Stacion – Qendra për Art Bashkëkohor Prishtinë ka kënaqësinë të ftojë publikun për një ecje dhe bisedë nëpër ekspozitën e Çmimit Artistët e së nesërmes 2024 me artistët e nominuar Mimoza Sahiti, Luiza Thaqi dhe Dion Zeqiri, të udhëhequr nga Albert Heta, drejtor i Stacion-Qendra për Art Bashkëkohor Prishtinë dhe bashkëkurator i ekspozitës.

Ngjarja synon të krijojë hapësirë për diskutim me publikun në lidhje me punët dhe praktikën artistike të artistëve të nominuar për Çmimin Artistët e së nesërmes 2024, hulumtimin, përvojën e tyre gjatë procesit dhe lidhjen e ekspozitës me dimensione të tjera shoqërore. Ekspozita mbahet më 7 nëntor, duke filluar nga ora 20:00.

Tre finalistët e Çmimit Artistët e së nesërmes 2024 në punën e tyre ofrojnë provokime të guximshme dhe të nevojshme që flasin për kompleksitetin tonë të përbashkët.

Vepra “How Sad, How Lovely” (“Sa e trishtueshme, sa e bukur”) e Mimoza Sahitit, e krijuar për ekspozitën e finalistëve të Çmimit Artistët e së nesërmes 2024, është një eksplorim i qëndrueshmërisë, identitetit dhe udhëtimit nëpër peisazhe të brendshme dhe të jashtme. Është në mënyrë specifike një udhëtim nga “kauboji” si një maskë shoqërore në realizimin e vetvetes – përballja përfundimtare me veten. Në pikturën e dytë koka e kaubojit është një kafkë, duke mbajtur dy armë – njëra e drejtuar nga jashtë, tjetra drejt vetes. Ky imazh kap tensionin midis vetes së brendshme dhe botës së jashtme, duke reflektuar luftën midis vetë-ruajtjes dhe peshës së vështrimit të shoqërisë. Ky kauboj bëhet një figurë e kapur në hapësirën midis vetes dhe shoqërisë, midis cenueshmërisë dhe mbijetesës. Në qendër të veprës qëndron një derë, me një xhaketë lëkure të varur, që funksionon si objekt dhe simbol kalimtar. Xhaketa, e qepur me fije të kuqe me fjalët “Sa e trishtueshme, sa e bukur” vepron si armaturë dhe ftesë, një portë midis botës së jashtme dhe hapësirës intime përtej.

Ky prag i fton shikuesit të lënë pas identitetet e tyre të jashtme dhe të hyjnë në një botë ku cenueshmëria nuk fshihet, por shfaqet.

Kauboji që vesh këtë xhaketë, një figurë e përsëritur në ekspozitë, është një simbol personal dhe universal i qëndrueshmërisë. Këtu fillon udhëtimi në botën e brendshme, ku albumi i Connie Converse “How Sad, How Lovely” funksionon si një alegori. Këtu fillon biseda mes artistes dhe Connie Converse – një përvojë e përbashkët izolimi, betejash të brendshme, vetë-reflektimit, vetmisë, mallit dhe elasticitetit. Në fund të shfaqjes pret përsëri kaubojin, këtë herë arma ngrihet drejt qiellit, duke fryrë një yll të vetëm – një simbol i triumfit dhe vetë-pranimit. Kapela e majës është një gjest mirënjohjeje, një përshëndetje jo vetëm për shikuesin, por për veten brenda secilit prej nesh. Kjo vepër përmbledh të kuptuarit se, në fund të fundit, pavarësisht se ku vrapon, ne të gjithë përfundojmë me veten.

Në përgjithësi: Kauboji përfaqëson një ide të botës së jashtme që lundron sfidat e jetës, duke mishëruar forcën, përulësinë dhe vetminë, duke evokuar një figurë që endet nëpër peizazhe të shkreta të jetës.

Vepra “Vend i drejtuar nga toka” e Luiza Thaqit, e krijuar dhe shfaqur për ekspozitën e finalistëve të Çmimit Artistët e së nesërmes 2024, është një ndërhyrje artistike në një hapësirë të jashtme dhe të ndërmjetme në ndërtesën e Klubit të Boksit në Prishtinë, që është e paarritshme si shkak të ndërtimeve përreth dhe faktorëve të tjerë që ndikojnë në mirëqenien e tokës. Nëpërmjet kësaj ndërhyrjeje të bazuar në kërkim, artistja nxjerr në pah çështjet që lidhen me trajtimin e tokave, pronave, pronave publike dhe shkëputjen e njerëzve nga natyra me pretendim pronësie. Në bashkëpunim me tokën, duke nxjerrë të dhëna për gjendjen aktuale të tokës dhe asaj që ka ndodhur me te, tregojmë realitetin, praktikat për një shoqëri të qëndrueshme dhe kontekstin tonë shoqëror.

Vepra “Oh, mindgut” e Dion Zeqirit, e krijuar dhe shfaqur për ekspozitën e finalistëve të Çmimit Artistët e së nesërmes 2024, paraqet një skulpturë gjipsi ku truri dhe zorrët janë të kombinuara në formë rrethore, sikurse dalin nga vetë muri. Skulptura shërben si një paraqitje simbolike e dy forcave themelore, por shpeshherë të kundërta në përvojën njerëzore: intelektit dhe intuitës. Duke u përballur me trurin dhe zorrët – dy organe vitale që formësojnë perceptimin tonë për realitetin – artisti hyn në debatin e vjetër midis intelektit dhe instinktit, arsyes dhe ndjenjës, objektivitetit dhe subjektivitetit.

Artisti shtron një pyetje provokuese: “A manifestohet intelekti si mungesë intuite apo është mishërim i gjithçkaje shijuese mes zorrëve dhe mendjes? Vepra prek një narrativë më të gjerë kulturore rreth intelektit, sipas të cilës “një njeri i veprimit e jo i intelektit” mund të shihet si joracional ose i pamatur. Kjo krijon një tension midis të qenit i zgjuar dhe të qenit i mençur. Artisti e përdor këtë koncept për të nxitur reflektim të mëtejshëm duke pyetur se: kur marrim vendime – nëse duhet t’i besojmë dikujt, të ndjekim këshillat apo të ndërmarrim veprime – a veprojmë nga arsyetimi intelektual apo ndjenja intuitive? A mund të konsiderohet racional besimi në diçka të padukshme? Apo vendimet tona shpesh rrjedhin nga ndjenjat e zorrëve përpara se truri ta ketë përpunuar situatën?

Çmimi Artistët e së nesërmes është një çmim dhe njohje prestigjioze e krijuar për artistët pamor nën moshën 35 vjeç. Çmimi u ofron atyre mundësinë për të krijuar vepra të reja përmes një procesi të përkushtuar prodhimi dhe zhvillimi, me punën e tyre duke u vlerësuar nga një juri e pavarur.

Tre artistët e nominuar bashkëpunojnë ngushtë me ekipin kuratorial në Stacion – Qendra për Art Bashkëkohor në Prishtinë dhe marrin pjesë në ekspozitën vjetore që prezanton finalistët e çmimit Artistët e së nesërmes. Për më tepër, ata do të kenë mundësinë të udhëtojnë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku do të përjetojnë skenën e gjallë të artit në Nju Jork gjatë një qëndrimi artistik dy mujor.

Fituesit të Çmimit Artistët e së nesërmes 2024 shpërblehen me një program dy-mujor qëndrimi artistik në Nju Jork, SHBA, në Residency Unlimited, i planifikuar për maj/qershor 2025. Për më tepër, fituesi do të ketë një ekspozitë personale në vitin 2026 në programin vjetor të Stacion – Qendra për Art Bashkëkohor Prishtinë.

Çmimi Artistët e së nesërmes është një çmim i spikatur, i pavarur, i organizuar në bashkëpunim me Residency Unlimited në Nju Jork dhe i mbështetur nga The Trust for Mutual Understanding në Nju Jork.
Stacion – Qendra për Art Bashkëkohor Prishtinë kërkon të përforcojë potencialin dhe ndikimin e Çmimit Artistët e së nesërmes, duke kontribuar në zhvillimin më të gjerë të artit bashkëkohor, kulturës dhe përparimit shoqëror në mbarë Kosovën.

*Mbështetësit kryesor të Çmimit Artistët e së nesërmës 20234 janë: Trust for Mutual Understanding (TMU), Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Komuna e Prishtinës, x-print dhe DZG. Lista e plotë e donatorëve dhe partnerët bashkëpunues do të shpallet me kohë. / KultPlus.com