Ilir Muharremi, kritik i artit

Vet bota është një vepër arti, nganjëherë na duket si ëndërr  ose si poemë, ose si tym i ngjyrosur para syve tanë. “Bunarin”, e shohim si shpresë jete, ujë, gëzim, hidhërim, shmangim vështrimin nga vetja, ngjyrosemi me ujin i cili paraprin dhe vulos çastet jetësore. Intsalacioni i artistit dhe pedagogut Adem Rusinovci mu në hyrje të Galerisë së Fakultetit të Arteve, në mes të hapësirës,  shëmbëllen me optikën e përsosur nën shpërndarjen e dritës si mjet loje, ideo-estetike që rrezet krijojnë çdo detaj të bunarit- katrorë i lyer me një të zezë të fortë, dramatike, pra ngritë hipotezën se forca e jetës është ky katërkëndësh nën këtë shkëlqim artistik. Ky intalacion filozofik që bën bashkë shkencën dhe artin krijon mendimin e kthimit se të jetosh më shumë ka rëndësi se të vdesësh, ose si të jetosh duke lundruar mbi dallgët e jetës sfiduese, duke mbijetuar brenda një kaosi jetësor. Kjo ide konceptuale e Rusinovcit ngritë shumë pyetje dhe vet vizitori brenda imagjinatës mund t’ia vë pikën kuptimit ose ta vazhdon më tutje konceptin. Kjo vepër aq sa është e të gjithëve aq është edhe personale sepse shumë shpejt mishërohesh me të.

Sipër të varura në tavanin e bardh qëndronin qindra monedha një euro. Ato pluskojnë si shiu, mund edhe të ndjesh fjollat e borës, ose ai uji i bunarit nga i cili është nxjerë mbijetesa u shndërrua në monedha minimaliste. Këto intsalime bashkëkohore, të punuara nga dora e artistit sikur tentojnë të fluruojnë mbi kokat tona. Edhe sikur tentojmë të shkundim këtë hapësirë prapë nuk do mund t’ia dalim, sepse monedhat prapë do nxjerën dhe do thellojnë simbolikën e imagjinatës shekullore njerëzore.

Përballë kësaj vepre domëthënëse në mur, nën këmbë sheh hijet dhe ndjen dimensionin e këtër të këtij arti për të cilin askush nuk shkruan ndonjë fjalë. Materia, forma, drita dhe hija, shprehin majat ekzistuese dhe estetike të këtij punimi.

Kova e kuqe e kthyer mbrapshtë sikur ka kryer misionin e saj dhe ka derdhur monedha në vend të ujit, ka krijuar një oazë dëshirësh njerëzore, qëndron dhe me forcë mbërthen thellë brenda në atë që është poshtë në bunar. Kova nxjerr ujë, ujë të pastër ose ujë të  turbullt, kova mund të nxjerr edhe ari, por asgjë nuk mund të mbushet më shumë se aq sa ka hapësirë kova e kuqe. Me këtë kovë shuajmë etjen fizike dhe mendore, por atë e skuqim dhe e skuqim nga vet njeriu. Bunari është art, por në shpirt është art realist ndërsa si kompozicion është art estetik.

Bunari – lidhja me jetën.  Gjatë kuadrimit ose leximit në tërësi të imazhit dhe idesë para imazhit, konsktruktojmë në mendje vullnetin për të vërteten diçka që na shtyn dhe na ndez, diçka që krejt qenien tonë e bën të mundshme dhe vet njeriu dëshiron që krejt qenien e tij ta bëj të mundshme dhe lidh ujin me jeten ose jeta nën shërbim të ujit ekzistues. Kështu e do vullneti jonë dhe vërtetë vepra ngacmon ndërgjegjen dhe krijon pasqyron ndaj jetës sonë të përjetshme si hipotezë.

Bunari – lidhja me historinë. Gjatë luftës së fundit, por edhe luftrave më të hershme, në bunare hidheshin kufomat njerëzore, kryheshin vrasje më makabre. Edhe në botë, kriminelët për të elemeniuar gjurmët e  krimit, viktimën e hidhin në greminën e bunarit. Aksidentalisht binin edhe kafshët e pafajshme. Shumë skenar filmi si material e përdornin bunarin për mbulesë të fajësisë. Ka edhe tekste letrare dhe këngë që përmendet bunari, por lidhet edhe me dashurinë.

Përmbyllja

Kjo vepër rezulton me optikën e saj drejt ndjenjave njerëzore, aq sa duket e natyrshme aq më shumë rritet ana artistike. Mund të vështrosh dhe të hulumtosh, ose të ngritësh hipoteza mbi strukturën dhe thellësinë e veprës. “Bunari” është i kohës, mund të kthehet edhe prapa në kohë, por i mbijeton çdo kohe sepse në vete ngërthen ndjenja dhe shpirt artistik. /KultPlus.com