Zëri i talentëve të rinj, të përzgjedhur nga vetë legjenda e muzikës operistike, Maestro Francisco Araiza, jehoi në mbrëmjen e katërt të Festivalit Rame Lahaj International Opera Festival, është bërë e ditur nga RLIOF.
“Në koncertin e së shtunës mbrëma, publiku shijoi rrugëtimin muzikor që rezultoi nga Masterklasa me Maestro Araizën, i cili ka qëndruar në kryeqytet që nga fillimi i edicionit të 3-të të festivalit operistik, për të ndarë eksperiencën e tij me zërat e së ardhmes.
RLIOF e ka një prej qëllimeve kryesore promovimin e gjeneratës së re dhe ndërlidhjen e tyre me botën. Mbrëmja ‘New Generation’ u dha rastin solistëve nga vende të ndryshme të botës, si Kosova, Shqipëria, Bullgaria, Ukraina etj, që t’i bashkohen misionit tonë.
Koncerti ‘New Generation’ u përmbyll me ndarjen e certifikatave të Masterklases me Maestro Araizën, por udhëtimi i këtyre talentëve nuk mbaron në Prishtinë. Mbështetja e RLIOF për zërat e ‘Gjeneratës së re’ vazhdon edhe pas përfundimit të festivalit”, thuhet në njoftimin e RLIOF!/ KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama gjatë ditës së djeshme ka postuar dy fotografi të një objekti që ka nisë të ndërtohet në Tiranë, dhe ai i është drejtuar ndjekësve të tij se ata që e gjejnë deri në mesnatë, do ti sigurojë fanellën me nënshkrimin e cilitdo sportist apo këngëtar, shkruan KultPlus.
Dhe para disa minutave, kryeministri Rama ka zbuluar destinimin e këtij objekti që do të jetë Spital Veterinar, edhe pse shumë prej komentuesve menduan se mund të jetë Galeri e Arteve.
KultPlus ju sjell të dy postimet e kryeministrit Rama./ KultPlus.com
MKRS nëpërmjet një komunikate ka njoftuar për vizitën e komisionit vlerësues të Komitetit Ndërkombëtar të Lojërave Mesdhetare (ICMG), shkruan KultPlus.
Më poshtë është njoftimi i plotë i MKRS-së mbi këtë vizitë.
Komisioni vlerësues i Komitetit Ndërkombëtar të Lojërave Mesdhetare (ICMG) këto ditë ka përfunduar vizitën në Prishtinë mbi kandidaturën për Lojërat Mesdhetare 2030
Pas takimeve të djeshme me krerët e institucioneve të Qeverisë sonë, komisioni vizitoi disa prej hapësirave që do të jenë pjesë integrale e ekosistemit sportiv të Lojërave Mesdhetare 2030.
Vizita e ekipit filloi në Qendrën e Studentëve, kompleks i cili do t’i akomodojë funksionet e Fshatit Mesdhetar gjatë Lojërave Mesdhetare, ku ekipi vizituan dhomat, hapësirat përcjellëse dhe ato që do të shërbejnë për ushtrime. Vizituan edhe Pallatin e Rinisë dhe Sportit, stadiumin “Fadil Vokrri” ku do të mbahen gara për disa nga sportet e parapara. Shprehëm dedikimin tonë drejt krijimit të të gjitha kushteve infrastrukturore për gara kualitative dhe zhvillimin sa më të qëndrueshëm të sportit në shtetin tonë në mbështetje të talentit të zhvilluar dhe në zhvillim e sipër që e ka rinia e Kosovës.
Përtej lojërave, kandidatura e Republikës së Kosovës do të ketë efekt jetëgjatë duke treguar vizion për qëndrueshmëri, gjithëpërfshirje dhe angazhim të rinisë, me të cilat kemi për qëllim të lëmë pas trashëgimi të prekshme e të mirëfilltë, duke u dhënë sportistëve tanë hapësirë për zhvillim ndërkombëtar.
Vizita përfundoi në ballkonin e hapur të ndërtesës së Qeverisë, duke e falenderuar përzemërsisht komisionin për këtë vizitë të mirëpritur nga e gjithë Qeveria. Ritheksuam përkushtimin tonë për sportin, sportistët, trajnerët, zyrtarët, vulletarët e tërë komunitetin sportiv e sportdashës në Republikën e Kosovës.
Raporti përmbledhës i komisionit do të prezantohet në Asamblenë e Përgjithshme të ICMG-së, që mbahet më 8 shtator 2023, ku do të bëhet edhe përzgjedhja e nikoqirit të Lojërave Mesdhetare 2030/ KultPlus.com
Këngëtarja e njohur Bebe Rexha ka filluar turin e saj evropian “Best F*n Night Of My Life”, tur që ka nisë me Londrën e që ka performjuar në “O2 Shepherd’s Bush Empire”
Këngëtarja shquptare ka ngritë në këmbë audiencën londineze, e cila para tyre ka kënduar hitet më të mëdha përgjatë karrierës së saj, por me thejs të veçantë nga albumi i saj i fundit “Bebe”./ KultPlus.com
Regjisor i shfaqjeve më të mira në teatrin kosovar në dy dekadat e fundit. Ky është një prej konstatimeve që ishte bërë për Bekim Lumin në ditën kur ai vdiq. Por gjatë jetës së tij prej artisti, Lumi nuk është njohur vetëm si regjisor. Midis të tjerash ai ishte edhe studiues.
Regjisori i njohur i teatrit shqiptarë dhe njëkohësisht profesor i nderuar që përcolli shumë gjenerata sot katër vite u nda nga jeta. Ai ishte ndër njerëzit që e donin më së shumti teatrin. Këtë e dëshmoi edhe vepra e tij e fundit që e jetësoi në skenë pak para se vdekja ta marrë, shkruan KultPlus.
Ndonëse ishte në ditët e tij të fundit, ai si rrallë ndonjë njeri tjetër, mblodhi të gjitha forcat për të realizuar ëndrrën e tij të fundit, jetësimin e veprës “Arturo Ui” në skenën e Teatrit Kombëtar të Kosovës.
Por, këtë ëndërr nuk pati fatin ta shoh bashkë me publikun në premierën e saj, pasi që gjendja ju përkeqësua dhe shëndeti i tij i lig ja pamundësoi një gjë të tillë, por ai po frymonte lirshëm që kishte arritur që atë shfaqje ta sjellë para publikut.
Lumi ishte një ndër regjisorët më të vlerësuar në fushën e teatrit në Kosovë, profesor në Fakultetin e Arteve në Universitetin e Prishtinës. Ndër veprat që ai ka vënë në skenë mund të përmendim Teatri Laborator “Loja”, Prishtinë 2010 – William Shakespeare, “Këmisha e gjakut” (bazuar në tragjeditë “Makbethi”, “Rikardi III” dhe “Hamleti” të W. Shakespeare-it, si dhe në disa tekste të Kanunit të Lekë Dukagjinit), Teatri Laborator “Loja”, Prishtinë 2008 – Eugene Ionesco, “Çifti Martin”, Teatri Kombëtar i Kosovës, Prishtinë 2006 – Federico Garcia Lorca, “Shtëpia e Bernarda Albës”, Teatri Kombëtar i Kosovës, Prishtinë 2005 – A. P. Çehov, “Arushani” & “Fejesa” (dy komedi), Teatri Kombëtar i Kosovës, Prishtinë 2003 – Slavomir Mrozhek, “Galani”, Teatri “Dodona”, Prishtinë 2002 – Eugene Ionesco, “Mësimi”, Teatri “Dodona”, Prishtinë 2000 – “Kësulëkuqja në botën e minave” (shfaqje me kukulla), Teatri “Loja”, Mynih (Gjermani) 1999 – A. P. Çehov, “Për gruan dhe tokën e jap edhe kokën” (komedi e adaptuar mbi disa tekste të Çehov-it dhe mbi disa fragmente të Kanunit të Lekë Dukagjinit), Teatri “Loja”, Mynih (Gjermani) 1998 – Gjergj Fishta, “Zogu i shqiptarit dhe zogu i gomarit” (tragjikomedi mbi veprat epike dhe satirike “Lahuta e Malcis’ ”, “Gomari i Babatasit”, “Anzat e Parnasit”), Teatri “Loja” & Theater Truebuene, Mynih (Gjermani), etj. Lumi ka qenë kryeredaktor i revistës teatrale “Loja”.
Ai është vlerësuar me Mirënjohje Speciale “Sound of MESS” me shfaqjen “Këmisha e gjakut”, Festivali Ndërkombëtar i Teatrit MESS, Sarajevë (Bosnje e Hercegovinë). Në vitin 2011 ka marrë çmimin “Shfaqja më e mirë muzikore” për shfaqjen “Çifti Martin”, Festivali Ndërkombëtar i Teatrit Kamertal – Vratza (Bullgari). Çmimi “Shfaqja më e mirë” – Shfaqja “Mësimi”, Festival International del Teatro – Lugano (Zvicër).
U nda nga jeta më 30 korrik 2018 pas një sëmundje të rëndë. /KultPlus.com
Renditja e fundit e kostos së jetesës për qytetet për këtë vit, e bërë nga firma amerikane Mercer, tregoi se qytetet europiane dominojnë në top 10 vendet më të shtrenjta për të jetuar emigrantët.
Sipas kësaj liste, Hong Kongu dhe Singapori janë ende më të shtrenjtat për emigrantët, por pesë nga 10 qytetet më të shtrenjta janë në Europë, duke përfshirë katër në Zvicër Zyrih, Gjenevë, Bazel dhe Bernë.
Kopenhagu është i pesti në listë, ndwrkohw qw dhe SHBA ka një qytet në top 10 – Nju Jorku në vendin e gjashtë.
Nga ana tjetër është publikuar një listë e vendeve ku jetohet më lirë, për të huajt. Listë në të cilën ndodhet dhe vendi ynë: Rumani, Bullgari, Shqipëri, Republikë Çeke, Poloni dhe Slloveni.
Me disa nga kostot më të lira të jetesës në Europën Lindore, Rumania është një destinacion kryesor për shumë të huaj. Kostot e vlerësuara të jetesës për një person beqar në Rumani janë 499 dollarë në muaj, pa përfshirë qiranë.
Kostot e parashikuara të jetesës për një person të vetëm në Bullgari janë rreth 506 dollarë në muaj, duke përjashtuar qiranë.
Kushtet e përballueshme të jetesës e kanë bërë Shqipërinë të preferuar për shumë të huaj. Kostot e vlerësuara të jetesës për një person të vetëm në Shqipëri janë afërsisht 420 dollarë muaj pa përfshirë qiranë. Ndërsa qyteti më i përballueshëm, madje dhe në Ballkan, cilësohet Tirana. Menjëherë pas kryeqytetit vjen Durrësi, Saranda dhe Vlora.
Fotoreporteri i njohur Hazir Reka, i cili për vite me radhë ka dokumentuar periudha të tmerrshme të vendit tonë nën okupimin serb, pasi që ka prezantuar ekspozitën pas 33 viteve në Prishtinë, të njëjtën do ta prezantojë edhe në Ferizaj, shkruan KultPlus.
Ekspozita personale e quajtur “Rezistenca” për audiencën e Ferizajt do të paraqitet më 29 korrik, në ora 19:00, në Sheshin e Ferizajt./ KultPlus.com
çfarë gjethi i lumtur ngrënë nga krimbi çfarë tingulli i shkurtër nën një ombrellë çfarë foleje e bukur në kafkën e pishës edhe tuneli i shpuar nga ëndrra mospërfillëse çfarë dite e gjatë e verës në një kalli, sa larg çfarë ulurime e hije fotografuar mbi kulm çfarë fluture jeshile që nuk zbret nga lulja çfarë tingulli domethënës i shiut të tharë çfarë monedhe e kalbur për keqardhje në anën tjetër çfarë tavoline me pjata kafshuar nga era në një gërmadhë të djegur./ KultPlus.com
Bota e humbi John Lennon që në 1980-ën, por muzika dhe poezia e tij jetojnë ende në zemrat tona. Fjalët e tij për dashurinë, jetën, dhe paqen që dekada më parë i la për ne, tingëllojnë ende kuptimplota dhe na nxisin drejt një versioni më të mirë të vetes dhe të së ardhmes tonë.
Ne duam t’u kujtojmë ndjekësve tanë për këtë muzikant gjenial dhe ëndërrimtar madhështor thëniet më të fuqishme të tij:
“Jetojmë në një botë ku duhet të strukemi që të bëjmë dashuri, ndërkohë që dhuna praktikohet ditën për diell.”
“Kur shkoja në shkollë, ata më pyesnin çfarë dëshiroja të bëhesh kur të rritesha. Unë shkrujta “i lumtur”. Ata më thanë se nuk e kisha kuptuar detyrën, dhe unë u thashë se ju s’keni kuptuar jetën.”
“Duke qenë i ndershëm nuk ke për të pasur shokë të shumtë, por gjithmonë do të kesh shokët e saktë.”
“Nuk ka rëndësi kë dashuroni, ku dashuroni, pse dashuroni, kur dhe si dashuri, rëndësi ka që dashuroni.”
“Nëse të gjithë do ta dëshironin paqen aq as dëshirojnë një set të ri televiziv, atëherë paqja do mbretëronte.”
“Të përpiqesh t’u pëlqesh të gjithëve është e pamundur – nëse e bën, do përfundosh në një midis ku asnjërit s’i pëlqen. Duhet të marrësh vendimin për atë që mendon se është më e mira për ty, dhe bëjë atë.”
“Si zakonisht, qëndron një grua madhështore, prapa çdo idioti.”
“Vetëm duke provuar rrobat e të tjerëve e kuptojmë përmasën tonë.”
“Kur bën diçka fisnike dhe të bukur e askush nuk e vëren, mos u trishto. Për diellin, çdo mëngjes është i bukur, edhe pse audienca fle gjumë ende.”
“Gjithçka do të shkojë në vendin e vet në fund. Nëse gjërat nuk janë në vendin e tyre, atëherë s’ka ardhur fundi.”
“Një ëndërr që e ëndërron i vetëm, është vetëm një ëndërr. Një ëndërr që e ëndërrojmë së bashku, është realitet.”
“Paqja nuk është diçka për të cilën ne lutemi dhe urojmë; është diçka që bëhet, diçka që je, dhe diçka që jepet.” / KultPlus.com
Shfaqja e filmit “Oppenheimer”, në kinematë e Kosovës krahas me kinematë në tërë botën, përveç Japonisë, krijon ndjesinë e të qenit i barabartë me qytetarët e globit, të paktën në këtë segment. Kjo ndjesi është tejet e rëndësishme kur dihet fare mirë se në vendet si Kosova qytetari ballafaqohet me shumë sfida dhe pabarazi. Prandaj, për mua, fakti se edhe ne tash kemi mundësi ta shohim këtë film paralelisht me qytetarët e botës është jo vetëm lajm i mirë por edhe përparim.
Entuziazmi për ta parë filmin “Oppenheimer”, është i lartë, duke marr parasysh se është projekt ambicioz i regjisorit Christopher Nolan dhe njëherësh, një prej filmave më të pritur të këtij viti.
Filmi paraqet një vështrim biografik të një prej personazheve më të diskutueshme dhe më interesantë në historinë amerikane. I bazuar në biografinë e vitit 2004 “Prometheu Amerikan: Triumfi dhe Tragjedia e J. Robert Oppenheimer” të fizikanit teorik J. Robert Oppenheimer, udhëheqësit të Projektit Manhattan që prodhoi armët e para bërthamore, shkruar nga Kai Bird dhe Martin J. Sherwin për një periudhë njëzet e pesë vjetësh. Këtu, Nolan trajton një nga trashëgimitë më të kontestuara të shekullit të 20-të – atë të J Robert Oppenheimer, “babai i bombës atomike” si një enigmë matematikore që duhet zgjidhur.
Filmi nis me mitin e Prometheut, me fjalët: “Prometheu e vodhi zjarrin prej perëndive dhe ia fali njeriut, për këtë ai u lidh në një shkëmb dhe u torturua përjetësisht.” Ndryshe nga Prometheu shprehet Oppenheimer pas testit të parë të bombës atomike Trinity duke cituar një rresht nga një shkrim i shenjtë hindu “Tani unë jam bërë Vdekja, shkatërruesi i botëve”, i vetëdijshëm për fuqinë e jashtëzakonshme dhe të tmerrshme të bombës atomike që ai kishte krijuar.
Rrëfimi nuk është linear, ngjarjet shfaqen paralelisht duke kapërcyer nga fundi në mes dhe fillimi në fund. Pra historia nuk ndërtohet gradualisht; përkundrazi, Nolan të hedh papritur në vorbullën e jetës së Oppenheimer me skena të gjalla të tij gjatë periudhave të ndryshme dhe sfidave të cilat e përcjellin. Në Oppenheimer, jeta private, e brendshme dhe politike e njeriut është një, secila komponent e këtij ekuacioni të madh e përcakton shpirtin e një njeriu. Duket se motivi për t’iu përveshur punës në krijimin e bombës atomike, gjatë luftës së dytë botërore ishte që Amerika ta ketë një armë të tillë e para Gjermanisë, duke pas parasysh përparimin e nazizmit dhe siç shprehet Oppenheimer “t’i jepet fund të gjitha luftërave” por siç duket ai ishte tepër naiv për të kuptuar se krijimi i bombës atomike edhe mund të ndihmoj në përfundimin e luftës por me çfarë çmimi për njerëzimin!
Periudha të ndryshme të jetës së tij shfaqen në film, duke nisur nga koha e tij në Gjermani si doktorant, deri në pozitën e profesorit në UC Berkeley ku edhe bënë emër si studiues i fizikës kuantike. Por në thelb ai është më shumë se kaq, aty e shohim se ai u dërgon para antifashistëve që luftojnë në Luftën Civile në Spanjë, se nxit sindikalizimin e punëtorëve dhe profesorëve të laboratorit dhe mbështet komunistët vendas por asnjëherë nuk bëhet anëtarë i partisë komuniste megjithëse inkurajohet nga vëllai i tij. Në një grupim komunistësh ai e takon gruan e tij të ardhshme e cila po ashtu ishte komuniste.
Fillimi i filmit nis me seancën dëgjimore të vitit 1954 të Komisionit të Energjisë Atomike të SHBA-së e cila rezulton me akuzën se Oppenheimer (ndër të tjera) kishte fshehur lidhjet e tij me komunizmin. Kjo si duket ishte mënyra e qeverisë për ta heshtur atë, pasi që në periudhën e pasluftës qëndrimet e tij për çështjen e armëve bërthamore ndërrojnë dhe nuk përputhen me qëndrimet e Amerikës në Luftën e Ftohtë. Seanca dëgjimore ishte kapitulli më i errët i jetës së Oppenheimer.
Në fund të filmit, Oppenheimer më në fund kupton atë që shumë nga kolegët e tij e kanë thënë që në fillim. Asgjë nuk do të jetë e njëjtë për shkak të tij. Nuk ka paqe tani, ka vetëm frikë nga asgjësimi bërthamor.
Përfundimisht filmi e bënë atë që edhe duhet ta bëjë, e dramatizon jetën e Oppenheimer dhe njerëzve të tjerë historikisht të rëndësishëm në orbitën e tij në mënyrë estetikisht të guximshme. Pothuajse të gjitha personazhet dhe të gjitha ngjarjet përdoren në mënyrë metaforike dhe simbolike, duke plotësuar mozaikun e misterit të ndikimit të këtij shkencëtari që sajoi shpikjen më të tmerrshme të të gjitha kohërave.
Filmi Barbie ka pushtuar internetin, duke frymëzuar një kulturë dhe modë të quajtur Barbiecore. Një skenë nga momenti i publikimit të trailerit ka shkaktuar furi, dhe bëhet fjalë për skenën me këmbën e Margot Robbie. Pamja tregon këmbët e aktores 33-vjeçare duke ecur në një pistë rozë të ndezur me taka të larta me xixëllim dhe gëzof. Regjisorja Greta Gerwig në mënyrë specifike refuzoi të bënte CGI (imazhe të krijuara nga kompjuteri) skenën e këmbës, duke thënë se do të ishte një “makth”.
“Të gjithë thanë: “A do ti bësh në CGI të gjitha këmbët?” Dhe mendova, O Zot, jo! Kjo është e frikshme! Është një makth. Gjithashtu, Margot Robbie ka këmbët më të bukura. Ajo ka ato këmbët e bukura të balerine. Ajo duhet ta bëjë këtë”, tha Gerwig për emisionin The Project.
Përdoruesit e TikTok kanë krijuar sfidën e këmbës Barbie. Hashtags #BarbieFeet dhe #BarbieFeetChallenge kanë mbledhur një total prej më shumë se 80 milionë shikimesh në platformë, dhe interesi i kërkimit për sfidën e këmbëve Barbie u rrit me 2,950% gjatë një jave, raportoi Qendra e venave të këmbëve, kyçit të këmbës dhe këmbëve.
Ideatorja e trendit, TikToker Shanna Scribner, postoi videon e parë duke thënë se traileri e frymëzoi atë për të krijuar një sfidë të re. Edhe Chrissy Teigen hyri në trend, duke dalë me takat e saj rozë dhe duke përfaqësuar pozicionin e këmbëve dhe këmbëve të kukullës. Megjithatë, interesi i madh për këtë trend i ka shqetësuar mjekët podiatër. “Edhe pse harku i Barbie i bën këmbët e një gruaje të duken më të gjata dhe më të tonifikuara, rreziku qëndron. Nëse dikush e provon pozën një ose dy herë, ai ndoshta do të jetë mirë dhe do të bëjë një video të mrekullueshme të TikTok,” vuri në dukje pediatristi Jodi R. Schoenhaus për Post.
“Megjithatë, nëse përpiqeni të qëndroni në këmbë dhe të ecni me ritëm për periudha të gjata kohore, ka disa rreziqe. Kyçja është e paqëndrueshme, gjë që mund të çojë në ndrydhje të ligamenteve dhe lëndime, të cilat zakonisht shihen me përdorimin e takave të larta”.
MIK Festival, festivali i muzikës internacionale në Korçë në mbrëmjen e parë të tij ka ardhur me një format ndryshe në skenën e teatrit të Korçës.
Nën titullin “Muza e Parë” dhe tingujt e pianos nga Ingrid Pulizo kjo mbrëmje i është dedikuar artistes së njohur Jorgjia Truja, e cila lindi në vitin 1909 në qytetin e Korçës.
Për organizatoren Inva Mula ky edicion i 6 i Mik Festival është konceptuar ndryshe por ajo që mbetet thelbësore është mundësia që i ofrohet publikut për të qenë pranë muzikës klasike dhe për ta shijuar atë përtej skenave të mëdha.
“Ky festival filloi duke i bërë homazh një nga figurave që ka dhënë shumë kontribut për artin në Shqipëri. Ka kaq shumë artistë të lindur në Korçë ndaj jam shumë e lumtur që vetëm në Korçë nuk do të na ndalin edicionet për të renditur figurat e artit”- tha Inva Mula.
Për sopranon e njohur Ramona Tullumani sfida e këtij festivali qëndron pikërisht tek ndërthurja e interpretimit të kryeveprave botërore me përcjelljen e informacionit për publikun dhe rrëfimet për artistët karrierën e jetën e tyre.
“Mendoj që sfiduese ishte gjithë kjo ide që u realizua ky koncert. Mendoj se është hera e parë që në Shqipëri bëhet një kooncert i fillë ku flitet e jepen leksione në të njëjëtn kohë”– tha Ramona Tullumani
Nata e parë e Mik Festival ka vazhduar më tej me muzikën greke duke u zhvendosur në Pazarin e Vjetër të Korçës me këngëtaren Kaliopi Veta dhe kompozitorin Janis Ianou ndërsa emra të tjerë të njohur do të jenë pjesë e netëve të këtij festivali edhe në netët në vijim./ Top Channel/ KultPlus.com
Koncerti ‘New Generation’ mbahet sonte, e Shtunë, 29 Korrik, nga ora 20:00 në Amfiteatrin e Ri të Bibliotekës Universitare (objekti në afërsi të Institutit Albanologjik), shkruan KultPlus.
Tash një javë, studentët fatlumë të festivalit RLIOF kanë përvetësuar mjeshtërinë profesionale të mikut tonë Maestro Francisco Araiza. Mjeshtri ynë i vokalit i ka dhënë formë mbrëmjes së sontme me talentët e gjeneratës së re, të cilët do të performojnë pasi kanë përcjellë klasat e Maestro Araiza, thuhet në njoftimin e RLIOF, shkruan KultPlus.
Muzikantët e mbrëmjes ‘New Generation’ janë përzgjedhur nga vetë Maestro Araiza, një profesionist i fushës dhe një artist me vokal të jashtëzakonshëm. Ne e falenderojmë shumë për angazhimin e tij të palodhur e të vazhdueshëm që nata e sotme ta emocionojë publikun me një repertor të mrekullueshëm./ KultPlus.com
Këngëtarja e njohur shqiptare Dua Lipa po vazhdon të shijojë pushimet në Shqipëri, dhe në të njëjtën kohë ka përdorë një pyetje të famshme të shqiptarëve, pyetje që ia bëjnë në të shumtën e rasteve mërgimtarëve, shkruan KultPlus.
Ajo ka shpërndarë një fotografi në rrjete sociale dhe kësaj fotoje ia ka shtuar pyetjen “A më mirë këtu a athë”. / KultPlus.com
Në një artikull të fundit të Science, përmes të cilit me metoda të sofistikuara studiohet origjina e gjuhëve indoeuropiane dhe e gjuhës shqipe bashkë me armenishten dhe greqishten, konfirmohet se shqipja është një ndër tri gjuhët më të vjetra indo-europiane që fliten ende.
Ndërkohë, kërkimi i bërë kryesisht përmes studimeve gjuhësore kompjuterike konfirmon vjetërsinë dhe origjinalitetin e shqipes.
Gjithashtu, studiuesit grekë kanë bërë studime me ADN-në dhe kolaudojnë që popullata shqiptare është autoktone dhe shumë e vjetër në këto troje.
Të dyja studimet janë komplementare dhe plotësojnë njëri-tjetrin, duke vërtetuar përfundimisht dhe në mënyrë të pakundërshtueshme shkencërisht që, si populli shqiptar, ashtu dhe gjuha shqipe, janë të paktën 6 mijë vjet të vjetër dhe autoktonë në këto troje.
Pemët gjuhësore me paraardhëse të mostrës mbështesin një model hibrid për origjinën e gjuhëve indo-europiane.
Në mënyrë të përmbledhur, referuar këtij studimi rezulton se gjuhët e familjes indo-europiane fliten nga pothuajse gjysma e popullsisë së botës, por origjina e tyre dhe modelet e përhapjes janë të diskutueshme.
Heggarty et al. paraqet një bazë të dhënash me 109 gjuhë moderne dhe 52 gjuhë historike indo-europiane të kalibruara në kohë, të cilat janë analizuar me modele të konkluzionit filogjenetik Bayesian.
Rezultatet e tyre sugjerojnë një shfaqje të gjuhëve indo-europiane rreth 8000 vjet më parë. Kjo është një datë që shënon rrënjë më të thella sesa mendohej më parë, dhe përshtatet me një origjinë fillestare në jug të Kaukazit të ndjekur nga një degë në veri në rajonin e stepës.
Këto gjetje çojnë në një “hibrid” që pajton dëshmitë aktuale gjuhësore dhe antike të ADN-së, si nga Gjysmëhëna Pjellore e lindjes së mesme (si burim parësor) ashtu edhe nga stepa (si një atdhe dytësor). – Sacha Vignieri-
Artikulli i Science vë në dukje se pothuajse gjysma e popullsisë së botës flet një gjuhë të familjes së gjuhëve indo-europiane. Megjithatë, mbetet e paqartë se ku u fol fillimisht gjuha e përbashkët stërgjyshore e kësaj familjeje (proto-indo-europiane) dhe kur dhe pse u përhap përmes Euroazisë.
Hipoteza e “Stepës” parashtron një zgjerim nga stepa Pontiko-Kaspike, jo më herët se 6500 vjet më parë (viti P.P.), dhe kryesisht me blegtori të bazuar në kuaj prej afërsisht 5000 vjet p.e.s.
Një hipotezë alternative parashtron se indo-europianët u shpërndanë me bujqësi jashtë pjesëve të Gjysmëhënës Pjellore, duke filluar që nga përafërsisht 9500 deri në 8500 vjet p.e.s.
Tashmë ADN-ja e lashtë po sjell perspektiva të reja të vlefshme, por këto mbeten vetëm interpretime indirekte të parahistorisë së gjuhës.
Në këtë studim, midis parashikimeve të thellësisë kohore të hipotezave anadollake dhe stepës janë bërë testime drejtpërdrejt nga të dhënat gjuhësore.
Përmes këtij studimi raportohet një hapësirë e re për kronologjinë dhe sekuencën e divergjencës indo-europiane, duke përdorur metoda filogjenetike Bayesian të aplikuara në një grup të zgjeruar të të dhënave të reja të fjalorit bazë në 161 gjuhët indo-europiane.
Duke arsyetuar se analizat e mëparshme filolinguistike kanë prodhuar rezultate kontradiktore, janë diagnostikuar dhe zgjidhur shkaqet e kësaj mospërputhjeje, në veçanti dy:
Së pari, grupet e të dhënave të përdorura kishin kampionim të kufizuar gjuhësor dhe mospërputhje të gjerë të kodimit.
Së dyti, disa analiza zbatuan supozimin se gjuhët moderne të folura rrjedhin drejtpërdrejt nga gjuhët e lashta të shkruara dhe jo nga varietetet e folura paralele.
Së bashku, këto probleme metodologjike shtrembëruan vlerësimet e gjatësisë së degëve dhe konkluzionet e datave. Studimi paraqet një grup të ri të dhënash të njohjes (origjina e fjalëve të përbashkëta) në të gjithë indo-europianishten.
Ky grup të dhënash eliminon mospërputhjet e kaluara dhe ofron një mostër gjuhësore më të plotë dhe më të balancuar, duke përfshirë 52 gjuhë jomoderne për një grup më të dendur pikash të kalibrimit kohor.
Studiuesit kanë aplikuar analizën filogjenetike Bayesian të mundësuar nga prejardhja, për të testuar, dhe jo për të zbatuar supozimet e drejtpërdrejta të prejardhjes.
Rezultatet e këtij studimi nuk janë plotësisht në përputhje as me hipotezën e stepës dhe as me hipotezën e bujqësisë.
Dëshmitë e fundit të ADN-së sugjerojnë se dega e Anadollit nuk mund të merret në stepë, por në jug të Kaukazit. Për degët e tjera, zgjerimet e mundshme kandidate jashtë kulturës Yamnaya janë të dallueshme në ADN, por disa kishin vetëm ndikim të kufizuar gjenetik.
Rezultatet tregojnë se këto zgjerime nga afërsisht 5000 vjet B.P. e tutje kanë ardhur, gjithashtu shumë vonë për kronologjinë gjuhësore të divergjencës indo-europiane. Megjithatë, përfundimisht, ato janë në përputhje me vendet në jug të Kaukazit dhe një degë e mëvonshme drejt veriut në stepë, si një atdhe dytësor për disa degë të indo-europianëve që hynë në Europë me zgjerimet e mëvonshme të lidhura me Corded Ware.
Kështu, filogjenetika gjuhësore dhe ADN-ja kombinohen për të sugjeruar se zgjidhja e enigmës 200-vjeçare indo-evropiane qëndron në një hibrid të hipotezave bujqësore dhe stepës.
Si përfundim, origjina e familjes së gjuhëve indo-evropiane është shumë e diskutueshme. Analizat filogjenetike Bayesian të fjalorit bazë kanë prodhuar rezultate kontradiktore, me disa që mbështesin një zgjerim bujqësor jashtë Anadollit afërsisht 9000 vjet më parë (vjet B.P.), ndërsa të tjerët mbështesin një përhapje me baritorizëm të bazuar në kuaj nga Stepa Pontiko-Kaspiane afërsisht 6000 vjet B.P. Këtu paraqesim një bazë të dhënash më të zgjeruara të fjalorit bazë indo-europian që eliminon mospërputhjet e së kaluarës në kodimin përkatës.
Analiza filogjenetike, e mundësuar nga prejardhja e këtij grupi të dhënash, tregon se pak gjuhë të lashta janë paraardhëse të drejtpërdrejta të klaseve moderne dhe prodhojnë një moshë me rrënjë prej ~ 8120 vjet B.P. për familjen. Megjithëse kjo datë nuk është në përputhje me hipotezën e stepës, ajo nuk përjashton një atdhe fillestar në jug të Kaukazit, me një degë të mëvonshme drejt veriut në stepë dhe më pas nëpër Europë. Ne e verifikojmë këtë hipotezë hibride me provat e lashta të ADN-së të publikuara së fundmi nga stepa dhe Gjysmëhëna pjellore veriore (Lindja e mesme)./ tema/ KultPlus.com
Me një sukses të jashtëzakonshëm e me prezencën e shumë artistëve dhe artdashësve, si dhe përfaqësues institucional u përmbyll edicioni i dytë i Festivalit Ndërkombëtar të Teatrit në Ambient të Hapur- PRIZREN FEST, i vetmi i këtij formati në vendin tonë, është njoftuar nëpërmjet një komunikate nga organizatorët e këtij festivali, shkruan KultPlus.
Në natën e shtatë të PRIZREN FEST-it, u dha shfaqja nga Bullgaria “Jeta është ëndërr” nga Pedro Calderon de la Barca, prodhim ky i Zong Theatre.
Jeta është ëndërr është një përrallë e errët që i ballafaqon lojërat e shkujdesura të fëmijëve me lojërat dhe manipulimet politike. Në një realitet radioaktiv të mutuar, një krijesë lind dhe braktiset vetë: por çfarë është ajo – një i burgosur, një princ? Çfarë e bën njeriun një përbindësh, si ndodhë që pēsojë mutacion njerēzorja tek njeriu? Nëse pjekuria në një botë monstrash manifestohet duke u bërë përbindësh, çfarë të ardhme kultivojmë atëherë për veten tonë? Cila është bota që po ëndërrojmë, cila është ëndrra që po jetojmë? Çdo skenë është ndërtuar me shumë imagjinatë dhe ka shumë referenca të kryqëzuara me pop kulturën, stripet dhe Evropën bashkëkohore, sepse ne donim të bënim një histori universale nga drama e Calderonit.
Ndërkohë, organizatorët kanë spikatë edhe vecantitë e këtij edicioni, të cilët kanë thënë:
Edhe pse ishte vetëm edicioni i dytë, PRIZREN FEST këtë vit ka ofruar një program shumë të pasur e të gjerë që e ka dëshmuar edhe fakti se në çdo mbrëmje, çdo hapësirë ku u dhanë shfaqjet ishte përplot me shikues. Pjesë e programit plotësues të PRIZREN FEST-it ishin punëtorët ku të rinjtë, pas gjithë javës së workshopit u paraqitën para audiencës me një program përmbyllës nga ajo se çfarë kishin mësuar nga trajnerët e puntorive të cilët ishin artistë me eksperiencë ndërkombëtare.
Rëndësi të veçant kishin edhe dy konferencat që trajtuan tema të rëndësishme që e preokupojnë komunitetin artistik si në Kosovë, Shqipëri e Maqedoni. Këtë vit pjesëmarrëse në PRIZREN FEST ishin vendet si : Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Çekia, Bullgaria, Ukraina, Italia, Sllovakia, Greqia e Maqedonia e Veriut.
Komuna e Prizrenit edhe këtë vit fuqishëm ka mbështetur PRIZREN FEST-in. Kryetari i Komunës së Prizrenit, Shaqir Totaj, në fjalimin e tij gjatë ceremonisë së mbylljes e potencoj edhe njëherë se mbështetja për një festival me përmasa ndërkombëtare siç është PRIZREN FEST nuk do të mungoj asnjëherë. Në këtë edicion nuk ka munguar edhe mbështetja e Ministrisë së Kulturës Rinisë dhe Sportit si dhe sponzor gjeneral i Festivalit Ndërkombëtar të Teatrit në Ambient të Hapur- PRIZREN FEST është Banka Ekonomike e Kosovës./ KultPlus.com
Dua Lipa ndodhet prej disa ditësh në Shqipëri duke shijuar ditët e pushimit.Ajo e ka kthyer tashmë në traditë që prej dy vitesh të vijë dhe të shijojë pushime në një nga atë që duket të jetë një prej destinacioneve të saj më të preferuara.
Këngëtarja publikoi disa fotografi nga jugu i Shqipërisë, duke shkruar “Home (shtëpia)”. Mirëpo, vendndodhja e saj është ngatërruar nga “Daily Mail” e cila ka shkruar se Dua ka nisur pushimet “në një bregdet në shtetin e saj, Kosovë”. Kur në fakt Kosova nuk ka det, por një reliev të mrekullueshëm malor.
Me sa duket Ksamili “nuk i ka lënë shije të mirë” një turisteje që zgjodhi të kalojë pushimet në jug të Shqipërisë. Turistja ka postuar në rrjete sociale një video kur tregon realitetin e hidhur me plehrat që hidhen vend e pa vend, edhe në Ksamil.
“Edicioni ‘Instagram’ vs Realiteti në Shqipëri! Ndonëse më pëlqeu Ksamili për plazhet e bukura, më habiti pak edhe sasia e plehrave kudo anash rrugës. Sa turp”, shkruan Dian, e cila në video kritikon mënyrën sesi i menaxhon plehrat bashkia e Sarandës në Ksamil./ KultPlus.com
Vepra ‘Pavdekësia’ e Kunderës, e cila numëron shtatë pjesë (të ndara edhe këto në ese që kanë karakter filozofik) fikson gjurmët e realitet të kohës së tashme, e një kohe përplot egoizëm në të cilën mbizotëron spektakli i aparencës, ndërkaq janë mënjanuar idealet dhe vlerat.
Duke u nisur që nga titulli i veprës mund të themi se gjendemi përballë një paradoksi, i cili fuqizohet edhe më shumë me vazhdimin e rrëfimit që e hasim në roman. Kjo botë paradoksale nuk ka të bëje me kuptimin religjioz, me jetën e përtejme, me pavdekësinë e cila rrjedh pas vdekjes, por me pavdekësinë derisa jemi gjallë.
Me këtë modalitet paradoksal, ne futemi në premisat fillestare për poetikën e postmodernitetit. Poetikë që përveç paradoksit si element veçues, ka edhe elementet e tjera siç janë: ironia, intertekstualiteti, intermedialiteti, eks-centrikja, double codingun, fenomenin e poioumenonit.
Për postmodernistët e tashmja vjen si dukuri e së kaluarës, prandaj, për ta kritikuar të tashmen ata e rivizitojnë të kaluarën përmes ironisë. Dhe, ironia te Pavdekësia, zë një hapësirë të madhe, madje, mund të themi se ajo zë shtrihet në tërë faqet e kësaj vepre.
Si situata të veçanta ironike do të theksoja historinë e Gëtes me Betinen, e në veçanti pjesën kur Gëte habitet me interesimin e spektatorëve në teatër, pasi ata më shumë interesohen për jetën e tij, se sa për shfaqjen. Ironia, si figurë qendrore e rrëfimit shfaqet edhe në bisedat ironike të Gëtes me Heminguein që zhvillohen në përjetësi, pastaj notat ironike shpalosen edhe në jetën e zbrazët të Laurës.
Kjo perspektivë ironike e realitetit vë në pah dy linjat narrative të veprës. Dy linja që ecin paralelisht, por kanë funksion të ndryshëm narrativ. Njëra linjë përfaqësohet nga Anjeza, protagonistja e veprës, e cila preokupohet me mendime të mëdha filozofike, që kanë të bëjnë me jetën, familjen, shoqërinë dhe realitetin dhe vet ekzistencën e njeriut.
Në anën tjetër Betina dhe Laura, motra e Anjezës, janë figurat kryesore të imagologjisë. Ato çdo gjë bëjnë për t’u dukur, për të fituar pavdekësinë përmes servilizmit ndaj të tjerëve. Thënë me terma posmodernist imagologjia është bërë ideologji e jetës dhe e epokës sonë.
Në këtë kontekst mund të themi, se qendra “vlera”, “qenia”, “ideali”, “esenca” janë margjinalizuar, kurse eks-centrikja “imazhi”, apo “aparenca”, janë qendërzuar.
Prandaj, mund të shtojmë se personazhet e Kunderës, nuk janë vetëm përfaqësues të personave, por ata janë zbërthyes të një loje postmoderne narrative, që zbulohet përmes leximit të cilësive dhe esencës së karaktereve.
Kështu Anjeza e esencializon ekstremisht vlerën, andaj vetëm kur vdes (jo sa ishte gjallë) i shohim një buzëqeshje në fytyrë, sepse vetëm atëherë nuk do të rreket më pas dramave të ekzistencializmit. Kurse, Laura, Betina e Poli, janë karaktere tipike imagologjike të kohës sonë, që nuk preokupohen shumë rreth jetës së tyre apo të të tjerëve.
Si veçori tjera posmoderniste, janë intertekstualiteti dhe intermedialiteti. Intertekstualiteti zbulon praninë e teksteve të tjera, të cilat autori i ka futur brenda veprës së tij. Si p.sh. vërejmë pozitë e Gëtes, të Rembos, të teksteve të tjera të vetë autorit, pjesë të Dostojevskit, Tolstoit, Stendalit, Horacit, Aristotelit, etj. Kurse te intermedialiteti gërshetohen letërsia me muzikën, pikturën, me filozofinë e psikoanalizën.
Kurse, si veçori tjetër postmoderne është edhe Double Codingu, term që na tregon për dy lloje lexuesish: atë naiv dhe semiotik.
Lexuesi i parë do të mjaftohet me historintë e pakënaqësive jetësore të një gruaje, siç ishte jeta e palumtur Anjezës. Apo me rrëfimet e dashurisë, kinse të vërtetë të Betines, etj.
Kurse modeli i lexuesit semiotik deshifron çdo element përbërës të veprës, për ta hetuar kështu rrjetin e referencave të strukturuar brenda të këtij teksti, fenomenin e poioumenon-it, stilin brikolar dhe rolin aktiv të lexuesit. Thënë ndryshe, shkrimtarët postmodernistë, ashtu edhe Kundera, preferojnë lexuesin semiotik, por argëtojnë lexuesin semantik, apo naiv.
Jo më pak i rëndësishëm edhe fenomeni i poioumenon-it, i cili tregon për mënyrën e procesit krijues, dukuri të cilën e hasim që nga fillimi i veprës. Autori tregon e se si lind ideja e krijimit të një vepre letrare qoftë edhe nga një gjest i një gruaje, siç ishte në rastin tonë.
Pastaj, pohon se vepra letrare duhet të ketë premisën e dykuptimësisë, se nuk e favorizon tensionin dramatik por preferon bashkëbisedimin me lexuesin.
Pra, përmes këtij fenomeni bëhet shpjegimi nga ana e autorit rreth procesit krijues të një vepre letrare.
Me këtë rast, secili lexues do të zbulojë një temë të re, që shtjellohet deri në faqet e fundit të romanit e që është proza, përkatësisht procesi i krijimit prozaik.
Për fund, mund të themi se Kundera, është mjeshtër i madh i orkestrimit të diskurseve, në të cilat nuk ka tension, por çdo gjë zhvillohet dhe ndryshon formë gjatë rrëfimit. E rëndësishme është të përmendim se vepra nuk ka fund aperativ, por definitiv, gjë që të cilën nuk e preferon poetika posmoderne./ KultPlus.com
Filmi me skenar dhe regji të Erblin Dushit do të prezantohet me premierë botërore në Vancouver Queer Film Festival, shkruan KultPlus.
Për këtë premierë ka njoftuar Qendra Kinematografike e Kosovës, institucion që edhr e ka mbështetë këtë projekt filmik bashkë me Qendrën Kombëtare të Kinematografisë së Shqipërisë.
Më poashtë ju sjellim njoftimin e plotë të QKK-së.
Dashuria nuk njeh kufij. Jemi të gëzuar të njoftojmë për premierën-botërore të filmit “I Love You More,” me skenar dhe regji nga Erblin Nushi, në Vancouver Queer Film Festival me 12 Gusht! Ky film i veçantë është frymëzuar nga një histori personale, duke na kujtuar pranimin universal të kërkimit për dashurinë e parë, një ndjenjë që të gjithë duhet ta përjetojmë njësoj. Na bashkohuni në këtë udhëtim me Ben-in, një adoleshent Kosovar, që me guxim e hedh veten në rrugë për dashurinë ndaj një djaloshi që nuk e ka takuar kurrë. Mos e humbni këtë rrëfim të ndjenjave të thella të dashurisë dhe sakrificës!
NJOHJA NDËRKOMBËTARE E SHQIPËRISË DHE LINDJA E ÇËSHTJES SË KOSOVËS
Jusuf Buxhovi
Konferenca e Ambasadorëve në Londër, u hap më 17 dhjetor të vitit 1912, pak ditë pasi që në Vlorë të jetë shpallur pavarësia e Shqipërisë. Aty duhej të vendosej për fatin e saj, pa marrë parasysh se vendi qe pushtuar nga të gjitha anët: në Veri nga ushtritë malaziase, në Verilindje nga ato serbe dhe në Jug nga Grekët. Përjashtim këtu bënin dy qytete shqiptare: Shkodra në Veri dhe Janina në Jug ku forcat osmane dhe ato shqiptare të rrethuara bënin rezistencë.
Konferenca e Ambasadorëve në Londër, ndonëse pa ndonjë përgatitje paraprake e natyrshme në raste të tilla, filloi me dy qëndrime të ndërtuara që më parë, të imponuara nga diplomacia austro-hungareze dhe politika e saj, të cilat po ashtu ishin në përputhje me interesat e Lidhjes Trepalëshe. Dhe ato ishin:
a) njohja e ekzistencës së Shqipërisë, pa marrë parasysh statusi që duhej t’i caktohej, dhe
b) vendet ballkanike fituese të luftës me Perandorinë Osmane, duhej të shpërbleheshin me territore, por jo në përmasa me kërkesat e tyre të plota, meqë kjo ngatërronte dhe madje rrënonte interesat e fuqive të mëdha europiane, ato të Lidhjes Trepalëshe, sidomos të Vjenës dhe Romës, të cilat nuk ishin të interesuara që ngopja e shteteve sllave të Ballkanit të shkonte në dëm të interesave të tyre, meqë ashtu forcohej edhe ndikimi rus në këtë pjesë të rëndësishme. Po ashtu, bërjen e Shqipërisë shtet e shihnin në (mos) përmbushjen e apetiteve të ndërsjella për shtrirje sa më të thellë në Ballkan, të cilat Shqipëria i pengonte.
Kundër forcimit të ndikimit rus në Ballkan ishte edhe Britania e Madhe po edhe Franca, që ndonëse luftonin çfarëdo përfitimi të Austro-Hungarisë në këto zhvillime, nuk mund të lejonin që ajo të përfitonte nga gjendja e re. Nga ky pozicionim, Britania e Madhe, e cila mori përsipër rolin e “shpëtimtarit të paqes” që duhej të arrihej nëpërmes balancimit të interesave të Fuqive të Mëdha, u vu në mbrojtje të një Shqipërie, e cila ishte e vetmja në gjendje që t’i ndihmonte këtij qëllimi, që për politikën e Londrës kishte rëndësi të madhe. Këtu në të vërtetë ndodheshin edhe gjasat e mbijetesës së saj.
Për Shqipërinë, megjithatë, kishte rëndësi njohja e ekzistencës së saj qysh në fillim, pa marrë parasysh si do të bëhej kjo, meqë aty ndodhej edhe çelësi i zgjidhjeve të shumë çështjeve të tjera, që lidheshin drejtpërdrejt me fillimet e normalitetit, i cili nuk mund të rikthehej pa largimin e ushtrive të vendeve pushtuese, të cilat mbanin peng pjesën më të madhe të vendit nën rrethanat e gjendjes ushtarake. E rëndësishme, po ashtu ishte, që të shkëputeshin që të gjitha lidhjet me Perandorinë Osmane, në mënyrë që hipoteka e saj të mos e ngarkonte të gjente vendin midis shteteve europiane. Si u pa në fillim, kjo jo vetëm që nuk ndodhi, po nisi edhe t’ia rëndojë kapërcimin nga Lindja në Perëndim. Rusia, madje, kishte deklaruar se “ishte edhe në interes të vendeve europiane e edhe të vetë Shqiptarëve që të ruanin lidhjet me Perandorinë Osmane nga shkaku i pranimit të tyre në masë të islamit, i cili kishte ndikuar dhe ndryshuar edhe mentalitetin e tyre si popull”!
Edhe Franca, nuk ishte gjithaq larg këtij mendimi, sado që arsyetimet e saj nuk ishin të natyrës “së civilizimeve”, por thjeshtë praktike, meqë sipas disa vlerësimeve që kishte nga diplomatët e saj në Stamboll “organizimi shtetëror i Shqipërisë dhe administrata e saj gjithsesi duhej ruajtur diçka të traditës së gjatë shtetërore osmane, meqë ata në të kishin luajtur një rol të rëndësishëm”.
Në seancën e parë, Konferenca e Ambasadorëve, më 17 dhjetor 1912, nën kryesinë e Sër Eduard Grej (Edward Grey), vendosi që Shqipëria të ishte autonome nën sovranitetin ose suzerenitetin e Sulltanit dhe nën garancinë e kontrollin ekskluziv të gjashtë fuqive të mëdha. Konferenca ngarkoi Austro-Hungarinë dhe Italinë të studionin dhe t’u propozonin fuqive të mëdha projektin mbi organizimin e shtetit autonom shqiptar.
Në lidhje me kufijtë Konferenca vendosi në parim që Shqipëria autonome të kufizohej në Veri me Malin e Zi e në Jug me Greqinë. Me këtë vendim, duke caktuar si fqinj të veriut Malin e Zi, Fuqitë e Mëdha ia mbyllnin rrugën Serbisë për të dalë në Adriatik me anën e aneksimit të territoreve në Veri të Shqipërisë. Roli i Austro-Hungarisë këtu do të jetë vendimtar, meqë kështu përjashtohej mundësia që Serbia të dilte në det, dhe kjo mund të bëhej me anën e aneksimit të pjesës veriore, siç kishte ndodhur në të vërtetë, kur ushtritë e saj kishin depërtuar nga Shëngjini e deri në Durrës që ushtarakisht të paraprinin këtë pretendim. Nga ana tjetër, Serbisë iu njoh e drejta të kishte një dalje tregtare në det nëpër një skele shqiptare të lirë dhe asnjanëse. Ajo do të përdorej me anën e një hekurudhe ndërkombëtare, nën kontrollin europian dhe nën mbikëqyrjen e një force të posaçme ndërkombëtare, me liri transiti për gjithë mallrat, duke përfshirë këtu edhe municionet e luftës. Të nesërmen, më 18 dhjetor, këtij vendimi iu nënshtrua edhe qeveria serbe.
Kur jemi te formulimi nismëtar i Konferencës së Ambasadorëve në Londër i 18 dhjetorit 1912, pra kur Shqipëria do të shpallej autonomi nën sovranitetin ose suzerenitetin e Sulltanit, me interes për atë fazë për Shqipërinë ishte theksimi i garancive dhe i kontrollit ekskluziv të gjashtë Fuqive të Mëdha ndaj saj, gjë që kishte rëndësi dhe Qeverisë së Vlorës do t’i shkojë përshtati. Sepse, Fuqitë e Mëdha i ngarkonte me përgjegjësinë e drejtpërdrejtë të mbikëqyrjes së gjendjes në gjithë vendin, të cilën qeveria e Vlorës nuk mund ta bënte edhe po t’i jepej mandati i qeverisjes, siç do t’i ngarkojë edhe me përgjegjësinë e largimit të ushtrive pushtuese jashtë vijave që Konferenca do t’i caktojë si kufi të Shqipërisë pa marrë parasysh sa dhe si ata ishin të natyrshëm.
Me këtë, do të fillojë koha e mbajtjes së Shqipërisë nën mbikëqyrjen ndërkombëtare, me disa faza, e cila vendin nuk do ta nxjerrë nga terapia e krizës në të cilën do të gjendet, por njëherësh do t’ia heqë rrezikun e zhbërjes si shtet, siç dëshironin dhe vepronin fqinjët e saj.
Edhe duke u anashkaluar çështja e sovranitetit ose suzerenitetit të Sulltanit, përderisa do të hiqet fare me vendimin e 29 korrikut 1913 kur Konferenca e Londrës, më në fund, do të pranojë projektin për organizimin e shtetit shqiptar, sipas të cilit Shqipëria shpallej principatë autonome, sovrane e trashëgimore, me ç’rast i hiqej çdo lidhje suzereniteti me Perandorinë Osmane, megjithatë ky vendim la jashtë shtetit shqiptar dy qendra të rëndësishme të saj: Kosovën dhe pjesët e Maqedonisë nën Serbi dhe Janinën me rrethinë nën Greqi. Humbja e këtyre pjesëve, nga diplomacia evropiane, veçmas ajo austro-hungareze që mbronte interesat shqiptare, u pa e zhdëmtuar nga mbrojtja e Shkodrës, pasi që ajo të jetë pushtuar nga Mali i Zi, të cilën ia dorëzoi Esad Pashë Toptani, në kohën kur Konferenca e Londrës ndodhej në një fazë delikate të caktimit të kufijve të shtetit të ri shqiptar.
Vendimet e Konferencës së Londrës legjitimuan ndërkombëtarisht shtetin shqiptar, ndonëse të përgjysmuar, por njëherësh promovuan edhe “Çështjen e Kosovës”, që si e tillë do të mbetet problem i hapur ndërkombëtar për afër një shekulli.
(Shkëputur nga libri “Kosova – histori e shkurtër”, Prishtinë, 2021)./ KultPlus.com
(Rreth filmit dokumentar SNAJKA: DIARY OF EXPECTATIONS (Nusja: Ditari i Pritshmerive), është film dokumentar nga regjisorja Kroate Tea Vidovic Dalipi, Bashkprodhim i produksionit Restart nga Kroacia, STE Films nga Italia dhe Mobius nga Kosova. Filmi do te kete premierën e tij botërore në Dokufest, Prizren me 5 Gusht 2023.)
Ky film dokumentar është një shfaqje tejet interesante e një martese lindur në dashuri në një ambient tejet të rëndë, të vështirë.
Martesa jetësohet në ambient të mbetur pre e traditës në njërën anë, dhe të racizmit në anën tjetër.
Ky film është shfaqje tejet e rëndësishme e një jete të tërë martesore, që prej martesës, në Kroaci të një ashkalie dhe kosoavri, me një kroate në komunë kroate, deri në veshje të “dallamave”, fustanit të nusërisë në mesin e ashkalive në Kosovë të gruas kroate. Pastaj, si që e do jeta, pjesëmarrjen e tyre, këtij çifti, në të gjitha zakonet dhe traditat e jetës ferefinsore, prej matrtesës së vëllezërve të tyre, njëri në Zagreb tjetri në Kosovë, me gjithë karnevalin e çmedurive që i përcjellin këto fenomene. E deri tek karnevali i çmendurisë së zakoneve e dokeve për lindjen e fëmijës, si për shembull lidhja e ndrikullës me prerjen e flokëve të fëmijës kroat nga një vajzë kosovare.
“Kurrë nuk do të mund të jem çka ajo më don të jem” thotë diku Nusja në filmin dokumentar Snajka (Nusja) kroate, duke aluduar në Vjehrrën e saj ashkali në Kosovë.
Ndërsa derisa po kjo nuse martohet me burrin e saj ashkali nga Kosova në Kroaci, nëna e Nuses, kroate po ashtu, nuk e përqafon dhëndrrin e saj ashkali.
Kur i mendojmë këto konflikte, të heshtura, brutale, të shprehura dhe të ndodhura para nesh në kamerë, derisa ky çift jeton jetën e tij, mund lehtë të pyetemi kush kënd po e marton këtu. Vjehrra nusen, apo vjehrra dhëndrin?
Filmi dokumentar Snajka (Nusja) është një doku-film, i cili vrojton pa asnjë ndërhyrje një martesë të vështirë, më vonë edhe një familje të vështirë, që do të thotë familje në pozitë tejet të vështirë, me lindjen e vajzës së kësaj martese kroato – ashkali/kosovare. Por, gjatë tërë kohës, dhe gjatë tërë ndodhjes së jetës së vërtetë të një çifti e pastaj edhe të vajzës së tyre, pyetja është më se e qartë: kujt i takojnë jetët e këtyre tre personave, jetës së gruas/nënës kroate, burrit/babait ashkali/kosovar, dhe vajzës së tyre. Apo thënë edhe më brutalisht dhe më qartë, kush është Frida, në fund të fundit, vajza e këtij çifti me këtë emër, ashkali, kroate, kosovare, apo vetëm vajzë e vogël që ka lindur nga dashuria e prindërve të saj.
Kujt i takon kjo famije, këta tre persona, në kuptimin kush janë, çka janë dhe ku do të prëfundojnë?
Në të vërtetë, mbi të gjitha kërncënimet që i përcjellin këta tre personazhe, por në jetë reale, janë dy shtresa ku kjo familje tre anëtarëshe është e kërcënuar më së thelli:
1. Nga konflikti i gjeneratave
2. Liria e dashurisë së tyre, pavarësia e tyre
Konflikti i gjeneratave për këtë dashuri të lindur në tërë lirinë e saj të ndjenjës, dhe të tërheqjes së dy personave, për këtë çift është sikur një vrimë e zezë, ku tradita e gjeneratës së vjetër vazhdimisht zhdukë dhe asgjëson çfarëdo përpjekje të tyre për pavarësinë e dashurisë së tyre. Ata duhet t’i përmbahen “dallamave”, fustaneve të nusërisë, pastrimit të këmbëve në vaskë (e jo në dysheme të tualetit) dhe aq më shumë Frida vajza e këtij çifti ka vendosur qysh në moshën e saj katër vjeçare të shkojë lartë/poshtë në Kosovë dhe të vishet me take.
Ndërsa, liria e dashurisë së këtij çifti kroato-kosovar, pavarësia e tyre është e kërcënuar nga konteksti i tyre, nga racizmi kroat, aq më shumë dhe aq më rrezikshëm derisa vajza e tyre përjeton po të njëjtin në lëkurën e saj.
Është film dokumentar i cili moedoes duhet të shikohet nga të gjithë ne, jo vetëm për shpërfaqjen dhe të bërit reale jetën e një komuniteti kosovar të cilin e dimë se jeton këtu, por kurrë nuk kemi njohuri mbi të, dhe aq më shumë se jetojnë me jetët dhe me mendësinë krejtësisht kosovare. Arsyeja kryesore e arsyes për të parë këtë film është se na kujton secilin prej nesh për këtë tragjedi njerëzore, kalimin e gjeneratave, pamundësinë e kalimit të gjeneratave, dhe në të vërtetë mundësinë e të jetuarit në dashuri të pavarur, qoftë edhe në një martesë të “pamundshme” kroato – ashkali/rome, kosovare./ KultPlus.com
Sot, në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës u mbajt mbledhja komemorative për te kujtuar punën dhe veprimtarinë e gazetarit, publicistit, profesorit e dramaturgut tashmë të ndjerë, Haqif Mulliqit.
Studentë, miq, kolegë, familjarë, njerëz që njohën nga afër profesorin dhe ata që çmuan nga larg veprimtarinë e tij, morën pjesë edhe njëherë në shenjë nderimi e respekti karshi tij.
Si një, dramaturg, profesor, gazetar, la një trashëgimi të gjerë, e cila nuk u shua as me vdekjen e tij.
Të pranishmit fillimisht mbajtën një minutë heshtje për profesorin e ndjerë, e më pas fjalën e parë e mori Hazir Haziri, Dekan i Fakultetit të Arteve në Prishtinë, i cili çmoi lartë profesorin Haqif Mulliqi dhe vlerësoi maksimalisht kontributin e tij në fushën e artit.
“Profesor Mulliqi punoi me përkushtim të pashoq në Fakultetin e Arteve në Universitetin e Prishtinës. Ai ishte ndër pedagoget e rrallë në fushën e dramaturgjisë dhe arteve skenike, autor, e regjisor i shumë veprave”, tha Haziri.
Haziri, gjithashtu tha që profesori Haqif Mulliqi është një emër që do të mbahet mend shumë gjatë, për edukimin e çdo brezi të artistëve dhe se falë kontributit të tij si një pedagog i zellshëm e i pashoq, shumë të rinj arritën të kapin majat e suksesit si brenda ashtu edhe jashtë Kosove.
Dekani i Fakultetit të Arteve, Hazir Haziri, profesor Haqif Mulliqin e konsideroi si një njëri shumë shoqërues e si dhënës i këshillave të mira. Pra, si një njëri që zor zëvendësohet.
“ Profesor Mulliqin, e kisha mik dhe me të pata rastin te bashkëpunoja për shumë vite. Pranova këshilla të shumta nga ai për çdo proces të menaxhimit. Atë e njoha siç edhe e njihnin njerëzit e kalibrit të tij, përmes kontributit të pashoq në fushën e arteve skenike dhe si një njëri me virtyte të larta njerëzore.”, përfundoi Haziri.
Ndërkaq, Rektori i Universitetit të Prishtinës, Qerim Qerimi, shprehi ngushëllimet më të thella për humbjen e profesorit Mulliqi.
“Sot qartazi është një ditë zie për Universitetin e Prishtinës. Më lejoni që në emrin tim dhe të Universitetit të Prishtinës të shpreh ngushëllimet më të thella. U prehtë në paqe dhe i qoftë i lehtë dheu i Kosovës, Profesor Mulliqit.”, përfundoi Qerimi.
Për Qerim Qerimin, i ndjeri Haqif Mulliqi, mbetet ndër figurat më të shquara në fushën e artit dhe se vdekja e tij është një humbje e madhe për Kosovën.
Pas përfundimit të fjalës nga Qerim Qerimi, fjalën e mori edhe profesori i Fakultetit të Arteve, profesor Rexhaj, i cili ndau disa momente për ish-gazetarin, Mulliqi.
Ai tha që profesorin e ndjerë e ka njohur nga afër që nga viti 1993, kur morën pjesë së bashku në grevën e urisë, e përpos saj, e njohu edhe si një njëri te guximshëm që as gjatë luftës nuk e ndaloi veprimtarinë e tij.
“Haqif Mulliqi ka qenë njëri ndër njerëzit më të guximshëm të ditëve të rezistencës ndaj pushtimit të Kosovës në vitet e 90-ta”, theksoi Besim Rexhaj.
Rexhaj bëri të ditur që njëherazi Haqif Mulliqi ka qenë edhe reporter gjatë luftës së fundit në Kosovë, duke raportuar guximshëm ndaj realitetit të asaj kohe.
Haqifi ishte njeriu i ditëve të rrezikshme dhe të ndritshme të viteve të 90-ta, kur luftën e raportonte jo nga redaksia, por nga vendi i ngjarjes”, përfundoi Rexhaj.
Për Rexhaj-n, emri i Haqif Mulliqit nuk ka nevojë as të prezantohej, pasi që atë më së miri e prezantojnë veprat e tij.
“Pedagogu, regjisori, e dramaturgu, është emër e figure të cilën nuk ka nevojë për ta prezantuar, sepse ai me jetën, opusin e praninë e tij artistike, akademike, e publike, dha një kontribut të shquar ne skenën e kulturës shqiptare”, përfundoi Rexhaj.
Si përmbyllje të ceremonisë, fjalën e mori vajza e profesorit të ndjerë, Getoarbë Mulliqi e cila me një drithërimë në zërin e saj e me lot në sy, tha fjalët më të ndjera nga zemra, për babain e saj.
Getoarbë Mulliqi, tha që babai i saj ka qenë ikona e Prishtinës dhe se një njëri si ai është i pazëvendësueshëm në shumë sfera.
“Babi ka qenë një shqiptar i madh, bashkëshort, baba, gjysh e familjar i pashoq. Ka qenë shok dhe ka qenë bashkëpunëtor me vlera shumë të larta, profesor që krejt çka ka pasur ia ka transmetuar studentëve të tij”, përfundoi Mulliqi.
Ajo gjithashtu tha se do të donte shumë që babai i saj të ishte sot aty dhe të shikonte se sa shumë po e gëzon respektin e njerëzve.
Si shenjë falënderimi e respekti ndaj babait të saj, Mulliqi, kërkoi një duartrokitje të fortë nga të pranishmit në sallë.
Përpos fjalimeve, për nder të punës, veprimtarisë së tij artistike, u realizua edhe një interpretim muzikor, e cila u bë shkak i përlotjes së shumë njerëzve aty.
Profesor, Haqif Mulliqi, ka vdekur të martën, me datë 25 korrik./ KultPlus.com
