Tomas Tranströmer: Shubertiana

28 Tetor, 2024 - 8:58 pm

Përktheu nga origjinali Qerim Raqi

I

Në errësirën e mbrëmjes në një vend jashtë New Yorkut, një pikë vrojtimi ku njeriu me një shikim mund të kap shtëpitë e tetë milionë njerëzve.
Qyteti gjigant atje larg është një breg i gjatë vezullues bore një galaks spirale nga njëra anë.
Në brendi të galaksit udhëtojnë filxhanat mbi enët, dritaret e reklamave lypin nga kalimtarët, mizëri këpucësh që nuk lënë asnjë gjurmë.
Shkallë emergjente zjarri, dyer ashensorësh që njëjtësohen me dyert e kyçura me dryrë të policëve, një dallgë e vazhdueshme zërash.
Trupa të pashpresë që dremisin vagonave të metrove, katakombe shumë të shpejta.
Unë e di gjithashtu – pa ndonjë statistikë – se pikërisht tani luhet Shuberti në njëren nga dhomat atje dhe se ata tinguj për dikë janë më realë se gjithçka tjetër.

II

Hapësira e pakufishme e trurit të njeriut është tkurrur në madhësinë e një grushti të dorës.
Në prill kthehet dallëndyshja në folenë e vjetshme në zgavrën e çatisë mu në këtë ahur mu në këtë famulli.
Fluturon nga Transilvania, kalon Ekuadorin, për gjashtë muaj fluturon mbi dy kontinente, drejtohet mu kah kjo pikë zhdukjeje e këtij kontinenti.
Dhe ai që i kapë sinjalet e një jete të tërë ca akorde mjaftë të zakonshme të pesë harqeve ai që bënë lumin të rrjedhë nëpër një vrimë gjilpëre është një burrë i ri, i shëndoshë nga Viena, që shokët e quanin.
“Kërpudha” që flinte me syze ulet me elegancë pranë tavolinës së shkrimit mëngjeseve.
Duke i vënë në lëvizje njëmijëkëmbëshat e mrekullueshëm të kompozimit.

III

Të pesë violinat luajnë. Unë shkoj në shtëpi nëpër ca pyje ngazëllyes nëpër tokën që vibron nën mua tkurret si një i posalindur, fle rrotullohet pa peshë brenda ardhmërisë, ndjej befas që bimët kanë mendime.

IV

Sa shumë na duhet të besojmë për ta jetuar të përditshmen ditë pa zbritut në tokë!
T’u besojmë ortiqeve të borës që ngjiten majeve të shkëmbit mbi fshat.
T’u besojmë premtimeve të heshtjes dhe buzëqeshjes së mirëkuptimit, të besojmë se telegramet e fatkeqësive nuk na përkasin dhe se goditja befas e brendëshme me sëpatë nuk do të vijë.
T’u besojmë si vetes boshteve të rrotave rrugëve mu në mes të mizërisë së treqindfishuar prej çeliku
Por asnjëra nga këto nuk e meriton besimin tonë.
Pesë violinat na thonë që ne mund të besojmë në diçka tjetër.
Në çka? Në diçka tjetër, dhe ato na përcjellin paksa deri aty.
Sikur fiket drita tek shkallët dhe dorën e vëmë pas – me vetbesim – pamakut të verbër urdhërrëfyes që e njeh errësirën.

V

Ne rrinim ngjeshur pranë pianos duke luajtur me katër duarnë f-mol, dy kalorës në të njëjtin karrocë dukej paksa qesharake.
Dukej sikur duart tona zhvendosnin peshat e tingujve andej-këndej, sikur lëvizinin kundërpesha në përpjekje për ta prishur drejtpeshimin e tmerrshëm të krahëve të peshores: gëzimi dhe vuajtja peshojnë njësoj.
Annie tha:” kjo muzikë është shumë heroike”, dhe kjo është e vërtetë.
Por ai që shikon me mëri burrat e ngjarjes, ata që në brendinë e tyre urrejnë veten që nuk janë vrasësata nuk e gjejnë veten këtu.
Dhe një pjesë e madhe e atyre që blejnë e shesin njerëz dhe mendojnë se të gjithë mund të blihen, ata nuk e gjejnë veten këtu.
Nuk është muzika e tyre. Melodia e gjatë që është vetvetja në të gjitha metamorfozat, nganjëherë shkëlqyese dhe e dobët, ndonjëherë e vrazhdë dhe e fuqishme, gjurmë kërmilli dhe fije çeliku.
Gumëzhitja kryeneçe që na shoqëron mu tani nga lart në thellësi./Exlibris/ KultPlus.com

Të ngjajshme