Gazeta britanike “The Guardian” ka shkruar rreth festivalit “Mirëdita, Dobar Dan”, i cili këtë vit ishte planifikuar të mbahej në Beograd, mirëpo është anuluar nga shteti serb, të cilët nuk kanë lejuar mbajtjen e këtij eventi.
“The Guardian” shkruan se grupet e të rinjëve nga Kosova dhe Serbia, të cilët organizojnë ngjarjen kulturore “Mirëdita, Dobar Dan” akuzojnë Ministrinë e Brendshme të Serbisë, që nuk i kanë mbrojtur nga kërcënimet.
“Organizatorët e një festivali të krijuar për të promovuar shkëmbimin kulturor midis Kosovës dhe Serbisë thonë se autoritetete Beogradit janë dorëzuar ndaj presionit nga grupet e huliganëve, duke ndaluar ngjarjen e këtij viti”, shkruhet në artikull.
Në një deklaratë të lëshuar pasditën e së enjtës, ditën që ishte planifikuar të fillonte festivali, policia e Beogradit përmendi shqetësimet e sigurisë si arsye për anulimin e festivalit.
“Gjatë pranisë sonë në zonën ku duhej të mbahej festivali nën mbikëqyrjen e policisë, huliganët arritën të vendosin një dry në hyrjen e pasme, duke krijuar në mënyrë efektive një situatë ku njerëzit mbahen peng para Ministrisë së Brendshme”, thanë organizatorët në një deklaratë.
Disa ditë para fillimit të festivalit, serbët kishin shkruar “Dil jashtë” dhe “Ju nuk jeni të mirëpritur”, në hapësirat e jashtme në vendin ku do mbahej festivali.
Këtë vit, festivali “Mirëdita, Dobar Dan” do të festonte 10-vjetorin e saj, e iniciuar në vitin 2014 për të kapërcyer ndarjet etnike të intensifikuara nga lufta e viteve 1998-1999 në Kosovë.
Muajin e kaluar, tensionet u rritën nga një rezolutë për të shënuar 11 korrikun si një ditë ndërkombëtare për gjenocidin e vitit 1995 në Srebrenicë të Bosnjës dhe Hercegovinës.
“Fatkeqësisht ndalimi i festivalit ishte shumë i parashikueshëm”, tha dramaturgu Jeton Neziraj, drama e të cilit Babai dhe Babai do të hapte manifestimin të enjten.
“Për gjashtë vitet e fundit politika serbe ka bërë shumë përpjekje për ta paraqitur çdo bashkëpunim kulturor mes Kosovës dhe Serbisë si kalë troje, duke e stigmatizuar atë për qëllime të brendshme populiste”, tha Neziraj për Guardian.
Kryetari i bashkisë së Beogradit, Aleksandar Shapiq, tha në fillim të këtij muaji se ai ishte “shprehimisht” kundër mbajtjes së festivalit në qytetin e tij, duke pretenduar se organizatorët e tij po falsifikonin historinë duke mohuar se Kosova ishte serbe./KultPlus.com
Bregdeti i Adriatikut vijon të mbetet një nga destinacionet më të kërkuara nga turistët vendas e të huaj, të cilët e zgjedhin jo vetëm për plazhet e gjera ranore, por edhe për lagunat e turizmin e natyrës.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga një pjesë që mbetet ende për t’u zbuluar përgjatë bregdetit të Durrësit.
“Një nga sekretet e bukura të Adriatikut në Durrës”, shkruan kryeministri, ndërsa ndan pamjet spektakolare nga bashkimi i detit me lagunën.
Me një ofertë të plotë turistike, Shqipëria është vendosur në “top” destinacionet e përzgjedhura nga turistët e huaj edhe këtë vit.
Më shumë se 3.3 milionë turistë të huaj vizituan vendin tonë në 5 muajt e parë të vitit, ndërkohë që vetëm në muajin maj Shqipëria u vizitua nga rreth 974 mijë turistë të huaj./atsh/KultPlus.com
Klubi i nivelit të dytë London City Lionesses, tashmë në pronësi të biznesmenes amerikane Michele Kang, kanë njoftuar për nënshkrimin e kapitenes së ekipit të Suedisë, Kosovare Asllani, transmeton KultPlus.
Asllani bashkohet si lojtare e lirë pasi ka luajtur për AC Milan sezonin e kaluar. Ajo ka nënshkruar një kontratë dyvjeçare me opsion për një të tretën. Asllani tha: “Jam i lumtur t’i bashkohem London City Lionesses dhe pres me padurim të kontribuoj drejt suksesit të ekipit. Jam shumë i emocionuar nga aspiratat e ekipit dhe mezi pres të takoj bashkëlojtarët e mi dhe tifozët.” London City Lionesses u formuan në vitin 2019 si një shkëputje e pavarur nga Lionesses e njohur Millwall, dy herë fituese e Kupës FA të Grave në vitet 1990.
Me qendër në qytetin Kent të Dartford, klubi në fakt nuk i luan ndeshjet e tyre në shtëpi në qytetin e Londrës. Sot, klubi njoftoi gjithashtu se do të merrte terrenin e tyre të stërvitjes dhe do të zhvendoste ndeshjet në shtëpi në stadiumin Hayes Lane me kapacitet 5,000, shtëpia e Bromley FC.
Në dhjetor 2023, klubi u ble nga biznesmenja Michele Kang, tashmë pronare e Washington Spirit në Ligën Kombëtare të Futbollit të Grave dhe tetë herë kampione evropiane, Olympique Lyonnais. Shtatë muaj më parë, Kang kishte shpallur ambicien e saj për të “krijuar të parën në llojin e saj organizatën globale të futbollit të grave me shumë ekipe”.
Ajo kishte premtuar të shtojë skuadra të ardhshme në Evropë, Amerikë dhe Azi, duke thënë se “çdo klub do të ruajë identitetin e tij të vendosur, duke respektuar trashëgiminë e tij dhe bazat e komunitetit. Pronësia e re do të vazhdojë të investojë strategjikisht për të përmirësuar infrastrukturën dhe për të rritur bazën e tifozëve për çdo klub”. Përfitimi kryesor i modelit të një entiteti është grumbullimi i njohurive specifike për lojën e grave. “Resurse të rëndësishme do t’i kushtohen në mënyrë qendrore zhvillimit të aftësive që do të ndahen në të gjitha ekipet si shkenca dhe teknologjia e performancës, analitika e të dhënave, kërkimi global dhe zhvillimi i stafit sportiv.”/KultPlus.com
Miti i sajuar i Kosovës, klerofashizmi serb dhe shteti i Kosovës…
Jusuf Buxhovi
Para 35 vitesh në Gazimestan, para turmës një milionëshe serbe, me fjalët se “pas gjashtë shekujsh, prapë gjendemi para betejave dhe në beteja, të cilat nuk janë të armatosura, por sado që të tilla nuk përjashtohen”, Milosheviqi, hapi kapitullin e përgjakshëm të rrënimit të Jugosllavisë me pasoja tragjike për popujt e saj.
Në këtë ditë, në tribinën e Gazimestanit, para kryesisë së shkërmoqur jugosllave dhe sy botës së hutuar me ato që po ngjisnin me trashëgimin e Titos, u promovua “vozhdi” serb i reinkarnuar nga Lazari i Kosovës që ta rikthejë “lavdinë histotorike serbe” dhe, si tha, “misionarizmin e serbëve për ta mbrojtur qytetërimin europian” (kuptohet nga shqiptarët pushtues të tokave të shenjta serbe)!
Po ato ditë, diku afër Gazimestanit, dr. Ibrahim Rugova, asokohe kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, në një intervistë historike dhënë magazinit gjerman “Der Spiegel”, ndër të vetmit, në emër të ndërgjegjes intelektuale, historike, kulturore dhe politike (ndonëse pa mandat të saj), ia ktheu përgjigjen kërcënimeve të Millosheviqit drejtuar shqiptarëve po edhe të tjerëve në festën klerofashishte të Vidovdanit serb.
Me pak fjalë, kundërpërgjigja e Dr Rugovës Millosheviqit, në të përjavshmen më të fuqishme gjermane dhe europiane të kohës, ishte se në mars të atij viti, në ditën e 23-të, Millosheviqi, me tanke dhe në rrethanat e gjendjes së jashtëzakonshme, rrënoi autonominë e Kosovës, si njësi federative. Me këtë bëri puç ndaj kushtetutës jugosllave. Ky veprim nga shqiptarët shikohet si ripushtim i Kosovës, mbas atij të vitit 1945. Me këtë rast Rugova tërhiqte vërejtjen serbëve se “sa herë ndonjë popull i vogël, e të tillë janë edhe serbët, kanë provuar të vejnë hegjemoni në Ballkan, kanë përfunduar tragjikisht”.
Pra, orgjia klerofashishte serbe e qershorit të vitit 1989, përfundoi siç parashikonte dr Rugova në magazinin gjerman. Por nga këndvështrimi i sotëm historik, Gazimestani nxori në pah dy nga akterët më të rëndësishëm të saj, që shënuan epoka me kah të kundërt.
Në njërën anë, Millosheviqin – humbës të saj, i cili në vitin 2003, si president i mbetjes jugosllave, përfundoi në Trtibunalin Ndërkombëtar të Hagës për krime lufte kundër njerëzimit ku edhe vdiq gjatë procesit në vitin 2006.
Dhe, në tjetrën anë – dr Ibrahim Rugovën, si lider historik të shqiptarëve, i cili, me themelimin e LDKs-ë më 23 dhjetor të vitit 1989, me mandatin e votës së lirë nga zgjedhet presidenciale dhe parlamentare në vitin 1992 dhe 1998, mori përgjegjësinë historike të rezistencës institucionale (me shtetin paralel) deri te ajo e armatosur, e cila solli ndërhyrjen ushtarake të NATO-s nga 24 marsi deri më 10 qershor 1999.
Historia, midis demistifikimit të mitit të sajuar serb të Kosovës për qëllime hegjemoniste dhe të lirimit të Kosovës prej tij që për epilog pati shtetin e pavarur të Kosovës të shpallur më 17 shkurt 2008, mund të thuhet se fillimin e fundit e pati më 28 qershor 1989 në Gazimestan.
Ky kapërcim i jashtëzakoshëm historik, megjithatatë, ka lënë prapa frymën e klerofashizmit serb, i cili, në çdo Vidovdan, përpiqet që në Kosovë, ta mbajë të gjallë mitin mesjetar të “Kosovës djep historik serb”, sadoqë realiteti (shteti i Kosovës dhe përkatësia perëndimore e shqiptarëve) e ka zhvlerësuar deri në anakronizëm!/KultPlus.com
Emina Cunmulaj së fundi ka vizituar komunën e Ulqinit ku është takuar me kryetarin, Genci Nimanbegu, përcjell KultPlus.
Cunmulaj nëpërmjet një postimi në Facebook tha së diskutuan rreth një frymëzues që synon fuqizimin e grave, duke u siguruar që ato të marrin mbështetjen dhe mundësitë e nevojshme për sukses.
Në vijim, KultPlus u sjell njoftimin e Emina Cunmulaj:
Gjatë vizitës time të fundit në Komunën e Ulqinit, pata nderin të takoj kryetarin Genci Nimanbegu.
Ne u angazhuam në diskutime rreth një projekti frymëzues që synon fuqizimin e grave, duke u siguruar që ato të marrin mbështetjen dhe mundësitë e nevojshme për sukses.
Gjithashtu folëm për bashkëpunime të mundshme në turizëm, arsim, shëndetësi dhe shkëmbim kulturor midis shtetit të Floridës dhe Ulqinit.
Për më tepër, ne rikonfirmuam përkushtimin tonë ndaj misionit të Fondacionit Emina’s Hand, duke theksuar përkushtimin tonë për të ofruar mbështetje domethënëse dhe të qëndrueshme për komunitetin lokal./KultPlus.com
Tuneli i Llogorasë, një ndër veprat më të mëdha publike, afërsisht 20 km në jug të Vlorës, me vlerë investimi 142 milionë euro dhe me impakt të drejtpërdrejtë në gjithë ekonominë e vendit, do të jetë i hapur për pak ditë për qarkullimin e mjeteve.
Kryeministri Edi Rama publikoi sot në rrjetet sociale pamje nga tuneli, të cilin e përshkuan teksa udhëton drejt Dhërmiut në jug.
“Për Dhërmi nga tuneli spektakolar i Llogorasë. Edhe pak ditë hapja për qarkullimin e lirë”, u shpreh Rama.
Më herët, Kryeministri ka njoftuar se ky tunel do të përurohet në 5 korrik 2024, duke shkurtuar distancën nga Dukati në Palasë nga 30 minuta në vetëm 7 minuta.
Me një gjatësi prej afro 6 kilometrash, tuneli kryesor është i veshur me beton dhe i pajisur me sistemet komplekse të drenazhimit, ventilimit, mbrojtjes kundër zjarrit dhe tymrave, ndriçimit, thirrjeve të emergjencës dhe sinjalistikës.
Gjithashtu tuneli është i pajisur në secilën anë me trotuare 1.17 m të gjerë. Tuneli kryesor është 7.70 m i gjerë dhe 4.70 m i lartë, si dhe i pajisur me sistem ajrimi, si dhe me një sistem të kullimit të urave nëntokësore dhe atyre sipërfaqësore.
Ndërsa tuneli ndihmës lidhet me tunelin qendror me 11 dalje, 5 prej të cilave janë dalje për automjete, ndërkohë 6 të tjerat janë për aksesin e këmbësoreve.
Lartësia e tunelit kryesor është 4. 7 m ndërkohë që gjerësia e gjithë rrugës 7.7 m. 1.7 m janë të vendosura si trotuar për të gjitha rastet e emergjencës siç parashikohet në kodin e sigurisë. /atsh/ KultPlus.com
Poezi nga Giovanni Giudici Shqipëroi: Arjan Th. Kallço
Vendose në vargje jetën, shkruaje Besnikërisht, pa heshtur për Asnjë veçanti, pamjen e të gjallëve Por mos harro se shikimi nuk është Dije, as fuqi, por qesharake Një dëshirë tjetër që të jesh vetvetja. Poshtë dhe sipër botës lidhen Bashkëfajësi të brendësisë, duke shigjetuar shikime Paktesh. Dhe të pranishmit shfaqen Në cepin e parmakëve të ndërmjetëm: I duartrokasin, i vajtojnë të dyja kuptimet E sublimes – poshtërsinë, famën. Pastaj shkruaj në vargje se vdekja Është më e mundshme sesa lindja Dhe në çdo rast qenia më shumë se fjala…/KultPlus.com
Shtëpia ku ndërroi jetë ikona e bukurisë, Marilyn Monroe është shpallur monument historie nga autoritet amerikane.
Vendimi i cili u morr nga Këshilli i Qytetit të Los Angjelosit do t’i lejojë autoritetet të mbrojnë këtë ndërtesë të vendosur në lagjen e pasur Brentwood.
“Nuk ka asnjë person apo vend tjetër në qytetin e Los Anxhelosit që të jetë aq ikonë sa Marilyn Monroe dhe shtëpia e saj në Brentwood”, tha këshilltarja e qytetit, Tracy Park.
Vetëm disa muaj para vdekjes së saj, Monroe i tha një gazetari për revistën “Life” se i pëlqente sa private ishte shtëpia, duke refuzuar të lejonte fotografin të bënte foto.
Në këtë shtëpi, aktorja u gjet e pajetë vetëm gjashtë muaj më vonë për shkak të mbidozës së ilaçeve në moshën 36-vjeçare./KultPlus.com
Poezi e shkruar nga ADRIENNE RICH / Titulli origjinal: DEDIKIM / Përktheu Beti Njuma
E di që po e lexon këtë poezi vonë, para se të lësh zyrën tënde me të vetmen llampë të verdhë dhe një dritare që nxin në plogështinë e një ndërtese të zhytur në qeti kur ora e pikut ka kaluar me kohë. E di që po e lexon këtë poezi në këmbë, në një librari larg oqeanit në një ditë të hirtë fillim pranvere, flokë të lehtë dëbore degdisen mes hapësirave të pamata të rrafshirave përreth. E di që po e lexon këtë poezi në një dhomë ku ka ngjarë shumë më tepër nga ç’mund të durosh ku një lëmsh çarçafësh dergjen amullt mbi shtrat dhe valixhja e hapur flet për arrati por ende s’mund të largohesh. E di që po e lexon këtë poezi ndërsa metroja ngadalëson shpejtësinë, para se të rendësh nëpër shkallë drejt një dashurie të re që jeta kurrë s’ta fali. E di që po e lexon këtë poezi nën dritën e televizorit, ku shfaqen pandalur imazhe pa zë, ndërsa pret lajmet e fundit mbi intifadën. E di që po e lexon këtë poezi në një sallë pritjeje me sytë që ndeshin vështrime të huajsh që të panjohur do mbeten.
E di që po e lexon këtë poezi nën dritën e neonit me mërzitinë e të rinjve që ndihen të përjashtuar, që në moshë shumë të re vetëpërjashtohen. E di që po e lexon këtë poezi me shikim të turbullt: xhamat e trashë të syzeve t’i zmadhojnë gërmat përtej çdo kuptimi e ti prapëseprapë vazhdon të lexosh ngase edhe alfabeti i çmuar është. E di që po e lexon këtë poezi në kuzhinë teksa ngroh qumështin, me një fëmijë që të qan mbi supe dhe një libër në dorë, sepse jeta është e shkurtër dhe ti etje ke. E di që po e lexon këtë poezi që nuk është në gjuhën tënde domethënien e disa fjalëve nuk e di, ndërsa të tjerat të ngasin të vijosh leximin dhe unë dua të di cilat janë. E di që po e lexon këtë poezi në pritje që diç të dëgjosh, e mëdyshur mes hidhësisë dhe shpresës, që mandej t’u kthehesh detyrave që s’mund t’i refuzosh. E di që po e lexon këtë poezi sepse nuk ke tjetër ç’të lexosh, aty ku ke ngecur, lakuriq siç je.
Qeveria e Kosovës sot do të mbajë mbledhjen e 211-të, me fillim nga ora 14:00.
Njëra ndër pikat e kësaj mbledhje pritet të jetë shqyrtimi për ndalimin e TikTokut në të gjitha institucionet shtetërore, njofton Klankosova.tv.
“Shqyrtimi i Propozim-vendimit për ndalimin e funksionimit të shërbimeve të Rrjetit Social “Tik Tok” në të gjitha Institucionet e Republikës së Kosovës”, thuhet tutje në dokumentin e qeverisë.
Armët kishin pushuar qysh në nëntorin e vitit 1918, por Lufta e Parë Botërore u mbyll zyrtarisht shtatë muaj më pas. Gjermania i quajti të padrejta vendimet e marra, por i miratoi me protesta të mëdha.
Shpresat e Philipp Scheidemann për rrethana lehtësuese mbetën të paplotësuara. Kancelari i shquar i Gjermanisë, i cili kishte dalë nga revolucini, i konsideronte të papranueshme vendimet e marra në Konferencën e Paqes në Paris. “Cila do të ishte ajo dorë që nuk do të ishte tharë nëse do ta vinte vendin në pranga të tilla?”, thoshte socialdemokrati. Scheidemann, i cili më 9 nëntor 2018 kishte shpallur Republikën e Vajmarit. Ai përshkruante me këto fjalë gjendjen mbisunduese në vendin e tij.
Traktati i Paqes rezultoi si një hipotekë e rëndë për demokracinë e re. Rajhu gjerman ishte i detyruar të paguante miliarda si reparacione lufte, humbi kolonitë në Afrikë, Azi dhe Oqeanin Paqësor dhe duhej t’u dorëzonte shteteve të tjera edhe 13 përqind të territorit: Alsace-Lorraine shkoi në Francë, një pjesë e madhe e Prusisë perëndimore iu dhanë Polonisë. E veç kësaj, fuqitë fitimtare të udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara, Britania e Madhe, Franca dhe Italia, i shpallën Gjermaninë dhe aleatët e saj përgjegjësit e vetëm për luftën. Ata i kishin “detyruar” kundërshtarët e tyre të futeshin në luftë dhe ishin përgjegjës për “të gjitha humbjet dhe dëmet e tyre”.
Gjermania detyrohet të nënshkruajë
Më 28 qershor 1919, u vulos Traktati i Paqes në Pallatin e Versajës, pranë Parisit, pa nënshkrimin e kancelarit gjerman, Scheidemann, i cili sapo kishte dhënë dorëheqjen. Por Gjermania u detyrua më pas ta nënshkruante, edhe pse nuk pajtohej fare me të. Fituesit e luftës e kishin kërcënuar se do ta pushtonin me trupa.
Renania ishte tashmë e pushtuar që nga armëpushimi i 11 nëntorit 1918. Për shkak të kushteve të ashpra të Traktatit të Versajës, në perceptimin gjerman ishte një “paqe e diktuar”. Historiani nga Marburgu, Eckart Conze, thotë se gjermanët nuk u përfshinë fare në bisedimet e paqes dhe nuk kishin fare gisht në hartimin e traktatit.
Edhe pse Gjermanisë iu vunë kushte të vështira, ajo mundi të mbetej një shtet komb i fuqishëm në mes të Evropës. Përveç kësaj, reparacionet e vendosura në fillim u modifikuan për shkak të paaftësisë së Gjermanisë për të paguar. Gjermania arriti ta ulë shumën prej 132 miliardë Markash që vendosën fuqitë fitimtare në vitin 1921 deri në 36 miliardë. Në vitin 1932 pagesat u pezulluan komplet për shkak të Krizës Botërore, kujton Conze, një moment së paku pozitiv ky për Gjermaninë.
Djathtistët dhe Hitleri
Kundërshtarët djathtistë të Republikës e përdorën Traktatin e Versajës si një instrument “për të luftuar demokracinë dhe për ta shkatërruar atë”, thotë Conze. Vrasjet politike nuk ishin të rralla. Viktima më e famshme ishte Ministri i Jashtëm, Walter Rathenau, i cili u qëllua në 1922 nga ekstremistët e krahut të djathtë në Berlin. Për ta liberaldemokrati ishte një simbol i urryer i të ashtuquajturës “politikë të përmbushjes” kundër fuqive fitimtare të Luftës së Parë Botërore.
Traktati i Versajës nuk e realizoi dot shpresën për paqe të qëndrueshme. Me ardhjen në pushtet të Adolf Hitlerit, koha e vetëpërmbajtjes së gjermanëve mori fund. Nazistët u armatosën, megjithëse nuk u lejohej, dhe krijuan aleanca të reja me vende fashiste si Italia dhe Spanja. Politika paqësuese e Britanisë nuk pati rezultat. Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk luanin më një rol aktiv në Evropë. Dhe Lidhja e Kombeve, e themeluar nën Traktatin e Paqes, u tregua shumë e dobët për të parandaluar katastrofën e ardhshme globale.
Conza thotë se së paku, pas Luftës së Dytë Botërore, u nxorën mësime më të mira: nën udhëheqjen e SHBA-ve u krijuan “organizata shumëpalëshe dhe një sistem ndërkombëtar me bazë rregullash”. Ky rend duket se u përhap në të gjithë botën pas rënies së Murit të Berlinit në vitin 1989 dhe në fund të Luftës së Ftohtë. “Sot, megjithatë, bota përballet me më shumë sfida se kurrë më parë.” Një nacionalizëm i ri dhe unilateralizëm, ushqyer nga populizmi dhe autoritarizmi, kërcënojnë stabilitetin e rendit ndërkombëtar. Presidenti francez Emmanuel Macron paralajmëron për “demonët e vjetër” të periudhës së dy luftërave, të cilët janë zgjuar sërish. “Kjo është një tjetër arsye pse ‘Versaja’ sërish na duket kaq afër” thotë Conze/DW. / KultPlus.com
Është 1 dhjetori i vitit 1958. Kjo është një foto historike nga Ded Jakova. Si edhe të tjera foto, kjo është dëshmimi i një ngjarjeje që tregon se Shkodra i përkiste kryeqendrave evropiane të artit dhe kulturës, aristokracisë së atyre qyteteve që shkruan faqet e shkëlqimta të artit.
Kjo është një foto, por më shumë se si një e tillë është tregues se cila ishte Shkodra, ku kremtohej si një festë, me pjesëmarrjen e gjithë qytetit, vënia në skenë e operës së parë shqiptare. Ishte koha kur kryeqendra e kulturës hidhte një hap të guximshëm në një nga gjinitë më të vështira të artit, atë të veprës operistike.
Nuk jemi në Vjenë, në Paris, në Romë, Berlin, Londër apo Barcelonë, jemi në Shkodër dhe “Mrika” është e para vepër operistike shqiptare, me muzikë të Prenk Jakovës dhe libret të Llazar Siliqit. Jemi aty ku shkodranët prijnë në hapin e madh të shoqërive të emancipuara, ku ndodh gjithçka, por edhe festohet ardhja në jetë e një opere
Opera “Mrika” është nistorja ma e kurajshme e një gjeniu, e cila kërkonte me ngulm ta përfshinte Shkodrën dhe krejt Shqipërinë në rendin e shoqërive aristokratike. “Mrika” ishte opera e parë në historinë e artit muzikor shqiptar, të cilën Prenk Jakova e shkroi në bashkëpunim me libretistin Llazar Siliqi dhe regjisorin e njohur shkodran Andrea Skanjeti. Më 1 dhjetor 1958 u shfaq premiera e operës së parë shqiptare, “Mrika”. Shfaqja e parë si dhe tetëmbëdhjetë të tjera në vazhdim u dhanë në teatrin “Migjeni” të Shkodrës, interpretuar nga muzikantët e këtij qyteti, nën drejtimin e mjeshtrit Prenk Jakova. Pas një viti, më 1959, opera u shfaq në Teatrin e Operas dhe Baletit, Tiranë, duke u bërë pjesë e rëndësishme e fondit të artë të repertorit të këtij institucioni.
Shkodra ka ken e ka për me mbet qyteti ku ndodhin ngjarje të mëdha, ku çdo tentativë politike për ta denigruar atë, është thjeshtë një dashakeqësi që do të dështojë me përçmim. / Albert Vataj. / KultPlus.com
Një ilustrim origjinal me bojëra uji është bërë artikulli më i vlefshëm i Harry Potter i shitur ndonjëherë, shkruan BBC.
Vepra u shit në ankand në Shtetet e Bashkuara të Amerikës për 1,9 milionë dollarë.
Vepra artistike për edicionin e parë të “Harry Potter dhe Guri i Magjistarit” të JK Rowling është shitur për më shumë se trefishin e çmimit të pritur.
Ajo u hodh në ankand për herë të parë në vitin 2001, përpara se të përfundonte seria e librave, për 85 750 sterlina.
“Ky është me të vërtetë vizualizimi i parë i Harry-t dhe Botës së Magjistarëve”, tha Kalika Sands nga shtëpia e ankandeve ”Sotheby’s”.
Vepra e artit pritej të shitej nga 400 000 deri në 600 000 dollarë, që sipas ”Sotheby’s” ishte vlerësimi më i lartë i parashitjes për një vepër të lidhur me Harry Potter.
Të mërkurën, u deshën gati 10 minuta për të përfunduar oferta.
Identiteti i blerësit nuk u zbulua.
Artisti Thomas Taylor, ishte vetëm 23 vjeç në vitin 1997 kur krijoi imazhin ikonik të Harry Potter-it që qëndronte përballë ”Hogwarts Express”, trenit që do ta çonte magjistarin e ri me syze në botën e magjistarëve.
Taylor, i cili u rrit në Uells, ishte një nga njerëzit e parë që lexoi dorëshkrimin e librit origjinal të Harry Potter, i cili shiti miliona kopje dhe krijoi një ekskluzivitet fitimprurës që përfshinte filma dhe parqe tematike.
Ai shkroi në faqen e tij të internetit se po punonte në një librari për fëmijë në Kembrixh në vitin 1996, kur u frymëzua t’u dërgonte shembuj të veprave të tij artistike botuesve, përfshirë Bloomsbury, të cilët më pas ia besuan punën e Potterit./KultPlus.com
Më 9 tetor 1940 lindi në Liverpul një djalë që më pas u bë një legjendë, John Lennon. Yoko Ono dhe ish-“The Beatles” u takuan për herë të parë gjatë një performance të Ono në “Indica Gallery” në Londër, më 9 nëntor 1966. Nisën të frekuentohen dy vjet më vonë. Kjo letër është një dëshmi e vyer e dashurisë së tyre.
“Në 10 vjetët e fundit kemi arritur të kuptojmë se çdo gjë që dëshironim ishte e përkohshme, e mirë apo e keqe, në një mënyrë apo në një tjetër. Vazhduam t’i thoshim njëri-tjetrit se në një nga këto ditë duhet të organizoheshim dhe të dëshironim vetëm gjëra të mira. Më pas lindi fëmija ynë. Ishim shumë të lumtur dhe në të njëjtën kohë ndiheshim shumë përgjegjës. Tani dëshirat tona do të ndikonin edhe mbi të. E ndjemë se kishte ardhur koha mos të debatonim më, por të rishikonim mekanizmat tona të dëshirave, duhej të bënim pastrim me themel në mendjen tonë. Ishte një detyrë e madhe.
Rastiste të gjenim në dollapin e madh të mendjes sonë gjëra që nuk e dinim që i kishim. Duke bërë pastrime, nisëm të vinim re shumë gjëra që nuk rrinin mirë në shtëpinë tonë. Ishte një raft që as nuk duhej të ishte aty fare; një tablo që kishte filluar mos të na pëlqente dhe ishin dy dhoma të zymta që u shndërruan në plot dritë e ajër kur hodhëm poshtë murin që i ndante. Nisëm të pëlqenim bimët dhe të mendosh që në fillim ishim të bindur se ato na vidhnin ajrin. Nisëm të vlerësonim ritmin e shfrenuar të qytetit që zakonisht na bezdiste. Bënim shumë gabime dhe ende bëjmë. Në të shkuarën kemi harxhuar shumë energji për të kërkuar diçka që mendonim se e donim, na kërkonin që të rrezikonim për ta pasur, për të zbuluar më pas që s’e donim fare. Një ditë morëm një rrebesh shiu çokollatash nga njerëz nga e gjithë bota. “Çfarë janë këto gjëra? Ne nuk hamë gjëra të ëmbla. Kush i ka kërkuar”? Sa kemi qeshur! Zbuluam se kur të dy dëshironim një gjë njëkohësisht, realizohej më shpejt.
Filluam gjithnjë e më shumë të dëshironim dhe të luteshim. Gjërat që i kishim dëshiruar në të shkuarën, duke bërë shenjën e paqes, tani i kërkojmë përmes dëshirave. Nuk e bëjmë më sepse kështu është më thjesht. Të dëshirosh është më efikase se të valëvitësh flamuj. Funksionon. Është si magji. Magjia është e thjeshtë, është reale. Sekreti është ta dish që është e thjeshtë dhe jo ta vrasësh me rituale të përpunuara që janë shenjë pasigurie. Kur dikush është i inatosur me ne, i pikturojmë në mendjen tonë një aureolë përreth kokës. Dhe ai ndryshon qëndrim? Epo, s’i dihet. Por, dimë se kur ia vizatojmë aureolën befas na ngjason me një engjëll. Kjo na ndihmon të kemi ndjenja për njerëzit, të kujtojmë se secili ka një mirësi brenda vetes dhe se të gjithë ata që vijnë te ne janë engjëj të maskuar që na sjellin dhurata e mesazhe nga universi. Magjia është logjike. Provojeni ndonjëherë!
Kemi ende shumë rrugë për të bërë. Me sa duket, sa më shumë pastrime bëjmë aq më shpejt funksionon procesi i të dëshiruarit dhe marrjes. Shtëpia tani është bërë shumë e rehatshme. Sean është i mrekullueshëm. Bimët rriten. Macet përkëdhelen. Qyteti shkëlqen, qoftë diell, shi apo dëborë. Jetojmë në një univers shumë të bukur.
Çdo ditë jemi mirënjohës për plotësinë e jetës sonë. Nuk është eufemizëm. E dimë se qyteti, shteti dhe bota po përballen me kohë të vështira dhe mbretëron terrori. Por dielli ende shkëlqen, ne jemi ende bashkë dhe mes nesh mbizotëron dashuria. Po ashtu edhe në qytetin tonë, në vendin tonë dhe në botë. Nëse dy persona si ne jetojnë jetën e tyre siç bëjmë dhe ne çdo mrekulli është e mundur. Është e vërtetë, në këto momente do të bënte punë një mrekulli shumë e madhe. Dua të them, ta vlerësosh kur të ndodh dhe të jesh mirënjohës. Fillimisht manifestohen në formë të reduktuar, në përditshmëri, por më pas rrjedhin si lumenj e oqeane.
Gjithçka do të shkojë mirë! E ardhmja e botës është në duart e të gjithëve ne!
Billie Eilish është bërë artistja e tretë që arrin 100 milionë dëgjues mujor të Spotify dhe ajo e bëri këtë me vetëm 82 këngë.
Këngëtarja dy herë fituese e Oskarit, 22 vjeçe, pason The Weekend, i cili kryeson listën me 107 milionë dëgjues mujorë në platformën e transmetimit të muzikës dhe Taylor SWift, e cila ka 102 milionë dëgjues mujor të Spotify.
Të dyja kanë mbi dyfishin e numrit të këngëve në Spotify sesa Eilish, me këtë të fundit që ka vetëm 82 këngë në platformë. Ajo gjithashtu bën histori si më e reja që arrin 100 milionë dëgjuesit mujorë.
Në fillim të këtij viti, Eilish u bashkua me Stevie Wonder, Robert Smith, Nicki Minaj dhe më shumë se 200 artistë për të nënshkruar një letër të hapur që kërkonte ndalimin e përdorimit Inteligjencës artificiale në industrinë e muzikës.
Kjo çoi në disa nga kompanitë më të mëdha rekord në botë që të paditnin dy kompani fillestare të inteligjencës artificiale.
Ata pretendojnë se Inteligjenca Artificiale po shfrytëzojnë në një shkallë pothuajse të paimagjinueshme veprat e regjistruara të artistëve./KultPlus.com
Unë u ktheva Për të parë një lot që mund të bjerë kudo Nuk u ktheva Për të hyrë në një buzëqeshje Nuk u ktheva Për të provuar se kam ditur gjithcka As për të hequr një kokrrizë pluhuri Që rëndon pezull mbi hapsirën e moskuptimit Unë nuk u ktheva Për të ndier tingujt dhe frymëmarrjen e emocionit Nuk do të kthehesha Për të marrë çka më takonte Nuk u ktheva te ditët që lashë Se e dija që ishte e pamundur Nuk do të kthehesha Për të provuar po atë gjë Që kanë jetuar të tjerët
Sot pas orës 14:00, Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut ka pranuar njoftim verbal nga Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë për ndalimin e të gjitha ngjarjeve në kuadër të festivalit “Mirëdita, Dobar Dan”. Ndalesa u komunikua zyrtarisht si urdhër për të ndërprerë tubimin, fillimisht në formë verbale e pastaj edhe në formë të shkruar, duke përfshirë të gjitha aktivitetet e ndërlidhura me festivalin, si ngjarjet publike edhe ato të planifikuara vetëm për mysafirët.
Me këtë urdhër, përmes aplikimit të masave disproporcionale, Ministria e Punëve të Brendshme e ka shkelur Kushtetutën e Serbisë, specifikisht lirinë e shprehjes dhe lirinë e tubimit, si dhe një numër ligjesh, duke përfshirë të paktën dy nene të Ligjit për Tubime Publike. Vendosja e barrës mbi organizatorët në vend se të merren me huliganët dhe dështimi për të siguruar tubimin është kundër rendit ligjor dhe kushtetues të Republikës së Serbisë si dhe kundër standardeve e praktikave në fuqi të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.
Një fushatë linçuese e lansuar kundër festivalit “Mirëdita, Dobar Dan!” në Serbi u udhëhoq pikërisht nga ata që kanë përgjegjësi të mbrojnë njerëzit dhe të promovojnë paqe e normalizim, Përfaqësues të institucioneve shtetërore, përkatësisht Ministri i Kulturës (Nikola Selakoviq), Ministrja i Mirëqenies Familjare dhe Demografisë (Milica Gjurgjeviq-Stamenkovski), Zëvendëskryeministri i Serbisë (Aleksandar Vulin), Kryetari i Beogradit (Aleksandar Sapiq) dhe Ministri i Punëve të Brendshme (Ivica Daqiq), të cilët kanë përgjegjësi të mbajnë rend, ishin ndër të parët që nxitën urrejtje, jotolerancë dhe i dhanë zë linçimit, që përfundimisht çoi në ndalesën zyrtare të festivalit.
Festivali “Mirëdita, Dobar Dan!” nuk është armiku i shtetit, por huliganët me të cilët shteti është rreshtuar dhe për hir të së cilëve ka dështuar të përmbushë obligimet e veta. Detyra fundamentale e shtetit është të sigurojë të drejtat dhe liritë e garantuara me ligj dhe të sanksionojë në mënyrë të duhur ata që shkelin këto apo organizohen kundër të drejtave dhe lirive të qytetarëve.
Përgjatë pranisë sonë në ndërtesën ku ishte i supozuar të mbahet festivali nën mbikëqyrjen e policisë, huliganët arritën të vendosin një dry në daljen e jashtme, duke krijuar një situatë ku njerëzit po mbahen peng brenda ndërtesës para syve të anëtarëve të Ministrisë së Punëve të Brendshme të cilët pretendojnë se nuk mund të ndërhyjnë.
Përmes ndalimit të festivalit, Ministria e Punëve të Brendshme dhe Qeveria e Serbisë edhe një herë e kanë demonstruar se liria për tubim aplikohet vetëm për grupet huligane, jo për pjesëmarrësit dhe mysafirët e festivalit. Gjatë njoftimit për ndalim, organizatorët u urdhëruan, nën kërcënimin e pasojave, që të sigurohen që të gjithë pjesëmarrësit të largohen nga Serbia, edhe pse vet ndalimi nënkupton se ata më nuk janë pjesëmarrës të festivalit por individë të lirë. Autobusi që po transportonte pjesëmarrësit u ndalua në Bubanj Potok, dhe ju ndalua hyrja në Beograd. Organizatorët u udhëzuan të kthejnë autobusin në Kosovë nën përcjellje të policisë, urdhër ky që u ekzekutua rreth orës 14:30.
Kjo ndalesë përbën shkelje të lirisë për tubim, lirisë së lëvizjes dhe lirisë së shprehjes. Kjo poashtu shuan çdo iluzion se kjo qeveri ka për prioritet një zgjidhje paqësore për çështjen e Kosovës apo integrimin evropian të Serbisë.
Dje dhe sot, grupe të ndryshme huligane dhe neo-naziste si Delije Sever, Patrolla e Njerëzve, Grupi 451 dhe Zetropa Serbia u lejuan që lirshëm të zaptojnë hapësirën Dorcol Platz, hapësira kulturore ku ishte menduar të niste festivali. Dje, muret e jashtme të Dorcol Platz-it u ngjyrosën me mesazhe kërcënuese shoveniste të drejtuara për mysafirët e festivalit. Incidenti menjëherë u raportua në polici dhe më pas mesazhet u fshinë nga organizatorët.
Disa prej pjesëmarrësve të festivalit arritën në Beograd para disa ditësh, kështu që ata u ndikuan drejtpërdrejt nga kjo ndalesë. Shteti zgjodhi të rreshtohej me ata që shkruan mesazhe si “Jashtë! dhe “Nuk jeni të mirëseardhur!” në hapësirat e “Dorcol Platz-it” në mbrëmbjen ndërmjet 25 dhe 26 qershorit.
Sot një grup prej rreth 150 huliganëve që dukeshin uniform, ndaloi trafikun në rrugën Dobraqina dhe bllokoi hyrjen e Dorcol Platz-it, ashtu që asnjë nga mysafirët e festivalit si dhe organizatorët e punëtorët e hapësirës të mos mund të hynin apo të dilnin nga oborri prej orës 12:00 pasdite. Një numër i pamjaftueshëm i anëtarëve të Ministrisë së Punëve të Brendshme ndodheshin në hapësirë dhe MPB nuk dërgoi përforcime, duke dhënë përshtypjen se as që kishte vullnet për hapje të festivalit.
Ky veprim i jashtëligjshëm dhe i dhunshëm nga një grup huliganësh po ndodh në të njëjtën kohë kur zyra e Nismës pranoi kërcënime për bombë sot, dhe imazhet e huliganëve të gatshëm për të përdorur armë të ftohta për të na heshtur ne kanë qarkulluar në rrjete sociale. Qytetarët që ishin afër Dorcol Platz morën shpjegim nga anëtarët e policisë se kishte të bënte me një protestë paqësore kundër festivalit, që në fakt nuk korrespondon aspak me situatën në realitet, duke qenë se në fakt kishim të bënim me grupe të koordinuara e të organizuara të huliganëve.
Në atë situatë, në vend se të garantonte sigurinë e qytetarëve gjatë përpjekjeve që bartin mesazhe bashkëpunimi e paqeje, edhe një herë MPB u rreshtua me huliganët, siç ishte rasti kur policia e mbronte muralin e Ratko Mlladiqit në vitin 2021. Përkundër kësaj, ne do të ankohemi kundër këtij vendimi për ndalim dhe do të demonstrojmë mungesën e plotë të bazës mbi të cilën ai është ngritur. Ky ndalim është rezultat i një kampanje të autoriteteve serbe kundër lirisë së shprehjes dhe promovimit të kreativitetit artistik, në të cilën janë përfshirë në mënyrë të drejtpërdrejtë përfaqësues e udhëheqës të strukturave të larta shtetërore.
Gjithashtu shprehim keqardhje të thellë për këtë rast dhe ndajmë shqetësim të vërtetë për gjendjen e një shoqërie të karakterizuar nga dhuna, urrejtja dhe jotoleranca – një model i sjelljes të cilin zyrtarët dhe institucionet dështojnë ta njohin e ta pranojnë si kundërshtues dhe të rrezikshëm. Ndërkohë, qytetarët që avokojnë për paqe e pajtim ballafaqohen me ndalesa. Jemi të zemëruar nga keqpërdorimi i vazhdueshëm i ligjeve për tubime publike dhe dështimit të shtetit për të përmbushur përgjegjësitë e veta ligjore. Gjithashtu besojmë se mbështetja e komuniteteve ndërkombëtare në Kosovë dhe në Serbi për këtë festival ka qenë e paktë këto ditë. Është shqetësuese se si misione që promovojnë pajtimin, demokracinë dhe lirinë e shprehjes kanë qëndruar në heshtje në një kohë kur këto vlera fundamentale janë shkelur publikisht dhe në mënyrë të drejtpërdrejtë.
Për disa javë, e kemi dënuar keqinformimin në sferën publike, duke tentuar të flasim me sa më shumë njerëz dhe të qartësojmë përmbajtjen e programit të festivalit. Për shkak të një fushate të koordinuar dhe dëmit të shkaktuar nga individë të caktuar, zyrtarë dhe media përmes shpërndarjes së informacionit të pasaktë dhe nxitjes së urrejtjes, kemi nisur edhe procedura gjyqësore. Përmes ndalimit të festivalit që promovin liri artistike, institucionet e kanë shkelur politikën e tyre të deklaruar për normalizimin e raporteve me Kosovën. Pas një dekade të organizimit të festivalit “Mirëdita, Dobar Dan!” mesazhi i pajtimit dhe nevoja urgjente për krijimin e hapësirës për komunikim ndërmjet dy shoqërive për ndërtim të paqes tani janë më të rëndësishme se kurrë më parë.
Së bashku me organizatat partnere dhe qytetarët që na kanë dërguar mesazhe solidariteti e mbështetjeje në këto 15 ditë, ne nuk do të ndalojmë përpjekjet tona për të vazhduar zgjerimin e hapësirave për bashkëpunim ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.
Integra Civic Initiatives Youth Initiative for Human Rights
(Letra e çekes Milada Horakova për të bijën 16-vjeçare, një natë para ekzekutimit)
Në vitin 1950 politikania Çeke Milada Horakova arrestohet nga policia sekrete për “tradhëti të lartë”, sepse dyshohej se ajo kishte organizuar komplotin për përmbysjen e regjimit komunist në vend. Në 27 qershor të atij viti ajo ekzekutohet, pavarësisht kërkesave për lirimin e saj nga Albert Einstein dhe Winston Churchill. Një natë përpara ekzekutimit, ajo i shkroi vajzës së saj 16 vjeçare këtë letër:
“E vogla vajza ime, Jana, Zoti ma bekoi jetën time si grua me Ty. Siç shkruante edhe yt atë në poezinë nga burgu gjerman: “Zoti të fali ty, sepse Ai na desh ne…” Përpos dashurisë magjike e mahnitëse të babait tënd, ti ishe dhurata më e madhe që fati më dhuroi. Mirëpo, Perëndia e ndërtoi jetën time në atë mënyrë që unë të mos mundja të të jepja gjithçka mendja dhe zemra ime kishte përgatitur për ty. Dhe jo sepse unë të doja pak; unë të dua njësoj me dëlirësinë dhe zjarrin e shpirtit si gjithë nënat i duan fëmijët e tyre. Por kuptova se detyra ime në këtë botë ishte të bëja ty të mirë duke u kujdesur që edhe jeta të bëhej më e mirë, dhe të gjithë fëmijët të jetonin në gjendje më të mirë. Prandaj, shpesh na u desh të rrinim larg për kohë të gjatë. Kjo është e dyta herë që Fati po na ndan. Po ti mos u tremb, as mos u ligështo pse unë s’po kthehem më. Mëso bija ime, ta shohësh jetën qysh herët si një çështje me rëndësi. Se jeta është e vështirë dhe s’përkëdhel askënd. Për çdo ledhatim që mund të të dhurojë do të të japë dhjetëra fshikullime. Mësohu sa më shpejt me të dhe mos e lejo që ajo të të verë përfund. Vendos të luftosh. Ki kurajë dhe synime të kthjellëta dhe shpejt do ta shohësh që do të fitosh mbi jetën. Shumë gjëra janë ende të paqarta për mendjen tënde të re, dhe mua s’më mbetet më kohë të të shpjegoj ato për të cilat ti ende dëshiron të më pyesësh. Një ditë kur të rritesh, do të vrasësh mendjen pse nëna jote që të desh aq shumë dhe të kishte dhuratën e saj më të çmuar, e drejtoi jetën e vet kaq çuditshëm. Mbase atëherë do t’i gjesh një përgjigje të drejtë kësaj pyetjeje, një përgjigje ndoshta më të mirë se kjo që të jap unë sot. Natyrisht, ti do të jesh në gjendje ta zgjidhësh korrektësisht dhe me vërtetësi, duke mësuar gjithnjë e më shumë. Jo vetëm prej librave, por edhe prej njerëzve. Mëso prej çdokujt, s’prish punë nëse ata janë të rëndësishëm apo jo! Çaj përmes botës me sytë hapur, dhe mos u merr vetëm me brengat dhe problemet e tua, por edhe me shqetësimet, interesat dhe përgjërimet e të tjerëve. Kurrë mos mendo që diçka s’të përket ty gjithashtu! Jo, gjithçka duhet të të interesojë dhe ti duhet të reflektosh rreth çdo gjëje, duke i krahasuar fenomenet individualisht. Njeriu nuk jeton veçmas botës; ekziston një lumturi e madhe, por edhe një përgjegjësi e pakufi. Në radhë të parë, detyra jote duhet të jetë që të mos qëndrosh dhe të mos veprosh ndarë nga të tjerët, por t’ju bashkohesh nevojave dhe qëllimeve të tyre.
Kjo s’do të thotë të humbasësh në turmë, por ta dish që edhe ti je pjesë e gjithësisë dhe ta mbartësh më të mirën tënde në atë bashkësi. Nëse e bën këtë gjë, ti do të arrish të kontribuosh në qëllimet e përbashkëta të shoqërisë njerëzore. Mbaje parasysh mirë këtë parim, më shumë seç e bëra unë dhe gjithnjë afroju jetës pozitivisht. Ruaju prej kontradiktave boshe por jo prej çdo lloj kontradikte, sepse unë besoj që njeriu duhet t’i rezistojë së ligës. Por që të jesh me të vërtetë person me vlera, duhet që në çdo rrethanë të mësosh të dallosh floririn safi nga xhinglat. Sigurisht është vështirë, se xhinglat shpesh herë shkëlqejnë e të magjepsin. Po të rrëfej fëmija im, se shpesh në jetë jam magjepsur nga xhinglat. Ndonjëherë madje shkëlqenin aq shumë, saqë unë e lëshoja floririn e vërtetë nga dora dhe marrosesha pas xhinglave kallpe.
E di që të organizosh mirë shkallën e vlerave të tua duhet jo vetëm ta njohësh veten mirë e të jesh e prerë në gjykimin e karakterit tënd, por të njohësh në veçanti të tjerët, të njohësh sa më shumë historinë e botës: të kaluarën, të tashmen, dhe zhvillimet e së ardhmes. Pra, me pak fjalë: të zbulosh, të kuptosh. Mos i mbyll veshët në asnjë mënyrë para asgjëje; dhe as mos i përjashto mendimet dhe opinionet e cilitdo që të ka prekur a ndoshta të ka lënduar thellë. Vëzhgo, mendo, kritiko, po, po, kritiko sidomos veten, dhe mos ki turp të pranosh një të vërtetë që ti ke arritur ta kuptosh, edhe nëse kohë më parë ti vetë ke deklaruar të kundërtën; mos u bëj kokëfortë në opinionet e tua, por kur ke arritur ta konsiderosh diçka si të drejtë, atëherë ji aq e vendosur sa të mund të luftosh e të vdesësh për të. Siç ka thënë Ëolker : “Vdekja nuk është e frikshme! Vetëm mundohu të shmangësh vdekjen e ngadaltë, e cila ndodh kur dikush e gjen veten të shkëputur nga jeta e përditshme e të tjerëve…” Ti do t’i hedhësh rrënjët e tua aty ku fati ka vendosur për ty të jetosh. Ti duhet ta gjesh rrugën tënde. Kërkoje atë e pavarur dhe mos lejo asgjë të të kthejë mbrapsht, as kujtimi i nënës apo babait tënd. Nëse i do ata me të vërtetë, nuk i lëndon aspak kur i vështron me sy kritik – thjesht mos shko në një rrugë të gabuar, të pandershme e që nuk harmonizohet me jetën. Unë kam ndërruar mendje disa herë dhe i kam rishikuar shumë vlera, por ajo që më mbeti si vlerë thelbësore, pa të cilën unë s’mund ta përfytyroja jetën time, ishte liria e ndërgjegjes sime. Do dëshiroja që edhe ti e vogla bija ime, të mendohesh nëse unë e kisha drejt.
Një vlerë tjetër është puna. Nuk di kë të rendis të parën dhe kë të dytën. Mëso ta duash punën! Cilëndo punë, por njërën duhet ta njohësh shumë mirë dhe tërësisht. Kështu s’do të kesh frikë për asgjë dhe gjërat do të të ecin mbarë. Dhe kurrë mos harro dashurinë në jetën tënde. Nuk e kam fjalën vetëm për boçet e kuqe që një ditë do të çelin në zemrën tënde, dhe nëse fati ta mban anën, do të gjesh një të ngjashëm në zemrën e një personi tjetër me të cilin do ta shkrish jetën. Po të flas për atë lloj dashurie pa të cilën njeriu s’mund të rrojë i lumtur. Dhe mos e thërrmo dashurinë; mëso ta dhurosh të plotë dhe të vërtetë. Mëso të duash pikërisht ata që inkurajojnë pak dashurinë, e kështu s’do të gabosh. E vogla bija ime Jana, kur ti ta zgjedhësh atë për cilin zemra jote do të digjet, atë që do t’i falësh vërtet veten – kujto babanë tënd! Unë nuk e di nëse do të kesh fatin tim, nuk e di nëse do të kesh fatin të takosh një krijesë aq njerëzore e të mrekullueshme, por zgjidhe idealin tënd sa më afër atij. Mbase ti e vogla ime ke filluar tashmë të kuptosh, mbase tani e kupton deri në dhimbje se çfarë kemi humbur me Atë. Unë ndihem fajtore për atë humbje dhe kjo është më e vështira për t’u përballuar.
Ji e ndërgjegjshme për dashurinë dhe sakrificën e madhe që Pepiku dhe Veruska po të dhurojnë. Jo vetëm që duhet t’u jesh mirënjohëse… por duhet t’i ndihmosh, që ta ngrini lumturinë tuaj të përbashkët pozitivisht e në mënyrë konstruktive. Gjithmonë duhet t’u dhurosh atyre më shumë, për të mirën që po bëjnë për ty. Vetëm kështu do jesh në gjendje t’ua shpërblesh mirësinë.
Mësova nga avokati se po shkon mirë me mësime dhe se dëshiron të vazhdosh më lart… U gëzova shumë. Edhe sikur një ditë të të duhet ta lësh shkollën dhe të punosh për të mbajtur veten, mos ndal së mësuari dhe së studiuari, nëse vërtet do që t’ia arrish qëllimit tënd. Do të kisha dashur që të bëheshe doktoreshë – të kujtohet kur kemi folur për këtë gjë? Natyrisht ti do të vendosësh vetë drejtimin në jetë, edhe rrethanat gjithashtu. Por, nëse një ditë qëndron në traditën e “alma mater”, dhe sjell në shtëpi jo vetëm diplomën e mjekësisë, por edhe aftësinë e vërtetë për t’u dhuruar njerëzve ndihmesën si mjeke, atëherë o e vogla ime nëna jote do të jetë e lumtur pa masë. Megjithatë nëna jote do të jetë… vërtet e lumtur, s’ka rëndësi ku qëndron ti, nëse je tek salla e operacionit, apo tek… një torno; tek djepi i fëmijës, apo tek tavolina e shtëpisë, mjaft që ta bësh punën me shkathtësi, ndershmëri e përkushtimin e gjithë qenies tënde. Atëherë do të jesh e suksesshme. Mos u bëj kërkuese ndaj jetës, por ki gjithnjë qëllime të larta. Ato nuk e përjashtojnë njëra-tjetrën, sepse ajo që unë e quaj kërkuese janë ato nevojat dhe nocionet egoiste. Mos u jep rrugë atyre! Kuptoje që në saje të fatkeqësisë dhe brengës që të ka ndodhur ty, Vera, Pepicek, gjyshja dhe gjyshi… e shumë të tjerë do të përpiqen të të japin gjithçka kanë, ndoshta edhe atë që s’janë në gjendje ta përballojnë. Ti jo vetëm që s’duhet të pretendosh prej tyre, por duhet të mësosh të jesh sa më modeste. Nëse mësohesh me këto gjëra, s’do të jesh e pakënaqur pse të mungojnë sendet materiale. Ti s’e merr dot me mend sa i lirë ndihet njeriu kur e mëson veten me thjeshtësi… e jo si ai që fiton epërsi ndaj të dobëtit, sa më i sigurt dhe i fortë që ndihet. Unë vërtet u përpoqa ta bëj vetë këtë gjë, por nëse ti mund t’i dyfishosh fuqitë e tua, përgatit veten me guxim për qëllime të larta… Lexo shumë dhe mëso gjuhë të huaja. Në këtë mënyrë do të zgjerosh horizontin e jetës dhe do ta pasurosh përmbajtjen e saj. Ka qenë një periudhë në jetën time kur lexoja me etje gjithçka; dhe më pas kohë të tjera kur puna s’më lejonte as të merrja në duar libër tjetër, veç literaturës profesionale. Oh ç’mëkat! Këtu, këto muajt e fundit kam lexuar plot, edhe libra që me gjasë s’do të më interesonin po të isha jashtë, por është detyrë me rëndësi të madhe të lexosh çdo gjë me vlerë, ose së paku sa të jetë e mundur. Në fund të kësaj letre do t’i shkruaj titujt e librave që kam lexuar muajt e fundit, e bindur se do të më mendosh mua kur t’i lexosh ato…
E tani diçka rreth trupit tënd. Jam e gëzuar që merresh me sport. Vetëm bëje në mënyrë sistematike. Unë mendoj se duhet të kryesh ushtrime ritmike, dhe po të kesh kohë, gjithashtu pak gjimnastikë të mirë sistematike. Dhe këto pesëmbëdhjetë minuta çdo mëngjes! Më beso, po të merresh seriozisht, do t’i kursesh shumë bezdi dhe përmasa të pakëndshme shtatit tënd. Kjo është e mirë, sepse të përgatit vullnetin dhe këmbënguljen. Gjithashtu kujdesu rregullisht për pamjen e fytyrës – nuk e kam fjalën për make-up, mos o Zot, por për kujdesin e përditshëm sanitar. Dhe duaji qafën dhe këmbët, siç do fytyrën dhe buzët e tua. Një furçë duhet të jetë shoqja jote e mirë, çdo ditë, dhe jo vetëm për duart dhe këmbët; përdore në çdo cep të lëkurës. Alkooli Salicyl dhe Fennydin, aq mjafton për bukurinë, e pastaj ajër dhe diell. Por për këtë do të gjesh këshilltare më të mira sesa unë…
Fotografia jote më tregoi stilin e ri të flokëve! Duken bukur, por a s’ndihesh keq kur e fsheh ballin tënd të bukur? Gjithë kjo zonjushë në fustan balloje! Vërtet dukeshe mrekulli, por sytë e nënës tënde vunë re një gabim, që mund të jetë pasojë e mënyrës së fotografuarit. A nuk ishte dekolteja pak si shumë e ekspozuar për një gjashtëmbëdhjetëvjeçare? Më vjen keq që unë s’e kam parë foton e palltos tënde të re. Mos ke përdorur manshetat e tezes si jakë të pellushit? Mos u pispillos, por kur të jetë e mundur, vishu me kujdes dhe me thjeshtësi. Dhe mos vish këpucë derisa harku të të drejtohet poshtë në thembër. A je duke i veshur me shollë nga brenda? Po me gjëndrën tiroide si je? Këto pyetje natyrisht s’kanë nevojë për përgjigje, janë thjesht sa për kujtesë nga ana ime.
Në burgun e Leipzig-ut lexova një libër; letrat e Maria Theresa-s drejtuar vajzës së saj Marie Antoinette-s. Më bëri shumë përshtypje mënyra se si kjo sunduese e tregoi veten e saj në të qenit praktike dhe femërore në porositë e saj për të bijën. Ky ishte një libër origjinal gjerman dhe s’e mbaj mend emrin e autorit. Nëse të bie ndonjëherë ta shohësh atë libër, kujtohu që atë kohë më qe mbushur mendja top të të shkruaja edhe ty letra të atilla rreth përvojave dhe porosive të mia. Fatkeqësisht gjithçka mbeti një dëshirë.
Janinkë, të lutem kujdesu shumë për gjysh Kralin dhe gjyshe Horakovan. Tani më shumë se kurrë zemrat e tyre të mplakura kanë nevojë për pak ngushëllim. Shko shpesh tek ata dhe lëri të flasin për rininë e babait dhe nënës tënde, kështu mund t’i ruash në kujtesë për fëmijët e tu. Vetëm kështu një individ bëhet i pavdekshëm; dhe ne do vazhdojmë në ty dhe të tjerë në gjakut tënd.
Edhe diçka tjetër – muzikën. Unë besoj se duhet t’i shfaqësh mirënjohjen gjyshit Horak për pianon që të dhuroi duke e praktikuar seriozisht dhe se do t’ia dalësh me sukses në atë që Pepiku dëshiron aq shumë: ta shoqërosh kur ai luan me violinë o violë. Të lutem, bëja këtë nder. Unë e di që atij do t’i bëhet shumë qejfi dhe do të jetë vërtet diçka e bukur. Dhe kur të luani bashkë, luaj arien nga Martha: “Trëndafili im, ti lulëzon atje në kodër…”, dhe pastaj: “Fli princi im i vogël” nga Mozart; edhe të preferuarën e tët eti “Nën dritaren tënde…” të Chopin-it. Ti do t’i luash për mua, apo jo? Unë do të jem përherë duke të të dëgjuar…
Vetëm diçka ta theksoj. Zgjidhi miqtë me kujdes. Ndër të tjera, mos harro se çdonjëri prej nesh kushtëzohet edhe nga njerëzit me të cilët shoqërohet. Prandaj përzgjidhi me shumë kujdes ata. Ji e vëmendshme në çdo gjë dhe dëgjo opinionet e të tjerëve për shoqet e tua pa thënë asgjë. Nuk do ta harroj kurrë letrën tënde të dashur (sot mund të ta them) dikur një mbrëmje që e kishe ngjitur në jastëkun tim, tek e cila më kërkoje ndjesë kur të zura për herë të parë te porta, në shoqërinë e një vajze dhe një djali. Ti më shpjegove atë kohë sa e domosdoshme ishte që të kishe një rreth shoqëror. Mbaje rrethin tënd vajzë e vogël, por me njerëz të mirë e të ndershëm. Dhe konkurroni mes njëri-tjetrit në çdo gjë të mirë. Vetëm të lutem mos ngatërro pasionin e të rinjve në pranverë me dashurinë e vërtetë. Më kupton, apo jo? Nëse jo, teze Vera do të të shpjegojë çfarë dua të them. Kështu pra, o vajza ime e vetme, o e vogla ime Jana, o jetë e re, o shpresa ime, o falja ime e ardhshme, jeto! Kape jetën me të dyja duart! Deri në frymëmarrjen time të fundit, unë do të lutem për lumturinë tënde, fëmija im i shtrenjtë!
T’i puth flokët, sytë dhe buzët, të përkëdhel dhe të mbaj në krahët e mi (vërtet të mbajta në krahë kaq pak). Unë do të jem përherë me ty. Po e mbyll këtë letër, duke e nxjerrë nga kujtesa poemën që yt atë e shkroi për ty, në burg, në vitin 1940…/ KultPlus.com
Më shumë se 45 000 specie janë aktualisht në rrezik zhdukjeje, 1 000 më shumë se vitin e kaluar, sipas një organizate ndërkombëtare të ruajtjes (IUCN) e cila fajëson presionet nga ndryshimet klimatike, speciet ”pushtuese” dhe aktivitetet njerëzore si tregtia e paligjshme, shkruan AP.
Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) publikoi listën e specieve të kërcënuara.
Tani në edicionin e saj të 60-të, lista ngre alarmin për kafshët dhe bimët në rrezik zhdukjeje, por gjithashtu thekson historitë e suksesit të ruajtjes si ajo e rrëqebullit iberik.
Lista tani përfshin 163 040 lloje, një rritje prej rreth 6 000 krahasuar me vitin e kaluar.
Kaktusët Copiapoa në shkretëtirën bregdetare të Kilit, Atacama, elefanti i Borneos dhe hardhuca gjigante Gran Canaria janë ndër speciet e kërcënuara.
Kaktusët Copiapoa janë lakmuar prej kohësh si bimë dekorative, duke nxitur një tregti të paligjshme që është përforcuar nga mediat sociale ku entuziastët dhe tregtarët shfaqin dhe shesin kaktusët.
”82% e specieve tani janë në rrezik të zhdukjes, një rritje e konsiderueshme nga 55% në vitin 2013”, thotë raporti.
IUCN tha se rënia ishte për shkak të rritjes së kërkesës për kaktusët kilianë në Evropë dhe Azi si specie zbukuruese.
Kontrabandistët dhe gjuetarët që lehtësojnë tregtinë kanë fituar akses më të madh në habitatin e bimëve falë rrugëve dhe zgjerimit të banesave në zonën e Atacama.
“Është e lehtë të dallosh nëse kaktusët Copiapoa janë marrë pa leje apo janë rritur në një serë”, tha Pablo Guerrero, një anëtar i Panelit të Bimëve të IUCN.
Përditësimi i vitit 2024 gjithashtu thekson elefantin aziatik i Borneos si një specie të rrezikuar.
Sipas analizës së IUCN, vetëm rreth 1 000 elefantë të Borneos vlerësohet të mbeten në natyrë./KultPlus.com
Rritja e numrit të turistëve që po përjeton vendi ynë është reflektuar edhe në numrin e vizitorëve në muze. Sipas të dhënave zyrtare nga Janari në Maj 11 muzetë e vendit janë vizituar nga mbi 148 mijë persona, duke shënuar një rritje me 71.4% krahasuar me 5 mujorin e vitit 2023.
Listën e monumenteve më të vizituara në vend për 5 mujorin e parë të këtij vitit e zë muzeu “Gjergj Kastrioti” me mbi 55 mijë vizitorë. Muzeu i Krujës, ndiqet nga Parku Arkeologjik i Shkodrës, i cili në 2023, mes siteve dhe muzeve kryesorë renditej i fundit, ndërsa sot mban peshën më të madhe të frekuentimit nga vendasit dhe të huajt. Për pesë muajt e parë është frekuentuar nga rreth 52 mijë shtetas.
Nga 9 parqe në total i dyti më i vizituari është Parku Kombëtar Butrint me 38 mijë vizitorë dhe më pas Parku Arkeologjik Apolonisë me rreth 38 mijë. Rritja krahasuar me 5 muajt e vitit të parë është me 53.3%
Sa i takon kalave, që prej vitit të shkuar kalaja e Gjirokastrës vazhdon të mbajë fluksin më të madh të vizitave me mbi 50 mijë hyrje me një rritje me 60 % më shumë se pesë mujori i parë i 2023. Fluksi i shtuar në kala, site e muze, ka detyruar autoritetet që të marrin vendimin që këto institucione të rrinë hapur çdo ditë te javës deri në Tetor./tvklan/KultPlus.com
Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit në bashkëpunim me një shtëpi botuese organizuan takimin “Petro Marko në letërsinë për fëmijë”.
Ky takim u zhvillua në kuadër të muajit të letërsisë për fëmijë, ku e pranishme ishte edhe vajza e shkrimtarit, Aranita Marko si dhe një grup fëmijësh të shoqëruar nga prindërit dhe gjyshërit.
Gjatë takimit të pranishmit ndanë përvojën e tyre të leximeve si dhe pjesët e preferuara nga dy romanet e Markos, “Shpella e piratëve” dhe “Fantazma dhe plani 3+4”.
Këtyre dy titujve për fëmijë do t’u bashkohen edhe tituj të tjerë për të rriturit nga Petro Marko, si “Hasta la vista”, “Qyteti i fundit”, “Intervistë me vetveten” etj, për të plotësuar gjithë kolanën e veprave të Markos.
Petro Marko lindi më 25 nëntor të vitit 1913, në fshatin Dhërmi të Himarës. Pas botimit të romanit “Një emër në katër rrugë” (Tiranë,1973), iu ndalua botimi për një periudhë prej tetë vitesh. Ndër veprat e tij mund të përmendim: “Hasta la vista”, 1958; “Qyteti i fundit”, 1960; Rrugë pa rrugë, 1964; Nata e Ustikës, 1989 etj.
Ai vdiq në Tiranë, më 27 dhjetor 1991./atsh/KultPlus.com
Sot, futet në fuqi “Ligji për Modernizimin e Shtetësisë së Republikës Federale të Gjermanisë” (StARModG).
Me ligjin e ri, bie kushti i heqjes së shtetësisë tjetër, për të marrë shtetësinë gjermane. Pas kësaj date, ish-shtetasit e Republikës së Kosovës që e kanë dorëzuar shtetësinë kosovare për të marrë atë gjermane mund të aplikojnë për rifitimin e shtetësisë së Republikës se Kosovës.
Në vegzën në vijim, mund t`i gjeni të gjitha informacionet mbi procedurën për fitimin e shtetësisë së Kosovës:
Ministri i Brendshëm i Serbisë, Ivica Daçiq, ka njoftuar se ka dhënë urdhër që të ndalohen tubimet e njerëzve në zonën ku është paraparë të mbahet festivali “Mirëdita, dobar dan!”.
Ai ka thënë se për këtë janë njoftuar edhe organizatorët e festivalit.
“Ministria e Brendshme ka lëshuar urdhër për ndalimin e tubimeve në ‘Mirëdita, dobar dan!’, për shkak të rrezikut të sigurisë së njerëzve dhe rrezikut të prishjes së rendit dhe qetësisë publike në përmasa më të mëdha. Gjithashtu, nuk do të lejohen tubime të tjera në atë zonë. Për këtë urdhër janë njoftuar organizatorët e takimit”, ka thënë Daçiq, raporton “Telegraf.rs”./KultPlus.com
