Më shumë se 5 mijë artikuj arti u vodhën gjatë regjimit të Frankos

Një listë me mbi pesë mijë artikuj arti të sekuestruara nga regjimi i Frankos janë publikuar nga qeveria spanjolle në mënyrë që ato t’u kthehen paraardhësve të pronarëve të tyre origjinal.

Gjatë Luftës Civile Spanjolle (1936 – 1939) që rezultoi në qeverinë fashiste të Francisco Frankos deri në vdekjen e tij në 1975, mijëra piktura, skulptura, bizhuteri dhe sende të tjera të çmuara u sekuestruan nga forcat nacionaliste të Frankos nga kundërshtarët politikë, shkruan euronews, transmeton Klankosova.tv.

Shumë sende humbën gjithashtu në kaosin e konfliktit ose iu dhanë si dhuratë qeverisë së Frankos nga mbështetësit e tij.

Këtë javë, 88 vjet pas fillimit të Luftës Civile, qeveria spanjolle ka përpiluar një katalog prej 5 mijë e 126 pjesësh të të gjitha këtyre objekteve, në mënyrë që ato t’u kthehen pronarëve të tyre origjinalë ose pasardhësve të tyre./KultPlus.com

Publikohet traileri i flimit të tretë të ‘Paddington in Peru’, pritet të shfaqet për herë të parë në Nëntor

Është publikuar traileri i parë për filmit e tretë për “Paddington in Peru”. Trajleri i publikuar i cili është pritur me shumë entuziazëm nga të apasionuarit pas kinematografisë konfirmon se ka edhe një film të tretë që tregon aventurat e ariut të ri nga Peruja. 

Filmi pritet të shfaqet për herë të parë në kinema në Nëntor të këtij viti. Megjithatë nuk ka një datë fikse të përcaktuar.

Filmi i tretë është vazhdim i dy të parëve me të njëjtin titull. Paddington është një ari i ri i cili vjen nga xhunglat e Perusë.

Dy filmat e parë tregojnë  aventurat e ariut të ri në Londër. Pasi një tërmet i fuqishëm në Peru i shkatërron shtëpinë. Kështu ai nis kërkimin për një shtëpi tjetër dhe një familje tjetër të re. Dëshira për të patur një shtëpi të re e çon ariun nga Peruja në Londër, ku ai nis të zhvillojë jetën në qytet.

Por me sa duket aventurat e tij nuk paskan fund, dhe filmi i tretë na e konkretizon këtë. Amerika e Jugut do të jetë destinacioni i radhës i ariut Paddington. Ai së bashku me familjen Brown niset për të vizituar tezen e tij Lucky, e cila jeton në Shtëpinë e Arinjve që kanë dalë në pension. Por stafi i Shtëpisë së Arinjve i thotë se teze Lucy është larguar, kështu që ariu Paddington nis kërkimin e saj.

Për sa i përket kastit të aktorëve të cikët do të dublojnë zërat e personazheve të filmit, mësohet se nuk ka shumë ndryshime.

Rikthehen Ben Whishaw si zëri i Paddington dhe Imelda Staunton si zëri i teze Lucy. Hugh Bonneville do të jetë zëri i kryefamiljarit Brown, Jim Broadbent do të jetë zonja Gruber dhe Julie Walters si zonja Bird.

Megjithatë Sally Hawkins, e cila luajti zonja Brown, u përkul pas filmit të dytë dhe u zëvendësua nga Emily Mortimer.

Së bashku, dy filmat e parë fituan më shumë se 500 milionë dollarë në arkat globale dhe tërhoqën vlerësime të mira universale. Mbretëresha Elizabeth II luajti së bashku me Paddington në një segment të shkurtër video./KultPlus.com

Teatri i Operas nis turin veror, artistët do të rrugëtojnë në disa qytete të vendit

Për të dytin vit radhazi skena e Teatrit të Operës dhe Baletit, zbret në sheshet kryesore të qyteteve të vendit, me një kalendar të ngjeshur artistik.

 Turi veror vjen me një mozaik aktivitetesh, ku përmes artit kërkohet t’i jepet frymë jetës kulturore nga veriu në jug.

“Kemi 69 shfaqje që do të vihen në qytet të ndryshme dhe me gjeometri të ndryshme duke futur këtu edhe ansamblin, edhe operën edhe baletin. Do të vëmë në skenë “Carmina Burana” Ansambli në Shkodër me “Jaret Shkodranë” në Kalanë Rozafa, muzikën e Enio Morricones, Micheal Jackson, kryeveprat e Puccinit etj . Pra teatri është aktiv me të gjithë trupat e tij”, shprehet Abigela Voshtina, drejtoreshë e TKOB.

Këtë herë turit veror do ti bashkohen edhe dy artistët shqiptarë me famë ndërkombëtare Gëzim Myshketa dhe Ermonela Jaho.

“Dy pikat më pikante që ne kemi është tenori Gëzim Myshketa, i cili rikthehet për herë të parë në qytetin e tij të lindjes në Durrës. dhe rikthimin e Ermonela Jahos për të interpretuar pas 10 vitesh”, thotë ajo.

Këtë vit kalendari artistik veror do të vazhdoj deri në muajin tetor. /vizionplus/KultPlus.com

Ninullë për time më


Poezi e shkruar nga Blaga Dimitrova.

Në darkë lëmoj çarçafët e saj
mbuluar nga rrudhat e thella.
Duart e saj
të fishkura nga të dhënët,
më tërheqin drejt natës.

Gjysmë e fjetur, duke folur me zor,
ajo thotë me një zë fëminor,
aq natyrshëm,
«Mëmë!»
Unë bëhem mëmë e mëmës sime.

Një kataklizëm, përmbysje
e boshteve të tokës,
polet ndryshohen.
Ç’po bëj kështu?! Unë nuk kam kohë
për reflektime filozofike.

E thaj atë me padurim,
zanat që prej saj e kam mësuar.
«Mëmë», pëshpërit ajo e zënë në faj
duke të kujtuar prapësitë e fëmijës.
Ajri i ftohtë hyn në dritare.

Jastëku me korent. Gota. Tabletat.
Rregullimi i hijes së llambës.
«Mëmë mos ik!
Kam frikë nga terri!»
Kush ka luajtur nga mendja, ajo apo unë?

Ngarkuar me dhimbje e frikë, duke qarë
ajo pret ta marr në krahët e mi.
Dy jetime përqafuar
në djepin e dimrit.
Cila nga to jam unë?

Më zgjo nesër herët!
Druaj se nuk më del gjumi!
Zot i shtrenjtë, ka diçka aty
që e kam harruar?
Kush do të jetë vonë, ajo apo unë?

Mëmë, fëmija im, fli!
Nina-nana,
foshnja ime…/KultPlus.com

Fragment nga romani ‘Shtëpia e bukurosheve të fjetura’

Fragment nga Jasunari Kavabata

Përktheu Lili Bare

Atë e priti një grua. Ajo i tha se duhej t’i zbatonte deri më një rregullat e kësaj shtëpie, si gjithë klientët e tjerë, se me vajzat duhej të tregohej i kujdesshëm dhe të mos i shkelte caqet e caktuara, me ndonjë shaka a lëvizje të tepruar.

Vështirë ta quaje hotel atë shtëpi. Dhoma e katit të dytë, ku e shpunë Egutin ishte tetë tatami e madhe. Aty qenë edhe dy dhoma të tjera. Kati i poshtërn ishte edhe më i vogël, pa një sallon pritjeje. Një shtëpi e mistershme. Eguti s’pa njeri tjetër, përveç gruas. Po ajo ç’ishte shërbyese, apo zonjë shtëpie? Nuk e mori dot vesh… Edhe pse klientëve nuk u lejohej të bënin pyetje. Shtatimët, ajo, rrëfente nja dyzetepesë vjeçe. Fliste me një zë rinor, që po t’ia donte puna, mund të tingëllonte edhe i qetë edhe dashamirës. Me ca buzë të holla që i lëviznin çast për çast, edhe pa e këqyrur bashkëfolësin në fytyrë, edhe pa shqiptuar një fjalë. Me sytë e saj të zinj dhe me tërë pamjen e saj s’di se pse të ngjallte një ndjenjë besimi e sigurie. Mysafirin ajo e sajdisi me një çaj të gjelbër e të shiishëm, nga një çajnik, që ziente mbi hibatin e dhomës. Të matura dhe gjithë elegancë, qenë gjestet e saj. Mbi tokonoman e dhomës varej një riprodhim pikture-pasqyrë e një visi të ngrohtë malor, plot me gjethe të kuqërreme panje, punim i piktorit Kavai Gëkudo. Aty s’të mendohej se mund të të përgjonte ndonjë grackë e frikshme. Pas një mpirjeje, Egudit i vajti gjaku në vend.

– Edhe diçka tjetër, mos u orvatni ta zgjoni vajzën, s’ka për t’i dalë gjumi, sido që të bëni. Gjer të nesërmen në mëngjes, ajo, do të dergjet si e vdekur, pa e njohur partnerin e saj të natës… Gjithsesi, mos u shqetësoni për asgjë, – vijoi gruaja.

Eguti e dëgjoi si një nxënës i bindur. Vajzën e kemi të bukur. Këtu pranojmë vetëm vizitorë të besuar. – Eguti vështroi orën me njëfarë bezdie.

– E sa është?

– Njëmbëdhjetë pa një çerek.

– Po çohem. Tërë pleqtë bien herët dhe po herët zgjohen. Ju bëni si të doni…

Gruaja çeli me dry derën e dhomës fqinjë. Si mëngjarashe që ishte, ajo punonte vetëm me dorën e majtë. Eguti nuk ia hiqte sytë, frymë pezull. Tërë dhomën ai e përfshiu me një vështrim. Në këtë e sipër, ndali shikimin mbi shpinën e gruas, mbi një alamet shpendi të rrallë, vizatuar në obin e saj, me ca sy e kthetra si të gjalla, e mu si të fotografuara. U trondit paksa, jo se shpendi i la ndonjë mbresë të hidhur, po sepse në atë qëndismë të pagoditur, me atë vizatim të stilizuar në atë cohë të verdhë, ai, sikur mishëronte gjithë ftohtësinë e asaj gruaje. Në dhomën ngjitur zotëronte gjysmerrësira. Gjithë po me atë shprehje fytyre e gjithë po me atë timbër zëri, ajo u hodh e foli:

– Për çdo çast pagjumësie, hapet i keni nën jastëk. Natën e mirë, – dhe drynin, e la mbi tryezë, mu para hundës së Egutit.

– A ju ndodhet verë Evrope? – pyeti ai.

– S’mbajmë pije alkoolike, – u gjegj ajo.

– Po vajza aty është?

– Po ju pret, siç mund të presin vetëm bukuroshet e fjetura.

– Ashtu? – Eguti u habit pak a shumë.

Iu kujtuan fjalët e një të panjohuri: s’ka burrë nëne, t’u prishë gjumin këtyre bukurosheve të fjetura. Atëherë nuk e besoi.

– A dëshironi të rivisheni? – Gruaja i dha të kuptonte se ishte gati ta ndihmonte. Eguti heshti:

– A e dëgjon uturimën e valëve? Dhe të erës…

– Uturimën e valëve? -Natën e mirë, – përsëdyti gruaja e doli.

Eguti mbeti vetëm. Brodhi edhe njëherë vështrimin nëpër atë dhomë më se të zakonshme. Mandej shtyu derën ngjitur. Një derë druri pothuaj një metër e gjatë. Ndoshta e kishin vendosur më vonë, pas përfundimit të shtëpisë. I dha karar se edhe murin ndarës po më vonë duhej ta kishin stisur gjithë me qëllimin për t’i bërë sa më të mistershme këto kthina “Bukuroshesh të fjetura”. Tërë faqet e murit me të njëjtën ngjyrë ishin, veçse çatmaja ngjante disi më e re.

Eguti mori drynin që ia la gruaja. Një dry i thjeshtë. Ngurronte t’i hynte bukuroshes së fjetur. Dëgjohej shkoqur vrungullima e valëve të detit. Ulërima e erës paralajmëronte një dimër të shpejtë. Përse ajo shtëpizë i ngjalli Egutit plak ndjesinë e pragut të dimrit, kur në dhomë s’bënte ftohtë? Apo mos vallë fajin ia kishte gjendja shpirtërore?

Mandej, aty, edhe klima qe e ngrohtë. Eguti sosi aty mbrëmanet vonë, ndaj edhe nuk mundi ta sodiste peizazhin anë e përqark. Po aroma e detit i gudulisi hundët, ama. Shtëpizën e qarkonin ca panja e pisha të një goxha kopshti. Në. sfondin e një qielli murgash, ravijëzoheshin qartë halat e pishave. Zakonisht, këto lloj godinash përdornin zotërinjtë, si vila jashtë qytetit.

Me drynin në dorë, Eguti ndezi një cigare, e thithi nja dy herë, e sakaq e shoi në taketuke: ndezi një tjetër, të cilën e tymosi deri në fund. Ç’ishte vallë, ajo drojë që po e gozhdonte? S’donte të përqeshte shpirtin e vet, që në ato çaste po i tkurrej. Si rregull, ai pat rrëkëllyer nja dy gllënjka uiski, për të humbur në një gjumë plot ëndrra të papëlqyeshme.

I vinin ndërmend shpesh vargjet e një poeteshe të re, vdekur herët nga kanceri: “Në pagjumësinë e netëve më vizitojnë ca qenë zijoshë të ngordhur, si edhe ca zhaba të ndyta” dhe, sakaq, s’di sepse e krahasoi vajzën e vënë në gjumë, me një qenie të cofur.

Ç’ilaç i kishin dhënë vallë? Vajza e harruar në një gjumë të panatyrshëm dhe letargjik edhe lëkurën e trupit duhej ta kishte të përhimët, edhe sytë – me qemerë të zinj edhe kurrizin brinjëdalë e të dobësuar, mu si ato narkomanet e njëmendta. Përse gërthiste, ashtu, nëpër dhëmbë, me ca mollëza të zhveshura, beter të shëmtuara? Nuk është se gjatë jetës së tij ai s’kishte pasur të bënte me femra antipatike.

Dhe çudia është se pikërisht këto femra nuk u harrokan kollaj. Dhe këtu nuk është fjala për pamjen e jashtme të kësaj apo asaj, po te përshtypjet, që kjo apo ajo lë pas vetes. Dhe ca më tepër, tani në pleqëri ai s’do të donte ta gdhinte natën me ndonjë vajzë të pakëndshme. Ky mendim i vetoi në kokë bash në grimën e mbrame. A mund të ketë, vallë, gjë më të neveritshme në këtë botë, se sa një plak, që mendon t’i mbushë orët e natës me një vajzë të fjetur? Mos vallë ai, edhe ndaj kishte ardhur aty, për të zbuluar cakun e kësaj ndyrësie?

Gruaja i foli për ca të besuar, pra gjithë ata që vinin në këtë shtëpi, qenë të “besueshëm”. Edhe ai plaku që rrëfeu Egutit për misteret e kësaj godine po në këtë sërë hynte, pra në kategorinë e pleqve që s’bëheshin dot më burra. Domethënë, se edhe Egutin e kishte pllakosur lëngata e impotencës së pleqërisë.

E mësuar me këtë kallëp pleqsh, gruaja ndaj nuk i shfaqi një shenjë respekti dhe asnjë shpjegim nuk i kërkoi. Por e vërteta është se Eguti nuk ishte kaq i “besuar”, se kur e kur, ai, edhe diç mund të qulloste, çka varej nga humori, rrethanat dhe partnerja…

Gjithsesi, ai e ndiente se impotenca e pashmangshme pleqërisë po e kërcënonte për ditë e më tepër, se mjerimi i vizitorëve të përhershëm të kësaj shtëpie ishte dhe e nesërmja e tij. Ndaj edhe e kishte ndarë, t’i zbatonte deri në një rregullat e kësaj shtëpie. Atë mund ta konsideroje edhe një klub të fshehtë nate, me ca pak anëtarë. Eguti s’kishte ardhur aty për të demaskuar mëkatet e këtij klubi a për të thyer disiplinën e tij. Nuk ishte edhe fort kureshtar — një simptomë tjetër kjo e ngurtësisë së pleqërisë.

Tek u çua, dorëmbështetur mbi tryezë, iu kujtuan fjalët e gruas “Disa mysafirë na thonë se këtu shohin ëndrra të bukura, të tjerë – se u ndërmenden vitet e rinisë”.

– Ou! – i shpëtoi Egutit, tek u përball me perdet e allta prej kadifeje. Ndriçimi i mekët i ndizte edhe më fort ato perde e të dukej sikur një vilar i hollë drite davaritej syresh. Egutit iu bë se hyri në një botë fantastike. Perdet mbulonin të katër muret e dhomës. Madje edhe derën.

Eguti këqyri vajzën e fjetur. Edhe pse me një frymëmarrje të qetë e të thellë, ajo, prapë, nuk ngjante e fjetur. Një bukuri befasuese vashërore. Eguti u çmerit – dukej fare e njomë, rreth të njëzetave. Flinte mëkrahëzaj, kurmmbuluar. Në kraharorin e Egutit sikur rrahu edhe një zemër tjetër. Pëllëmba e saj e djathtë prehej mbi jastëk, e majta nën kuvertë. Me faqen e saj, ajo kishte zënë vetëm gjysmën e gishtit të madh. Kishte një dorë të bardhë e të butë, me ca gishta të praruar e si të përthyer.

– A do zgjohesh? – pyeti plaku, me dëshirën për t’i prekur dorën, të cilën ia mori dhe e tundi lehtë – lehtë. I soditi për disa çaste fytyrën, vrau mendjen të kuptonte se ç’përfaqësonte, vallë, ajo në jetë. Ishte një vajzë me vetulla të pahequra, me qerpikë të gjatë e të dendur dhe me një aromë të ëndshme flokësh.

Pas pak, dëgjoi sërish shungullimën e dallgëve të detit. I magjepsur, kuturisi të zhvishej dhe vetëm tani e pikasi, se drita e dhomës binte nga tavani; ngriti kokën dhe pa dy llamba elektrike mërtisur me letër japoneze. Ndoshta falë atij dritësimi të ëmbël, kadifeja e allit zjarrmonte aq marrëzisht. Po jo, de jo. Perdet në këtë mes, s’kishin të bënin fare. Atë ngjyrë fytyre, ajo e kishte dhuratë perëndie. Zakonisht, ai flinte në errësirë, ndaj u mat ta fikte dritën, po s’po e shihte gjëkundi çelësin elektrik. Aty i tërhoqi vëmendjen kuverta pushatake e krevatit, me cilësinë e saj të mirë.

Edhe pse e dinte se vajza s’do të zgjohej, ai prapë u fut në kuvertë, me drojën se mos i prishte gjumin. Por ajo, as gjinjtë nuk mbuloi e as këmbët nuk i largoi. Në kësi rastesh, grave u del gjumi menjëherë, në çdo orë të ditës apo të natës. Po ky ishte tjetër gjumë. Tek u shtri, Eguti u mundua të mos i cikte kurrizin. Gjunjët e saj kryq, e bindën Egutin se ajo nuk ishte në pozicion mbrojtës. Dora e vajzës ra në jastëk, sapo Eguti ia lëshoi. E kur ai tërhoqi kah vetja jastëkun, po ajo dorë shkau mbi kuvertë.

Bërrylmbështetur, ai vërejti dorën e saj dhe mërmëriti: “Qenka krejt si e gjallë”. Që ajo nuk ishte e vdekur, ai e dinte, po me këto fjalë, që s’di pse patën ashtu një kumbim zindjellës, ai shprehu adhurimin e tij të thellë ndaj asaj krijese. Kjo vajzë e vënë në gjumë, për të cilën nocioni kohë nuk ekzistonte më, ç’qe zhytur, vallë, në një humnerë të ngjashme me vdekjen? Ajo s’mund të ishte një kufomë, por e kishin shndërruar në një lodër, vetëm e vetëm, që të mos i bënte me turp pleqtë impotentë. Madje mund të thuhet se ajo ishte vetë jeta për këta lloj pleqsh. Ishte një jetë, të cilën ata mund ta shijonin paqësisht. Për Egutin, me atë hipermetropinë e tij pleqërore, ajo dorë, aty fare pranë, ishte sa e dashur, aq edhe e hijshme. Edhe lëkurën nuk ia shihte dot me syze, por me të prekur e mori me mend se e kishte të lëmuar. Sikurse majat e gishtave të dorës, dhe bulëzën e veshit ia përshkonte tej për tej një ngrohtësi e trëndafiltë. Ajo bulëzë trëndafili, që mëtohej përmes flokëve dhe ajo freski vashërore, e mallëngjyen gjer në dhimbje Egutin plak. Ishte për herë të parë në atë shtëpi të mistershme, po sakaq, e nuhati se të moshuarit impotentë, aty përjetonin gëzime dhe hidhërime, ku e ku, më të fuqishme.

Ishte një vajzë flokëgjatë. Mbase ndaj dhe nuk i kishte prerë, që klientët – pleq të luanin me flokët e saj. Eguti mbështeti kryet mbi jastëk dhe nisi t’i shpupuriste flokët, gjersa i zbuloi veshin, mes një lëkure të bardhë. Qafa dhe supet e saj, pa atë rrumbullakësinë e lezetshme të një femre të pjekur, flisnin për një pafajësi të padiskutueshme. Eguti këqyri andej-këtej. Pa vetëm rrobat e tij, në një kanistër të veçantë, të vajzës nuk ia zuri syri se i kishte marrë ajo gruaja, apo kishte hyrë në dhomë pisk e lakuriq? Një pandehmë që e rrënqethi Egutin. I mbuloi me kuvertë shpatullat, mbylli sytë dhe, befas, në aromën e vajzës ai ndjeu, sakaq, mirëzën e një fëmije gjiri. Dhe kjo amëz ishte më e ëmbël dhe më e fortë se erëmimi i vet vajzës.

– E pamundur!… S’donte ta besonte, se dikur kjo vajzë mund të kishte lindur fëmijë dhe ta kishte mëkuar me qumështin e gjirit. I këqyri ballin, faqet, mjekrën dhe tërë lakesën çupërore të gushës së saj. Dhe nuk u përmbajt, pa i zbuluar gjoksin dhe shpatullat. Jo, jo ata gjinjtë e saj të gurtë s’kishin parë kurrë buzë fëmije. Mos vallë, ky s’qe veçse një halucinacion i vetëtimtë? Apo mos ajo aromë buronte nga ndonjë plagë në zemrën e tij të zbrazët?

Ballë për ballë arsyetimesh të tilla, Eguti u tret në ca mendime brengësjellëse mbi vetminë. E rrëmbeu një ligështi sfilitëse – bashkëudhëtare e pashmangshme e pleqërisë që po e mësynte. Mandej e pushtoi një dhembshuri e përdëllim ndaj kësaj vajze, tërë ngrohtësi rinore. Dhe aty e pas pak, Egutit iu bë se në atë kurm vajze jehuan ca tinguj muzike që ia hoqën atë vetëdije të fortë faji, që po e torturonte. Një muzikë tërë afshe dashurie.

Eguti kundroi tërë muret e dhomës, me synimin për t’ia mbathur, veç s’po e fiksonte dot derën nën perden e kadifenjtë, që nën dritën e tavanit ngjante e hollë dhe e palëvizshme. Ajo perde sikur kishte kyçur aty brenda jo vetëm vajzën e fjetur, por edhe plakun.

– Hë do të zgjohesh apo jo? Eguti e preku vajzën nga supet dhe e shkundi, mandej i ngriti paksa kryet. – Hë, do të zgjohesh apo jo?

Dalldisi të përleshej me vajzën e fjetur. S’mund të pajtohej më me gjumin e saj, me memecërinë e saj, me shurdhërinë e saj dhe me faktin se ajo s’po e merrte vesh, që pranë saj, në ato çaste ndodhej një njeri me emrin Eguti. Asnjë grimcë e qenies së tij s’po depërtonte dot në zemrën e saj. Ajo s’po zgjohej. Plaku ndieu mbi dorën e tij rëndesën e kokës së vajzës së fjetur. Vetëm një dridhje e lehtë vetulle dëshmoi për frymëmarrjen e saj. Eguti nuk e ngau me dorë. Sikur vajzës t’i dilte gjumi, do të sqarohej edhe e fshehta e asaj shtëpie, ku, siç i pat thënë në mirëbesim plaku Kiga, ngjante si “enigmatiku Buda”.

Një femër e gremisur honeve të një gjumi plumb të rëndë, për pleqtë e “besuar” nuk ishte veçse një karrem tundimi, rreziku a kënaqësie, të cilit ata mund t’i afroheshin pa u frikësuar. Plaku Kiga i pat thënë, se ai dhe moshatarët e tij vetëm atëherë ndiejnë të rrahura zemre, kur gjenden pranë një vajze të fjetur. Kur ishte një ditë te Eguti për vizitë, Kiga seç ajgëtoi diçka të kuqe mbi një shtresë myshku të përtharë vjeshte dhe pyeti: “Po ajo atje, ç’është”? – dhe, sakaq, shkoi të shikonte. Qenë ca kokrra të rëna aoke. Kiga mori njërin syresh dhe e vërtiti gishtave të dorës, duke treguar historinë e shtëpisë së mistershme. Mes të tjerash, ai, tha se atje përplasej, kur nuk e donte më dëshpërimin e pleqërisë. “Prej kohësh më kanë zhgënjyer gratë. Me lloj-lloj marifetesh, tani femrat vidhisen në  një gjumë kaq të thellë sa nuk i zgjon dot edhe sikur të kapësh qiellin me dorë”.

Mos vallë këto vajzat e fjetura, këto vuve, qenë bashkëbiseduese më të mira për ata pleq, që nuk u bënin dot gjë grave të zakonshme?

Eguti sot po shikonte tamam një vajzë të tillë. Afërmendsh, asaj, në këtë e sipër, disa pleq i kishin qarë me ngashërim fatin e tyre, të tjerë, i kishin ledhatuar trupin dhe, në të gjitha rastet, vajza kishte qenë memece dhe shurdhe. Me zellin më të madh, si të kishte të bënte me një send të brishtë, Eguti tërhoqi dorën që poshtë kokës së saj, gjithë me ëndjen për ta zgjuar, me çdo kusht. Ajo u kthye me fytyrë kah tavani. Eguti u praps, në një pritje se mos zgjohej. Vajza shpuri dorën e majtë te goja. Mos vallë flinte me gishtin në gojë? Por ajo vetëm sa preku buzët dhe e uli sërish dorën. Paskëtaj, çeli buzët, aq sa i dolën dhëmbët e bardhë. Nisi të gulçonte. “Mos i dhemb ndonjë pjesë e trupit, u shqetësua Eguti. – Jo, nuk e besoj”. – Buzët ia përshkoi një drithërimë, si një buzëqeshje. Gjëmimi i dallgëve shtohej e shtohej. Ajo zhurmë deti e nxiti Egutin të përfytyronte vistrën e gjatë të shkëmbinjve, nën bregun e thiktë. Uji hovte mes tyre, për t’u kthyer mbrapsht, me ca pak vonesë.

Tani që vajza dihaste me gojë, Eguti u bind se fryma e saj s’vinte erë qumësht gjiri. Atëherë, përse e kishte ngatërruar aromën e saj me erëmimin e qumështit të gjirit? Për arsyen e thjeshtë: ai kishte parë tek ajo vajzë mishërimin e përsosmërisë femërore…

Nipat e Egutit që prej kohësh s’kundërmonin më qumësht gjiri. Tri vajzat e martuara e kishin bërë me nipër. Dikur, edhe të bijat i kishte mbajtur hopa. Nuk i dilnin nga mendja këto çaste. Mos vallë brerja e ndërgjegjjes e shtrëngoi të kujtonte amëzën qumështore të vogëlushëve të dashur? Jo, me siguri, ky qe një kujtim zemre, mbushur tërë përdëllim ndai vajzës së fjetur. Erguti u tendos në shpinë dhe mbylli  sytë. Më mirë të kishte marrë një nga ato hapet e nënjastëkut, që padyshim qenë, ku e ku, më të buta se ilaçi që i kishin dhënë vajzës.

Pra, ai do të zgjohej para saj. Përndryshe, tërë misteri e magjia e kësaj shtëpie do të davariteshin, njëherë e përgjithmonë. Mori nga nënjastëku dy hapet e bardha, mbështjellë me letër. Po të gëlltiste njërën, do ta zinte një dremkë dehëse, të dyja – do ta përpinte një gjumë i thellë vdekjeje. Duke vështruar tabletat, erdhën ndërmend dy raste nga jeta e tij, që në një mënyrë a në një tjetër lidheshin me qumështin e gjirit.

Njëri ishte i hidhur, tjetri-çmendurak.

– Po kjo ç’është, aromë qumështi apo fëmije? – Tek paloste petkat e hedhura të Egutit, ajo u prish në fytyrë dhe, e pezmatuar këqyri Egutin: – Para se të dilje nga shtëpia ke mbajtur hopa çupën tënde, apo s’është kështu? – pyeti ajo me duart që i fërgëllonin.

– Tmerr, tmerr! – Ajo u çua dhe i flaku tej veshjet e Egutit. -Tmerr. Eglendiset me fëmijën e tij dhe mandej më vjen këtu. –

Fytyrështrembëruar prej një grimase zernërimi, ajo vikaste me sa fuqi kishte. Atë femër të hijshme Eguti e njihte që prej vitesh. Ajo e dinte se ai ishte baba fëmijësh, po ninëza e foshnjës së gjirit i shkaktonte një krupë të padurueshme dhe një xhelozi therëse. Që prej asaj dite ata nuk u panë më me shoshoqin.

Hejshën e acaronte erëmimi i çupës së vogël të Egutit, fare kërthi atëherë. Para se të martohej, ai kishte patur marrëdhënie me një vajzë tjetër, prindërit e së cilës nuk e honepsnin dot. Takimet e tyre të rralla, zakonisht përfundonin në grindje e shamatë. Një ditë tek u shkëput nga përqafimi i saj, Eguti shqoi në gjirin e të dashurës, m’u afër thimthave, ca njolla gjaku. U tremb po nuk e dha veten, e pushtoi sërish më me afsh akoma, për t’i thithur pikat e kuqe. E trullosur ledhatimesh, vajza nuk e vuri re këtë gjë. Pas fashitjes së pasioneve, Eguti i tregoi, po doli se ajo s’kishte ndier asnjë dhimbje.

Një çudi për t’u çuditur! Përse iu ndërmendën tani këto dy raste të largëta? Mos vallë ato kujtime të paharruara i sollën aty, para vashës së fjetur, aromën e qumështit të gjirit?

Shpeshherë thonë: “Kjo ka ndodhur vite e vite të shkuara”, veçse lipset të kemi parasysh se kujtimet janë pjesë përbërëse e jetës sonë, pavarësisht se kur ndodhin: sot apo mot. Një kujtim i gjashtëdhjetë viteve të kaluara mund të ruhet më i freskët e më i gjallë se një tjetër, i djeshëm apo i pardjeshëm dhe sa më tepër plaket njeriu, aq më dendur ndodh kështu. A nuk është e vërtetë vallë se vitet e fëmijërisë brumosin karakterin e njeriut dhe përcaktojnë deri diku edhe të ardhmen e tij? Kujtimin e atyre pikave të gjakut, ai e ruajti për tërë jetën, si një dhuratë të asaj vajze; jo njëherë e dy, ai kujtim i pat shërbyer si një gurrë e pashtershme energjie.

Në ato çaste Egutit iu fanit edhe e shoqja e një drejtori të një firme të madhe, një mesogrua e mençme, me lidhje të gjera. Iu kujtua tirada e saj e zjarrtë:

– Mbyll sytë para gjumit dhe rrekem të numëroj burrat, që s’më kanë bezdisur me të puthurat e tyre. I numëroj me gishtat e dorës. Po të më dalin më pak se dhjetë, brengosem dhe ndihem i vetmuar. – Ia tha këto fjalë tek kërcenin nën tingujt e një valsi. Papritmas, Eguti i liroi dorën dhe e pyeti nëse përfshihej edhe ai në këtë dhjetëshe.

– Unë s’bëj veçse një numërim, – u përgjigj ajo moskokëçarëse. – Jeni ende djalë i ri dhe po t’u kaploj vetmia në shtratin bashkëshortor, përqafoni gruan. Sidoqoftë, provojeni njëherë. Hera-herës, kjo mua më shërben si ilaç i mirë.

Zëri i saj tingëlloi i ftohtë dhe Eguti nuk ia zgjati. Gruaja kishte thënë: “unë s’bëj veçse një numërim”, por ai dyshoi se mos, në këtë e sipër, ajo vizatonte në imagjinatën e saj fytyra e trupa meshkujsh, si edhe gjithfarë skenash erotike. Dhe, sakaq, atij hopi ai ndjeu forcën epshndjellëse të parfumit të asaj femre, që e kishte lënë pas pranverën e moshës. Vetëm ajo e dinte nëse i përhihej Eguti para gjumit, ai as mund ta pengonte e as mund t’i shprehte pakënaqësinë. Por ama, nuk iu duk e drejtë, që, pa dijeninë e tij, ai të shërbente si një mjet zbavitës për një mesogrua. Sidoqoftë, e vërteta është se edhe sot e kësaj dite nuk i dilnin mendje fjalët e saj. Më pastaj, ai, i dha karar se gjithë atë mesele, ajo e kishte trilluar thjesht për ta ngacmuar e koketuar me Egutin, asohere ende nje djalë i ri dhe, akoma më vonë, në kujtesë i mbeti vetëm triada e saj. Tanimë ajo kishte vdekur dhe Eguti nuk e vinte më në pikëpyetje shprehjen e saj. Një grua e urtë para se t’i linte lamtumirën kësaj bote, numëronte të puthurat e qindra meshkujve. Me afrimin e pleqërisë, nëpër netë pagjumësie, Egutit i ndërmendeshin, kur e kur, fjalët e saj dhe me gishtat e dorës, ai njihte jo vetëm femrat që do t’i kishte puthur me dëshirë, por edhe ato, me të cilat kishte patur marrëdhënie të ngushta. Dhe kësaj nate aroma qumështore e bukuroshes së fjetur i rikujtoi shëmbëlltyrën e një dashurie vitesh e vitesh të perënduara. Apo mos kishte ndodhur e kundërta – ato pika gjaku mbi gjoksin e të dashurës, i sollën aromën që i mungonte vajzës së fjetur? Pranë bukurosheve të fjetura pleqtë gjenin ngushëllimin e trishto, tek përmendeshin mikeshat e dikurshme, që kishin ikur, për të mos u kthyer më kurrë. Në shpirtin e Egutit vërshoi një valë e ngrohtë paqeje, përzier me një brengë vetmie. Çiku me majat e gishtave gjinjtë e vajzës, për t’u bindur në ishin a jo të flashkët. Nuk iu shpif mendimi i marrë t’ia gjakoste, gjer në atë farë feje, sa vajza të tromaksej, kur të zgjohej të nesërmen në mëngjes.

Te bukura i kishte sisët ajo vajzë. Si mund të shpjegohej fakti, arsyetoi Eguti, që në tërë evolucionin e gjatë të qenieve të gjalla, vetëm përfaqësueset e racës njerëzore mundet të kenë një trajtë kaq të shkëlqyer gjiri? Dhe a nuk ishte historia e gjirit të femrës arritja më e madhe e historisë njerëzore?

Po kështu edhe buzët e saj. Eguti rikujtoi ca gra të lyera e të përlyera; pa të kuq buzësh, disa syresh ngjanin të zbehta, të drobitura e të venitura. Nën dritën e mekët të tavanit dhe nën reflekset e perdeve të kadifenjta, nuk e përcaktoje dot nëse vajza që kishte pranë lyhej, por vetëm një gjë ai nuk e diskutonte: qerpikët e saj nuk e njihnin kozmetikën. Siç duket, ajo ende nuk i njihte marifetet e freskimit të gojës me lloj-lloj lëndësh aromatike, ndaj Eguti ndjeu vetëm erën e frymëmarrjes së saj. Nuk i pëlqenin thithmat e mëdha dhe të errëta, por shyqyr zoti, vajza ato i kish të vogla e me një trëndafil të çelur. Shtrirë me kurriz, siç ishte, ai edhe mund të prekte vajzën. Nuk ishte nga ato, që s’të tërhiqte për ta puthur. Nëse Eguti po shkrihej aty kënaqësie, ç’mund të thuhej për pleqtë e rrëgjuar, që s’kursenin as qimet e kokës dhe merrnin në sy çdo rrezik, vetëm e vetëm që të shijonin hiret e bukurosheve të fjetura? Ka edhe pleq neqezë, mërmëriti Eguti. Po në jetën e përditshme vajza po këtë fytyrë kishte? Apo ishte e shëmtuar dhe e shpëlarë? I ndërpreu hamendjet për shkak se vajza e fjetur po e ngashënjente çdo çast e më tepër. A nuk ndryshonte, sadopak, Eguti nga pleqtë e tjerë edhe për faktin se ai ende dinte të sillej demësisht, siç  kishte hije një burri të vërtetë? Klientët e përhershëm e kishin të domosdoshme që vajza të flinte gjithë natën e natës, si e vdekur. Kurse Eguti plak u orvat nja dy-tre herë ta zgjonte, me lezet. Donte me çdo kusht që ajo të përmendej, paçka se as vet nuk e dinte se ç’do të bënte sikur vajza të zgjohej. A mos tërë këtë përçapje e bënte për shkak të një ndjenje frike e zbrazëtie që po i kanosej?

– A nuk ia këpus edhe unë gjumit? – dëgjoi ai mërmërimën e vet, edhe pse fare mirë mund të fliste me zë të lartë. Dhe shtoi: – Se s’do ta kemi gjumin e vdekjes, de. As unë e as ajo… Pas kësaj nate të pazakontë, sikurse gjer më sot, në të gdhirë ajo do të zgjohet e do të rrojë, – arsyetoi Eguti, symbyllurazi.

I mori njërën dorë dhe ia ndehu përgjatë kurmit. I mati pulsin që i rrihte me një ritëm të ëmbël dhe të rregullt. Frymëmarrjen e qetë, aio, e kishte më të ngadaltë se të Egutit. Kur e kur, era fërshëllente mbi pullaz, veç pa ato zëra dimri, që ishte në udhë e sipër. Uturima e dallgëve edhe pse disi më e zbutur, prapë të shurdhonte. Në një hop, ajo uturimë iu duk si një muzikë, që jehonte në trupin e vajzës e mandej përshkonte pulsin dhe zemrën e saj. Mu para qepallave të puthitura të Egutit, nën kadencën e kësaj muzike, nisi vallëzimin një fluturzë e bardhë si dëbora. Eguti shtangu. Iu kujtuan ato pak ditë kur ia mbathi nga Hokuriku për në Tokio, së bashku rne atë mikeshën, të cilën e bëri me gjak. Ndoshta ngrohtësia e vajzës së fjetur, ia ndolli ato kujtime…

Rruga e hekurt çante përmes një mori tunelesh të vegjël dhe sa herë që treni hynte në një tunel, vajza tutej, ngjishte gjunjët pas Egutit i rrokte dorën. Dhe në të dalë tunelesh, përmbi bregore e gjireve të vegjël, syri i zinte mizëri ylberesh. Vajza këlthiste e çmeritur, i gëzohej çdo ylberi, sado i tejpashëm që të ishte ai: “Oh, ç’mrekulli”, “Oh, ç’bukuri!” Ajo bridhte vështrimin sa majtas e djathtas dhe mëtonte ca ylbere aq të mekët, sa vështirë se mund t’i merrje si të tillë.

Dhe gjithë atë bollëk, sa vështirë se mund t’i merrje si të tillë. Dhe gjithë atë bollëk marramendës ylberesh, ajo e mori si një ogur të keq. Po sikur të na zënë? Po sikur të na kapin, me të zbritur në Kioto?

Dhe mandej s’do më lënë më të dal shtëpie… I porsaemëruar në punë, fill pas mbarimit të universitetit, Eguti e dinte se në Kioto s’do të kishin asnjë të ardhur, ndaj aty nuk u mbetej veçse të vrisnin veten o të ktheheshin sërish në Tokio. Tek sodiste ylberet, Egutit i dilnin parasysh viset më intime të kurmit të saj, që e kishin lënë pa mend në një takim dhomave të një hoteli, atje buzë lumit Kanaxava. Asaj nate qëmtonte një dëborë e imët. Eguti, ende djalë i ri, u prek aq shumë, sa iu zu fryma dhe sytë iu përlotën. Paskëtaj, për vite të tëra, ai nuk hasi tek asnjë femër tjetër një virgjëri dhe dëlirësi të tillë. Tani i dukej sikur e kuptonte më mirë thelbin e çiltërsisë si edhe faktin që një vajzë fizikisht e virgjër nuk mund të mos jetë edhe shpirtërisht e tillë. “Budallallëqe!” – shpotiti ai vetveten, por ama ai kujtim ishte bërë një realitet në rrjedhën e synimeve të tij dhe i mbeti në zemër për të mos u shlyer më kurrë. Një mik i prindërve të saj e gjeti vajzën në Kioti, e mori dhe e shpuri në shtëpinë atërore, ku nuk mënuan ta martonin.

Një ditë prej ditësh, ata u takuan rastësisht anës së liqenit të Sinobaxit, në parkun Ueno. Vajza mbante hopa një fëmijë me kapuç leshi në kokë. Atëkohë lotueset e atij liqeni kishin filluar të vyshkeshin. Shtrirë bri vajzës së fjetur, Eguti mendoi se mos ajo fluturzë e bardhë, që po kërcente para syve të tij të mbyllur, kishte dalë po nga ai kapuç i bardhë në kokën e fëmijës. Atje, buzë liqenit ai i bëri asaj vetëm ca pyetje: “.A je e lumtur? Ajo u përgjigj: flakë për flakë! “Po”. E si mund t’i përgjigjej ndryshe?

“Pse ke ardhur këtu vetëm me fëmijën?” Pa ia hequr vështrimin Egutit, ajo bëri sikur nuk e dëgjoi këtë pyetje të çuditshme.

– Vajzë apo djalë është?

– Sigurisht që vajzë. A nuk e shikon?

– Mos e ke gjë me mua?

– Jo, jo, dhe me sytë që i xixëlluan të egërsuar, vajza mohoi me krye.

– Në e ke me mua, mbylle, pas njëzet vjetësh, po deshe, fol.

– Të thashë njëherë. E di që të kam dashur, po lëri dyshimet se lëndojnë fëmijën.

– A thua? – Vogëlushen ai nuk e begenisi ta shihte, kurse figurën e saj e vrojtoi një valë herë të gjatë, tek largohej. Diku, atje tej, ajo ktheu kryet e mandej vazhdoi rrugën me një hap të nxituar. Ky është takimi i tyre i fundit. Egutit i ra në vesh se ajo kishte vdekur para dhjetë vjetësh. Mjaft të afërm, shok e miq, kishin shkuar në botën tjetër, por ninëza e asaj vajze të pashoqe, natë e ditë, e ndiqte këmba-këmbës. Tani atë po e treste dheu, me gjithë mirësitë dhe virtytet e saj. Edhe pse i vinte rëndë, prapë, ajo, e lejonte Egutin t’i shihte edhe nishanet më të fshehta të kurmit të saj që dashje pa dashje, e bëjnë të gjitha gratë. Ajo nuk e dinte se sa e pasur ishte shpirtërisht dhe s’kishte se si ta dinte derisa nuk e zhbironte dot vetveten.

Në Kioto, aty ndaj zbardhëllimit, ata morën monopatin e korie bamburie. Nën rrezet e diellit mëngjesor, gjethet e lara si me argjend, fërfërinin me përtesë. Tani në pleqëri, fletët e bambusë, ai i përfytyronte të holla, të brishta dhe tërësisht të argjenduara. Edhe trungjet e bambusë, po ashtu, pandehte, si të derdhura në argjend. Anës shtegut jeshilonte një larushi e tërë bimësie, thuajse qenë ngatërruar stinët e vitit. Lanë zabelin e bambusë dhe hoqën përpjetë një përroi të kulluar, gjersa u përballën me një ujëvarë zhurmëmadhe dhe me një vajzë lakuriqe mes stërkalash vezulluese. Një skenë ireale, po ja që Egutit, pikërisht një asisoj tabloje i doli përpara. Hove-hove, tek sodiste pishat bukuroshe rrethinave të Kiotës, Egutit i kujtohej ajo mikeshë. Veçse, kurrë asnjëherë, ai nuk e kishte parë aq të gjallë me sytë e mendjes, si kësaj radhe. Mbase për shkak të vajzës së re që po flinte aty pranë. Egutit plak iu arratis fare gjumi, le që tani as vetë s’donte t’i mbyllte sytë. Sepse s’donte të kujtonte ndonjë femër tjetër, pas asaj të ylbereve. Edhe nga vajza e fjetur hoqi dorë për një çast. U shtri barkazi dhe mori hapet nga nënjastëku. E ç’ishin këto në krahasim me ilaçin që i kishin dhënë vajzës? Pas një çasti ngurrimi, Eguti gëlltiti vetëm njërën, shoqëruar me një gotë të madhe uji. Kur e kur, ai, pinte edhe një çikë verë, për të fjetur sa më rehat. Zakonisht, hapet nuk i përdorte, ndaj edhe gjumi e zuri kaq shpejt.

I doli në ëndërr një grua me katër këmbë e dy duar. Dhe çudia ishte se Egutin ajo e përqafonte dhe e shtrëngonte vetëm me këmbët e saj. Ai u zgjua i frikësuar, me mendimin, se një femër me katër këmbë mund të ishte më interesante dhe më joshëse se një tjetër, me dy këmbë dhe se burimi i këtyre lloj ëndrrave ishte ilaçi që kishte pirë. Vajza i ktheu shpinën dhe ngjeshi vithet pas tij. Eguti u pezmatua ngaqë kokën e saj nuk e kishte më afër. Në një dremkë të ëmbël, ia gafrroi dhe ia hallakati flokët përmbi shtrat, thuajse do t’ia krihte me gishtat e dorës dhe sërish humbi në gjumë. Endrrën e dytë e pati veçanërisht rrënqethëse. Sikur në pavijonin e një spitali e bija I lindi mostër. Ai u zgjua dhe s’po merrte vesh se ku qëndronte përçudnimi i fëmijës dhe nuk kishte fort qejf që ta merrte vesh atë mynxyrë. Fshehur pas një perde të bardhë në shtëpinë e lindjes, e ëma zuri ta therte e ta copëtonte foshnjën e porsalindur. Që ta flakte, mandej kushedi se ku. Pranë, ajo kishte edhe një mjek me bluzë të bardhë, një mik të Egutit. Ky ishte po aty, dhe bënte sehir, dhe në këtë e sipër, i sfilitur makthesh, i doli gjumi. U habit me perdet e kadifenjta, varur mureve. Zuri kokën me duar dhe fshiu djersën e ballit. Po ç’qenë këto ëndrra të llahtarshme. Mos vallë në hapet e asaj shtëpie fshihej ndonjë shpirt i keq? Ai kishte ardhur këtu në kërkim të kënaqësive çoroditëse dhe ëndrrat që po shihte qenë po kaq çoroditëse. Cila nga tri të bijat i kishte dalë në ëndërr? As që u interesua për këtë. Se që të tria kishin lindur fëmijë normalë e të shëndetshëm. Sikur të mundej, Eguti do të çohej dhe do therte nga sytë këmbët. Përpiu edhe një hape tjetër, për t’u zhytur sa më thellë gjumit. Uji ftohtë i gotës i rrodhi tatëpjetë fytit. Vajza flinte shpinëkthyer. Ndoshta edhe ajo mund të lindte, herët a vonë, ndonjë fëmijë torollak e të shëmtuar. Me këtë mendim në kokë, Eguti i preku supet e hajthme. -Sillu nga unë, – dhe si ta kishte dëgjuar, ajo, ia plotësoi dëshirën.

Papritmas i vuri dorën mbi kraharor dhe këmbët që i fërgëllonin së ftohti i shtrëngoi pas këmbëve të Egutit. Ofshani, s’di me gojë a me hundë.

– Mos po sheh edhe ti ndonjë ëndërr të keqe? Dhe sakaq, ai u batis në një gjumë plumb të rëndë./albspirit/KultPlus.com

Koncerti më i ndjekur i Taylor Swift në historinë e Edinburgut

Këngëtarja amerikane Taylor Swift të premten mbrëma mbajti një koncert në Edinburg para 73 mijë njerëzve, duke e bërë atë koncert më të ndjekur në historinë e kryeqytetit të Skocisë.

Si pjesë e turneut të saj “Eras”, Swift këndoi disa nga hitet e saj më të vjetra para një publiku skocez, por performanca më dramatike në skenë erdhi në një muzikal të vogël me këngën e saj të re “The Tortured Poets Department”, raporton Times.

Këngëtarja ndau me publikun gjithashtu se gjatë pandemisë kishte frikë se nuk do të mbante më koncert, para se të këndonte këngën “Problemet e shampanjës”.

The Times thekson se Swift dukej magjepsëse, por jo shumë, gjë që e bëri më të lehtë për publikun ta imitonte atë, duke veshur kostume shumëngjyrëshe dhe me shkëlqim./tema/KultPlus.com

Kujt ia kushtoi ”Heroiken” Beethoveni, për të cilën u pendua më vonë?

Rreth vitit 1803, kompozitori gjerman Ludwig van Beethoven krijoi një nga veprat më të fuqishme dhe më domethënëse në historinë e muzikës, Simfoninë Nr. 3 në La maxhor, op. 55, e njohur edhe me titullin ”Simfonia e madhe”, kushtuar Bonapartit, e cila më vonë u quajt ”Simfoni heroike”, e kompozuar për të festuar vdekjen e një njeriu të madh, sipas focus.it.

Partitura monumentale, me forcë të jashtëzakonshme, fillimisht u konceptua si një nderim për udhëheqësin korsikan, konsullin e parë të Francës në atë kohë, të cilin muzikanti e admironte.

Por, ai pasion politik nuk do të zgjaste shumë.

Kur Napoleoni u kurorëzua perandor i francezëve, më 8 dhjetor 1804, Bethoven i pasionuar pas tij nuk e priti mirë.

Ai u tërbua dhe refuzoi përkushtimin e simfonisë.

Biografi dhe kolegu i tij, Ferdinand Ries e përshkruan episodin në këtë mënyrë në librin e tij ”Beethoven”.

“Ecte si i tërbuar duke bërtitur se edhe ai nuk është gjë tjetër veçse një njeri i thjeshtë! Tani edhe ai do të shkelë të gjitha të drejtat e njeriut, do ta vendosë veten më lart se të gjithë, do të bëhet tiran!”, shkruan Ries për Bethovenin.

Pas këtyre momenteve, Beethoveni grisi faqen e titullit të kompozimit të tij, fshiu titullin në faqen e parë dhe tha se do t’ia kushtonte princit bohem Lobkowicz, një admirues i madh i muzikës së tij.

Che Guevara i pakohë

Eshtë kudo, edhe aty ku nuk e pret. Konsumizmi është “fati” paradoksal i një njeriu, që e kaloi gjithë jetën e tij duke e luftuar.

Mendon për Che Guevarën dhe në mënyrë të pashmangshme të vjen në mendje ajo foto. Një shkrepje që është shndërruar në një mit dhe, me kalimin e kohës, një portret i kudondodhur. Ky imazh është kudo, në libra, në gazeta, në postera, në mure, në bluza.

Ajo foto është bërë, për miliona e miliona njerëz, vetë Che Guevara. Eshtë realizuar nga Alberto Diaz Gutierrez, i njohur si Korda, më 5 mars 1960 në Havana, në një kontekst të veçantë.

Një foto me të vërtetë mund të ketë një histori të rëndësishme dhe tërheqëse po aq sa ajo e një njeriu dhe kjo foto e Che GUevarës, mbart shenjat e zemërimit dhe vuajtjes. Ato të një Guevare i cili merr pjesë në funeralin e 75 burrave, që kishin vdekur një ditë më parë në shpërthimin e anijes tregtare Franceze La Coubre. Anija, e ngarkuar me armë të blera në Belgjikë pas embargos së imponuar nga Shtetet e Bashkuara, ndoshta është hedhur në erë nga shërbimet sekrete amerikane. Eshtë vetëm i pari i një serie veprimesh sabotuese dhe jokonvencionale, të organizuara nga amerikanët kundër qeverisë kubane. Alberto Granado, duke menduar përsëri për varrimin, do të thoshte: “Atë ditë, nëse Guevara do të kishte takuar një Yankee, do ta kishte ngrënë të gjallë”.

Dhe ndërkohë, si për ironi, shikimi i Che takon Alberto Kordën dhe aparatin e tij. Zemërimi dhe dhimbja kombinohen me dy sy të zjarrtë, flokë që i merr era dhe xhaketa e mbyllur deri në fund, për t’u mbrojtur nga një i ftohtë i pazakontë. Korda ia ofron fotografinë revistës “Revolucion” por pa rezultat. Dhe kështu, sado e pabesueshme që mund të duket, fotografia mbetet e mbyllur në një sirtar në tryezën e fotografit për 7 vjet. Në 1967, Giangiacomo Feltrinelli ndodhej në Havana. Takohet me Kordën dhe rastësisht gjendet me fotografinë në duar. Bie menjëherë në dashuri me të dhe fotografi nuk ngurron t’ia dhurojë. Feltrinelli e merr me vete në Itali: studentët në revoltë e bëjnë një simbol të lëvizjes së tyre, ajo fillon të shfaqet kudo (nga librat deri tek posterat) dhe brenda disa muajsh bën xhiron e botës.

Nuk është më thjesht një foto: është simboli i një miti të shfaqur në muret e dhomave të gjumit të një brezi të tërë. Ajo bëhet simboli i një ikone të vërtetë pop, një lloj ylli të shkëlqyer të rrokut të varur së bashku me posterat e Beatles dhe Rolling Stones. Dhe Che, që nga ai moment, për shumë do të jetë pikërisht ajo foto … e përdorur për çdo lloj malli, në një biznes të jashtëzakonshëm. Por jo vetëm …

Një fe e re

Ernesto Che Guevara përfaqëson shumë më tepër sesa një figurë historike komplekse, por interesante. I njohur në të gjithë botën, pas vdekjes ai u vesh me një lloj misticizmi, gati shenjtërimi, i nxitur nga një jetë ëndrrash, shpresash dhe luftimesh përkrah më të dobtëve. Në fakt, që nga dita e vdekjes së tij ka filluar një lloj nderimi i vërtetë (më i ngjashëm me atë të një shenjtori sesa të një revolucionari), që ka brenda të pabesueshmen.

Në zonat e Bolivisë ku u vra, thjesht sa për të dhënë një ide për fenomenin, banorët e konsiderojnë atë një figurë të shenjtë, aq sa e kujtojnë si San Ernesto de la Higuera dhe e thërrasin për të kërkuar mbrojtje dhe mbështetje. Nga ana tjetër, menjëherë pas vdekjes së tij, infermierja që pastroi trupin e pajetë të Che-së, tha se tek ai, gjeti të gjitha tiparet karakteristike të Krishtit. Në të njëjtën gjatësi vale ishte Peter Veiss, një shkrimtar dhe artist gjerman, i cili e krahasoi Guevarën me një Krisht në kryq. Edhe më tej shkonte filozofi Jean Paul Sartre, që duke e njohur mirë Che, arriti ta quante “qenia njerëzore më e plotë e kohërave tona, një njeri i përsosur”.

Një studim i kryer në Bolivi nga Guardian, bazuar në intervistat me një numër të madh njerëzish, ka hequr çdo lloj dyshimi në lidhje me këtë: ai nderohet si një shenjt. Disa thoshin se luteshin çdo ditë për të, të tjerët që mbanin imazhin e Guevarës të varur në shtëpi së bashku me atë të Jezusit, Marisë dhe Gjon Palit II, të tjerët ndiznin qirinj rregullisht në kujtesë të tij, për të marrë ndihmë.

Nga ana tjetër, në një kuptim, edhe në shoqëritë më të zhvilluara, nderimi ka arritur pothuajse në nivele fetare. Nga ky këndvështrim, arti bashkëkohor ka kontribuar jashtëzakonisht shumë: duke u bërë një subjekt preferencial, një simbol bashkëkohor, madje edhe pamja e jashtme e Che (fytyra dhe shikimi i tij për të qenë më i saktë) ka favorizuar një fenomen të pazakontë, një lloj ikonolatrie (nderimi i ekzagjeruar i ikonave të shenjta), në një dritë laike. Fotografia e famshme nga Alberto Korda, e marrë në mënyrë grafike nga artisti irlandez Jim Fitzpatrick dhe e montuar në një sekuencë të famshme me ngjyra të ndryshme nga Andy Uarhol, ka kapërcyer kontinentet, epokat dhe brezat deri në pikën e gjenerimit të një idhujtarie të vërtetë.

Në krahasim me fenomenin konsumistik që në rastin e Che Guevarës përbën në fakt një paradoks shumë të madh dhe të pabesueshëm, nderimi pothuaj fetar përbën diçka unike në historinë bashkëkohore. / History Today/ KultPlus.com

Ekspozita e Driant Zenelit në galerinë e artit bashkëkohor GOCAT

Në GOCAT Art Gallery vazhdon të jetë e hapur për publikun ekspozita e artistit Driant Zeneli. Ekspozita e tij vetjake titullohet “Those who tried to put the rainbow back in the sky” dhe kurohet nga Ajola Xoxa. Ajo përmban grafika e instalacione.

“Për kërkimin artistik të Driant Zenelit, dështimi është një cikël përhershëm, siç është të ngrihesh dhe t’ia rinisësh sërish nga e para, sepse dështimi është pjesë e një procesi ripërsëritës. Eshtë një lojë”, shkruan kuratorja Xoxa.

Driant Zeneli është një artist bashkëkohor, lindur në Shkodër më 1983 dhe që jeton në Torino të Italisë. Ka marrë pjesë në 2010 dhe 2011 në Bienalen e Venecias si dhe ka fituar një sërë çmimesh prestigjioze.

Punët e tij janë ekspozuar në Romë, Paris, Frankfurt, Dhaka, Prishtinë, Torino, Karlsruhe etj./atsh/KultPlus.com

Jorge Luis Borges, kjo figurë kyçe e letërsisë spanjolle

38 vite më parë ka vdekur shkrimtari spanjoll, Jorge Luis Borges, shkruan KultPlus.

Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo ka lindur në Buenos Aires më 24 gusht 1899 dhe ka vdekur në Gjeneve më 14 qeshor 1986. Ai ka qenë një shkrimtar tregimesh të shkurtëra, eseist, poet, përkthyes dhe figurë kyçe e letërsisë së gjuhës spanjolle.

Librat e tij më të njohur me tregime janë Ficciones dhe El Aleph, të botuara në vitet 1940, janë përmbledhje me tregime të shkurtëra të ndërlidhura nga temat e përbashkëta, duke përfshirë ëndrrat, labirintet, bibIiotekat, pasqyrat, shkrimtarët e sajuar, filozofitë dhe fetë.

Ngjarjet më të rëndësishme mbi biografinë e tij janë te lidhura ngushtë me disa nga paraardhësit e tij. Duke qenë se rrjedh nga një familje studiuesish dhe ushtarakësh Borges zgjodhi letërsinë megjithëse e pati një peng të madh për shumë kohë faktin që nuk zgjodhi ushtrinë.

Nga 1914 deri 1921 jetoi bashkë me familjen nëpër Evropë. Kreu studimet fillimisht në Gjenevë e më pas në Spanjë, ku njohu më mirë letërsinë dhe shkroi disa nga poezitë e tij të para.

Në 1923 publikoi librin e tij të parë me poezi, “Fervor de Buenos Aires”, dhe pas dy vjetësh librin e dytë “Luna de Enfrente”. Në 1925 Borges njohu Viktoria Okampo, muza e tij për shumë vite me të cilën u martua 40 vjet më pas.

Me të Borges pati një mirëkuptim intelektual i destinuar për të hyrë në mitologjinë e letërsisë argjentinase. Aktiviteti publicistik i Borges ishte shumë i gjerë. Vargjet e “Kauderno San Martìn” u publikuan vetëm në 1929, ndërsa një vit më pas doli “Evaristo Karriego”, një vepër që entuziazmoi kritikën argjentinase.

Një fatkeqësi tjetër në jetën e shkrimtarit: verbohet. Borges, i cili kishte pasur gjithnjë probleme me sytë, e humbi përfundimisht shikimin në fund të viteve 50’ pasi kishte kryer 9 operacione. Por këtë sëmundje ai e përdori për të krijuar akoma më shumë. Kulmin e këtij procesi “sublimimi” ai e pati në vitet 1933 e 1934.

Të gjitha tregimet e publikuara prej tij në revistën “Krìtika”: dolën në një përmbledhje të vetme me titullin “Historia universal de la infamia” (Historia universale e poshtërsisë), që u pasu disa vite më vonë nga “Historia de la eternidad” (Historia e përjetësisë), një vepër ndërthuret Historia dhe Dituria.

Annus horribilis (mos e ndrysho!!! nga latinishtja vit i tmerrshëm): Viti 1938. Nisi me vdekjen e babait të Borges, më pas vetë shkrimtari pësoi një aksident që detyroi të mos lëvizte për një kohë të gjatë, e me pas një atak seticemie (sëmundje gjaku) që i rrezikoi seriozisht jetën.

Kjo situatë dramatike provokoi te Borges frikën se mund të humbte përgjithnjë aftësitë e tij krijuese. Frike e pabazuar: gjatë viteve kur ishte i sëmura ai krijoi disa nga kryeveprat e tij të cilat u publikuan në 1944 nën titullin “Shtirjet”.

Pas 5 vjetësh dolën disa nga tregimet e tij ne librin e titulluar “Alef”. Gjatë kësaj periudhe Borges cilësohej si një nga shkrimtarët më të mirë argjentinas të të gjitha kohërave.

Si për të pohuar dhe një herë aftësitë e tij, Borges publikoi një tjetër kryevepër që mban titullin “Inkuizicionet e tjera” (1952).

Në 1955 Borges u emërua drejtor në Bibliotekën Kombëtare, një nga ëndrrat e tij të hershme. Në fjalimin e rastit ai u shpreh se: “Është një ironi sublime dhe hyjnore që më jepen 800 mijë libra kur unë jam në terr të plotë prej vitesh”. Pas 31 vjetësh drejtor ai u nda nga jeta më 14 qershor 1986. Pranë varrit të tij prehen eshtrat e gruas së dytë të Borges-it, Marìa Kodama.

Shumë regjisorë janë bazuar në jetën e tij për të realizuar filma, dhe sa për shembull mund të përmendim një mbi të gjithë “Estela Kanto, Un Amor de Borges”, nga regjisori Havier Torre (1999). ku protagonistë është bukuroshja Ines Sastre./KultPlus.com

14,15 dhe 16 qershor, Ditët Evropiane të Arkeologjisë

Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Shkodër ndau imazhe nga misionet kërkimore në Shkodër, Lezhë, Bushat, Sardë dhe Koman, me rastin e Ditëve Evropiane të Arkeologjisë, të cilat kremtohen më 14, 15 dhe 16 qershor.

DRTK Shkodër inkurajoi operatorët e gërmimeve arkeologjike, organizatat kërkimore, universitetet, muzetë dhe vendet arkeologjike, laboratorët, shoqatat, arkivat dhe autoritetet lokale, të organizojnë aktivitete novatore, origjinale dhe ndërvepruese për publikun e gjerë.

Që prej vitit 2010, Ministria Franceze e Kulturës i ka besuar Institutit Kombëtar për Kërkime Arkeologjike Parandaluese (INRAP) bashkërendimin dhe promovimin e Ditëve Kombëtare të Arkeologjisë të Francës (JNA). 10 vjet më vonë, në 2020, Ditët Kombëtare të Arkeologjisë së Francës u kthyen në Ditët Evropiane të Arkeologjisë (EAD).

Prej tre vitesh Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore dhe Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit është pjesë e celebrimit të Ditëve të Arkeologjisë, ku së bashku me institucione partnere janë të angazhuar për të njohur publikun me thesaret e trashëgimisë kombëtare dhe sekretet e profesionit.

DRTK Shkodër shprehu permes publikimit online, mirënjohjen për të gjithë partnerët shqiptarë dhe të huaj për punën e palodhur, plot pasion për të çuar përpara projekte kërkimore në bashkërendim me institucione kërkimore europiane, të cilat prej vitesh janë instaluar në arealin e veriut të vendit, duke sjell vit pas viti të dhëna të reja mbi shtresëzimet kulturore, urbanizimin dhe stadin social të popullsive në këtë territor./atsh/KultPlus.com

Përkujtohet muzikologu i shquar Ramadan Sokoli

Më 14 qershor 1920 u lind në Shkodër etnomuzikologu, kompozitori dhe studiuesi i njohur, Ramadan Sokoli.

Arsimin bazë e kreu në vendlindje. Që në moshë të hershme lëvroi në lëmin e kompozicionit, duke u veçuar ndër muzikantët e kohës.

Protesta ndaj fashizmit do t’i kushtonte lirinë, pasi për këtë qendrim armiqësor ndaj pushtuesit do të dënohej me internim në Itali. Megjithatë, muzika do të ishte oazi i artistit në dhè të huaj. I vendosur në Firence, Sokoli kreu Konservatorin “Luigi Cherubini” me rezultate të shkëlqyera.

Me ikjen e forcave fashiste më 1944-ën, kompozitori rikthehet sërish në vendlindje dhe bëhet pjesë e strukturave të Legalitetit. Arrestohet pas lëvizjeve antiqeveritare pas Kryengritjes së Postribës. Pas daljes nga burgu, bëhet pjesë e organizimeve muzikore, duke u zhvendosur nga Ansambli i Ushtrisë në Korin e Filarmonisë.

U bë pjesë e Festivaleve të Këngës e të Valles Popullore, por biografia “e njollosur”, do ta penalizonte në mbarëvajtjen profesionale. Punimet e tij, qenë burim frymëzimi për gjeneratat e reja të artistëve.

Me rastin e 104-vjetorit të lindjes, Universiteti i Arteve, promovoi disa vepra të muzikologut: një album pianistik për piano me 4 duar dhe një përmbledhje e veprave të Ramadan Sokolit për flaut, instrument të cilin e studioi në Itali. Aktiviteti u shoqërua edhe me një performancë muzikore të studentëve të Universitetit të Arteve./atsh/KultPlus.com

Ura e Goricës, Monument Kulture i Kategorisë së Parë

Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Berat sjell në vëmendje objekte të denja për t’u vizituar nga turistët e shumtë që ia kanë shtuar gjallërinë qytetit. Objekti që DRTK Berat veçoi sot, përmes një publikimi në rrjetet sociale, ishte Ura e Goricës.

Kjo urë është ndërtuar në vitet ’70 të shek. XVIII nga Ahmet Kurt Pasha. Përpara kësaj kohe, të dyja brigjet e Osumit lidheshin me një urë druri. Ajo kishte nëntë harqe me konstruksion druri, të cilat ngriheshin mbi këmbë guri. Kishte një vlerë të madhe për banorët e lagjes “Goricë”, të cilët e ruanin me përkujdesje të veçantë pyllin mbi lagje, prej ku merrej lënda e nevojshme për riparimin e urës.

Ura mban statusin Monument Kulture i Kategorisë I, që prej vitit 1948./atsh/KultPlus.com

Sot, Dita Botërore e Dhurimit të Gjakut

Çdo vit më 14 qershor në shumë vende të botës organizohet “Dita Botërore e Dhurimit të Gjakut”.

Slogani i sivjetmë i kësaj dite do të jetë “Jepni gjak dhe mbajeni botën duke rrahur”.

Mesazhi thekson kontributin thelbësor që dhuruesit e gjakut japin për të mbajtur botën pulsuese duke shpëtuar jetë dhe duke përmirësuar shëndetin e të tjerëve. Ai përforcon thirrjen globale për më shumë njerëz në të gjithë botën për të dhuruar gjak rregullisht dhe për të kontribuar në një shëndet më të mirë.

Një fokus i veçantë i fushatës së këtij viti do të jetë roli i të rinjve në sigurimin e një furnizimi të sigurt me gjak.

Në shumë vende, të rinjtë kanë qenë në ballë të aktiviteteve dhe iniciativave që synojnë arritjen e furnizimeve të sigurta të gjakut përmes dhurimeve vullnetare të gjakut, pa shpërblim.

Dita botërore e dhurimit të gjakut shënohet prej vitit 2004 dhe ka për qëllim dhurimin e gjakut për të shpëtuar jetën e atyre në nevojë. Aktivitetet për këtë ditë bëhet me qëllim të rritjes së ndërgjegjësimit për sigurimin e gjakut dhe për të shprehur falënderime për të gjithë ata që dhurojnë gjak për të shpëtuar jetë.

Gjaku, përveçse një përbërës i rëndësishëm i trupit tonë, është edhe një lëndë kuruese që nuk mund të prodhohet nga industria farmaceutike, ndaj i vetmi burim i tij është dhurimi nga njerëzit me vullnet të mirë në mënyrë të herëpashershme dhe pa pagesë.

Nevojat për gjak janë shumë të mëdha pasi transfuzioni i gjakut apo përbërësve të tij, shërben shpesh për t’i shpëtuar jetën dikujt që pëson aksident apo ndërhyrje kirurgjike. / KultPlus.com

95 vite më parë lindi revolucionari argjentinas Ernesto Che Guevara

Sot 95 vite më parë ka lindur revolucionisti dhe autori argjentinas Ernesto (Che) Guevara,  një figurë mjaft e njohur e shekullit XX-të, shkruan KultPlus.

Ernesto (Che) Guevara- i njohur edhe si Komandant Che ka lindur më 14 qershor 1928, në Rosario dhe ka vdekur më 9 tetor 1967 në La Hinguera, në Bolivi.  Ishte revolucionar, shkrimtar dhe guerilas marksist argjentinas dhe hero i komunistëve të Amerikës Latine, si dhe një figurë e njohur e shekullit të 20-të.

Nofkën “Che” e mori nga bashkëluftëtarët komunistë kubanë në Meksikë, sepse përdorte shpesh, si çdo argjentinas, fjalën “Che”, diçka e ngjashme si thirrja “Hej” e shqipes.

Guevara mori pjesë në revolucionin komunist kuban në krah të Fidel Kastros në vitin 1959, për rrëzimin e regjimit të diktatorit të atëhershëm Batista dhe vendosjen e diktaturës komuniste të Fidel Kastros.

Ernesto Guevara ishte fëmija i Celia de la Serna-s dhe Ernesto Guevara Lynch-it. Che Guevara kaloi në pavdekshmëri dhe u bë legjendë dhe simbol për miliona të rinj komunistë në botë. Fjala e tij më e preferuar ishte : Hasta La Victoria Siempre! (Deri në fitoren përgjithmonë!).

Për komunistët, figura e tij ishte ajo e një njeriu që nuk mposhtet kurrë përpara çdo të keqeje që mund t’i vijë, dhe lufton deri në fund për idealet e tij; për antikomunistët figura e tij ishte ajo e një komunisti të dhunshëm, vrasës brutal e i pamëshirshëm, që ekzekutonte me dorën e tij ata që e kundërshtonin.

Gjatë viteve 1945 – 1952 u transferua në Buenos Aires bashkë me familjen e tij, për të vazhduar shkollën e lartë për mjekësi. Në vitin 1952 në moshën 23 vjeçare vendosi të bëjë udhëtimin e tij të parë (rreth 4.500 km) për të vizituar kontinentin e Amerikës së Jugut bashkë me mikun e tij Alberto Granado.

Në vitin 1953 u diplomua në mjekësi dhe vendosi të bëjë një udhëtim tjetër, këtë herë me një shok tjetër, Calica Ferrer. Fillon të interesohet për politikën dhe filloi t’u afrohet ideve marksiste.

Gjatë viteve 1954-1956 u njoh me Hilda Gadea, me të cilën më pas u martua në vitin 1956. Më vonë kaloi në Meksikë, ku u njoh me Fidel Kastron.

Gjatë viteve 1957-1958 u krijua kolona e dytë revolucionare me Fidel Kastron, e cila mori pjesë në pushtimin e Siera Maesta-s dhe në sulmin e Santa Clara-s.

Gjatë viteve 1959-1960 u bë qytetar kuban dhe mori pjesë në qeverinë e Kastros si ministër i industrisë dhe president i Bankës Kombëtare.

Gjatë viteve 1961-1964 mori pjesë në konferencën e shteteve amerikane në Punta del Este.

Vihet në komandë të mbrojtjes gjatë krizës së Gjirit të Derrave.

Merr pjesë në Moskë për festimet e përvjetorit të 47-të të Revolucionit Socialist të Tetorit.

Merr pjesë në asamblenë e OKB-së në New York. Me ketë rast i jep një intervistë televizionit amerikan (CBS). Niset për një udhëtim në Afrikë.

1965-në mars rikthehet në Kubë dhe del për të fundit herë në publik. Më 1 prill në një letër dërguar Kastros deklaron arsyet e tij për largimin nga Kuba. Më pas, në mënyrë të fshehtë, largohet për në Kongo. Pas gjashtë muajsh kthehet përsëri në Kubë. Atje përgatit një plan për të sjellë revolucionin në Bolivi.

1966-Me një emër të rremë shkon nëBolivi. Atje fillon të shkruajë “Ditarin”.

1967-Lufta guerile në Bolivi nuk pati mbështetje nga Partia Komuniste boliviane dhe nga popullsia vendase, ushtria boliviane po e ndiqte Guevarën dhe më 8 tetor plagoset dhe kapet nga ushtria boliviane. Më 9 tetor, vritet dhe varroset në një vend sekret në Vallegrande, Trupi i tij gjendet më 1997 dhe rivarroset në Kubë më të gjitha nderimet dhe ceremonitë që u rezervohen heronjve./KultPlus.com

Rama: 800 mijë vizitorë në zonat e mbrojtura në muajt e parë 2024

Parku natyror Korab-Koritnik po vizitohet gjithnjë e më shumë nga turistët vendas e të huaj.

I cilësuar si një nga zonat më të bukura që ka rajoni i Kukësit dhe veriu i Shqipërisë, ky park shtrihet në një lartësi mbi 1300 metra mbi nivelin e detit dhe në të mund të gjesh gjithë bukurinë natyrore dhe peizazhet e mrekullueshme.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga peizazhet e parkut natyror Korab – Koritnik, një prej perlave të zonave tona të mbrojtura, që në muajt e parë të vitit kanë pritur plot 800 mijë vizitorë.

Parku Korab-Koritnik ka 25 monumente natyrore (kategoria e tretë e zonave të mbrojtura në Shqipëri). Maja e malit të Korabit, më i larti në Shqipëri, ka një bukuri të rrallë.

Përveç tij ka edhe kreshta të tjera vargmali, me formacione gëlqerore dhe gipsi, mbuluar me bimë barishtore dhe kullota alpine, me lloje të ndryshme lulesh plot aromë gjatë pranverës dhe verës.

Burimet e ftohta të ujit, liqenet natyrore, majat e maleve mbuluar me borë, ofrojnë mundësi të mëdha për të shijuar çdo detaj të turizmit malor, dimër dhe verë./atsh/KultPlus.com

Marigona Qerkezi do të performojë në Gjermani, Itali, Belgjikë, Finlandë dhe Emirate të Bashkuara Arabe

Sopranoja shqiptare me famë ndërkombëtare, Marigona Qerkezi ka njoftuar se do të përformojë në pesë shtete të ndryshme gjatë sezonit 2024 dhe 2025.

Ajo ka shkruar se do të jetë e pranishme në Finlandë, Gjermani, Emirate të Bashkuara, Belgjikë, dhe Itali.

“Jam e lumtur të shpall sezonin tim operistik 2024/25! Këtë vit, kam kënaqësinë që të performoj në Finlandë, Gjermani, Emiratet e Bashkuara Arabe, Belgjikë dhe Itali. Me padurim pres të ndaj më shumë detaje dhe shpresoj të ju shoh në një nga këto vende fantastike”, ka shkruar ajo.

Mund të jetë një imazh i 1 person dhe teksti që thotë "Marigona Qerkezi 2024/25 Savonlinna Opera Festival SAYONLINA PERAJUMLA G.Verdi Abigaille (Nabucco) Dubai Opera House G.Verdi: Aida DUBAI DUBALOPERA OPERA EMAAR TBA G.Puccini: Manon Lescaut Deutsche Oper am Rhein DEUTSCHE OPER A RHEIN G G.Verdi: Abigaille (Nabucco) Royal de Wallonie Liege Opera Royal de Wallonie Liège "Pucciniana" Oper Frankfurt }OperFrankfurt Frankfurt V V.Bellini: Norma"

125 vite nga lindja e nobelistit japonez Jasunari Kavabata

Sot janë bërë 125 vite nga lindja e shkrimtarit japonez Jasunari Kavabata, shkruan KultPlus.com.

Jasunari Kavabata  lindi në Osaka, Japoni më 14 qershor 1899 dhe vdiq më 16 prill 1972.

Ai është nobelist japonez. Puna e tij e parë më e madhe që do t’i jepte famë mes letrarëve japonezë do të ishte historia e shkurtër “Kërcimtarja nga Izumi” e shkruar më 1925.

Më vonë u bë edhe lideri i një shkolle shkrimtarësh japonezë, të cilët konsideroheshin për stilin e tyre lirik mbresëlënës, në krahasim me letërsinë proletare të vitit 1920.

Novelat melankolike të Kavabatës, zakonisht trajtojnë me finesë dhe delikatesë marrëdhëniet midis një burri dhe një gruaje. Për shembull libri “Dashuri në vendin me dëborë” shkruar më 1956 (që ishte edhe libri me të cilin ai do të fitonte Çmimin Nobel), trajton historinë e një geishe me një biznesmen të ftohtë nga Tokio.

Më 1968, Kavabatës iu dha  Çmimi Nobel. Ai ishte japonezi i parë që e mori këtë titull në fushën e literaturës. Shumë vite më vonë, ai do prekej nga probleme shëndetësore dhe psikologjike, duke i dhënë jetës fund me vetëvrasje më 16 prill 1972 

Disa nga veprat e tij më të njohura janë:

1926 – Kërcimtarja nga Izumi (përkthyer në shqip)
1935 – 1937 – 1947 – Dashuri në Vendin me Dëborë (përkthyer në shqip)
1951 – 1954 – “Mjeshtri i Go” – The Master of Go (jo e përkthyer në shqip)
1942 – 1952 – Thousand Cranes (jo e përkthyer në shqip)
1949 – 1954 – “Tingulli i Malit” – The Sound of the Mountain (jo e përkthyer në shqip)
1954 – “Liqeni” – The Lake (jo e përkthyer në shqip)
1961 – “Shtëpia e Bukurosheve të Fjetura” – The House of the Sleeping Beauties (histori të shkurtra)
1962 – “Kryeqyteti i Vjetër” – The Old Capital
1964 – “Bukuri dhe Trishtim” – Beauty and Sadness

Palm-of-the-Hand Stories
Dëbora e Parë mbi Fuji – First Snoë on Fuji (jo e përkthyer në shqip)
Histori të tjera (jo të përkthyera në shqip)/KultPlus.com

Maqedonia në një optikë të re historiografike

Jusuf Buxhovi: ”Maqedonia nga antika deri te koha jonë”

Nga Ramadan Musliu

Projekti më i ri historiografik i Jusuf Buxhovit, “Maqedonia nga antikita deri te koha jonë” është një shembull ilustrativ i pohimit të dijetarit të njohur austriak se historia ka për funksion “zgjerimin dhe fuqizimin e botës sonë mendore, falë njohjes së thelluar të zhvillimit të përjetshëm moral” (Johann Gustav Droysen, Grundriß der Historik). Historia e Maqedonisë vjen pikërisht në një moment historik kur po bëhet ridefinimi i identiteteve etnike por edhe i atij shtetëror i shqiptarëve në shtetin të sotëm të quajtur Maqedonia e Veriut, e cila është “suksesore” e pjesërishme e territorit të Maqedonisë antike. Autori me një qasje metodologjike tashmë të identifikueshme si një sintezë e gjerë e dijes dhe informacionit për periudha përkatëse, ke ndërtuar një sistem kritik dhe rivlerësues të procesit historik, trajton edhe Maqedoninë, në dy plane kryesore: në korelacionin Maqedoni antike, si monarki dhe si perandori globale botërore me Maqedoninë e Veriut tashmë, si një sajesë politike në një teritor të tjetërsuar etnikisht, dhe, si plan i dytë referencial del ndjekja e vazhdimësisë etnike të hapësirës maqedone që nga antikiteti e deri në aktualitet, vazhdimësi kjo që favorizon popullatën autoktone, domethënë atë shqiptare.

Duke trajtuar Maqedoninë si konstrukt politiko-juridik, që nga Maqedonia antike e Filipit e veçmas e Aleksandrit të madh, krijuesit të një perandorie globale botërore, autori merret me thyerjen e tabuve politikë që janë krijuar gjatë periudhave të ndryshme e sidomos shfaqjen e Maqedonisë si një çështje sllave, si pasojë e implikimit rus në Ballkan dhe e Krizës lindore, të cilës i ka ndihmuar edhe inteligjencia romantike europiane, e cila idealizmin kulturor e hodhi në rrafshin politik, duke u përpjekur të krijojë madje edhe entitete shtetërore.

Të gjitha këto probleme, deri tek periudha e fundit, ajo e krijimit të shtetit maqedon nga Tito, si shkëputje e suksesshme e Maqedonisë nga sfera e interesit politik serb, bullgar e grek, e deri tek riemërtimi i këtij shteti në Maqedoni e Veriut, autori i vështron në kontinuitet, duke ndërtuar një rend kronologjik sipas periodizmit nga historia e përgjithshme, duke filluar me antikitetin. Autori, duke u mbështetur në një faktografi të tërë, problemin maqedon e nxjerr jashtë sferës sllave, të cilët shfaqen në Ilirik nga mesi i shekullit VII , Maqedoninë e trajton si një hapësirë dhe etni që vjen nga degëzimet pellazge, të vendosur në trekëndëshin mes ilirëve, thrakëve dhe dardanëve, madje duke i përafruar me dardanët si suksesor të perandorisë së hershme po ashtu të një koncepti botëror të perandorisë së tyre që gjen inkarnim në atë maqedone të Aleksandrit të madh. Duke trajtuar fillesën maqedone, së pari në domenin e mitit mbi Makedonin si të birin e Zeusit, apo të birit të LIkaonit, të birit të Pellazgut, pra si nip i Pellazgut apo edhe si të birit të perëndsisë egjiptase, Ozirisit, megjithatë origjina e tij mbetet pellazge, domethënë e përbashkët me popujt të tjerë më të cilët ishte i rrethuar, me Brygët, Pajonët apo dardanët, siç i njeh G.F. Hani, dhe ilirët e thrakët që janë të një gjaku sa na e kujton pohimin e Georgievit, i cili thotë se maqedonët, epirotët, thrakët e madje edhe ilirët e flasin të njejtën gjuhë. Kësisoj historia edhe antike edhe e tanishme e Maqedonisë është ë pashkëputshme nga kompleksi pellazg e veçanërisht e lidhur me atë dardane, të cilët, sikurse edhe me Tribalët, kanë bërë lufta të pandërprera, si karakteristike e luftërave brenda llojit të fiseve pellazge.

Pas rënies nën sundimin e Perandorisë romake roli i maqedonëve vjen duke u zbehur sa ata shkrihen në etninë dominuese, atë liro-dardane, duke ruajtur vetëm tiparet gjuhësore dhe kulturore, por edhe famën e dikurshme me të cilën do të lidhet edhe vetë Skënderbeu duke u cilësuar si princ i maqedonëve dhe i epirotëve. Mengadalë Maqedonia vjen duke u zbehur si entitet shtetëror dhe si bartës i dikurshëm i një perandorie gjithëbotërore. Një përpjekje për ta faktorizuar, përkatësisht për ta politizuar, bëhet me ardhjen e sllaveve, përkatësisht sundimi bullgar i këtyre trojeve, çështje që ende nuk është ndriçuar sa duhet shkencërisht. Manipulimet e mëdha bëhen nga politikat shtetërore të dy shteteve, bullgarëve dhe serbeve, sidomos ne periudhën e ekspansionit të tyre gjatë shekullit XIX dhe XX, periudhë kur në Serbi zë fill shkolla nacional-historike e themeluar nga Garashanini, modelet e të cilës edhe sot i ndjekin historianët shqiptar, duke pranuar të gjitha falsifikatet e tyre. Po kaq rol në këtë spekulim historik kanë edhe bullgarët, të cilët një gjuhë liturgjike, çfarë ka qenë sllavishtja, mundohen ta bëjnë një gjuhë të perandorisë bullgare më një shtrirje të gjerë në Ilirik.

Me invanzioni osman problemi maqedon, deri në fazën e dekompozimit të kësaj perandorie, mbetet si i margjinalizuar ngase statusi i saj është i njëjtë me të gjithë shqiptarëve. Maqedonia, pjesa më e madhe e territorit të sotëm, hyri në kuadër të ndarjes administrative të kohës, si Vilajet i Manastirit, kurse në planin global popullata edhe kulturalisht edhe politikisht është unijon me ato të vilajeteve të tjera dhe përpjekjeve për pavarësim. Vetëm më shfaqjen e krizës lindore, domethënë me implikimin rus në Ballkan, Maqedonia imponohet si një çështje e kohës që duhet të shkojë në kuadër të procesit të defaktorizimit të elementit shqiptar, ndonëse gjatë kësaj periudhe edhe në këtë pjesë shqiptare ka përpjekje për inkuadrim në proceset politike që do të shpinin nga shkëputja prej Perandorisë otomane. Implikimi rus nënkupton implikimin sllav, përpjekjet serbe dhe bullgare që të marrin në administrim këtë hapësirë, lëvizje që shkojnë në disfavor të elementit shqiptar, Madje kjo krizë rezulton edhe në luftëra ballkanike, pas të cilave territori maqedon trajtohet si pjesë e Serbisë së vjetër, gjithnjë në pajtim me spekulimet dhe falsifikimet historike serbe.

Megjithatë shqiptarët, përkundër këtyre përpjekjeve janë element aktiv, ngase marrin pjesë në të gjitha proceset e rëndësishme të Perandorisë osmane, për të mos thënë se janë faktori kryesor në lëvizjen xhonturke, nga e cila shqiptarët dalin të deprimuar. Brenda këtyre rrethanave Manastiri, por edhe Shkupi behën qendra të rëndësishme të lëvizjeve politike dhe kulturore shqiptare, qoftë kur është fjala për organizimin e Kongresit të alfabetit të (1908) në Manastir apo përpjekjet që Shkupi të bëhet qendër politike e lëvizjes për pavarësinë s Shqipërisë. Gjatë kësaj periudhe e mbizotëron ideja e integralizmit kombëtar, ide që gjithnjë do të zbehet pas krijimit të shtetit shqiptar me shpalljen e pavarësisë në Vlorë në fund të nëntorit të vitit 1912. Gjatë periudhës midis dy luftërave botërore shqiptarët e Maqedonisë, të mbetur nën tutelën serbe, i nënshtrohen një presioni të madh që është një lloj specifik i gjenocidit ngase në këtë kohë bëhet marrëveshja e njohur e Lloznaës mes Serbisë dhe Turqisë, me të cilën bëhen një shpërngulje masovike për në Turqi. Studiuesi Buxhovi, duke ndjekur parimin e objektivitetit shkencor, bën edhe zbardhjen e disa të vërtetave të kamufluara nga historiografia sllave, veçanërisht kur është fjala për proceset politike mbi të cilat kinse është mbështetur tradita e popullit maqedon, para se ai të identifikohet si një nacion, merret vesh i kamufluar. Ndër këto ngjatje është pa dyshim Kryengritja e Ilindenit dhe Republika disaditëshe e Krushevës, që është një lëvizje e nxitur nga bullgarët dhe ku shqiptarët u përdorën si një burim i konfliktit reciprok, në njërën anë popullata ortodokse shqiptare e në anën tjetër, ajo e besimit islam. Këtë ngjarje tragjike dhe pa ndonjë peshë historike më vonë përpiqen edhe disa qarqe politike ta marrin si një aktivitet të përbashkët maqedono-shqiptar, duke i dhënë konotacione politike të kohës së vet.

Megjithatë, në këtë periudhë, të cilën autori i cilëson si rikthim të Jugosllavisë, kur ndodh edhe një rindarje administrative e Maqedonisë, duke marrë statusin e një banovine, e ashquajtur e Vardarit, kur ndodh dominimi i elementit sllav, në radhë të parë i atij serb, i cili Maqedoninë e shndërroi pas asnjë bazë historike, etnike dhe politike në “Serbi të vjetër”, megjithatë Maqedonia, përkatësisht Shkupi, mbetet si një epiqendër e zhvillimeve kulturore ehe politike e shqiptarëve sepse dominanca entike ishte ajo që e përcaktonte qoftë edhe kuantitativisht zhvillimet e të gjitha sferave.

Kapitull më vetë në libër dhe që gjen në trajtim shkoqitës është ai “ Republika e Maqedonisë dhe Jugosllavia – Maqedonia krijesë e Titos”, problemi maqedon kalon nga një nivel gjeografik jo vetëm në nivel politik, por shtetëror, sepse kthesa e madhe që u bë në Jugosllavinë e atëhershme me Luftën e Dytë Botërore, bëri që Maqedonia të pushojë së qeni monedhe për kusuritje, sepse ajo shndërrohet në një entitet shtetëror dhe sllavët e kësaj hapësire katapultohen me identitet të ri, shndërrohen në komb maqedon, çështje që do të ketë pasoja të rënda për popullatën dominuese shqiptare të kësaj hapësire. E gjithë kjo ndodh me vendimet e Kuvendit të tretë të AVNOJ-it të mbajtur në Beograd më 1945, kur kinse me vullnetin e lirë të gjitha pjesët e ish-Jugosllavisë monarkiste i bashkohen shtetit të ri komunist. Në libër jepet një pasqyre e gjerë e zhvillimeve politike të kohës, por edhe ushtarake, të cilat, për shkak të politikës pragmatiste të Titos, arritën të largojnë pretendimet hegjemoniste serbe dhe bullgare nga Maqedonia, ndonëse me një kosto të madhe për etninë shqiptare. Në kuadër të këtyre proceseve një vështrim i rëndësishëm i bëhet edhe lëvizjeve nacionaliste shqiptare, organizimin e frontit antisllav, midis të cilave shquhet NDSH, që është një përpjekje e vonuar e implikimit euroatlantik në Ballkan, të cilët mendonin që përmes elementit shqiptar të bëjnë ndryshime në hartën politike jugosllave, pasi që e panë gabimin strategjik të Jaltës dhe konferencave të tjera. Edhe NDSH, sikundër edhe lëvizjet e tjera politiko-ushtarake dështojnë ngase inicimi i saj ishte vetëm një sprovë se çfarë mund të bëhej po qe se krijohet një momentum politik për ndryshimin eventual në këtë hapësirë.

Një hapësirë të gjerë zë trajtimi i zhvillimeve politike në vend gjatë periudhës së pas çlirimit dhe deri tek krijimi i shtetit të pavarur maqedon sikundër edhe analiza e shkaqeve politike që shpiejnë deri të shpërthimi i luftës së fundit në vitin 2001, të njohur si luftë e Ushtrisë çlirimtare Kombëtare. Edhe kësaj ngjarjeje me peshë, e cila çon deri të Marrëveshja e Ohrit, për të cilën autori mendon se është një përmbyllje e pa suksesshme politike e një luftë të suksesshme, i jep një tretman të duhur, duke e marrë si një ngjarje me peshë historike, duke i ndarë komponentet qenësore të saj, atë ushtarake, diplomatike dhe politike.

Edhe kjo luftë nuk solli atë për të cilën ishin bërë sakrifica njerëzore, ndonëse në një rrafsh të të drejtave të njeriut u arrit një përparim, por jo edhe qëllimi themelor, shndërrimin e shqiptarëve në një faktor shtetformues, pa të cilin shteti Maqedonia e Veriut nuk mund te ketë perspektivë dhe ky status inferior do të jetë gjithnjë burim i krizave të reja.

Edhe në këtë kapitull jepet një pasqyrë e gjerë e zhvillimeve politike në kuadër të të cilave përfshihet edhe spektri politik që nga themelimi, ridefinimi i programeve të tyre në varësi nga kushtet e reja të krijuara me kontekstin e ri politik.

Në fund të themi se ky botim kapital për historinë e Maqedonisë, i cili pret një receptim dhe një qasje kritike historiografike, sepse rëndësia e tij është ajo që e bën të paevitueshëm një akt të tillë, duke qenë së është iunicues dhe frymëzues për trajtimin e çështjeve të shtruara në një plan më të gjerë, paraqet edhe një sukses shumë të madh të Jusuf Buxhovit si historian, që lirisht mund të konsiderohet si një pjesë komplementare të projektit Kosova në tetë vëllime, pasi që historia e kësaj hapësire është e pashkëputshme me historinë e Kosovës.

(Qershor 2019)

Nxënësit nga Kosova shkëlqejnë në ShBA, fitojnë gjashtë medalje të arta

Nxënësit nga Kosova kanë shkëlqyer në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në 25-vjetorin e çlirimit të Kosovës, duke arritur t’i fitojnë gjashtë medalje të arta dhe disa tjera të argjendta dhe të brozta, në garat e zhvilluara në shkencë, matematikë dhe robotikë.

Garat “Neo Science Olympic” në New Jersey Institute of Technology. Lajmi u bë i ditur nga Konsulli i Përgjitshëm në New York, Blerim Reka.

“Në pritjen e sotme për nxënësit, arsimtarët dhe prindërit, në Konsullatën e Përgjithshme të Republikës së Kosovës në Nju Jork. Fëmijët e lindur në liri, na bënë krenarë në ditën e çlirimit të Kosovës”, shkroi Reka në një postim.

Më poshtë gjeni emrat e nxënësve që kanë fituar garat:

Këta janë nxënësit që i fituan garat:

Gerti Kida, klasa 10 -vendi i parë nivel botëror-KODIM (Medalje e artë)

Vesa Xhymshiti – klasa e gjashtë, vendi i parë në MATEMATIKË ( Medalje e artë)

Jeton Sylejmani, klasa e pestë, vendi i dytë në MATEMATIKË dhe SHKENCË ( Medalje e artë)

Harun Hondozi, klasa e katërt, vendi i parë në SHKENCË dhe vendi i dytë në MATEMATIKË (Medalje e artë)

Lum Rrahmani, klasa e katërt, vendi i parë AI Challenge vendi i dytë SHKENCË dhe vendi i tretë në MATEMATIKË ( Medalje e artë)

Molos Gashi, klasa e tretë, vendi i parë në MATEMATIKË dhe vendi i tretë në SHKENCË (Medalje e artë)

Me medalje u shpërblyen këta nxënës:

Lum Paçarada, klasa e shtatë- medalje e artë në SHKENCË

Lorik Begunca, klasa e pestë – medalje e artë në MATEMATIKË

Gjin Rrahmani, klasa e tetë -medalje e artë në SHKENCË

Blin Berisha, klasa e tetë- medalje e artë në SHKENCË.

Independent: Njerëzit mendojnë se statuja e Tony Blair e zbuluar në Kosovë, është Jason Donovan

Pas zbulimit të statujës së ish-kryeministrit britanik Tony Blair në Kosovë, njerëzit kanë filluar se i ngjason aktorit australian Jason Donovan.

Skulptura është zbuluar në Ferizaj me datë 12 qershor, në 25-vjetorin e Çlirimit të Kosovës nga shteti serb, ku Blair ka luajtur një rol të rëndësishëm në diskutimet e NATO-s.

Në një postim të shpërndarë nga ish-sekretari i Blair, Alistair Campbell, ku ai kishte për qëllim të nxiste publikun për të votuar partinë Laburiste, reagimet ndaj postimit ishin komike.

“Zbulohet statuja e Tony Blair në Kosovë”, ka shkruar Campbell. “Nuk jam i sigurt se ku, nëse diku, do të ngrihen statuja për ndonjë nga pesë kryeministrat që e kanë çuar vendin tonë prapa në 14 vitet e fundit. Votoni Laburistët nëse doni një qeveri serioze që i bën gjërat”, thuhet në shkrimin e Intependent.co.

“Ky është Jason Donovan”, “Statuja e Jason Donovan u zbulua, duhet të jetë Tony Blair”, ishin disa nga komentet e ndjekësve.

Donovan luajti së bashku me Kylie Minogue në filmin hit amerikan, Neighbours. Ai u bë i famshëm në shfaqje, duke luajtur Scott Robinson nga viti 1985 deri në 1989, përpara se të fillonte karrierën e tij si solo. Minogue luajti interesin e tij të dashurisë Charlene./KultPlus.com

“Time”: Shqipëria – destinacioni më emocionues për pushime familjare

Mrizi i Zanave, një restorant i stilit agroturizëm në veri të Shqipërisë, është pikërisht vendi që do të dëshironit të vizitonit kur jeni me pushime, shkruan Johanna Thomas-Corr në një artikull të botuar në të përditshmen britanike “Time”.

Kur kërkuam të shihnim menunë, na thanë që nuk kishte një të tillë. Në vend të kësaj, thjesht na u bënë disa pyetje në lidhje me kufizimet dietike dhe ushqimet – dhe më pas na vendosën para disa pjata: byrek me presh, turshi, kungull të mbushur, djathëra, një salcë djathi të nxehtë, mish të pjekur – dhe pulë të pjekur në furrë.

Ne erdhëm në Shqipëri për një festë familjare me premisën se vendi i vogël ballkanik mund të ishte thjesht “Greqia e re” ose ndoshta “Kroacia e ardhshme” – një destinacion jo shumë i largët, me diell dhe relativisht i lirë për pushime familjare në plazh.

Nuk është një ide absurde. Sallata greke disponohet gjerësisht, vetëm që e quajnë sallatë fshati. Klima është me të vërtetë e favorshme.

Duhet të vini në Shqipëri sepse është një vend me histori, kulturë dhe gjuhë unike dhe njerëz jashtëzakonisht miqësorë.

Për shembull, nëse dëshironi të ecni në veriun alpin, ju këshillojmë të shkoni në një fshat të quajtur Theth, një varg i njohur si malet e mallkuara – të cilat janë jashtëzakonisht të bukura.

Megjithatë, gjeografia e Shqipërisë është dukur shpesh “e mallkuar”. Popullsia vendase ka luftuar me pushtuesit romakë, sllavë, osmanë dhe italianë fashistë.

Pas luftës, diktatori stalinist Enver Hoxha e ktheu Shqipërinë në një regjim komunist.

Vitet e menjëhershme post-komuniste u shënuan nga kaosi ekonomik dhe trazirat civile.

Por, ekziston një ndjenjë të prekshme optimizmi tani, me kryeministrin e fundit të Shqipërisë, Edi Rama, duke dhënë një shembull vetëbesimi të sapogjetur të vendit.

Ish-basketbollist dhe artist modern, që flet rrjedhshëm pesë gjuhë, Rama është një politikan i hapur, kozmopolit dhe urban.

Ndërsa ishte kryebashkiak i Tiranës, një nga veprimet e tij të para ishte rilyerja e fasadave gri staliniste të qytetit me ngjyra të ndezura.

Ne morëm një makinë me qira dhe bëmë disa udhëtime ditore drejt Shqipërisë.

Qyteti i Durrësit ka një bregdet të bukur dhe duket si një kartolinë e viteve 1970. Ka një amfiteatër romak dhe shumë kafene të këndshme.

Kaluam gjithashtu një pasdite të qetë duke eksploruar rrugicat e pjerrëta të Beratit, një vend i trashëgimisë botërore të UNESCO-s që daton që nga epoka bizantine.

Ai njihet si “qyteti i një mbi një dritareve” falë ndërtesave të tij unike që ngrihen në kodër pranë lumit Osum deri në një akropol.

Eduard Lear – një artist dhe poet anglez – e vizitoi Beratin në 1848 dhe vlerësoi se qyteti kishte një pamje ku ndërthurej madhështia e modelit zviceran me të gjitha bukuritë e arkitekturës turke.

Një tjetër ekskursion i preferuar ishte në Shkodër, pikërisht në veri të vendit pranë kufirit malazez – dhe porta për në malet e mallkuara -“Bjeshket e Nemuna”.

Shkodra është një qytet turistik i qetë me një qendër të pedonalizuar ku mund të bëni një shëtitje dhe të shijoni një kafe jashtëzakonisht të mirë.

I lirë, i sigurt dhe i qetë, qyteti ka një horizont të dominuar nga Xhamia e madhe Ebu Bekër, por gjithashtu ndodhen shumë ndërtesa të bukura të ulëta.

Java jonë arriti të ndërthurte pushime të këndshme për fëmijët në pishinë dhe zbulime të vendeve të panjohur argëtuese për të rriturit. Shqipëria është relativisht e përballueshme dhe miqësore me buxhetin.

Siç ndodh shpesh, vetëm pasi e përjeton një destinacion të ri – arrin të zbulosh se si do ta organizosh udhëtimin e ardhshëm në këtë vend.

Ne na pëlqyen ekskursionet, por ndoshta do të ishte një ide më e mirë t’i organizonim ato – për të shmangur të gjitha ato udhëtime vajtje-ardhje.

Një itinerar i bukur mund të përfshijë disa netë në Tiranë; dy-tre ditë ecje në Shkodër dhe në Bjeshkët e Nemuna – dhe më pas disa ditë relaksi në një resort të këndshëm, ndoshta me disa udhëtime ditore në Berat dhe Krujë.

Duket e pamundur që një vend me një gamë dhe bukuri të tillë që ndihet kaq intrigues dhe i ndryshëm – të jetë kaq pranë.

Cilat janë vendet më të mira në Shqipëri

Shqipëria duket se është kthyer në destinacionin më “cool” të verës.

Bregdeti shqiptar – me ujin e tij të pastër bruz dhe baret e plazhit – janë konsideruar si “Maldivet e Evropës” dhe vendi është tashmë nën radarin e udhëtimeve të të rinjve.

Vendet më në tendencë

Ksamili – një fshat bregdetar në skajin jugor të Shqipërisë ofron bare me pamje nga plazhi dhe ishujt e pabanuar.

Destinacionet tërheqëse në Ksamil përfshijnë baret e plazhit “P Poda” dhe “Mulino Beach”.

Turistët që duan festa mund të shkojnë më në veri – në hotelin “Folie Marine”, i cili ka plazhin dhe barin e tij të natës.

Saranda –  është një tjetër vend turistik. Bari kryesor i plazhit të qytetit është “Demi Lounge” ku DJ ndërkombëtarë shpesh luajnë deri në agim.

Adhuruesit e këtij vendi – preferojnë në mbrëmje të shijojnë një darkë në restorantin “Nam” me pamje buzë detit.

Dhërmiu – fshati bregdetar organizon dy festivale të muzikës elektronike – “Kala Festival”(5-12 qershor), këtë vit me Jeff Mills dhe Horse Meat Disco ndër të tjera dhe “ION Festival” (4-11 shtator).

Ju mund të kërceni deri në orët e para të mëngjesit – përpara se të relaksoheni në një kasolle plazhi në modë.

Vende të qeta

Për udhëtarët që kërkojnë vende të qeta, “Manta Resort” në Ksamil është vendi ideal për një koktej në perëndim të diellit në kuvertën e barit të plazhit –  përpara se të shijoni karkalecat – specialitet i restorantit.

Nëse nuk jeni adhurues të festave, një udhëtim në Syrin e Kaltër – një orë me makinë nga Ksamili – është një ndalesë “e detyrueshme”.

Ky burim natyror që rrjedh nga një shpellë nënujore me ngjyrë bruz duket si një sy gjigant.

Tirana

Tirana e quajtur ndryshe si “Berlini i ardhshëm” ofron akomodim të shkëlqyer ne “Faces & Places Boutique Hotel”.

Ju mund të vizitoni zonën e Bllokut, të zbuloni artin abstrakt në galerinë Fab dhe shijoni një vakt në “The Taproom by Pan’s Microbrewery”.

Për pije, vendi më i mirë është “Nouvelle Vague”, i cili hyri në listën e 50 Bareve më të Mirë në botë vitin e kaluar./atsh/KultPlus.com

Del traileri i “Those About to Die”: Anthony Hopkins luan perandorin romak (VIDEO)

Peacock ka publikuar një teaser shfaqjen e re “Those About to Die”.

Shërbimi i transmetimit postoi një trailer për serialin ku luan Anthony Hopkins.

Those About to Die bazohet në librin e Daniel P. Mannix me të njëjtin emër, i cili gjithashtu frymëzoi filmin e vitit 2000 Gladiator me Russell Crowe.

The Peacock show eksploron korrupsionin, politikën dhe spektaklin e garave të gladiatorëve në Romën e lashtë dhe paraqet “një ansambël personazhesh të ndryshëm në shtresat e shumta të shoqërisë romake ku sportet, politika dhe biznesi kryqëzohen dhe përplasen”.

Hopkins luan rolin e Vespasianit, perandorin e Romës nga viti 69 deri në 79 pas Krishtit.

Kasti përfshin gjithashtu alumët e Game of Thrones, Iwan Rheon dhe Jóhannes Haukur Jóhannesson, së bashku me Sara Martins, Tom Hughes, Jojo Macari, Moe Hashim, Rupert Penry-Jones, Gabrielle Pession, Dimitri Leonidas, Emilio Sakraya dhe David Wurawa./KultPlus.com

‘Avni mor vëlla i Xhafos, ç’forcë të madhe na ke futur në gjak vëllau im’ (VIDEO)

‘’Dy krisma në Paris’’ është një dramë nga Sheri Mita dhe Pëllumb Kulla. Tema që trajtohet është ajo e vrasjes së Esat Pashë Toptanit në Paris dhe poashtu gjyqin e bërë ndaj Avni Rrustemit, shkruan KultPlus.

Avni Rrustemi ka qenë nja atdhetar demokrat revolucionar i shquar, udhëheqës i shoqërisë demokratike ‘’Bashkimi’’, pjesëtar i opozitës demokratike në Asamblenë Kombëtare në prag të Revolucionit të Qershorit.

Filmi ‘’Dy krisma në Paris’’, vazhdon të shikohet edhe sot nga një pjesë e madhe pasiqë tema që trajtohet është mjaft delikate. Në një pjesë të dramës, personazhi i Avni Rrustemit thotë: “Keni për të parë edhe ju, se ky do të jetë gjyqi i Esat Pashë Toptanit”, kështu edhe del të jetë deri në fund.

Në film preken tema si tradhëtia, besa, lufta e sakrifica e popullit të Shqipërsië, nën interpretimin e trupës teatrale të Fierit, me aktorët Fatos Sela, Vladimir Muzha, Andrea Pepi etj.

KultPlus ju sjell skenën më të ndjeshme të kësaj drame, atë të ardhjes së Xhafo Idrizit në tavolinën e dëshmitarit. / KultPlus.com