Ndriçim Ademaj do t’i lexojë poezitë me 6 qershor në Prishtinë

Poezia e Ndriçim M. Ademaj është reflektim i vendit ku ai ka jetuar, rrugës që ka ecur, qoftë në Kosovë, Shqipëri apo Zvicër.

Poezitë e tij janë intime e shumë personale, të zhveshura nga ideologjitë e ndryshme politike apo historike. Nuk bartin mbi vete petkun ideologjik, janë thjesht ndenja reale që Ndriçimi i ka përjetuar në momente të caktuara.

Ai do të jetë i ftuari i radhës në Project Space për të lexuar poezi nga librat e tij “Dera” e po ashtu edhe “Këngë nga rruga e farkëtarëve”. Ky i fundit paraqet fatet e njerëzve, por në të njëjtën kohë edhe rrugëtimin e tij.

Temat që Ndriçimi i trajton në poezitë e tij janë të ndryshme, por që vijnë në një mënyrë tjetër, me një realitet të parë apo përjetuar nga ai.

Me 6 qershor, poezitë e tij Ndriçimi do t’i lexojë në kryeqytet. / KultPlus.com

Festivali Prishtina Lexon sivjet vjen me shumë aktivitete dedikuar grupmoshave të ndryshme

Manifestimi 20/20 shënon 20 vjetorin e çlirimit të Prishtinës dhe nën ombrellën e tij do të përfshihen shumë organizime, ndër të tjera edhe festivali Prishtina Lexon në kuadër të të cilit do të spikasin leximi, teatri, filmi dhe performanca tjera artistike, që krahas karakterit edukativ, mëtojnë të kenë edhe atë socializues dhe argëtues.

Ngjashëm si në vitin e kaluar, për organizimin e festivalit Prishtina Lexon prap janë bërë bashkë institucione dhe organizata joqeveritare, përkatësisht Komuna e Prishtinës, ETEA, Biblioteka “Hivzi Sulejmani”, SOS Fshatrat e Fëmijëve, Termokiss, Libraria Dukagjini, Kuvendi i të Rinjve të Prishtinës, Aleanca Franceze, Social Creativity, Kino Armata dhe Virtual Sophists, si dhe institucionet edukativo-arsimore të zonave urbane dhe rurale. Si rrjedhoje e këtij bashkepunimi të gjerë, Prishtina Lexon këtë vit organizohet gjatë gjithë ditës me aktivitete të shumta, por me e veçanta është se këtë vit aktivitetet i dedikohen fëmijeve, të rinjve dhe të rriturve, duke potencuar idenë e përbashkët se libri i përket të gjitha grupmoshave.

Gjithçka fillon me aktivitete për fëmijë që nga ora 10:00 me këndet e leximit dhe program artistik të fëmijëve në Sheshin “Zahir Pajaziti”, aktivitete këto që do të zgjasin deri në ora 16:00, me ç’rast do të shpallen edhe lexuesit e vitit të Komunës së Prishtinës. Nga ora 16:00 fillojnë aktivitetet për të rritur të lokalizuara në Kino Armata, ku qytetarët do të kenë rastin të percjellin film, teatër dhe slam poetry.

Ndërsa në fund, duke filluar nga ora 21:00, në amfiteatrin e Sheshit “Zahir Pajaziti” gjithçka përmbyllet me Book Character Party ku të gjithë të maskuar si shkrimtarët apo personazhet e preferuara do të argëtohemi me tingujt e muzikës së DJ Blerta Kosova, Jimmy Band dhe Elsa Rraqi. Prandaj, ju njoftojmë se, me datën 3 qershor me fillim në ora 10:00 e hapim Festivalin Prishtina Lexon në sheshin “Zahir Pajaziti”. Mos harroni, merrni të afërmit tuaj dhe ejani të bashkëbisedojmë, të lexojmë e të shijojmë letërsinë kombëtare e ndërkombëtare, të udhëtojmë në kohë përmes vargjeve, pendës e artit.

Fuqia shëruese e kopshteve, ndikimi në mendjen dhe shëndetin tonë

Oliver Sacks, një prej neurologëve më të njohur të shekullit të kaluar i cili ndërroi jetë në vitin 2015-të, në librin e tij ‘Everything in Its Place: First Loves and Last Tales’ tregon për fuqinë e kopshteve dhe natyrës tek pacientët e tij.

Sacks, i cili jetoi në Nju Jork – qytetin për të cilin tha se bëhet i durueshëm vetëm sepse ka kopshte – tregon në këtë libër sidomos mbi fuqinë e natyrës tek njerëzit me probleme neurologjike.

Sacks ka qenë edhe shkrimtar dhe studimet e tij i ka përmbledhur në disa libra.

“Si shkrimtar, mendoj se kopshtet janë tepër të rëndësishme për një process kreativ: si një fizikant, i dërgoj pacientët e mi në kopshte. Të gjithë prej neve kemi pasur rastin të shëtisim nëpër një fushë me lule, nëpër një kopësht të madh që nuk i shihet fundi, kemi shëtitur afër oqeanit dhe lumit, kemi ngjitur male dhe spontanisht jemi qetësuar, mendja jonë është qetësuar, shpirti dhe trupi kanë gjetur paqen. Rëndësia e këtyre momenteve dhe gjendjeve mendore është tejet fundamentale për shëndetin mendor individual dhe kolektiv. Në 40 vite si mjek, janë dy gjëra jo mjekësore që më duken vitale për shëndetin mendor të të sëmurëve me probleme neurologjike: muzika dhe kopshtet” shkruan Sacks në këtë përmbledhje.

“Nuk mund të them saktësisht se si natyra ndikon tek truri ynë, por tek pacientët e mi – edhe tek ata me probleme të thella neurologjike, kam parë përmirësim të hatashëm kur kemi dalë në natyrë dhe jemi futur në kopshte. Në plot raste, natyra dhe kopshtet e oborret e bukura janë më të fuqishme se çdo medikim tjetër” vazhdon Sacks.

Ai insiston se natyra zgjon diçka të thellë tek njerëzit, shkruan KultPlus.

Ai përmendë biofilinë – dashurinë për natyrën dhe qeniet e gjalla, dhe hortofilinë – dashurinë për të qëndruar në natyrë.

“Për ata që e kalojnë jetën në zyre, brenda mureve, për ata që jetojnë në qytete pa hapësira të gjelbra, efektet e natyrës në shëndet nuk janë vetëm në ndjenja por edhe në pjesën mendore, neurologjike dhe fizike” përfundon Sacks. / KultPlus.com

Më nuk i duroj dot njerëzit absurdë, më nuk kam kohë pafund për takime

SHPIRTI IM KA KAPELË

Duke i numëruar vitet e mia e kuptova sa shumë kam kaluar e sa pak kohë më ka mbetur për t’jetuar. 
Ndihem si një fëmi që fiton një qese me karamele, fillimisht me kënaqësi i gëlltitë shpejtë e shpejtë, e kah fundi ngadalëson dhe nisë t’i shijojë gjithnjë e më shumë. 
Më nuk kam kohë pafund për takime ku diskutohen statutet, ligjet, procedurat dhe rregullat e brendshme, duke ditur se asgjë nuk do t’ndryshojë. 
Më nuk i duroj dot njerëzit absurdë, të cilët përkundër moshës kanë ngelur axhami. 
Koha ime është shumë e shkurtër: e dua esencën, shpirti im po ngutet. Nuk më kanë mbetur edhe shumë karamele në qese. 
Dua të jetoj afër njerëzve, njerëzve shumë realistë që dijnë të qeshen me gabimet e tyre, që nuk fryhen nga triumfet dhe që marrin përgjegjësi për veprimet e tyre. Kështu mbrohet dinjiteti njerëzor dhe kështu mësohemi të jetojmë me të vërtetën dhe sinqeritetin. Janë gjërat bazike ato që e bëjnë jetën të vlefshme. 
Dua të jem i rrethuar nga njerëzit që dijnë të prekin zemrat e atyre që përjetuan goditje të rënda në jetë dhe vazhduan të kultivojnë mirësinë në shpirtin e tyre.
Po, unë po ngutem. Ngutem të jetoj me intensitetin që vetëm maturia ta jep. 
Nuk e kam ndërmend të hudh poshtë asnjë nga ëmbëlsirat e mbetura. Jam i sigurt që ato do të jenë edhe më të shijshme se të gjitha më parë.
Qëllimi im është të arrij fundin i kënaqur dhe në paqe, me më të dashurit e mi dhe me ndërgjegjen time. 
Ne kemi dy jetë dhe e dyta fillon atëherë kur kuptojmë se kemi vetëm një.

Mario de Andrade (1893 – 1945): Poet, novelist, eseist dhe muzikolog, një nga themeluesit e modernizmit Brazilian.

(Huazuar nga Edona Dobroshi Deva në Facebook)

‘Qingji i vogël pse mendushëm be, be, be’

Një prej këngëve më të dashura për fëmijët shqiptarë kudo është “Qingji i vogël”.

Kënga ndër vite është kënduar nga zëra të ndryshëm.

Këngën e ka kompozuar shkodrani Zef Lekaj, ndërsa kënga pas famës në Shqipëri erdhi edhe në Kosovë e Maqedoni dhe kudo ku ka shqiptarë. Sot është himni i këngëve për fëmijë, dhe një këngë e njohur për veshin e secilit shqiptar.

Titulli origjinal i këngës është ‘Fatosi dhe qengji’.

https://www.youtube.com/watch?v=kqxIMajk_Fo
https://www.youtube.com/watch?v=FGZCuTSzDgY

Po i sjellim këtu disa versione të këngës dhe poashtu tekstin origjinal të këngës.

Qingji i vogël.

Qingji i vogël pse mendushëm
bë, bë, bë.
Pse më flet ashtu trishtueshëm
bë, bë, bë.

Eja, eja, bashkë në arë
tring, tring, tring.
Un’ mbledh lule, ti ha bar
tring, tring, tring.

Shih n’livadh fatos i dashur
bë, bë, bë.
Shokët e mi në tufë janë mbledhur
bë, bë, bë.

Un’ i vetëm u mërzita
tring, tring, tring.
m’ço dhe mu’ te grigja
tring, tring, tring.

Baba tash’ më ka premtue
qingji im,
në kooperativ’ me m’çue
qingji im.

Do të jem baresh’ e fshatit
tring, tring, tring.
Do kullos gjith’ gringjën shpatit
tring, tring, tring.

Gashi: Nuk ka ndryshime të teksteve shkollore me këtë klasë politike të Serbisë e Kosovës

Alberina Haxhijaj

Sot në ditën e katërt të festivalit “Mirëdita Dobar Dan” në Beograd është bërë promovimi i librit “Historia e Kosovës në tekstet e historisë së Kosovës, Shqipërisë, Serbisë, Malit të Zi dhe Maqedonisë”, shkruan KultPlus.

Ky publikim jep një pasqyrë të periudhave më të rëndësishme në historinë e Kosovës, që nga kohët e lashta e deri në ditët e sotme, dhe se si ato paraqiten në tekstet e historisë së vendeve të lartpërmendura. Librat e historisë së këtyre pesë vendeve, të miratuara nga ministritë përkatëse për arsim, shërbyen si burim themelor për krahasimin e ngjashmërive dhe dallimeve të paraqitura aty, duke theksuar se ku shfaqen gabime në secilën prej tyre.

“Karakteristika e parë është se të dy palët i prezantojnë vetëm krimet e palës tjetër dhe jo krimet të cilat i kanë bërë vet. Edhe kur i prezantojnë këto krime të palës tjetër çdo herë i ekzagjerojnë, i hiperbolizojnë dhe e përdorin një gjuhë tepër të rëndë sidomos duke e pasur parasysh se me këto tekste mësojnë fëmijë të shkollave fillore dhe të mesme”, theksoi Gashi.

Ai tha se po ashtu nuk flitet as për bashkëpunimin që kanë pasur këta dy popuj gjatë luftërave të ndryshme ndër vite duke përfshirë këtu edhe atë kundër Perandorisë Osmane.

“Ndoshta është me rëndësi me e përmendë këtu se në tekstet në Kosovë e Serbi nuk përmendet askund se babai i heroit të shqiptarëve – Skënderbeut, ka qenë i martuar me një grua të një dere të njohur serbe, Vojsava Brankoviq. Nuk përmendet as që fëmijëve të tij ai ju ka lënë emra ortodoksë dhe nuk përmendet që motra e tij, Mara, ka qenë e martuar me Stefan Cernojevic, ose që djali i tij Gjoni ka qenë i martuar me çikën e tretë të një despoti serb”, theksoi Gashi.

Sa i përket përmirësimit të gjendjes nëpër tekste shkollore ai u shpreh se këto tekste nuk mund të ndryshohen përderisa e njëjta klasë politike është në pushtet.

“Nuk mundet me pas ndryshime të teksteve mësimore të historisë përderisa dy vendet si Kosova edhe Serbia udhëhiqen prej këtyre njerëzve momentalisht në pushtet. Përderisa Serbia udhëhiqet prej Aleksandër Vuqiqit që ka qenë një prej pjesëtarëve me të rëndësishëm të Partisë Radikale Serbe, nuk mundemi me pritë tekste tjera përveç kësi tekste që nxisin urrejtje e eliminojnë frymën e tolerancës dhe bashkëpunimit në mes të të dy popujve. Në të njetën kohë nuk mundemi me prit tekste të tjera mësimore të historisë për shkollat fillore e të mesme në Kosovë përderisa ajo udhëhiqet nga Hashim Thaqi, për të cilin siç thotë raporti i Dick Martit flitet për përfshirjen e tij në krime të tmerrshme. Njëjtë përmendim edhe Ramush Haradinajn apo Kadri Veselin, për këtë të fundit sipas raporteve të organizatave të ndryshme ndërkombëtare thuhet se e ka udhëhequr për 10 vite një organizatë kriminale” tregoi sot në Beograd Gashi.

Publikimi i këtij libri sipas autorit ka për qëllim që në mënyrë indirekte të tregojë marrëdhëniet midis qeverive të pesë vendeve dhe mesazhin që u dërgojnë brezave të ardhshëm. Gjithashtu, libri përpiqet të vëzhgojë në mënyrë të qartë dhe faktike pretendimet shpesh kontradiktore të popujve në Kosovë.

Jelena Krstiq, aktiviste nga organizata Helsinki Committee for Human Rights, theksoi se tekstet shkollore në Serbi nuk i përfshijë shumicën e ngjarjeve që kanë ndodhur në 98-99. Kjo sipas saj ka ndikuar që njerëzit të mbesin të painformuar.

“Unë për luftën në Kosovë mësova vetëm me vonë pas vitit 2007 kur isha 20 vjeçare pasi që nuk dija asnjë gjë dhe vetëm atëherë i mora vesh ato që kanë ndodhur në Kosovë pasi që nuk mi mësoi askush këto gjëra. Ndoshta jam një nga qytetaret e Serbisë e cila për shqiptarët dhe për Kosovën nuk kam ditur shumë, nuk i kam ditur gjërat që më vonë do të më ndihmonin që të kem marrëdhënie me të mira”, theksoi ajo.

Ajo u shpreh se lufta e fundit në Kosovë tregohet vetëm përmes bombardimeve të vitit 1999, pasi atëherë ato bombardime kanë lënë dëmtime të mëdha dhe tregohen vetëm vuajtjet e serbëve. Krstiq theksoi se nuk tregohet epilogu se çfarë ka sjellë tek lufta.

“Mendoj që të rinjtë dalin të hutuar edhe pas shkollimit pasi nuk dinë saktësisht se çfarë ka ndodhur në Kosovë dhe nuk është e çuditshme se kemi të rinj pak më të rritur të cilët këmbëngulin që Kosova është pjesë e Serbisë”, theksoi ajo.

Stefan Milosavljevic, student dhe aktivist nga organizata Ëoman in Black në Serbi i cili ka lindur në Kosovë theksoi gjuhën e ashpër që përdorin serbët ndaj shqiptarëve, duke potencuar edhe atë të përdorur gjatë protestave që kanë shoqëruar këtë edicion të 6-të të festivalit në dy ditët e tij të para.

Sidomos ai vuri theksin te këngët që kanë kënduar serbët gjatë protestave, por edhe te deklara e bërë nga kryeministrja e Serbisë ditëve të fundit.

“Ajo që tha kryeministrja Ana Brnabic ‘Njerëzit e malit’, ja pra kjo është e pranishme në libra dhe në diskursin politik-mediatik”, theksoi ai.

Autori Shkelzen Gashi ka përfunduar BA në shkencat politike në Universitetin e Prishtinës dhe ka kryer master në universitete në Bosnjë dhe Sarajevë. Gashi ka publikuar botime të shumta, libra dhe artikuj rreth historisë së Kosovës./ KultPlus.com

1 Qershori i fëmijëve të Migjenit: “A po na blen bukë?”

Albin Kurti / Facebook

1 Qershori i fëmijëve të Migjenit: “A po na blen bukë?”

Gjithçka dukej normale.

Fëmijë të shumtë vraponin plot gaz e hare. Këndi i lojërave në parkun e kryeqytetit vlonte. Edhe të rriturit e paktë ishin bërë shend e verë. Ndoshta ngapak u mirreshin mendtë.

Dëgjoja emrin e vajzës sime që e thërrisnin të tjerë fëmijë. Dhe zërin e saj që thërriste fëmijë të tjerë. Gjithçka dukej më mirë se normale.

Nuk isha kush isha. Isha prindi i vajzës sime. Ashtu më shikonin. Ashtu ndjehesha…

Si për një shtyllë ajo tash mbahej për këmbën time. Edhe të tjerë fëmijë që dihasnin u ndalën rrotull nesh. Shumë sy të mëdhenj nën balluke të djersitura e mbi këpucë me ngjyra. Ishin pesë, njëra u largua tutje.

“A po na blen bukë?” Nuk isha i sigurt çka dëgjova. Ndoshta pse s’e besova menjëherë. Fytyrën time e pashë te pyetja që m’u përsërit. “A po na blen bukë?”.

Një bukë, kos, tri domate, gjashtë karrota, dhjetë salçice. Gjithsej: 3 euro e 40 centë.

Nuk ka dhunë më të rëndë sesa varfëria te fëmijët. Papunësia është individuale, varfëria është familjare. Fëmijët e familjeve të varfëra e bartin PANhajninë mbi supet e tyre të brishta.

Nga Bashkimi Evropian, privimi material, apo skamja, definohet si një situatë ku një individ nuk mund të përballojë të paktën katër prej këtyre në vijim: të paguaj qira, fatura apo këste të kredisë, ta mbajë shtëpinë ngrohtë, të mbuloj shpenzime të papritura, të ha mish apo peshk çdo dy ditë, një pushim njëjavor jashtë, ta ketë një veturë, makinë larëse, TV me ngjyra apo telefon.

Aq shumë fëmijë janë të varfër, të privuar nga rritja, që mbijetojnë në skamje.

Shumë sy të mëdhenj nën balluke të djersitura e mbi këpucë që nuk u shihet ngjyra nga pluhuri do ta hanë botën.

Asgjë nuk është normale.

Bekim Fehmiu luan rolin e një romi në filmin ‘Mbledhësit e puplave’

Në filmin e vitit 1967 – “Mbledhësi i Puplave”, aktori shqiptar Bekim Fehmiu luante rolin e një romi.

Dhe këto ditë, kur në Kosovë rikthehen debatet mbi racizmin ndaj romëve, duhet ta kujtojmë performancën e aktorit me përmasa botërore, i cili për më tepër sot ka edhe ditën e lindjes. Ai lindi më 1 qershor 1936 në Sarajevë.

Filmi 94 minutësh tregom mbi jetën e ciganëve dhe romëve në Jugosllavi, ndërsa krahas Bekimit – në rolin e Beli Pora Perjar, luan edhe Olivera Katarina e Bata Zhivojinoviq.

Në film ka edhe aktorë që e flasim gjuhën rome dhe që i përkasin komunitetit rom.

Titulli origjinal i filmit është ‘Skupljaci Perja’, ndërsa në anglisht ‘I even met happy gypsies’, me regji nga Aleksandar Petroviq.

Filmi u nominua në kategorinë “Academy Award for Best Foreign Language Film” dhe “Golden Globe Award for Best Foreign Language Film”. / KultPlus.com

‘Grueja don veç me ecë ndër njerëz si njeri, pa e vrarë, pa e shkelmu’

Entela Tabaku

Grueja ndër ne ka vetëm dy vende:
– ose e çojmë në qiell, këtë hyjni, i projektojmë në të tana virtytet dhe vlerat e kësaj bote si shufra të arta të një kafazi që rrin varë në ideale të pamunduna që ia marrin frymën.
– ose e hedhim përdhé, këtë hore, i projektojmë në të tana dështimet dhe zhgënjimet e kësaj bote si kamxhikë që i rrinë mbi krye gati me e qëllu dhe me ia marrë frymën.

Grueja asht njeri dhe don veç me ecë ndër njerëz si njeri, me kambët në tokë, me vlerat dhe gabimet e veta. Pa e varë (për flokësh) në qiell, pa e shkelmu (për vdekje) rrugësh.
Me e dashtë dhe me e shpëtu një gru ndër ne nuk don me thanë me e çu në qiell, i vjen dita dhe veç bjen ma randshëm. Don me thanë me e lanë me ecë në punën e vet. Secilën për vedin e vet, për jetën e vet. Si njeri.

Kjo është logoja e 20-vjetorit të hyrjes së NATO-s në Kosovë

Në kuadër të manifestimeve për njëzetvjetorin e Çlirimit të Kosovës, të shtunën është prezantuar logoja e 20-vjetorit të hyrjes së trupave të NATO-s në Kosovë, raporton TV Arta.

Kjo logo përmban numrin 20, bashkë me simbolin e pëllumbit, që është simbol i paqes. Ndërsa si slogan është përzgjedhur fjalia “Për lirinë tonë”, që është shkruar në tri gjuhët zyrtare të Kosovës e që është si falënderim për të gjithë ata që kontribuuan dhe sakrifikuan për lirinë e Kosovës.

Udhëheqësi i Ekipit zbatues për realizimin e agjendave shtetërore, Fehmi Mehmeti, deklaroi se përgatitjet janë në fazën finale dhe aktivitetet kryesore do të mbahen më 12 dhe 13 qershor.

Më 12 qershor do të mbahet edhe një tubim në sheshin “Skënderbeu” në kryeqytet, ku do të marrin pjesë edhe krerët e vendit dhe përfaqësues të institucioneve ndërkombëtare. Po ashtu, do të përurohet edhe busti i ish-Sekretares amerikane të Shtetit, Madeleine Albright.

Petrit Halilaj me ekspozitë personale në Tate

Artisti Petrit Halilaj do ta ketë ekspozitën e tij të parë në Tate St Ives.

Artisti i njohur nga Kosova, një prej emrave që gjithmonë përmendet kur flitet për artin bashkëkohor dhe thumbimin me anë të këtij zhanri, do ta ketë ekspozitën e tij të parë personale në Angli.

Tate kësisoj ka treguar disa prej ekspozitave që do të zënë vend në vitin 2020-të, mes tyre edhe Halilaj.

She, fully turning around, became terrestrial.

Halilaj eksploron trashëgiminë kulturore dhe kujtesën me anë të instalacioneve të cilat përfshijnë objekte të gjetura ndër vite, forma të kafshëve, mbetje, si metaforë për zbulime e transformime.

Ekspozita është paralajmëruar në vjeshtën e vitit 2020-të. Tate do të hapë ekspozita në katër galeritë e saj.

Një ekspozitë për Andy Warhol do të mbahet në pranverë të vitit tjetër, ndërsa një tjetër me fotografi dhe realitet të komunitetit LGBT do të hapet në verën e 2020-ës, punë të artistit Zanele Muholi.

Halilaj është 36 vjeçar, fitues i Mario Merz Price dhe i Mirënjohjes Speciale në Bienalen e Venecias. / KultPlus.com

#LiterallyJustEmergedFromTheWoods dhe #PeopleFromtheWoods

Pasi Ana Brnabic, kryeministre e Serbisë, në një organizim politik i ka quajtur shqiptarët si ‘të ardhur prej mali’, duke mos qenë kjo deklarata e saj e parë raciste ndër vite, shqiptarët e Kosovës janë organizuar në rrjetin social Twitter.

Heshtegu #literallyjustemergedfromthewoods – apo në shqip ‘të sapodalur nga mali’ ka arritur rreth 2.3 milion përdorues të rrjeteve sociale, me shqiptarët që kanë nisur këtë kampanjë për t’i treguar Brnabic për të arriturat e tyre në jetë, edhe pse ‘të dalë nga mali’.

https://twitter.com/gjeraqina/status/1134179343318552577

Njerëzit kanë postuar sukseset e tyre, pozitat e punës, Rita Orën, Dua Lipën, Bebe Rexhën, Era Istrefin, fotografitë nga mali, fotografitë familjare dhe shumë kreativitet të lidhur me këtë deklaratë të panevojshme nga Brnabic.

Krahas heshtegut të parë, shumë njerëz kanë postuar fotografi me heshtegun tjetër #PeopleFromtheWoods – apo njerëzit nga mali. Petrit Selimi, Vlora Çitaku, Gjeraqina Tuhina, gazetarë e personazhe tjera publike por edhe qytetarë kanë marrë pjesë me idetë e tyre në këtë fushatë.

Në Beograd po shfaqet ‘Ferdonija’, jashtë sallës ka protesta

Në Beograd sonte në kuadër të festivalit Mirëdita Dobar Dan po shfaqet filmi “Ferdonija”.

Siç tregon gazetarja Alberina Haxhijaj nga KultPlus, nga Beogradi, jashtë sallës ku po shfaqet filmi ka protesta ndërsa të gjithë të pranishmit brenda sallës nuk po lejohet të dalin prej sallës, për shkaqe sigurie.

“Ferdonija” është film nga Gazmend Bajri dhe Shkurte Dauti dhe tregon jetën e një gruaje e cila ka humbur anëtarët e familjes së saj në luftën e fundit në Kosovë.

Haxhijaj është brenda sallës ku po shfaqet filmi dokumentar dhe do të na sjellë ngjarjet e fundit nga festivali.

***

“Ambiciet e mia nuk kanë qenë politike dhe nuk janë politike. Ajo që më ka shty është që me e kuptu qysh një nanë mundet me e përballu këtë ankth duke mos e ditë ku i ka katër djem dhe burrin. Ndërkohë janë bo 20 vite dhe akoma nuk mundet me e përmbyllë dhimbjen” tha sonte Shkurte Dauti, një prej regjisoreve të filmit, në këtë shfaqje para publikut në Beograd.

Kur Françesk Radi solli telefonatën e zemrave me Mariza Ikonomin (VIDEO)

Radi gjatë karrierës së tij ka kënduar plot hite, por ne sot do të kujtojmë një paraqitje me një emër tjetër që asokohe ishte në fillimin e karrierës së saj.

Dhe duket se bashkëpunimi me Radin, për Mariza Ikonomin ishte një fillim e ogur i mbarë drejt karrierës. Në Festivalin e madh të Fundvitit në Radio Televizionin Shqiptar, në vitin 1994, dyshja erdhën me këngën “Telefonatë zemrash”, shkruan KultPlus.

Tekstin e këngës e shkroi Xhevdet Reshaj ndërsa muzika ishte e Radit, me orkestrim të Edison Misos. Teksti i fuqishëm tregon një lidhje mes vajzës dhe babait të saj, një marrëdhënie gjithmonë shumë e dashur për çdo fëmijë.

Asokohe kënga u pëlqye dhe dëgjohet edhe sot, ndërsa Festivalin e fitoi në fund Mira Konçi.  / KultPlus.com 

https://www.youtube.com/watch?v=M13gwrr_xrI

San Paulo javën e modës e zhvendos në burg

Në Javën e Modës në San Paulo, Brazil, sfiluan modelet më të mira me veshjet e stilistëve më me emër.

Por sfilata është zhvendosur në burgun e sigurisë së lartë të Adriano Marrey. Të burgosurit sfiluan për të prezantuar koleksionin e rrobave të dizajnuara nga stilistët, po ashtu të burgosur.

Oborri i burgut u kthye në një pasarelë ku u prezantuan koleksionet shumëngjyrëshe të punuara me grep.

Stilistët ishin ulur rreth mureve duke admiruar punën e njëri-tjetrit. Ndërsa disa të tjerë po përfundonin krijimet e tyre.

Stilistët vendosën që rrobat të kishin shumë ngjyra për të thyer ngjyrën gri të mureve të burgut.

Shfaqja e pazakontë ishte pjesë e një projekti për rehabilitimin e të burgosurve duke i mësuar ata të thurin me grep.

Programi është futur në burg prej tre vjetësh dhe ishte ideja e stilistit brazilian, Gustavo Silvestre.

Të burgosurve, që i bashkohen programit, i ulet dënimi me nga një ditë për çdo 12 orë kurs që bëjnë.

Shumë nga të burgosurit po vuajnë dënime për krime si trafikim droge apo vjedhje./oranews/ KultPlus.com

Haxhi Gjoni dërgon “Artin e gurëve” në Tiranë

Në Muzeun Historik Kombëtar në Tiranë do të shpaloset ekspozita “Arti i gurëve” i skulptorit në miniaturë Haxhi Gjoni. Ekspozita e kuruar nga Ramadan Bytyqi do të hapet me 1 qershor, shkruan KultPlus.


Duke sjellur frymën e rrallë në art, në vendet ballkanike, autori Haxhi Gjoni thyen rregullat dhe vie në formën më unike, skulpturë në miniaturë. Gurët e skalitur janë nga disa kontinente të botës. Arti i skulptorit shpreh figura kombëtare që kalojnë hartën dhe përfaqsojnë kombin tonë kudo në botë, poashtu dhe artistët botërorë si Mikelangjelo e deri tek thëniet e shkrimtarit Oscar Wild të gdhendura në shkronja dhe vlera e tyre është e pakontestueshme./ KultPlus.com

https://www.facebook.com/events/2287761517913542/

Kisha e Labovës së Kryqit, një nga monumentet më të vizituara

Kisha e Labovës së Kryqitm e vendosur në fshatin me të njëjtin emër është mes monumenteve më të vizitueshme të trashëgimisë pas qytetit të Gjirokastrës.

Legjenda që shoqëron këtë objekt me emrin e perandorit Justinian dhe kryekomandantit të tij Kostandin Labovitit, flet për ndërtimin e kapelës fillestare në vitin 554. Por struktura aktuale e kishës sipas historianëve dhe arkitektëve i përket shek., X– XI.

Përveç turistëve dhe vizitorëve të huaj vizita në monumente me këtë natyrë po bëhen pjesë e kurrikulës mësimore për shumë shkolla në Gjirokastër. Shkolla “Urani Rumbo” ishte këtë fundjavë në Labovë për tu njohur jo vetëm me monumentin, por edhe me natyrën dhe historinë.

“Duhet të njohin kulturën që ka të bëjë me vendin e vet. Kjo kishë daton që nga periudha e mesjetës, që nga shekulli i V dhe deri në vazhdimësi, që është shekulli i XV. Nxënësit i kanë marrë këto njohuri nëpërmjet lëndëve mësimore dhe është mirë që e prekin historinë edhe nga afër, në natyrë”, thotë Mirela  Muho, mësuese e historisë.

“Kemi ardhur për ta vizituar nga afër këtë kishë. Po shohim historinë e saj dhe bimësinë dhe për tu njohur më shumë me vendin”, tha një nxënëse.

“Është shumë e rëndësishme që erdha në këtë vend dhe është hera e parë që vij këtu. Më pëlqeu shumë!”, tha një tjetër nxënës.

Labova e Kryqit është mes monumenteve të rralla të artit bizantin edhe për ikonostasin unik të gdhendur në dru me një simbolikë të komplikuar motivesh floreale dhe zoomotivesh, që i referohen ungjillshkruesve dhe figurave të tilla biblike si Gjon Pagëzori që pasqyrohet në ikonostas nën imazhin e një shqiponje me dy krerë. Ikonostasi është i mbushur me imazhet e personazheve lokale me veshje tradicionale, çka e bën Labovën një pasuri autentike shqiptare.Top Channel/ KultPlus.com


Panari “Guna në rrëke’, tradita myzeqare në Seman

Veshjet tradicionale, gatimet, kabaja dhe këngët e vallet myzeqare, u prezantuan në panairin “Guna me rrëké”, që u zhvillua në zonën e Semanit. Për të dytin vit, bashkia e Fierit organizoi këtë festë që i dedikohet veshjes tradicionale të zonës, e cila ka arritur të identifikohet si veshja që përfaqëson nga pikëpamja etno-kulturore, gjithë krahinën e Myzeqese.

Trashëgimia dhe tradita e një zone të spikatur, u prit me shumë interes nga pjesëmarrësit në panair, ku ritualet e dasmës myzeqare u ndoqën edhe nga ambasadorët e Kroacisë dhe Rumanisë.

Panairi “Guna me rrëké” është pjesë e projektit kulturor “Hajde dalim nga Myzeqeja” të bashkise së Fierit

“Prezenca e shumë të rinjve sot tregon që gjithë këto gjëra të mira po trashëfgohen brez pas brezi, po mbahen gjallë dhe sigurisht  dhe sigurisht janë gjëra që frymëzojnë edhe brezat më të rinj”, tha kreu i Bashkisë, Armando Subashi.

Pjesëmarrja masive e të rinjve dhe kurioziteti i tyre për traditat dhe vlerat kulturore të kësaj zone, ishte befasuese për  të pranishmit.

Gatimet tradicionale, dekori i veçantë, atmosfera që krijuan koloriti i veshjeve popullore, kabaja dhe këngët myzeqare, i dhëne këtij panairi përmasat e një feste të madhe në Myzeqe.Top Channel/ KultPlus.com

https://www.youtube.com/watch?v=eGuYAEU7ywA

E dhunuara gjatë luftës: Ma kanë vra burrin e vajzën, e dhunuan nënën, motrën, kunatën e vëllain

Lufta i prishi krejt

Ky rrëfim është nxjerrë nga libri “Unë dua të dëgjohem: Libër kujtimi me rrëfimet e grave të mbijetuara të torturës gjatë luftës së fundit në Kosovë”

Ajo kishte jetë të lumtur. Ishte martuar me dashuri. Kishin dhe një vajzë. Gjithçka ishte perfekte deri në ditën kur hynë ata.

Atë ditë do t`ia vrisnin burrin dhe vajzën e vogël. Do të përjetonte dhunën seksuale, po jo vetëm atë…

Rrëfimi në vetën e parë:  Unë, nana, motra, kunata…

Lola

Na kemi qenë shumë fëmijë. Edhe jemi prej një familjes t’shkollume. Jemi tanë t’shkollumë. Meqenëse lufta na ka lanë pak si mbrapa, na ka hupë edhe dijen edhe shkollën, veç apet mirë jena. Na n’fëmijëri kemi pasë kushte të mira se babën e kena pas punëtor. I kena pas kushtet e mira, kena pas shkollën e mirë, kena pas prindërit e mirë, na kanë kuptu edhe meqenëse jemi kanë kallaballëk.

Kur i kom bo 18 vjet, m’ka ofru martesë nji mashkull. E kom njoftë edhe përpara, jemi kanë n’shkollë bashkë. Jemi kanë n’shkollën fillore bashkë edhe hajt shoq mas shoqit i kanë thanë vllaut, “Lolën dojna me e feju, Lolën e jujë!” Edhe qysh o kanë zakoni ktyneherë me msit edhe pse jemi kanë t’shkollumë, me msit. Tani u martova.

Gjashtë muaj kemi nejtë t’fejumë, menjihere jemi martu. Edhe kemi pasë nji jetë shumë t’mirë, shumë t’bukur e kemi pasë.

Kemi pasë dasmorë shumë edhe i kemi pasë afër shpijat. Sa shkojshim te dasmja, sa vishim prej kanagjegjit.

Tani mas tre muajve qashtu, mbeta shatëzanë. U gëzunë krejt. Edhe me kalimin e kohës qeshtu, linda vajzë. Çfarë gëzimi u bo se ata s’kishin pasë asnji fëmi nji kohë t’gjatë. Çfarë gëzimi, çfarë dreke…

Ti merre me mend, n’atë kohë me tupan m’kanë ardhë te spitali, u gëzunë krejt familja. Si kah ana jonë, si kah ana e burrit. U gëzunë, por ra lufta, na prishi gëzimin, na prishi jetën. M’i prishi krejt gjanat që i kom pasë n’jetë. Ma murrë ma t’dashtun që e pata, ma murrë çikën që e dashta… M’i murrë tanat.

Jemi kanë n’shpi t’u hangër darkë. S’kemi ditë gja veç kur thanë, “Hinën te kojshia policia. Hinën po i marrin tre që janë t’shkollumë”.

S’kemi ditë gja veç kur janë hi te na. E vrajtën burrin. Tani t’u e gju burrin e vrajtën edhe çikën. Mu m’murrën m’ngrehën zhag për flokësh… I kom pas flokët e gjata at’here. M’ngrehën, m’morën dhe m’çunë n’stacion t’policisë.

Edhe aty ka fillu njifar çmendurie e tyne. Edhe mas nji kohe tani, u çumë, mas katër orëve më lëshunë. Edhe ika, po tash kah me ja majtë, kah me shku. A e ki pa njerin si te nana që e gjanë mirë kërkun se gjan. Edhe fillova, ma, shkova te nana. Kur shkova krejt bijat ishin kanë aty. Tha, “Çka u bo? Çka je ti kështu e stresume?” Une njiherë nuk dojsha me kallxu çka u bo. Tha, “Çka krisi mori n’mahallën e juaj aty”, qeshtu qeshtu. Thashë,”Hiç kurrgjo!” N’atë moment m’ka ra t’ligët. U çu vllavi e ma hjeki t’ligët. Une tu ju kallxu kadale, kadale, kadale (psherëtinë). E s’kemi ditë gja veç kur jonë ardhë këtu te vllavi. Janë hi aty te vllavi, e na kanë marrë me bija. Nanën e kanë rrehë. Nanën para syve i kanë bo ç‘mos para syve t’vllavit, para syve t’tonë. Na thojshin, “Lutko moja” [Kukulla ime] “Kena me ia bo edhe juve qeshtu” n’serbisht. Na kanë ngarku n’kamion edhe na kanë çu tani… na kanë bajtë, herë anej e herë knej. Me kunatë, me halla, me teze, me çka jemi kanë aty, na kanë qitë n’kamion. Edhe na kanë çue…n’njifar vendi…

Na kanë marrë tani na kanë ngarku n’kamion. Kishin pasë aty nji shkollë, nji vend, ajo u duke m’u kanë si shkollë, por si stacion i policisë. Herë i thojshin kështu e herë ashtu. Kur na kanë marrë me rend. S’di sa veta jena kanë, si sot mu kujtohet, nji kallaballëk gra. Kur na kanë marrë me rend, tap, e tap, e tap… rend. Kush nuk dojke, e merrshin thikën e iu vërsulshin me thikë. Krejt trupin e kam thika, krejt trupin ma që s’mujsha me i përballu kurrgjafit. Kur menojsha çka kanë bo n’shpi e çka kanë bo n’stacion t’policisë, e kur i pajsha motrat, e kunatën, e tezen, e çikat e vllaznive, o thojsha, “Kanë me na mytë, ma mirë vrajëmni se që po na bani qito”. Aty, njani hike e tjetri dilke, njani hike e tjetri dilke…qeshtu. Edhe na kanë ngarku n’kamion, na kanë lidhë kambë e durë qashtu t’përgjakta, se krejt trupi gjak m’ka çelë. Hike ai, hike si i çmendur. Krejt, njani Jovan, i thojke tjetrit Jovan, e tjetrit Jovan…

Krejt me qat emër t’njëjtë. Kur jemi dalë prej atyshit, na kanë lidhë kambë edhe durë, na kanë qitë n’kamion, ka dy veta na kanë shti. Se na s’patëm ma takatë. Jena kanë pas ra në 70 killa.

Edhe na kanë hypë n’kamion me na çu për Zveçan. I thojnë njani tjetrit po thotë, “Kah? Kah?”, po thotë, “Për Zveçan!” Edhe une veç kom kqyrë qeshtu, e kom pa nji shishe.  Qitshin ujë, qitshin raki, edhe mo tash s’di çka jonë kanë do far shprica…tash une po di çka jon kanë ato… Po at’here nuk kemi ditë.

Po, po thotë, “Po ju dhajmë me ju forcu se jeni pa hangër, pa pi” na kurrë hiç, hiç, hiç. Veç do ujë që na jepshin. Edhe kur e kishin bo atë punën e vet, na qitshin ujë n’gojë që na bike t’ligët t’u na maltretu. Edhe p’e nij, p’i thotë, tha, “N’qet kamion qekaq veta”, “N’qet kamion qekaq veta”. Kur kta na i qitën para meje, une n’fund. Une isha n’fund me motër, me kunatë, me dy çikat e tezës edhe kisha nji shishe qaty. Shishe gastare, e rakisë ish kanë. Thashë, “Qysh me ia bo me e thy qit shishe?” Tha, “Shuj mos e rrokat, se po na bojnë apet qysh na kanë bo ma herët!”. Thashë, “A e din qysh kom me rrakat, kur t’ja nisë kamioni me ecë, ata s’e dijnë çka po bohet përmas. Unë ko me e thy qit shishe!” Edhe i kom mshu me kambë. Mshoji me kambë, mshoji me kambë, mshoji me kambë, dikur zaher kur do Zoti me t’nihmu, njifar stami ata nxunën, unë i mshova shishës shumë edhe e çava shishën. E kom kapë kadale, kadale me kambë, kom afru te dora edha ia kom bo vetit ving, e ving, e ving… qe këtu ku i kam t’preme duart. Ving, e ving, e ving…shenjat e duarve…ia preva vetit duart. E ia preva vetit duart. E t’ia prejta tanave duart, kambët. Kambët e mija i harrova! Kambët e mija i harrova, thashë, “Kceni o gra!” “Jo s’guxojna, na shohin” Thashë, “A po doni me kcy e para? Mu m’vrafshin me automat, e nëse nuk më  vrasin, ju tani kceni mas meje”. Une kom kcy prej kamionit n’tokë edhe kom kqyrë a po kcejnë tjerat. Ja kom bo motrës edhe kunatës. Kanë kcy nja 100 metra larg, ajo 10 metra ajo… Edhe jom shku zhag. I kom kqyrë ku janë, i lypsha ku janë. Deri kush e din ku jom shku t’u i lypë tjerat, a ka ma tjera.

Kur thash, “Hajde palohem qaty te kqyrim çka po bohet!” Ishim në njifar katuni, s’di qysh i thojshin atij katuni, rrugës për Zveçan. Kur po nalem, qaty ishin kanë do vorre. Edhe shih po nalëm qaty te vorret, “Ishalla more Zot, Zoti na ndihmoftë.” S’kemi ditë gja veç kur o ardhë nji magjup me kerr me kali. Edhe thashë, “A bon…?“ “Çka u bo kështu me juve? Çka keni kështu?” Thash, “Na ka gjujtë NATO.” Tha, “jo, NATO hala s’ia ka nisë me gjujtë.” Thashë, “Erdhën NATO, na kanë çu na kanë pru qekah na kanë lanë”. Kur ka marrë magjupi, “Hajdeni këtu!”, tha, “Çka je ti?” “Unë turqelike”, i folsha tani ktyne turqisht, a din, mos me e marrë vesh ai kush jena. Edhe kur kena ra na qytetit tonë jena çkep tani kush kah ka mujtë se e kena pasë nji postbllok aty, edhe jena mshefë.

Jena shku drejt te shpija zhag. Kur jom shku ma se kom ditë vetën ku jam, hiç, hiç, hiç. A e ki pa, kur lodhet njeri, e tani kur ç‘lodhësh, tani t’rrokin ato simptomet. Veç kur e kom pa vetën n’neuropsikiatri.

Edhe e kom pa veten qaty edhe ma s’kom ditë gja as për vlla as për motër, as për kanë mbi këtë tokë.

Kena hjekë, kena hjekë, boll kena hjekë, tash hala me neve s’u bo kurrgjo. Jo ky po thotë kështu, jo ai tjetri po thotë kështu, jo ai tjetri po thotë ashtu… Po ishalla more Zot tash e mas po bohet mirë. Une e kom thanë qysh n’kohën e UNMIK-ut kur o kanë, për këto gra edhe këto nana, meqenëse jeta jem ka maru… Fëmi jo, kurrgjo jo, kom fol edhe për fëmijë të tyne, kom folë edhe për burrat e tyne, kom folë edhe për motrat e tyne edhe për krejt. Kom thanë, “Ishalla more Zot vjen nji ditë e mirë për neve”. Por nihere, dy herë, s’ka kurrgjo.

Edhe presidentja na ka ndihmu, na ka rehabilitu. Boll që kur e pajshim ata, kishim mbledhje ose nji diçka, kur e pajshim ata që na mbështet m’u duke që, a din se shpirti i çikës, shpirti burrit pushon. Thojsha, “More Zot qysh dul dikush me na mbështet neve”.

A e din qi n’fillim une vet,  n’fillim kur jom dalë i kom kallxu dy – tri vetave qeshtu, qeshtu. Ma bojshin me gisht, “Kqyre kjo”. Tash krejt na kanë mbështetë. Krejt tu na mbështetë. Kom unë edhe hala-hala sene t’tjera por tash m’kaloi edhe epilepsia. E s`muj me i qitë krejt, krejt, krejt nuk muj se s’un shkoj te shpija. Epilepsia, kambët, duart, n’tana anët. E tash po m’dukët që ma mirë jena, po na përkrahin. Na e kena marrë vetën pak a shumë, se nuk po shkojke jeta gjithë tu kajtë.

Motra me vdiq prej mërzie. Edhe ajo njëjtë si unë. Do vjet mas lufte vdiq. Kur i kanë bo mjekët operacion kanë thanë “çka kena gjetë na n’bark t’sajna, n’mitër t’sajna, menja s’ta… Çka s’kish pasë. E s`guxojshin me kallxu edhe me thanë qeshtu qeshtu shkijet ja kanë bo, se at’herë s’bojke me folë. Por, “s’pe dina prej çkafit, s’e dina prej çkafit!”…  E ka lanë çikën, 12 vjet tash i ka bo çika. Iu ka rritë çika duarve t’huja. E qetash ishalla more Zot shteti jonë p’i çelë sytë e po bon për këto gra diçka se jena lodhë ma.

Mas lufte, mas dy vjete mas lufte, po i bjen qashtu 2002, 2003, qashtu mos t’gabofsha se tash me data s’jom fort, veç dy vjet mas luftës, ja nisi barku, e barku po dhemb e, e dhemb. As n’tokë as n’qiell, “O çka u bo me mu, o çka u bo me mu?” E m’çon vllavi te mjeku. Kur m’çon tha, “jo kjo koka katastrofë n’mitër. Po kjo paska mish t’egër!” Tha, “E qysh?” Tha, “Ja osht me barrë t’vrame ja i ka ndodh diçka katastrofë”. Po ata s’e dishin fort se çka m’ka ndodhë mu. Kur jom hi e kom bo operacion, pasna pasë tumor mrena n’mitër edhe do far miomash po i thojshin atyne. Edhe kur m’kanë bo operacion, mas 24 orëve kur m’ka dalë kllapa, e ke ardhë doktori para meje. E ka marrë nji fletë letër, e po m’vetë mu, “Ku je kanë?” “Çka u bo? Qysh…?” Haaj mozomakeq qysh m’i kallxu ktina.

“Ti ki pas dhunë katastrofë diçka tu kanë bo ato sene. A t’ka bo vakia që je kanë shtatzane e je vra?” “O doktor leji këto sene se s’po du me t’kallxu çka ka ndodh. Se me t’kallxu unë ty, ti çohesh e i kallxon atij tjetrit, atij tjetrit, atij tjetrit”. Më njofti doktori, ma njofti burrin edhe tha po ma merr mendja çka paska ndodh.

Jena lodhë mos vet, se qe 17 vjet a 18 vjet p’i bojna. Ti merre me mend, nuk e kom ditë as datën as ditën. Kur m’vetke dikush datëlindjen.

Edhe nja, m’kanë marrë m’kanë qitë, masi që ma kanë vra burrin, m’kanë qitë në njifar karrike elektrike. Ma kanë hupë krejt memorjen që e kom pasë, kujtesën, shkollën, shkrimin, leximin. Unë deri qetash vonë s’kom ditë me e dhanë nji nënshkrim. “Qysh nuk e din ti? A e din kush je kanë ti?”

Katër orë n’polici. Njifar karrige, ma lidhën barkun. Thojke, “Gjaje ku asht Adem Demaçi!” “Po çka kam t’boj une me Adem Demaçin, çka kam t’baj une me…” Thojke, “A e din që ka UÇK diku?” Thojsha, “Une s’e di, qet emër prej juve e mësova” Edhe përnime nuk e kom ditë, seriozisht. Na n’qytet që jemi kanë s’jemi marrë … edhe s’kemi guxu na me folë diçka. Se e kom pasë burrin e shkollumë, vetë e shkollume, s’mujshim na me u mirrë me këto. Jo thojke UÇK, jo filani jo ku. Po thojke, “Kush osht Mziu?” Thojsha, “Kush osht more Mziu (zmija srb.)?” edhe mziu serbisht, gjarpni. Edhe këtu n’fyt, ka naltë, “Hajde kallxo kush o ky, kush o ai”. Une s’e dijsha asnji emër nuk e kom ditë, seriozisht, se kush janë, por qetash pe di. Domethanë krejt për Thaçin, Adem Demaçin mu m’maltretojshin. Se vllaznit une i kom pasë t’vogël. Ata s’e kanë ditë as çka osht kjo e as çka osht ajo. Sot vuajnë për mu thojnë, “Kuku çka ka hjekë”. A e dini se për pesë-gjashtë muaj une s’e kom ditë as e kujt jam. Kur m’ka pyet dikush n’neuropsikiatri, “E kujna je?”, “E kahit je?”, s’e kom ditë. Shtatë muaj ka zgjatë qekjo. Doktorët ma kanë pru vetëdijën tu m’folë, tu m’dhanë terapi. Unë kom pasë terapia t’forta se krejt e drogume, krejt jom kanë, n’durë, n’tana anët. Bile tash qysh m’thojke doktori, “Isha kanë e ç‘pume edhe n’lukth me shprica”, sipas fjalëve t’tyne. Po unë presidentës edhe Ferides kurrë nuk ia harroj. Ma kanë gjetë vendin e punës, ma kanë gjetë bile me u shkollu, me dalë, me ikë, me ardhë.

Antarët e familjës sot kanë dhimtë për mu, sot kanë dhimtë për mue. E dinë cka me ka ndodhë. Jo veç antarët e familjës, por edhe kojshia, rrethi, mu m’respektojnë, mu n’nerojnë. Nuk e kanë ditë bash fell, fell qysh o kanë, por për shkak t’burrit që ma kanë vra burrin edhe çikën, edhe sot e atë ditë unë jom metë pa fëmi, e jom metë pa kërkan hiç, ata m’mbështetin. Ata nuk e kanë ditë për shembull n’biografinë teme çka ka ndodhë, qysh o kanë, çka o kanë. Tek qetash m’kanë pa anej e knej, tek qetash po thojnë, “Ti e ki edhe nji histori t’msheftë”. Po këta, a din qysh, na deri t’jemi ardhë qetu s’kemi guxu me folë kërkun. Po këtu na kanë thanë se jesin mshefta, nuk t’përmendin, nuk asishne edhe e kemi pasë besimin edhe na kanë dhanë besimin edhe jemi shprehë. Kemi marrë terapi, e kemi bo neja, kemi keshë, kemi folë.

A e dini që unë kur jom ardhë këtu, m’u dukshin qata lisa qatje që janë ushtarë. I thojsha kunatës, “O Zot hekëm prej ktushit dej t’hiqën ushtarët!” “Jo mori ushtarë, çka je t’u thanë? Policë, jo!” Thojsha, “Qeta policë” “Jooo!”

A besoni që t’u i kqyrë ia ngjitsha edhe kapelën, ashtu i fokusojsha. Isha t’u dalë me këto shoqet. “S’po dal prej ktyshit me ata” “Pse?” Thojsha, “Kqyri ku janë ata.” Lisat m’u dukshin që janë ata. Kemi dalë, i kemi prekë, “Qe kurgjo, lis osht ky”. Përnjiherë tani m’ka rrokë ajo kriza, ajo mërzija, ajo nervoza. Çohna natën e veç sillna nëpër sobë. Më se shumti m’rrokë ditëlindjen kur e ka çika… (qan). E lypi nëpër sobë…

Këta të shpisë ia nisin me m’fol. Më thonë që nuk jam as e mrama as e para. Kujtoje atë nanën n’Gjakovë, kujtoje nanën gjakovare që sa i ka pasë e o metë vetun. Ti te qajo duhesh me i çu mend që, a po e sheh edhe ajo mend osht. Po ti duhesh me dalë, e me shku, e me ardhë e kënaqu me to, ti kënaqu me neve. Na jena nji familje, hala nuk e kena lëshu qysh jena kanë përpara. Për shembull vllavi jem kurrë djalin e vetë se qet n’prehën pa ardhë te une.

Një ditë pi thotë vllau nanës. ”Du me e nda grunë!” Tha, “Jo, jo! E çka po kallxon se çka t’kanë bo n’burg t’Sfërkovnicës ty? E çka na ki kallxu ti neve? Kur je ardh a e din qysh je kanë përmbrapa? Prej zorrës t’trashë që t’kanë dhunu shkijet?”, vllavit tem i tha nana.

“Edhe ktyne, edhe këto me zor.”

Tha vllau “Nuk po muj ma nanë mu përmbajtë kur po m’bjen n’men se ma ka pasë shkavi gruan. Unë nuk po muj me e përballu”.

“Djali jem, duhet me e përballu! Kqyri motrat edhe grunë. E me ta kallxu edhe nji punë!” Tha, “Çka?” Tha, “S’ta kallxoj kurrë për jetë”.

 At’herë vëllau e kuptoi që edhe nana u kanë e dhunume. Edhe u çu, ia nisi po kanë e na kapi tanave n’grykë. E tha nana, “nuk bon! Qysh t’u kish dukë ty me ta lanë motrën burri”.

Tani burri i kësaj motrës tjetër e la motrën mas do kohe. Katër fëmi, e sot e asaj dite so kërkun (qan).

Çka na kanë bo ata neve edhe ishalla Zoti ia u kthen atyne. Edhe, para do dite hypa n’autobus me shku me një qytet tjetër.

Edhe pe shoh nji serbe, u ungjë aty, e kish veshë uniformën e policisë t’Kosovës.

Edhe thashë, “O more Zot, ama Zot forcën e mos te boj qetu hallakamë”. Tu ra shahadet, e tu ra shahadet, ma hjeki Zoti, e ma kujtoj. Thashë, “Kqyre kjo, na kanë pre, na kanë gri. Çikat tona jesin me shkollë, pa punë, pa kurrgjo.” Ajo folke sa mujke serbisht. Mu ka sjellë njihere n’mend. Nji gru e ka hetu, “Zojë a po t’vjen munim a?” Thashë, “Po valla!” “A t’i thom shoferit ta çelë dritaren?” “Jo!”, thashë, “Thuj shoferit, nale krejt”, se thashë mo s’po muj pa folë kështu ma mirë po zhdrypi. Qe zhdrypa menjihere por m’diktoi ajo që diçka pata unë. E qeshtu, u nal ajo gru me mu, që sot me e pa, nuk e njoh, ajo tjetra që tha “Ta çeli dritaren se s’je mirë”.

U nal me mu, “Hajde hypim n’tjetrin e shkojna dyjat bashkë se ti nuk je mirë. A je bo operacion a çka ki?” Thashë, “Po, nuk jam mirë” “More a je shtatëzane?” Thashë, “Qashtu diçka”, se si e frytë pak. Tha, “Jo valla ko me nejt me ty se… Çka pate allahile çka pate?” Thashë, “Kurgjo!” Tha,”Vallahi pate, qajo gruja që folke serbisht, qajo policja, ty t’vrajti diçka” “Eh mori bijë me t’kallxu diçka” Tha, “Çka?” Thashë, “Guhën e tyne hiç sun po bohna me ta” Tha, “Pse?” Thashë, “Ma kanë vra burrin e çikën para syve, ma kurrë n’jetë s’ia u fali, kurrë. Veç ku t’jom kom me kallxu e kom me folë e kom me ju thanë edhe tjera grave çunu e folni për veti se çka na kanë bo ata neve”. Po edhe çudi e madhe është që mas sa vjetve asnja mos me u nxanë.

Edhe menjiherë mas lufte, menjiherë, n’kohën e UNMIK-ut m’kapi çka, çka, qysh, i kom kallxu kështu-kështu krejt i kom kallxu, krejt, jo veç për veti por për tetanat çka ju ka ndodhë. Deri vonë, a din, se tash m’u kanë hupë edhe ftyrat se gjinja kanë ndryshu. Jon kanë ma t’reja e tash t’moshume. E tash veç kur po m’lajmrohen vetë kështu shoq mas shoqi. E qeshtu…

Me gratë tjera që na ka ndodh bashkë shpesh e diskutojna. Edhe kur e diskutojmë, e hjekim fëminë prej atyshit, mos me e marrë vesh fëmija. Qeshtu, qeshtu.

Dhjetë herë kom tentu me e mytë vetën. A e din qysh i kallxojke Zoti nanës?! Vijke, “A je këtu?” “Po!” “Ma herët ku ke, a ke te bunari?” Dhjetë herë jom munu me ra n’bunar, por Zoti i ka kallxu nanës tem. “Mos ke ti te bunari ma herët?” “Jo!”. A shkojsha te bunari me ra, thojsha se çka mu m’vyn jeta me jetu. Kur e nisha zanin e nanës u kthejsha, “O çka s’je ti” U çu vllavi, e msheli atë bunar. Dilsha natën e kajsha të bunari. Pikshin lotët atje poshtë. Thojsha po e laj bunarin me lotë e neser kom me ardhë m’u gjujtë n’bunar. Po zani i nanës m’nalke.

Tani ia nisën me m’kontrollu. S’di sa m’kanë lidhë mos m’u çu natën, mos me dalë natën. Une veç u çojsha, e kqyrsha vetën, “Kush m’ka lidhë!”…

 E tash po m’dhimën, çikat e motrës e t’vllaznive. Kur e shoh gjeneratën e çikës. Tash e t’ish kanë, kish nejtë me mue kish… Po çka me bo. Nji gru ma bojke, “Zoti ka thanë qashtu” Thashë, “Nuk ka thanë Zoti po shkavi ka thanë. Se Zoti ma ka falë me jetu me ta, e shkavi ma ka marrë”… Apet jeta po dufke mu vazhdu qeshtu.

Duhet krejt me dalë me folë me e ngritë zanin për vetëveten. Qysh na qe 16 vjet tu ju thanë, “Dilni folni, dilni folni, për jetën e jujë, për senin që ja kanë bo! Pse me ua lanë atyne”.

Fuqizuar nga: Integra dhe forumZFD

Në bashkëpunim me: KRCT

Mbështetur nga: RBF, MOTT, BMZ dhe UN Women.

Fotografia e përdorur është vetëm ilustrim dhe nuk ka lidhshmëri me rrëfimin./KultPlus.com

Shtëpia e Kadaresë kthehet në muze, pret vizitorët

Apartamenti në Tiranë i kolosit të letrave Ismail Kadare, ku jetoi për 15 vjet është kthyer ne muze. Për Erion Veliajn ky është një hap i rëndësishme për t’i dhënë vlerësim nje figure emblematike, me qellim qe shtëpia e tij te kthehet ne destinacion për turistet.

Pallati ku jetoi edhe Dritero Agolli, do t’i nënshtrohet një ndërhyrjeje të thellë, që i është besuar arkitektit Maks Velo. Erion Veliaj premtoi se shume shpejt edhe shtëpia e Dritero Agollit do të kthehet në muze.

Muzeu i Ismail Kadaresë ne Tirane është i hapur nga e shtuna për te gjithë vizitore./vizionplus/KultPlus.com

“Chelsea Flower Show”, spektakli i luleve në Londër tërheq 150 mijë vizitorë

“Chelsea Flower Show”, ekspozita më prestigjioze dhe më e famshme e luleve në botë, po tërheq me mijëra vizitorë çdo ditë, që nga hapja e saj të martën, me një vizitë të vetë mbretëreshës Elizabeth II.

Një traditë e nisur që në vitin 1913, spektakli i Chelseat vazhdon të jetë shumë tërheqës dhe magjepsës.

Këtë vit, kopshtet i bëjnë homazh fshatit në Yorkshire. Në këtë hapësirë të gjelbër ka një pyll të vogël të sjellë nga princesha Kate Middleton, që siç thotë ajo është frymëzuar nga kujtimet e saj të fëmijërisë, është një vend për të qëndruar larg botës, për të luajtur, mësuar e zbuluar, si dhe për të krijuar kujtime të posaçme familjare.

Vetëm të shtunën e kaluar, 150 mijë vetë e vizituan ekspozitën. Ajo do të qëndrojë e hapur deri në fundjavë. /a.a/ /a.g/A.T.SH/KultPlus.com

Kosova e ka si destinacion të parë turistik Shqipërinë, ndërsa Shqipëria e ka Kosovën të tretën si preferencë

Shqipëria është në prag të hapjes së sezonit turistik veror. Ndërkohë që shtetasit e huaj që preferojnë ta vizitojnë Shqipërinë, për vitin 2018, janë shtetasit nga Kosova.

Vizitorët nga Kosova që hyjnë në Shqipëri përbejnë 35 për qind të numrit të përgjithshëm të shtetasve të huaj që kanë vizituar këtë vend për vitin 2018, duke e renditur Shqipërinë si preferencën e parë për ta vizituar, shkruan sot “Koha Ditore”.

Ndërkohë që shqiptarët nga Shqipëria kanë si preferencë të parë Greqinë, dhe Kosovën si preferencë të tretë.

Instituti i Statistikave të Shqipërisë (INSTAT), në bashkëpunim me Bankën e Shqipërisë, ka hartuar një publikim të veçantë për treguesit kryesorë mbi turizmin në Shqipëri. Në bazë të këtij publikimi, shqiptarët nga Shqipëria kanë si destinacion të parë Greqinë me 40% të numrit të turistëve nga Shqipëria, Italinë të dytën me 17%, ndërsa Kosovën të tretën me 13%. Ndërsa për netët e qëndrimit Kosova është e fundit me 1.5 net qëndrimi për vizitorët nga Shqipëria./KultPlus.com

“Rolling Stones” ia kthejnë “Bittersweet Symphony” frontmenit të “Verve”

“Rolling Stones” ia kanë kthyer honoraret dhe të drejtat autoriale nga kënga “Bitter Sweet Symphony” Richard Ashcroftit, frontmenit të bendit britanik të viteve ’90, “Verve”. Duke e bërë këtë, ata i japin fund një beteje që zgjati më shumë se dy dekada.

“Me kënaqësi njoftoj që nga muaji i kaluar, Mick Jagger dhe Keith Richards ranë dakord të ma jepnin pjesën e tyre të këngës “Bitter Sweet Symphony”,” tha Ashcroft në një deklaratë. “Kjo kthesë e mahnitshme dhe konfirmuese-jetësore u bë e mundur nga një gjest i këndshëm dhe magjepsës nga Mick dhe Keith, të cilët gjithashtu kanë rënë dakord që emrat e tyre të mënjanohen nga përshkrimi i këngës si dhe të gjitha honoraret e tyre që rrjedhin nga kënga ata do të m’i bartin mua.”

“Bittersweet Symphony” ishte një hit mbarëbotëror në vitin 1997, duke e katapultuar “Verve” në famë dhe duke i sjellë bendit rotacion të rregullt në MTV. Kënga i huazoi katër sekonda të muzikës nga incizimi orkestral i Andrew Loog Oldham i këngës së Stones ‘The Last Time.’ Verve nuk e mori lejen e plotë për ta përdorur mostrën dhe presioni ligjor e detyroi Ashcroft të heqë dorë nga të drejtat e tij, shkruan KOHA Ditore.

Ky rezultat nënkuptoi që Verve dhe Ashcroft, kompozitori i këngës, nuk e kishin fituar asnjë qindarkë nga suksesi i “Bittersweet Symphony”. Për shembull, kur kënga u përdor në filmat si Cruel Intentions ose serialet televizive si “The Simpsons”, paratë e licencimit i shkonin /KultPlus.com

Nexhmije Pagarusha këndon ‘Këngën e Rexhës’ (VIDEO)

“Kënga e Rexhës” është këngë epike e kënduar nga e madhja Nexhmije Pagarusha.

Ngjarja tragjike, ka ndodhë në fshatin Stubëll , afër Medvegjës – rrethi i Jabllanicës .

Rexha, kur i kishte vetëm dy vjet jetë, i kishte vdekur babai i tij dhe e kishte lënë jetimë nën përkujdesjen e nënës, e cila si nuse e re, ngeli e vejë pa më të dashurin e saj.

Sipas traditave dhe zakoneve të vjetra, Nëna e Rexhës me qëllim që ta ruaj djalin që të mos mbetet jetimë pa baba dhe pa nënë, kishte pranua që të martohej për kunatin e saj, përkatësisht mixhën e Rexhës.

Mixha i Rexhës, ishte kujdesur për ta rritur nipin e vet – Rexhën, deri sa u bë për martesë. Pastaj edhe e fejoi dhe vendosi që ta martojë Rexhën me dasmë dhe krushqi , sipas zakoneve dhe traditave tona.

Ditën e Dasmës së martesës së Rexhës, xhaxhait të tij, emri i të cilit nuk përmendet në këngë, i kishte hipë në kokë një mërzi e madhe, nga se mendonte se tash po sa të martohet Rexha, do të ndahet prej tij dhe do t’ia merrte gjysmën e pasurisë së patundshme, e cila edhe me ligj do t’i takonte nga trashëgimia e babait të tij të ndjerë!

Për këtë qëllim ai e mashtroi Rexhën dhe e qoi tek stalla e kuajve të dasmorëve, gjoja për t’iu qitur ushqim kuajve dhe atje e vrau tinëzisht mu në grazhd të kalit./ KultPlus.com