Bajram Kosumi sapo është paraqitë me botimin e tij më të ri “Revolucioni 1981”, dhe promovimi i këtij libri do të mbahet në Gjilan, shkruan KultPlus.
Promovimi do të bëhet më 17 prill në ora 15:00 në Amfiteatrin B01 të Universitetit “Kadri Zeka” dhe do të moderohet nga Merxhan Avdyli.
Të pranishmit do të kenë mundësinë të diskutojnë me autorin për librin, sikurse edhe për krijimtarinë dhe veprimtarinë e tij.
Ky libër përfshinë organizimin e demonstratave të vitit 1981, ku nëpërmjet autorit është analizuar ndikimi i demonstratave në proceset politike e kulturore në Kosovë, në Jugosllavi, në Shqipëri dhe në rrënimin e komunizmit sovjetik./ KultPlus.com
Libri “Shtëpia pa pasqyrë” nga autorja Majlinda Bregasi do të promovohet më 16 prill, ditën e mërkurë, në orën 19:00, në librarinë “Dukagjini” (te sheshi “Nëna Terezë”). Për të diskutuar rreth librit, në panel do të jenë: Majlinda Bregasi, autore e librit; Albulena Blakaj, redaktore letrare e librit dhe Latif Mustafa, studiues i filozofisë.
“Shtëpia pa pasqyrë” sjell histori njerëzish me fëmijëri të grabitur. Përmes tri linjave rrëfimtare, lexuesi udhëton nëpër hendekët e fatit të individëve që janë vetëm pasojë e historisë së popullit të tyre. Një shtëpi ku mungojnë pasqyrat, ku reflektimi bëhet i pamundur, shndërrohet në metaforë universale që ngacmon lexuesin t’i përgjigjet pyetjes thelbësore: A je ky njeriu që doje të ishe?
Ky roman prekës dhe befasues është një eksplorim i thellë i kujtesës kolektive të një populli të cilit historikisht i është kërcënuar ekzistenca. Vepra ofron një reflektim mbi mundësinë për ripërtëritje në një shtëpi që, edhe pse e zhveshur nga pasqyrat, mbi kokën e fëmijëve që luajnë pa lodra, ka gjithmonë një dritare./ KultPlus.com
Ramadan Nishori është viktimë e dhunës seksuale nga forcat serbe, i cili sapo ka folë publikisht për këtë akt që e ka mbajtë në vete për 26 vjet me radhë.
Vasfije Krasniqi është gruaja e parë që ka folë publikisht për dhunimet nga forcat serbe, dhe edhe me këtë rast i është drejtuar me një letër mbështetëse Ramadan Nishorit. KultPlus ju sjell të plotë letrën e saj.
I dashur Ramadan,
E kujtoj qartë ditën kur më thirre për herë të parë, në vitin 2018, për të ndarë dhimbjen tënde me mua. Atëherë e ndjeva peshën e fjalëve tua dhe ashtu si atëherë, edhe sot, më kujtohen lotët e tu, lotë që flisnin më shumë se çdo fjalë. Në çdo bisedë tonën, në çdo takim, unë e ndjeja thirrjen tënde për drejtësi, për mirëkuptim, për shërim. Dhe atëherë, ashtu si sot, ta thashë me gjithë zemër: do të jem pranë teje, çdo ditë të jetës sime.
Do të jem përkrahja jote më e madhe, jo sepse më ke zgjedhur, por sepse e meriton. Dhimbja dhe vuajtja jote nuk janë vetëm e kaluara jote, por një barrë që ti e ke kthyer në forcë dhe në zë për të gjithë ata që nuk mund të flasin ende.
Të jetosh në një shoqëri kaq patriarkale, ku burrat mësohen të heshtin, ku dhimbja maskohet me forcë dhe ku plagët nuk pranohen – dhe të marrësh guximin të dalësh para botës dhe të flasësh për dhunën seksuale që ke përjetuar – është një akt që frymëzon. Është një dritë në një rrugë të errët. Ti je shembull për gjithë ne, në këtë vend, në këtë kohë.
Përkulem me respekt para forcës tënde, para vullnetit tënd për të mos u dorëzuar, për të luftuar për të vërtetën tënde. Faleminderit edhe familjes tënde, që u bë krah dhe mbështetje, që të qëndroi afër kur rruga ishte më e vështirë.
Ky rrugëtim, Ramadan, nuk është i lehtë. Është i mbushur me pengesa, me mosbesim, me stigma. Por është i domosdoshëm. Jo vetëm për ty, por për të gjithë ne. Shpresoj me gjithë zemër që shoqëria jonë të të trajtojë me respektin dhe dinjitetin që e meriton, dhe që shteti të njohë dhe të vlerësojë aktin tënd të guximshëm – sepse ajo që ke bërë ti sot është më shumë se rrëfim, është histori që do të ndryshojë jetë.
Ramadan Nishori ka rrëfyer publikisht përjetimin e dhunimit seksual gjatë kohës së luftës në shtator të vitit 1998, si 22-vjeçar.
“Unë sot dua që njerëzit të më shohin si një njeri që kam kaluar nëpër shumë gjëra, jam munduar shumë. Por nuk jam thyer kurrë. Nuk dua që njerëzit të më shohin me keqardhje për dhunën që kam përjetuar, por me respekt si një njeri që ka luftuar shumë për të mbijetuar”, ka thënë ai, në shënimin e Ditës së të Mbijetuarve të Dhunës Seksuale të luftës.
“Jam këtu që të mos mbetem rob i së kaluarës”, ka potencuar Nishori, raporton RTK.
Ai ka shpalosur rrëfimin e tij në organizimin e Qendrës Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës, duke u bërë burri i parë që del në mënyrë publike me ngjarjen që ia kanë shkaktuar forcat serbe.
“Kur themi ‘zëri im është forca ime’ ne po e njohim dhe vlerësojmë guximin për të folur. Poashtu po i japim zë të gjithë atyre që nuk kanë mundur të flasin. Ky nuk është një hap veç i një të mbijetuari, por hap përpara për gjithë shoqërinë tonë drejt dhembshurisë, drejtësisë dhe daljes së të vërtetës në pah”, ka thënë Feride Rushiti, drejtoreshë e QKRMT-së.
Rushiti ka thënë se pas 26 vjetëve mund të përpjekjes për të mbijetuarit e dhunës seksuale, tashmë pas 22 vjetëve është një rast i konfirmuar nga Gjykata Supreme, mbi 10 aktakuza të ngritura, ndërkaq fëmijët e të mbijetuarve marrin shërbime ndihmuese./ KultPlus.com
Libri “Ekspozitë me ëndrra” është një libër i ndërtuar me poezi, i shkruar nga autori Lulzim Tafa, i cili është fitues i shumë çmimeve prestigjioze ndërkombëtare për letërsi. Po ashtu, ai është bartës i shumë dekoratave dhe mirënjohjeve kombëtare dhe ndërkombëtare.
Lulzim Tafa, përmes kësaj vepre, shqyrton dimensionet shpirtërore dhe psikologjike të individit. Përdorimi i figurave dhe simboleve na mundëson një analizë të thellë të ndërveprimit mes elementeve shpirtërore dhe psikologjike.
Vepra e tij është e realizuar përmes tetë kapitujve: “Ëndrra”, “Poetët”, “Dashuria”, “Lufta”, “Dhimbja”, “Hija”, “Vdekja”, “Adami”.
Vepra fillon me një poezi program, të quajtur “Poezia është si toka”, ku poezia paraqitet një forcë krijuese si toka, të cilën e paraqet themelore për ekzistencën.
Vepra ndërtohet kryesisht nga vargu i lirë, në të cilin dominon gjashtërrokëshi.
Poezia e Lulzim Tafës ndërtohet nga shumë motive, siç janë: Dashuria, lufta, vdekja, kujtimi për të kaluarën, liria, dhimbja, etj.
Nga figurat stilistike, më shumë shohim të paraqitur enumeracionin, i cili shfaqet përmes kësaj vepreje dhe është karakteristikë për poetin, ngase në çdo poezi të tij ne takojmë këtë figurë, e një ndër to është edhe poezia: “Poezia është si toka” :
“Ka dete e oqeane,
Ka male e bjeshkë,
Gurë e dru e fruta”
Ose te poezia “Andrra”
“Nuk ekzistojnë malet, detet, oqeanët
As qiejt
Nuk ekzistojnë planetët
Dielli, Toka e Hana
Hana hiç se hiç”
Në këtë poezi, ne përballemi me kontrastin e dy realiteteve të kundërta. Jeta, për subjektin poetik shfaqet si një iluzion i ëndrrës, ku çdo ngjarje që ndodh perceptohet si një fantazi. Pas strofës së tretë, kjo ide bëhet më e qartë kur ai shpreh se diçka kaq e bukur nuk mund të ekzistojë në realitet. Përballja më e thellë ndodh kur ndjenjat shpërthejnë dhe kjo ndihet më së miri në vargjet: “Nuk ekziston as dashuria, edhe pse të dua.” Megjithatë, ai nuk e vë në dyshim ekzistencën e Zotit, duke pohuar se ai është diku, ndoshta ai që na shikon në ëndërr, duke shfaqur në këtë mënyrë rolin e poetit. Ky rol e mbështet idenë se diçka e krijuar nuk mund të mohohet.
Ndërsa, përmes antitezës, Tafa paraqet mallin, i cili në shumicën e poezive shfaqet përmes ëndrrave:
“Të kam parë ëndërr si drenushë
E drenushat vrapojnë shpejt
E ti as që ecën”
Në poezinë “Teoria e shpjegimit të ëndrrave”, vërehet se poeti e nis poezinë me paraqitjen e gjarprit në ëndërr, një simbol që, sipas interpretimit të ëndrrave të Frojdit, lidhet me dëshira, ngacmime dhe synime që janë të shtypura, të ndrydhura dhe jashtë vetëdijes së individit.
Gjarpri, sipas Lulzim Tafës, nëse shfaqet në ëndërr, “të ka kafshuar lojën”, një figurë që lidhet me interpretimin e Frojdit, ku gjarpri përfaqëson një simbol të seksualitetit dhe tensioneve të pavetëdijshme që lidhen me këtë tematikë.
Një themel i rëndësishëm i veprës është edhe paraqitja e autorëve të shquar, si Musa Ramadani, të cilin Tafa në poezinë “Pazari i ëndrrave” e cilëson si mjeshtër të madh, ndërsa në poezinë e quajtur “Ogur” e përmend edhe Ali Podrimen. Në një kapitull të veçantë të titulluar “Poetët”, Tafa paraqet poezi për Çarls Bukowskin, të cilin e shquan për veçantinë e tij:
“Ka shumë njerëz normal, ai ishte tjetër”
Po ashtu, Tafa iu kushton poezi poetëve: Azem Shkreli, Mirko Gashi, Kujtim Paçaku, Izet Sarajliqi, Basri Çapriqi, etj.
Brenda këtij kapitulli, ka edhe poezi kushtuar poetit ukrainas, Dymytri Chystiak, i njohur për qëndrimet e tij filozofike dhe politiko-letrare. Në poezi, Tafa kërkon të krijojë një lidhje ndërmjet poetëve ukrainas dhe rusë, duke përdorur këtë formë për të shprehur një mesazh paqeje dhe ndalimi të luftës mes këtyre dy popujve:
“Dimër është
Poetët rusë duhet ta dinë
Se është tepër ftoftë
Për lojën kuq e bardhë”
Poezia thotë Tafa, është më e rëndësishme se ushtria dhe se lufta.
Një shprehje figurative që Tafa përdor është “Çile guri gojën”, përmes së cilës paraqitet lidhja me letërsinë popullore, duke theksuar heshtjen dhe mungesën e shprehjes verbale. Ndërsa te poezia “Një vjeshtë në Shkodër”, autori paraqet edhe një këngë popullore të quajtur “Shkodra ka plot dashuri”. Megjithatë, përkundër lidhjes me letërsinë popullore, në një pjesë tjetër të poezisë së tij, vërejmë ndikimin e postmodernizmit, siç e cilëson edhe Atila Balzas, si një nga përfaqësuesit kryesorë të poezisë postmoderne në Evropë.
Si një autor i poezisë bashkëkohore, Tafa sjell në veprat e tij emërtime të kohës, përmend figura dhe ngjarje të rëndësishme të aktualitetit, por tani duke i paraqitur ato përmes një fryme të re, si: “Beyonce”, “Show-bizi”, “Bezos”, “Gates”, “Kriptovaluta” etj.
Autori gjithashtu shpjegon kuptimin e emrit të tij, duke treguar se emri është vendosur nga nëna e tij si një dashuri për lulet, ndaj ajo e quajti Lulzim. Por, në poezinë e tij, ai e paraqet këtë emër vetëm përmes shkurtesës “Lul”:
“Sa shumë i donte Nana lulet, Edhe emrin ma la Lul.”
Në poezinë “Sa shpejt më harroi Nana”, Tafa paraqet dhimbjen e madhe të subjektit poetik, brengën dhe trishtimin për vdekjen e nënës së tij, një ndjenjë braktisjeje që shfaqet më së miri përmes harresës së shpejtë që ndien ai nga nëna e tij. E këtë formë ai shfaq dashurinë e madhe për nënën.
Tafa luan gjithashtu me gjuhën dhe efektet që ajo krijon. Për shembull, gjatë përshkrimit të një situate ku ka të bëjë me hedhjen nga lartësia, ai përdor vetëm një fjalë, të cilën e hasim te poezia “Këto leja një romi”:
“Si prej qielli, ka me ra.”
Në të cilën shohim që krijohet, efekti i hedhjes.
Në ciklin e titulluar “Dashuria”, Tafa tregon se muza e tij poetike është e dashura me flokët e mëndafshta, dhe në këtë kuadër kërkon frymëzimin për poezitë e tij. Në këtë cikël, ai ka edhe dy poezi kushtuar Teutës. Në një nga to, të cilën e titullon edhe “Teutë”,Tafa e lartson aq shumë figurën e saj, sa thotë se edhe perënditë i përkulen asaj, duke e shpallur një figurë të rëndësishme.
Ndërsa në ciklin për luftën, autori shkruan për fëmijët e pagjetur dhe gratë e përdhunuar, të cilat, sipas tij, paraqiten si një “porno e gjallë”.
Një nga karakteristikat e Tafës është ironia, përmes së cilës ai godet pjesë të aktualitetit, siç e hasim në poezinë “Bac, s’po kryhen”, ku ai paraqet mashtrimet e shumta që po ndodhin. Ushtarë që dikur nuk kishin marrë pjesë në luftë, tani në kohët e sotme dalin dhe paraqesin versionin e kundërt, ndaj Tafa thekson se numri i tyre po rritet vazhdimisht. Ironia e tij theksohet edhe më shumë kur atdheu, sipas tij, nuk është më asgjë më shumë se një fjalë goje, një shprehje bosh, një tender i zbrazët.
Një tjetër veçori e poetikës së Tafës është përdorimi i fjalëve nga gjuhë të tjera, si: “Sui generis”, “hot” etj. Gjithashtu, elementi tjetër i poezisë së tij është shpjegimi i një fjale brenda poezisë, që e gjejmë në poezinë “Spa e katit të tretë”.
Sa i përket raportit ndërtekstual me shkrimin e shenjtë, në pjesën e fundit të poezisë së tij, vërejmë një përmbysje, një ironi dhe një teh të hollë të cinizmit drejtuar ideologjisë fetare. Tafa rimerr figurat e shenjta fetare dhe krijon sarkazmë me to. Në poezinë “Rivali i Adamit”, ai e quan Adamin muskuloz, ndërsa në poezinë “Frika”, ai nuk heziton të luajë me njishin transcendental. Në fillim, ai paraqet madhështinë e tij, por në fund, përmes ironisë, e përmbys atë, duke e paraqitur raportin midis subjektit poetik dhe figurës fetare të gruas së parë, “Havës”:
“Se një herë në andërr e kam dushë Hazreti Havën.”
Siç e shohim, Lulzim Tafa prek të gjithë mozaikun e jetës dhe e plotëson atë me të gjitha ngjyrat, qofshin ato të ngrohta, apo të ftohta. Ai nuk heziton të flasë për tema tabu dhe shpeshherë, përmes ironisë së tij, i godet ato. Siç thotë edhe Ali Podrimja:
“Këtë poet e shquan guximi intelektual i tij”.
Përmes kësaj, shohim që Lulzim Tafa do të vazhdojë të mbetet një poet i rëndësishëm në panoramën e letërsisë bashkëkohore./ KultPlus.com
Gani Mehmetaj vjen me romanin më të ri “Muri i heshtjes”, libër që do të promovohet më 4 prill në Prishtinë, botim nga Uetpress në Tiranë.
Për librin do të flasin Suadela Balliu, drejtoreshë e shtëpisë botuese Uetpres nga Tirana, Femi Cakolli, studiues i letërsisë dhe pastor i Kishës Protestante në Prishtinë, Xhelal Llonqari dhe do të lexohet kumtesa e Ermir Nikës.
Promovimi do të mbahet prej orës 18:00 në Hotel Sirius./ KultPlus.com
Artisti Arben Kastrati ka ironizuar me datën e 1 prillit, që në popull njihet edhe si ‘dita e rrenave’. Ai me këtë rast ka uruar popullin shqiptar duke e quajtur si ditë kombëtare të popullit shqiptar.
Katër gra të Kosovës do të sjellin rrëfimet e tyre personale nëpërmjet librit “Kohë kurorash”, të cilat lufta e fundit e Kosovës i kishte gjetur në moshë të re dhe në kulm të dashurisë, dhe pikërisht dashuria e tyre është pikënisja e rrëfimeve të tyre personale të cilat i kanë sjell edhe në këtë libër.
Mirlinda Ahmeti, Shqiponja Vokshi, Shukrie Morina dhe Lona Kadriu janë autoret e këtyre rrëfimeve që janë bashkuar në këtë libër, e që nëpërmjet rrëfimeve të tyre shpërfaqin vështirësitë e luftës, dashurisë dhe triumfit të lirisë.
Dhe ky promovim vjen pikërisht në 26 vjetorin e bombardimeve të NATO-s mbi forcat ushtarake serbe, bombardime për të ndaluar spastrimin etnik në Kosovë, spastrim që udhëhiqej nga Sllobodan Milloshevic, i njohur edhe me nofkën “Kasapi i Ballkanit”.
Prurja e këtij libri vlerësohet të jetë shumë i veçantë, për faktin se nëpërmjet këtij libri do të dëshmohet edhe njëherë për vuajtjet e popullit shqiptar, por në këtë rast prej një këndvështrimi tjetër, prej vuajtjeve të të rinjve për mbijetesë. Rrëfimet në këtë libër janë ngjarje të vërteta, ku katër autoret shpjegojnë për dashurinë, frikën, vuajtjet…
Promovimi i librit do të bëhet më 24 mars, në ora 19:00 në KultPlus Caffe Gallery, ku panelistë do të jenë Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus dhe KultPlus Caffe Gallery, Arbër Selmani, poet, gazetar dhe Sara Kelmendi, gazetare dhe publiciste. Ne promovim do të ndahen copëza të veçanta nga libri, sikurse që do të nënshkruhen edhe autografe nga autoret.
Të katër autoret janë ekonomiste të diplomuara, por paraqitja e jetës reale edhe nëpërmjet librit është forma me bukur e dëshmisë, dëshmi që do të mbetet për gjeneratat e ardhshme.
Botimi i librit është mbështetë nga Drejtoria për Kulturë e Komunës së Prishtinës./ KultPlus.com
Në lagjen Hija e Plepave në Prishtinë, ku rrugët ngjajnë të njëjta dhe bota duket e ngadalshme, jetonte çifti i moshuar, Kodra. Ata qenë vendosur në kryeqytet, në tetor 1994.
Kishin pritur tetë vjet për të pasur një fëmijë dhe kur dita e lumtur erdhi, erdhi me vajzën, me fije floku të arta dhe sy të ndritshëm. Ata ishin të lumtur.
Por, fati deshi dhe u solli një hidhërim të paimagjinueshëm.
Pas tre muaj të mrekullueshëm me vajzën e tyre, në kokë me kapelën ngjyrë vjollce të punuar me mëndafsh, ndodhi e papritura. Vajza u sëmur. Nuk ishte infektim i thjeshtë. Shpejt gjendja iu përkeqësua dhe ata, të frikësuar dhe të paqartë nuk po dinin çfarë të bënin. Më në fund, e sollën në Klinikën e Pediatrisë, që ishte vënë nën Masa të Dhunshme, me shpresën se mjekët do të mund të bënin diçka për të shpëtuar vajzën e tyre të vetme.
Pas tre ditësh, mjekët ishin të qartë. Kishin diagnostikuar vajzën me një sëmundje të rrallë, duhej së paku dy muaj shërim. Ata ishin bindur kur dëgjuan mjekun të thënë: Sëmundje e rrallë! Vajza ishte shtruar në një dhomë spitali bashkë me katër foshnja. Nëna qëndronte pranë saj me zemër të shqetësuar dhe shpresë të paqartë.
Pas tetë ditësh, gruaja, në përpjekje për të takuar burri, shkoi poshtë në shkallët deri te dera e spitalit.
Kur u kthye në dhomë, ndjeu së nuk ishte gjithçka si më parë, por ende nuk mund ta besonte se ajo që po ndodhte ishte e vërtetë. Kërkoi vajzën me sytë plot frikë, por ajo nuk ishte në shtratin ku e la.
Për të qetësuar veten, mendoi, për vizitë rutinë.
“Ku është ajo?”, pyeti me një frymëmarrje të ngushtuar, motrat, pas dhjetë minutash duke kërkuar nëpër korridore. “A ka ardhur mjeku? Ku është vajza ime?”
Po i humbiste durimi dhe shpresa. Por, nuk kishte përgjigje. Mjekët nuk i thanë asgjë të qartë. Vajza nuk gjendej askund. Klinika, e mbushur me motrat që duhej të kujdeseshin për fëmijët po përmbysej nga sekonda në sekondë. Pasi pak minutash, ajo mbeti e pasigurt për gjithçka që kishte ndodhur dhe do të ndodhte në ditët e ardhshme.
Kaluan javë të tëra duke pritur përgjigje: Po, vajza e tyre? Çfarë kishte ndodhur?
Dhe ndërsa kalonin ditët, burri dhe ajo vazhduan të kërkonin, por kurrë nuk gjetën një fije shprese, nuk morën përgjigje.
Vajza humbi përfundimisht, pa asnjë shpjegim.
Ndërruan qytezën e tyre me Prishtinën duke shpresuar se një ditë, qoftë edhe rastësisht, do të gjenin vajzën e tyre. Jetuan me boshllëk që asnjë fjalë nuk mund ta përshkruajë. Asnjë ngushëllim nuk mund ta lehtësojë.
Por çdo vit, për gjithë jetën e saj, gruaja që plakej para kohe, nuk e fshihte ndjenjën e pashpjegueshme, se diçka kishte ngelur e papërfunduar. Kishte humbur vajzën, por ndoshta ajo ende mund të ishte diku aty jashtë, fare afër. Sa herë dilte në rrugë, e kërkonte dhe, madje, e ndjente praninë e saj. Këtu jam, si nuk më sheh, i thoshte një zë që nuk e përcaktonte nga vinte.
Vit pas viti, jeta e tyre rëndohej. Ata u plakën, por ndjenja e humbjes nuk i la kurrë. Kur vdiq burri, ajo e përcolli me fjalët: Kur ta gjej Zanën, vij e të tregoj!
Pastaj, një ditë të rastësishme prilli, pas tridhjetë e një viti pa e parë vajzën, kur doli për të blerë bukë, ajo pa një grua që vinte drejtë saj. Pse, nuk e diti, po iu afrua ngutshëm. Sytë e kaltër të gruas i kujtuan sytë e vajzës së saj të vogël, ata sy që kishte dashur t’i shihte, por pa gjasë, gjithë këtyre viteve. Kujtoi shikimin e, të ngrohtë dhe të pafajshëm kur ajo po shihte nënën e saj për herë të parë. U trondit: Një ndjesi shprese mund të ishte ajo, po edhe ankth që për shumë vite e trazoi shpirtin e saj.
E ndihmuar nga tërheqja e paqartë e shikimit, ajo vazhdoi të shkojë pas gruan. Nuk e dinte pse, por tronditja e detyronte ta ndjekë pa menduar. Kur gruaja ktheu sërish kokën, ajo pa mirë sytë e saj të kaltër. “Sytë e Zanës”, ofshani.
Ajo i tha me zë të dridhur, por me shpresë: “Zana! A je… ti ajo?”
Gruaja, e shikoi, me hije të qartë dyshimi që dukej edhe nga fytyra e saj e skuqur.
Ajo u ndal, dhe zemra po i dilte nga gjoksi. “Më në fund, e gjeta”, mendoi. Është Zana! Më nuk ishte vetëm iluzion i një ëndrre që kishte zgjatur gjithë jetën, thuaja?
Prandaj, ishte e mundur.
E pa edhe një herë gruan, derisa ajo qe ndalur dhe hutuar po e shikonte dhe ai shikim i dhuronte, gjithçka që i duhej. Pavarësisht se sa vite kishin kaluar, ajo e ushqente vuajtjen për vajzën. Prandaj, më asnjë fjalë nuk ishte e nevojshme.
E ndoqi pas derisa gruaja humbi në këndin e rrugës që fshihej nga shtëpitë.
Kur po kthehej në dhomë e lehtësuar, mendoi se kjo ishte vetëm një mundësi, por zemra e saj i qe mbushur me dashuri dhe shpresë se, ndoshta, më në fund kishte parë vajzën e saj. “Oh, vajza ime, Zana ime, më në fund, të gjeta”, tha.
U pikëllua kur mendoi se nuk kishte kujt t’ia thoshte se pa vajzën e saj, kishte njohur sytë e kaltër dhe të butë të Zanës, ata sy që shkëlqenin njësoj sikur në ato pak ditë kur ajo ishte nënë e lumtur./ KultPlus.com
Më 21 mars, në ditën botërore të poezisë, Ajne Ibërhysaj do të promovojë librin “Gravurë me ngjyrat e kohës”, promovim që do të mbahet në ambientet e KultPlus Caffe Gallery, në ora 19:00.
Rreth librit do të flasin Agim Vinca e Ramë Oraca, ndërkohë, po kjo mbrëmje poetike do të shoqërohet edhe me prezantimin e ekspozitës kolektive nga artistët: Musë Prelvukaj, Skënder Idrizi, Bija Jasiqi, Merita Myderrizi Maloku e Agron Mulliqi.
Kjo mbrëmje me ngrohtësi poetike dhe ngrohtësi të ngjyrave është e hapur për të gjithë adhuruesit e librit dhe pikturës./ KultPlus.com
Akil Dashevci, një artist i ri 18-vjeçar nga Prishtina, ka sfiduar disleksinë dhe disgrafinë për të ndërtuar një karrierë premtuese në artin pamor. Deri më tani, ai ka mbajtur shtatë ekspozita personale dhe ka marrë pjesë në disa ekspozita kolektive ndërkombëtare, si dhe në ankande bamirësie.
Së fundmi, Dashevci ka marrë një ftesë prestigjioze nga “PAKS Gallery” dhe “MAMAG Museum” për të ekspozuar veprat e tij në disa prej ngjarjeve më të mëdha artistike botërore, përfshirë Festivalin e Filmit në Kanë, Art Basel Week dhe Carrousel du Louvre.
“Kuratorët tanë kanë parë veprat tuaja të artit dhe i sheh ato shumë mbresëlënëse” thuhet në ftesën e dërguar nga organizatorët, duke vlerësuar talentin dhe stilin e tij artistik. Pjesëmarrja e tij në këto evente të rëndësishme vjen si një dëshmi e vlerësimit të punës së tij dhe përkushtimit në fushën e artit.
Me këto ekspozita, Dashevci pritet të prezantojë punimet e tij përpara një audience ndërkombëtare dhe koleksionistësh të njohur të artit./ KultPlus.com
Biblioteka e Gjilanit është lehtë e dallueshme nga çdo objekt tjetër në këtë qytet. Përveç dukjes së saj, është mjaft e furnizuar, sepse personalisht gjej çdo libër që nuk e gjej dot në bibliotekën e kryeqytetit, e shpesh dhe në librari. Madje theks të veçantë, i vendos gjithmonë digjitalizimt, çka mundëson kërkimin, rezervimin dhe shtyrjen e afatit të kthimit. Ndoshta është biblioteka e vetme në Kosovë, ku respektohet afati i kthimit të librave, si shkak i gjobës që marrim në raste të vonimit të librit.
Thënë krejt kjo, imagjinoni sa dëshpëruese është kur shkon në një të hënë, ditë pune, në orën 17:45 dhe nuk punon asgjë. Aq errësirë, sa fillon të mendosh se mos ke hyrë diku gabim. Jo, sepse thashë që ky objekt është lehtë i dallueshëm. Nuk kishte dritë të ndezur përpos korridorit hyrës, sallës së leximit menjëherë në të majtë dhe sallës së fëmijëve. Këto ishin drita e vetme të ndezura të bibliotekës trekatëshe.
Me të hyrë, i thash recepsionistes, dua të marrë një libër, dhe ma kthej ‘ Veç nesër’. Po e ritheksoj furnizimin që ka kjo bibliotekë, ku shpesh unë marrë libra dhe i shpërndaj fotot e saj me të gjithë kolegët, që e kanë të pamundur sigurimin e disa titujve. U futa në sallën për fëmije, ku një grua më përshëndeti, dhe i tregova kërkesën time. Më tha që tashmë punëtorët kishin dalë nga puna, shkaku i iftarit dhe veç nesër mund t’i merrja librat. I tregova që kam ardh nga Prishtina për këtë libër dhe nesër do të shkoja herët në Prishtinë. Dola nga dera dhe në korridor, desha t’i bëj një foto bibliotekës së zbrazët e të errët, e atëherë kjo grua doli dhe më tha se do të më ndihmoj, pasi kam bërë gjithë këtë rrugë. Me të kërkuar librin në sistem, shkuam bashkë në katin e dytë, ku e gjeti librin dhe ma dha. Krejt kjo nuk mori as 5 minuta kohë. E pyeta nëse vetëm sot kishte mungesë stafi, dhe më tha që kjo është pothuajse që një javë, ku për iftar, punëtoret dalin nga puna në orën 17:00/17:30. Orari i bibliotekës, është deri në ora 19:00. Kur kam shkuar njëherë pak minuta para orës 19:00, nuk kam mundur të ndërroj librat pasi ishte fikur sistemi. Çka tash kur jam brenda orës së punës, dhe nuk po kryej punë? Nëse ndalim qytetarët e Gjilanit, dhe kjo vetëm, çdo njëri nga ta do të donte të punonte në punë ‘të shtetit’. Sepse është kjo punë që ofron siguri, të holla, stabilitet, pa u lodhur shumë, sipas shumicës së njerëzve, që mendojnë kështu me të drejtë. Por ata që bëjnë këto punë, nuk arrijnë ta respektojnë as pikën e parë, orarin.
Dola nga biblioteka, që nga errësira e orës 18:00, as nuk shihej mbrapa meje dhe pas diku 10 minutave bëra të njëjtën rrugën, duke kaluar prapë nga biblioteka. Ajo grua, që më ndihmoi mua, kishte dalë nga biblioteka, dhe kishte shikimin nga semaforët, e veshur dhe me çantën në krah, dukej sikur po priste dikë të vinte për ta marrë. Pra, dhe ajo përfundoi orarin e punës, sepse në Bibliotekën e Gjilanit, Fan Noli, në ramazan, nuk paska orar!/ KultPlus.com
“La Femme” është albumi që përfshinë 21 vepra të 21 kompozitoreve gra, e që nëpërmjet këtij albumi po emocionon publikun mexosopranoja Flaka Gornaci, e një emocion të tillë së fundi dha për audiencën e Spanjës, edhe atë në dy performanca të ndara, një në Alicanet e një Valencia.
Me “La Femme” Goranci është prezantuar tashmë në disa shtete, por Spanja mbetet vend debutues për artisten Goranci e cila ka shijuar performancën e saj para adhuruesve spanjollë.
Duket se kjo pritje e ka lënë pa fjalë edhe vetë Gorancin, e cila emocionin e përjetuar atje, sipas saj e ka të pamundur ta shpreh me fjalë.
“Pas koncerteve debutuese në Alicante dhe Valencia, me programin “La Femme” që sjell vepra të njohura, më pak të njohura dhe hite nga gra kompozitore nga e gjithë bota, që i realizuam bashkë me dirigjentin Ignacio Vidal dhe ansamblin Casa Mediterraneo, e kam pothuajse të pamundur të gjej fjalët e duhura për të përshkruar emocionet, atmosferën dhe reagimet e jashtëzakonshme të publikut”, shprehet Goranci .
Ajo edhe pak ditë pasi e ka përfunduar këtë paraqitje e kujton se me sa ngrohtësi e përqafuan programin, duke marrë dy herë ovacione të gjata përgjatë koncertit. “Diçka kaq e rralë, ishte vërtet mbresëlënëse”, ka vijur Gornaci.
Kjo pritje për mexosopranon Goranci është edhe vulë për projektin e saj “La Femme”, projekt që ka punuar më shumë përkushtim. Ajo është shprehur tejet e lumtur që ky projekt edhe në prezantimet e mëhershme, por edhe në Spanjë po kuptohet shumë mirë nga audienca, gjë që sipas saj kjo është më se e rëndësishme për një artist.
“Ndihem krenare, jo vetëm si interprete, por edhe si krijuese dhe producente e këtij koncepti dhe projekti”, ka thënë për fund Goranci.
Flaka Goranci përpos paraqitjeve jashtë vendit, ajo herë pas here po rikthehet edhe në Kosovë në paraqitje të ndryshme, duke qenë e pranishme me projekte edhe në Shqipëri./ KultPlus.com
Krijimtaria e aktores që theu të gjitha tabutë e kohës
Nga Isak N. Bilalli
Mejreme Berisha, nuk është thjesht një emër i përveçëm, respektivisht një punonjëse, e cila ka shërbyer një kohë të gjatë në një institucion kulturor, por një figurë emblematike që ka bërë shërbesë jetësore, të realizuar me shumë pietet në avancimin e vlerave kulturore në Teatrin e Qytetit.
Në teatër, ajo mbahet si një nga aktoret më të spikatura, me një arsenal të gjerë rolesh të interpretuara, e cila me dashurinë e saj, për skenën, ka arritur te konsiderohet si ikona e Teatrit të Qytetit. Aq sa është aktorja më e dalluar e teatrit, Mejremja është grua – simbol e qytetit të Gjlanit, që fushëveprimtarinë e saj e ka zhvilluar në shërbim te avancimit kulturor në çfarëdo lloj aktiviteti artistik që kanë organizuar institucionet kulturore komunale, rajonale dhe kombëtare ndër dekada.
Kjo është aktorja që theu të gjitha tabutë dhe klishetë e kohës dhe, duke qenë e tillë me specifikat e veta, është dëshmi e gjallë e përballjes direkte e të resë me të vjetrën, krijimtaria e së cilës, ndjek një nga rrugëtimet më të vështira dhe më sfidueset që një femër artiste mund te përballet. Këto lloj sfidash dhe vështirësish, në kohën e tashme, konsiderohen më të drejtë si jo-imagjinare, marrë për bazë stigmatizimin dhe paragjykimet që kanë dominuar në kohën kur Mejremja filloi dhe vendosi emrin e saj në listën e krye-kontributorëve të teatrit e të artit në Gjilan. Ishin vitet e rinisë së saj, vite të cilat Teatri i Qytetit po konsolidohej dalë nga dalë duke grumbulluar rreth vetes regjisorë, aktorë e dramaturgë Gjilanas që ishin shkolluar dhe kishin krijuar përvojë në shkollat dhe teatrot Jugosllave të kohës. Atë botë, vitet ’70-ta, kishte një mungesë të theksuar për aktorët femra, kohë në të cilën Mejremja merr guximin për t’ dal stuhive te kohës përballë krejt e vetme. Ne atë interval kohor ajo mori guximin t’i bashkohej plejadës se artistëve që shtruan themelet e shtëpisë që quhet teatër, por mos të harrojmë që përfshirja e saj ishte tabu temë e veprim për shumicën absolute, sepse në atë ishte e paimagjinueshme që një femër të gëzonte integritet profesional në shpalosjen e vlerave artistike në skenë.
Ne këtë kontekst, pyetjen qe ia adresova aktores Berisha, për hir të së vërtetës, m’u desh ta drejtoja me një dozë abiguiditeti dhe kurreshtje se si ka arritur te guxojë si 17 vjeçare të ndjek ëndrrën për t’u bëre aktore teatri? Ajo m’u përgjigj me një fjali, duke zbërthyer thjesht dhe bukur narracionin që unë prisja të ishte i gjatë: Jo të gjithë e kuptojnë rrugën që ndjek, mos e kthe kokën qe t’ju japësh shpjegime atyre qe nuk të kuptojnë…
Ishte sentenca e mësipërme zgjidhja e të gjitha zgjidhjeve, përgjigje që në vetvete ngërthen, para së gjithash dashurinë dhe pasionin e fortë që Mejremja e ka pasë dhe vazhdon ta ketë për teatrin, skenën, artin, të bukurën, për të cilën nuk e kurseu asnjëherë kontributin e saj, sado i vogël të ketë qenë, pavarësisht roleve që i janë besuar.
Me tutje Mejremja shpjegon me shumë modesti se dikush duhej thyer akullin dhe duhej mbytur paragjykimet me qëllimin e vetëm qe teatri dhe aktivitetet artistike, të ishin shtylla kurrizore e zhvillimit kulturor të shqiptarëve. Ne këtë kontekst ajo shpjegon që kishte edhe vajza të tjera të guximshme që ndiqnin të njëjtën ëndërr si: Xhevahire Murtezi, Shpresa Vokshi, Bedrije Rexhepi e të tjera, të cilat vinin me një elan dhe me një dashuri të pakushtëzuar për skenën, të cilat tok lanë gjurmë në zhvillimin e artit e teatrit në Gjilan. Pa përjashtim, Mejremja kishte miqësi, kolegialitet dhe afrimitet me të gjithë, por bashkëpunimi me Xhevahiren, e cila u nda nga jeta në pikun e karrierës, është cilësuar si nga duetet potenciale më të bukura që i bashkonte pasioni i madh për skenën.
Rrugëtimi profesional i Mejremes, dëshmon që ajo u formësua duke u bëre shtyllë kurrizore e teatrit, trajektore që shpeshherë ka prekur kufijtë e të pamundurës. Ky rrugëtim, duhet që në njëfarë forme të admirohet dhe vlerësohet si kontribut ekzemplar që meriton të ngritet deri në nivelet e falënderimit më të lartë shtetërorë. Për ta përshkruar, karrierën jetësore të Mejremes, është shumë e domosdoshme të ndalemi për të kuptuar arsyet apo shkakun kryesor se pse dhe si Mejremja arriti të prek majat e suksesit në karrierë, respektivisht kush e ndihmoi të arrinte këtu ku është sot?
Personi për të cilin flasim është profesor Nagip Berisha, bashkëshorti i Mejremes, një intelektual, piktor i kompletuar, artist, edukator e humanist, që ishte katalizatori dhe frymëzuesi që në çdo instancë e mbështeti të shoqen. Nuk mund të mos e takoja profesor Berishën dhe të merrja përshtypjet e tija për karrierën e së shoqes për shumë arsye; së pari, kam qenë nxënës i tij dhe kam ushqyer gjithmonë konsideratën maksimale si një nga mësuesit dhe pedagogët më të shquar të kohës dhe, së dyti, kureshtja për të mësuar formulën se si ky çift ka arritur t’i jap aq shumë kulturës Gjilanase.
Mejremja, në sytë e profesor Berishës, vazhdon të jetë dashuria e tij e jetës, e dashuruar njëlloj në artin dhe skenën, plot talent dhe ambicie për t’i dhuruar publikut sa me shumë art e kulturë. Ai ndjen një zbrazëtirë sa i përket karrierës së Mejremes, sepse me fillimin e trazirave të shpërbërjes së Jugosllavisë, karriera e saj u gjet në udhëkryq sepse institucioni, ku ajo punonte, u gjend në një formë paralize. Mejremja dhe e gjithë plejada e aktorëve të teatrit, nuk mund të krijonin lirshëm dhe ishin të shtyrë të vepronin në rrethana mbijetese, sepse shfaqjet teatrale kërkonin angazhim gjithëpërfshirës jo një lloj siç është krijimtaria në pikturë që mund të shprehesh individualisht.
Me pas, krahasova shënimet e marra nga Merjemja dhe rezultonte e njëjta gjë: Mejremja pohonte që pa profesorin nuk mund të imagjinohet një arritje e tillë artistike, sepse i shoqi, përveç se ishte bashkëshort i veçantë ështe para se gjithash një artdashës i madh, tek i cili prevalon respekti dhe mirëkuptimi human. Kjo relatë unike përkon si një histori e bazuar në ngjarje të vërtetë që mbase nesër të jetë një love story për të dëftuar këtë histori dashurie e një çifti që i bashkoi më shumë dashuria për artin dhe në shërbim të artit.
960,1280,0,0.45,-1
Si e filloi Mejreme Berisha rrugëtimin për t’u bërë figure emblematike e Teatrit të Qytetit?
Shkëndijat e para të dellit dhe guximit artistik të saj, dallohen që në adoleshencë të hershme nga mosha 12-13 vjeçare, kur Mejremja ishte figurë e pazëvendësueshme si recitatore e dalluar në nivel konkurrimi ndër shkollash dhe kompeticionesh letrare në Komunë.
Recitimi i bukur, të shprehurit artistik në poezi, potenciali i saj interpretativ, e bënë që artdashësit e kohës ta shihnin Mejremen me një të ardhme të ndritur, por askush nuk pandehte se ajo do bëhej pjesë e trupës së teatrit aq shpejt dhe aq natyrshëm. Historia e përfshirjes se Mejremes në teatër dhe realizimi i rolit të saj të parë, lidhet me përpëlitjet e regjisorit Muharrem Shahiqi në vitin 1976, i cili atë botë po vinte në skenë shfaqjen “Dasëm në Lufte” të autorit Minush Jero. Bartëse e rolit kryesor të femrës ishte Xhevahire Murtezi, e cila krahas roleve në teatër, ishte edhe anëtare eminente e ansamblit të valleve dhe në kohën kur duhej të jepej premiera e shfaqjes ishte paracaktuar gjithashtu pjesëmarrje e ansamblit në Rusi të cilën pjesëmarrje valltarja Murtezi duhej doemos ta ndiqte. Kjo përplasje në agjendë e kishte vënë në siklet të madh regjisorin Shahiqi, i cili nuk kishte pasë alternativë tjetër përveç se ta ftonte Mejremen që ta zëvendësonte rolin kryesor, respektivisht ta punonte rolin një recitatore që nuk kishte shkelur asnjëherë në skenë. Guxim i pashoq i regjisorit dhe i aktores së re, të cilët, së bashku në afat rekord realizojnë këtë sfidë enigmatike që në njëfarë forme ishte bileta hyrëse përmes portës së madhe për Mejremen, e cila natyrshëm mori tagrin si aktore meritore në Teatrin e Qytetit.
Kjo nuk është histori e zakonshme, ku një regjisor bën një zëvendësim të aktores dhe vihet në repertor shfaqja që është planifikuar, sipas një plan-programi të rregullt, por këtu është fillimi i një historie të pazakontë, në të cilin, artistja e re Mejreme Berisha, me këtë rol përfaqëson Kosovën në kompeticionin e teatrove në nivel Republikan në Kullë të Vojvodinës të kohës dhe shpërblehet me medaljonin e artë. Aspak e rëndomtë dhe as rastësore që kjo vajzë e re Gjilanase të stoliset me rolin e parë në skenë me mirënjohje nga nivelet më të larta artistike te kohës ne ish Jugosllavi. Falë këtyre arritjeve madhore, ajo zë vend si punonjëse e rregullt ne vitin1980, si aktore me kohë të plotë në Teatrin e Gjilanit aktivitet që vazhdon ta ushtrojë edhe sot.
Nga roli i parë, ajo nuk iu nda asnjë moment teatrit.
Për Mejremen, aq sa ka qenë mbresëlënëse mënyra e rrufeshme, se si ajo i bashkohet trupës së teatrit po aq frymëzues dhe i paharruar mbetet roli i parë, të cilin ajo e realizoi duke e cilësuar si më të veçuarin, në karrierën e saj. E gjitha kjo, lidhet me atë momentin kur artisti del në skenë për herë të parë dhe mbështillet me një magji që shoqërohet nga një aure e gjatë – e gjithë jetës në skenë.
Ajo vazhdon ta ndjejë magjinë që vetëm skena ia dhuron artistit, ndjenjën e mahnitshme duke filluar nga roli i parë dhe në çdo rol tjetër, ndjenjë e pa-përshkruar që artistit të vërtetë asnjëherë nuk i ndahet kjo aure.
Jeta në skenë dhe për skenën, ka edhe anën tjetër të medaljes që krahas ndjenjës së pa-përshkruar të krenarisë e madhështisë, është një nga detyrat më të zorshme që mund t’i ngarkohet njeriut, sepse duhet të lexosh brendinë e karakterit dhe ta pasqyrosh në skenë në dimensionin dhe thellësinë e duhur. Për ta servuar mesazhin, tek publiku në kohërat e më hershme ka pasë censurim të fortë dhe diktim nga lart që pushteti i asaj kohe ka ngulmuar në burgosjen e mendjes dhe mbajtjes peng të zhvillimit kulturor të shqiptarëve dhe për ta hequr qafe këtë lloj prange është dashur punë e madhe në teatër.
Sa ishte e vështirë të realizojë role në të shkuarën?
“Puna në teatër, është tejet e vështirë. Në vartësi të kohërave, shumë shpesh provat e tavolinës i mbanim në kushte të vështira me një ngrohëse që të ngrohte njërin krah por merdhiheshe nga pjesa tjetër, e kur punohej mizanskena sikur ishte pak më mirë sepse edhe lëvizje në skenë” ishte një përshkrim shumë domethënës që e shkoqita nga biseda me të, rrëfenjë, e cila dëfton dimensionin e vështirësive që ajo dhe aktorët janë përballur me kushte ekstreme për të prodhuar diçka që publiku e shijon për një orë a pak më shumë.
Mejremja, kujton me nostalgji që ato kohëra të vështira, në të cilat ajo dhe e gjithë plejada e aktorëve kanë punuar me pasionin më të madh në botë, gjithmonë me ambicien dhe qëllimin e përbashkët madhor në krijimin e një trupe të dinjitetshme dhe profesioniste që mbron vlerat letrare e kombëtare.
Askush, nga kjo kastë aktorësh, nuk ka pasë ambicie personale për t’i bërë promocion vetes si aktor/e më i dalluar se tjetri, por qëllimi ishte i përbashkët, që avancimi artistik të ishte në shërbim të një evolucioni kulturor dhe, këtë objektiv e ka arritur Mejremja bashkë me trupën e Teatrit te Qytetit, duke u bërë të dalluar në nivel krahinor, republikan e federativ të kohës. Kur jemi tek të arriturat e institucionit, Mejremja kujton me mallë dhe nostalgji të theksuar rolin e saj respektivisht shfaqjen “Princi i hijeve” të Teatrit të Gjilanit, shfaqje, e cila mori pothuajse të gjitha çmimet në festivalin e teatrove të ish Jugosllavisë. “Në atë kohë është punuar me pasion shumë të madh, gjithmonë me ambicien se do të realizohet objektivi madhor dhe në… “Teatri i Gjilanit” ia arritëm së bashku të jemi referencë e arritjeve më të mëdha profesionale të kohës”, pohon Mejremja.
Që nuk iu nda asnjë moment teatrit e skenës dëshmon historiografia e saj, por tejet interesante dhe e pazakontë është dalja në skenë e saj në shfaqjen “Certifikata e kurorezimit” me 07 mars të vitit (?) vetëm tre ditë pasi lind fëmijën e saj. Ky rast dëfton forcën e saj të pazakontë si dhe vullnetin për të realizuar zotimet e saja të dhëna. Po aq sa është frymëzuese kjo histori, është edhe inspiruese për gjithë ata artdashës e kolegë që e njohin Mejremen në mënyrën, se si ajo i bashkon dy dashuritë e saj: familjen dhe skenën në shërbim të artit dhe të së bukurës. Në këtë kontekst, nuk mund të lihet pa u elaboruar shfaqja/diadrama “Nata e Elverit”, ku ajo luan me të birin Kreshnikun në të cilën shfaqje gjejmë një mishërim artistik dhe emocional të një nëne që në skenë nxjerr në sipërfaqe nuanca të thella dashurie për të birin (e skenës). Publiku dhe kritika e ka vlerësuar lart realizimin e kësaj shfaqje, në veçanti për faktin se me këtë rol, Kreshniku diplomon në Akademinë e Arteve, Prishtinë, por Mejremja e kujton si rol me barrë të shumëfishtë, në të cilin kryqëzoheshin sfidat dhe arritjet familjare, në të cilën cilësi duhet të kujdesesh më fort për partnerin në skenë se sa për veten. Për me shumë, thelbi i shfaqjes prek kufij të paprekshëm në të cilën trajtohet edhe vrasja si formë e shprehjes së dashurisë për t’i shpëtuar vdekjes, përgjegjësi skenike që është shumë e rendë për t’u realizuar, e cila mishërohet me emocione të forta.
Role nga me te ndryshmet qe lënë gjurme te pashlyera
Mejreme Berisha, i takon llojit te aktorëve që ka pasë fatin të luaj role nga më të ndryshmet dhe i është përshtatur sikur specifikës së karakterit, por edhe moshës. Si e re, ka luajtur shumë role të plakave dhe, edhe në moshë të madhe, ka arritur shumë sukses të realizojë role të të rejave në moshë. Ky universializëm është mundësuar nga fakti se Mejremja ka pasë dhe e ka aftësinë e transformimit të plotë në skenë, për të cilin fenomen ajo shprehet se “Artisti duhet të konformohet në skenë në vartësi të rolit që duhet ta luaj”.
Kur jemi te varietetet e roleve, është me interes për ta theksuar për publikun të përmendet një nga shfaqjet kryevepër të saj, monodrama “Vdekja e një mbretëreshe” e realizuar në dy etapa të ndryshme, ta quajmë historike, ku jepen vështrime të ndryshme perceptive, referuar momentumeve. Kjo shfaqje është realizuar ne vitin 1998 (periudhë në vigjilje të luftës) nën regjinë e Hajdar Paçaradës dhe më pas ështe realizuar sipas konceptit regjisorial të Muharrem Sylejmanit ne vitin 2006.
“Vdekja e një mbretëreshe”1998, e punuar në kushte ekstreme reprezaljesh psikologjike dhe vuajtjesh njerëzore i është servuar publikut si forcë e motiv për të vazhduar me rezistencë, është pritur me ovacione të forta nga publiku, nëpër sallat e improvizuara nëpër fshatra të Gjilanit si një thirrje për bashkim e rezistencë, të cilën vetëm Mejremja ka ditur ta shpalos me shumë dinjitet.
Por, në mënyrën e vet, tekstit i njëjtë “Vdekja e një mbretëreshe” i 2006-shës, ka arritur të përcjell mesazhin e kohës që të jetë një thirrje dhe reflektim në njohjen e vujatjeve shekullore që ka përjetuar populli ynë. Të dy këto mesazhe të forta, të etapave të ndryshme, Mejremja ka arritur t’i përcjell në mënyrën më brilante të mundshme, për të cilën punë ajo stoliset dy herë:
-Në vitin 1998, si aktorja më e mirë ne Festivalin “Flaka e janarit” më 1998 dhe
-Në vitin 2006 çmimi special për interpretim në Festivalin Ballkanik të Teatrove në Korçë.
Mejreme Berisha, gruaja e hekurt e teatrit
Për aktoren e Gjilanit viti 2022, ishte një nga vitet më të vështira të jetës së saj, vit i një tërmeti të madh jetësor dhe vit i një përplasje titanike me sëmundje që Mejremja si në çdo përballje, arriti të mposht suksesshëm. Arsyeja e elaborimit nuk është e karakterit informativ pa shkas por është e nevojshme të trajtohen shkaqet e mirëfillta të kurës që ajo ka përdorur gjatë trajtimit që nga faza fillestare deri tek trajtimi kimioterapik.
Shumica e njerëzve, me diagnozë të ngjashme, lënë gjithçka anash dhe merren vetëm me trajtim mjekësor, por Mejremja ka bërë të kundërtën. Gjatë kohës kur diagnostifikohet ishte e përfshirë në dy projekte teatrale madje në role jo episodike: në shfaqjen “Gënjeshtër pas gënjeshtre” të regjisores Sevdije Ajeti dhe në diadramën e Shkelzen Berishës, me të cilët arriti dakordësinë që të vazhdonte punën pa pushim vetëm se të ngadalsohej ritmi i punës për shkak të terapisë që shkaktonte lodhja e rraskapitjes të vazhdueshme.
Me besimin në Zot, Mejremja ka ndjekur provat dhe vetëm ditën kur ka pranuar kimioterapinë, ka pushuar, ndërsa të nesërmen ka qenë prezente në prova. Vullneti dhe dashuria për jetën dhe për teatrin, ishin kura qe ajo të mposhtte këtë sëmundje të rëndë. “Në asnjë moment nuk mendoja për pasojat e sëmundjes, sepse mendjen e kisha në shfaqje dhe i kisha dhënë komandën e duhur trurit tim që unë do punoja në këto shfaqje një soj siç kam punuar në çdo projekt teatral ”- Shprehet ajo, duke qenë e bindur që Zoti ishte me të dhe puna është ilaç i gjithçkaje.
Mejremja vazhdon të punojë dhe jetojë në teatër, edhe pse mosha dalëngadalë po i afrohet pensionimit ajo nuk mendon të përkalojë në publik për të parë shfaqje por do të vazhdojë të qëndrojë në skenë për të na dhuruar më shumë emocione si aktore tashme e pa-zavendësuar. / KultPlus.com
Grupi “Hawolf” ka sjell një këngë shumë të veçantë edhe nëpërmjet videoklipt.
Projekti që është mbështetë nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte titullohet “Bukë e Kryp” e që është sjell nëpërmjet vokalit të Granit e Ylli Havollit.
KultPlus ju sjell videoklipin e këngës “Bukë e kryp”./ KultPlus.com
Më 12 mars do të bëhet hapja solemne e ekspozitës “Prestanome” nga Helidon Doni Haliti, ekspozitë kjo që do të hapet në Galerinë FAB në Tiranë prej prës 18:00 dhe do të rri e hapur deri më 25 mars, shkruan KultPlus.
“PRESTANOME” është një ekspozitë e portreteve të “kohës së pakohë”, që vjen në Galerinë FAB si dëshmi e një rrugëtimi të jashtëzakonshëm artistik, një takim mes ngjyrës, mendimit dhe kujtesës, të personaliteteve që kanë shenjuar artin, kulturën dhe jetën publike shqiptare”, thuhet në njoftimin e Galdiola Bilbilit, e cila shpjegon se në qendër të saj qëndron një emër që nuk ka reshtur kurrë së dialoguari me botën përmes ngjyrave dhe fjalës – piktori,” Mjeshtri i Madh” Helidon Haliti.
Helidon Haliti këtë ekspozitë e sjell me portretet e mysafirëve që i kishte ftuar në emisionin e tij në RTSH, portrete që rrumbullakojnë këtë ekspozitë me portrete të shumta nga breza të ndryshëm. / KultPlus.com
Atë që ne e quajmë “diçka seksuale”, të tjerët e identifikojnë si “diçka eksituese”. Pra, seksualja dhe eksitimi kuptohen gabimisht si sinonime. Për industrinë e pornografisë, seksi është vetëm një penetrim gjenital, aty fillon e mbaron e gjithë historia e seksit. Sepse sot seksi nuk konceptohet si lidhje emocionale, ai mund të fillojë edhe para dhomës së fjetjes, edhe para prekjes, ai kërkon kohë dhe ka fazat e veta, ai lidhet me dashurinë, harmoninë, koordinimin, afrimitetin, ledhatimin, miqësinë, njohjen, intimitetin, lumturinë, emocionin, romancën etj.
Seksualiteti është vetëm një akt kënaqësie seksuale për shumë njerëz injorantë që ndihen të turpëruar të diskutojnë për të. Kur përmendet fjala “seks”, dikush stepet e skuqet; dikush ndihet inferior e dikush ndihet i shtypur nga tabutë; dikush e ul kokën e dikush ik nga vendi ku përmendet; dikujt i ngjallen iluzionet, instinktet dhe fantazitë seksuale në moment; dikush provon të të ndalojë të mos bësh pyetje apo të mos bëhesh kureshtar për të; dikush, nga normat kulturore në të cilat është edukuar, shfaqet më konservator e dikush më liberal. Kjo flet shumë për sfidat e socializimit seksual, në një mjedis seksual të pornografizuar.
Edhe ato pak dhjetëra shtete që kanë edukim seksual, për pornografinë flasin fare pak. Aty ku ka dështuar edukimi seksual për pornografinë në sistemin medial, shkollor e universitar të edukimit, aty ku në familje nuk flitet kurrë për pornografinë, porno shndërrohet në një burim joshës dhe në një edukator të fshehur seksual.
Ashtu si ushqimi i shpejtë që po krijon ngrënës dembelë, pornografia po krijon dashnorë dembelë. Ajo ka një ndikim të madh në trurin e adoleshentëve. Nëse dikush mendon se mund të bëhet i shkëlqyeshëm në seks duke shikuar pornografi, është sikur të mendojë se mund të bëhet një tenist i mirë duke shikuar tenis.
Nisemi nga pornografia, që ndryshe e njohim si prostitucion i filmuar. Një industri brutale dhe kriminale, me një qasje të pakufizuar dhe të pakontrolluar, ku imazhi dhe roli seksual kombinohet me logjikën e përfitimit dhe nuk ka asgjë të përbashkët me realitetin dhe shëndetin seksual.
Çfarë mund të gjejmë në pornografi, diçka që njerëzit e varur prej saj nuk e vërejnë? Frustrim, iluzione, ereksion të çrregulluar, bizaritet, vulgaritet, perversitet, rrëmbim emocional, çrregullime psikike hormonale, varësi, dominim mashkullor, mizogjini, trafikim të femrave. Ajo na krijon narracionin se femra aty është në pozita shtypëse, shfrytëzuese dhe nënshtruese, si objekt seksi, në shërbim të burrit.
Një seks, në masë të madhe, pa prekje, pa përqafim, pa përkëdhelje, pa vëmendje emocionale, pa puthje, pa sensualitet dhe reciprocitet, përmbajtje këto që nuk janë interes i industrisë e as i kamerës që t’i kapë, ndonëse krejt këtë veprimtari ata e trumbetojnë si liri seksuale dhe liri të profesionit, ndërsa një kritikë sociologjike e akuzojnë si konservatore dhe seksualisht të paçliruar. Pra, vetëm për një seks emocionalisht të sigurt nuk mund të flasim, e lëre më për një erotikë në parametra normalë.
Pornografia ka imponuar narracionin se e vetmja gjë për të cilën gratë dhe vajzat janë të mira është për t’i kënaqur burrat fizikisht. Pra ka përforcuar ndjenjën e shumë burrave për të drejtën e tyre që t’i përdorin trupat e grave.
Një brutalitet virtual ku femra shfaqet e abuzuar, e poshtëruar dhe e dhunuar seksualisht, ndjekur nga miliona ndjekës, që masturbojnë me fantazitë e tyre, që bombardojnë kryesisht kokat e të rinjve me imazhet e pushtuara që shndërrohen te ta si modele të gabuara të marrëdhënieve seksuale. Fatkeqësia në personalitetet e shumë femrave është kur ato duan me çdo kusht të bëhen një “yll pornografik” dhe përfundojnë në hiper-reaktivitet ndaj pornografisë, varësi, ankth social, depresion, probleme të përqendrimit dhe izolim.
Disa vajza janë më të prira ta krahasojnë veten me vajzat e tjera. Por krahasimi shpeshherë është negativ dhe joinkurajues. Mbi të gjitha, pozita sociale në shoqëri, integriteti, pasuria e shumë gjëra të tjera, vënë në lojë pabarazinë e vajzave dhe të grave. Krahasimi virtual shpesh mund ta frenojë zhvillimin individual.
Por edhe në anën tjetër, një burrë me integritet, kur e takon një grua, në radhë të parë e shikon si qenie njerëzore, si qenie sociale, si personalitet, si profesioniste apo në çfarëdo statusi, pozicioni ose raporti njerëzor, profesional, zyrtar ose miqësor, por nuk e sheh në radhë të parë si objekt seksi, madje as në radhë të fundit. As nuk e mendon potencialisht një marrëdhënie seksuale me të që në takimin e parë, as në takimin e fundit.
Ata që e shohin femrën si objekt seksi kanë një mentalitet hiper-seksual të çrregulluar që vjen nga frustrimi në rritje i tyre, të cilët ndihen, psiqikisht, për shkak të trurit si “organi kryesor seksual i tyre”, pastaj edhe shpirtërisht dhe seksualisht, të papërmbushur. Ndërsa kompenzimin e bëjnë në forma vulgare, duke ngacmuar vajza e gra që i takojnë në rrugë, në mjedise publike, rrjete sociale, biznese, organizata e institucione.
Pra, problemi nuk qëndron vetëm tek provokimi nga lakuriqësia fizike e grave apo vajzave, por më shumë tek lakuriqësia shpirtërore, intelektuale, psikologjike dhe emocionale e burrave.
Në kohën kur është standardizuar “tipi ideal i bukurisë së grave dhe vajzave”, kur më shumë çmohet forma dhe dukja e femrës sesa karakteri, sjellja dhe aftësitë intelektuale, shohim një krizë dhe kompleks identiteti të feminitetit, sidomos kur shumë prej tyre, rrugës duke ecur, ndalen para xhamave të objekteve, të lokaleve e të veturave, pranë pasqyrave të ashensorëve, për të bërë foto “selfi” me fiksim në të pasmet e tyre apo në vallëzimin “twerk”, edhe për efektet e marketingut dhe të muzikës, si “standarde” me të cilat ato “vlerësohen” në publik, kështu duke humbur identitetin individual të tyre pasi kanë shndërruar trupin e tyre në mall dhe vlerë tregu. Kjo varësi nga kjo pranueshmëri publike i ka bërë disa femra të vuajnë nga vetëvlerësimi i ulët dhe nga shndërrimi i trupit në shkak bullizmi në rrugë, në shkolla, në universitet, në vende publike etj.
Pornografia ka ndikim të jashtëzakonshëm edhe te lidhjet mes partnerëve duke u krijuar pritshmëri nga njëri-tjetri bazuar në konsumimet pornografike, që përfundimisht shkaktojnë krizë familjare, sepse përjetohet si një ikje nga realiteti, drejt një identiteti të rrejshëm seksual. Sepse ata synojnë ta ndërtojnë një marrëdhënie ndikuar nga mitet, fetishet, stereotipat, fantazitë, pasionet dhe imitimet seksuale të pornos.
Mekanizmat e pornografisë nxitin edhe tradhtinë bashkëshortore, sepse partnerët ndihen të papërmbushur seksualisht sipas perceptimeve që kanë fituar nga ndjekja e videove pornografike. Pornografia, si një zhanër kulturor, ka arritur ta deformojë konceptin për intimitetin sot dhe është shndërruar në një ushqim psikologjik dhe kompensues për ata partnerë që kanë kriza seksuale.
Jam thellësisht i shqetësuar kur në mediat e shkruara online, kohëve të fundit, po lexoj artikuj që flasin për efektet pozitive të pornografisë, një qasje relativizuese ndaj saj, duke anashkaluar qëllimshëm pasojat serioze. Aty mohohet se filmat pornografikë shkaktojnë varësi dhe se mund të shkaktojnë telashe në çift. Shkrime që nganjëherë nuk u dihet autori, nuk ka referenca, nuk dihet a është shkruar nga ndonjë profesionist apo jo, por është strukturuar dhe përkthyer nga dikush, botuar diku dhe pastaj shumë media tjera e kanë botuar të njëjtin pa asnjë rishikim.
Ky spektër i prostitucionit, që nuk mund të jetë ëndërr e askujt në një fëmijëri të natyrshme, ka shtyrë përhapjen e shumë dukurive që cenojnë integritetin moral dhe fizik të njerëzve, si: shtëpitë publike, ngacmimet në rrugë, trafikimi me njerëz, qendrat e masazheve, diskotekat, lokalet e natës, motelet etj.
Një qasje e deformuar sociologjike në trajtimin e barazisë gjinore ka shtyrë transgjinorët që të hyjnë në gara olimpiadash me gjininë femërore duke e sfiduar atë në mënyrë të padrejtë dhe shtypëse.
Të rinjtë sot duhet ta kuptojnë kompleksitetin e seksualitetit jo vetëm si proces fiziko-emocional apo si pasion, nevojë dhe mënyrë riprodhimi, por edhe si kulturë, si edukim, si sjellje, si shëndet, si raport, si faktor në familje dhe në shoqëri, me të gjitha implikimet që ka.
Cilat janë sëmundjet seksualisht të transmetueshme?
Si duhet të mbrohen të rinjtë nga abuzimi dhe trafikimi seksual?
Cilat janë pasojat psikike dhe kulturore të pornografisë dhe të prostitucionit?
Si mund të mbrohen të rinjtë nga shantazhi ndaj integritetit fizik?
Si shprehet gjuha dhe mendësia seksiste?
Ku qëndron vija e hollë ndarëse në komunikimin privat dhe publik mbi seksin?
Ku qëndron kufiri dhe distanca në raportet nxënës – mësimdhënës apo student – profesor?
Si duhet reaguar përballë ngacmimeve private dhe publike?
Si duhet kuptuar dhe trajtuar incestin?
Cilat janë rreziqet e viktimizimit seksual në rrjetet sociale?
Cilat janë pasojat e komunikimit dhe takimit me njerëzit e panjohur?
Çka është perversiteti dhe frustrimi seksual?
Çka është shtatzënia e padëshiruar dhe si duhet mbrojtur nga ajo?
Çka është aborti dhe cilat janë shkaqet dhe pasojat e tij?
Cila është lidhja e moralit me seksin?
Cili është raporti i kodit etik me veshjen publike?
Si krijohen dhe si duhet të thyhen iluzionet për seksin?
Çka është planifikimi familjar dhe cila është rëndësia e tij?
Çka është flirtimi dhe lidhjet në adoleshencë?
Cila janë pasojat e martesës së hershme, specifikisht pasojat e ndërprerjes së shkollimit për shkak të martesës së hershme?
Sepse fëmijët sot rrezikohen në masë të madhe nga mashtrimet dhe abuzimet gjatë kërkimeve në pornografi. Njohim shumë viktima, sidomos femra, që nga presioni, frika dhe efekti i shantazhit në komunikim dhe fotografi intimiduese, kanë bërë vetëvrasje. Kanë filluar me një kuriozitet, me një klikim, por janë ballafaquar me probleme nervore dhe emocionale, duke përfunduar në depresion dhe vetëvrasje. Në fakt, vetëvrasja e një individi është vrasje e shoqërisë ndaj tij.
Të rinjtë sot kanë nevojë për një sistem edukimi që u ofron kushte të mendojnë, të planifikojnë dhe të veprojnë në mënyrë kritike larg çdo industrie apo ideologjie që rrëmben kreativitetin, spontanitetin, emocionalitetin, origjinalitetin, natyrshmërinë dhe produktivitetin e tyre. Të flasin hapur për seksin pa tabu, të çlirohen nga kurthet emocionale të invazionit medial, që po gllabëron vlerat humane, dhe të orientohen në ndërtimin e themeleve të një familjeje të shëndoshë./ KultPlus.com
Parashqevi Simaku, këngëtarja e njohur shqiptare që bëri bujë së fundi edhe me mënyrën e saj të jetesës, duket që i është kthyer muzikës, shkruan KultPlus.
Ajo sapo ka lansuar një projekt të ri muzikor e që titullohet “Jetoj”. Kjo këngë vjen në bashkëpunim me Mar G Rock, e që KultPlus ju sjell që ta dëgjoni këtë projekt./ KultPlus.com
Qendra e Gjuhëve pranë Fakultetit të Filologjisë, festën ndërkombëtare të gruas do ta shënojë me lexim të poezive, shkruan KultPlus.
“8 Marsi me poezi” thirret eventi që do të shënojë 8 marsin, ngjarje kjo që do të mbahet më 6 mars prej orës 14:00 në Qendrën e Gjuhëve në Fakultetin e Filologjisë.
Bëhet e ditur se në këtë orë poetike do të lexohen poezi në gjuhë të ndryshme./ KultPlus.com
Ulqini do të jetë vendi nikoqir i shtatores së Gjergj Kastriotit Skenderbeut, dhe kjo shtatore do të vendoset pikërisht në bulevardin që mban edhe emrin e figurës më të rëndësishme të kombit shqiptar, shkruan KultPlus.
Për krijimin e kësaj shtatoreje, Komuna e Ulqinit tashmë ka hapë thirrjen ndërkombëtare për skulptorët, thirrje nëpërmjet të cilës është bërë e ditur se po kërkojnë skulptorët me ide sa më kreative për realizimin e kësaj shtatoreje.
Konkursi tashmë është shpallë dhe do të rri i hapur deri më 29 prill të këtij viti, dhe organizatorët bëjnë të ditur se ky konkurs do të vlerësohet më pas nga pesë anëtarë profesionistë të jurisë, të cilët do të përzgjedhin tre punimet më të mira të konkursit, ku vendi i parë do të merr të drejtën e realizimit final të shtatores.
Ndërkohë bëhet e ditur se vendi i parë do të shpërblehet me 3 mijë euro, përderisa vendi i dytë me 2 mijë e 500 euro, kurse i treti me 2 mijë sosh.
“Pjesëmarrësit në Konkurs janë të obliguar që punimet e tyre t’i dorëzojnë brenda afatit të caktuar në Sekretariatin për kulturë dhe veprimtari shoqërore përmes Byrosë së qytetarëve të Komunës së Ulqinit, adresa Bulevardi Gj.K.Skenderbeu pn, Ulqin. Dokumentat e konkursit janë të publikuara në faqen zyrtare të Komunës së Ulqinit www.ul-gov.me ku mund të shkarkohen nga të gjithë të interesuarit për pjesëmarrje në konkurs”, thuhet mes të tjerash në thirrjen për skulptorët./ KultPlus.com
Ka vdekur Ferid Abazi, një ndër kitaristët më të njohur të viteve të 80-ta, i cili me punën dhe përkushtimin e tij ka lënë gjurmë në skenën e rokut. Ai poashtu ka lënë gjurmë edhe si piktor, ku puna e tij është vlerësuar lart nga njohësit e artit dhe kulturës.
Për vdekjen e tij edhe ministri i Ministrisë për Kulturë, Rini dje Sporte, Hajrulla Çeku ka dërguar telegram ngushëllimi, të cilin e sjellim të plotë.
Telegram ngushëllimi
E nderuara familje Abazi,
Me pikëllim mora lajmin për ndarjen nga jeta të më të dashurit tuaj, artistit, Ferid Abazi.
Si një nga kitaristët më të njohur të viteve ‘80 dhe pjesë e gjeneratës së artë të rock skenës kosovare, Abazi i dha shumë artit muzikor të vendit tonë dhe la gjurmë në kulturën tonë muzikore. Ndërsa kontributi i tij në art nuk u kufizua vetëm në muzikë, por edhe në pikturë dhe dizajn.
Veprimtaria e tij do të kujtohet përherë.
Ngushëllimet me të sinqerta familjes, miqve, kolegëve dhe bashkëpunëtorëve të tij.
Me respekt,
Hajrulla Çeku
Ministër i Kulturës, Rinisë dhe Sportit/ KultPlus.com
