Muaj: Qershor 2024

Sopranoja Qerkezi me rol në operën e Verdit në ngjarjen kryesore kulturore të Finlandës

Posted on by Kult Plus

Sopranoja shqiptare e njohur në botë, Marigona Qerkezi, ka bërë të ditur se përgjatë muajit korrik do të performoj në Festivalin prestigjioz të Operas “Savonlinna” në Finlandë.

“Për shkak të një ndryshimi, jam e emocionuar të njoftoj se do të performoj si Abigaille në Nabucco të Giuseppe Verdit në një prodhim të ri në Festivalin prestigjioz të Operas Savonlinna në të gjitha datat: 6, 8, 11, 16, 19, 22, 24, dhe 26 korrik”, ka njoftuar sopranoja Qerkezi e cila këtë rol e interpreton për herë të parë.

“Nabucco” i Giuseppe Verdit tregon historinë e një mbreti babilonas që pushtoi Jerusalemin dhe dërgoi popullin hebre në mërgim.

Kurse festivali prestigjioz i Operas “Savonlinna”, në të cilin do të interpretoj Qerkezi njihet si ngjarja kryesore kulturore e Finlandës, e cila arrin të mbledh rreth 70.000 vizitorë.

‘Nji za dashnije’, Adelina Thaçi – Meta nesër i këndon Prishtinës

Posted on by Kult Plus

Një prej zërave të muzikës së mirëfilltë shqipe, Adelina Thaçi – Meta do të rikthehet në skenë me koncertin e saj recital.

E quajtur “Nji za dashnije, për ty Prishtinë”, koncerti vjen në vigjilje të 25-vjetorit të çlirimit të vendit.

Për këtë mbrëmje muzikore që do të organizohet nesër, janë paralajmëruar mysafir të shumtë muzikor. Por ajo që është bërë e ditur është prania e mysafirit special i njohur me emrin artistik Gjon’s Tears apo Gjon Muharremaj, shqiptari i cili përfaqësoi Zvicrën në Eurovision në vitin 2021 me këngën “Tout l’Univers”.

Teksa përgatitjet janë në finalizim, një ditë para koncertit kryetari i Prishtinës Përparim Rama është takuar me këngëtaren dhe ekipin realizues të përbërë nga Edon Ramadani e Ilir Tolaj.

“Adelinës, Edonit, dhe Ilirit iu urova shumë suksese për koncertin e mbrëmjes nesër, ‘Nji za dashnije’, dhe i falënderova përzemërsisht për veprimtarinë e tyre artistike ndër vite, dhe emocionet e mrekullueshme që vazhdojnë me i dhuru publikut”, ka shkruar Rama.

Nis Festivali Ballkanik i Filmit në Pogradec

Posted on by Kult Plus

Rikthehet në Pogradec Festivali Ballkanik i Filmit dhe Kinematografisë.

Ky aktivitet është në edicionin i tij të 14-të duke u kthyer në një traditë në qytetin liqenor. Organizimi i këtij viti bën bashkë regjisorë, aktorë e studentë të kinematografisë.

Për 4 ditë, për artdashësit pogradecarë dhe turistët e shumtë do të shfaqen filma nga shtete të ndryshme ballkanike.

Në përfundim të organizimit, juria do të ndajë edhe çmime./tvklan/KultPlus.com

Mbahet koncerti i veçantë ‘Unison’ në Kino Armata

Posted on by Kult Plus

Mbrëmë në Kino Armata në Prishtinë u mbajt një koncert i veçantë, që përmbylli projektin e organizatës “Zë”.

Në koncertin “Unison” performuan Urani, Ylli dhe Elioni, përfitues nga shërbimet e muzikë terapisë në kuadër të Programit të Fuqizimit në organizatë.

Në skenë së bashku me performuesit u ngjit edhe Hektor Gjurgjiali nga Grupi 403, i cili performoi këngën “Përralla” së bashku me fëmijët dhe adoleshentët.

Në fund të koncertit, u ekspozua edhe punimi final nga shërbimet e art terapisë, i ndërtuar nga 19 mini-punime të përbashkëta, të punuara nga 9 fëmijë pa përkujdesje prindërore.

Ky punim do të vendoset në ankand muajt në vijim dhe të gjitha mjetet e mbledhura nga shitja e punimit do të shkojnë për shërbimet e muzikë dhe art terapisë në të ardhmen./express/KultPlus.com

Disa pjesë të Pablo Picasso-s në “banjën femërore”

Posted on by Kult Plus

Në Australi, një muze ka zhvendosur veprat e Picasso-s në një banjë femrash, pas ankesës për diskriminim nga një vizitor mashkull, i cili nuk kishte qasje në një ekspozitë të mëparshme ku ato ishin shfaqur.

Dy piktura dhe një vizatim nga Pablo Picasso ishin fillimisht pjesë e instalacionit “Ladies Lounge” të artistes amerikane dhe kuratores së muzeut, Kirsha Kaechele, në Muzeun e Artit të Vjetër dhe të Ri (MONA) në Tasmani.

Kjo vepër arti eksperimentale ishte përshkruar nga muzeu si një “hapësirë ​​jashtëzakonisht luksoze” ku gratë mund të kënaqen me “thithjet dekadente, majat e bukura dhe kënaqësitë e tjera si zonja” të shërbyera nga një shërbëtor mashkull, ndërkohë që ato studiojnë artin në një dhomë të gjelbër të mbuluar me kadife.

Gjykata Civile dhe Administrative e Tasmanisë urdhëroi MONA-n të ndalonte refuzimin e hyrjes për “personat që nuk identifikohen si zonja”, pasi vendosi në prill se shfaqja shkelte Aktin Kundër Diskriminimit të Australisë të vitit 1998.

Kaechele argumentoi në gjykatë se ndalimi i hyrjes për burrat ishte një pjesë e qëllimshme e artit, duke u dhënë atyre një shije të diskriminimit dhe përjashtimit që shumë gra kanë përjetuar gjatë historisë.

Aktualisht, pjesët e Picasso-s janë shfaqur në një banjë të përmirësuar, të quajtur “Dhoma e Zonjave”, e vendosur brenda muzeut, njoftoi Kaechele në një e-mail. /Liberale/KultPlus.com

Letra që gjeniu i shkroi një vajze të vogël

Posted on by Kult Plus

Në çfarë besonin mendjet më të mëdha të historisë së shkencës? Është një pyetje që shumë prej nesh e kanë bërë. Është një pyetje që është hedhur pa dyshim kur dikush del se ka qenë ateist. Teksa besimet e shumicës së të famshmëve janë të parëndësishme, idetë fetare dhe filozofike të atyre që janë të famshëm për intelektin janë një temë interesante.

Besimi fetar i Albert Ajnshtajnit është një nga pyetjet më të mëdha. Shumë njerëz e dinë se ai u rrit si hebre ndaj shumë janë të bindur për përkushtimin e tij ndaj Perëndisë së Abrahamit. Ateistët pëlqejnë ta përfshijnë atë si të tyrin. 

Por çfarë besonte ai?

Në janar të vitit 1936, një vajzë shkolle e quajtur Phyllis i shkroi Ajnshtajnit për ta pyetur nëse mund të besohej edhe në shkencë, edhe në fe.

I dashur Dr. Einstein,

Ne kemi ngritur pyetjen: “A luten shkencëtarët?” në klasën tonë të së dielës. Filluam duke pyetur nëse mund të besojmë si në shkencë ashtu edhe në fe. Ne po u shkruajmë shkencëtarëve dhe njerëzve të tjerë të rëndësishëm, që të përpiqemi të marrim përgjigjen e pyetjes sonë. Do të ndihemi shumë të nderuar nëse i përgjigjeni pyetjes sonë: A luten shkencëtarët dhe për çfarë luten? Jemi në klasën e gjashtë, në klasën e zonjushës Ellis.

Me respekt e juaja,
Phyllis.

Ai u përgjigj disa ditë më vonë:

E dashur Phyllis,

Unë do të përpiqem t’i përgjigjem pyetjes suaj sa më thjeshtë që të mundem. 

Shkencëtarët besojnë se çdo dukuri, përfshirë punët e qenieve njerëzore, është për shkak të ligjeve të natyrës. Prandaj, një shkencëtar nuk mund të jetë i prirur të besojë se rrjedha e ngjarjeve mund të ndikohet nga lutja, domethënë nga një dëshirë e shfaqur në mënyrë të mbinatyrshme.

Megjithatë, ne duhet të pranojmë se njohuria jonë aktuale për këto forca është e papërsosur. Kështu që në fund, besimi në ekzistencën e një shpirti përfundimtar qëndron në një lloj besimi. Një besim i tillë mbetet i përhapur edhe me arritjet aktuale në shkencë.

Por gjithashtu, kushdo që është i përfshirë seriozisht në kërkimet e shkencës është i bindur se një lloj fryme shfaqet në ligjet e universit, një shpirt që është shumë më i lartë se ai i njeriut. Në këtë mënyrë ndjekja e shkencës çon në një ndjenjë fetare të një lloji të veçantë, e cila sigurisht është krejt e ndryshme nga feja e dikujt më naiv.

Me përshëndetje të përzemërta,
I juaji A. Ajnshtajni

Në përgjigjen e tij ndaj Phyllis, Ajnshtajni lë të kuptohet për panteizmin e tij, idenë se “Zoti është gjithçka”. Disa herë ai e shprehu këtë pikëpamje në mënyrë eksplicite duke i thënë edhe rabinit Herbert S. Goldstein: “Unë besoj në Zotin e Spinozës, i cili zbulohet në harmoninë e gjithçkaje që ekziston, jo në një Zot që merret me fatin dhe veprimet e njerëzimit”.

Ai shkoi edhe më tej duke i thënë një intervistuesi se ishte “i magjepsur nga panteizmi i Spinozës”. Ky panteizëm do të përbënte bazën e botëkuptimit të tij dhe madje do të ndikonte në idetë e tij në fizikë.

Mirë, por çfarë është saktësisht panteizmi?

Në formën më të thjeshtë, panteizmi është besimi se gjithçka është identike me Zotin. Mbajtësit e kësaj pikëpamjeje thonë shpesh se Zoti është universi, natyra, kozmosi ose se gjithçka është “një” me Zotin. Panteizmi i Spinozës, për të cilin Ajnshtajni ishte më i interesuar, pohon se universi është identik me Zotin. Ky Zot është jopersonal dhe i painteresuar për çështjet njerëzore.

Çdo gjë është bërë nga e njëjta substancë themelore, e cila është derivat i Zotit. Ligjet e fizikës janë absolute dhe shkakësia çon në determinizëm në këtë kozmos. Gjithçka që ndodh ishte rezultat i domosdoshmërisë dhe ishte vullneti i Zotit. Për individin, lumturia vjen nga të kuptuarit e kozmosit dhe vendit tonë në të, në vend që të përpiqemi të lutemi për ndërhyrjen hyjnore.

Besimet e Ajnshtajnit, megjithëse jo aq të forta sa përkushtimi fetar i shumë njerëzve, ishin pjesë e kundërshtimit të tij ndaj interpretimit të mekanikës kuantike, pasi një univers panteist vepron mbi shkakësinë ndërsa mekanika kuantike jo. Ai akuzoi teoricienët kuantikë Niels Bohr dhe Max Born se besonin në “Një Zot që luan zare”. Po kështu, ai u përpoq ta jetonte jetën e tij në një mënyrë që pasqyronte mungesën e vullnetit të lirë.

Albert Ajnshtajni ishte një panteist që ruante disa tradita hebraike. Ndërsa ai vuri në dukje se “Nga këndvështrimi i një prifti jezuit, unë jam, sigurisht, dhe kam qenë gjithmonë një ateist”, ai preferoi të quhej një agnostik dhe ateist militant i papëlqyer. Ai i konsideronte njerëzit që antropomorfizonin Zotin si “naivë”. Etikisht, ai ishte një humanist laik.

Pikëpamjet e Ajnshtajnit për Zotin, jetën dhe universin janë të ndërlikuara. Ama, përkushtimi i tij ndaj shkencës dhe arsyes e shtyu atë në botëkuptimin racionalist të Spinozës dhe në një shkëputje nga feja e organizuar. Idetë e tij ia vlen të studiohen, siç janë botëkuptimet e shumicës së gjenive. / ©Marrë nga Big Think, përshtati në shqip LAPSI.al / KultPlus.com

Rexhep Qosja, Ibrahim Rugova e Idriz Ajeti në një fotografi të vetme

Posted on by Kult Plus

Në këtë fotografi, të publikuar kohë më parë nga Instituti Albanologjik i Prishtinës, shohim tok në një tribunë shkencore Rexhep Qosjen, Ibrahim Rugovën dhe Idriz Ajetin.

“Vitet kur këta tre mendimtarë ishin pjesë të stafit shkencor të IAP-it, padyshim se mund të cilësohen si vite të arta të këtij institucioni akedemik, kur pa as më të voglën mëdyshje IAP-i ishte kryeqendra e studimeve albanologjike”, pati shkruar në profilin e tij studiuesi i letërsisë Adil Olluri.

“Punonjësit e tij shkencorë ishin të pranishëm në shumë konferenca shkencore kombëtare e ndërkombëtare. Ky vit i dha shenjat e një rikthimi të IAP-it në vendin që i takon. Pra, të rikthimit të sigurtë në një qendër kryesore të studimeve dhe mendimit shqiptar. Viti 2018 qoftë i begatshëm për të gjithë dashamirësit e librit dhe albanologjisë”, kishte shkruar Olluri. / KultPlus.com

Pas 30 vitesh, Eddie Murphy i rikthehet rolit që e bëri të famshëm

Posted on by Kult Plus

Tridhjetë vite pas pjesës së tretë dhe të fundit të “Beverly Hills Cop”, aktori i njohur amerikan Eddie Murphy është kthyer në rolin e Axel Foley.

Heroi i filmit të ri të Netflix “Beverly Hills Cop: Axel F” kthehet në Beverly Hills, ku mëson se vajza e tij dhe prokurorja Jane (Taylor Paige) është në rrezik pasi ajo zbulon korrupsionin në komisariat gjatë një hetimi.

Murphy, bashkë me anëtarët e kastit origjinal, Judge Reinhold dhe John Ashton, e shfaqën premierën e filmit të enjten përballë stacionit të policisë së Beverly Hills ku zhvillohet pjesa më e madhe e aksionit.

Megjithatë, premiera, ku morën pjesë aktori Martin Lawrence, muzikanti Lil Nas X dhe të tjerë, ishte shumë ndryshe nga premiera origjinale e vitit 1984.

Ndërsa, dy filmat e tjerë u realizuan në 1987 dhe 1994.

“Është një pjesë e madhe e jetës së njerëzve, ishte një hit dhe të gjithë e pëlqyen, por ishte më shumë se kaq. U ngjau disi në zemrat e tyre”, tha aktori Paul Reiser, i cili luajti personazhin e Jeffrey Friedman.

Kurse, regjisori Mark Molloy, tha se filmi i ri i referohet edhe viteve 1980.

“I pashë ata dy filmat e parë dhe kuptova që doja të bëja një film të tillë”, duke shtuar se donte ta bënte modest, pra pa shumë post-produksion.

Filmi, i cili do të jetë i disponueshëm nga 3 korriku, luajnë gjithashtu Kevin Bacon dhe Joseph Gordon-Levitt./KultPlus.com

“When we see us”, muzeu zviceran shfaq piktura të njerëzve me ngjyrë në 100 vite

Posted on by Kult Plus


Arti afrikan aktualisht po përjeton Rilindjen në Evropë. Më në fund, muzetë e mëdhenj, panairet e artit dhe koleksionet private në të gjithë kontinentin kanë filluar të përqafojnë si kurrë më parë vepra të artistëve me origjinë afrikane dhe atyre të kombësive afrikane.

Ekspozita monumentale që është hapur në Bazel të Zvicrës është e para në llojin e saj, duke bashkuar 100 vjet pikturë të kësaj kategorie për të festuar natyrën e shumë anshme të përvojave të njerëzve me ngjyrë në të gjithë globin, si nga kontinenti afrikan ashtu edhe nga diaspora e tij e madhe.

Ekspozita “When we see us” organizohet rreth gjashtë temave Përditshmëria , Gëzimi  Argëtimi , Pushimi , Sensualiteti , Spiritualiteti dhe Triumfi si dhe Emancipimi 

Shumica e mbi 150 veprave të ekspozuara, të krijuara nga talente të shquara dhe të reja në skenën e artit afrikan, nuk janë parë kurrë në Zvicër, as nuk janë shfaqur ndonjëherë në një shkallë të tillë në Evropë.


Ekspozita do të zgjasë deri më 27 tetor 2024./tema/KultPlus.com

Idriz Ajeti: Shqipëria jonë, toka jonë është deri në Nish!

Posted on by Kult Plus

Intelektuali Idriz Ajeti u nda nga jeta pesë vite më parë, më 13 shkurt 2019. Karriera e tij ishte e gjatë, ai dha kontribut të madh në fushën e albanologjisë, shkruan KultPlus.

KultPlus po ju sjell sot këtë copëz të Ajetit sa ishte gjallë.

Shqipëri quhet toka deri në Nish.

Kështu shprehet veprimtari i shquar dhe ambasador i gjuhës shqipe, akademiku shqiptar nga Medvegja prof.dr.Idriz Ajeti në një intervistë për agjencinë e lajmeve « Presheva jonë ». Në një intervistë, Ajeti thotë se «Pas prishjes së Jugosllavisë së atëhershme në vitin 1941 Kosova, bashkë me Luginën e Preshevës i takoi Shqipërisë, gjë krejt normale sepse zonat i lidhte jo vetëm, historia, gjuha dhe flamuri por edhe doket, traditat, kultura…”

“Mesazhi im do të ishte që mundësisht popullsia, sidomos rinia jonë të mos lëvizin nga trojet e tyre etnike. Në këtë drejtim mund të kontribuojnë me shumë edhe partitë politike dhe intelektualët në Medvegjë dhe në mbarë Luginën e Preshevës. Për të penguar ketë eksod edhe komunat mund të bëjnë më shumë për t’ju siguruar punë, perspektivë. Ndryshe Lugina e Preshevës nuk mund të quhet Kosovë Lindore pa shqiptarë. Rinia mund të lëvizë për të kërkuar punë apo studiuar, por kurrsesi t’i kthjenë shpinën përgjithmonë vendlidjes dhe të mos e harrojë atë, të kthehen aty ku kanë lindur ata dhe të parët e tyre. Ne dhe askund nuk ka të drejtë apo mund ta detyrojë dikë të mos lëvizin nga vendi kur ai është i kërcënuar apo ushtrohet dhunë seri mbi ta, sepse ne bile sot që jemi në Kosovë e dimë mire se Serbia të vetmen armë, për spastrimin etnike e përdor mjetet e dhunës, provokimet dhe diskriminimin të cilat do të nxisnin shpërnguljet e imponuara sepse askush sot nuk ka dëshirë ta lëshojë vendlidjen pa pasur ndonjë hall të madh.

Shqipëria jonë, toka jonë është deri në Nish….

Akademiku Ajeti fillimisht ka pohuar se «Lugina e Preshevës pa shqiptarë nuk mund të quhet Kosovë Lindore. Ju, a nuk po e shihni se Serbia për 2 dhe 3 kisha në Kosovë, madje edhe pas kapitullimit ende vazhdon ta quajë Kosovën, Serbi?! Qëllimet e Serbisë në Luginën e Preshevës po i realizon me sukses. Për Medvegjën do të thoja se situata atje është e mjerueshme. Sa i përket perspektivës së shqiptarëve në atë komunë, ku dikur ishte e populluar me shumicë shqiptare, ndërsa sot aty dominojnë serbët dhe janë bërë artificialisht shumicë. Në Medvegjë sot mjerisht mbi 80 për qind shqiptarëve e kanë lëshuar vendlindjen për shkaqe tashmë të njohura, por pjesa dërrmuese nga dhuna, represioni e kush tjetër nga mos perspektiva, ku Serbia po ju përgatit terrenin duke ju imponuar largimin nga trevat e tyre. Këtu kisha pasur dëshirë të përkujtoj se, qysh nga koha e luftës 1941-‘45, ashtu edhe në kohën e sundimit të Miloshevicit, shqiptarët e komunës së Medvegjës, nga më pak se dhjetë katunde, zunë, herë më pak e herë më shumë, të lëvizin, të luajnë nga vendi stërgjyshor pos në Kosovë sot edhe në drejtime të ndryshme. Fundja edhe shqiptarët, sikur të mos jenë të diskriminuar apo sikur t’i kishin kushtet sikur serbët në Medvegjë apo Nish sigurisht nuk do ta braktisnin vendin e tyre… Shqipëria jonë, toka jonë është deri në Nish. Këtë e kanë thënë dhe vet intelektualët, historianët serb se ne jemi autokton, kurse serbët ardhacakë..»

Akademiku Idriz Ajeti është lindur në Topalë të Medvegjës së Kosovës Lindore. Shkollën fillore e ka mbaruar në Banjën e Sijarinës më 1930, ndërsa atë mesme në Shkup më 1938, kur në atë kohë Serbia dëbonte shqiptarët nga trojet e tyre etnike në drejtim të Kosovës apo Shqipërisë, por një pjesës e madhe nga ky presion detyrohej të shpëngulen në Turqi. Akademiku Idriz Ajeti është dhe mbetet ndër emrat më të njohur në fushën e linguistikës dhe ambasador i kulturës shqiptare. Ai ka marrë disa cmime mirënjohje. Në vitin 1958 ka mbrojtur disertacionin e doktoratës me temën: “Zhvillimi historik i formës gege të shqiptarëve të Zarës së Dalmacisë” Gjatë vitit 1969-1971 ishte drejtor i Institutit Albanologjik, më 1971-73 ishte dekan i Fakultetit Filozofik, në vitet 1973-75 rektor i Universitetit të Prishtinës. Në vitet 1979-1981 dhe 1996-1999 ishte kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. / KultPlus.com

“Për ty do të shkoja deri në fund të botës, që të ndjesh dashurinë time”

Posted on by Kult Plus

Bob Dylan

Kur shiu tërsëllin në fytyrën tënde,
Dhe e gjithë bota të është qepur pas,
Mund të të ofroj një përqafim të ngrohtë
Që të ndjesh dashurinë time.

Kur shfaqen hijet e mbrëmjes dhe yjet
E kur askënd nuk ke të të fshije lotët,
Mund të të shtrëngoj për një milion vjet
Që të ndjesh dashurinë time.

E di që mendjen nuk e ke mbledhur ende
Por unë kurrë nuk do të të bëja keq,
Këtë e kam ditur qysh prej çastit që u takuam
Dhe në mendjen time s’ka asnjë dyshim, vendin ku e ke.

Do të vuaja urie, në blu dhe në zi do të nxihesha,
Do të zvarritesha për ty, përgjatë rrugës,
Nuk ka asgjë të cilën nuk do ta bëja për ty,
Që të ndjesh dashurinë time.

Stuhitë po trufullojnë mbi detin zemërak,
Dhe mbi rrugën e pendesës,
Erërat e ndryshimit po fryjnë të egra dhe të lira,
Dhe ti ende nuk ke parë askënd si unë, kurrë!

Mund të të beja të lumtur, ëndrrat t’i përmbushja,
Nuk ka asgjë për ty që s’do ta beja.
Për ty do të shkoja deri në fund të botës,
Që të ndjesh dashurinë time./KultPlus.com

Nis ‘Festivali Ballkanik i Filmit dhe Kulinarisë’, do të shfaqen rreth 50 filma nga Ballkani

Posted on by Kult Plus

Në qytetin e Pogradecit nisi dje në mbrëmje “Festivali Ballkanik i Filmit dhe Kulinarisë”, ku do të shfaqen rreth 50 filma me metrazh të shkurtër e të gjatë nga i gjithë Ballkani.

Përgjatë pesë ditëve Pogradeci do të kthehet në qendrën ballkanike të filmave, ku marrin pjesë regjisorë, producentë, studentë të kinematografisë nga të gjitha vendet e Ballkanit.

Ceremonia hapëse u zhvillua në “Odeon”, ku edhe u shfaq premierë për qytetarët nga Pogradeci dhe turistët filmi “Spohie” me regji të Eduard Grishaj, i cili ka marrë disa çmime.

Themeluesi i festivalit, Eno Milkani tha për mediet se përveç filmave konkurrentë në netët e festivalit nostalgjikët dhe jo vetëm, do të kenë mundësinë të shijojnë edhe filma të vjetër të restauruar.

“Filmat janë të zhanreve të ndryshëm. Kemi komedi, dramë. Filma që trajtojnë probleme të të rinjve, moshës së tretë. E veçantë do të jetë prezantimi i librit të Stefan Çapalikut për Serafin Fankon, të cilin e njohim të gjithë si aktor, regjisor”, tha Milkani.

Në fund të këtij kompeticioni, që do të mbyllet me datë 29 qershor priten të ndahen çmime për zhanret e ndryshme pjesëmarrëse.

Ky festival është ideuar si një bashkëveprim jo vetëm filmik mes vendesh fqinje, por edhe si një shkëmbim e shijim gastronomik./atsh/KultPlus.com

Sot shënohet Dita Ndërkombëtare kundër Keqpërdorimit dhe Trafikimit Ilegal të Drogës

Posted on by Kult Plus

Dita ndërkombëtare të OKB-së për të luftuar përdorimin dhe trafikimin me drogë shënohet çdo vit me 26 qershor për të arritur ndërgjegjësimin për këtë çështje të rëndësishme në shoqëri. Kjo ditë është mbështetur nga individë, bashkësi dhe organizata të ndryshme në mbarë botën. 

Në dhjetor të vitit 1987 Asambleja e përgjithshme e OKB-së vendosi që me 26 qershor ta shënojë Ditën ndërkombëtare kundër keqpërdorimit dhe trafikimit ilegal të drogës.

Kjo ditë është mbështetur nga individë,bashkësi dhe organizata të ndryshme në mbarë botën. 

Zyrat për drogë dhe krim në OKB (UNODC), gjatë viteve janë përfshirë në mënyrë aktive në fushata për të mobilizuar mbështetje për kontrollin e drogës.

Sipas UNODC rreth 200 milion njerëz në mbarë botën janë përdorues të drogave të paligjshme të tilla si kokaina, marihuana,haluçinogjene, dhe qetësues hipnotik.

Kjo rezolutë rekomandon veprime të mëtutjeshme duke marrë parasysh raportin dhe përfundimin nga Konferenca Ndërkombëtare për keqpërdorimin dhe trafikimin ilegal me drogë, në vitin 1987. Duke ndjekur rezolutën prej vitit 1991 deri 2000 ishin të shpallur për ,, dekada e Kombeve të Bashkuara për luftë kundër keqpërdorimit të drogës. Në vitin 1988 Asambleja e përgjithshme e OKB-së miratoi një deklaratë politike e cila lidhet me problemet globale të drogës. Deklaratën e shprehin anëtarët e OKB-së për luftë me këtë problem.  /KultPlus.com

Dita Botërore kundër Torturës

Posted on by Kult Plus

Në këtë datë, në vitin 1987, Konventa kundër Torturës dhe Ndëshkimeve të tjera mizore, çnjerëzore, degraduese apo ndëshkimit hyri në fuqi.

Në vitin 1997, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara vendosi për të shënuar këtë datë historike dhe përcaktuar 26 qershor çdo vit si Dita Ndërkombëtare në Mbështetje të Viktimave të Torturës.

Qeveritë përkujtohen për përgjegjësitë e tyre ndaj viktimave të torturës ashtu siç janë të përshkruara në Konventën e OKB-së.

Neni 14 i Konventës së Kombeve të Bashkuara kundër Torturës shprehimisht parashikon që Shtetet duhet të bëjë kompensim për të mbijetuarit e torturës, duke përfshirë mjetet për rehabilitim të plotë. /KultPlus.com

107 vite nga lindja e Idriz Ajetit, albanologu, gjuhëtari e intelektuali i njohur

Posted on by Kult Plus

Idriz Ajeti, albanologu, gjuhëtari e intelektuali, pedagogu dhe veprimtari i palodhshëm në zhvillimet tona shoqërore, lindi më 26 qershor të vitit 1917 në Tupallë të Komunës së Medvegjës, shkruan KultPlus.

Profesori Ajeti, shkollën fillore e mbaroi në Banjën e Sijarinës më 1930, të mesmen e kreu në Shkup më 1938. Po atë vit u regjistrua në Fakultetin e Filozofisë të Universitetit të Zagrebit – në Degën e romanistikës. Studimet i mbaroi pas luftës, në vitin 1949 në Fakultetin e Filozofisë të Beogradit. Që atëherë e deri në vitin 1953, me cilësi profesori të gjuhës shqipe, punoi në Gjimnazin e Prishtinës. Nga viti 1953 deri në vitin 1960, me cilësi lektori, jepte mësim në Degën e Albanologjisë të Fakultetit të Filozofisë të Universitetit të Beogradit. Në vitin 1958 mbrojti disertacionin e doktoratës me temën: Zhvillimi historik i së folmes gege të shqiptarëve të Zarës së Dalmacisë.

Që nga viti 1960, njëherë docent, pastaj profesor inordinar dhe nga viti 1968 profesor ordinar, jep mësim në Degën e Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit të Filozofisë të Prishtinës. Iu dhanë disa shpërblime e dekorata, ndër të cilat edhe Shpërblimi i 7 korrikut dhe ai i KAÇKJ.

Presidenti Ibrahim Rugova e dekoroi me Medaljen e Artë të Lidhjes së Prizrenit, ndërsa me rastin e 90-vjetorit të lindjes, Presidenti Fatmir Sejdiu e dekoroi me Çmimin Presidencial për Studiues. Hetimi i dialekteve nga pikëpamja diakronike, pastaj trajtimi i dokumenteve të moçme gjuhësore të shkruara me alfabetin arabo-turk dhe më në fund studimi i marrëdhënieve të shojshoqme shqiptare-serbe – janë troje të interesimit shkencor të Idriz Ajetit. Merret edhe me çështje të gjuhës së sotme shqipe. Qe iniciator i shumë konsultave dhe bashkëmarrëveshjeve gjuhësore ku u kërkuan shtigje të reja për njësimin e gjuhës shqipe dhe të drejtshkrimit të saj.

Hartoi tekste shkollore për nxënës të shkollave të mesme dhe për studentë të Degës së Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit Filozofik të Prishtinës. Me nismën e tij, pas hapjes së Fakultetit të Prishtinës (1960), u nxor revista shkencore Gjurmime albanologjike (1962) e më 1974 u organizua Seminari i Kulturës Shqiptare për albanologë të huaj.

Gjatë vitit 1969-1971 ishte drejtor i Institutit Albanologjik, më 1971-73 ishte dekan i Fakultetit Filozofik, në vitet 1973-75 rektor i Universitetit të Prishtinës. Pas zgjedhjeve paralele të vitit 1998 për Kuvendin e Republikës së Kosovës, zgjidhet kryetar i parë i tij nga radhët e Lidhjes Demokratike të Kosovës. Në vitet 1979-1981 dhe 1996-1999 ishte kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Në vitin 1997, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës i ka botuar veprën e plotë në pesë vëllime.

Profesori i shquar, Idriz Ajeti do të kujtohet përherë për angazhimin e tij të palodhshëm deri në fund si anëtar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës dhe kryetar i saj në dy mandate si dhe anëtar nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Vdekja e Akademik Idriz Ajetit ishte një humbje e madhe për të gjitha fushat e të gjithë njerëzit që e njohën atë. Ai u nda nga jeta më 13 shkurt 2019, në moshën 102-vjeçare. /KultPlus.com

“The Sun”: Vizitoni Lumin e Shalës – “Tajlanda e Shqipërisë” me ujëra të pastra kristal

Posted on by Kult Plus

‘Një cep i botës’ pak i njohur për vizitorët e Evropës Lindore i konsideruar si një Tajlandë në miniaturë – me ujëra bruz dhe fluturime të lira, shkruan Hope Brotherton në të përditshmen britanike “The Sun”.

Shqipëria është kthyer në një destinacion gjithnjë e më popullor për britanikët që kërkojnë pushime të përballueshme dhe mot me diell.

Për shumë njerëz, plazhet me rërë të bardhë dhe ujërat e pastra kristal e bëjnë Tajlandën një destinacion të listës së pushimeve – por me çmime të larta.

Për pushuesit që duan të shijojnë një copëz të parajsës, por nuk mund të përballojnë shpenzimet e fluturimeve, do të ndihen të kënaqur pasi të zbulojnë se ekziston një alternativë shumë më pranë “shtëpisë”.

Shqipëria ndodhet midis Malit të Zi dhe Greqisë dhe destinacioni ka përjetuar një fluks vizitorësh gjatë viteve të fundit.

Rritja e popullaritetit të vendit është kryesisht falë promovimit të tij në TikTok dhe influencuesve të mediave sociale që kanë pushuar në Rivierën Shqiptare.

Lumi i Shalës

Ndërsa vendpushimet si Ksamili dhe Saranda në Shqipëri kanë patur një rritje të popullaritet vitet e fundit, disa pjesë të Shqipërisë kanë mbetur nën radarin turistik.

Një nga këto vende është Lumi i Shalës, një gji pak i njohur në veri të vendit.

Videot e Lumit të Shalës shfaqen në mënyrë rutinore në platformat e mediave sociale si, TikTok.

Lumi është quajtur “Tajlanda e Shqipërisë” falë ujërave të tij të pastër kristal, vegjetacionit dhe maleve të thepisura, sipas faqes së udhëtimit “North Albania”.

“Lumi i Shalës është një nga vendet më të bukura në Shqipëri dhe ishte lehtësisht një nga pikat kryesore të udhëtimit tim rrugor”, shkroi blogerja e udhëtimeve “The Ginger Wanderlust”.

E vendosur në veri të Shqipërisë, pushuesit mund të arrijnë lumin e ëndërruar përmes një udhëtimi ditor nga Tirana ose Shkodra.

Nga kryeqyteti shqiptar, turistët do të duhet të rezervojnë një ekskursion për të vizituar Lumin e Shalës – dhe udhëtimi është katër orë me makinë.

Nga Shkodra, pushuesit do të duhet të marrin një minibus për në Liqenin e Komanit, i cili zgjat rreth 90 minuta.

Në terminalin e trageteve të liqenit të Komanit, turistët do të duhet të hipin në një varkë për në Lumin e Shalës, e cila do të zgjasë edhe një orë.

Gjatë muajve të verës, niveli i ujit në Lumin e Shalës mund të ulet, kështu që pushuesve mund t’u kërkohet të ecin në këmbë në disa pjesë të lumit.

Pavarësisht se nuk është një destinacion i njohur turistik, ka shumë aktivitete për të bërë në Lumin e Shalës, duke përfshirë zhytje, kajak dhe ecje.

Brigjet e lumit lidhen me ura prej druri të punuar me dorë, duke u dhënë vizitorëve akses në bujtina.

Disa bujtina janë të vendosura përgjatë Lumit të Shalës, duke përfshirë Shtëpinë e Bujqësisë “Bee Eco” dhe “Bujtina Livadhi”.

“Sun Online Travel” ka zbuluar disa akomodime gjatë natës në “Livadhi Guesthouse” me 35 paund për person në pikun e sezonit veror.

Vizitorët ditorë mund të marrin me qira çadra dielli dhe shezlonge nga disa prej bujtinave gjithashtu.

Vende të tjera për t’u vizituar në Shqipëri

Plazhi i Pasqyrave

Ka shumë vende të tjera më pak të njohura për t’u vizituar në Shqipëri, duke përfshirë “Plazhin e Pasqyrave”, i cili u shpall si “Plazhi më i mirë në botë” sipas një studimi te kryer nga ekspertët e agjencisë britanike të udhëtimeve “CV Villas”, në fillim të këtij viti.

Plazhi njihet në mbarë botën si “Plazhi i Pasqyrave” për shkak të efektit reflektues që mund të shihet në ujë kur rrezet e diellit bien në sipërfaqe.

“Plazhi i Pasqyrave” mbetet i qetë edhe në muajt e verës, duke iu dhënë mundësinë të pushoni dhe ndiheni të lirë”, shkroi “Albania Tour Guide”.

“Për më tepër, bregu i detit është mahnitës, nuk do t’u besoni syve, kur të shihni ujin e kaltër të ndezur”, tha operatori.

Gjiri është i rrethuar nga shkëmbinj të bardhë. Sfondi shkëmbor e bën gjirin të ndihet si një vend sekret.

Ndërkohë, në fillim të këtij viti operatori turistik TUI e shpalli Shqipërinë si një nga destinacionet më të reja të Evropës.

Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë, ka kryesuar listën e qyteteve më të lira në vitin 2021./atsh/KultPlus.com

MEKI: UNESCO vlerëson progresin për formulimin e instrumenteve për konservimin dhe administrimin e Butrintit

Posted on by Kult Plus

Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit (MEKI) ka dalë sot me një qëndrim publik lidhur me projektvendimin e fundit të Qendrës së Trashëgimisë Botërore (UNESCO) për Butrintin.

“Ata që prej shumë kohësh kanë përhapur në shqip dhe anglisht disa të pavërteta, ndonjë të vërtetë të nxjerrë jashtë konteksti dhe shumë gjysmë të vërteta, duke shpresuar kthimin e Butrintit në të kaluarën e vet të errët të Listës së Pasurive Botërore në rrezik, kanë plotësisht të drejtë të ndihen të zhgënjyer pas publikimit të projektvendimit të QTB në fillim të javës së shkuar”, bën të ditur MEKI.

Sipas Ministrisë, dokumenti që do t’i përcillet Komitetit të Trashëgimisë Botërore për t’u kthyer në vendim zyrtar, bazohet në analizën e detajuar të UNESCO-s për punën e MEKI dhe partnerëve të saj në studimin, konservimin, administrimin dhe zhvillimin e qëndrueshëm të Butrintit, si dhe plotësimin e rekomandimeve të ICOMOS-it.

“MEKI si përfaqësues i shtetit shqiptar në Konventën e Trashëgimisë Botërore e gjen projektvendimin dhe raportin analitik të tij si shumë objektiv dhe tërësisht korrekt. Vëmë re me kënaqësi se aty, jo vetëm që nuk evokohet e shkuara problematike e Butrintit, por përkundrazi, shihet nga e ardhmja duke vlerësuar bashkëpunimin e shtetit shqiptar me QTB për diskutimin e propozimeve zhvillimore në pasurinë botërore dhe pejzazhin e saj të mbrojtur”, shprehet Ministria.

Po ashtu, sipas saj, mirëpriten studimet shkencore dhe ato të ndikimit mbi pasurinë kulturore që i paraprijnë projekteve zhvillimore, progresi i bërë drejt formulimit të instrumentave të nevojshëm për konservimin dhe administrimin e Butrintit, progresi i bërë në përditësimin e planit të veprimit dhe mirëpërgatitjen e Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit për zbatimin e tij.

Gjithashtu, thotë Ministria, aty mbështeten përpjekjet e MEKI-t për krijimin e një strukture të përbashkët me Ministrinë e Mjedisit dhe Turizmit për administrimin e gjithë Parkut Kombëtar si një i tërë, si dhe punën e nisur për thjeshtëzimin e sistemeve mbrojtëse të nënzonave përbërëse të tij.

Në projektvendim lihen edhe një sërë detyrash që MEKI do të duhet të realizojë brenda fillimit të vitit 2025.

“Ne ndajmë të njëjtin mendim me UNESCO-n për këto detyra dhe kemi filluar menjëherë nga puna për plotësimin e tyre, pasi i konsiderojmë si themelore për sigurimin e mbrojtjes, zhvillimit dhe përballimit të sfidave të ardhshme mjedisore, klimatike, shoqërore dhe ekonomike të Butrintit”, thotë MEKI.

Gjithashtu, me qëllim shpeshtimin e komunikimit dhe forcimit të mëtejshëm të koordinimit me UNESCO, MEKI bën të ditur se është formuar një ekip i posaçëm ekspertësh dhe specialistësh me përvojë nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit dhe Institutit Kombër të Trashëgimisë Kulturore.

“Fokusi i këtij ekipi është procesi i vazhdueshëm i informimit reciprok, dialogimit dhe koordinimit cilësor me UNESCO-n dhe me palët e tjera të interesit, si dhe përkthimin e rezultateve nga ky proces në linja pune të bashkërenduar me ministritë e linjës, bashkitë, partnerët dhe komunitetin”, thuhet më tej.

Së fundmi, informoi MEKI, është përcaktuar dhe një agjendë takimesh për thellimin e bashkëpunimit, duke filluar nga takimi i radhës në Paris, në 27 qershor 2024, mes përfaqësuesve të lartë të UNESCO-s dhe Ministrave të MEKI dhe MTM, së bashku me ekipet teknike përkatëse. Ky takim do t’i paraprijë sesionit nr. 46 të Komitetit të Trashëgimisë Botërore në Nju-Delhi, Indi, që do të mbahet në datat 21-31 korrik 2024.

Nis ‘Festivali Ballkanik i Filmit dhe Kulinarisë’, do të shfaqen rreth 50 filma nga Ballkani

Posted on by Kult Plus

Në qytetin e Pogradecit nisi sot në mbrëmje “Festivali Ballkanik i Filmit dhe Kulinarisë”, ku do të shfaqen rreth 50 filma me metrazh të shkurtër e të gjatë nga i gjithë Ballkani.

Përgjatë pesë ditëve Pogradeci do të kthehet në qendrën ballkanike të filmave, ku marrin pjesë regjisorë, producentë, studentë të kinematografisë nga të gjitha vendet e Ballkanit.

Ceremonia hapëse u zhvillua në “Odeon”, ku edhe u shfaq premierë për qytetarët nga Pogradeci dhe turistët filmi “Spohie” me regji të Eduard Grishaj, i cili ka marrë disa çmime.

Themeluesi i festivalit, Eno Milkani tha për mediet se përveç filmave konkurrentë në netët e festivalit nostalgjikët dhe jo vetëm, do të kenë mundësinë të shijojnë edhe filma të vjetër të restauruar.

“Filmat janë të zhanreve të ndryshëm. Kemi komedi, dramë. Filma që trajtojnë probleme të të rinjve, moshës së tretë. E veçantë do të jetë prezantimi i librit të Stefan Cepalikut për Serafin Fankon, të cilin e njohim të gjithë si aktor, regjisor”, tha Milkani.

Në fund të këtij kompeticioni, që do të mbyllet me datë 29 qershor priten të ndahen çmime për zhanret e ndryshme pjesëmarrëse.

Ky festival është ideuar si një bashkëveprim jo vetëm filmik mes vendesh fqinje, por edhe si një shkëmbim e shijim gastronomik.

Kurti merr pjesë në shënimin e 25 vjetorit të misionit të OSBE-së në Kosovë

Posted on by Kult Plus

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, mori pjesë në ngjarjen e organizuar për shënimin e 25 vjetorit të misionit të OSBE-së në Kosovë.

“Një figurë e tillë është ambasadori William Walker. Para se OSBE-ja të kishte një mision në Kosovë, pati një mision verifikues të udhëhequr nga ambasadori Walker”.

“ Ky mision ishte dëshmitar i një prej masakrave më të tmerrshme në vendimin tonë, masakrën e Reçakut, ku u vranë 45 civilë – e cila ishte një nga mbi 400 masakrat e kryera nga aparati shtetëror serb në Kosovë. E vërteta për këtë masakër ekspozoi brutalitetin që po përballonte Kosova dhe ndihmoi në nxitjen e ndërhyrjes së NATO-s”, ka thënë Kurti.

Zyra e Kryeministrit tregoi se Kurti ka nënvizuar se gjatë viteve OSBE-ja ka ndihmuar shtetin tonë në ngritjen e një demokracie më të fuqishme duke investuar në sigurinë dhe të drejtat e njeriut.

“Në një kohë kaq të rëndësishme për sigurinë e vendit dhe rajonit, jam mirënjohës për profesionalizmin, kujdesin dhe mbështetjen e treguar, si dhe për pasionin për të drejtat e njeriut dhe sundimin e ligjit, demokracinë dhe prosperitetin e popullit dhe shoqërisë sonë”, ka thënë Kurti.

Kryeministri Kurti viziton akademik Qosjen për 88- të vjetorin e lindjes: Puna e tij prej vigani e ka pasuruar trashëgiminë kulturore të vendit

Posted on by Kult Plus

Kryeministri i vendit, Albin Kurti,ka vizituar akademikun Rexhep Qosja me rastin e 88 vjetorit të lindjes, shkruan KultPlus.

Kryeministri Kurti me këtë rast ka thënë se puna e tij si shkrimtari i parë postmodern shqiptar dhe si kritik letrar i shquar, e ka pasuruar trashëgiminë kulturore të vendit.

Më poshtë gjeni shkrimin e plotë të kryeministrit Kurti në facebook:

Rexhep Qosja, 88 vjet të plota të jetuara e të shkrira në qenien prej vigani në fjalë e në pendë.

Sot pata nderin të vizitoj shtëpinë e autorit të shquar për ta uruar personalisht për ditëlindjen e tij të 88-të.

Kontributi i tij në letërsinë dhe kulturën shqiptare janë të pashoqe, duke e bërë atë një figurë të dashur në Kosovë dhe më gjerë. Nga fillimet e tij të hershme në Vuthaj deri te rolet e tij të rëndësishme në edukim dhe letërsi, udhëtimi i tij ka qenë një burim frymëzimi. Si shkrimtari i parë postmodern shqiptar dhe një kritik letrar i shquar, puna e tij ka pasuruar trashëgiminë tonë kulturore.

Jemi thellësisht mirënjohës për përkushtimin e tij të pandërprerë dhe i urojmë shëndet të mirë dhe jetë të gjatë!/ KultPlus.com

Nderohet albanologu Mehmet Rukiq

Posted on by Kult Plus

Instituti Albanologjik ka mbajtur mbledhje përkujtimore për albanologun e ndjerë, Mehmet Rukiqi. Me këtë rast u tha se Rukiqi ka dhënë kontribut të madh në pajtimin e gjaqeve, ndërsa vdekja e tij u cilësua si boshllëk i madh për Institutin.

Me këtë rast u tha se ai gjatë gjithë karrierës së tij nuk u ndal së dokumentuari folklorin.

“Në folkloristikën kosovare konsiderohet si një ndër nxënësit dhe studentët më të zellshëm të Anton Çettës. Me profesorin Anton Çetta bashkëveproi ngushtë në një ndër lëvizjet më të rëndësishme në historinë e vendit Lëvizjen për Pajtimin e Gjaqeve”, tha Lulzim Lajqi, drejtor i IAK-së.

“Gjyshin Mehmet e kam të vështirë ta prezantojë në të gjitha dimensionet e tij. Në vogëlsinë time e kam të vështirë të përmbledhë me pak fjalë të denja për një fjalë rasti në këtë ceremoni për tërë atë trashëgimi çka na e la gjyshi”, tha nipi i të ndjerit, Berat Rukiqi.

Shoku e kolegu i tij shumëvjeçar, akademik Mehmet Halimi, e përkujtoi përmes një anekdote të tij.

“Në të pame kur të shkojnë, tha: Po thotë hoxha s’ka qare pa vdekë. Njëri prej tyre e shtroi një pyetje: A bon mos me vdekë? Tha: Bon. Qysh? Ai që punon për popull e atdhe nuk vdes kurrë. Ne jemi të përkohshëm, ndërsa veprimtaria jonë është e përhershme. Mehmet Rukiqi nuk vdes kurrë. Veprimtaria e tij mbetet e përjetshme”, tha Halimi.

Mehmet Rukiqi njihet si autor i vëllimit të veprave “Anekdota popullore” e “Këngë dasmash” dhe misionit të tij të mbledhësit të krijimtarisë gojore shqiptare së bashku me Anton Çettën.

Mehmet Rukiqin punoi në Institutin Albanologjik të Kosovës për 30 vjet./ rtk/ KultPlus.com

“Makiavelizmi”

Posted on by Kult Plus

“Të gjithë të vlerësojnë për atë që dukesh. Pak e kuptojnë se çfarë jeni”.

Shkrimtari, historiani, burrështeti dhe filozofi italian, është një nga personazhet themelore të Rilindjes.

Ashtu si Leonardo da Vinçi, Makiaveli konsiderohet shembull tipik i përfaqësuesit rilindës. Jetoi në kapërcyellin e shekujve XV dhe XVI, Makiaveli ishte një nga mendimtarët më të mëdhenj politik të të gjitha kohërave. Atij i detyrohemi për perceptimin e ndarjes së politikës nga morali dhe feja. Parimi i tij kryesor ishte, që kushdo që mban pushtetin, në formën e një republike apo principate, duhet të përdorë të gjitha mjetet për të garantuar mirëqenien dhe integritetin e shtetit. Koncept që është zvogëluar në thënien e famshme: “Qëllimi justifikon mjetet” (edhe pse asnjëherë e shqiptuar nga Makiaveli). Si rrjedhojë, politika ka një detyrë shumë të lartë, por tërësisht tokësore: t’i japë njerëzimit institucione të afta që t’u garantojë atyre një rend të mirë civil.

Makiaveli, autori i kryeveprës “Princi”, është një gjuhë e shpejtë dhe virtuoze, si vetëtima e natës apo reflektimi verbues i shpatës në diell; një përdorim i paparë i të folurit fiorentin që ujit gjithë italishten moderne: gjuha është e saktë, e qartë, e mprehtë. Tek ai gjejmë njëherazi brevitat e latinëve thyer me leximin e Tacitit dhe Tit Livit; shpirti praktik i burrështetasit, i cili s’ka kohë të humbasë në filozofitë e pafundme; dëshira e zjarrtë për t’u ngjitur sa më pranë realitetit – nuk është rastësi që Makiaveli parapëlqen të prekurit e panoramës, të cilën e konsideron shumë të largët. Jean Giono me të drejtë thekson se Makiaveli është një nga teoricienët e rrallë politikë (në mos i vetmi), për të cilin klima dhe stinët, peizazhet dhe ugaret mbartin një rëndësi thelbësore. Makiaveli shprehet: “Nata, shiu, balta, moçali, era, korija, ura, kodra, dielli, rrafshina”; sikur fytyrën e vërtetë të vendit ta sodiste me fragmente, përmes historisë dhe politikës.

Mbetet fakt që Makiavelin e shtyu halli të bëhej “shkrimtar politik”, po njëherazi edhe për t’u marrë me diçka në humbëtirën e internimit dhe fushatës së tij (ishte Sekretar i Kancelarisë në Republikën Fiorentine dhe e gjeti veten të përjashtuar nga çështjet në kohën e restaurimit Medicis), por edhe për t’u rikthyer në favor të të fuqishmëve të momentit. Kështu, të shkruarit u përjetua nga fiorentini si një parantezë dhe një kthesë. Ironi e historisë: do të shkruajë deri në fund të jetës së tij dhe pikërisht kthesa e detyruar do ta shndërrojë në një shkrimtar të pavdekshëm.

Makiavelizmi

Ndikimi i ushtruar nga mendimi politik i Makiavelit ka qenë i jashtëzakonshëm dhe vazhdon të jetojë në botën bashkëkohore. Nga njëra anë, konsiderohet mik republikan i lirisë, nga ana tjetër, një armik i betuar i parimeve të shëndosha të moralit dhe fesë. Nga kjo tendencë e dytë vërshuan rrymat e kritikës së mendimit të tij të reduktuar në makiavelizëm, për të cilën qëllimi justifikon mjetet. Sot makiavelizmi është sinonimi i politikës së forcës, të paskrupullt e të pamoralshme, në dobi të së cilës të gjitha mjetet janë të mira. Hipoteza bazë e kësaj teorie është se çdo njeri e di çfarë do dhe se, sipas kritereve të arsyeshme, zgjedh mjetet që i shërbejnë më mirë realizimeve të synimeve të tij. Qe filozofi i parë që hartoi teorinë e racionalizimit praktik, duke i kthyer shpinën mendimit mesjetar. Në një kohë kur mendimi mesjetar i linte fare pak hapësirë lirisë së vendimit të individit, madje nuk kishte të drejtë të vendoste kundër urdhrit të Krijimit, pra kundër shpëtimit të tij, njeriu i Rilindjes është thellësisht i pushtuar nga ndjenja e jetës: ai mund dhe duhet të vendosë vetë si individ, për atë që është më e mirë dhe e drejtë për të.

De Sanctis, studiuesi që e ka komentuar më së miri, thoshte: “Ai na godet befasisht dhe na përhumb në mendime”. Makiaveli nuk ka kohë të hapërdahet në të mirat dhe të këqijat e regjimeve të ndryshme ideale, siç bën çdo filozofi politike që nga Aristoteli; ai heq dorë nga qëllimi normativ i mjeshtërve të skolastikës, duke parapëlqyer të analizojë dhe të vlerësojë ekzistuesen pa iu referuar botës së prapavijës. Refuzimi i çdo teorie të drejtësisë, të çdo vlerësimi moral, dëshira për të përqafuar realitetin, duke e përshkruar me përpikërinë më të mirë të mundshme, pikërisht atje e gjejmë tharmin e shkencës së re politike. Shkenca politike makiaveliane, ashtu si shkencat shoqërore disa shekuj më vonë, nis nga realja dhe jo nga parimet. Natyrisht, për Makiavelin, mbërritja tek vërtetësia efektive e çështjes nuk do të thotë që të hedhim poshtë mësimet e historisë në favor të të vetmit aktualitet. Përkundrazi, pa orvatjen e funksionimit të pikëpamjes, tabloja e të tashmes do të përngjante me natyrat e vdekura që të kujtojnë frutat e fishkura. Vetë Makiaveli thotë: “Mirëkuptimi i asaj që luhet këtu dhe tani nënkupton dy aktivitete të pandashme dhe paralele, domethënë “përvoja e gjatë e çështjeve moderne dhe leximi i vazhdueshëm i çështjeve antike”.

Një ekonomi e mirë e pasioneve shoqërore

Në fakt, çfarë vërejmë nëse i kushtojmë rëndësinë e duhur cose umane (çështjeve njerëzore)? Që shoqëria nuk është një unitet abstrakt dhe me taban të përsosur, por, përkundrazi, një trillim problematik, një varg ndjenjash shoqërore që Makiaveli i quan umori (gjendje shpirtërore). Këto umori janë të shumëfishta, ato ndryshojnë nga një moment historik në tjetrin; ka emocione vetjake dhe emocione kolektive dhe shoqëria është një gërshetim i ndërlikuar dhe i pakalueshëm i emocioneve individuale dhe kolektive. Në rendin e afekteve shoqërore, të paktën dy prej tyre i hasim vazhdimisht, si në përvojën e çështjeve moderne, po aq edhe në leximin e çështjeve antike: umori të papajtueshëm të Fuqive të Mëdha dhe të Popullit. Në njëfarë mënyre një fakt social i plotë. Do ishte e gënjeshtërt nëse hamendësojmë se një konflikt i tillë mund të zgjidhet në unitetin paqësor të një shoqërie të pajtuar. Përkundrazi, duhet ta gjallërojmë.

Ç’të themi? Afektet nuk mund të shuhen, por mund të konvertohen në energji pozitive shoqërore, qoftë nga zotësia dhe virtyti i princit që i sundon, qoftë nga cilësia e institucioneve dhe ligjeve që i rrethojnë. Prandaj, një “shoqëri e mirë” nuk është një kolektiv njerëzor i njëzëshëm, qeverisur sipas parimeve mbinjerëzore, por thjesht një ekonomi e mirë e pasioneve shoqërore. Pikërisht këtu ndahet me më shumë vendosmëri shkenca e re politike nga ajo e vjetra. Dhe nëse ekziston ndonjë referencë e jashtme ndaj politikës, ajo nuk duhet kërkuar në një shoqëri prapavije dosido, por në fisnikërinë e njeriut. Për të kuptuar politikën, duhet të kuptojmë njeriun, pasionet e tij, “ligësinë e tij”, do të thoshte Makiaveli – term që nga pena e tij, nuk tingëllon aspak si gjykim moral, gabimet e tij… sikundër entomologu vëren me qetësi, sjelljen e fluturave dhe vemjeve. / Konica.al / KultPlus.com

Sonda kineze kthehet në Tokë me mostra shkëmbore nga ana e errët e Hënës

Posted on by Kult Plus

Sonda hënore e Kinës ”Chang’e-6” u kthye në Tokë me mostrat e para të shkëmbinjve të marra nga ana e errët e Hënës, duke shënuar një moment historik të madh për programin hapësinor të vendit dhe eksplorimin e njerëzimit për fqinjin tonë më të afërt.

Kapsula u ul në stepat e rajonit verior të Kinës të Mongolisë së Brendshme, treguan imazhe të drejtpërdrejta nga televizioni shtetëror kinez.

Kina solli për herë të fundit mostra shkëmbore në dhjetor 2020.

SHBA dhe BS kryen misionet e tyre në vitet 1960 dhe 1970.

Megjithatë, ky ishte misioni i parë për të rikuperuar mostra nga ana e Hënës, e kthyer nga Toka.

Shkencëtarët shpresojnë të japin informacion të ri mbi historinë e formimit të satelitit të Tokës.

Aeroplani hapësinor ”Chang’e-6”, i quajtur sipas perëndeshës kineze të hënës, u ul në rajonin e Polit Jugor të Hënës-Basinit Aitken më 2 qershor.

Studiuesit kinezë supozojnë se mostrat e raportuara do të përbëhen nga shkëmbi vullkanik 2,5 miliardë vjeçar.

Mostrat mund të përmbajnë gjithashtu gjurmë të ndikimeve të mëparshme të meteorit, të cilat mund të ofrojnë të dhëna se si u formua sistemi ynë diellor./ atsh/ KultPlus.com

Sot Dita Ndërkombëtare e Detarit

Posted on by Kult Plus

Organizata Ndërkombëtare Detare (IMO), 25 qershorin e ka shpallur si “Dita e Detarit” duke njohur kështu kontributin që japin detarët në tregtinë ndërkombëtare dhe ekonominë botërore, shpesh me sakrifica të mëdha në jetën e tyre personale dhe të familjeve të tyre.

Dita e Detarit u festua për herë të parë më 2011, duke pasuar kështu themelimin e kësaj dite në qershor të vitit 2010, në Manila të Filipineve, me rezolutën e pranuar nga Konferenca e Palëve në Konventën Ndërkombëtare mbi Standardet e Stërvitjes, Certifikimit dhe Ruajtjes për Detarët të vitit 1978. Dita e Detarit tashmë është përfshirë në listën vjetore të kremtimeve të Kombeve të Bashkuara.