Katër gra të Kosovës do të sjellin rrëfimet e tyre personale nëpërmjet librit “Kohë kurorash”, të cilat lufta e fundit e Kosovës i kishte gjetur në moshë të re dhe në kulm të dashurisë, dhe pikërisht dashuria e tyre është pikënisja e rrëfimeve të tyre personale të cilat i kanë sjell edhe në këtë libër.
Mirlinda Ahmeti, Shqiponja Vokshi, Shukrie Morina dhe Lona Kadriu janë autoret e këtyre rrëfimeve që janë bashkuar në këtë libër, e që nëpërmjet rrëfimeve të tyre shpërfaqin vështirësitë e luftës, dashurisë dhe triumfit të lirisë.
Dhe ky promovim vjen pikërisht në 26 vjetorin e bombardimeve të NATO-s mbi forcat ushtarake serbe, bombardime për të ndaluar spastrimin etnik në Kosovë, spastrim që udhëhiqej nga Sllobodan Milloshevic, i njohur edhe me nofkën “Kasapi i Ballkanit”.
Prurja e këtij libri vlerësohet të jetë shumë i veçantë, për faktin se nëpërmjet këtij libri do të dëshmohet edhe njëherë për vuajtjet e popullit shqiptar, por në këtë rast prej një këndvështrimi tjetër, prej vuajtjeve të të rinjve për mbijetesë. Rrëfimet në këtë libër janë ngjarje të vërteta, ku katër autoret shpjegojnë për dashurinë, frikën, vuajtjet…
Promovimi i librit do të bëhet më 24 mars, në ora 19:00 në KultPlus Caffe Gallery, ku panelistë do të jenë Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus dhe KultPlus Caffe Gallery, Arbër Selmani, poet, gazetar dhe Sara Kelmendi, gazetare dhe publiciste. Ne promovim do të ndahen copëza të veçanta nga libri, sikurse që do të nënshkruhen edhe autografe nga autoret.
Të katër autoret janë ekonomiste të diplomuara, por paraqitja e jetës reale edhe nëpërmjet librit është forma me bukur e dëshmisë, dëshmi që do të mbetet për gjeneratat e ardhshme.
Botimi i librit është mbështetë nga Drejtoria për Kulturë e Komunës së Prishtinës./ KultPlus.com
Në lagjen Hija e Plepave në Prishtinë, ku rrugët ngjajnë të njëjta dhe bota duket e ngadalshme, jetonte çifti i moshuar, Kodra. Ata qenë vendosur në kryeqytet, në tetor 1994.
Kishin pritur tetë vjet për të pasur një fëmijë dhe kur dita e lumtur erdhi, erdhi me vajzën, me fije floku të arta dhe sy të ndritshëm. Ata ishin të lumtur.
Por, fati deshi dhe u solli një hidhërim të paimagjinueshëm.
Pas tre muaj të mrekullueshëm me vajzën e tyre, në kokë me kapelën ngjyrë vjollce të punuar me mëndafsh, ndodhi e papritura. Vajza u sëmur. Nuk ishte infektim i thjeshtë. Shpejt gjendja iu përkeqësua dhe ata, të frikësuar dhe të paqartë nuk po dinin çfarë të bënin. Më në fund, e sollën në Klinikën e Pediatrisë, që ishte vënë nën Masa të Dhunshme, me shpresën se mjekët do të mund të bënin diçka për të shpëtuar vajzën e tyre të vetme.
Pas tre ditësh, mjekët ishin të qartë. Kishin diagnostikuar vajzën me një sëmundje të rrallë, duhej së paku dy muaj shërim. Ata ishin bindur kur dëgjuan mjekun të thënë: Sëmundje e rrallë! Vajza ishte shtruar në një dhomë spitali bashkë me katër foshnja. Nëna qëndronte pranë saj me zemër të shqetësuar dhe shpresë të paqartë.
Pas tetë ditësh, gruaja, në përpjekje për të takuar burri, shkoi poshtë në shkallët deri te dera e spitalit.
Kur u kthye në dhomë, ndjeu së nuk ishte gjithçka si më parë, por ende nuk mund ta besonte se ajo që po ndodhte ishte e vërtetë. Kërkoi vajzën me sytë plot frikë, por ajo nuk ishte në shtratin ku e la.
Për të qetësuar veten, mendoi, për vizitë rutinë.
“Ku është ajo?”, pyeti me një frymëmarrje të ngushtuar, motrat, pas dhjetë minutash duke kërkuar nëpër korridore. “A ka ardhur mjeku? Ku është vajza ime?”
Po i humbiste durimi dhe shpresa. Por, nuk kishte përgjigje. Mjekët nuk i thanë asgjë të qartë. Vajza nuk gjendej askund. Klinika, e mbushur me motrat që duhej të kujdeseshin për fëmijët po përmbysej nga sekonda në sekondë. Pasi pak minutash, ajo mbeti e pasigurt për gjithçka që kishte ndodhur dhe do të ndodhte në ditët e ardhshme.
Kaluan javë të tëra duke pritur përgjigje: Po, vajza e tyre? Çfarë kishte ndodhur?
Dhe ndërsa kalonin ditët, burri dhe ajo vazhduan të kërkonin, por kurrë nuk gjetën një fije shprese, nuk morën përgjigje.
Vajza humbi përfundimisht, pa asnjë shpjegim.
Ndërruan qytezën e tyre me Prishtinën duke shpresuar se një ditë, qoftë edhe rastësisht, do të gjenin vajzën e tyre. Jetuan me boshllëk që asnjë fjalë nuk mund ta përshkruajë. Asnjë ngushëllim nuk mund ta lehtësojë.
Por çdo vit, për gjithë jetën e saj, gruaja që plakej para kohe, nuk e fshihte ndjenjën e pashpjegueshme, se diçka kishte ngelur e papërfunduar. Kishte humbur vajzën, por ndoshta ajo ende mund të ishte diku aty jashtë, fare afër. Sa herë dilte në rrugë, e kërkonte dhe, madje, e ndjente praninë e saj. Këtu jam, si nuk më sheh, i thoshte një zë që nuk e përcaktonte nga vinte.
Vit pas viti, jeta e tyre rëndohej. Ata u plakën, por ndjenja e humbjes nuk i la kurrë. Kur vdiq burri, ajo e përcolli me fjalët: Kur ta gjej Zanën, vij e të tregoj!
Pastaj, një ditë të rastësishme prilli, pas tridhjetë e një viti pa e parë vajzën, kur doli për të blerë bukë, ajo pa një grua që vinte drejtë saj. Pse, nuk e diti, po iu afrua ngutshëm. Sytë e kaltër të gruas i kujtuan sytë e vajzës së saj të vogël, ata sy që kishte dashur t’i shihte, por pa gjasë, gjithë këtyre viteve. Kujtoi shikimin e, të ngrohtë dhe të pafajshëm kur ajo po shihte nënën e saj për herë të parë. U trondit: Një ndjesi shprese mund të ishte ajo, po edhe ankth që për shumë vite e trazoi shpirtin e saj.
E ndihmuar nga tërheqja e paqartë e shikimit, ajo vazhdoi të shkojë pas gruan. Nuk e dinte pse, por tronditja e detyronte ta ndjekë pa menduar. Kur gruaja ktheu sërish kokën, ajo pa mirë sytë e saj të kaltër. “Sytë e Zanës”, ofshani.
Ajo i tha me zë të dridhur, por me shpresë: “Zana! A je… ti ajo?”
Gruaja, e shikoi, me hije të qartë dyshimi që dukej edhe nga fytyra e saj e skuqur.
Ajo u ndal, dhe zemra po i dilte nga gjoksi. “Më në fund, e gjeta”, mendoi. Është Zana! Më nuk ishte vetëm iluzion i një ëndrre që kishte zgjatur gjithë jetën, thuaja?
Prandaj, ishte e mundur.
E pa edhe një herë gruan, derisa ajo qe ndalur dhe hutuar po e shikonte dhe ai shikim i dhuronte, gjithçka që i duhej. Pavarësisht se sa vite kishin kaluar, ajo e ushqente vuajtjen për vajzën. Prandaj, më asnjë fjalë nuk ishte e nevojshme.
E ndoqi pas derisa gruaja humbi në këndin e rrugës që fshihej nga shtëpitë.
Kur po kthehej në dhomë e lehtësuar, mendoi se kjo ishte vetëm një mundësi, por zemra e saj i qe mbushur me dashuri dhe shpresë se, ndoshta, më në fund kishte parë vajzën e saj. “Oh, vajza ime, Zana ime, më në fund, të gjeta”, tha.
U pikëllua kur mendoi se nuk kishte kujt t’ia thoshte se pa vajzën e saj, kishte njohur sytë e kaltër dhe të butë të Zanës, ata sy që shkëlqenin njësoj sikur në ato pak ditë kur ajo ishte nënë e lumtur./ KultPlus.com
Më 21 mars, në ditën botërore të poezisë, Ajne Ibërhysaj do të promovojë librin “Gravurë me ngjyrat e kohës”, promovim që do të mbahet në ambientet e KultPlus Caffe Gallery, në ora 19:00.
Rreth librit do të flasin Agim Vinca e Ramë Oraca, ndërkohë, po kjo mbrëmje poetike do të shoqërohet edhe me prezantimin e ekspozitës kolektive nga artistët: Musë Prelvukaj, Skënder Idrizi, Bija Jasiqi, Merita Myderrizi Maloku e Agron Mulliqi.
Kjo mbrëmje me ngrohtësi poetike dhe ngrohtësi të ngjyrave është e hapur për të gjithë adhuruesit e librit dhe pikturës./ KultPlus.com
Akil Dashevci, një artist i ri 18-vjeçar nga Prishtina, ka sfiduar disleksinë dhe disgrafinë për të ndërtuar një karrierë premtuese në artin pamor. Deri më tani, ai ka mbajtur shtatë ekspozita personale dhe ka marrë pjesë në disa ekspozita kolektive ndërkombëtare, si dhe në ankande bamirësie.
Së fundmi, Dashevci ka marrë një ftesë prestigjioze nga “PAKS Gallery” dhe “MAMAG Museum” për të ekspozuar veprat e tij në disa prej ngjarjeve më të mëdha artistike botërore, përfshirë Festivalin e Filmit në Kanë, Art Basel Week dhe Carrousel du Louvre.
“Kuratorët tanë kanë parë veprat tuaja të artit dhe i sheh ato shumë mbresëlënëse” thuhet në ftesën e dërguar nga organizatorët, duke vlerësuar talentin dhe stilin e tij artistik. Pjesëmarrja e tij në këto evente të rëndësishme vjen si një dëshmi e vlerësimit të punës së tij dhe përkushtimit në fushën e artit.
Me këto ekspozita, Dashevci pritet të prezantojë punimet e tij përpara një audience ndërkombëtare dhe koleksionistësh të njohur të artit./ KultPlus.com
Biblioteka e Gjilanit është lehtë e dallueshme nga çdo objekt tjetër në këtë qytet. Përveç dukjes së saj, është mjaft e furnizuar, sepse personalisht gjej çdo libër që nuk e gjej dot në bibliotekën e kryeqytetit, e shpesh dhe në librari. Madje theks të veçantë, i vendos gjithmonë digjitalizimt, çka mundëson kërkimin, rezervimin dhe shtyrjen e afatit të kthimit. Ndoshta është biblioteka e vetme në Kosovë, ku respektohet afati i kthimit të librave, si shkak i gjobës që marrim në raste të vonimit të librit.
Thënë krejt kjo, imagjinoni sa dëshpëruese është kur shkon në një të hënë, ditë pune, në orën 17:45 dhe nuk punon asgjë. Aq errësirë, sa fillon të mendosh se mos ke hyrë diku gabim. Jo, sepse thashë që ky objekt është lehtë i dallueshëm. Nuk kishte dritë të ndezur përpos korridorit hyrës, sallës së leximit menjëherë në të majtë dhe sallës së fëmijëve. Këto ishin drita e vetme të ndezura të bibliotekës trekatëshe.
Me të hyrë, i thash recepsionistes, dua të marrë një libër, dhe ma kthej ‘ Veç nesër’. Po e ritheksoj furnizimin që ka kjo bibliotekë, ku shpesh unë marrë libra dhe i shpërndaj fotot e saj me të gjithë kolegët, që e kanë të pamundur sigurimin e disa titujve. U futa në sallën për fëmije, ku një grua më përshëndeti, dhe i tregova kërkesën time. Më tha që tashmë punëtorët kishin dalë nga puna, shkaku i iftarit dhe veç nesër mund t’i merrja librat. I tregova që kam ardh nga Prishtina për këtë libër dhe nesër do të shkoja herët në Prishtinë. Dola nga dera dhe në korridor, desha t’i bëj një foto bibliotekës së zbrazët e të errët, e atëherë kjo grua doli dhe më tha se do të më ndihmoj, pasi kam bërë gjithë këtë rrugë. Me të kërkuar librin në sistem, shkuam bashkë në katin e dytë, ku e gjeti librin dhe ma dha. Krejt kjo nuk mori as 5 minuta kohë. E pyeta nëse vetëm sot kishte mungesë stafi, dhe më tha që kjo është pothuajse që një javë, ku për iftar, punëtoret dalin nga puna në orën 17:00/17:30. Orari i bibliotekës, është deri në ora 19:00. Kur kam shkuar njëherë pak minuta para orës 19:00, nuk kam mundur të ndërroj librat pasi ishte fikur sistemi. Çka tash kur jam brenda orës së punës, dhe nuk po kryej punë? Nëse ndalim qytetarët e Gjilanit, dhe kjo vetëm, çdo njëri nga ta do të donte të punonte në punë ‘të shtetit’. Sepse është kjo punë që ofron siguri, të holla, stabilitet, pa u lodhur shumë, sipas shumicës së njerëzve, që mendojnë kështu me të drejtë. Por ata që bëjnë këto punë, nuk arrijnë ta respektojnë as pikën e parë, orarin.
Dola nga biblioteka, që nga errësira e orës 18:00, as nuk shihej mbrapa meje dhe pas diku 10 minutave bëra të njëjtën rrugën, duke kaluar prapë nga biblioteka. Ajo grua, që më ndihmoi mua, kishte dalë nga biblioteka, dhe kishte shikimin nga semaforët, e veshur dhe me çantën në krah, dukej sikur po priste dikë të vinte për ta marrë. Pra, dhe ajo përfundoi orarin e punës, sepse në Bibliotekën e Gjilanit, Fan Noli, në ramazan, nuk paska orar!/ KultPlus.com
“La Femme” është albumi që përfshinë 21 vepra të 21 kompozitoreve gra, e që nëpërmjet këtij albumi po emocionon publikun mexosopranoja Flaka Gornaci, e një emocion të tillë së fundi dha për audiencën e Spanjës, edhe atë në dy performanca të ndara, një në Alicanet e një Valencia.
Me “La Femme” Goranci është prezantuar tashmë në disa shtete, por Spanja mbetet vend debutues për artisten Goranci e cila ka shijuar performancën e saj para adhuruesve spanjollë.
Duket se kjo pritje e ka lënë pa fjalë edhe vetë Gorancin, e cila emocionin e përjetuar atje, sipas saj e ka të pamundur ta shpreh me fjalë.
“Pas koncerteve debutuese në Alicante dhe Valencia, me programin “La Femme” që sjell vepra të njohura, më pak të njohura dhe hite nga gra kompozitore nga e gjithë bota, që i realizuam bashkë me dirigjentin Ignacio Vidal dhe ansamblin Casa Mediterraneo, e kam pothuajse të pamundur të gjej fjalët e duhura për të përshkruar emocionet, atmosferën dhe reagimet e jashtëzakonshme të publikut”, shprehet Goranci .
Ajo edhe pak ditë pasi e ka përfunduar këtë paraqitje e kujton se me sa ngrohtësi e përqafuan programin, duke marrë dy herë ovacione të gjata përgjatë koncertit. “Diçka kaq e rralë, ishte vërtet mbresëlënëse”, ka vijur Gornaci.
Kjo pritje për mexosopranon Goranci është edhe vulë për projektin e saj “La Femme”, projekt që ka punuar më shumë përkushtim. Ajo është shprehur tejet e lumtur që ky projekt edhe në prezantimet e mëhershme, por edhe në Spanjë po kuptohet shumë mirë nga audienca, gjë që sipas saj kjo është më se e rëndësishme për një artist.
“Ndihem krenare, jo vetëm si interprete, por edhe si krijuese dhe producente e këtij koncepti dhe projekti”, ka thënë për fund Goranci.
Flaka Goranci përpos paraqitjeve jashtë vendit, ajo herë pas here po rikthehet edhe në Kosovë në paraqitje të ndryshme, duke qenë e pranishme me projekte edhe në Shqipëri./ KultPlus.com
Krijimtaria e aktores që theu të gjitha tabutë e kohës
Nga Isak N. Bilalli
Mejreme Berisha, nuk është thjesht një emër i përveçëm, respektivisht një punonjëse, e cila ka shërbyer një kohë të gjatë në një institucion kulturor, por një figurë emblematike që ka bërë shërbesë jetësore, të realizuar me shumë pietet në avancimin e vlerave kulturore në Teatrin e Qytetit.
Në teatër, ajo mbahet si një nga aktoret më të spikatura, me një arsenal të gjerë rolesh të interpretuara, e cila me dashurinë e saj, për skenën, ka arritur te konsiderohet si ikona e Teatrit të Qytetit. Aq sa është aktorja më e dalluar e teatrit, Mejremja është grua – simbol e qytetit të Gjlanit, që fushëveprimtarinë e saj e ka zhvilluar në shërbim te avancimit kulturor në çfarëdo lloj aktiviteti artistik që kanë organizuar institucionet kulturore komunale, rajonale dhe kombëtare ndër dekada.
Kjo është aktorja që theu të gjitha tabutë dhe klishetë e kohës dhe, duke qenë e tillë me specifikat e veta, është dëshmi e gjallë e përballjes direkte e të resë me të vjetrën, krijimtaria e së cilës, ndjek një nga rrugëtimet më të vështira dhe më sfidueset që një femër artiste mund te përballet. Këto lloj sfidash dhe vështirësish, në kohën e tashme, konsiderohen më të drejtë si jo-imagjinare, marrë për bazë stigmatizimin dhe paragjykimet që kanë dominuar në kohën kur Mejremja filloi dhe vendosi emrin e saj në listën e krye-kontributorëve të teatrit e të artit në Gjilan. Ishin vitet e rinisë së saj, vite të cilat Teatri i Qytetit po konsolidohej dalë nga dalë duke grumbulluar rreth vetes regjisorë, aktorë e dramaturgë Gjilanas që ishin shkolluar dhe kishin krijuar përvojë në shkollat dhe teatrot Jugosllave të kohës. Atë botë, vitet ’70-ta, kishte një mungesë të theksuar për aktorët femra, kohë në të cilën Mejremja merr guximin për t’ dal stuhive te kohës përballë krejt e vetme. Ne atë interval kohor ajo mori guximin t’i bashkohej plejadës se artistëve që shtruan themelet e shtëpisë që quhet teatër, por mos të harrojmë që përfshirja e saj ishte tabu temë e veprim për shumicën absolute, sepse në atë ishte e paimagjinueshme që një femër të gëzonte integritet profesional në shpalosjen e vlerave artistike në skenë.
Ne këtë kontekst, pyetjen qe ia adresova aktores Berisha, për hir të së vërtetës, m’u desh ta drejtoja me një dozë abiguiditeti dhe kurreshtje se si ka arritur te guxojë si 17 vjeçare të ndjek ëndrrën për t’u bëre aktore teatri? Ajo m’u përgjigj me një fjali, duke zbërthyer thjesht dhe bukur narracionin që unë prisja të ishte i gjatë: Jo të gjithë e kuptojnë rrugën që ndjek, mos e kthe kokën qe t’ju japësh shpjegime atyre qe nuk të kuptojnë…
Ishte sentenca e mësipërme zgjidhja e të gjitha zgjidhjeve, përgjigje që në vetvete ngërthen, para së gjithash dashurinë dhe pasionin e fortë që Mejremja e ka pasë dhe vazhdon ta ketë për teatrin, skenën, artin, të bukurën, për të cilën nuk e kurseu asnjëherë kontributin e saj, sado i vogël të ketë qenë, pavarësisht roleve që i janë besuar.
Me tutje Mejremja shpjegon me shumë modesti se dikush duhej thyer akullin dhe duhej mbytur paragjykimet me qëllimin e vetëm qe teatri dhe aktivitetet artistike, të ishin shtylla kurrizore e zhvillimit kulturor të shqiptarëve. Ne këtë kontekst ajo shpjegon që kishte edhe vajza të tjera të guximshme që ndiqnin të njëjtën ëndërr si: Xhevahire Murtezi, Shpresa Vokshi, Bedrije Rexhepi e të tjera, të cilat vinin me një elan dhe me një dashuri të pakushtëzuar për skenën, të cilat tok lanë gjurmë në zhvillimin e artit e teatrit në Gjilan. Pa përjashtim, Mejremja kishte miqësi, kolegialitet dhe afrimitet me të gjithë, por bashkëpunimi me Xhevahiren, e cila u nda nga jeta në pikun e karrierës, është cilësuar si nga duetet potenciale më të bukura që i bashkonte pasioni i madh për skenën.
Rrugëtimi profesional i Mejremes, dëshmon që ajo u formësua duke u bëre shtyllë kurrizore e teatrit, trajektore që shpeshherë ka prekur kufijtë e të pamundurës. Ky rrugëtim, duhet që në njëfarë forme të admirohet dhe vlerësohet si kontribut ekzemplar që meriton të ngritet deri në nivelet e falënderimit më të lartë shtetërorë. Për ta përshkruar, karrierën jetësore të Mejremes, është shumë e domosdoshme të ndalemi për të kuptuar arsyet apo shkakun kryesor se pse dhe si Mejremja arriti të prek majat e suksesit në karrierë, respektivisht kush e ndihmoi të arrinte këtu ku është sot?
Personi për të cilin flasim është profesor Nagip Berisha, bashkëshorti i Mejremes, një intelektual, piktor i kompletuar, artist, edukator e humanist, që ishte katalizatori dhe frymëzuesi që në çdo instancë e mbështeti të shoqen. Nuk mund të mos e takoja profesor Berishën dhe të merrja përshtypjet e tija për karrierën e së shoqes për shumë arsye; së pari, kam qenë nxënës i tij dhe kam ushqyer gjithmonë konsideratën maksimale si një nga mësuesit dhe pedagogët më të shquar të kohës dhe, së dyti, kureshtja për të mësuar formulën se si ky çift ka arritur t’i jap aq shumë kulturës Gjilanase.
Mejremja, në sytë e profesor Berishës, vazhdon të jetë dashuria e tij e jetës, e dashuruar njëlloj në artin dhe skenën, plot talent dhe ambicie për t’i dhuruar publikut sa me shumë art e kulturë. Ai ndjen një zbrazëtirë sa i përket karrierës së Mejremes, sepse me fillimin e trazirave të shpërbërjes së Jugosllavisë, karriera e saj u gjet në udhëkryq sepse institucioni, ku ajo punonte, u gjend në një formë paralize. Mejremja dhe e gjithë plejada e aktorëve të teatrit, nuk mund të krijonin lirshëm dhe ishin të shtyrë të vepronin në rrethana mbijetese, sepse shfaqjet teatrale kërkonin angazhim gjithëpërfshirës jo një lloj siç është krijimtaria në pikturë që mund të shprehesh individualisht.
Me pas, krahasova shënimet e marra nga Merjemja dhe rezultonte e njëjta gjë: Mejremja pohonte që pa profesorin nuk mund të imagjinohet një arritje e tillë artistike, sepse i shoqi, përveç se ishte bashkëshort i veçantë ështe para se gjithash një artdashës i madh, tek i cili prevalon respekti dhe mirëkuptimi human. Kjo relatë unike përkon si një histori e bazuar në ngjarje të vërtetë që mbase nesër të jetë një love story për të dëftuar këtë histori dashurie e një çifti që i bashkoi më shumë dashuria për artin dhe në shërbim të artit.
960,1280,0,0.45,-1
Si e filloi Mejreme Berisha rrugëtimin për t’u bërë figure emblematike e Teatrit të Qytetit?
Shkëndijat e para të dellit dhe guximit artistik të saj, dallohen që në adoleshencë të hershme nga mosha 12-13 vjeçare, kur Mejremja ishte figurë e pazëvendësueshme si recitatore e dalluar në nivel konkurrimi ndër shkollash dhe kompeticionesh letrare në Komunë.
Recitimi i bukur, të shprehurit artistik në poezi, potenciali i saj interpretativ, e bënë që artdashësit e kohës ta shihnin Mejremen me një të ardhme të ndritur, por askush nuk pandehte se ajo do bëhej pjesë e trupës së teatrit aq shpejt dhe aq natyrshëm. Historia e përfshirjes se Mejremes në teatër dhe realizimi i rolit të saj të parë, lidhet me përpëlitjet e regjisorit Muharrem Shahiqi në vitin 1976, i cili atë botë po vinte në skenë shfaqjen “Dasëm në Lufte” të autorit Minush Jero. Bartëse e rolit kryesor të femrës ishte Xhevahire Murtezi, e cila krahas roleve në teatër, ishte edhe anëtare eminente e ansamblit të valleve dhe në kohën kur duhej të jepej premiera e shfaqjes ishte paracaktuar gjithashtu pjesëmarrje e ansamblit në Rusi të cilën pjesëmarrje valltarja Murtezi duhej doemos ta ndiqte. Kjo përplasje në agjendë e kishte vënë në siklet të madh regjisorin Shahiqi, i cili nuk kishte pasë alternativë tjetër përveç se ta ftonte Mejremen që ta zëvendësonte rolin kryesor, respektivisht ta punonte rolin një recitatore që nuk kishte shkelur asnjëherë në skenë. Guxim i pashoq i regjisorit dhe i aktores së re, të cilët, së bashku në afat rekord realizojnë këtë sfidë enigmatike që në njëfarë forme ishte bileta hyrëse përmes portës së madhe për Mejremen, e cila natyrshëm mori tagrin si aktore meritore në Teatrin e Qytetit.
Kjo nuk është histori e zakonshme, ku një regjisor bën një zëvendësim të aktores dhe vihet në repertor shfaqja që është planifikuar, sipas një plan-programi të rregullt, por këtu është fillimi i një historie të pazakontë, në të cilin, artistja e re Mejreme Berisha, me këtë rol përfaqëson Kosovën në kompeticionin e teatrove në nivel Republikan në Kullë të Vojvodinës të kohës dhe shpërblehet me medaljonin e artë. Aspak e rëndomtë dhe as rastësore që kjo vajzë e re Gjilanase të stoliset me rolin e parë në skenë me mirënjohje nga nivelet më të larta artistike te kohës ne ish Jugosllavi. Falë këtyre arritjeve madhore, ajo zë vend si punonjëse e rregullt ne vitin1980, si aktore me kohë të plotë në Teatrin e Gjilanit aktivitet që vazhdon ta ushtrojë edhe sot.
Nga roli i parë, ajo nuk iu nda asnjë moment teatrit.
Për Mejremen, aq sa ka qenë mbresëlënëse mënyra e rrufeshme, se si ajo i bashkohet trupës së teatrit po aq frymëzues dhe i paharruar mbetet roli i parë, të cilin ajo e realizoi duke e cilësuar si më të veçuarin, në karrierën e saj. E gjitha kjo, lidhet me atë momentin kur artisti del në skenë për herë të parë dhe mbështillet me një magji që shoqërohet nga një aure e gjatë – e gjithë jetës në skenë.
Ajo vazhdon ta ndjejë magjinë që vetëm skena ia dhuron artistit, ndjenjën e mahnitshme duke filluar nga roli i parë dhe në çdo rol tjetër, ndjenjë e pa-përshkruar që artistit të vërtetë asnjëherë nuk i ndahet kjo aure.
Jeta në skenë dhe për skenën, ka edhe anën tjetër të medaljes që krahas ndjenjës së pa-përshkruar të krenarisë e madhështisë, është një nga detyrat më të zorshme që mund t’i ngarkohet njeriut, sepse duhet të lexosh brendinë e karakterit dhe ta pasqyrosh në skenë në dimensionin dhe thellësinë e duhur. Për ta servuar mesazhin, tek publiku në kohërat e më hershme ka pasë censurim të fortë dhe diktim nga lart që pushteti i asaj kohe ka ngulmuar në burgosjen e mendjes dhe mbajtjes peng të zhvillimit kulturor të shqiptarëve dhe për ta hequr qafe këtë lloj prange është dashur punë e madhe në teatër.
Sa ishte e vështirë të realizojë role në të shkuarën?
“Puna në teatër, është tejet e vështirë. Në vartësi të kohërave, shumë shpesh provat e tavolinës i mbanim në kushte të vështira me një ngrohëse që të ngrohte njërin krah por merdhiheshe nga pjesa tjetër, e kur punohej mizanskena sikur ishte pak më mirë sepse edhe lëvizje në skenë” ishte një përshkrim shumë domethënës që e shkoqita nga biseda me të, rrëfenjë, e cila dëfton dimensionin e vështirësive që ajo dhe aktorët janë përballur me kushte ekstreme për të prodhuar diçka që publiku e shijon për një orë a pak më shumë.
Mejremja, kujton me nostalgji që ato kohëra të vështira, në të cilat ajo dhe e gjithë plejada e aktorëve kanë punuar me pasionin më të madh në botë, gjithmonë me ambicien dhe qëllimin e përbashkët madhor në krijimin e një trupe të dinjitetshme dhe profesioniste që mbron vlerat letrare e kombëtare.
Askush, nga kjo kastë aktorësh, nuk ka pasë ambicie personale për t’i bërë promocion vetes si aktor/e më i dalluar se tjetri, por qëllimi ishte i përbashkët, që avancimi artistik të ishte në shërbim të një evolucioni kulturor dhe, këtë objektiv e ka arritur Mejremja bashkë me trupën e Teatrit te Qytetit, duke u bërë të dalluar në nivel krahinor, republikan e federativ të kohës. Kur jemi tek të arriturat e institucionit, Mejremja kujton me mallë dhe nostalgji të theksuar rolin e saj respektivisht shfaqjen “Princi i hijeve” të Teatrit të Gjilanit, shfaqje, e cila mori pothuajse të gjitha çmimet në festivalin e teatrove të ish Jugosllavisë. “Në atë kohë është punuar me pasion shumë të madh, gjithmonë me ambicien se do të realizohet objektivi madhor dhe në… “Teatri i Gjilanit” ia arritëm së bashku të jemi referencë e arritjeve më të mëdha profesionale të kohës”, pohon Mejremja.
Që nuk iu nda asnjë moment teatrit e skenës dëshmon historiografia e saj, por tejet interesante dhe e pazakontë është dalja në skenë e saj në shfaqjen “Certifikata e kurorezimit” me 07 mars të vitit (?) vetëm tre ditë pasi lind fëmijën e saj. Ky rast dëfton forcën e saj të pazakontë si dhe vullnetin për të realizuar zotimet e saja të dhëna. Po aq sa është frymëzuese kjo histori, është edhe inspiruese për gjithë ata artdashës e kolegë që e njohin Mejremen në mënyrën, se si ajo i bashkon dy dashuritë e saj: familjen dhe skenën në shërbim të artit dhe të së bukurës. Në këtë kontekst, nuk mund të lihet pa u elaboruar shfaqja/diadrama “Nata e Elverit”, ku ajo luan me të birin Kreshnikun në të cilën shfaqje gjejmë një mishërim artistik dhe emocional të një nëne që në skenë nxjerr në sipërfaqe nuanca të thella dashurie për të birin (e skenës). Publiku dhe kritika e ka vlerësuar lart realizimin e kësaj shfaqje, në veçanti për faktin se me këtë rol, Kreshniku diplomon në Akademinë e Arteve, Prishtinë, por Mejremja e kujton si rol me barrë të shumëfishtë, në të cilin kryqëzoheshin sfidat dhe arritjet familjare, në të cilën cilësi duhet të kujdesesh më fort për partnerin në skenë se sa për veten. Për me shumë, thelbi i shfaqjes prek kufij të paprekshëm në të cilën trajtohet edhe vrasja si formë e shprehjes së dashurisë për t’i shpëtuar vdekjes, përgjegjësi skenike që është shumë e rendë për t’u realizuar, e cila mishërohet me emocione të forta.
Role nga me te ndryshmet qe lënë gjurme te pashlyera
Mejreme Berisha, i takon llojit te aktorëve që ka pasë fatin të luaj role nga më të ndryshmet dhe i është përshtatur sikur specifikës së karakterit, por edhe moshës. Si e re, ka luajtur shumë role të plakave dhe, edhe në moshë të madhe, ka arritur shumë sukses të realizojë role të të rejave në moshë. Ky universializëm është mundësuar nga fakti se Mejremja ka pasë dhe e ka aftësinë e transformimit të plotë në skenë, për të cilin fenomen ajo shprehet se “Artisti duhet të konformohet në skenë në vartësi të rolit që duhet ta luaj”.
Kur jemi te varietetet e roleve, është me interes për ta theksuar për publikun të përmendet një nga shfaqjet kryevepër të saj, monodrama “Vdekja e një mbretëreshe” e realizuar në dy etapa të ndryshme, ta quajmë historike, ku jepen vështrime të ndryshme perceptive, referuar momentumeve. Kjo shfaqje është realizuar ne vitin 1998 (periudhë në vigjilje të luftës) nën regjinë e Hajdar Paçaradës dhe më pas ështe realizuar sipas konceptit regjisorial të Muharrem Sylejmanit ne vitin 2006.
“Vdekja e një mbretëreshe”1998, e punuar në kushte ekstreme reprezaljesh psikologjike dhe vuajtjesh njerëzore i është servuar publikut si forcë e motiv për të vazhduar me rezistencë, është pritur me ovacione të forta nga publiku, nëpër sallat e improvizuara nëpër fshatra të Gjilanit si një thirrje për bashkim e rezistencë, të cilën vetëm Mejremja ka ditur ta shpalos me shumë dinjitet.
Por, në mënyrën e vet, tekstit i njëjtë “Vdekja e një mbretëreshe” i 2006-shës, ka arritur të përcjell mesazhin e kohës që të jetë një thirrje dhe reflektim në njohjen e vujatjeve shekullore që ka përjetuar populli ynë. Të dy këto mesazhe të forta, të etapave të ndryshme, Mejremja ka arritur t’i përcjell në mënyrën më brilante të mundshme, për të cilën punë ajo stoliset dy herë:
-Në vitin 1998, si aktorja më e mirë ne Festivalin “Flaka e janarit” më 1998 dhe
-Në vitin 2006 çmimi special për interpretim në Festivalin Ballkanik të Teatrove në Korçë.
Mejreme Berisha, gruaja e hekurt e teatrit
Për aktoren e Gjilanit viti 2022, ishte një nga vitet më të vështira të jetës së saj, vit i një tërmeti të madh jetësor dhe vit i një përplasje titanike me sëmundje që Mejremja si në çdo përballje, arriti të mposht suksesshëm. Arsyeja e elaborimit nuk është e karakterit informativ pa shkas por është e nevojshme të trajtohen shkaqet e mirëfillta të kurës që ajo ka përdorur gjatë trajtimit që nga faza fillestare deri tek trajtimi kimioterapik.
Shumica e njerëzve, me diagnozë të ngjashme, lënë gjithçka anash dhe merren vetëm me trajtim mjekësor, por Mejremja ka bërë të kundërtën. Gjatë kohës kur diagnostifikohet ishte e përfshirë në dy projekte teatrale madje në role jo episodike: në shfaqjen “Gënjeshtër pas gënjeshtre” të regjisores Sevdije Ajeti dhe në diadramën e Shkelzen Berishës, me të cilët arriti dakordësinë që të vazhdonte punën pa pushim vetëm se të ngadalsohej ritmi i punës për shkak të terapisë që shkaktonte lodhja e rraskapitjes të vazhdueshme.
Me besimin në Zot, Mejremja ka ndjekur provat dhe vetëm ditën kur ka pranuar kimioterapinë, ka pushuar, ndërsa të nesërmen ka qenë prezente në prova. Vullneti dhe dashuria për jetën dhe për teatrin, ishin kura qe ajo të mposhtte këtë sëmundje të rëndë. “Në asnjë moment nuk mendoja për pasojat e sëmundjes, sepse mendjen e kisha në shfaqje dhe i kisha dhënë komandën e duhur trurit tim që unë do punoja në këto shfaqje një soj siç kam punuar në çdo projekt teatral ”- Shprehet ajo, duke qenë e bindur që Zoti ishte me të dhe puna është ilaç i gjithçkaje.
Mejremja vazhdon të punojë dhe jetojë në teatër, edhe pse mosha dalëngadalë po i afrohet pensionimit ajo nuk mendon të përkalojë në publik për të parë shfaqje por do të vazhdojë të qëndrojë në skenë për të na dhuruar më shumë emocione si aktore tashme e pa-zavendësuar. / KultPlus.com
Grupi “Hawolf” ka sjell një këngë shumë të veçantë edhe nëpërmjet videoklipt.
Projekti që është mbështetë nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte titullohet “Bukë e Kryp” e që është sjell nëpërmjet vokalit të Granit e Ylli Havollit.
KultPlus ju sjell videoklipin e këngës “Bukë e kryp”./ KultPlus.com
Më 12 mars do të bëhet hapja solemne e ekspozitës “Prestanome” nga Helidon Doni Haliti, ekspozitë kjo që do të hapet në Galerinë FAB në Tiranë prej prës 18:00 dhe do të rri e hapur deri më 25 mars, shkruan KultPlus.
“PRESTANOME” është një ekspozitë e portreteve të “kohës së pakohë”, që vjen në Galerinë FAB si dëshmi e një rrugëtimi të jashtëzakonshëm artistik, një takim mes ngjyrës, mendimit dhe kujtesës, të personaliteteve që kanë shenjuar artin, kulturën dhe jetën publike shqiptare”, thuhet në njoftimin e Galdiola Bilbilit, e cila shpjegon se në qendër të saj qëndron një emër që nuk ka reshtur kurrë së dialoguari me botën përmes ngjyrave dhe fjalës – piktori,” Mjeshtri i Madh” Helidon Haliti.
Helidon Haliti këtë ekspozitë e sjell me portretet e mysafirëve që i kishte ftuar në emisionin e tij në RTSH, portrete që rrumbullakojnë këtë ekspozitë me portrete të shumta nga breza të ndryshëm. / KultPlus.com
Atë që ne e quajmë “diçka seksuale”, të tjerët e identifikojnë si “diçka eksituese”. Pra, seksualja dhe eksitimi kuptohen gabimisht si sinonime. Për industrinë e pornografisë, seksi është vetëm një penetrim gjenital, aty fillon e mbaron e gjithë historia e seksit. Sepse sot seksi nuk konceptohet si lidhje emocionale, ai mund të fillojë edhe para dhomës së fjetjes, edhe para prekjes, ai kërkon kohë dhe ka fazat e veta, ai lidhet me dashurinë, harmoninë, koordinimin, afrimitetin, ledhatimin, miqësinë, njohjen, intimitetin, lumturinë, emocionin, romancën etj.
Seksualiteti është vetëm një akt kënaqësie seksuale për shumë njerëz injorantë që ndihen të turpëruar të diskutojnë për të. Kur përmendet fjala “seks”, dikush stepet e skuqet; dikush ndihet inferior e dikush ndihet i shtypur nga tabutë; dikush e ul kokën e dikush ik nga vendi ku përmendet; dikujt i ngjallen iluzionet, instinktet dhe fantazitë seksuale në moment; dikush provon të të ndalojë të mos bësh pyetje apo të mos bëhesh kureshtar për të; dikush, nga normat kulturore në të cilat është edukuar, shfaqet më konservator e dikush më liberal. Kjo flet shumë për sfidat e socializimit seksual, në një mjedis seksual të pornografizuar.
Edhe ato pak dhjetëra shtete që kanë edukim seksual, për pornografinë flasin fare pak. Aty ku ka dështuar edukimi seksual për pornografinë në sistemin medial, shkollor e universitar të edukimit, aty ku në familje nuk flitet kurrë për pornografinë, porno shndërrohet në një burim joshës dhe në një edukator të fshehur seksual.
Ashtu si ushqimi i shpejtë që po krijon ngrënës dembelë, pornografia po krijon dashnorë dembelë. Ajo ka një ndikim të madh në trurin e adoleshentëve. Nëse dikush mendon se mund të bëhet i shkëlqyeshëm në seks duke shikuar pornografi, është sikur të mendojë se mund të bëhet një tenist i mirë duke shikuar tenis.
Nisemi nga pornografia, që ndryshe e njohim si prostitucion i filmuar. Një industri brutale dhe kriminale, me një qasje të pakufizuar dhe të pakontrolluar, ku imazhi dhe roli seksual kombinohet me logjikën e përfitimit dhe nuk ka asgjë të përbashkët me realitetin dhe shëndetin seksual.
Çfarë mund të gjejmë në pornografi, diçka që njerëzit e varur prej saj nuk e vërejnë? Frustrim, iluzione, ereksion të çrregulluar, bizaritet, vulgaritet, perversitet, rrëmbim emocional, çrregullime psikike hormonale, varësi, dominim mashkullor, mizogjini, trafikim të femrave. Ajo na krijon narracionin se femra aty është në pozita shtypëse, shfrytëzuese dhe nënshtruese, si objekt seksi, në shërbim të burrit.
Një seks, në masë të madhe, pa prekje, pa përqafim, pa përkëdhelje, pa vëmendje emocionale, pa puthje, pa sensualitet dhe reciprocitet, përmbajtje këto që nuk janë interes i industrisë e as i kamerës që t’i kapë, ndonëse krejt këtë veprimtari ata e trumbetojnë si liri seksuale dhe liri të profesionit, ndërsa një kritikë sociologjike e akuzojnë si konservatore dhe seksualisht të paçliruar. Pra, vetëm për një seks emocionalisht të sigurt nuk mund të flasim, e lëre më për një erotikë në parametra normalë.
Pornografia ka imponuar narracionin se e vetmja gjë për të cilën gratë dhe vajzat janë të mira është për t’i kënaqur burrat fizikisht. Pra ka përforcuar ndjenjën e shumë burrave për të drejtën e tyre që t’i përdorin trupat e grave.
Një brutalitet virtual ku femra shfaqet e abuzuar, e poshtëruar dhe e dhunuar seksualisht, ndjekur nga miliona ndjekës, që masturbojnë me fantazitë e tyre, që bombardojnë kryesisht kokat e të rinjve me imazhet e pushtuara që shndërrohen te ta si modele të gabuara të marrëdhënieve seksuale. Fatkeqësia në personalitetet e shumë femrave është kur ato duan me çdo kusht të bëhen një “yll pornografik” dhe përfundojnë në hiper-reaktivitet ndaj pornografisë, varësi, ankth social, depresion, probleme të përqendrimit dhe izolim.
Disa vajza janë më të prira ta krahasojnë veten me vajzat e tjera. Por krahasimi shpeshherë është negativ dhe joinkurajues. Mbi të gjitha, pozita sociale në shoqëri, integriteti, pasuria e shumë gjëra të tjera, vënë në lojë pabarazinë e vajzave dhe të grave. Krahasimi virtual shpesh mund ta frenojë zhvillimin individual.
Por edhe në anën tjetër, një burrë me integritet, kur e takon një grua, në radhë të parë e shikon si qenie njerëzore, si qenie sociale, si personalitet, si profesioniste apo në çfarëdo statusi, pozicioni ose raporti njerëzor, profesional, zyrtar ose miqësor, por nuk e sheh në radhë të parë si objekt seksi, madje as në radhë të fundit. As nuk e mendon potencialisht një marrëdhënie seksuale me të që në takimin e parë, as në takimin e fundit.
Ata që e shohin femrën si objekt seksi kanë një mentalitet hiper-seksual të çrregulluar që vjen nga frustrimi në rritje i tyre, të cilët ndihen, psiqikisht, për shkak të trurit si “organi kryesor seksual i tyre”, pastaj edhe shpirtërisht dhe seksualisht, të papërmbushur. Ndërsa kompenzimin e bëjnë në forma vulgare, duke ngacmuar vajza e gra që i takojnë në rrugë, në mjedise publike, rrjete sociale, biznese, organizata e institucione.
Pra, problemi nuk qëndron vetëm tek provokimi nga lakuriqësia fizike e grave apo vajzave, por më shumë tek lakuriqësia shpirtërore, intelektuale, psikologjike dhe emocionale e burrave.
Në kohën kur është standardizuar “tipi ideal i bukurisë së grave dhe vajzave”, kur më shumë çmohet forma dhe dukja e femrës sesa karakteri, sjellja dhe aftësitë intelektuale, shohim një krizë dhe kompleks identiteti të feminitetit, sidomos kur shumë prej tyre, rrugës duke ecur, ndalen para xhamave të objekteve, të lokaleve e të veturave, pranë pasqyrave të ashensorëve, për të bërë foto “selfi” me fiksim në të pasmet e tyre apo në vallëzimin “twerk”, edhe për efektet e marketingut dhe të muzikës, si “standarde” me të cilat ato “vlerësohen” në publik, kështu duke humbur identitetin individual të tyre pasi kanë shndërruar trupin e tyre në mall dhe vlerë tregu. Kjo varësi nga kjo pranueshmëri publike i ka bërë disa femra të vuajnë nga vetëvlerësimi i ulët dhe nga shndërrimi i trupit në shkak bullizmi në rrugë, në shkolla, në universitet, në vende publike etj.
Pornografia ka ndikim të jashtëzakonshëm edhe te lidhjet mes partnerëve duke u krijuar pritshmëri nga njëri-tjetri bazuar në konsumimet pornografike, që përfundimisht shkaktojnë krizë familjare, sepse përjetohet si një ikje nga realiteti, drejt një identiteti të rrejshëm seksual. Sepse ata synojnë ta ndërtojnë një marrëdhënie ndikuar nga mitet, fetishet, stereotipat, fantazitë, pasionet dhe imitimet seksuale të pornos.
Mekanizmat e pornografisë nxitin edhe tradhtinë bashkëshortore, sepse partnerët ndihen të papërmbushur seksualisht sipas perceptimeve që kanë fituar nga ndjekja e videove pornografike. Pornografia, si një zhanër kulturor, ka arritur ta deformojë konceptin për intimitetin sot dhe është shndërruar në një ushqim psikologjik dhe kompensues për ata partnerë që kanë kriza seksuale.
Jam thellësisht i shqetësuar kur në mediat e shkruara online, kohëve të fundit, po lexoj artikuj që flasin për efektet pozitive të pornografisë, një qasje relativizuese ndaj saj, duke anashkaluar qëllimshëm pasojat serioze. Aty mohohet se filmat pornografikë shkaktojnë varësi dhe se mund të shkaktojnë telashe në çift. Shkrime që nganjëherë nuk u dihet autori, nuk ka referenca, nuk dihet a është shkruar nga ndonjë profesionist apo jo, por është strukturuar dhe përkthyer nga dikush, botuar diku dhe pastaj shumë media tjera e kanë botuar të njëjtin pa asnjë rishikim.
Ky spektër i prostitucionit, që nuk mund të jetë ëndërr e askujt në një fëmijëri të natyrshme, ka shtyrë përhapjen e shumë dukurive që cenojnë integritetin moral dhe fizik të njerëzve, si: shtëpitë publike, ngacmimet në rrugë, trafikimi me njerëz, qendrat e masazheve, diskotekat, lokalet e natës, motelet etj.
Një qasje e deformuar sociologjike në trajtimin e barazisë gjinore ka shtyrë transgjinorët që të hyjnë në gara olimpiadash me gjininë femërore duke e sfiduar atë në mënyrë të padrejtë dhe shtypëse.
Të rinjtë sot duhet ta kuptojnë kompleksitetin e seksualitetit jo vetëm si proces fiziko-emocional apo si pasion, nevojë dhe mënyrë riprodhimi, por edhe si kulturë, si edukim, si sjellje, si shëndet, si raport, si faktor në familje dhe në shoqëri, me të gjitha implikimet që ka.
Cilat janë sëmundjet seksualisht të transmetueshme?
Si duhet të mbrohen të rinjtë nga abuzimi dhe trafikimi seksual?
Cilat janë pasojat psikike dhe kulturore të pornografisë dhe të prostitucionit?
Si mund të mbrohen të rinjtë nga shantazhi ndaj integritetit fizik?
Si shprehet gjuha dhe mendësia seksiste?
Ku qëndron vija e hollë ndarëse në komunikimin privat dhe publik mbi seksin?
Ku qëndron kufiri dhe distanca në raportet nxënës – mësimdhënës apo student – profesor?
Si duhet reaguar përballë ngacmimeve private dhe publike?
Si duhet kuptuar dhe trajtuar incestin?
Cilat janë rreziqet e viktimizimit seksual në rrjetet sociale?
Cilat janë pasojat e komunikimit dhe takimit me njerëzit e panjohur?
Çka është perversiteti dhe frustrimi seksual?
Çka është shtatzënia e padëshiruar dhe si duhet mbrojtur nga ajo?
Çka është aborti dhe cilat janë shkaqet dhe pasojat e tij?
Cila është lidhja e moralit me seksin?
Cili është raporti i kodit etik me veshjen publike?
Si krijohen dhe si duhet të thyhen iluzionet për seksin?
Çka është planifikimi familjar dhe cila është rëndësia e tij?
Çka është flirtimi dhe lidhjet në adoleshencë?
Cila janë pasojat e martesës së hershme, specifikisht pasojat e ndërprerjes së shkollimit për shkak të martesës së hershme?
Sepse fëmijët sot rrezikohen në masë të madhe nga mashtrimet dhe abuzimet gjatë kërkimeve në pornografi. Njohim shumë viktima, sidomos femra, që nga presioni, frika dhe efekti i shantazhit në komunikim dhe fotografi intimiduese, kanë bërë vetëvrasje. Kanë filluar me një kuriozitet, me një klikim, por janë ballafaquar me probleme nervore dhe emocionale, duke përfunduar në depresion dhe vetëvrasje. Në fakt, vetëvrasja e një individi është vrasje e shoqërisë ndaj tij.
Të rinjtë sot kanë nevojë për një sistem edukimi që u ofron kushte të mendojnë, të planifikojnë dhe të veprojnë në mënyrë kritike larg çdo industrie apo ideologjie që rrëmben kreativitetin, spontanitetin, emocionalitetin, origjinalitetin, natyrshmërinë dhe produktivitetin e tyre. Të flasin hapur për seksin pa tabu, të çlirohen nga kurthet emocionale të invazionit medial, që po gllabëron vlerat humane, dhe të orientohen në ndërtimin e themeleve të një familjeje të shëndoshë./ KultPlus.com
Parashqevi Simaku, këngëtarja e njohur shqiptare që bëri bujë së fundi edhe me mënyrën e saj të jetesës, duket që i është kthyer muzikës, shkruan KultPlus.
Ajo sapo ka lansuar një projekt të ri muzikor e që titullohet “Jetoj”. Kjo këngë vjen në bashkëpunim me Mar G Rock, e që KultPlus ju sjell që ta dëgjoni këtë projekt./ KultPlus.com
Qendra e Gjuhëve pranë Fakultetit të Filologjisë, festën ndërkombëtare të gruas do ta shënojë me lexim të poezive, shkruan KultPlus.
“8 Marsi me poezi” thirret eventi që do të shënojë 8 marsin, ngjarje kjo që do të mbahet më 6 mars prej orës 14:00 në Qendrën e Gjuhëve në Fakultetin e Filologjisë.
Bëhet e ditur se në këtë orë poetike do të lexohen poezi në gjuhë të ndryshme./ KultPlus.com
Ulqini do të jetë vendi nikoqir i shtatores së Gjergj Kastriotit Skenderbeut, dhe kjo shtatore do të vendoset pikërisht në bulevardin që mban edhe emrin e figurës më të rëndësishme të kombit shqiptar, shkruan KultPlus.
Për krijimin e kësaj shtatoreje, Komuna e Ulqinit tashmë ka hapë thirrjen ndërkombëtare për skulptorët, thirrje nëpërmjet të cilës është bërë e ditur se po kërkojnë skulptorët me ide sa më kreative për realizimin e kësaj shtatoreje.
Konkursi tashmë është shpallë dhe do të rri i hapur deri më 29 prill të këtij viti, dhe organizatorët bëjnë të ditur se ky konkurs do të vlerësohet më pas nga pesë anëtarë profesionistë të jurisë, të cilët do të përzgjedhin tre punimet më të mira të konkursit, ku vendi i parë do të merr të drejtën e realizimit final të shtatores.
Ndërkohë bëhet e ditur se vendi i parë do të shpërblehet me 3 mijë euro, përderisa vendi i dytë me 2 mijë e 500 euro, kurse i treti me 2 mijë sosh.
“Pjesëmarrësit në Konkurs janë të obliguar që punimet e tyre t’i dorëzojnë brenda afatit të caktuar në Sekretariatin për kulturë dhe veprimtari shoqërore përmes Byrosë së qytetarëve të Komunës së Ulqinit, adresa Bulevardi Gj.K.Skenderbeu pn, Ulqin. Dokumentat e konkursit janë të publikuara në faqen zyrtare të Komunës së Ulqinit www.ul-gov.me ku mund të shkarkohen nga të gjithë të interesuarit për pjesëmarrje në konkurs”, thuhet mes të tjerash në thirrjen për skulptorët./ KultPlus.com
Ka vdekur Ferid Abazi, një ndër kitaristët më të njohur të viteve të 80-ta, i cili me punën dhe përkushtimin e tij ka lënë gjurmë në skenën e rokut. Ai poashtu ka lënë gjurmë edhe si piktor, ku puna e tij është vlerësuar lart nga njohësit e artit dhe kulturës.
Për vdekjen e tij edhe ministri i Ministrisë për Kulturë, Rini dje Sporte, Hajrulla Çeku ka dërguar telegram ngushëllimi, të cilin e sjellim të plotë.
Telegram ngushëllimi
E nderuara familje Abazi,
Me pikëllim mora lajmin për ndarjen nga jeta të më të dashurit tuaj, artistit, Ferid Abazi.
Si një nga kitaristët më të njohur të viteve ‘80 dhe pjesë e gjeneratës së artë të rock skenës kosovare, Abazi i dha shumë artit muzikor të vendit tonë dhe la gjurmë në kulturën tonë muzikore. Ndërsa kontributi i tij në art nuk u kufizua vetëm në muzikë, por edhe në pikturë dhe dizajn.
Veprimtaria e tij do të kujtohet përherë.
Ngushëllimet me të sinqerta familjes, miqve, kolegëve dhe bashkëpunëtorëve të tij.
Me respekt,
Hajrulla Çeku
Ministër i Kulturës, Rinisë dhe Sportit/ KultPlus.com
Sonte do të bëhet hapja solemne e ekspozitës personale të Albulen Nezirit, i cili me ekspozitën “Ritmi i Energjisë” do të prezantohet në hapësirën e Cam Museum në Napoli të Italisë, shkruan KultPlus.
Kjo ekspozitë me kuratore Alma Idrizit ka përfshirë gjashtë vepra të autorit të cilat janë punuar me akril në pëlhurë, kurse rreth ekspozitës kritikja e artit Graziella Melania Geraci ka veçuar se energjia shpërthyese, motori i mendimit dhe veprimeve universale, na shfaqet përmes shenjës mistike të artit, të ngarkuar me vlera dhe kuptime, në një manifestim të vazhdueshme të forcës centripetale dhe centrifugale.
“Ndjesia komunikuese e veprës, midis dëshirës hedoniste dhe ofertës ndaj shikuesit potencial, merr forma dhe rrugë të ndryshme, bëhet ëndërr ose realitet virtual, metaforë introspektive dhe imazh i pastër dukjeje”, thuhet mes të tjerash në kritikën e Graziella Melania Geraci.
Kurse për pikturën e artistit Albulen Nezirit ajo potencon se shtrohet në këtë kontekst poetik dhe shprehet në një gjuhë shumëformëshe, përmes një përpunimi ritmik, duke manifestuar një ndjenjë të thellë të dimensionit krijues në zhvillim.
“Duket sikur është një qenie e gjallë ajo që depërton në kanavecat me përmasa të mëdha, në hapësirën e mbushur me energji pulsuese ku ndiqen elemente narrative të huajshme, të perceptueshme si lojëra abstrakte vizuale”, thuhet mes të tjerash e cila krejt punën e Albulenit e vlerëson si një tronditje që shpërfaqin vijat që përhapen në të gjitha drejtimet e krijuara nga artisti.
Ceremonia hapëse e ekspozitës do të bëhet sonte prej orës 21:00, kurse veprat e Albulenit do të vijnë në dimensione 300X200cm./ KultPlus.com
N’Kosovë, artistat zakonisht dalin n’lajme për dy arsye: ose i hynë politikës, ose përfundojnë n’burg a gjyqe, ndër tjera, pse s’i paguejnë taksat. Diku midis pop-it e populizmit, midis artit e autopromovimit, midis talentit e tatimeve, gjindet artisti modern, ose tue shit diçka, ose tue iu shit dikujt. Showbiz hesapi.
Vitet e fundit edhe politika asht ba nji formë tjetër e showbizit. Prandaj kemi këngëtar dhe aktor kandidat për deputet, nji ish-yll i Big Brother-it synon t’bahet ministër, dhe nji influencer me miliona ndjekës që pretendon se ka më shumë legjitimitet sesa nji akademik. Kemi gjithçka, përveç meritokracisë. N’showbiz, fama asht kapital, po n’politikë, kriza asht valutë. E lajmet e kqija, gjithmonë blejnë shikime.
Në këtë realitet të përmbysun, artisti e trajton veten si produkt, e politikani si brand. Kufijtë mes tyne janë shlye – aq sa s’dihet ma kush po këndon me t’argëtu, e kush po reciton me t’sundu.
E n’mes të kësaj katrahure, ku mjafton me postu nji selfie para flamurit për me u ba hero, vjen nji artiste që ban diçka krejt ndryshe. Jo për Instagram, as për reklamë por për diçka që realisht ka ndikim.
Doruntina – Tayna – artistja ma e kërkume e momentit, në kulm të karrierës së saj, nuk zgjodhi rrugën e parashikueshme për këtë industri që ushqehet me spektakël e harresë. Nuk e kapitalizoi famën për ndonji fushatë politike, nuk u kthye n’makinë propagande, nuk e përdori bamirësinë për shitje albumesh.
Bani diçka që s’ka ba kush deri tash. Ia dhuroi Universitetit të Prishtinës 25.000 euro. Dhe nuk u ndal me kaq. Krijoi fondacionin “Tayna”, i cili ka për qëllim fuqizimit e të rinjve dhe komunitetit përmes edukimit, sportit, artit dhe zhvillimit.
Po çka ke ba moj çikë kështu?! Që kishin me thanë shqipet tona matanë Drinit, e ke ngrit shumë stekën, na ke marrë n’qafë.
Ne jemi shoqni ku filantropia asht ende koncept i huej dhe bamirësia ndodh veç për me dalë n’sipërfaqe. Këtu fjala ‘donacion’ zakonisht lidhet me ndonji tender t’dyshimtë ose biznes që ka nevojë me pastru imazhin. Kjo asht hera e parë që nji figurë publike i dhuron Universitetin të Prishtinës donacion siç deklaroi edhe vet Prorektori Hajdari. Dhe për këtë nismë duhet folë. Ky akt që, për nji vend të vogël si ky i joni, asht gja e madhe. Sepse nji artist në maje t’suksesit zakonisht nuk ka ma kohë për ata që janë poshtë. Por Tayna e dëshmoi të kundërtën, në vend që me shijue pamjen prej naltësisë ajo vendosi me i ndërtue shkallët për ata që janë poshtë.
“Ju studenta jeni ura mes asaj çka asht bota dhe çka mundet me u ba”, tha ajo në fjalimin e saj para studentave, krejt e natyrshme, pa fletë përpara, pa teleprompter, pa zhurmë. Derisa kanga e saj “Si ai” ende luhet në klube të natës gjithandej globit, ajo vendosi mu ba “Si Ajo”, rrugë që rrallëkush e zgjedh kur hypë nalt. Na kurseu prej klisheve, prej sensacioneve, prej fushatave marketingu, thjesht e bani.
Kështu, Doruntina përfundimisht e solli Doruntinën! Jo me kalin legjendar. As me fantazma a me mashtrime elektorale. Me punë, me punë, me punë… Tash për tash, mundet me qenë rast i izolum. Po ndoshta, ndoshta, veç ndoshta asht nji fillim që na ka mungu. Dhe çfarë fillimi…!/ KultPlus.com
Në raport me Kosovën, politika e jashtme e Shteteve të Bashkuara ka qenë konsistente. SHBA-ja e konsideron Kosovën si një nga aleatët dhe partnerët e saj. Marrëdhëniet mes dy vendeve janë ruajtur si të mira dhe të veçanta për Kosovën. Në pjesën më të madhe, secila qeveri e Kosovës ka qenë e kujdesshme në marrëdhëniet e saj me SHBA-në pa asnjë mosmarrëveshje të madhe në këto marrëdhënie. Jam i bindur se mesazhet nga Uashingtoni gjithmonë janë dhe kanë qenë të qarta në krijimin e një marrëdhënieje edhe më të ngushtë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës që do të prodhonte një partneritet edhe më të dobishëm për shtetin e Kosovës…
Tani kur shikojmë në retrospektivë, që kur u bëmë shtet, gjërat kanë evoluuar shumë në drejtim pozitiv, por edhe jo gjithmonë në favor të Kosovës. Jo tërësisht me fajin e diplomacisë sonë, gjatë kësaj periudhe ka pasur një rënie në angazhimin e SHBA-ve në Ballkan dhe një rikonstruksion të vogël të objektivave të politikave. Në Shtetet e Bashkuara porsa kanë ndodhur ndryshime qeveritare dhe qasja në politikën e jashtme ka ndryshuar dukshëm. Fatmirësisht, politika amerikane ndaj Kosovës duket se nuk do të ndryshojë shumë – fokusimi dhe dedikimi mbetet i njëjtë, prania ushtarake amerikane qëndron pa ndryshim në Kosovë, dhe zyrtarë amerikanë, duke nisur që nga Presidenti i porsazgjedhur Trump e Sekretari i Shtetit Marco Rubio dëshmojnë edhe njëherë se vendi i ri, Kosova, që është konsideruar si “krijesë” e Uashingtonit, është diçka prej së cilës amerikanët nuk heqin dorë, por do të vazhdojnë ta mbështesin, përkundër shqetësimeve për “paparishikueshmërinë” e politikave të Administratës së re dhe përkundër zhgënjimeve të kohëpaskohshme amerikane ndaj veprimeve të caktuara të udhëheqjes politike kosovare. Ka pasur, ndërkaq, një rënie të dukshme të prioriteteve amerikane, si pasojë e rrëshqitjes së interesit më tepër nga anë të ndryshme të gjeopolitikës dhe interesave amerikane – rajoni dhe Kosova përgjithësisht i mbetën më shumë Europës dhe Kosova ka bërë përpjekje që të gjejë vendin e vet në konstelacionin kontinental, duke synuar integrimin veri-atlantik dhe BE-në.
Njëkohësisht, që është e vetëkuptueshme, ka pasur dhe vazhdon të ketë një humbje të “kujtesës institucionale” ndaj Kosovës në Uashington. Shumë zyrtarë amerikanë në pozicionet kyçe të vendimmarrjes, të cilët ishin të përfshirë ngushtë në formulimin dhe zbatimin e politikave të SHBA-së për Kosovën, nuk janë më, të zëvendësuar me brezin e ri të diplomatëve dhe ndërrimet në timonin e Shtëpisë së Bardhë. Edhe shumë nga zyrtarët ekzistues ka gjasa të treten nga pozitat e tyre vendimmarrëse, si rezultat i qarkullimit intensiv në strukturat e shtetit dhe institucione të tjera. Disa nga mësimet që kisha mësuar gjatë qëndrimit tim në Uashington e që shpresoj se do të jetë kuptuar mirë edhe nga diplomacia jonë në Prishtinë e Uashington se angazhimi i tyre kërkon që të jenë të mishëruar në zhvillimin e përditshëm të raporteve, me këmbëngulësinë për të punuar ngushtë me strukturat e vendit që na ka ndihmuar të ngriheshim si shtet dhe që në çdo rrethanë të dëshmojmë se jemi mirënjohës.
Ndërkaq, duhet qenë të vetëdijshëm edhe për disa fakte që kanë parasysh ndryshimet e rëndësishme në politikën e jashtme të Amerikës dhe mundësinë e “shmangies” së Kosovës nga fokusi dhe agjenda amerikane, andaj edhe asaj ndërkombëtare, me intensitetin siç e ka gëzuar pas pavarësisë së saj. Çdo qeveri dhe çdo diplomat yni në Uashington duhet të bëjë çmos për të dëshmuar dhe konfirmuar vazhdimisht se mbështesim interesin zyrtar dhe angazhimin e SHBA-ve në Kosovë dhe se nuk do të ketë shmangie nga agjenda Euro-Atlantike. Mbetet obligim dhe vendosmëri për diplomacinë dhe diplomatët tanë që të dinë se si të jetësohet interesi i vendit përmes ruajtjes së mbështetjes dhe angazhimit zyrtar të SHBA-ve në Kosovë, në një kohë të një konkurrimi gjithnjë më të theksuar nga vendet fqinje për të përfituar vëmendjen e Uashingtonit. Si mund të navigojmë për ruajtjen e raporteve me partnerin më të rëndësishëm për ne, në një kohë kur interesat e Kosovës mund të mos jenë gjithmonë në harmoni me ato të Shteteve të Bashkuara? A guxon Kosova, në të vërtetë, të tëhuajësojë mbështetësin dhe partnerin e vet më të madh që ka pasur ndonjëherë, janë disa nga pyetjet për të cilat duhet të gjejmë përgjigje.
Ndërkaq, gjatë periudhës se pas pavarësisë në raportet Kosovë-SHBA në Kosovë disa gjëra kanë ndryshuar për të mirë, disa kanë mbetur të njëjta dhe disa kanë vajtur për të keq. Në këtë përvjetor të 17-të të pavarësisë së saj, Kosova ka bërë shumë në rrugën e shtetndërtimit të saj. Ajo ka vazhduar përpjekjet për konsolidimin e vet dhe shtrirjen e sovranitetit në veri. Me 116 njohje ndërkombëtare, ajo ka plotësuar legjitimitetin e vet ndërkombëtar, ndonëse ajo ende është në kërkim të pranimit në OKB dhe në disa organizma të rëndësishëm ndërkombëtarë. Por, ajo edhe ka pësuar edhe nga përthyerje globale, si nga involvimi i pakuptimtë i njerëzve të saj në kauza të huaja, të dëmshme për të dhe perspektivën e saj euro-atlantike. Dhe, mbase edhe do të ketë mësuar nga kjo përvojë. Vendi ynë, Kosova, vazhdon të ballafaqohet me shumë sfida, por megjithatë në tërësi ka bërë progres.
Herë-herë me ngadalësi dhe jo pa gabime në rrugëtimin e saj, Kosova ka ecur me shumë kujdes, mes detyrimeve ndaj miqve të vet strategjikë dhe definimit të saj gjeopolitik, të përcaktimit të vet të natyrshëm pro-europian dhe properëndimor. Nuk ka pasur ndryshim madhor të kursit të saj gjeopolitik, pos ca joshjeve si pasojë e grishjeve lindore që kanë shkaktuar ca lëkundje në hapjen e saj drejt Lindjes – ndaj asaj prej së cilës shqiptarët, pra edhe Kosova, kanë mësuar të jenë të kujdesshëm për shkak të pësimit shumëshekullor dhe historikisht të pajustifikueshëm. Përvoja e të paktën njëqind-vjetëshit të fundit për të dy anët e kombit shqiptar ka dëshmuar se ideologjia dhe ndikimi lindor kanë qenë fatal për shqiptarët. Postulati i zërave, madje nganjëherë edhe në radhët e diplomacisë kosovare të momentit, se Kosova duhet “baraspeshuar” mes Lindjes e Perëndimit dhe se “duhet bërë politikë me atë që na shfaq miqësi, qoftë nga Lindja, qoftë nga Perëndimi”, duke relativizuar orientimin tonë bazë properëndimor, tërheq Kosovën prapa nga orbita prodemokratike dhe pro-europiane. Një rrëshqitje jashtë binarëve të saj të natyrshëm, do të ishte fatale për Kosovën dhe se përvojat e këqija të pësimit nga mundësia e ftohjes së raporteve dhe izolimit politik do t’i kemi lënë prapa. Kjo thërret për kujdes në çfarëdo hapi të ardhshëm politik në raport me Shtetet e Bashkuara dhe agjendën pro-perëndimore. Shpresojmë se politika jonë e jashtme do të gjejë mënyrë për të tejkaluar çfarëdo sfide në raport me Amerikën (si dhe me partnerët tanë europianë). Nuk po përpiqem të dukem sikur i bie alarmit, por ndonjëherë kam përshtypjen se disa njerëz kyç në Prishtinë e konsiderojnë si “të vetëkuptueshëm dhe të përjetshëm” raportin e mirë me Shtetet e Bashkuara, andaj, duke mos e konsideruar të nevojshme që ta ushqejnë atë vazhdimisht. Perspektiva jonë në këtë sens duhet të jetë shumë e qartë. Vizioni i një politike largpamëse të jashtme të Kosovës, me të gjitha mundësitë e sfidave të mundshme, duhet të ketë si bazë, sërish, “ruajtjen e miqve”, siç ishte gjatë tërë viteve të përpjekjeve të Kosovës për liri e pavarësi para dhe pas jetësimit të shtetësisë së Kosovës. Dhe, mendoj se ky është çelësi dhe baza prej së cilës duhet nisur për çdo veprim tonin diplomatik në raport me Amerikën…/ KultPlus.com
Artistja nga Kosova, Shqipe Kamberi edhe po të insistonte nuk do të arrinte të realizonte një koincidencë kaq të bukur për 17-të vjetorin e Pavarësisë së Kosovës, shkruan KultPlus.
Një galeri arti në një nga rrugët më të frekuentuara të Brukselit ka emrin Shqip, po sikurse të artistes Shqipe Kamberi, dhe po në këtë galeri, artistja nga Kosova është prezantuar me 15 punime në ekspozitën e saj personale e që hapjen solemne e ka pas më 17 shkurt në Shqip Ville.
Për Shqipe Kamberin kjo paraqitje ka një rëndësi shumë të veçantë, duke mos përjashtuar edhe koincidencën e bukur të emrit. Ajo ka paraqitë portretet e grave nën rrumbullakimin e titullit të ekspozitës “Past and Present”, qasje artistike që paraqet pozitën e gruas në familje e shoqëri në periudha të ndryshme.
Portretizimi i gruas shqiptare në mënyrën artistike të Shqipe Kamberit ka marr vëmendje shumë shpesh nga galeri të ndryshme brenda dhe jashtë Kosovës, dhe po këto portrete mbajnë edhe vulën e skenografisë së edicionit të parë të Festivalit të RTK-së, ku skena kryesore e atij edicioni ka pas po portretin e gruas shqiptare të realizuar nga Shqipe Kamberi.
Ndërkohë, ekspozita “Past and Present” që është hapë në Bruksel më 1 shkurt, dhe hapjen solemne e ka pas më 17 shkurt do të rri e hapur deri në fund të këtij muaji.
Ekspozita është organizuar nga MaisonCulturellebeal me udhëheqje të Ledja Canaj, kurse kurator i ekspozitës është Albert Kolgeci./ KultPlus.com
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka udhëtuar për në Gjermani për të marrë pjesë në Konferencën e Sigurisë në Mynih (MSC), një nga forumet më prestigjioze globale për çështjet e sigurisë dhe politikës së jashtme.
Gjatë qëndrimit të saj në Mynih, Presidentja Osmani do të zhvillojë takime me liderë botërorë, përfaqësues të organizatave ndërkombëtare dhe personalitete të rëndësishme të politikës globale, me fokus forcimin e partneritetit strategjik dhe avancimin e interesave të Republikës së Kosovës në arenën ndërkombëtare.
Përveç takimeve bilaterale, Presidentja Osmani do të marrë pjesë edhe në panele diskutimi që organizohen përgjatë konferencës.
Konferenca e Sigurisë në Mynih, e themeluar në vitin 1963, është një platformë e pavarur që synon promovimin e zgjidhjeve paqësore të konflikteve, dialogut ndërkombëtar dhe bashkëpunimit në mes shteteve./ KultPlus.com
Posta e Kosovës, përmes Filatelisë së saj, në nderim të 80-vjetorit të gazetës “Rilindja”, në qarkullim postar vë emisionin e ri të pullave postare.
Ky emision i pullës postare rendit kontributin e gazetarëve, redaktorëve dhe gjithë punonjësve të medies së parë të shkruar në Kosovë “Rilindja”, që nga botimi i numrit të parë të gazetës, më 12 shkurt 1945.
Botimi i numrit të parë të gazetës kërkonte shumë përkushtim dhe punë, megjithatë falë angazhimit të madh të punonjësve, u arrit që shkronjat e gjuhës shqipe të punoheshin manualisht, në mënyrë që gazeta “Rilindja” të ishte në duar të lexuesve nga 12 shkurti i vitit 1945.
Kontributi i gazetës “Rilindja” nuk kufizohet vetëm në fushën e informacionit, pasi që nga viti 1946, bëhet bartëse e aksioneve të shumta për zhdukjen e analfabetizmit dhe të fushatave për arsimimin e gruas. Me bartjen e shtypshkronjës në Prishtinë në vitin 1958, rritet edhe numri i botimeve, kur gradualisht “Rilindja” shndërrohet në gazetë ditore.
Në periudhën e territ informativ të vitit ’90, si rezultat i masave të dhunshme, më 8 gusht 1990 u ndalua publikimi i gazetës “Rilindja”. Megjithatë, më 18 janar 1991, punonjësit e uzurpuar arritën që të vazhdojnë informimin e opinionit vendor dhe ndërkombëtar përmes përdorimit të emërtimit të gazetës “Bujku”.
Kontributi i jashtëzakonshëm i të gjithë gazetarëve, redaktorëve dhe punonjësve entuziast për tejkalimin e sfidave në mënyrë që gazeta “Rilindja” të arrijë në duart e lexuesve, ka qenë dhe mbetet vlerë e paçmuar në ruajtjen e identitetit kombëtar, si dhe të promovimit të vlerave të lirisë e demokracisë.
Ky shënim jubilar le të shërbejë për të reflektuar mbi rolin dhe ndikimin e gazetës “Rilindja”, si forcë, motivim dhe shtysë për të vijuar misionin e saj fisnik në të ardhmen./ KultPlus.com
“Shkrimtaret shqiptare 1954-1990” është botimi më i ri i Institutit Albanologjik-Prishtinë, që tash e tutje mund të jetë në duart e kureshtarëve dhe dashamirësve të dijeve albanologjisë dhe zhvillimeve të letërsisë shqipe gjatë gjysmës së dytë të shekullit XX, bëhet e ditur nga faqja zyrtare e Institutit Albanologjik, institucion që edhe e ka botuar librin, shkruan KultPlus.
Në këtë monografi shkencore trajtohen një varg shkrimtaresh shqiptare që kanë lënë gjurmë në artin tonë letrar.
Redaktor i librit është Dr. Gëzim Aliu, recensues dhe lektor Dr. Fadil Grajçevci, redakturën kompjuterike e ka bërë Endrit Aliu, ndërsa dizajnin e ballinës Lirijon Kadriu. / KultPlus.com
Më 11 dhe 12 shkurt 2025, në shenjë të festimit të 17-vjetorit të Pavarësisë së Kosovës, Konsullata e Përgjithshme e Republikës së Kosovës në Strugë, organizon mbrëmje poetike dhe tryezë letrare, me pjesëmarrje të shkrimtarëve dhe studiuesve nga Kosova, Shqipëria, Republika e Maqedonisë së Veriut dhe Ulqini.
Në këtë aktivitet kulturor me fjalë përshëndetëse do të paraqitet Agim Krasniqi,
Konsull i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës në Maqedoninë e Veriut.
Në ditën e parë, në mbrëmjen poetike do të recitohen poezi të zgjedhura për Kosovën, të shkruara nga poetët e mirënjohur: Dritëro Agolli (“Unë di shumë për Kosovën”), Ali Podrimja (“Drenica), Ismail Kadare (“Kosova”), Azem Shkreli (“Motiv me Kosovë”), Bilal Xhaferri (“Kosova “) dhe Voreo Ujko (“Fusha e Kosovës”).
Në këtë mbrëmje poetike poezitë e tyre do t’i lexojnë: Agim Vinca, Sadik Bejko Ibrahim Berisha, Entela Kasi, Puntorie Muça Ziba, Binak Kelmendi, Sali Bashota, Salajdin Salihu, Lulzim Tafa, Lulzim Haziri dhe Hajredin Kovaçi.
Në ditën e dytë do të mbahet tryeza: Shkrimtarët për Kosovën. Kumtesat e tyre do t’i paraqesin shkrimtarët dhe studiuesit e letërsisë: Ibrahim Berisha (Shkrimtari i Kosovës: identiteti dhe pavarësia), Sadik Bejko (Takimet e mia me Rugovën në vitet e nëntëdhjeta), Agim Vinca (Shkrimtarët për lirinë e Kosovës), Entela Kasi (Kadare dhe Kosova), Ismet Kallaba (Kosova në publicistikën e Basri Çapriqit), Salajdin Salihu (Shkrimtarët për Kosovën: dy qasje të kundërta)
Binak Kelmendi (Pavarësia e Kosovës në shtypin francez), Qazim Muja (Jevrem Bërkoviqi dhe shkrimtarët e Kosovës) dhe Sali Bashota (Poetët për Kosovën)./ KultPlus.com
Më rastin e shënimin të Pavarësisë së Kosovës, Kori i Fëmijëve “Okarina” do të prezantohet sonte me një koncert në Teatrin Shqiptar të Shkupit, shkruan KultPlus.
Për këtë koncert është bërë e ditur nga udhëheqësja e korit Elikona Hysaj Shala.
Më poshtë është njoftimi i plotë rreth këtij koncerti.
Një ekip shkencëtarësh çekë kanë zbuluar në Shqipërinë e Jugut liqenin termal nëntokësor më të madh në botë dhe e kanë quajtur Liqeni Neuron, sipas fondacionit që financoi ekspeditën, thuhet në një artikull të botuar në “Czech Radio”.
Brenda luginave të zonave kufitare malore midis Greqisë dhe Shqipërisë, shkencëtarët çekë kanë eksploruar prej disa vitesh kushtet komplekse të nëndheshme.
Në rajonin e Vromonerit, në anën shqiptare të kufirit, ata hasën një sistem të gjerë shpellash në vitin 2021, të cilat që atëherë i kanë hartuar në detaje.
Sistemi përmban shumë burime të nxehta që lëshojnë kolona të larta avulli dhe gjurmimi i burimit të avullit i çoi ata drejt zbulimit të një humnere mbi 100 metra të thellë, të cilën e quajtën Atmos.
Në fund të asaj humnerë, ekipi ka konfirmuar zbulimin e liqenit termal nëntokësor më të madh në botë deri më sot.
Me një gjatësi prej 138 metrash, një gjerësi prej 42 metrash dhe një perimetër 345 metrash, mund të mbajë 8,335 m3 ujë të nxehtë.
Madhësia e dhomës së liqenit është tre herë më e madhe se salla kryesore e Teatrit Kombëtar në Pragë.
Harta e sistemit të shpellës dhe zbulimi i liqenit kërkuan pajisje teknike, të cilat u mundësuan nga “Fondacioni Neuron”.
Organizata çeke e financimit shkencor i dha ekspeditës gati 1 milion koruna çeke, të dhuruara nga dashamirës privatë dhe tani liqeni nëntokësor shqiptar ka marrë emrin Neuron, në nder të fondacionit.
Richard Bouda, një fotograf dhe speleolog, përshkruan se si u bë zbulimi: “Gjatë eksplorimit fillestar, ne krijuam një hartë bazë duke përdorur pajisjet që kishim. Ne e dinim që atëherë se kishim zbuluar diçka vërtet të veçantë”.
“Falë “Fondacionit Neuron”, kemi blerë një skaner celular LIDAR, i cili na lejoi të masnim të gjithë shpellën dhe të gjithë zonën e liqenit. Ne do të bashkëpunojmë edhe me hidrologët të cilët do të masin pjesën nënujore të atij liqeni duke përdorur një sonar – një sistem për zbulimin e objekteve nënujore”, tha ai.
Ekipi çek përdori teknologjinë më të fundit, “GeoSlam” – një lloj teknologjie skanimi 3D, duke krijuar modele të sakta të shpellës.
Procesi me të cilin është bërë shpella që përmban liqenin është gjithashtu e pazakontë.
Uji mineral i liqenit është i ngopur me sulfur hidrogjeni, i cili, në kontakt me ajrin, oksidohet dhe prodhon acid sulfurik – që në mënyrë të përsëritur e kthen shkëmbin gëlqeror në gips të butë.
“Puna e ekipit çek në Shqipëri do të kontribuojë për të kuptuar më mirë këtë lloj të rrallë të formimit të shpellave dhe ka shumë punë për të bërë atje”, tha Richard Bouda:
“Falë shkencëtarëve me të cilët punojmë, ne e dimë se burimet përreth ushqehen me ujë nga liqeni”, shtoi ai.
“Ne besojmë se ky zbulim mund të kontribuojë gjithashtu në mbrojtjen e të gjithë zonës dhe për të kuptuar më mirë hidrologjinë e saj – pasi deri më sot askush nuk e di se si janë të lidhura saktësisht këto ujëra nëntokësore me sipërfaqen”, tha ai./ KultPlus.com
