Këto ditë Shtëpia Botuese Kosova PEN Center e botoi veprën “Shtatë legjenda”, të shkrimtarit zviceran Gottfrid Keler, përkthyer nga Naim Kryeziu dhe përkrahur financiarisht nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit. 

Shkrimtari zviceran Gotfrid Keleri (1819 – 1890) ka shkruar një numër të madh poezish, dramash, tregimesh dhe romanesh. Gotfrid Keleri si përfaqësues i epokës së realizmit u bë i njohur në letërsinë gjermane dhe botërore, sidomos me tri novelat e tij tani të përthyera edhe në gjuhën shqipe ”Veshja të bën njeri” ,”Mashtrim me letra dashurie”, ”Romeo dhe Zhuljeta në fshat” dhe me prozën e tij të famshme ”Shtatë legjenda”.   

Gotfrid Keleri u frymëzua për të shkruar këto novela nga koleksioni me dy vëllime i legjendave nga Ludvig Gothard Kosegarten. Në veprën e Kelerit ”Shtatë legjenda” bota fetare bëhet më e qartë, më e rreptë, por edhe më e ndezur, si edhe më sensuale. Në veprën e tij Keleri u përpoq ta hiqte poezinë nga tutela e fesë. Prandaj, nuk është pa arsye që “Shtatë legjendat” përmendet si një vepër kryesore e artit të tregimtarisë së Kelerit. Interpretuesit me përvojë psikoanalitike i kuptojnë ato legjenda si shembuj të një poezie në përmbushjen e dëshirave, duke vënë në dukje faktin se poeti që ndiqej gjithmonë nga fatkeqësitë në dashuri dhe çështjet e martesës, krijon martesë pas martese në legjendat e tij.  

Lexuesit shqiptarë sigurisht që e njohin Gotfrid Kelerin prej kohësh, por ka ende shumë për të zbuluar nga ky shkrimtar realist zviceran. Novela ”Shtatë legjenda” që nga kritika letrare vlerësohet si novelë e shekullit, ngërthen në strukturën e saj poetike  kritikë të mprehtë shoqërore dhe fetare, plot satirë dhe ironi. Keleri në thelbin e këtyre legjendave përshkruan të vërteta që mbulohen dhe pastaj dalëngadalë dalin në dritë përmes rrugëve të tërthorta. 

Në këtë kuptim, legjendat janë përmbledhje e hijshme dhe ekstreme e psikologjisë keleriane. Legjendat e Kelerit plotësojnë dëshirat, pikturojnë personazhet që lëjnë të kuptohen vetëm në trillime dhe me pak naivitet, sepse kërcënohen me zbulim. 

Përkthimi i veprës “Shatë legjenda” nga Naim Kryeziu është pasurim për letërsinë shqiptare, ku lexuesi do të ketë mundësinë të njihet me kulturën, me traditën dhe me krijimtarinë poetike zvicerane. 

Disa të dhëna për përkthyesin: 

Naim Kryeziu ka botuar artikuj kritikë në gazeta e në revista të Kosovës, të Shqipërisë e të Gjermanisë për Shilerin, Hajnen, Cvajgun, Kanetin, etj. Është fitues i bursës së “Kolegjit Letrar të Berlinit”, si edhe i bursës së “Kolegjit të përkthyesve Loren” në Zvicër. I është dhënë gjithashtu Çmimi i dytë (ndër pesë çmime) nga Kancelaria Federale e Austrisë për përkthimin e 

veprës “Vetëdija e fjalëve”, përmbledhje esesh sociologjiko-letrare të nobelistit Elias Kaneti, nga i cili ka përkthyer edhe esenë e gjatë të tij për Franc Kafkën me titull “Histori e një dashurie”. Nga gjermanishtja në shqip ka përkthyer gjithashtu librin e autores zvicerane Ivon Deniz Këhli me titull “Gra, edhe sa vjet doni të prisni?”, më pas romanin “Dyshimi” të shkrimtarit dhe dramaturgut të shquar zviceran Fridrih Dyrrenmat, një vëllim me aforizma e citate gjermanisht-shqip nga autorë të njohur gjermanë, austriakë e zviceranë.  

Nga gjuha shqipe në gjuhën gjermane ka përkthyer vëllimet me poezi “Ndiz dritën magjike” të poetit Sali Bashota dhe “Zogj të plagosur” të poetit Agim Vinca, si edhe antologjinë me titullin “Atëherë poeti tha”, ku përfshihen pjesë nga krijimtaria poetike e Ali Podrimjes, Basri Çapriqit, Sali Bashotës dhe Ibrahim Berishës. /KultPlus.com