Carlos Drummond de Andrade (1902 – 1987), prozator dhe poet brazilian. De Andrade është shndërruar tashmë në simbol të kulturës braziliane; poezia e tij që ka pasur një ndikim të jashtëzakonshëm, “Canção Amiga”, është përdorur në kartmonedhën 50 kruzado.

TI E BART BOTËN NË SUPET E TUA

Nga Carlos Drummond de Andrade

Vjen një kohë kur thua: O Zoti im.
Një kohë e pastrimit absolut.
Një kohë kur resht së thëni: dashuria ime.
Ngase dashuria u dëshmua të jetë e padobishme.
Dhe sytë e tu nuk lotojnë.
Dhe duart e tua valëvitin veç fjalë të vrazhda.
Dhe zemra jote është e fishkur.
Gratë trokasin në derën tënde së koti, nuk do ta hapësh.
Je krejt i vetmuar, drita është e fikur,
por në errësirë sytë e tu shkëlqejnë pafundësisht.
S’do mend se ti je vetvetja, nuk mund të vuash më.
Dhe nuk pret asgjë prej miqve të tu.
Atëherë çka nëse po plakesh? Çka është mosha e shtyrë?
Ti e bart botën në supet e tua,
dhe nuk peshon më shumë se një dorë fëmije.
Luftërat, zitë e bukës, zënkat brenda ndërtesave
dëshmojnë vetëm atë se jeta vazhdon,
dhe shumë njerëzve u duhet ende ta çlirojnë vetveten.
Disave (prekatarëve) u duket ky spektakël
barbar dhe më parë do të donin të vdisnin.
Ka ardhur një kohë kur të vdesësh nuk i hyn në punë asnjë qëllimi.
Ka ardhur një kohë kur jeta është urdhër.
Jeta; thjesht jeta, pa mistifikime.

***

Sido që të jetë, është vetëm jetë

«Vjen një kohë» kur njeriu, pasi që ka grumbulluar vitet, përvojen, dijen, përfundon në atë që do të përkufizohet si «pastrim absolut». Për poetin, ky nuk është një nocion religjioz, megjithëse një pjesë e mirë e pakënaqësive që ia ka shtruar jeta gjatë rrugës së tij, ndaj të cilave do të shprehet në vijim, mund të jenë të njohura edhe për, nëse do të mund të vlente ky krahasim-barasvlerë – edhe për klerikun; të cilit, megjithatë, i ofrohen paralajmërimet e tilla, për dallim nga poeti që do t’i zbulojë në proces. Në të vërtetë, duhet të këmbëgulim ta themi këtë si një të vërtetë pothuajse të vetëkuptueshme, poeti nuk është besimtar. Klithja e tij «O Zoti im» është klithja e refuzuesit, dëbuesit, i tillë çfarë ka qenë gjithmonë. Madje, e në këtë rast do të kishte më shumë druajtje te lezuesit për ta marrë për të mirëqenë, edhe dashuria «është dëshmuar të jetë e padobushme». Andaj regjistri i diskursit do të tkurret në atë që duket si një thatësi, vyshkje, por në fakt është grumbullim i dijes, mprehje e stilit, zhvoshkje: «fjalë të vrazhda»; thjeshtësia e të shkruarit, folurit, kënduarit që është lakmuar përherë, që përherë është sugjeruar.

Mosha të ka rënduar mbi supe, duke të të kërrusur si pemën e brishtë të mbuluar nga bora, por e vërteta e vërtetë është se ti «po e bart botën mbi supet e tua». Por, njohja supreme është ajo mbase më therësja: «Luftërat, zitë e bukës, zënkat brenda ndërtesave/ dëshmojnë vetëm atë se jeta vazhdon,/ dhe shumë njerëzve u duhet ende ta çlirojnë vetveten./ Disave (prekatarëve) u duket ky spektakël/ barbar dhe më parë do të donin të vdisnin./ Ka ardhur një kohë kur të vdesësh nuk i hyn në punë asnjë qëllimi./ Ka ardhur një kohë kur jeta është urdhër./ Jeta; thjesht jeta, pa mistifikime».

/Marrë nga Carlos Drummond de Andrade, “Multitudinous Heart”, Penguin, 2015/Gazeta Express/ KultPlus.com