KultPlus u sjellë historinë e Sara Kirschner, letrat dhe ditarin e saj, të ruajtur që nga Lufta e Dytë Botërore, të cilat u ekspozuan në Bibliotekën Publike të NewYork-ut në vitin 2006.

Po ashtu ato shërbyen si material për realizimin e librit “Dhurata e Sarasë: Historia e nënës sime në Holokaust”publikuar nga vajza e saj Ann Kirschner. Ky libër është përkthyer në shtatë gjuhë, kurse është shfrytëzuar edhe si bazë për realizimin e shfaqjes “Letrat e Sarës”, nga Arlene Hutton, shfaqje kjo e cila ështëperformuar në shkolla dhe në teatrot regjional atje, përcjellë KultPlus.

E shqetësuar se mund të vdes gjatë operacionit kardiak, pa treguar sekretin që e ka mbajtur për më shumë së 50-të vite, Sara Kirschner në vitin 1991 ia dorëzon vajzës së saj një kuti të veçantë.
Brenda ishin 350 letra, kartolina dhe fotografi tëSara Kirschner, familjes së saj dhe miqve, të cilat ajo i kishte mbajtur të fshehura nga rojet nazistë, si e burgosur në kampet e punës për 5 vite, që kur ishte 16-të vjeçare.

Letra të verdha dhe të thyera, në judish, në gjuhën polake dhe gjermane, të cilat kanë qenë të censuruara, ofrojnë shikim të thellë në jetën dhe shpërbërjen e hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore në qytetin e zonjës Kirschner, Sosnowiec në jug-perëndim të Polonisë, ku hebrenjtë qëndronin të mbyllur nëpër geto para se 35 mijë prej tyre të internoheshin në Aushvic.

Megjithëse Kirschner mund të mos ketë qenë në dijeni të vlerave të letrave, studiuesit si David S. Ferriero, arkivisti i Shteteve të Bashkuara, i përshkruan ato si të jashtëzakonshme për atë që zbulojnë mbi jetën e njerëzve brenda kampeve të punës.

Sara Kirschner ka vdekur më 7 mars në moshën 94. Ajo i ka mbajtur të fshehura librat nga fëmijët e saj pasi që ka menduar se historia e saj mund të ndikonte emocionalisht te ata. Prindërit e saj ishin vrarë nga gazi helmues nëAushwitz kurse katër vëllezërit dhe e motra ishin vrarë gjatë luftës.
Në kampet naziste Kirschner i fshihte letrat në baraka të kashtëve ose i ka groposur në tokë, duke rrezikuar me dënim nëse ato do të zbuloheshim. Ajo për New York Times ka treguar se këtë e ka bërë pasi që besonte se këshut kishte një lidhje me familjen e saj.

“Kur ndihesha e vetmuar i merrja letrat dhe i lexoja ato pa pushim”, ka treguar ajo. Megjithëse se jeta në kampe ishte e mjerueshme, ata kishin disa liri, pasi që gjermanët dëshironin që bota të besonte se kampet ishin vende për punët që konsideroheshin rutinë. Kështu ajo në fillim ishte lejuar që të dërgonte dhe pranonte letra.

“Nënë është gëzuar shumë kur mori letrën nga ti”, i ka shkruar motra e saj Raizel në një letër Sarës. “je e lumtur dhe falënderoj perëndinë njëmijë herë çdo ditë që kemi akoma njëri tjetrin për t’i shkruar duke parë sesi po shkojnë gjërat këtu”, vazhdon letra tjetër nga motra e saj e cila më vonë i shkruan “Mos u shqetëso për ne, ne jemi mirë. Mirëpo jemi të shqetësuar për prindërit tanë të dashur. Ne nuk e dimë se çfarë ka ndodhur me ta. Dashtë Zoti dhe marrim lajme të mira”.

Asnjë nga familjarët apo shokët e Sara Kirschner nuk i mbijetoi luftës. Të mbijetuarit e Holokaustit kanë trajtuar kujtimet e tyre të ankthit nga lufta në mënyra të ndryshme. Kirschner u nxit nga burri i saj që të linte të kaluarën pas. Kur e pyesnin për luftën sytë e saj mbusheshin me lot dhe ajo nuk dëshironte që të fliste, kishte lënë prapa çdo gjë, ka treguar vajza e saj.Mirëpo Sara Kirschner kurrë nuk i harroi letrat e saj të çmuara që i mbante në atë kuti të bërë nga kartoni./KultPlus.com