herë e burgosën pushtuesit serbë e bullgarë. Gjashtë herë e dënuan me vdekje xhonturqit, feudali e vegla e Serbisë Esat Toptani, si dhe qarqet shoviniste serbe dhe tri herë qeveria e Ahmet Zogut.

Më 13 gusht të vitit 1933, u vra në Selanik nga një atentator i regjimit të Ahmet Zogut në bashkëpunim me qeverinë jugosllave.

Hasan Prishtina ka lënë një varg artikujsh si edhe kujtimet e tij për kryengritjen antiosmane të 1912 që kanë vlerë për historinë e lëvizjes sonë kombëtare e demokratike.

Në vitin 1977 eshtrat e Hasan Prishtinës u sollën nga Selaniku në Shqipëri, ku u bë rivarrimi i tij në Varrezat e Dëshmorëve në Kukës që të prehej sa më afër Kosovës. / KultPlus.com

Nis puna për transformimin e kinemasë së Shkodrës

Posted on by Kult Plus

Kinemaja e Shkodrës po transformohet për t’i kthyer identitetin si një hapësirë publike në funksion të qytetarëve.

Kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga Kinemaja e Shkodrës, e cila është një vlerë e trashëgimisë dhe artit.

Transformimi i kinemasë nisi pasi Bashkia e Shkodrës rimori pas 23 vitesh godinën e kinemasë që ndodhet në qendër të qytetit.

Kontrata e qirasë ndërmjet subjektit që e kishte dhe ministrisë së Kulturës lidhur në vitin 2000, kishte përfunduar në 2020.

Në 3 vitet e fundit, shoqërisë private nuk iu rinovua kontrata nga Bashkinë e Shkodrës, që është enti pronar i objektit./atsh / KultPlus.com

Një bredh artificial 103-vjeçar u shit në një ankand për një shumë të majme

Posted on by Kult Plus

Një bredh artificial 103-vjeçar, një nga të parët që u prodhua në masë, u shit në ankand për më shumë se 4,000 dollarë në Britani.

Shtëpia e ankandit, “Hansons Auctioneers” tha se kjo pemë artificiale e Krishtlindjeve më shumë se gjysmë metër e gjatë përshkruhet si “pema më e këndshme në botë e Krishtlindjeve”.

Bredhi artificial u shit për një shumë totale prej 4,296 dollarësh.

Pema përmban 25 degë, 12 manaferra dhe gjashtë mini mbajtëse qirinjsh, dhe besohet të jetë një nga pemët e para artificiale të Krishtlindjeve të prodhuara në masë.

Charles Dickens: Një zë për të varfërit

Posted on by Kult Plus

Me vdekjen e Charles Dickensit në vitin 1870, një epitaf qarkulloi në Londër duke e shpallur shkrimtarin e ndjerë si “një simpatizues me të varfërit, të vuajturit dhe të shtypurit”. Nuk ishte pa arsye. Veprat e tij mbeten sinonim i pjesës së poshtme të shoqërisë viktoriane, një peizazh i banuar nga jetimët, punëtorët e fabrikave, prostitutat dhe ata që ishin zhytur në kohë të vështira. Dickensi u dha atyre një zë, u dha dinjitet. Dhe kjo trashëgimi mbizotëroi. Disa dekada më vonë, kritiku GK Chesterton e etiketoi Dickensin “zëdhënësin e të varfërve”. Shumë besonin se romanet e tij kishin ribërë pjesërisht axhendën politike dhe sociale.

KRITIKA

Por, jo të gjithë e mendonin kështu. George Orwell ishte ndër kritikët më të mprehtë kur ishte fjala për përkushtimin real të Dickensit ndaj reformës sociale. Orwelli thoshte se pjesa më e madhe e aksionit në romane zhvillohet në mjedise të klasës së mesme, që paraqesin “borgjezinë tregtare londineze dhe vendet ku ata rrinin”. Të varfërit e vërtetë, pretendonte Orwell, ishin lënë pas dore nga shkrimtari. “Ai nuk ka portret të një punëtori në bujqësi dhe vetëm një (Stephen Blackpool tek “Kohë të Vështira”) të një punëtori industrial.” Duke shkruar në vitet 1930, Orwelli pohoi se “nëse pyet një lexues të zakonshëm se cilin nga personazhet proletarë të Dickensit mund të kujtojë, tre nga ata që është pothuajse e sigurt se do të përmendë janë Bill Sikes, Sam Weller dhe Zonja Gamp. Një hajdut, një shërbëtor dhe një mami e dehur – jo tamam një grup përfaqësues i klasës punëtore angleze.”

Orwelli shkoi më tej, duke e dënuar Dickensin se nuk ishte një shkrimtar mjaftueshëm revolucionar. Pavarësisht imazhit të tij popullor si një kampion i të varfërve, ai nuk bëri thirrje për ristrukturimin e shoqërisë, për të krijuar një klimë më të barabartë. “Në realitet, objektivi i tij nuk ishte dhe aq shoqëria, se sa “natyra njerëzore”, argumentonte Orwelli. “I gjithë ‘mesazhi’ i tij është klishe: nëse njerëzit do të silleshin mirë, bota do të ishte e denjë.

Pavarësisht mungesës së atributeve dhe përcaktimeve të renditura nga Orwelli, Dickens ishte jashtëzakonisht popullor tek të varfërit, madje edhe anëtarët analfabetë të shoqërisë që paguanin për t’ua lexuar dikush tjetër, pjesën e re të veprës së tij të fundit. Duke vendosur një pjesë të mirë të skenave të librave të tij në mjedise të njohura për ta, Dickensi nxiti një etje për letërsi serioze që dikur e kishin humbur.

Dhe Dickensi i njihte vendet për të cilat shkruante. Ndryshe nga Orwelli, Etoniani i Vjetër, ai kishte përvojë më të drejtpërdrejtë me jetën në kohë të vështira. Në vitin 1824, i dërrmuar nga borxhet në rritje, babai i tij Xhon, u dërgua në një burg debitorësh, ku iu bashkua gruaja dhe fëmijët e tyre më të vegjël. 12-vjeçari Charles jetonte në një sërë banesash nëpër qytet; ai më vonë do të mbështetej tek pronarët dhe pronaret e tij, kur i popullonte romanet me londinezët e pasur.

Ai detyrohej gjithashtu të punonte 10 orë në ditë në një magazinë – “një shtëpi e vjetër e çmendur, e rrënuar… e tejmbushur me minj” – duke u ngjitur etiketat vazove me lustër  çizmesh. Kjo përvojë, e zhvendosur në një fabrikë shishesh, do të rivizitohej tek David Copperfield. Atje ai punoi së bashku me fëmijë të varfër të klasës punëtore, duke përfshirë një farë “Bob Fagin” – një emër që do ta huazonte tek Oliver Twist – duke i dhënë atij një pasqyrë rinore në një anë krejtësisht të ndryshme të shoqërisë.

Dickensi tregoi padiskutim empati të pamatë ndaj të varfërve që punojnë dhe atyre në shtresat më të ulëta të shoqërisë, që luftojnë për të përmirësuar veten në një sistem të manipuluar, qofshin këta fëmijë jetimë apo gra, siç është prostituta Nancy tek Oliver Twist. Ky vështrim dhe shqetësim nuk u shtri tek ata që nuk bëjnë mirë që përdorin krimin për të mbijetuar, apo për të përparuar në kurriz të të tjerëve. Ai nuk ishte admirues i turmës, e parë në portretizimin e rebelëve – pjesëmarrës tek trazirat antikatolike të Gordonit të vitit 1780 – tek Barnaby Rudge.

PISLLËK DHE SHKATËRRIM

Pavarësisht nga dështimet e tij të perceptuara, kur i popullonte romanet me njerëz nga shtresat më të varfra të shoqërisë dhe cialtdo qofshin dështimet e tij të perceptuara, për të ofruar zgjidhje për zhdukjen e varfërisë, vepra e Dickensit megjithatë hodhi një dritë të fortë në qoshet më të errëta të shoqërisë angleze – dhe, më së shpeshti, të Londrës.

Këto ishin qoshe të injoruara shumë kollaj nga bashkëkohësit e Dickensit. Letërsia e tij shkon në lagje të pa vizituara kurrë nga penat e të tjerëve. Shihni jetën reale të ishullit Jacob në bregun jugor të Tamizit, të përshkruar në faqet e Oliver Twist, se si përmban shtëpi “aq të ndyra, aq të mbyllura, sa ajri do të dukej se ishte shumë i ndotur edhe për papastërtitë dhe mjerimin”.

Në minimumin e tyre absolut, veprat e Charles Dickensit u ofruan shumë prej lexuesve të tij bashkëkohorë një dritare në një shtresë të shoqërisë përndryshe të padukshme për ta, një botë të fshehur. Romanet e tij mund të mos kenë çuar në reforma sociale në nivelin që është perceptuar zakonisht, por prodhimi i tij artistik me siguri e drejtoi vështrimin kolektiv drejt sëmundjeve shoqërore të Anglisë Viktoriane. / bota.al/KultPlus.com

‘Asgjë nuk është e përhershme në këtë botë të ligë – as edhe telashet’

Posted on by Kult Plus

Përveçse me role që e kanë skalitur në kinematografi, siç është ai i endacakut, Charlie Chaplin ka lënë edhe shumë aforizma brilantë, shkruan KultPlus.com

KultPlus jua sjell 11 thëniet me mesazh shumë të qartë :

Jam në paqe me Zotin. Konflikti im është me Njeriun.

Ne mendojmë shumë dhe ndjejmë pak.

Një prej ironive të jetës është që të bësh gjënë e gabuar, në momentin e duhur.

Asgjë nuk është e përhershme në këtë botë të ligë – as edhe telashet.

Një ditë pa qeshur, është një ditë e çuar dëm.

Karakteri i vërtetë i një burri shfaqet kur ai është i dehur.

Që të qeshësh me të vërtetë, duhet ta marrësh dhimbjen tënde, dhe të luash me të!

Më pëlqen gjithmonë që të eci në shi, kështu askush nuk do të më shohë duke qarë.

E qeshura është zbutësi i dhimbjes.

Dëshpërimi është një narkotik. Ai e vë mendjen në gjumë dhe e shpie drejt indiferencës./KultPlus.com

‘S’paske pas një pikë mëshire’ nga zëri i mrekullueshëm i Hafsa Zyberit (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

Hafsa Zyberi është një ndër këngëtaret që këndoi dhe kultivoi këngët e Shqipërisë së Mesme, shkruan KultPlus.

Ajo është këngëtare popullore e vlerësuar në breznin dhe kualitetin e Fitnete Rexhës, Nexhmije Pagarushës, Fatime Sokolit, Merita Halilit etj.

Disa prej këngëve të cilat ajo i këndoi ndër vite janë: Hajde Moj Malenake, S’paske Pas Një Pikë Mëshirë, Si Më Ke Sytë Më Ke Vetullat, Të Du Moj Goce E Vogel, Ti Pelqeva Ato Sy, Unë Ty Moj Të Kam Dashte, Kënga E Shoqënisë, Balluket E Tuja, Çohuni Djema Shaloni Atin, Këngë Për Kajo Karafilin, Kumuri Qafëbardhë, Kur Ke Qenë Një Herë E Re, Lum E Lum Se Ja Mërrina, Më Shikon Më Buz Në Gaz, Moj Thëllënxa Mitare, Mun Te Ara Kë Tagjia, Në Bash Të Qejfit E T’muhabetit, Rrallë Kam Pa Ksoj Bukurie etj.

KultPlus ju sjell një interpretim të saj ‘S’paske pas një pikë mëshire’

‘Spaske pas një pikë mëshirë’

s’paske pas një pik mëshire,
qysh mësova unë ksi soj,
xhanëm aman
qysh mësova unë ksi soj.

(ref.)
s’pres prej teje farë të mire
vec me fol o njëher me goj
xhanëm aman.
vec me fol o njëher me goj.

pse m’ke marrë kaq shumë mëri
s’shkohet jeta me inat
xhanëm aman
s’shkohet jeta me inat

(ref.)
fol me gojë o syni i zi
mos ki frikë se ben mëkat
xhanëm aman
mos ki frikë se bën mëkat

paske pas moj zemrën hekur
qysh durove mori xhan
xhanëm aman
qysh durove mori xhan

jam betu se nuk du tjetër
trëndafile o në Elbasan
xhanëm aman
trënadafile o në Elbasan/KultPlus.com

‘MSN’: Butrinti ndër qytetet e bukura të lashta që duhet të vizitoni

Posted on by Kult Plus

Ndërsa qytetet e mëdha të përhapura janë sigurisht një fenomen modern, qendrat urbane kanë ekzistuar në të gjithë globin për të paktën 6000 vjet, sipas një artikulli të Joanna Czechowska të botuar në “MSN Travel”.

Qoftë si rezultat i konfliktit njerëzor apo fatkeqësive natyrore, shumë metropole janë përballur me kohë të vështira dhe megjithatë rrënojat e tyre qëndrojnë sot, duke ofruar një dritare në një botë të zhdukur.

Butrint, Shqipëri

I banuar që nga kohërat parahistorike, Butrinti në Shqipërinë e Jugut ka një histori mjaft të madhe.

Fillimisht ishte një koloni greke, një qytet romak, një qendër peshkopale, një postë bizantine dhe e pushtuar për pak kohë nga venedikasit.

Deri në shekullin e IV para Krishtit, metropoli në rritje përfshinte një teatër, një akropol dhe një forum ndërsa në shekullin e I pas Krishtit, perandori romak August Cezari e zgjeroi më tej qytetin duke ndërtuar një ujësjellës dhe banjë.

Falë të kaluarës së tij të trazuar, Butrinti ka një ndërthurje stilesh arkitekturore që përfshijnë tre mijëvjeçarë të historisë mesdhetare.

Mozaiku i jashtëzakonshëm në dyshemenë e Baptisterit të shekullit të VI, një homazh ndaj krishterimit, është një spektakël mahnitës.

Qyteti është ndërtuar në një gadishull në një peizazh kënetor mes gjelbërimit në atë që sot është një Park Kombëtar./atsh/KultPlus.com

Krishtlindje në New York

Posted on by Kult Plus

Poezi e shkruar nga Ismail Kadare.

Stuhi dëbore në New York, avionët gjithë vonojnë.
Në qiejt lart diçka nuk shkon, dikush po mbyt dikë.
Janë ernat ndoshta që s’meren vesh, radarët janë nervozë.
Një puç qiellor ka ndodhur ndoshta e ne nuk dimë asgjë.

Ne si përherë asgjë nuk dimë, ndërkaq në aeroporte
Në salla pritjesh gratë nxjerrin pasqyrëzat me ngut.
Parfumi i vënë qysh në mëngjes në trup të tyre shqetësohet,
Errësimi i ëmbël mbi pubis besimin prore humb.

Shtjellë dëbore. Rrokaqiejt ngjasojnë si të dehur.
Do të besosh se e humbën peshën, si retë do ngrihen lart.
Ne si përherë asgjë s’kuptojmë, ne prapë drejt krimit rendim.
“Ah, ç’kohë e keqe!” përsërisim si papagaj të ngratë.

Avioni lejohet të zbresë më në fund.
Duke shkërbyer engjëjt flatron sërish.
Mbi rrokaqiejt shenjat e kryqit
Të zotin e presin të zbresë lartësisht.

Kurrkund në botë bujtësin e largët
S’e presin kaq dehshëm e me kaq bujë.
I varur humnershëm midis tokës e qiellit
Midisësi i madh dëgjon “alelujan”.

Vallë kujt i përket, ka plot dy mijë vite
Që enigmën e hershme s’e gjejmë ne dot.
“Ndorë të qiejve”, tha toka kur lart e ngriti,
“Ndorë të tokës” tha qielli kur e zbriti poshtë.

Ai mbeti në mes: shestimi ynë i thyer,
Ndërgjegja e vrarë, fluturimi që vdiq.
Është vonë që qielli prapë ta tërheqë,
Është vonë që toka ta tretë në gji.

Është vonë për të gjithë… Ndaj na sheh pikëllueshëm.
Vdekjejetshëm tek mërzitet njeriu – hyjni,
Dëshmitar i një pakti, i një bese të thyer,
I ëndrrës sonë tragjike për qiellsi.

Qielli ngryset më shumë. Dyer makinash përplasen.
Ndriçimi që dita me ngut e tret
Shpejton të strehohet në gurë unazash,
E në qafa grashë në, Avenunë e Pestë.

Është ora e diamanteve. Në Blumengdale
Ngadhnjimi i tyre vezullon që larg.
Krenarë pa dyshim që vdekjen s’e njohin,
Ndonëse jetën gjithashtu s’e njohin aspak.

Qielli nxin. Ora jonë po bie. Nën panikun
E kambanave të saj dyndemi gjithkund.
Te Rruga Dyzetedy, te kishë e Shën Patrikut
Ne apostujt, gjykatësit, judët e pafund.

Ecim nën ca shenja e shigjeta ndonëse e dimë
Se një rrugë veç njohim: atë që çon në mort.
Të vetmin në botë që të dy kahjet i kishte
E mbytëm, e tani i themi: kthehu, Zot.

Kthehu, bir i Zotit, na trego drejtimin.
Zbërthena shenjat që s’i marrim vesh.
Humnershëm ai hesht e në vend të përgjigjes
Si drita semaforësh katër plagët i ndez.

Pushoi stuhia në New York, avionët me kohë mbërrijnë.
Në salla pritjesh s’ka më frikë, parfumet s’vuajnë më.
Atë që ndodhi sipër nesh, ne natyrshëm s’e dimë,
Çfarë u përmbys e çfarë u ngrit, ne prapë s’dimë asgjë.

Ne shohim veç emblema bankash nën qiellin e hirtë,
Ca “Dow Jones”, ca “Dax”, ca shifra që shfaqen si në makth.
E në kartat tona të kreditit kërkojmë plagët e Krishtit,
E shenjat tona, që mes shifrash e zerosh rrjedhin gjak.

Ne s’dimë ku i morëm plagët, ku ramë e ku u thyem.
Afatet tona ne s’i dimë, verdiktin aq më pak.
Ndaj n’aeroporte rendim prapë, me shpresë të gjejmë prapë qiellin,
Por tokë e rëndë nuk na lë, s’na lë e zeza në baltë.
Ne pjellë e saj, robër të saj, mbretër të saj të rremë,
Gjer kur i themi do na mbash në kurthin tënd të zi.
Ajo s’përgjigjet, veç në heshtje, ashtu siç gatit barin,
Për pabesinë tonë gatit ndëshkimi tonë të ri./KultPlus.com

Rama: Berati, spektakël magjik ngjyrash mbi shtëpitë e lagjes Mangalem

Posted on by Kult Plus

Festat e fundvitit e kanë zbukuruar qytetin e një mbi një dritareve si asnjëherë më parë.

Dritat festive të vendosura në të gjitha hapësirat publike e kanë shndërruar Beratin në një qytet vërtet magjik.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga lagjja Mangalem, në natën e Krishtlindjes.

“Berati në një spektakël magjik dritash, ngjyrash, historish e tingujsh mbi shtëpitë e lagjes Mangalem”, tha Rama.

Ndriçimi me drita shumëngjyrëshe është realizuar edhe në dy urat mbi lumin “Osum”, në urën Goricës dhe “Urën e Varur”, dritat e të cilave kanë reflektuar si një ylber mbi lumë.

Bashkia e Beratit ka ndezur dritat e pemës tradicionale të Krishtlindjeve, e cila është vendosur këtë vit në mes të lagjeve muzeale “Mangalem” e “Goricë”, ndërsa vezullimi i dritave ka mbuluar gjithë qytetin.

Dritat dhe zbukurimet janë vendosur gjithashtu në të gjitha pemët përgjatë Pedonales së qytetit si dhe në lagjet muzeale, ndërkohë që edhe rrugët janë mbuluar nga dekori festiv./atsh/KultPlus.com

Fragment nga libri “Jeta ime”, Charlie Chaplin

Posted on by Kult Plus

Gjatë këtyre shëtitjeve nuk më kujtoheshin asnjëherë ato që më thoshte ajo. Isha krejt i ekzaltuar, i bindur se një forcë mistike na ishte afruar dhe se bashkimi ynë ishte rezultat i një afiniteti të paracaktuar. Kisha tre mëngjese që e njihja; tre mëngjese të shkurtra, përpara të cilave pjesa tjetër e ditës nuk ekzistonte deri në mëngjesin pasardhës. Por, mëngjesin e katërt qëndrimi i saj ndryshoi. Ajo më priti ftohtë, pa entuziazëm dhe nuk pranoi të ma kapte dorën. Unë e qortova për këtë gjë dhe e akuzova me shaka se nuk më donte. Më tha – në fund të fundit, unë jam pesëmbëdhjetë vjeç dhe ju nuk jeni veçse katër vjet më i madh se unë. Unë nuk desha ta kuptoja domethënien e kësaj vërejtjeje. Por, nuk mund të mos e vija re mënyrën me të cilën papritur po më largonte. Vështronte drejt përpara, duke ecur me një hap elegant prej gjimnazisteje, me duart të futura në xhepat e bluzës marinare.

– Me fjalë të tjera, ju nuk më doni me të vërtetë – i thashë. Nuk e di – ma ktheu ajo. Unë mbeta i hutuar. – Në qoftë se nuk e dini, atëherë nuk më doni. Në vend të përgjigjes, ajo vazhdoi të ecte pa thënë asgjë. E shikoni çfarë profeti jam – zura të flisja unë me një ton të lehtë. – Ju kisha thënë se do të pendohesha që u njoha me ju. Provova ta merrja në pyetje për të zbuluar ndjenjat e saj të vërteta në lidhje me mua, por të gjitha pyetjeve ajo iu përgjigj njëlloj: – Nuk e di.

Doni të martoheni me mua? – I thashë më në fund për ta zënë ngushtë. – Unë jam tepër e re. Mirë atëherë, sikur të ishit e detyruar të martoheshit, do të më merrnit mua, apo ndonjë tjetër? Por, ajo nuk donte të angazhohej dhe përsëriste pa pushim të njëjtat fjalë: – Nuk e di… unë ju dua… por… – Por nuk më doni – i thashë unë tërë ankth. Ajo mbeti në heshtje.

Ishte një mëngjes i vrerët, rrugët kishin një pamje të përhime dhe të shëmtuar. E keqja është se kam lejuar t’i çoj gjërat shumë larg – thashë me një zë të ngjirur. Kishim arritur në hyrje të metrosë. “Mendoj se do të bënim mirë të ndaheshim dhe të mos takoheshim më kurrë” – shtova duke pritur se si do të reagonte ajo. Mbeti e ngrysur. – Lamtumirë – u përgjigj ajo. – Më vjen shumë keq.

Kjo ndjesë qe si një goditje që po më jepte në zemër. Kur ajo u zhduk në metro provova një ndjenjë zbrazësie të padurueshme. Ç’kisha bërë? Mos isha treguar tepër brutal? Nuk duhej ta kisha trembur. Isha sjellë si një hajvan i fryrë dhe kisha krijuar një situatë të tillë që tani nuk mund të takohesha më me Hetin pa u bërë qesharak. Ç’duhej të bëja? Më mbetej vetëm të vuaja.

– Charlie Chaplin, “Jeta ime”/KultPlus.com

Kush e vrau Jezu Krishtin

Posted on by Kult Plus

Ben Blushi

Jezu Krishti duhet të jetë i vetmi njeri në histori që ndryshoi botën pa e patur në plan.

Ai lindi hebre jetoi si hebre dhe vdiq si hebre. Jezu Krishti nuk ishte dhe nuk donte të ishte i krishterë. Ai nuk e kishte emrin Krisht megjithëse është themeluesi i Krishtërimit.

Jezu Krishti kishte disa talente të cilat në kohën e tij ishin të rralla. Fliste rrjedhshëm, dinte të lexonte, ishte karizmatik dhe kishte aftësinë të mblidhte pasues të shumtë të cilët e ndoqën edhe pas vdekjes.

Në atë kohë njerëzit nuk mund të beheshin as mbretër dhe as prijësa pasi këto funksione ose trashëgoheshin ose jepeshin nga romakët.

Nga të gjitha profesionet drejtuese vetëm njërin nuk ta jepnin dot romakët, por ta jepte populli : profesionin e profetit. Në këtë mënyrë Jezu Krishti u shpall profet dhe shkëlqeu mbi të gjithë profetët e tjerë para tij.

Por 2000 vjet më parë, që të ishe profet, duhet të bindje njerëzit se ishe i gatshëm të vdisje për ta. Megjithëse kishte frikë Jezu Krishti e kërkoi vdekjen me guxim dhe pa asnjë dilemë.

Por përpara se të vdiste ai dëshmoi se ishte shumë ambicjoz.Ai ishte një djalë i ri, idealist i pakënaqur që donte të ndryshonte mënyrën se di drejtohej populli hebre.

Për këtë shkak hebrenjtë dhe romakët e vranë. Si një kërcënim.

Jezu Krishti ishte kërcënim për pushtetin politik dhe atë fetar. Ai ishte kërcënim në tokë dhe në qiell.

Pas vdekjes, jeta e tij ndryshoi totalisht. Ringjallja ishte mohimi i jetës së tij para vdekjes.Jezu Krishti u përdor për të krijuar një fe e cila në shumicën e rasteve që iu dhanë, bëri gjithshka që ai nuk e kishte dashur. Kjo fe vrau dhe persekutoi pak a shumë këdo, paganë,të krishterë, muslimanë, hebrenj, duke kërkuar dominim, pasuri dhe pushtet.

Nga një instrument dashurije, Krishtërimi u kthye në një instrument force. Në këtë mënyrë helmoi dhe fetë e tjera duke i udhëhequr në rrugën e ndarjes, dhunës dhe izolimit.

Krishtërimi është një fe për të cilën Jezu Krishti nuk ka menduar asnjë cast. Krishtërimi lindi nga vdekja e Jezu Krishtit dhe kjo është një arsye më shumë që ai nuk duhet të kishte vdekur.

Vdekja e tij la një zbrazëti që u mbush me urrejtje, kur jeta e tij ishte e mbushur me dashuri.

Megjithëse romakët janë direkt përgjegjës për vrasjen e tij, ata fajësuan hebrenjtë për atë vrasje. Kjo lojë fetare mes dy popujve është shkaku i të gjitha peripecive të hebrenjve në histori. Ata u akuzuan si tradhtarë të Krishtit dhe prandaj u përsekutuan nga të krishterët vazhdimisht, shumë kohë përpara Hitlerit. Ky paragjykim për hebrenjtë vazhdon ende dhe sot quhet antisemitizëm.

Megjithatë përvec romakëve dhe hebrenjve në vdekjen e Jezu Krishtit ka mërrë pjesë edhe një i tretë: Zoti.

Ndryshimi është se, nëse romakët dhe hebrenjtë fajësojnë njëri tjetrin për vdekjen, të krishterët nuk e fshehin pjesëmarrjen e Zotit në këtë krim. Edhe vetë Zoti nuk e fsheh. Ai e pranon se donte që Jezu Krishti të vdiste dhe kombinoi të gjitha rrethanat që vdekja e tij të ndodhte në mënyrën më mizore. Me vuajtje, me tortura dhe me shumë poshtërim.

Pyetja është se nëse romakët dhe hebrenjtë kishin arsye për ta vrarë Jezu Krishtin, cfarë arsye kishte Zoti që e vrau kur ai mund ta ndalonte këtë vrasje ?

Të krishterët thonë se Zoti e vrau birin e tij për ti treguar botës se i do aq shumë njerëzit sa sakrifikon edhe birin e tij për dashurinë e tyre.

Kjo ëshë paqartësia më e madhe e historisë dhe këtu të krishterët janë gjithmonë konfuzë. Sipas meje ata nuk dinë se c’flasin. Përpiqen të justifikojnë një vrasje duke themeluar fenë e tyre mbi një të vdekur që u vra pa bërë asnjë mëkat.

Cështja është pse duhej ta vriste Zoti birin e tij?

Po sikur Zoti të kishte marrë një vendim tjetër? Pra në vend që ta sakrifikonte, ta linte Jezu Krishtin të gjallë duke i dhënë fuqi të bashkonte popujt, duke i bindur ata se ndjekja e të mirës që predikonte Jezu Krishti do i conte në rrugën e paqes dhe lumturisë së përhershme, pa vrasje, pa mëkate dhe pa dhunë.

Imagjinoni sa e bukur do ishte bota sikur Jezu Krishti të ishte gjallë. Sikur ai të kishte jetuar 80 vjet apo 120 sic jetonin profetët zakonisht. Me siguri do ishte martuar dhe soji i tij i fisëm do vazhdonte të na drejtonte në udhën e mirësisë.

Meqë ai ishte medjehapur dhe modern, shkenca do përparonte më shpejt, kisha nuk do vriste shkencëtarët, gratë do ishin më të lira, fetë e tjera nuk do ishin kaq agresive,ndoshta fe të tjera nuk do kishte nevojë të kishte dhe bota mund të mos njihte asnjë luftë fetare mes të krishterëve muslimave dhe hebrenjve.

Nëse ai nuk do vritej, hebrenjtë dhe të krishterët nuk do ishin ndarë dhe muslimanët që e njohin Jezu Krishtin mund të mos kishin nevojë për profetë të tjerë.

Jetët e miliona njerëzve do ishin shpëtuar dhe barazia do kishte mbretëruar mbi botën tonë.

Jezu Krishti sic e tha vetë do ishte Mbreti i kësaj parajse.

Jezu Krishti do e kishte bashkuar botën i gjallë, cka nuk nuk e bëri dot i vdekur.

Por Zoti nuk mendoi kështu. Ai zgjodhi rrugën tjetër dhe ajo që ndodhi më pas dihet. Bota jonë është më e pasur se 2000 vjet më parë por poaq e egër, makute dhe e ndarë në popuj që urrejnë njëri tjetrin.

Kush është i krishterë duhet ta pranojë se vdekja e Jezu Krishtit ishte një gabim i Zotit. Ishte një llogari e bërë keq pa marrë parasysh pasojat.Ishte një egoziëm i sëmurë. Mjafton kjo vrasje për të dyshuar realisht tek Zoti dhe qëllimet e tij.

Kush është i krishterë duhet të pranojë gjithashtu se ringjallja nuk ka funksionuar. Në fund të fundit pse duhej të ringjallej Jezu Krishti kur mund të mbetej gjallë ?

A nuk mendon cdo i krishterë se i gjallë Jezu Krishti do ishte më i mirë se i vdekur?

Unë them se po.

Prandaj mendoj se vrasja e Jezu Krishtit është një nga gabimet e shumta të Zotit. Ndoshta gabimi që rëndon më shumë.Ky është gabimi që devijoi historinë dhe e futi në një rrugë nga e cila nuk po dalim dot.

Janë këto arsye që më bëjnë të besoj se Jezu Krishti është njeriu më i abuzuar në histori. Atij ju vodh jeta nga hebrenjtë, ju vodh emri nga grekët, ju vodh vdekja nga të krishterët dhe ju ndërpre vepra nga Zoti.

Por në fund të fundit Jezu Krishti nuk ka asnjë faj.

Atë e vranë. Njerëzit në bashkëpunim me Zotin.

Por nëse, sic thotë ai vetë, njerëzve u falet sepse ata nuk dinë se c’bëjnë, Zotit nuk i falet.

Zoti e dinte se c’mund ti ndodhte botës pa Jezu Krishtin. Nëse nuk e dinte atëherë nuk është Zot./KultPlus.com

Rrjetat

Posted on by Kult Plus

Hermes Kafexhiu

Në ujë, ndryshe nga toka njerëzit lëkunden. Në ujë ka dhe një zhurmë të përhershne. Uji flet më shumë se dheu. Gjatë lëvrimit të “Kur nisen udhëtarët e vitit të ri” roman ende i pa përfunduar, sheh se historitë aty kanë shpesh prezencën e lumit. Lumi ka qenë një vend që fëmijëria e personazheve në roman, i dëshmon shumë histori. Lumi ka dhe peshkatarët. Lumi vetëm rrjedh. Duket ndonjëherë sikur perënditë e kanë sjell lumin në një kohë me vetë kohën, sepse të dy vetëm ikin në formë të pakthyeshme. Peshkatarët nuk ndryshojnë shumë nga njëri tjetri, ata janë të shkujdesur dhe të përqëndruar në të njëjtën kohë. Kanë një pamje të lëkundur si vet lumi.

Një ditë një peshkatar harroi rrjetën. Ishte pasdite pa ikur dielli. Qëndruam gjatë në lumë atë ditë, ndoshta për faktin se ishin ditët e fundit të verës, ose do ketë qenë një nga ato ditë kur do ta shijosh sa më gjatë. Është si ato ndjesitë që kur ke qejf një ushqim ose një pije, edhe ske rast më ta provosh, do ta shtysh sa më shumë. Shkova pranë rrjetës. Kisha prekur rrjet, por jo si ajo. Ajo dukej që kishte kapur shumë peshq. Peshq pa fund ishin shënuar në rregjistrin e saj të viktimave. Diku në një pjesë pashë një luspë. Luspa kishte mbetur aty si një kujtim, por a e ditur askush, pa e kuptuar askush. Fundja kuptimi është diçka e rrallë të njerëzit. Përgjigje e shumë përgjigjeve është të kuptosh kuptimin. Rrjetat lënë gjurmë për të arritur në këtë shteg, edhe pse janë mjet që përdoren për të kontrolluar qenien mes dhimbjes dhe kënaqësive. Njerëzit kontrollohen respektivisht, përmes dhimbjes dhe kënaqësive.

E si dola nga gjithë ai thellim brenda rrjetës, pashë hijen e peshkatarit që e kishte harruar.

-Hë, do ta hedhim njëherë ? Kur ikën dielli, kapet më mirë peshk.

Qesha./KultPlus.com

Unë jam gjithçka që ke harruar

Posted on by Kult Plus

Poezi nga Hans Magnus Enzensberger

Unë jam ajo prostituta në bar,
që isha para njëqind vjetësh.

Unë jam, gjithçka ke harruar.
Panteoni i shuar.

Unë jam goja që zhuritet për ty.
Unë jam nata, që vjen përsëri.

Unë isha, do të jem, unë jam
zezakja me ngjyrë mani,
deti, që të shkumbëzon te këmbët.

Unë jam qeni që ëndërron për ty.
Unë jam hashishi, që ti e pi.
Unë jam elektriciteti që harxhon. / KultPlus.com

‘Kur e përcolla Ylberin’, me zërin magjik të Elina Dunit (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

Elina Duni është një nga zërat më unik që ka i gjithë spektri artistik shqiptar, me të cilin po i mban gjallë këngët e vjetra qytetare, shkruan KultPlus.

“Kur e përcolla Ylberin”, është vetëm njëra nga këngët që ka kënduar Duni me interpretimet tashmë të njohura të saj.

Intepretimet skenike të Elia Dunit janë krejtësisht të thjeshta, por një thjeshtësi artistike në të gjitha dimensionet. Këmbëzbathur e plotë emocione, mund të përshkruhet shkurt performanca e saj.

KultPlus, këtu ka sjellur tekstin si dhe videon e kësaj kënge.

Pekini regjistron valën më të gjatë të ftohtë në historinë moderne

Posted on by Kult Plus

Pekini regjistroi valën e tij më të gjatë të ftohtë që nga fillimi i regjistrimeve në vitin 1951, ndërsa temperaturat therëse dhe reshjet e borës në kryeqytetin kinez dhe gjetkë filluan të zbuten.

Temperatura e regjistruar në stacionin e motit Nanjiao të Pekinit u rrit në mbi zero gradë Celsius të dielën pasdite për herë të parë në ditë, raportoi media shtetërore Beijing Daily, shkruan CNN, transmeton Klankosova.tv.

“Që kur temperatura fillimisht ra nën zero gradë më 11 dhjetor, temperatura kishte mbetur nën atë vijë për më shumë se 300 orë,” shkroi Pekin Daily.

Një valë e fortë e ftohtë përfshiu pjesën më të madhe të Kinës këtë muaj, duke e çuar kapacitetin e ngrohjes të disa qyteteve në Kinën veriore në kufirin e saj./KlanKosova/KultPlus.com

Charles Dickens: Një zë për të varfërit

Posted on by Kult Plus

Me vdekjen e Charles Dickensit në vitin 1870, një epitaf qarkulloi në Londër duke e shpallur shkrimtarin e ndjerë si “një simpatizues me të varfërit, të vuajturit dhe të shtypurit”. Nuk ishte pa arsye. Veprat e tij mbeten sinonim i pjesës së poshtme të shoqërisë viktoriane, një peizazh i banuar nga jetimët, punëtorët e fabrikave, prostitutat dhe ata që ishin zhytur në kohë të vështira. Dickensi u dha atyre një zë, u dha dinjitet. Dhe kjo trashëgimi mbizotëroi. Disa dekada më vonë, kritiku GK Chesterton e etiketoi Dickensin “zëdhënësin e të varfërve”. Shumë besonin se romanet e tij kishin ribërë pjesërisht axhendën politike dhe sociale.

KRITIKA

Por, jo të gjithë e mendonin kështu. George Orwell ishte ndër kritikët më të mprehtë kur ishte fjala për përkushtimin real të Dickensit ndaj reformës sociale. Orwelli thoshte se pjesa më e madhe e aksionit në romane zhvillohet në mjedise të klasës së mesme, që paraqesin “borgjezinë tregtare londineze dhe vendet ku ata rrinin”. Të varfërit e vërtetë, pretendonte Orwell, ishin lënë pas dore nga shkrimtari. “Ai nuk ka portret të një punëtori në bujqësi dhe vetëm një (Stephen Blackpool tek “Kohë të Vështira”) të një punëtori industrial.” Duke shkruar në vitet 1930, Orwelli pohoi se “nëse pyet një lexues të zakonshëm se cilin nga personazhet proletarë të Dickensit mund të kujtojë, tre nga ata që është pothuajse e sigurt se do të përmendë janë Bill Sikes, Sam Weller dhe Zonja Gamp. Një hajdut, një shërbëtor dhe një mami e dehur – jo tamam një grup përfaqësues i klasës punëtore angleze.”

Orwelli shkoi më tej, duke e dënuar Dickensin se nuk ishte një shkrimtar mjaftueshëm revolucionar. Pavarësisht imazhit të tij popullor si një kampion i të varfërve, ai nuk bëri thirrje për ristrukturimin e shoqërisë, për të krijuar një klimë më të barabartë. “Në realitet, objektivi i tij nuk ishte dhe aq shoqëria, se sa “natyra njerëzore”, argumentonte Orwelli. “I gjithë ‘mesazhi’ i tij është klishe: nëse njerëzit do të silleshin mirë, bota do të ishte e denjë.

Pavarësisht mungesës së atributeve dhe përcaktimeve të renditura nga Orwelli, Dickens ishte jashtëzakonisht popullor tek të varfërit, madje edhe anëtarët analfabetë të shoqërisë që paguanin për t’ua lexuar dikush tjetër, pjesën e re të veprës së tij të fundit. Duke vendosur një pjesë të mirë të skenave të librave të tij në mjedise të njohura për ta, Dickensi nxiti një etje për letërsi serioze që dikur e kishin humbur.

Dhe Dickensi i njihte vendet për të cilat shkruante. Ndryshe nga Orwelli, Etoniani i Vjetër, ai kishte përvojë më të drejtpërdrejtë me jetën në kohë të vështira. Në vitin 1824, i dërrmuar nga borxhet në rritje, babai i tij Xhon, u dërgua në një burg debitorësh, ku iu bashkua gruaja dhe fëmijët e tyre më të vegjël. 12-vjeçari Charles jetonte në një sërë banesash nëpër qytet; ai më vonë do të mbështetej tek pronarët dhe pronaret e tij, kur i popullonte romanet me londinezët e pasur.

Ai detyrohej gjithashtu të punonte 10 orë në ditë në një magazinë – “një shtëpi e vjetër e çmendur, e rrënuar… e tejmbushur me minj” – duke u ngjitur etiketat vazove me lustër  çizmesh. Kjo përvojë, e zhvendosur në një fabrikë shishesh, do të rivizitohej tek David Copperfield. Atje ai punoi së bashku me fëmijë të varfër të klasës punëtore, duke përfshirë një farë “Bob Fagin” – një emër që do ta huazonte tek Oliver Twist – duke i dhënë atij një pasqyrë rinore në një anë krejtësisht të ndryshme të shoqërisë.

Dickensi tregoi padiskutim empati të pamatë ndaj të varfërve që punojnë dhe atyre në shtresat më të ulëta të shoqërisë, që luftojnë për të përmirësuar veten në një sistem të manipuluar, qofshin këta fëmijë jetimë apo gra, siç është prostituta Nancy tek Oliver Twist. Ky vështrim dhe shqetësim nuk u shtri tek ata që nuk bëjnë mirë që përdorin krimin për të mbijetuar, apo për të përparuar në kurriz të të tjerëve. Ai nuk ishte admirues i turmës, e parë në portretizimin e rebelëve – pjesëmarrës tek trazirat antikatolike të Gordonit të vitit 1780 – tek Barnaby Rudge.

PISLLËK DHE SHKATËRRIM

Pavarësisht nga dështimet e tij të perceptuara, kur i popullonte romanet me njerëz nga shtresat më të varfra të shoqërisë dhe cialtdo qofshin dështimet e tij të perceptuara, për të ofruar zgjidhje për zhdukjen e varfërisë, vepra e Dickensit megjithatë hodhi një dritë të fortë në qoshet më të errëta të shoqërisë angleze – dhe, më së shpeshti, të Londrës.

Këto ishin qoshe të injoruara shumë kollaj nga bashkëkohësit e Dickensit. Letërsia e tij shkon në lagje të pa vizituara kurrë nga penat e të tjerëve. Shihni jetën reale të ishullit Jacob në bregun jugor të Tamizit, të përshkruar në faqet e Oliver Twist, se si përmban shtëpi “aq të ndyra, aq të mbyllura, sa ajri do të dukej se ishte shumë i ndotur edhe për papastërtitë dhe mjerimin”.

Në minimumin e tyre absolut, veprat e Charles Dickensit u ofruan shumë prej lexuesve të tij bashkëkohorë një dritare në një shtresë të shoqërisë përndryshe të padukshme për ta, një botë të fshehur. Romanet e tij mund të mos kenë çuar në reforma sociale në nivelin që është perceptuar zakonisht, por prodhimi i tij artistik me siguri e drejtoi vështrimin kolektiv drejt sëmundjeve shoqërore të Anglisë Viktoriane. / bota.al / KultPlus.com

“All I Want For Christmas Is You”, ndër këngët më të mira për festat e fundvitit (VIDEO)

Posted on by Kult Plus

Krishtlindjet nuk festohen vetëm një ditë, dhe kësisoj meqë është fundvit, ia vlen të festohet më gjatë, dhe për të gjitha rastet.

E kur kujtojmë Krishtlindjet, kujtojmë Mariah Carey dhe hitin e saj kryesor, himnin e çdo Krishtlindjeje, këngën “All I Want For Christmas Is You”.

Duke qenë se shpesh ka diskutime se cila është kënga më e mirë për festat e fundviti, sipas shumë analizave statistikore ndër vite, “All I Want For Christmas Is You” vazhdon të shpallet kënga e preferuar e Krishtlindjeve.

Kënga e Mariah Careyt edhe pse e realizuar në vitin 1994 i ka rezistuar kohës. / KultPlus.com

https://www.youtube.com/watch?v=qAhCJbVncO4

Kush është shqiptari që punon për Elon Musk, nga Politekniku në zyrat e “Tesla”

Posted on by Kult Plus

Një histori suksesi, e një të riu shqiptar të dalë nga auditoret e Universitetit Politeknik të Tiranës, u shpalos sot në emisionin “Dita Jonë” në A2CNN.

Protagonist është Oltion Prifti, i cili pasi përfundoi studimet e nivelit bachelor në UPT në vitin 2021, arriti që nëpërmjet punës dhe përkushtimit në sektorin e teknologjisë të bëhet shqiptari i parë, që punësohet nga Elon Musk.

Pas një përvoje të mëparshme në Suedi, i riu shqiptar është punësuar si inxhinier automatizimi në zyrat e kompanisë “Tesla” në Berlin.

Ai rrëfeu për A2CNN se aktualisht është angazhuar për prodhimin e baterive të makinave elektrike të gjeneratës së fundit, ku bën pjesë edhe Cybertrack.

“Jam diplomuar në inxhinieri elektronike. Kam dëgjuar për herë të parë për Tesla-n në vitin 2021 kur mbarova Bachelor-in në Universitetin Politeknik në Tiranë. Është një histori e gjatë që nisi kur lëviza për në Suedi. Në Shqipëri unë kam punuar më tepër si web-developer, por preferoja më shumë pjesën inxhinierike. 

Në vitin 2014 kam aplikuar në shumë kompani, sidomos në Skandinavi dhe në vitin 2015 mora një ofertë pune për në Suedi dhe aty ishte puna e parë ku u fokusova në pjesën inxhinierike të programimit dhe zhvillimit. 

Në 2019 kisha një projekt me kompaninë suedeze në Kaliforni dhe më bëri përshtypje që mbi 50% që punonin tek ky klienti ishin ish-punonjës të Tesla-s. Aty rashë në kontakt me persona dhe nisa të interesohesha. 

Në 2021 nisa të bëja disa aplikime te Tesla në Kaliforni, ndërkohë ata më kontaktuan pas 5 muajsh nga Berlini duke qenë se Amerika nuk lejonte futjen e shtetasve të huaj për shkak të COVID-it. Aty filloi.

Aktualisht merrem me zhvillim e të gjithë pjesës së prodhimit të celulave të baterisë, që janë komplet teknologjia më e fundit që Tesla është duke prodhuar për gjeneratën e fundit të makinave elektrike”, u shpreh ai.

I pyetur nëse ka arritur të ketë një takim me Elon Musk, Oltioni zbuloi se është përballur me të në zyrat e kompanisë në Berlin, të cilën CEO i Tesla-s dhe platformës X e viziton çdo tre muaj.

“Për të folur jo. Njëherë në çdo tre muaj është. Ai person është si një makinë që nuk pushon për të punuar. Ai mund të marri vetëm një ditë pushim në vit dhe e ke në çdo kompani që menaxhon.” / KultPlus.com