Kuvendi i Kosovës do të mblidhet nesër në një seancë solemne.
Seanca do ta ketë vetëm një pikë të rendit të ditës: “Shënimi i 25 -Vjetorit të Ditës së Çlirimit”.
Siç njofton Drejtoria për media dhe marrëdhënie me publikun, seanca do të nis në orën 10:00.
12 qershori shënon Ditën e Çlirimit të Kosovës, pas përfundimit të fushatës ajrore kundër caqeve serbe.
Nesër ndërkaq shënohet 25 vjetori i Çlirimit.
Vjollca Duraku
“Reporting House” quhet ekspozita e cila u hap mbrëmë në ish- objektin e mallrave “Gërmia” me fotografi, dukumente, dokumentare e vepra të ndryshme artistike të cilat dokumentojnë ngjarjet që kanë ndodhur në vitet e ’90-ta, me theks të veçantë krimet serbe në vitet 1998- 1999, shkruan KultPlus.
Kjo ekspozitë e kuruar nga Gazmend Ejupi dhe Jeta Xharra është hapur me rastin e 25-vjetorit të Çlirimit të Kosovës, dhe prezanton përmbajtje arkivore nga puna e gazetarëve, fotografëve dhe punonjësve të mediave, të cilat vijnë si dëshmi për të krijuar kujtesë kolektive mbi ngjarjet që ndodhën para dhe gjatë luftës së fundit në Kosovë.
“Protestat e 1 tetorit 1997”, “Protestat e minatorëve“, “Mësimi në shtëpitë-shkolla”, pamje nga protesta “Bukë për gratë dhe familjet e Drenicës” , pamje të qytetarëve të vrarë, pamje të refugjatëve, dhe rrëfime për përjetime të ndryshme erdhën më të gjalla se kurrë përmes kësaj ekspozite e cila do të qëndroj e hapur deri në javën e dytë të shtatorit.
“Reporting House” përmban fotografi, artefakte e dokumentarë të Vaughan Smith, Jeremy Bowen, David Loyn, Flaka Surroi, Alban Bujari, Ilaz Bylykbashi, Ridvan Slivova, Paul Lowe, Donika Shahini, Jehona Lushaku, Besnik Mehmeti, Hazir Reka, Gzmend Avdiut, Eki Rrahmanit dhe do të shtrihet edhe në Hamamin e Prishtinës e në galerinë “Paper”, sipas organizatorëve gjithmonë duke synuar përsiatje, dialog dhe katarzë.
Si pjesë e kësaj ekspozite janë prezantuar rreth 150 storje televizive të rrjeteve televizive botërore që janë transmetuar me xhirime për Kosovën gjatë viteve 1992 dhe 1999 nga BBC, Das Erste-TV publik gjerman, Nippon TV-Televizion publik japonez, RTE-TV publik irlandez, EO 2 Vandaag-TV publik holandez), Tele 5-TV spanjoll dhe Frontline Television News.
Kuratori i ekspozitës, Gazmend Ejupi ka thënë se ideja për realizimin e një projekti të tillë synon informimin e gjeneratave të reja mbi atë që ka ndodhur në Kosovë në të kaluarën.
“Koncepti kuratorial ka filluar me angazhimin e Jetës për të pasur një ekspozitë për 25-vjetorin e Çlirimit të Kosovës. Ideja e ekspozitës është për të t’u dhënë të rinjve informacione dhe histori të së kaluarës. Përveç reportazheve ideja ka qenë të jetë e lidhur gjithmonë me gazetari për këtë ekspozitë, nga ku kemi filluar ta diskutojmë dhe të ftojmë edhe artistë të tjerë që kanë lidhje me mediumin e videos, që kanë referencë për luftë, imigrim”, është shprehur kuratori Ejupi.
Ai më tutje ka bërë të ditur se “Reporting House” është një ekspozitë e cila kërkon shumë kohë për ta eksploruar në tërësi.
“Jemi ofruar te Komuna për të kërkuar një hapësirë dhe na është ofruar kjo. Ekipi i ndërmarrjes publike banesore ka bërë një punë të mrekullueshme. Ky ka qenë një vend jofunksional, 1770 m2 shtë kuruar në mënyrë minimale, me hapësirë për shikuesit për të shëtitur, për të pyetur. Mirëpo nuk është ekspozitë që mundesh me pa për një ditë. Kjo është një farë procesi edukativ i cili ka referenca shumë me rëndësi dhe dokumentarë të cilët marrin kohë. Në anën e majtë është një hapësirë që është krijuar vetëm për BBC-në që na ka dhënë të drejtën për të shfrytëzuar materiale të cilat nuk guxojnë të publikohen diku tjetër”, ka bërë të ditur kuratori Ejupi.
Ndërsa për rolin e fuqishëm që ka fotografia në dokumentimin e luftës e potencoi edhe fotografi amerikan Ron Haviv, i cili ka qenë fotoreporter në luftën e vitit ’99 në Kosovë.
“Mendoj se fotografia është jashtëzakonisht e fuqishme në këtë drejtim, sepse pak pas lufte kam pasur një bisedë me zëvendëspresidentin e Shteteve të Bashkuara dhe ai pati thënë se një prej arsyeve pse kanë intervenuar në Kosovë shumë më shpejt sesa në Bosnjë ka qenë për shkak të fotoreporterëve”, ka thënë Haviv.
Fotografi Haviv Kosovën sot e sheh si shembull nga i cili sipas tij duhet të frymëzohen edhe ukrainasit.
“Jam i kënaqur të shoh se ku është Kosova sot, sidomos në krahasim me Bosnjën. Kosova është frymëzim për Ballkanin dhe mendoj se ukrainasit sot do të marrin shembull se si të ringjallen sërish”, ka gjithashtu Haviv.
Kurse presidentja Vjosa Osmani e cila po ashtu ishte pjesë e kësaj ekspozite ka deklaruar se e vërteta as nuk mund të mohohet e as të ndryshohet pasi krimet janë bërë para syve të botës.
“Pikërisht për shkak të storjeve të këtyre gazetareve u njoh e vërteta për Kosovën dhe siç e them rëndom në çdo diskutim, ne çdo prezantim ne samite ndërkombëtare se e vërteta as nuk mund të mohohet as nuk mund të ndryshohet, sepse ajo ka ndodhur para syve të botës dhe arsyeja pse ka ndodhur para syve të botës janë këta njerëz që i shihni ju këtu, i falënderoj për kontributin”, ka thënë Presidentja Osmani.
Presidentja më tej shtoi se nuk duhet të ndalen përpjekjet për ta mbrojtur të vërtetën e popullit të Kosovës.
“Përgëzime për punën nuk duhet të ndalemi me kaq, duhet të vazhdojnë përpjekjet e përbashkëta edhe spektri politik dhe gazetarët, të gjitha mediat, shoqëria civile në mënyrë që së bashku ta mbrojmë të vërtetën tonë, në mënyrë që dhimbja të cilën e kemi përjetuar si popull mos të përsëritet më kurrë”, është shprehur më tej presidentja.
Në këtë ekspozitë ishte e pranishme edhe profesoresha universitare Remzie Shahini- Hoxhaj, e cila u befasua nga pamjet e shtëpive shkolla ku ajo kishte vijuar shkollimin e mesëm, e më pas edhe me pamjet e protestave të 1 tetorit, ku kishte qenë pjesë e organizatës studentore.
“Pamjet që po i shihni në ekran janë pamjet e protestës së 1 tetorit 1997, në atë kohë unë kam qenë studente e Universitetit të Prishtinës. Kjo është protesta e parë jo e dhunshme që e kemi organizuar si union i studentëve për kthimin e objekteve shkollore, të cilat atë kohë u morën nga okupuesit. Unë i kam pasur dy detyra atë ditë, kam qenë mbajtëse e rendit dhe vëzhguese. Si organizatë studentore kemi punuar mjaftë gjatë, diku rreth 2-3 muaj për organizimin e kësaj proteste, sepse e kemi pasur parasysh se me çfarë pushtues kemi të bëjmë, sepse ka qenë shumë e vështirë me u organizua në atë kohë, imagjinoni vetëm mjete komunikimi nuk ka pasur, telefona statikë”, ka thënë profesoresha Shahini- Hoxhaj, duke potencuar se pamjet e tilla i ngjallën emocion ngase tregojnë një histori shumë të brishtë të Kosovës, për të cilën gjë ka falënderuar edhe organizatorët.
“Besoj që është shumë mirë që është marrë kjo iniciativë për organizimin e kësaj ekspozite për t’u shpërndarë edhe në tjera vende, për shkak se të rinjtë tanë duhet ta shohim se edhe kjo është një pjesë shumë e rëndësishme e historisë sonë përmes së cilës ne kemi arritur edhe deri te liria. Neve na është cenuar liria e shprehjes, fjala, shkollimi dhe unë besoj që shumë shpejt e harrojmë në qoftë se nuk i ripërtërijmë, nëse nuk i kujtojmë, i harrojmë ngjarjet të cilat na kanë ndodhur” ka thënë më tej profesoresha Shahini- Hoxhaj.
Ndërsa artisti Burim Myftiu për ekspozitën “Reporting House” tha se është njëra prej ekspozitave më domethënëse sa i përket tematikës së luftës së Kosovës.
“Është një paraqitje e mrekullueshme, mund të them një prej ekspozitave më të bukura të pas luftës, duke iu falënderuar kuratorit Gazmend Ejupit, organizatores Jeta Xahrra. Është një përmbledhje e mrekullueshme, por mbi të gjitha është fenomeni i riaktivizimit të qendrës tregtare “Gërmia”- shtëpisë së parë të mallrave në Prishtinë dhe ëndrra e çdo kujt që ky objekt prap të funksionalizohet, aq më mirë si një galeri arti”, ka thënë artisti Myftiu.
“Reporting House” është mundësuar nga “BIRN Kosova”, “KALLXO.com”, “Bienalja e Prishtinës” dhe “Paper Gallery” dhe do të qëndroj e hapur deri në javën e dytë të shtatorit, dhe mund të vizitohet nga e marta në të shtune, përgjatë orës 10:00- 18:00./ KultPlus.com
Elhaida Dani, një nga këngëtaret më të suksesshme të muzikës së lehtë shqiptare, rikthehet në skenën e festivalit të RTSH këtë vit, por jo si konkurrente.
Elhaida do të jetë drejtoresha artistike e Festivalit 63 të Këngës në Radiotelevizionin Shqiptar, një bashkëpunim që pritet të zgjasë më shumë se një vit.
Prezantimi i saj në këtë post shumë të rëndësishëm për eventin muzikor, që organizohet çdo fund vit në RTSH, u bë nga drejtori i Përgjithshëm i RTSH-së, Alfred Peza.
“Ardhja e Elhaidës është një lajm i gëzuar për mua, stafin dhe mbarë opionionin publik, sepse do të jetë një vlerë e shtuar për festivalin, duke pasur parasysh karrirën e saj të jashtëzakonshme duke nisur që nga fitoret e saj në shumë kompeticione muzikore. Me të do të punpojë edhe Bojken Lako, që ishte drejtor i Festivalit të 62-së, i cili ka bërë një nga festivalet më mira që që ka bërë RTSH”, tha z. Peza.
Artistja Elhaida Dani, fituese e shumë kompeticioneve muzikore si brenda ashtu edhe jashtë vendit u shpreh entuziaste për detyrën e re. Ajo tha se do të përcjellë të gjithë përvojën e saj personale dhe profesionale në festivalin e 63 të këngës, për të cilin tashmë ka nisur puna.
“Është një kënaqësi dhe përgjegjësi e madhe. Kam lindur dhe jam rritur në Fetstivalin e RTSH-së, dhe falë këti festivali kam shkelur edhe në skenën e Eurovizonit. E di se çfarë do të thotë për artistët shqiptar ky Festival. E di rëndësinë. Do të japë më të mirën time në këtë Festival, por edhe në ato të ardhshmet. Është mundësi e artë për ti treguar edhe Shqipërisë vlerat më të mira. Po synojmë të zgjedhim një skuadër sa më profesioniste, sa më serioze, për të bërë një punë shumë të madhe për këtë Festival dhe ato të ardhshme”, komentoi Dani.
Elhaida Dani ka një karrierë të gjatë dhe të pasur muzikore. Falë zërit të saj të magjishëm, ajo ka ka rrëmbyer shumë çmimeve të rëndësishme brenda dhe jashtë vendit.
Në vitin 2009, Elhaida fitoi talent show-in ‘Star Akademi’ dhe në vitin 2012 fitoi çmimin e parë në Top Fest. Edhe skena e Festivalit të Këngës në RTSH nuk është e panjohur për artisten, e cila ka konkuruar në vitin 2011 me këngën ‘Mijëra vjet’, ku rrëmbeu çmimin ‘Melodia më e mirë’, ndërsa në vitin 2014 ajo u shpall fituese e festivalit dhe përfaqësoi Shqipërinë në Eurosong 2015 me këngën “I’m Alive”.
Karriera e artistes me orgjinë nga Shkodra, do të shënonte kulmin me pjesëmarrjen e saj në ‘The Voice of Italy’ në vitin 2013, ku theu të gjithë pritshmëritë, duke u shpallur fituese mes dhjetëra zërave më të mirë italianë.
Ajo arriti të rrëmbente jo vetëm zemrën e publikut shqiptar, por edhe zemrat e atij italian. Pas këtij suksesi të merituar, Elhaidës iu hapën dyert e skenave ndërkombëtare falë edhe bashkëpunimit me këngëtarin dhe kompozitorin Rikardo Kocante, i cili ishte mentori i saj në “The Voice of Italy’.
Elhaida Dani mori rolin e rëndësishëm të Esmeraldës në muzikalin “Notre Dame de Paris”, i cili u shfaq në skenat më prestigjoze të botës dhe ku u prit me duartrokitje të shumta. Gjatë karrierës së saj muzikore, Elhaida ka publikuar dhjetëra këngë që janë mirëpritur nga publiku./rtsh/ KultPlus.com
Në Ambasadën e Kosovës në Berlin është hapur ekspozita e fotografit Arian Mavriqi, duke shënuar fillimin e Javës së Kulturës së Kosovës dhe 25-vjetorin e çlirimit të Kosovës.
Ambasadori i Kosovës, Faruk Ajeti, theksoi rëndësinë e kësaj dite historike, duke nderuar të gjithë ata që kontribuuan drejt çlirimit, lirisë dhe pavarësisë së Kosovës.
Ndërsa, autori i fotografive, Arian Mavriqi foli rreth punës së tij dhe emocionet që japin fotografitë anekënd Kosovës.
Mavriqi u shprehu mirënjohës që fotografitë e tij po prezantohen edhe në Berlin para publikut gjerman dhe diasporës shqiptare.
Ekspozita “Flasim përmes fotografisë” prezantoi peizazhe të mrekullueshme të Kosovës, të cilat shpërfaqin dhe zbulojnë thesaret natyrore të Kosovës.
Ekspozita do të jetë të hapur për publikun deri më 12 qershor, nga ora 12:00-15:00 në Ambasadën e Republikës së Kosovës në Berlin.
Ja çfarë shkruan Bajroni për shqiptarët në një letër dërguar nënës nga Preveza, më 1809:
“….. Të gjithë shqiptaret janë të lindur të ndershëm dhe besnik, janë të ashpër… por janë ndoshta raca më e bukur në botë për nga paraqitja. Gratë e tyre janë përherë një gjë fisnike, por burrat i përdorin si skllave, i godasin, pra me pak fjale janë si nen zgjedhë. Ato punojnë tokën, mbjellin dhe korrin. Merren me prerjen e drurëve në pyll e deri në rregullimin e rrugëve publike. Burrat janë te gjithë luftëtare. Lufta dhe gjahu janë të vetmet zeje me të cilat ata merren”. / KultPlus.com
Prej 27 e deri më 29 qershor do të mbahet Fetsivali “Mirëdira, dobar dan” në Beograd, festival që do të nisë me shfaqjen e njohur “Babai dhe Babai” me tekst të Jeton Neziraj e regji të Kushtrim Koliqit, shkruan KultPlus.
Edhe në këtë edicion do të ketë prurje të ndryshme artistike, kanë bërë të ditur organizatorët.
KultPlus jus jell të plotë njoftimin e organizatorëve.
“Mirëdita, dobar dan” është një platformë unike për shkëmbim kulturor, si dhe dialog mbi çështjet kritike që shmangen dhe neglizhohen. Shkëmbimi kulturor është një mjet i fuqishëm për të promovuar pajtimin dhe paqen e qëndrueshme, si dhe për të kapërcyer hendekun midis dy kulturave, dhe ne i ftojmë të gjithë të na bashkohen në këtë përpjekje,” tha Tijana Đuknić në emër të Iniciativës së të Rinjve për të Drejtat e Njeriut.
Festivali nisë hapjen zyrtare me shfaqjen e “Babai dhe babai”, një shfaqje teatrale nga dramaturgu kosovar Jeton Neziraj, me regji të Kushtrim Koliqit, e cila është planifikuar për të enjtën, më 27 maj, në orën 19:30 në “Dorćol Platz”.
Programi i debateve të festivalit do të trajtojë çështje që rrethojnë shkëmbimin kulturor midis Kosovës dhe Serbisë, duke i adresuar në mënyrë specifike ndalimet dhe pengesat brenda bashkëpunimit kulturor, akademik dhe artistik, si dhe trajtimin e efekteve të mbetura gjatë luftës. Debati hyrës, i titulluar “Normalizimi i moslejimit apo moslejimi i normalizimit: Pengimi i shkëmbimit kulturor” është planifikuar për të premten, më 28 qershor, në orën 17:00 në vendin “Miljenko Dereta” (Dobračina 55). Ky diskutim do të përqendrohet në ndalimet e ndryshme me të cilat përballen artistët, intelektualët dhe praktikuesit e kulturës. Kufizimet ekonomike, akademike dhe kulturore paraqesin pengesa për mirëkuptimin ndërkulturor, duke moslejuar normalizimin e marrëdhënieve midis dy shoqërive.
Debati i dytë, gjithashtu do të paraqesë edhe prezantimin e librit “Shënimet e krimbit Smolinski” nga shkrimtari i ri kosovar Azem Deliu, që shtjellon temat që kanë të bëjnë me trashëgiminë e luftës dhe ndikimet e saj bashkëkohore në marrëdhëniet Kosovë-Serbi.
Programi i festivalit të këtij viti përfshin edhe filmin “Vera ëndërron detin” nga regjisorja Kaltrina Krasniqi. Ky film debutoi në Festivalin e Filmit në Venecia dhe më vonë fitoi çmime në Festivalin e Filmit në Tokio dhe Goteborg, si dhe në “Festivalin e Filmit Zona e Lirë” të Beogradit. Shfaqja e filmit do të jetë në “Koska bar” (Dobračina 59) të shtunën, më 29 qershor, në orën 19:30.
Përveç kësaj, bendi i njohur kosovar “La Fazani,” i udhëhequr nga karizmatiku Arbër Salihu, do të performojë në “Elektropionir” (Cetinjska 15) të premten, më 28 qershor, në orën 21:00. Bendi arriti fitoren në konkurrimin e vitit të kaluar për zgjedhjen e përfaqësuesit të Kosovës në Eurovizion, pavarësisht se Kosova ende nuk është pranuar si pjesëmarrëse në këtë ngjarje.
Njëkohësisht, hapja e ekspozitës së artistes vizuale Ermira Murati, e njohur artistikisht si The Orange Girl, do të fillojë në orën 19:00 në “Endžio Hab” (Dobračina 4) po atë ditë. Veprat e Ermirës përcjellin mesazhe të veçanta politike, duke eksploruar temën e puthjes si një shprehje që është thelbësisht joneutrale.
Hyrja në të gjitha ngjarjet e festivalit është falas.
Edicioni i njëmbëdhjetë i festivalit “Mirëdita, dobar dan” është i organizuar me mbështetjen e madhe të Bashkimit Evropian dhe Fondacionit Rockefeller Brothers.
Ju lutemi gjeni bashkangjitur datat e edicionit të njëmbëdhjetë të festivalit “Mirëdita, dobar dan!.”
Edicioni i këtij viti i festivalit “Mirëdita, dobar dan” i organizuar nga Iniciativa e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR, Serbia), Integra (Kosovë) dhe Iniciativa Qytetare (CI, Serbia) do të prezantojë një përzierje unike të artit, kulturës bashkëkohore dhe diskutimeve domethënëse që hedhin dritë mbi tema historike kyçe, si dhe të orientuara drejt së ardhmes, veçanërisht të rëndësishme gjatë kësaj periudhe sfiduese për marrëdhëniet Kosovë-Serbi./ KultPlus.com
Në prag të koncertit “Michael Jackson: Historia dhe legjenda e mbretit të pop-it”, Teatri Kombëtar i Operas e Baletit po bën përgatitjet e fundit për këtë shfaqje që sipas tij, do të jetë e jashtëzakonshme.
Koncertit të datës 13 qershor, në sheshin “Rezistenca”, Durrës, i paraprijnë 2 ditë me prova për koncertin vokal-simfonik.
Pas dy koncerteve që korrën sukses të jashtëzakonshëm në TKOB, “Queen: Show must go on” dhe “Paganini in Jazz”, kompozitori dhe dirigjenti i famshëm italian Roberto Molinelli, vjen sërish në Tiranë dhe në Durrës për të sjellë një tjetër ikonë të muzikës botërore: Michael Jackson.
Hitet nga “Thriller”, “Beat it”, “Heal the World” e deri te “Billie Jean” do të ngrenë peshë zemrat e publikut, të interpretuara nga Orkestra Simfonike e TKOB-së, nën drejtimin e maestros Roberto Molinelli dhe vokalistëve Clarissa Vichi e Mattia Sciascia.
Artdashësit mund ta ndjekin këtë koncert edhe në Tiranë, më 14 qershor./atsh/KultPlus.com
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro gjatë vizitës në Baku, zhvilloi takime me personalitete të larta të turizmit dhe mjedisit nën kornizën e zhvillimit të qëndrueshëm dhe financave të gjelbra.
Azerbajxhani do të jetë vendi pritës i Samitit Botëror të Klimës COP29 këtë vit, nën temën “Financat e Gjelbra”.
Në takimin me ministrin e Ekologjisë dhe Burimeve Natyrore, Mukhtar Babayev, ministrja Kumbaro njoftoi se Shqipëria po punon për të prezantuar në sekretariatin e Konventës, Kontributin Kombëtar të Klimës.
Gjithashtu të dy ministrat dakordësuan për mundësi bashkëpunimi në modelet e turizmit të qëndrueshëm përmes zonave të mbrojtura dhe trashëgimisë kulturore.
“Shumë i vyer me takimi me ministrin e Ekologjisë dhe Burimeve Natyrore të Azerbajxhanit që do të presë këtë vit Samitin Botëror të Kilmës COP29 me temë “Financat e Gjelbra” e ku Shqipëria po përgatitet për prezantimin e Kontributit Kombëtar të Klimës në sekretariatin e Konventës”, u shpreh ministrja e Turizmit dhe Mjedisit.
Më tej, ministrja Kumbaro u takua me Fuad Naghiyev, drejtues i Agjencisë Kombëtare të Turizmit të Azerbajxhanit, ku diskutuan mundësi për të çuar përpara bashkëpunimin në fushën e turizmit që vendosëm gjatë mbledhjes së Komisionit Ndërqeveritar për Bashkëpunimin Ekonomik mes dy vendeve tona.
3190 vizitorë nga Azerbajxhani kanë vizituar vendin tonë gjatë vitit 2023, ose 130% më shumë se viti 2022, shifra që tregojnë potencialin e tregut azer përmes prezantimit të ofertës turistike shqiptare.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit ndodhet në Azerbajxhan në kuadër të mbledhjes së Komitetit Ndërqeveritar për Bashkëpunimin Ekonomik ndërmjet Shqipërisë dhe Azerbajxhanit./atsh/KultPlus.com
Më 11 qershor 1988 u nda nga jeta Gegë Marubi, fotograf dhe atdhetar i shquar.
U lind në Shkodër në vitin 1907 në familjen e fotografit të njohur Kel Marubi. Familja Marubi historisë së fotografisë shqiptare i ka dhënë kontributin më të madh të mundshëm.
Ata kanë kaluar nëpër duar mbi 15.000 foto, negativë që shënojnë ngjarjet më të rëndësishme të kohës, personalitetet me rëndësi, pamje nga jeta shqiptare, veshjet, kostumet, dasmat dhe tërë jetën etnografike shqiptare.
Muzeu Kombëtar i Fotografisë ”Marubi” në Shkodër është një thesar që përfshin një arkiv prej mbi 500 000 negativash, që përshkruajnë familjet, qytetarët, ushtarë, politikanë dhe tregtarët lokalë në Shkodër, momentet e përditshmërisë dhe ngjarjet historike nga mesi i shekullit XIX deri në fund të shekullit XX.
Ai ishte fotografi i fundit i familjes dhe vlerësohet si një nga fotografët më të shquar në Ballkanit të brezit të tij. /KultPlus.com
Shkrimtarja dhe përkthyesja e njohur shqiptare Helena Kadare ishte e ftuar mes vogëlushëve në “Kurthin e Piterpan”, ku ka folur për jetën e saj, karrierën dhe jetën familjare me bashkëshortin Ismail Kadare dhe dy vajzat.
Mes pyetjeve të shumta të fëmijëve drejtuar shkrimtares, njëra ishte pikante, pse gjeniu i letërsisë shqipe nuk kishte zgjedhur t’i dhuronte një unazë martese bashkëshortes.
Fakti që u pëlqente jeta moderne siç thotë ajo, duke u zhveshur nga petku i konservatorizmit, çifti Kadare nuk u pëlqente që në gisht të mbanin një unazë martese.
“Jo nuk më ka dhuruar sepse ne ishim një brez që e quanim veten shumë modern duke i përjashtuar këto zakone. Ishin ca zakone konservatore jashtë shijeve tona”, u shpreh Kadare.
Festivali Ndërkombëtar i Filmit “Dea Open Air” në edicionin e 11-të, vijon sot në ditën e tij të tretë me programin e filmit studentor, programin e filmit të shkurtër, filmi me metrazh të gjatë dhe programin Cine Co.
Filmat e këtij edicioni janë duke u shfaqur në disa vendndodhje. Përveç Amfiteatrit të Universitetit të Arteve, “Dea Open Air” do të shfaqë filma edhe në kinemanë e COD-it dhe në Kinema “Agimi”.
Në seksionin e filmit studentor konkurrojnë filmat “Mikrobi”, prodhim bullgar, “Turp”, prodhim armen, “Më pranë”, prodhim letonez, “Katja”, nga Federata Ruse, të cilat do të shfaqen në Kinema “Agimi”.
Në seksionin e filmit të shkurtër ka prodhime nga Kosova, Spanja, SHBA, Franca, Maroku etj. Ndërsa nga filmat e seksionit të metrazhit të gjatë, veçojmë filmin “Okarina” të Alban Zogjanit, 92`, prodhim i vitit 2023, i cili do të shfaqet mbrëmjen e sotme në Amfiteatrin e Universitetit të Arteve.
Ky edicioni i “Dea Open Air” do të sjellë në Tiranë 39 filma nga 25 vende të botës./atsh/KultPlus.com
Në Qendrën për Hapje e Dialog (COD) erdhi nëpërmjet poezisë dhe muzikës, vepra madhore e Ismail Kadaresë, me mjeshtërinë e aktorëve Anila Dervishi dhe Arbër Aliaj, shoqëruar nga tingujt e harpës nga Aida Kasmi dhe të flautit nga Enalda Gjoni.
Pas performancës të pranishmit patën kënaqësinë të ndiqnin filmin dokumentar “Frymëzime Kadareane” të skenaristit dhe të fabulistit të mirënjohur Ferit Lamaj, i cili e solli shkrimtarin dhe veprën e tij në një dimension tjetër.
Ismail Kadareja është cilësuar jo vetëm si shkrimtari më i mirë i letërsisë shqipe, por edhe ndër shkrimtarët më të mirë të letërsisë botërore bashkëkohore. Kadareja është përkthyer dhe botuar në shumë gjuhë të huaja, fitues i disa çmimeve letrare ndërkombëtare dhe i nominuar me dhjetëra herë për çmimin Nobel./atsh/KultPlus.com
Në Galerinë Qahili më 13 qershor do të bëhet hapja e ekspozitës së Rastislav Kostilník, “Arti përmes këndit të një diplomati”, si dhe nëpërmjet kësaj ekspozite do të bëhet edhe përmbyllja e rrugëtimit të tij si diplomat i zyrës ndërlidhëse të Sllovakisë në Kosovë.
Ceremonia e hapjes së kësaj ekspozite do të bëhet në 19:30./ KultPlus.com
11 qershor 2024
Poezi nga Nerimane Kamberi
Sot e njëzetepesëvjet
U çlirua Prishtina
“Disa kajshin moj nane,
disa knojshin,..”
Sot vjen era bli në kryeqytet,
atëhere vinte era barut.
“Disa vinin moj nane,
disa shkonin,…”
Sonte ndoshta do të ndriçohet qielli me fishekzjarr
E unë do të festoj e lirë në shesh, si e marrë
Me njëmbëdhjetë qershor njëmijëenëntëqindenëndhjetëenëntë,
isha refugjate në Shkup, Maqedoni
jo larg Kosovës,
jo larg Prishtinës./ KultPlus.com
Në restaurantin “Symphony”, të mërkurën më 12 qershor 2024, duke filluar në orën 19:00, do të mbahet edicioni i dytë “Mbrëmje poetike me poetët e Simfonisë”. Mbrëmja poetike, organizohet me rastin 25-vjetorit e Ditës së Çlirimit të Kosovës.
Vargjet e tyre do t’i lexojnë poetët: Ibrahim Berisha, Milazim Krasniqi, Sali Bashota, Lulzim Tafa, Binak Kelmendi, Osman Gashi, Naime Beqiraj, Aziz Mustafa, Bujar Tafa, Xhevahire Izmaku, Isuf Hoxha, Arben Veselaj. KultPlus.com
22 vjet më parë në Kosovë u vendosën 50 mijë ushtarë të NATO-s dhe bashkë me ta edhe administrata e përkohshme e Kombeve të Bashkuara.
Më 12 qershor të vitit 1999, pas 78 ditë bombardimesh të Aleancës Ushtarake Perëndimore të udhëhequr nga Amerika kundër caqeve ushtarake serbo-malazeze në Kosovë në Serbi dhe Mal të Zi, trupat e NATO-s hynë në Kosovë në misionin paqeruajtës që do të quhej KFOR, duke i dhënë fund luftës gati dyvjeçare midis popullsisë kryengritëse shqiptare të organizuar në radhët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe forcave okupuese ushtarake dhe policore serbo-malazeze.
Ushtarët e parë të NATO-s që hynë në Kosovë më 12 qershor ishin forcat speciale të Norvegjisë dhe ato të Shërbimit Special Ajror Britanik, duke u gjetur ballë për ballë me trupat e Rusisë të cilët një ditë më parë ‘befasisht’ kishin marrë Aeroportin e Prishtinës me qëllimin e ndarjes së Kosovës.Hyrja e ushtarëve të NATO-s hapi rrugën e kthimit në shtëpitë, tokën dhe vendin e tyre mbi një milionë shqiptarëve të Kosovës të degdisur refugjatë në dhjetëra vende dhe tre-katër kontinente të botës.
Në vijim, KultPlus risjell disa fotografi të 12 qershorit të vitit 1999. Fotografi këto që shfaqin emocionet e mëdha të qytetarëve të Kosovës, në ditën e çlirimit të vendit.
Fotografitë: Profili i Kenneth Andresen. / KultPlus.com
“Historia nuk është vetëm ajo që është shkruar në librat e historisë, por edhe ajo që ka mbetur në dosjet e arkivave, të panjohura dhe të papranuara për shumë vite.”
Çështja e Çamërisë është një histori komplekse dhe e dhimbshme. Kjo është çështja e një komuniteti kulturor me tradita të thella dhe rrënjë të forta në historinë e Shqipërisë, i cili është ndodhur nën goditjet e padrejta të historisë përgjatë shekullit të kaluar. Ky komunitet ka përjetuar periudha të dhimbshme që nga krijimi i shtetit shqiptar pas shpërbërjes së Perandorisë Osmane, gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe më pas nën regjimin komunist.
Këtë vit përkujtojmë 80 vjetorin e fitores mbi nazifashizmin në Shqipëri, që la gjurmë të pashlyeshme në historinë globale, evropiane dhe atë te rajonit. Në Shqipëri, kjo fitore mundësoi krijimin e një qeverie të re triumfuese mbi pushtimin, por që përfundoi në një tjetër diktaturë nën komunizmin e Enver Hoxhës. Sidoqoftë lufta dhe vuajtjet e popullit shqiptar gjatë kësaj periudhe u bënë pjesë e rëndësishme e ndërgjegjes kombëtare dhe kujtesës historike.
Lufta e Dytë Botërore solli një nga tragjeditë më të mëdha për popullsinë çame. Forcat greke kryen masakra të pamëshirshme ndaj çamëve, me rezultat eksodin dhe dëbimin e dhunshëm të tyre nga tokat dhe pronat e tyre. Megjithatë, për shumë vite, këto ngjarje nuk u dokumentuan dhe as u njohën siç duhet.
Dokumentimi i ngjarjeve të dhimbshme të eksodit çam ka qenë shumë i vonuar. Eksodi çam dhe masakrat që ndodhën gjatë dhe pas Luftës së Dytë Botërore kanë mbetur të errësuara në histori për një kohë të gjatë. Një nga arsyet kryesore është se bashkësia u shpërnda anë e kënd Shqipërisë, pa patur mundësi as te organizohej, as te udhëtonte për në shtëpitë e tyre.
Çamët nuk patën mundësi të artikulonin hapur identitetin dhe kërkesat e tyre etnike për shkak të censurës dhe kontrollit të rreptë politik gjate diktaturës komuniste. Çdo organizim politik apo shoqëror brenda komunitetit, ndonëse jetik për çështjen çame, ishte i ndaluar. Çdo udhëtim jashtë Shqipërisë, ndonëse për çamët ishte kthim në shtëpi, konsiderohej tradhti ndaj atdheut dhe dënohej deri në 15 vite burg apo dhe me pushkatim në vend. Çdo kërkesë kulturore për identitet ishte e pakonceptueshme në një shtet dhe shoqëri tërësisht të centralizuar.
Gjatë periudhës komuniste, përveç dëbimit nga trojet e tyre, çamët përjetuan kufizime serioze të lirive të tyre. Edhe pse regjimi komunist i njohu dhe i mbështeti integrimin e tyre ekonomikisht dhe shoqërisht, çamët nuk ishin në gjendje të artikulonin hapur identitetin dhe kërkesat e tyre etnike për shkak të censurës dhe kontrollit të rreptë politik.
Ekspozimi i dokumenteve arkivore nga AIDSSH lidhur me çamët është një hap i rëndësishëm drejt evidentimit të së vërtetës historike. Kemi mundur të evidentojmë një koleksion dokumentesh nga Fondi i Ish-Sigurimit të Shtetit që lidhen direkt me historinë e përzënies së çamëve nga tokat e tyre, dëmet ekonomike dhe masakrat e kryera ndaj tyre. Këto dokumente, që datojnë nga periudha para dhe pas Luftës së Dytë Botërore, përmbajnë raporte, relacione dhe statistika që hedhin dritë mbi një histori të fshehur për shumë kohë.
Në dokumentet e Drejtorisë së I-rë e Sigurimit të Shtetit, Fondi nr.4, gjejmë raporte dhe korrespondenca të ndryshme që flasin për masakrat e grekëve ndaj popullsisë çame. Ka statistika mbi refugjatët çamë, vrasjet dhe pronat që kanë lënë pas. Këto dokumente janë të një rëndësie të pazakontë, pasi sfidojnë narrativën e përgjithshme, dhe sjellin në pah një histori që duhet të njihet dhe të respektohet.
Arkivat përfaqësojnë një burim të pasur historik për të kuptuar periudhën komuniste. Arkivi i Autoritetit për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit të Republikës së Shqipërisë pas shfletimit të 200 mijë fletë dokumente, regjistra, kartela dhe të dhënave lidhur me bashkësinë çame vë në dispozicion të studiuesve dhe të interesuarve rreth 105 dosje nga tre fonde arkivore. Të gjitha këto dokumente janë burime historike me rëndësi të madhe kombëtare, që zbardhin jo vetëm çështje identitare të komunitetit çam, por edhe zbulojnë të vërteta që ndihmojnë në përmirësimin e marrëdhënieve ndërmjet Shqipërisë dhe Greqisë.
Besoj se ky koleksion arkivor ofron prova historike të reja dhe ndihmon në ruajtjen e trashëgimisë kulturore të çamëve, duke qene i rëndësishëm për disa arsye themelore. Së pari, këto dokumente ofrojnë prova historike mbi ngjarjet që shpesh kanë qenë objekt debati dhe mosmarrëveshje.
Së dyti, për çamët dhe pasardhësit e tyre, këto dokumente kanë një rëndësi të veçantë në aspektin emocional dhe identitar. Ato ofrojnë një dozë të drejtësisë historike dhe morale që ndihmon në ruajtjen dhe mësimin e historisë së popullit çam për brezat e ardhshëm.
Këto histori janë dhe një shembull i veçantë se si përvojat individuale të një grupi të caktuar pasqyrojnë dhe kontribuojnë në kuptimin e historisë kolektive. Dhe ndërsa shoqëria shqiptare përballet me sfidat për të ardhmen, historia e çamëve mbetet një element i rëndësishëm për të kuptuar kompleksitetin e përvojës historike të Shqipërisë dhe rajonit më gjerësisht.
Prandaj, dëshiroj ti ftoj të gjithë familjarët dhe të interesuarit të plotësojnë formularët e kërkesave ne AIDSSH dhe të njohin më mirë historinë e komunitetit çam përmes leximit të arkivit tonë dhe lidhjes se tyre dhe me arkiva familjare apo dhe me rrëfimet. Kështu plotësohet mozaiku në kohë i të vërtetave historike te kësaj bashkësie, si një hap i rëndësishëm drejt njohjes dhe drejtësisë për çështjen çame./tema/KultPlus.com
Himni i Kosovës, i quajtur “Evropa”, është kompozuar nga kompozitori Mendi Mengjiqi më 11 qershor të vitit 2008.
Edhe pse kur është kompozuar ka qenë me tekst, por kjo u pamundësua pasi që pakoja e Ahtisarit nuk lejonte një gjë të tillë.
Himni i Kosovës
O mëmëdhe i dashur, vend i trimnisë
Çerdhe e dashurisë
N`ty shqipet fluturojnë dhe yjet ndriçojnë
Vend i të parëve tonë
Ti qofsh bekue për jetë e mot
O nënë e jonë
Ne të dalim zot
O mëmëdhe i dashur, vend i trimnisë
Çerdhe e dashurisë
Tepelena vitet e fundit është kthyer në një destinacion për turistët vendas e të huaj.
Falë investimeve të kryera nga qeveria për rikonstruksionin dhe ndërtimin e disa akseve rrugore kjo zonë është kthyer në potencial turistik.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro ndau sot në rrjetet sociale pamje nga Lekdushi i Tepelenës, i cili ndodhet në verilindje të Kurveleshit të Sipërm, në një lartësi 950 metra mbi nivelin e detit.
Kumbaro tha se qilimi rozë që kanë shtruar lulet në Lekdush është një perlë mes maleve të Tepelenës.
Në zonat malore të jugut të Shqipërisë turistë nga vende të ndryshme përshkojnë shtigjet mes peizazheve të rralla natyrore./atsh/KultPlus.com
Festivali Ndërkombëtar i Poezisë, “Drini poetik”, i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, u organizua së bashku me Degën e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të Artistëve të Kukësit, në shenjë të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, më 9 e 10 qershor 2024, në Prishtinë, Prizren e Kukës.
Pas sesionit letrar “UÇK-ja në poezinë e sotme shqipe”, në program ishte “Vepra e hapur”, ku u përuruan gjashtë botime të reja, mes të cilave përmbledhja poetike “Shqipëri, zemra jonë!”, botim i ShShASh “Zëri i Mërgimtarit” në Novara të Italisë.
Në recensën e poetit, prozatorit e publicistit të mirënjohur, prof. Ndue Dedaj, me titull “Gjeografi e poetikës shqiptare”, lexuar nga Hamdi Hysuka, redaktori i librit, shkruhet:
Gjithmonë është bukur kur poetët mblidhen për të shqiptuar para njëri-tjetrit poezitë e tyre, si në një festival múze. Aq më shumë kur kjo ndodh në një vend të huaj, në këtë rast Italia. Edhe në mos paçin poezitë gjithnjë figurshmërinë e duhur artistike, kanë shpirtin shqiptar që vibron në vargje, duke të kujtuar dashurinë e rilindasve tanë të mëdhenj për Shqipërinë. Në këtë kuptim poezia që i kushtohet Atdheut është përherë e freskët, iluminuese, drithëruese. E tillë vjen dhe përmbledhja poetike “Shqipëri, zemra jonë!”, me zëra poetikë nga mbarë trojet shqiptare dhe diaspora, ku kemi në emigrim aq shumë poetë. Mbizotërojnë poezitë kushtuar Atdheut, Shqipërisë, Kosovës, Çamërisë, Preshevës, Tomorit, Rozafës, Reçakut, Lirisë, Pavarësisë, Skënderbeut, Nënë Terezës, Norës e Shotës, Nolit dhe Çerçiz Topullit, siç janë të ndjera poezitë për poetët martirë Blloshmi, Leka etj. Poezi ku rroket gjithë përjetime e përsiatje e djeshmja dhe sotmja, flamuri dhe heroizmi, stinët dhe motet, vendlindja dhe lapidarët, plisi e guri, lumi dhe deti, qyteti dhe fëmijëria, kitara dhe simfonia, njeriu dhe fjala, gruaja dhe dashuria, amaneti dhe iluzioni.
Renditja e poezive në këtë vëllim është bërë sipas vitit të lindjes së autorëve pjesëmarrës. Në poezinë “Atdheu im”, që hap librin, poeti vlonjat Myrteza Mara, këndon si një bard i hershëm motmotesh. Poetja e mirënjohur nga Kosova, Flora Brovina, që i bën nder çdo antologjie poetike shqiptare, mediton në poezinë “Thirrje Kosovës”. Shenjtëresha e mirësisë së botës ka frymëzuar aq shumë poetë shqiptarë, ndër ‘ta dhe Iliaz Bobajn, me poezinë “Ardhja e Nënë Terezës”. Myftar Gjonbalaj sjell përmes vargjeve epikën shqiptare të bjeshkëve të Plavës dhe Gucisë, aty ku për ‘të bora është më e bardhë se tjetërkund. Poeti matjan, Hamdi Hysuka, njëherësh veprimtar i palodhur dhe reporter i tubimeve letrare, është i lidhur shpirtërisht me vendlindjen dhe e poetizon atë mjeshtërisht, edhe në frymën e këngës popullore të trevës. Poeti Shyqri Galica, një emër i njohur në letrat shqipe në Kosovë e më gjerë, edhe si studiues i letërsisë e gazetar, ka fiksuar në poezinë e tij një ngjarje të pazankonshme, pandeminë, që si një “murtajë” e “tërmet” tronditi thellësisht jetën globale. Poeti i njohur, Petraq Risto, që shquhet për tingëllimën moderne të lirikës së tij, në poezinë “Mëngjesi” i thur himn lirisë. Poeti mirditas me ndjeshmëri të hollë dhe kulturë të shkruari, Ndue Lazri, në poezinë “Grua” i bën një himn të rrallë poetik femrës, kurse në poezinë “Pema e dashurisë” të befason me qasje figurative.
Poeti nga Drenica, Sokol Demaku, sjell lumin e tij poetik, si një metaforë e jetës që ikën e nuk kthen. Poetja durrsake, Trandafile Molla (Baja), i qaset Atdheut me mallin dhe dashurinë e mërgimtarit, duke u bërë zë i shqiptarëve që kanë emigruar si kurrë ndonjëherë në këto tridhjetë vjetët e fundit. Poeti përmetar, Lumo Kolleshi, e gjen motivin e spikatur poetik në jetën e të atit usta, që ndërtonte shtëpi për njerëzit, duke prekur si relike të çmuara muzeale çantën dhe veglat e tij të punës. Poeti kërçovar, Adem Xheladini, përmes një fabule artistike të gjetur dhe imagjinatës krijuese i qaset me origjinalitet poetit kombëtar at Gjergj Fishta, në njërin nga përvjetorët e tij të lindjes. Poetja Xhemile Adili i drejtohet qiellit, perëndisë që t’i falë një ëndërr, që ajo të shkruajë në fund të detit një emër që di mbi çdo gjë. Mjaft poetë të befasojnë me poezi të tyre të veçanta, për mënyrën e receptimit të dukurive dhe realizimin artistik të tyre, si: Astrit Lulaj, Diana Tabaku, Xhilda Dede, Rudina Çupi, Klodiana Kadillari, Neviana Shehi…
Mund të vazhdohet kështu me të gjithë poetët e kësaj përmbledhjeje poetike, mbasi secili sjell larmi motivesh nga jeta shqiptare. Motivet e atdheut askund nuk gjallijnë në shumë se në këto fletë. Dhe janë aq shumë gra dhe vajza në këtë libër që thurin vargje për atdheun, jetën, dashurinë. Ato vijnë veçanërisht nga Kosova. Motivet e tyre nuk janë të sajuara, por jetësore e njerëzore. Nuk ka cak për poezinë, se ajo hyn ashtu si dielli, si ajri kudo ku ka jetë, duke krijuar një himn atdhetarie e shqiptarie. Kjo është dhe gjëja më e rëndësishme e kësaj përmbledhjeje të gjërë me poezi. Megjithatë, aty-këtu vargjet rrokin dhe problematika sociale të tranzicionit, që duhet thënë se nuk e ngadhnjejnë, por e varfërojnë poezinë./botasot/KultPlus.com
Ministri i Ekonomisë, Kulturës e Inovacionit, Blendi Gonxhja publikoi të dhënat që vijnë nga institucionet e trashëgimisë kulturore (muzeume, kala e site arkeologjike) sa i përket vizitueshmërisë për 5 muajt e parë të vitit 2024.
Kanë qenë muzetë kombëtarë ata që kanë patur rritjen më të lartë të vizitueshmërisë me më shumë se 71%, krahasuar me një vit më parë. Muzetë kombëtarë janë vizituar nga 148,156 persona nga janari-maj.
Ndërsa vizitueshmëria në kalatë dhe monumetet e kulturës arriti në 60,1%, me 66323 vizitorë.
5-mujori i parë i vitit ka sjellë vizitorë të shumtë edhe për parqet arkeologjike, të cilat për periudhën janar-maj u vizituan nga 136,293 persona. Krahasuar me një vit më parë, rritja arrin në 53,3%./atsh/KultPlus.com
Vjollca Duraku
Me një koncert të mrekullueshëm të dhuruar nga pianisti italian me famë botërore, Giovanni Bellucci, të dielën mbrëma, është shënuar përmbyllja e edicionit të 14-të të festivalit “Chopin Piano Fest”, i cili për një muaj radhazi në skenën e Prishtinës solli artistë të shquar vendorë dhe ndërkombëtar, shkruan KultPlus.
Një lojë aq e rrallë si kjo e artistit Bellucci që përkundër kushteve aspak të përshtatshme në sallën interpretuese nga temperaturat e larta si dhe nga kushtet teknike, do të mbahet në mend gjatë nga publiku që kishte zënë çdo cep të Amfiteatrit të Bibliotekës Universitare.
“Nuk ka dhjetë pianistë si ai në botë; ai na kthen në epokën e artë të pianos”- thuhet në një kritikë të realizuar për artistin pasi ai kishte arritur kulmin nga një seri shumë e gjatë suksesesh në skenat ndërkombëtare. Giovanni Belluci ka interpretuar në auditoret, teatrot tradicionale dhe festivalet më të famshme në tërë botën.
Më i veçanti interpretim i tij konsiderohet paraqitja në “Hollywood Bowl” ku pati debutimin e tij amerikan para 18 mijë spektatorësh. Ai ka interpretuar edhe në “Sallën e Artë të Musikverein- Vjenë”, “Shoqërinë e Arteve Performuese të Uashingtinit”, “Sallën e Koncerteve Svetlanov në Moskë”, “Shtëpinë e Operës në Sidnei” etj.
Kapaciteti i madh artistik i tij, u pa nga afër edhe nga publiku i Kosovës, i cili në shenjë mirënjohjeje ngritej në këmbë pothuajse pas çdo pike interpretuese të tij. Një pamje shumë e qetë e artistit i rrinte shumë bukur një publiku të qetë po ashtu, i cili me shumë kujdes vërente çdo lëvizje mjeshtërore të tij. Lëvizjet e hatashme të gishtrinjëve, dhuronin tinguj aq të rrallë nga ku edhe shpalosej teknika e tij stilistike.
Ishin veprat “Fantasia e Fuga sul nome B-A-C-H”, “Leggenda n.2: San Francesco di”, “Paola che cammina sulle onde” nga F. Liszt që e hapën koncertin e 16-të të Chopin Piano Fest, dhe të fundit për këtë edicion, vepra këto të cilat konsiderohen më të vështirat në literaturën pianistike nga autori në fjalë.
Koncerti më tej vazhdoi me tinguj magjik me veprat: “On the 100 anniversary of the death of F. Busoni”, “Elegia n.4: Turandots Frauengemach (llgineceo di Turandot)” nga F. Busoni “Apres une lecture de Dante: Fantasia quasi Sonata. Dal ciclo Années de pelerinage, Deuxiéme annèe, Italie” nga F.Liszt, “Ballata n.1 in g- mol op. 23” nga F.Chopin, “Tristano e Isotta: Scena finale (isoldens Liebestod- La morte d’amore di Isotta; trascrizone di F. Listzt)” nga R. Wagner, “Le mal du pays. Dal ciclo Annèes de pèlerinage- Premiere annèe- Suisse”, “Rapsodia Ungherese n. 12, in cis-mol” nga Liszt dhe “Polonaise in As-dur op.53 “Eroica” nga F. Chopin.
Ky edicion i festivalit, për herë të parë dha edhe çmimin special në garën e artistëve të rinjë, të cilin çmim e rrëmbeu Eleonida Elezaj. Ndërsa në shenjë mirënjohjeje për punën e gazetarëve që për një muaj i ndoqën koncertet e “Chopin Piano Fest” u ndanë mirënjohje për mediumet: KultPlus, KTV, dhe RTK. Në këtë rast nuk u la anash edhe Komuna e Prishtinës.
Krejt në fund të koncertit në një prononcim për KultPlus,pianistja Alberta Troni, koncertin e quajti të jashtëzakonshëm, i cili sipas saj në vete ngërthente filozofi të thellë pianistike.
“Nata e sotme ka qenë një mrekulli në vete duke pasur parasysh që patëm një pianist brilant në skenë, i cili vjen për herë të tretë në Kosovë. Pjesa e parë ishte me veprat më kapitale dhe më të vështira të Franc Liszt që posedon literatura pianistike. Ai tregoi një predispozitë fantastike, imagjinare si pianist shumë i veçantë. Është një dimension tjetër si pianist. Ai komunikon me botën artistike me filozofinë e thellë të muzikës pianistike. Është shumë i veçantë dhe patëm kënaqësi që e dëgjuam. Edhe publiku ishte i qetë dhe ai e kishte atë qetësinë maksimale që të prezeantoj materialin e tij pianistik” është shprehur pianistja Troni.
Ajo më tej foli edhe për festivalin në përgjithësi, nga ku tha se secila mbrëmje kishte veçantinë dhe sharmin e vet.
“Festivali ka pasur laramani të artistëve dhe të repertorëve të ndryshëm, ka pasur muzikë vokale, muzikë pianistike, ansamble me shumë mbrëmje të bukura secila me atë veçantinë e vet, me vulën e vet të secilit shtet. Ishte me të vërtetë kënaqësi” është shprehur Troni.
Ndërsa artisti Giovanni Bellucci i cili në skenën vendore performoi për herë të tretë tha se në këtë koncet të dominuar nga fytyra të reja programi ishte komplet ndryshe në përbërje me vepra të Chopin dhe Liszt.
“Janë pianistë të mëdhenj të historisë muzikore. Chopin e admironte atë, ishin miq të afërt por pas disa ngjarjeve ata u shkëputën. Ndoshta sepse Liszt ishte personalitet shumë më ndryshe dhe Chopin ishte shumë më i ndjeshëm, por edhe karakter më i hapur. Muzika e tyre është krejt ndryshe, ndonëse eksplorojnë virtuozitet në piano. Ishte shumë interesante për mua t’i bëjë bashkë të dy në program”, ka thënë Bellucci.
Ndërsa drejtoresha artistike, Lejla Pula, artistin Bellucci e quajti mjeshtër të madh stilistik të veprave të romantizmit.
“Ishte vërtetë një koncert me vepra bravoroze, teknikisht, muzikalisht, me një imazh krejtësisht të veçantë tingullor të cilin e ka sjellë Giovanni Bellucci. Është shumë i veçantë në interpretimin e Chopin-it, Listz-it, Wagner-it, është mjeshtër stilistik i veprave të romantizmimit. Kërkesat muzikore e teknike ishin të jashtëzakonshme dhe unë jam shumë falënderuese që ky artist na nderoi me ardhjen e tij, ku së bashku patëm rastin të ndjekim këtë performancë të mrekullueshme” është shprehur drejtoresha Lejla Pula.
Ndërsa sa i përketë festivalit “ Chopin…’ ajo tha se është ndarë e kënaqur me artistët, për më tepër edhe nga performaca e atyre artistëve që vijnë nga shtete që ende nuk e kanë njohur shtetin e Kosovës.
“Ne kemi qenë shumë të kënaqur sepse përgjatë 16-të koncerteve kemi pasur audiencë të shumtë dhe interesim shumë të madh. Vet përbërja dhe artistët të cilët kanë ardhur kanë qenë të atij niveli sa që njerëzit mezi kanë pritur që të shijojnë performancën e tyre në skenën tonë. Përveç këtyre artistëve të ardhur nga e gjithë bota si nga Italia, Gjermania, Lituania, Londra, Rumunia, Shqipëria ne si politikë kulturore u kujdesemëm që të vijnë edhe artistë nga vendet që nuk e njohin shtetin e Kosovës si: Sllovakia, Tajlanda, Rumunia”, ka thënë drejtoresha duke potencuar se një pjesë e madhe e artistëve e kanë vlerësuar lartë kapacitetin e studentëve të Drejtimit të Muzikës.
“Ishte kënaqësi e madhe që ata artistë janë ndarë posaqërisht të kënaqur me audiencën tonë, me një audiencë të re e cila din të shpërblej, e cila duartroket, është shumë e vëmendshme dhe e cila e shijon vërtetë performancën. Ata janë ndarë shumë të befasuar. Gjatë masterklasave që i kemi mbajtur shumica prej tyre e kanë vlerësuar shumë lartë nivelin e studentëve tonë”, ka thënë drejtoresha Lejla Pula.
Ndërsa Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama duke parë nga afër kushtet jo të mira të sallës, tha se janë duke e bërë të pamundurën që sa më shpejtë të funksionalizojnë sallën koncertale në ndërtesën e “Gërmisë”.
“Ne po punojmë me hapa të mëdhenj me gjithçka kemi në dorë që ta transformojmë hapësirën e ndërtesës së “Gërmisë” në “Muze të Artit” dhe në sallë koncertale. Ju “lajmëroj sot që do të hapet ish-ndërtesa e Gërmisë në javën e ardhshme, ngase tani është në proces transformimi. Ky objekt do të jetë i hapur për qytetarët tanë për turistët si një “”Galeri e Artit””, shpreh kryetari Rama.
Kryetari Rama po ashtu i falënderoi edhe drejtoreshat e Festivalit “Chopin Piano Fest”, Lejla Pulën dhe Besa Luzhën për vizionin e tyre, i cili Prishtinën tashmë e ka shëndrruar në qendër të shprehjes artistike.
“Si kryetar i Prishtinës, sot ndodhem këtu jo vetëm si zyrtar, por si një bashkëqytetar i mahnitur nga magjia që krijohet edhe nga shpirtrat artistik të qytetit tonë dhe nga të gjithë ata që na vizitojnë nga vende të ndryshme. Ky festival ka qenë edhe mbetet si një simfoni e madhështisë me muzicient virtuoz me famë botërore, duke sjell këtu artistë prej skenave të ndryshme botërore, ku sonte kemi edhe Govanni Bellucci-n. Ne jemi dëshmitarë të përkushtimit të “Chopin Piano Fest” dhe të përpjekjeve të tyre të paluajtshme për të krijuar këtë kryevepër të shkëmbimit kulturor”, u shpreh kryetari Rama.
Edicioni i 14-të i Festivali “Chopin Piano Fest” i cili u realizua në datat 9 maj- 9 qershor, përveç Giovanni Belluccit në skenë solli edhe: Artem Yasynskyy, Saran Suebsantiëongse, Alberta Troni, Kosti Deti, Frabrizio Boso Quartet, Catalina Butccaru, Lucy Hall, Philipp Scheucher, Konstantin Manaev, François Dumont, Iliriana Gjoni, Milica Laloseviq, Petrit Çeku Quartet, Sofya Gulak, Ulpiana Alijaj, Zana Bdivuku-Basha, Nezahate Shala- Zeka, Denita Dedushaj, Nita & Malbora Krajku, Besart Shala, Dardan Gjinolli dhe shumë nxënës të pianos./ KultPlus.com
Prej vitesh, politika në Kosovë, për qëllime të veta, ka filluar të ngatërrojë qëllimisht fillimin e hyrjes së trupave të NATO-s në Kosovë nga 12 deri më 17 qershor 1999 me çlirimin jashtë fakteve historike dhe jashtë realiteve politike të kohës të përcaktuara me rezolutën 1244 të KS të OKB-së. Rasti më eklatant i këtij diskursi shfaqet 11 qershori si “ditë e çlirimit” e Prishtinës, kur dihet se po ketë ditë, në kryeqytetin e Kosovës, hynë forcat ruse dhe masakruan shumë shqiptarë.
Nga Jusuf Buxhovi
Më 10 qershor 1999 bota do të presë me interesim të madh dhe lehtësim ngjarjet që do të ndodhin në trekëndëshin Nju Jork – Kumanovë – Bruksel. Zgjidhja paqësore e çështjes së Kosovës shfaqej si pako e ndërlidhur, ku nënshkrimi i marrëveshjes tekniko-ushtarake midis gjeneralëve të NATO-s dhe atyre të Armatës Jugosllave në njërën anë, Rezoluta e Këshillit të Sigurimit 1244 në tjetrën anë, duhej të ndikonin te Komanda Supreme e NATO-s dhe sekretari gjeneral që të suspendohej fushata ajrore. Gjatë bisedimeve të gjata dhe të mundimshme midis ndërmjetësve ndërkombëtarë (Ahtisaarit, Talbotit dhe Çernomyrdinit) me Millosheviqin ishte arritur pajtimi që Rezoluta e Këshillit të Sigu-rimit të OKB-së të aprovohej çastin që do të merrej lajmi për nënshkrimin e marrëveshjes së Kumanovës dhe pas saj vinte edhe reagimi i NATO-s për suspendimin e përkohshëm të fushatës ajrore, në mënyrë që të krijoheshin kushtet për tërheqjen e verifikueshme të të gjitha forcave ushtarake dhe policore jugosllave nga Kosova bashkë me pajisjet dhe armatimet e gjithëmbarshme në një interval kohor prej shtatë ditësh.
Pas shumë e shumë zvarritjeve dhe “sqarimeve” për hollësi, me të cilat matej edhe kredibiliteti i një marrëveshjeje, në mbrëmjen e 9 qershorit, pikërisht në orën 23,45 minuta, në Kumanovë, u nënshkruar marrëveshja midis gjeneralëve të NATO-s dhe gjeneralëve jugosllavë, në mënyrë që pas njëzet minutash, pikë-risht më 10 qershor në orën 0,05 Këshilli i Sigurimit i OKB-së të aprovojë Rezolutën 1244 me të cilën përcaktoheshin që të gjitha hollësitë e vënies së përkohshme të Kosovës nën administrimin e OKB-së, që do të sigurohej nga Forca Ndërkombëtare e Sigurisë, hollësitë e së cilës u përcaktuan me aneksin II të Marrëveshjes së Kumanovës, që do të pranohet si pjesë zyrtare e këtij dokumenti.
Gjysmë ore më vonë edhe Sekretari Gjeneral i NATO-s, Havier Solana, dekretoi vendimin për suspendimin e përkohshëm të fushatës ajrore, por jo edhe të misionit mbikëqyrës që do të verifikonte tërheqjen e forcave jugosllave sipas marrëveshjes së Kumanovës. Me marrëveshjen e Kumanovës, NATO dhe Armata Jugosllave kishin formuar trupën e përbashkët të mbikëqyrjes dhe të verifikimit të të gjithë operacionit, që si do të shihet, do të funksionojë në tërësi në përputhje me këtë marrëveshje as pa më të voglin incident.
Ngritjen e dollive për marrëveshjen paqësore të zgjidhjes së krizës së Kosovës, që do të bëhet nga të gjitha anët, me të shpejtë do ta zbehë dhe madje edhe do ta ndalojë lajmi që do të vijë nga kompanitë e mëdha televizive botërore BBC, CNN, N-tv, Euronews dhe të tjera, me të cilin bëhej me dije se një batalion rus nga njësiti i misionit SFOR në Bosnjë dhe Hercegovinë sapo kishte kaluar urën e Drinës te Bjelina, ishte drejtuar për në Kosovë pa dijeninë e NATO-s dhe të faktorit ndërkombëtar që merrej me çështjen e Kosovës. Madje, njësia ruse, nuk kishte marrë as lejen paraprake nga komanda e SFOR-it në Bosnjë dhe Hercegovinë (për çdo lëvizje i duhej njoftimi katër muaj më herët), pos që kishte njoftuar se “në Kosovë shkonte me urdhrin e ministrit të mbrojtjes, Sergejev, që t’u bashkohej Forcës Ndërkombëtare të Sigurisë”.
Duket se lajmi do të ketë befasuar edhe kreun e NATO-s dhe vetë gjeneralin Klark, i cili do të njoftohet rreth lëvizjes së trupave ruse në drejtim të Kosovës, ani pse ai pranon se gjatë bisedave të fundit që i dërguari i tij në Moskë, gjenerali Foglesong, kishte pasur me gjeneral-kolonelin Ivashov, insistimet e tij që Rusët të kishin një sektor të veçantë nën mbikëqyrje – dhe madje atë të Veriut – ia ki-shin bërë të ditur orekset e tyre, por nga informatat që kishte nga ushtarakët amerikanë dhe ata të NATO-s që bisedonin me Rusët, nuk kishte fituar përshtypjen se këtë kërkesë, e cila kundërshtohej nga Amerikanët, ata do të fillonin ta jetësonin në mënyrë të njëanshme, pra dhunshëm. Kështu, çështja me të shpejtë do të alarmohet nga pikëpamja ushtarake po edhe ajo politike, njëherësh. Gjenerali Klark do të kontaktojë me gjeneralin Xhekson, komandantin e Komandës Europiane të Aleancës të Korpusit për Reagime të Shpejta, nga i cili do të kërkojë të merren të gjitha masat që Rusët të pengoheshin të hynin në Kosovë. Sipas tij nuk mund të merrej me mend që Rusët të okuponin aeroportin e Prishtinës. Gjenerlit Xhekson do t’i thotë se ”dëshiroj të sigurohem që KFOR-i atje të arrijë i pari. Nuk dëshiroj të përshëndetem nga një batalion rus, i cili pohon se dominon aeroportin, e pastaj të jemi të detyruar të zhvillojmë negociata me ta për shfrytëzimin e tij”.
Ato që gjenerali Ivashov, po atë mbrëmje, me mjaft arrogancë, i kishte deklaruar “se Rusia kishte vendosur të hipë në trenin e vet”, bënin me dije se Rusia, me anën e ushtarëve rusë që shkonin në Kosovë, kishte filluar të luftojë për sektorin e vet në Veri dhe jo vetëm për aq. Madje, ai kishte deklaruar se Rezoluta e Këshillit të Sigurimit të OKB-së 1244 nuk përcaktonte sektorë dhe as mandat se kush ishte përgjegjës për to, kështu që Rusia ia jepte të drejtën vetes, që nëse NATO dërgon në Kosovë 50 mijë ushtarë, atje të dërgojë një kontingjent prej 10 mijë ushtarësh.
Rreth qëllimeve ruse që në Kosovë të shkohet brenda gjashtë orësh, pra para NATO-s dhe atje të vendoseshin në sektorin e Veriut, gjenerali Klark njoftohet pas pak nga një thirrje telefonike e gjeneralit Georg Caseyt nga Moska, ku ai ’ia bënte me dije përmbajtjen e bisedës që kishte pasur para një ore me zëvendësministrin e jashtëm rus, Andrejev, i cili ia kishte konfirmuar fjalët e gjeneralit Ivashov se “rusët në Kosovë do të marrin sektorin që donë”.
Lajmet që do të vijnë nga Moska, për NATO-n dhe Perëndimin që përcillte me brengosje ato që po ndodhnin, do të jenë kundërthënëse dhe kjo do të pasqyrojë atë që më vonë do të sqarohet si përpjekje për realizimin e skenarit të fshehur të ushtarakëve rusë me Millosheviqin për ta ndarë Kosovën, plan ky që sipas të gjitha gjasave kishte funksionuar jashtë dijenisë së Jelcinit, edhe pse do të ketë të tillë që do të besojnë se ai kishte qenë i njoftuar, por ishte shtirur në pritje të përgjigjes që do ta merrte prej amerikanëve. Ato që mund të kuptohen nga gjenerali Klark, nga ndërmjetësuesi amerikan Talbot, gjeneralët e NATO-s, të cilët në Moskë kishin zhvilluar bisedime me gjeneralët rusë si dhe nga Çernomyrdini dhe Ivanovi, mund të kuptohet se ishte linja e ushtarakëve nacionalistë-komunistëve, të cilët nuk ishin nën mbikëqyrjen e qeverisë së Stepashinit, të cilët kryemëvete kishin përgatitur një skenar të fshehur me Millosheviqin dhe ushtarakët e tij që ta ndanin Kosovën në dy pjesë: në veriun serb dhe në jugun shqiptar. Zaten, ky opsion ishte i pranueshëm për Serbët dhe ata që nga koha e Qosiqit e këndej, disa herë Shqiptarëve u kishin dërguar sinjale se ishin të gatshëm të hynin në këtë lojë.
Ndërmjetësuesi Marti Ahtisaari, pas gjithë atyre që kishte pasur rastin të përjetonte gjatë takimeve me Rusët, kishte përshtypjen se gjeneralët rusë ishin destruktivë, dhe se ata punonin nën plaf dhe sipër tij. “Jo rrallë ndodhte që Çernomyrdini dhe Ivanovi, të mos kishin gjuhë të përbashkët me ushtarakët e Sergejevit dhe kjo sillte telashe”, thotë diplomati finlandez, i cili shfaqjen e ushtarëve rusë dhe okupimin e aeroportit të Prishtinës prej orës tre në mbrëmjen e 11 qershorit 1999 do ta shohë si pjesë të skenarit për ndarjen e Kosovës.
“Ushtarakët jugosllavë qëllimisht kishin zvarritur bisedimet e Kuma-novës, që të përgatiteshin për të depërtuar rusët në Kosovë para NATO-s. Midis ushtarakëve rusë dhe atyre jugosllavë ekzistonte plani që sapo të nënshkruhet marrëveshja teknike-ushtarake dhe të aprovohet rezoluta e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, ushtarët rus të marshonin drejt Kosovës për ta okupuar veriun në emër të së drejtës që të marrin pjesë në Forcën Ndërkombëtare të Sigurisë. Aeroporti i Prishtinës ishte zgjedhur, jo rastësisht, sepse ai paraqiste nyjën e infrastrukturës dhe të logjistikës ushtarake prej nga trupat ruse duhej të zbarkonin në të dhe njëherësh të pengonin NATO-n që të kishte një aeroport për të zbarkuar nga ajri.
Ato që Ahtisaari do t’i paraqesë si dyshime të hapura rreth skenarit të fshehur rus për okupimin e aeroportit të Prishtinës dhe sektorin rus në Veri, me të cilin do të ndahej Kosova në dy pjesë, gjejnë konfirmim tek vlerësimet e gjeneralit Klark, po edhe te disa burime të tjera, që do t’u referohen zhvillimeve dramatike të atyre ditëve, të cilat, megjithatë, epilogun e kënaqshëm do ta fitojnë në samitin e nivelit më të lartë amerikanorus të 18 qershorit 1999 në Helsinki midis Klintonit dhe Jelcinit, kur që të dy kryetarët do të merren vesh për partneritet rreth zgjidhjes së çështjes së Kosovës në vend të konfrontimit, pa marrë parasysh dallimet midis dy vendeve.
Para se të mbahet ky samit, dhe para se në relacionet Uashington-Moskë të ulen tensionet, të cilat plot dyzet e tetë orë do ta mbajnë botën në një gjendje, të ngjashme me atë të kohës së luftës së ftohtë, vlen të theksohen së pari tensionimet midis vetë strukturës së NATO-s (nga se komanda e saj supreme do të bllokohej nga konsensuset politike-nacionale), pastaj midis Aleancës Veriatlantike dhe Uashingtonit si dhe midis vetë amerikanëve. Gjenerali Klark, si komandant i përgjithshëm i NATO-s do të kërkojë qartësi dhe veprim, që Rusët të parandaloheshin që të hynin në Kosovë, qoftë edhe me anën e konfrontimit ushtarak. Shi për këtë arsyet gjenerali Xhekson, që ishte Komandant i Komandës Europiane të Aleancës të Korpusit për Reagime të Shpejta, kishte kërkuar që Rusëve t’u ndër-pritej rruga me anën e bllokadës ajrore. Kur për këtë kishte marrë njoftimin se nuk mund të operohej me njësitë e helikopterëve, sepse kjo binte në kundërshtim me marrëveshjen ushtarako-teknike të Kumanovës, të nënshkruar një ditë më parë, Klark kishte kërkuar që Rusët të ndaloheshin në hyrje të Kosovës. Por edhe kjo nuk kishte qenë e mundur ngaqë për një operacion të tillë trupave të NATO-s, po ashtu u duheshin mbi dhjetë orë që të depërtonin deri në Veri. Madje, ky depërtim nuk ishte pa probleme, sepse edhe për të duhej njoftuar Jugosllavët, të cilët kishin filluar tërheqjen e forcave të tyre dhe kishin bllokuar të gjitha rrugët nga Ferizajt e Prishtina në drejtim të Podujevës dhe kjo mund t’u shërbente si alibi për të ngadalësuar tërheqjen. Mbetej, pra që NATO të arrinte para Rusëve në aeroportin e Prishtinës dhe aty të bllokonte rrugët. Edhe ky opsion teknikisht nuk mund të realizohej, sepse trupave aleate u duheshin dy orë më shumë kohë që të arrinin para Rusëve atje, gjë që nuk e kishin në dispozicion. Gjenerali Klark kërkoi nga gjenerali Xhekson që eskadrilat e helikopterëve nga Shkupi të fluturonin drejt Prishtinës dhe të zbarkonin njësitë e desantit në aeroportin e Prishtinës, por edhe për këtë Xhekson do t’ia paraqesë mandatin që duhej të vinte nga Këshilli Ushtarak i NATO-s, sepse fjala ishte për një mision jashtë mandatit që kishin. Xhekson po ashtu do të bëjë me dije se ishte në kontakt me ministrin e mbrojtjes të Britanisë dhe për të vlente rekomandimi britanik, gjë që dukej se misioni i NATO-s ndodhej jo vetëm para një krize komanduese, por edhe konceptuale në çastet më kritike kur investimi shtatëdhjetë e gjashtë ditësh i operacioneve ajrore mund të shkonte huq nëse Rusët do t’ia përcaktonin kriteret konceptit të forcës mbrojtëse të sigurisë që duhej të stacionohej në Kosovë në kuadër të misionit ndërkombëtar siç e kishte përcaktuar rezoluta e KS të OKB-së sapo ishte aprovuar.
Këtu do të vijë deri te tonet e ashpra, sepse gjenerali Klark do të hetojë se gjenerali Xhekson, i cili për nga pozita ushtarake dhe komanda duhej t’u nënshtrohej urdhrave të tij, po bishtnonte urdhrat. Madje, një moment Xhekson do t’i thotë:
”Zotëri, unë nuk do ta filloj me urdhrin tuaj Luftën e Tretë Botërore!”
Gjenerali Klark, më vonë do të pranojë se kishte vepruar si ushtarak dhe jo si politikan. Por, ishte pesha e misionit dhe rëndësia që kishte, që e kishte shtyrë të mendonte si ushtarak dhe vlerëson se për këtë kishte të drejtë. Me këtë rast kishte harruar se kjo ishte një çështje që kërkonte zgjidhje politike. Sepse, konfrontimi me rusët, qoftë i një përmase të “eksesit” për momentin do të thoshte më shumë se çështje e prestigjit ushtarak. Andaj, autoriteti i komandës, pa marrë parasysh se çfarë mund të jetë ajo, i nënshtrohej autoritetit politik. Këtë do ta kuptojë gjenerali Klark gjatë atyre dy ditëve tejet të vështira, që ai i quan ndër më tensionueset me të cilat ishte ballafaquar në karrierën e tij të gjeneralit me katër yje. Kjo madje, atij do t’i kushtojë edhe me post, sepse do të jetë Pentagoni, me të cilin kishte pasur shumë telashe pikërisht pse operacionin ushtarak të NATO-s në Kosovë kishte dashur ta zgjidhte me mjete ushtarake, duke e pensionuar tre muaj para kohe.
Gjatë dyzet e tetë orëve të ardhshme, skena politike botërore sikur kishte kaluar nëpër një fazë të ringjalljes të luftës së ftohtë të së kaluarës, të kombinuar me politikën e paqes së ftohtë të së tashmes, që skenarit të fshehur të ushtarakëve rusë për ndarjen e Kosovës i kishte dhënë fund pikërisht me mjetet e saj. Uashingtoni dhe Londra, pra Klinton dhe Bler, menjëherë kishin rënë në kontakt me Jelcinin, siç kishte kontaktuar Ollbrajt me Ivanovin, dhe nga dorë e parë ishin njoftuar se nuk ishte ai që kishte urdhëruar nisjen e ushtarëve rusë për në Kosovës, por ishin ushtarakët, në krye me Ivashovin dhe të tjerët, që kishin vepruar pas shpinës së tij.
Se a ishte kjo qind për qind ashtu, për Klintonin dhe Blerin, nuk kishte rëndësi fare. E rëndësishme pra ishte që të veprohej me gjakftohtësi në mënyrë, që, në njërën anë të ndihmohej Jelcini, që të merrte përsipër punët, po qe se vërtet ishte se “ushtarakët i kishin dalë nga dora” dhe, në tjetrën anë, të neutralizoheshin ushtarakët rusë, po qe se ata përnjëmend Jelcinit i kishin dalë nga dora, në mënyrë që pa iu dhënë rasti për konfrontim me Perëndimin t’i thyenin dhëmbët nga brenda, siç kishte ndodhur para tetë vitesh kur Jelcini kishte fituar luftën me Jazovin dhe puçistët e tij.
Pasi që të jenë marrë vesh edhe hollësitë e tjera të planeve të invadimit ushtarak rus në Kosovë me 10 mijë ushtarë, që tashmë pritnin në Shën Petërbug për të fluturuar për në Prishtinë, Uashingtoni menjëherë do të marrë masat që aeroplanëve rusë t’u ndalohej hapësira e fluturimit. Kështu, Hungaria, Rumunia dhe Bullgaria do ta mbyllin hapësirën ajrore për aeroplanët rusë. Këto tri shtete që tashmë kishin raporte partneriteti me NATO-s, menjëherë do të ndihmojnë me mbylljen e hapësirës ajrore dhe me këtë Rusëve teknikisht u pamundësohej zbarkimi i mijëra ushtarëve në Prishtinë.
Se a e kishin ditur Rusët se do të mund të ballafaqoheshin me këtë bllokadë, edhe kjo lë për të dyshuar?
Gjykuar nga reagimet nervoze të Millosheviqit dhe të ushtarakëve të tij në Beograd në pritje të zbarkimit ajror të mijëra ushtarëve rusë në Prishtinë, mund të thuhet se gjeneralët rusë, jashtë kanaleve zyrtare, mund të kenë marrë miratimin e heshtur për fluturim nga gjeneralët rumunë apo bullgarë, që edhe ka mundur të jetë e maskuar si kërkesë për fluturime civile dhe të ngjashme, por pa garanci se hapësira ajrore e këtyre dy vendeve do të mund të mbetej e hapur po qe se do të pasonte ndërhyrja e kreut politik ndaj atij ushtarak, që atë ta mbyllë, siç do të ndodhë.
Nga ato që do të merren vesh pak më vonë, gjendja megjithatë kishte qenë dramatike dhe me tensionime të larta midis Uashingtonit dhe Moskës, ngaqë dukej se gjeneralët rusë, së paku për disa orë, kishin dalë jashtë mbikëqyrjes së Jelcinit. Ata, edhe përkundër njoftimit nga Hungaria, Rumania dhe Bullgaria se nuk u lejoheshin fluturimet, kishin nisur dy aeroplanë ushtarakë “Antonov” me mbi katërqind ushtarë në drejtim të Kosovës. Nga Shën Petërbugu, për dy orë e gjysmë kishin arritur në hapësirën e Ukraninës, dhe pasi që mbi të do të jenë sjellë edhe një orë, do të zbresin në Soçi të Krimesë. Mbetet e paqartë se ndërprerja e fluturimit të aeroplanëve rusë në drejtim të Kosovës a ishte bërë pse kishin qenë të detyruar këtë ta bënin nga kërcënimi se mbi hapësirën ajrore të Hungarisë, Rumanisë apo të Bullgarisë do të pengoheshin të fluturonin qoftë edhe me dhunë, apo pse më në fund, Jelcini kishte kthyer situatën në duart e veta dhe ushtarakët puçistë ishin bindur se NATO nuk e kishte për mahi, por ndaj tyre do të përdorej forca? Vetë Perëndimi, pra SHBA-të dhe NATO nuk kishin dhënë kurrfarë detajesh rreth asaj pse dhe si aeroplanët rusë kishin kthyer fluturimin, meqë askujt nuk i shkonte për shtati që gjendjen ta tensiononte. E rëndësishme ishte se Uashingtoni dhe Moska kishin kaluar testin e parë të vështirë që nga koha e krizës së Kubës e këndej.
Meqë opsioni i dërgimit të trupave ruse nga ajri ishte parandaluar, ndërsa në rrugë tokësore po ashtu ishte i pamundur, ushtarakëve rusë që kishin depërtuar në Kosovë, gjatë kalimit nëpër Serbi duke u përshëndetur dhe celebruar nga klerikët ortodoksë serbë si shpëtimtarë – dhe po atë natë, pasi që në Prishtinë ishin pritur si çlirimtarë nga mijëra serbë, që do të harbohen fare (do të vrasin disa qytetarë të Prishtinës dhe do të terrorizojnë shumë e shumë të tjerë pa ngurruar që t’ua vejnë zjarrin dhe shumë shtëpive të tyre) – nuk do t’u mbetet tjetër pos që të nesërmen në mëngjes të depërtojnë në aeroportin e Prishtinës dhe atje të shkëputur, të mbyllur dhe të rrethuar nga forcat e NATO-s, të mbesin pa ujë dhe ushqime.
Megjithatë, nisja e Rusëve për Kosovë dhe depërtimi i tyre në Prishtinë mbrëmjen e 11 qershorit 1999 dhe pastaj pozicionimi i tyre në aeroportin e Prishtinës, në Sllatinë në mëngjesin e të nesërmes, nuk kishte qenë vetëm brengë e NATO-s dhe e perëndimorëve, por edhe e Shqiptarëve. Veçmas njësive të “Ush-trisë Çlirimtare të Kosovës” nga Zona Operative e Llapit, të cilat mbikëqyrnin rrugët nga duhej të kalonin Rusët. Edhe pse po atë ditë Zona Operative e Llapit ishte njoftuar për marshutën e Rusëve, me ç’rast ushtaraku britanik pranë kësaj Zone kishte bërë me dije se UÇK nuk duhej të ndërmerrte kurrfarë veprimesh luftarake meqë kjo ishte çështje e NATO-s, njësitë operative të Zonës së Llapit, të stacionuara në Koliq, pa respektuar urdhrin e oficerit ndërlidhës të NATO-s, kishin zbritur në Prishtinë dhe disa orë para se të hynin trupat ruse, ishin futur në qytetet. Me këtë rast, në një gjendje të plotë të gatishmërisë luftarake, ishte përcjellë lëvizja e Rusëve për të vepruar nëse ajo do të dilte nga marshuta që kishte NATO, pra arritja në aeroport, duke kaluar nëpër qendër të Prishtinës, e cila kishte dalë jashtë mbikëqyrjes kur trupat ruse ishin futur në Prishtinë dhe atje ishin pritur nga mijëra serbë të entuziazmuar, të cilët kishin kryer disa krime në qendër të Prishtinës, duke vrarë disa shqiptarë, por që pas dy orësh ishin lar-guar në drejtim të Aeroportit, ku edhe kishin arritur para forcave të NATO-s dhe ishin pozicionuar atje. UÇK ishte ndaluar që të reagonte në këtë rast, gjë që kjo nuk do të ndodhë të nesërmen, kur do të ketë një “fërkim” me një njësit të UÇK-së nga zona e Drenicës, i cili me të shpejtë ishte ndërprerë pas ndërhyrjes së gjeneralit Xhekson.
Gjatë atyre tri ditëve kritike, ku do të provohet pafuqia e ushtarakëve rusë që të kërcënojnë botën dhe të diktojnë kushte, siç kishte ndodhur dikur – politika qeveritare ruse nëpërmes Ivanovit dhe zëvendësministrit Andrejev, po edhe në-përmes kryeministrit të papërvojë, Stepashin, i cili ditë më parë nga ana e Jelcinit kishte zëvendësuar nacionalistin Andropov – me të shpejtë do të korrigjojë atë që, si thuhej, kishin dashur ta prishnin ushtarakët e Sergejevit të kryesuar nga gjenerali Ivashov.
Ivanovi nga fillimi i shfaqjes së krizës së ushtarëve rusë do të deklarojë se fjala ishte për “një gabim”, dhe se Rusët nuk do të hyjnë në Kosovë pa marrëveshje me NATO-n dhe para kohe. Madje, ai do t’i telefonojë dy herë sekretares amerikane të shtetit, Ollbrajt, se Rusët nuk kishin kurrfarë qëllimesh të tjera pos atyre që tashmë ishin harmonizuar me Perëndimin rreth Kosovës, ndërkohë që çështja e sektorit rus dhe prania e tyre në mision duhej të rregullohej bashkërisht dhe me marrëveshje. Edhe përkundër këtij premtimi, trupat ruse pas mesnate do të futen në Kosovë dhe do të arrijnë në Prishtinë. Depërtimi i tyre nëpër Serbi dhe hyrja në Kosovë, që do të rikthejë gjakun nëpër rrugët e Prishtinë, shikuar shkëputur dhe jashtë atyre që politika lëvizte nëpër kuluaret e fshehura, sikur paralajmëronte se kriza e Kosovës po ashpërsohej, pikërisht atëherë kur pritej që pas marrëveshjeve dhe Rezolutës së KS të OKB-së, të ndodhte e kundërta. Por, do të shihet se kriza e paraparë dhe e paramenduar nga disa, qoftë edhe për kal-kulime të vogla, (lëre më që asaj nuk mund t’i përjashtohen qëllimet siç ishin ato për ndarjen e Kosovës), do të mungojë.
Perëndimi në krye me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, që kishte udhëhequr me sukses fushatën ajrore kundër forcave ushtarake dhe policore serbe në Kosovë, do t’ia dalë që me mjaft gjakftohtësi të menaxhojë krizën e parë të Kosovës, pasi që ajo të përmbyllet me marrëveshjet e paqes si dhe të fitojë legjitimitetin në forumin më të lartë botëror. Në Helsinki ministrat e jashtëm e të brendshëm amerikanë dhe rusë, Ollbrajt – Kohen dhe Ivanov – Sergejev, do të nënshkruajnë marrëveshjet rreth modaliteteve të përfshirjes së trupave ruse në misionin ndërkombëtar në Kosovë, e cila nga Uashingtoni dhe Moska zyrtare do të përshëndetet si hap i rëndësishëm drejt rikthimit të mirëbesimit midis dy vendeve, me çka mosmarrëveshjet lidhur me Kosovën dhe krizën e saj liheshin pas. Marrëveshja amerikano-ruse rreth dizajnimit të strukturës së sigurisë që do të marrë përsipër përgjegjësinë për kohën kalimtare, pra atë të vënies së Kosovës nën protektorat ndërkombëtar, tregon për rëndësinë e problematikës së Kosovës në nivel botëror dhe për rëndësinë e përmasave të çështjes së saj. Kjo, pra, e bën edhe më komplekse luftën e Perëndimit për Kosovën.
(“Nato në Kosovë dhe trupat ruse në Prishtinë”, shkëputje nga libri “Kosova 1945-1999”, përfshirë edhe në versionin anglisht)./KultPlus.com
Shqipëria, me peizazhet e saj të larmishme dhe koston e përballueshme të jetesës, është një destinacion ideal për pushime verore unike dhe ekzotike, shkruan Jeanne Zisou në një artikull të botuar në të përditshmen franceze “Public.fr” .
Vera ka ardhur dhe ju po kërkoni një destinacion unik dhe të lirë? Mos kërkoni më tej, Shqipëria është vendi i duhur për ju.
E vendosur në Ballkan, Shqipëria është vend i kontrasteve.
Ajo ofron pasuri kulturore dhe natyrore të ruajtura ende nga turizmi masiv.
Me plazhet e saj të kristalta, malet madhështore dhe trashëgiminë historike magjepsëse, Shqipëria është një destinacion që ia vlen të zbulohet.
Por, të udhëtosh drejt Shqipërisë do të thotë edhe të gëzosh një kosto jetese shumë të përballueshme.
Qoftë për akomodimin, ushqimin apo aktivitetet, buxheti juaj i pushimeve nuk do të shtrëngohet.
Nga Tirana, kryeqyteti dinamik, në fshatrat piktoreske të Rivierës Shqiptare… çdo cep i vendit është plot me thesare të fshehura.
Ne ju rekomandojmë të vizitoni vendin mesdhetar dhe të shijoni një përvojë ekzotike këtë verë.
Zbuloni Tiranën dhe rrethinat e saj
Filloni aventurën tuaj në Shqipëri me kryeqytetin e saj, Tiranën.
Ky qytet i gjallë dhe plot ngjyra është zemra kulturore dhe politike e vendit. Mos e humbisni një shëtitje në Sheshin Skënderbej.
E vendosur në qendër të qytetit, ajo është e rrethuar nga muzetë, xhamitë dhe ndërtesat historike.
Shëtisni nëpër zonën e Bllokut, dikur i lejuar vetëm për elitën komuniste, sot një vend për jetën e natës dhe kafenetë më në tendencë.
Vizitoni Bunk’Art 1 dhe Bunk’Art 2 në lartësitë e qytetit. Këta dy bunkerë janë dëshmitarë të vërtetë të historisë.
Sot të shndërruar në muze historikë dhe bashkëkohorë.
Rrethinat e Tiranës ofrojnë gjithashtu një arratisje të mrekullueshme. Mes tyre, ai i malit të Dajtit, i aksesueshëm me teleferik.
Me të mbërritur atje, shijoni panoramën befasuese të qytetit dhe maleve përreth.
Për një zhytje në historinë mesjetare, vizitoni Kalanë e Krujës, rreth një orë larg me makinë.
Eksploroni Shqipërinë, mes plazheve dhe mbetjeve antike
Riviera Shqiptare shpesh krahasohet me bregdetin francez. Megjithatë, ajo është një perlë e vërtetë e ruajtur ende.
Me plazhet idilike dhe ujërat bruz, Shqipëria është destinacioni ideal për pushime relaksuese.
Vendpushimet bregdetare të Dhërmiut dhe Himarës janë veçanërisht të njohura për atmosferën e tyre qetë.
Por, mbi të gjitha, peizazhet e tyre që të lëne pa frymë.
Për adhuruesit e natyrës dhe emocioneve, ofrohen aktivitete të ndryshme ujore ose thjesht të shijoni diellin në rërën e imët.
Mbi të gjitha, mos e humbisni një vizitë në qytetin e Sarandës.
Saranda është porta hyrëse për në mbetjet antike të Butrintit, i listuar si një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Ky qytet i lashtë greko-romak është një domosdoshmëri për adhuruesit e historisë dhe arkeologjisë.
Shqipëria është një destinacion që ndërthur sharmin, diversitetin dhe aksesueshmërinë.
Pavarësisht nëse jeni një adhurues i kulturës, natyrës apo relaksit, ky vend ka diçka për të kënaqur të gjitha dëshirat tuaja.
Peizazhet e tij të larmishme, trashëgimia e pasur dhe mirëpritja e ngrohtë e bëjnë atë një vend ideal për pushime.
Përveç kësaj, udhëtimi në Shqipëri është sinonim i ofertave të favorshme.
Çmimet mbeten shumë konkurruese në krahasim me destinacionet e tjera evropiane.
Ndaj, për këtë verë, guxoni të jeni aventurier dhe nisuni për të zbuluar Shqipërinë. Nuk do të zhgënjeheni!/atsh/KultPlus.com