Të enjten, më 27 korrik, në orën 19:00, shtëpia botuese “Dukagjini” organizon promovimin e librit “Dashuri dhe Pedagogji” të Miguel de Unamunos dhe, njëkohësisht, hap siparin e kolanës më të re të kësaj shtëpie botuese, “Effugium”, kolanë kjo e mbështetur nga Creative Europe.
“Dukagjini”, shtëpia e parë botuese në Kosovë e cila bëhet pjesë e këtij programi evropian, do të vijojë edhe me botimin e dhjetë librave të tjerë, pra në kuadër të kësaj kolane.
“Dashuri dhe Pedagogji” është një libër për dashurinë, shkencën, filozofinë, besimin, e shumë tema të tjera që e prekin qenien njerëzore në thelbin e saj; një libër që tragjiken dhe komiken i shkrin në një dhe e zhvesh njeriun përballë natyrës, brenda të cilit koekzistojnë e Arsyeshmja dhe Emocionalja.
Për librin do të flasin shkrimtari Gëzim Aliu dhe përkthyesja e librit, Orjela Stafasani, ndërsa do të lexohen edhe fragmente shumë interesante për diskutim, nga shkrimtari dhe aktori Shpëtim Selmani. ️
“E gjithë kjo botë dhe të gjitha historitë e saj do të zhduken dhe emri i Herostratit do të fshihet dhe askush nuk do ta dijë se kush qe Homeri, Napoleoni a Krishti… Të jetosh disa ditë, disa vjet, disa shekuj, disa mijëra shekuj, çfarë rëndësie ka? Meqë nuk besojmë në pavdekësinë e shpirtit, ëndërrojmë të lëmë një emër, të flitet për të, të jetojmë në kujtimet e të tjerëve. Jetë e mjerë!” (Fragment nga libri në fjalë)./ KultPlus.com
meqenëse jeni në krye të arsimit, po ju shpalos shqetësimin tim për një departament që është lënë në bisht. Ky departament (Letërsi Shqipe) që ka krijuar identitetin nacional të universitetit publik të Prishtinës, javën e kaluar e ka mbajtur provimin pranues, ku kanë kandiduar vetëm gjashtë studentë. Në departamentet e tjera jofilologjike të Fakultetit të Filologjisë nuk ka krizë, ndërsa në këtë departament ku mësohen edhe metodat e studimit filologjik, ka pasë një rënie të vazhdueshme viteve të fundit, deri sivjet, kur kriza i ra kambanës.
Në afatin e parë, vitin e kaluar kanë konkurruar rreth njëzet studentë, kurse sivjet vetëm gjashtë, dhe kështu s’kishte si të mos më dukej salla si skena e dramës “Gjashtë personazhe në kërkim të autorit”. Këta gjashtë persona(zhe) mund të jenë të fundit, nëse Autori (ju, rektori, dekanja, shefi) nuk gjen zgjidhje.
Është krejt e qartë që një departament me rënie të tillë të interesimit i ka ‘ditët’ e numëruara. Prandaj, këtë shqetësim para dy muajsh ia kam paraqitur rektorit (sepse e dija që përafërsisht kaq do të ishte interesimi), por ai ka një ftohtësi robotike jo vetëm për një departament nacional si ky për të cilin po flas, por edhe për vetë universitetin, tek i cili e vetmja gjë që i ndez alarmin është emri i Hasan Prishtinës, të cilit ia ka mbledhë betë, por me të cilin, me sa di unë, ende s’ia ka dalë t’i qërojë hesapet.
E dashur ministre, përderisa rektori vazhdon betejën me mullijtë e erës, ju duhet të ndërmerrni diçka për tejkalimin e kësaj krize. Letargjia juaj s’ju bën mirë as ju, as ne. Zgjohuni, çohuni, takoni profesorët, dëgjoni sugjerimet e tyre, jepuni mundësi t’i modifikojnë programet dhe, mbi të gjitha, kthejani departamentit tonë kompetencat që ia kanë marrë fakultetet dhe departamentet e tjera! Pas Letërsisë Shqipe, Gjuha Shqipe është departamenti filologjik i radhës i rrezikuar. Pa këto dy departamente, si mund të quhet filologjik Fakulteti i Filologjisë?
Me mbylljen e departamenteve filologjike që studiojnë, krijojnë dhe promovojnë vlerat e kulturës sonë, si mund ta ëndërroni zhvillimin e arsimit shqip në Kosovë?
PriFest, Festivali Ndërkombëtar i Filmit në Prishtinë, po përgatitet për edicionin e tij të 15-të, i planifikuar të mbahet nga 12 deri më 17 shtator 2023. Festivali premton një linjë tjetër emocionuese të kinemasë ndërkombëtare dhe rajonale, por të gjithë sytë janë te filmi i hapjes, “Toka brenda meje” (“The Land Within”), nga regjisori Fisnik Maxville.
Prodhuar nga Alva Film dhe Ikonë Studio, “The Land Within” bashkon një ekip shumëkombësh, duke shfaqur bashkëpunim të kineastëve nga Kosova dhe Zvicra. Filmi është një eksplorim prekës i familjes, identitetit dhe së vërtetës, ngjarja e të cilit është vendosur në Ballkanin e pasluftës.
Historia tregon historinë Remos, një jetim që kthehet në fshatin e tij të fëmijërisë në Ballkan pas disa vitesh mërgimi. Pas kthimit të tij, ai bashkohet me kushërirën e tij të adoptuar, Una, në zhvarrosjen e një varri masiv në të cilin gjenden trupat e anëtarët e familjes së tyre, viktima të luftës. Ndërsa trupat zbulohen, sekretet familjare të varrosura prej kohësh rishfaqen, duke e bërë Remon dhe Unën të vënë në dyshim të kaluarën e tyre dhe të përballen me pasiguritë e së ardhmes së tyre. “The Land Within” thellohet në kërkimin e së vërtetës në një vend që nuk ka njohur gjë tjetër veç mbijetesës.
Fisnik Maxville, një regjisor dhe skenarist Zviceran i filmit, lindi në Kosovë dhe u zhvendos në Zvicër si regfugjat deri në vitin 2005. Ai e përforcoi zanatin e tij ndërsa studionte Histori Ndërkombëtare dhe Gjeopolitikë në Londër dhe Gjenevë, dhe pasioni i tij për rrëfimin filmik përfundimisht e dërgoi atë në shkollën e filmit në ECAL në Lozanë dhe HEAD në Gjenevë. Talenti i tij u njoh që herët me filmin e tij të shkurtër “Lost Exile”, i cili u shfaq premierë në Festivalin e Filmit në Locarno dhe mori çmimin e jurisë. Tani, me “The Land Within”, Fisnik Maxville shfaq aftësitë e tij regjisoriale në ekranin e madh.
“The Land Within” është një përpjekje bashkëpunuese, me bashkëprodhuesit Thomas Reichlin, Britta Rindelaub, Valon Bajroga, Yll Uka dhe Agon Uka që kanë kontribuar në suksesin e projektit. Së bashku me Mathilde Henzelin, Fisnik Maxville ka shkruajtur skenari. Filmi posedon kinematografi mbresëlënëse nga Yann Maritaud dhe montazh nga Kostas Makrinos. Listës së gjatë të aktoreve dhe aktorëve nga Kosova i prijnë Florist Bajgora dhe Luana Bajrami.
Filmi i hapjes së PriFest ka një rëndësi të veçantë dhe “The Land Within” do të magjeps audiencën me thellësinë e tij emocionale dhe tregimin e fuqishëm. Drejtori i PriFest, Fatos Berisha, me këtë rast deklaroi: “Jemi të lumtur që edhe këtë edicion do ta hapim me një film vendor në bashkëprodhim me Zvicrën, për më shumë një film tashmë të verifikuar në festivale të kategorisë A”.
PriFest prezanton me krenari premierën kombëtare të “The Land WIthin” më 12 shtator 2023. Festivali i dedikohet promovimit dhe mbështetjes së kinemasë kosovare e rajonale dhe kineastëve të saj, dhe kjo premierë është një dëshmi e këtij angazhimi./ KultPlus.com
Filmat “I pabesi” dhe “Heshtja vret” me skenar të Shkëlqim Islamit dhe regji të Musa Isufit akoma pa nisë rrugëtimin janë shpallë filma të ndaluar, dhe një vendim i tillë ka ardhë nga autoritetet serbe, pasi që të njëjtit kanë pas me u shfaqë në Luginë të Preshevës, shkruan KultPlus.
Të dy filmat përpos që janë ndaluar, për ta ka nisë edhe një procedurë gjyqësore, nëpërmjet të cilës, autoritet serbe po vlerësojnë se këta filma kanë përmbajtje nacionaliste dhe nxisin urrejtje ndëretnike.
Filmat që ishin mbështetë nga Qeveria e Kosovës si fond për mbështetje për Luginën e Preshevës ishin paraparë që të shfaqeshin në Preshevë, por një letër anonime drejtuar prokurorisë së atjeshme, ka bllokuar këta dy filma, e që përralla e tyre është ndërtuar nga skenaristi Shkëlqim Islami.
Skenaristi Islami është i befasuar me këtë veprim të organeve të drejtësisë, që kanë ndaluar filmat që janë shkruar nga ai, edhe pse, sipas tij, të dy filmat deri më tash janë parë vetëm nga ai, regjisori i filmit Musa Isufi dhe producenti Gani Veseli.
“Prokuroria as që e ka idenë se për çfarë filma bëhet fjalë, ata janë bazuar vetëm në atë letër anonime dhe bazuar po në atë letër ata tashmë kanë ndaluar prezantimin e filmave me arsyetimin se filmat kanë përmbajtje nacionaliste dhe nxisin urrejtje ndëretnike, gjë që nuk është e vërtetë”, ka thënë Islami për KultPlus, e që përmbajtja e këtyre filmave është krijuar po nga Islami, i cili shpjegon se ai nuk ka shkruar skenarët vetëm për këta dy filma, por edhe për tre të tjerë që janë në rrugëtim e sipër të realizimit.
“Nuk është e vërtetë që këta dy filma, por as tre filmat e tjerë që janë në realizim e sipër të kenë përmbajtje nacionaliste dhe që nxisin urrejtje ndëretnike. Këtë ua garantoj edhe prokurorëve serb, por edhe politikanëve shqiptarë në Luginë të Preshevës”, ka thënë Islami.
Se nëse kjo ndalesë ka ardhë edhe për faktin se këta filma janë mbështetë nga Qeveria e Kosovës, Islami nuk ka ndonjë përgjigje, përpos faktit që sipas tij, produksioni “Coloseum” i Gani Veselit, aktor dhe producent nga Presheva kishte pranuar një fond nga Qeveria e Kosovës, dhe si rezultat, e kanë angazhuar Shkëlqim Islamin që të shkruaj skenarët për filmat e paraparë.
“Veseli kishte parë disa realizime me skenarë të mi dhe më ofroi që të shkruaj pesë skenarët e këtyre filmave, dy prej të cilëve tashmë janë ndaluar nga autoritetet serbe”, ka thënë Islami.
Por, sipas tij pse erdhi deri te ky vendim, Islami problemin e adreson te disa nga politikanë shqiptarë në Luginë, ku sipas tij, të njëjtit janë munduar ta anulojnë këtë projekt me pretekstin se këto projekte janë disa ‘vjersha’ dhe se nuk meritojnë buxhet për mbështetje.
“Dhe pas këtyre zhurmave, më pas ky rast ka shkuar edhe deri në gjykatë dhe deri te ndalesa e premierave”, ka thënë Islami.
Islami shpjegon se skenarët që ka shkruar për dy filmat e ndaluar për tematikë kanë vëllavrasjen, besën, tradhtinë…
Edhe përkundër faktit se këta filma tash janë ndaluar nga autoritet serbe, Islami thotë se shfaqjen e këtyre filmave nuk ka kush i ndalë, dhe se sipas tij, pikërisht ky vendim i organeve serbe i ka dhënë një shtytje edhe më të madhe promovimit të këtyre projekteve filmike.
“Produksioni është duke i vendosë datat dhe vendet se ku do të shfaqen këta filma”, ka thënë Islami.
Por çfarë ndjesie mund të sjell ndalesa e një projekti filmik, Islamin ky veprim i autoriteteve serbe e ka kthyer në kohë.
“Një ndjesi të tillë e kam pas në vitin 2006, kur u pata regjistruar në Akademinë e Arteve në Prishtinë. Rrugës, deri sa po kthehesha në shtëpi, në Kumanovë, në kufirin Serbi- Kumanovë, më futën në një zyrë dhe më kontrolluan. Në xhep kisha një letër me poezinë e Ali Podrimës “Zgjohu Kosovë”, dhe ajo poezi ishte shkak që të më merrnin në pyetje për disa orë. Dhe këto ndalesa po vazhdojnë edhe sot, e që për mua janë vendime absurde”, ka thënë Islami.
“Ata asnjëherë nuk kanë me arritë që të na ndalojnë të krijojmë, të shprehim artin dhe kulturën tonë”, ka thënë Islami.
Ndërkohë, po këta filma të ndaluar nga Serbia do të shfaqen së shpejti në Kosovë, për të cilën ka njoftuar edhe ministri i Ministrisë për Kulturë, Rini dhe Sporte, Hajrulla Çeku, vendim që e ka pritë mirë edhe skenaristi Islami.
“Lajm shumë i gëzuar, por më vjen keq për publikun e Luginës së Preshevës, të cilët vazhdojnë të anashkalohen. Po edhe për këtë kemi alternativë, ne këta filma në të ardhmen do ti prezantojmë edhe në kanalin zyrtar të produksionit në YouTube”, ku mund ti shohin edhe qytetarët e Luginës, ka thënë Islami./ KultPlus.com
“I pabesi” dhe “Heshtja vret” janë dy filma që tashmë janë ndaluar të shfaqen në Luginë të Preshevës, dhe këta filma tashmë janë duke u trajtuar edhe nga sistemi i drejtësisë të atjeshme, me pretekstin se këta dy filma kanë përmbajtje të nxitjes së urrejtjes, shkruan KultPlus.
Të dy filmat janë realizuar me skenar të Shkëlqim Islamit dhe regji të Musa Isufit e që janë realizuar me mbështetje nga Qeveria e Kosovës, për mbështetje për Luginën e Preshevës.
Ministri i MKRS-së Hajrulla Çeku ka pritë sot në takim producentin dhe aktorin Gani Veseli dhe regjisorin e këtyre dy filmave Musa Isufi, duke shtuar se këta dy filma së shpejti do të kenë premierën në Prishtinë.
Më poshtë është njoftimi i plotë i ministrit Çeku.
Sot pata kënaqësinë t’i pres në ministri producentin e aktorin Gani Veseli dhe regjisorin Musa Isufi, dy filmat e të cilëve pushteti autokratik në Serbi nuk lejon të shfaqen në Luginën e Preshevës.
Filmat “I pabesi” dhe “Heshtja vret” që janë financuar nga Qeveria e Kosovës si pjesë e mbështetjes për Luginën, së shpejti do të kenë premierën e tyre në Prishtinë./ KultPlus.com
Aktori i njohur Fatmir Spahiu së fundi ka dalë me një propozim mjaft interesant, i cili ka kërkuar që në Kosovë duhet të ngrihet një shtatore për mërgimtarët, shkruan KultPlus.
Ai këtë propozim e ka bërë duke iu referuar kontributit të tyre, e që sipas tij është ikonik. KultPlus ju sjell të plotë propozimin e tij.
Miq, isha tu mendu,
Vendi jone duhet me pas monument qe do te quhej;
“Permendorja e mergimtarit te panjohur”
Nje vend ose nje monument me te cilin do te identifikoheshin te gjithe mergimtaret, te gjithe ata qe lane vendin e vet per cfardo arsye dhe ne periudha te ndryshme, per arsye te ndryshme.
Nuk e di dizajnin, ndoshta dicka si skulptura “udhetari” e franqezit, Bruno Catalano. Artista?
Qyshdokoft, kontributi i tyre ka qene dhe mbetet ikonik.
Krejt e dojme Kosoven, por kur je jashte, dashuria eshte ma ndryshe diqysh, me ma shume lot.
Mireseerdhet bashkeatedhetar, knaquni deri ne hava.
Tirana po bëhet gati për të pritur një tjetër emër ndërkombëtar të muzikës. Riki Martin, do të performojë në sheshin ‘Skënderbe’, në datën 20 korrik, ndërsa të shumtë janë ato fansa që mezi e presin atë.
Atmosfera pritet premtuese dhe biletat kanë nisur që të shiten prej disa ditësh. Çmimi i tyre nis nga 28 euro deri në 174 euro më e shtrenjta, për vendet pranë skenës.
“Pa dyshim që është ngjarja e vitit. Tirana është një atraksion i këtyre ditëve. Ka shumë kërkesa. Madje dhe artisti është shumë i entuziazmuar që do vije në Tiranë. Deri në momentin e fundit prihen biletat. Ato gjenden në Backstage, në shesh dhe tek sheshi Italia. Fillojnë nga 28 euro. Ka interes. Nga çfarë kemi parë nga koncerti i kaluar, ka shumë turistë. Ka nga Hollanda, Gjermania, Suedia. Kërkesa është shumë i lartë. Ricky është shumë i dashur nga publiku shqiptar. Më 20 korrik, nisën nga ora 18:00 e pasdites”, tha kryebashkiaku i natës, Rezart Cenaj.
E veçanta e këtij koncerti është se këngëtari me famë botërore, Ricki Martin që po vjen për herë të parë në vendin tonë, gjatë performancave do të shoqërohet nga orkestra jonë e Operas dhe Baletit.
“Ricky Martin do të performojë me orkestrën e Operas dhe Baletit. Është një promovim shumë i mirë dhe për orkestrën tonë”, tha Cenaj.
Kryebashkiaku i Natës i Tiranës, Rezart Cenaj, dha dhe një tjetër lajm të mirë. Ai tha se koncertet me artistë botërore, nuk do të ndalen këtu në kryeqytet.
“Aktivitete të tjera do të ketë, por do i lëmë surprizë. Por do të ketë edhe koncerte të mëdha të tjera trë këtij niveli”, tregoi ai.
Vetëm disa ditë më parë, një atmosferë të jashtëzakonshme e dha këngëtari Enrique Iglesias, i cili solli në në Tiranë edhe shumë fansa të tij nga shumë shtete të tjera./konica.al/ KultPlus.com
Fundjava në Korçë ka qenë nën ritmet dhe atmosferën e muzikës jazz dhe blues. Artistë e grupe, nga brenda vendit por kryesisht të ardhur nga vende të tjera, u mblodhën në Pazarin e Vjetër të Korçës, në kuadër të Gjon Mili Jazz & Blues Festival, duke sjellë gjallëri për qytetin dhe vizitorët e tij të shumtë.
“Gjon Mili, Jazz & Blues Festival” solli dje në Pazarin e Vjetër të Korçës një mbrëmje fantastike.
Ky festival që promovon figurën e Gjon Milit, fotografit korçar me famë botërore vjen për të disatin vit rradhazi në Korçë”, është shprehur kryetari i Bashkisë Korçë, Sotiraq Filo.
“Gjon Mili Jazz&Blues Festival” synon promovimin e figurës së Gjon Milit, si e vetmja urë lidhëse që kombi shqiptar ka me historinë botërore të muzikës Jazz dhe Blues, duke e bërë pjesë të Trashëgimisë Kulturore dhe Artistike të Shqipërisë.
Si muzikant amator që luante oboen, Gjon Mili pati një lidhje të veçantë me muzikën Jazz dhe arriti të dokumentojë dy periudhat më të rëndësishme të saj: periudha Swing dhe periudha Modern Jazz, kur muzikantët filluan të luajnë kryesisht për qëllime artistike.
Gjithçka filloi në vitin 1943, kur Gjon Mili realizoi për revistën Life, 2 nga setet e tij fotografikë më të famshëm “The Lindi Hop” dhe “Jam Session”.
Në këtë edicion të dytë të Festivalit “Gjon Mili”, artistët fillimisht performuan në Tiranë, tek instalacioni “Reja” dhe më pas në “Pazarin e Vjetër” të Korçës.
QKLL po bëhet gati për festivalin “Varg”. Nata e parë e festivalit “Varg” do të zhvillohet në Durrës dhe do të bashkojë simbolikisht Shqipërinë dhe Kosovën në një skenë letrare. Kjo natë do të trajtojë temën “Letërsitë shqipe apo letërsia shqipe?”
Nën organizimin e Qendrës Kombëtare të Librit e Leximit” dhe me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës, aktiviteti do të sjellë Sibel Halimin, Ag Apollonin dhe Arbër Selmanin për të biseduar e lexuar mbi letërsinë shqipe si një të tërë, përtej hapësirave dhe ndasive, për zona kulturore, e histori në perspektiva të reja mendimi.
Ky aktivitet është një nga stacionet e sezonit veror “KultArt” 2023, organizuar nga Ministria e Kulturës, që çon artin e kulturën atje ku është publiku.
Për herë të katërt pas certifikimit për fluturime turistike dhe sportive të pistës së Aerodromit të Gjirokastrës, Shoqata Kombëtare e Parashutistëve Italiane, rikthehet në këtë aerodrom historik të qytetit të gurtë për të organizuar Eventin “Skydiving Albania”.
Këtë fundjavë qielli mbi Gjirokastrës është mbushur me parashutistë italianë dhe shqiptarë te cilët lëshohen prej aeroplanit nga lartësia prej mbi 4 000 metra duke dhuruar një spektakël të bukur në hapësirën e qiellit. Sipas organizatorëve të këtij eventi, krahasuar me aktivitetin e kaluar shënohet dyfishimi i pjesëmarrjes me parashutistë. .
Fluturimet dhe hedhjet me parashutë janë tashmë pjesë e Kalendarit Vjetor të Eventeve duke ndikuar për zhvillimin e turizmit në Gjirokastër.
Këngëtarja dhe aktorja Jane Birkin ka vdekur në moshën 76-vjeçare, raportojnë mediat franceze.
Ylli anglez-francez, e cila frymëzoi çantën e stilistit Hermès Birkin, u gjet në shtëpinë e saj nga kujdestari i saj, raportoi BFMTV.
Këngëtarja ishte detyruar të shtynte disa koncerte në Paris të planifikuara për në maj pasi kishte thyer shpatullën e saj në mars 2022, raportoi BFMTV.
“Unë kam qenë gjithmonë një optimiste e madhe dhe e kuptoj se më duhet ende pak kohë për të qenë në gjendje të jem përsëri në skenë dhe me ju. Më pëlqen shumë të jem me ju,” tha ajo në një deklaratë në atë kohë.
Kjo pasoi një seri tjetër shfaqjesh të anuluara pasi ylli pësoi një goditje në shtator 2021, tha BFMTV.
E lindur në Londër, Birkin filloi karrierën e saj si aktore, Birkin fitoi famë ndërkombëtare për marrëdhënien e saj në dhe jashtë ekranit me Serge Gainsbourg.
Dyshja u takuan ndërsa luanin bashkë në komedinë romantike satirike franceze të vitit 1969, Slogan, dhe vazhduan të publikonin një album debutues në të njëjtin vit.
Albumi përmbante këngën “Je t’aime… moi non plus” e cila arriti në vendin e parë në UK Singles Char, pavarësisht se u ndalua nga një numër stacionesh radiofonike.
Pas ndarjes së tyre në 1980, Birkin vazhdoi të punonte, duke u shfaqur në shumë filma dhe duke regjistruar albume të shumta solo në frëngjisht dhe anglisht, për të cilat Gainsbourg shkruante rregullisht.
Aktrimi i saj përfshin komedinë kriminale të vitit 1966 Kaleidoscope, një adaptim i vitit 1978 i Agatha Christie’s Death on the Nil dhe filmin misterioz Evil Under the Sun në 1982.
Në vitin 2016, ajo luajti në filmin e shkurtër të nominuar për Oscar, La femme et le TGV, për të cilin tha se do të ishte roli i saj i fundit në film.
Frymëzimi për çantën Birkin
Në vitin 1981, Birkin thuhet se ishte ulur pranë shefit ekzekutiv të Hermès, Jean-Louis Dumas në një fluturim nga Parisi në Londër, sipas revistës L’Officiel.
Pas një bisede mes të dyve se sa e vështirë ishte gjetja e një çante që mund të plotësonte nevojat e Birkin si nënë e dy fëmijëve, lindi çanta Birkin.
Sipas raporteve, Dumas e projektoi çantën aty për aty dhe e quajti atë sipas Birkinit kur u shfaq në vitin 1984.
Çanta e dorës është kthyer në një simbol statusi, me disa që kapin mbi 10,000 dollarë (7,638 £).
Aksesori luksoz madje u bë qendra e një episodi të vitit 2001 të Sex and the City, kur Samantha – luajtur nga Kim Cattrall – i thuhet se një Birkin prej 4,000 dollarësh (3,055 £) ka një listë pritjeje pesëvjeçare.
Disa nga fytyrat më të famshme që kanë një Birkin përfshijnë ish-zonjen e parë të SHBA-së, Melania Trump, reperen Cardi B, stilistja e modës e shndërruar në yll pop, Victoria Beckham dhe familjarët e televizionit të realitetit Kim Kardashian./ insajderi/ KultPlus.com
Kjo verë është e mbushur me aktivitete kulturore në të gjitha qytete e vendit. Festivale të muzikës moderne dhe asaj popullore, si dhe shfaqje për të gjitha moshat mund të ndiqen në qytete të ndryshme të vendit.
Ministria e Turizmit dhe Agjencia e Turizmit ka publikuar së fundimi aplikacionin “Eventet turistike të Shqipërisë”, TEA. Në këtë platformë, qytetarët shqiptare, por dhe për turisët e huaj në anglisht të gjeni të dhëna për gjithë aktivitete e turizmit kulturor në Shqipëri.
Shfaqet e cirkut kanë nisur që në datën 12 në qytetin e Velipojës dhe do të vijojnë me takimin e 16 korrikut në shëtitoren kryesore të Sarandës. Artdashësit e vegjël ndoqën më 13 korrik në plazhin e Golemit shfaqen për fëmijë, e cila më pas u shfaqe dhe për publikun e Divjakës.
Javën që lamë pas, Teatri i Operas dhe Baletit zhvilloi në Durrës dhe në Shëngjin një nga shfaqet me të ndjekura të artit bashkëkohor. Në amfiteatrin e Durrësit u luajt baleti ‘Humus’, duke korrur të njëjtin sukses si në qytetet e tjera.
Në Shkodër, të pasionuarit pas muzikës Xhaz do të kenë mundësi të shijojnë këtë të diele ritmet e xhazit. ndërsa teatri eksperimental shfaqi në Shkodër, Gjirokastër dhe në Durrës dramën “Tani keni sy për të parë”.
Kjo javë është e pasur me festivale dhe koncertet si ai i Porto Palermos dhe Gjon Mili Jazz Festivale. Në aplikacionin e Minsitrisë së Turizmit dhe Agjencisë së Turizmit nuk mungojnë detajet për çdo event kulturor.
Evropa po piqet nën temperaturat e nxehta, ndërsa paralajmërohet se ato mund të shkojnë deri në 45 gradë Celsius në disa pjesë të Spanjës. Italia dhe Greqia po përjetojnë gjithashtu periudha të nxehta, ndërkohë që ekspertët e klimës deklarojnë se bota sapo ka pasur javën e saj më të nxehtë në histori.
Por çfarë po ndodh në Evropë dhe ku do të jetë vendi më i nxehtë këtë javë? Po ndryshimet klimatike? Sky News u përgjigjet disa prej pyetjeve kryesore për këtë çështje.
Çfarë po ndodh, dhe pse?
Temperaturat në të gjithë Evropën po rriten pasi kontinenti është goditur nga një valë të nxehti, me merkurin ndoshta 5 ose 10 gradë Celsius mbi mesataren. Pse po ndodh e gjithë kjo? Ka disa arsye. Një zonë me presion të lartë është bllokuar mbi Mesdheun jugor, në veçanti në Spanjë, dhe retë e pluhurit të Saharasë po përkeqësojnë gjithashtu kushtet. Një faktor tjetër që kontribuon janë temperaturat jashtëzakonisht të larta të sipërfaqes së detit, që do të thotë se ajri më i freskët nuk po fryn në brendësi të Mesdheut. Dhe shkencëtarët thonë se gjurmët e gishtërinjve të ndryshimeve klimatike mund të gjenden në ngjarje si kjo, efekte që do të ndihen më vonë.
Vala e të nxehtit ‘Cerberus’
Shoqëria Meteorologjike Italiane e ka quajtur valën e të nxehtit sipas përbindëshit mitik, Cerberus, i cili thuhej se ruante portat e Ferrit. Në Ferrin e Dante Alighierit, veprën e famshme të poetit italian për një udhëtim nëpër Ferr, Cerberus është një qen me tre koka që mundon mëkatarët në rrethin e tretë.
Ku është pjesa më e nxehtë e Evropës?
Duket se Spanja do të zërë vendin e parë këtë javë, pas paralajmërimeve nga shërbimet e motit në vend, ndërsa termometrat mund të arrijnë 45C (113F) në zonat juglindore të Gadishullit Iberik. E njëjta temperaturë u arrit të hënën në një fshat afër Granadës në fillim të valës së të nxehtit. Ndërkohë, 10 qytete në Itali janë vënë në alarm të lartë për të moshuarit, nga Bolzano në veri, duke u shtrirë në jug deri në Bolonja, Firence dhe Romë.
Temperaturat pritet të arrijnë në 40C (104F) në brendësi të Sardenjës të mërkurën. Vapa po bëhet alarmante edhe në Greqi, ku në ditët në vijim parashikohej që temperaturat të arrijnë deri në 44 gradë Celsius në disa pjesë të vendit. Autoritetet ndaluan aksesin në rezervatet natyrore dhe pyjet për të reduktuar rrezikun e zjarreve, ndërsa bashkitë po hapnin zona me ajër të kondicionuar në ndërtesat publike që njerëzit të strehoheshin për t’i shpëtuar nxehtësisë.
Kur do të përfundojë vala e të nxehtit?
Ka potencialisht disa lajme të mira për Spanjën. Ruben del Campo, një meteorolog nga agjencia kombëtare e motit në Spanjë, tha: “Të mërkurën, ne presim që temperaturat të bien në përgjithësi me ardhjen e erërave të ftohta nga veriu dhe lindja, me përjashtim të Andaluzisë juglindore dhe jugore, ku fryjnë erëra të nxehta nga pjesa e brendshme do të shkaktojë rritje të temperaturave.”. Ndërsa pritet një lehtësim në ditët në vijim për Gadishullin Iberik, vendet e tjera evropiane do të ‘djersiten’ gjatë fundjavës.
Sipas Met Office, vala e të nxehtit mund të zgjasë edhe një javë dhe ndoshta më gjatë në disa zona. “Nuk ka shenja të ndonjë ndryshimi të madh në llojin e motit për dy javët e ardhshme për momentin,” tha zëdhënësi i Met Office Nicola Maxey për Sky News.
A shkaktohet kjo nga ndryshimet klimatike?
Vala e fundit e të nxehtit vjen pasi bota përjetoi javën e saj më të nxehtë të regjistruar në fillim të korrikut – pas qershorit më të nxehtë ndonjëherë – sipas Organizatës Botërore Meteorologjike. Studimet e mëparshme kanë lidhur nxehtësinë në Evropë me ndryshimet klimatike. Në fillim të kësaj jave, një studim i ri zbuloi se më shumë se 61,000 njerëz vdiqën në Evropë verën e kaluar si rezultat i nxehtësisë ekstreme. Maxey nga Met Office tha se nuk ka pasur një studim atribut që lidh këtë periudhë të fundit të motit të nxehtë me ndryshimin e klimës.
Kryeministri i Kosovës Albin Kurti nëpërmjet një njoftimi ka shkruar se Qeveria e Kosovës tashmë ka blerë dronë, shkruan KultPlus.
Më poshtë ju sjellim njoftimin e plotë.
Arsenalit të ushtrisë sonë i kemi shtuar edhe dronë Bayraktar TB-2 të cilët i kemi blerë si Qeveri nga Turqia! Në dy vjet qeverisje e kemi shtuar për mbi 80% numrin e ushtarëve dhe mbi 100% buxhetin për ushtrinë. Kosova tash është edhe më e sigurt përveçse gjithnjë krenare! Me Komandantin e FSK-së gjenerallejtnant Bashkim Jashari dhe Ministrin e Mbrojtjes Armend Mehaj përgëzuam oficerët që e kanë kryer trajnimin për përdorimin e dronëve./ KultPlus.com
Stamboll, Korrik 1891. Mëngjes me fllad të freskët që vinte nga Bosfori aty pranë. Një grup vajzash zbritën shkallëve të konviktit të “Robert College”, të veshura me përparëse të zeza e jaka të bardha, nëpër një rrugicë të ngushtë të shtruar me kalldrëm me gurë të zes. Në të dy anët e rrugicës, trëndafilat shumë ngjyrësh stolisnin atë parajsë të vogël, për të cilën kujdeseshin këto vajza që ecnin qetë si flutura, drejt godinës së shkollës impozante të tyre. Dalloheshin qartë shkronjat latine “ROBERT COLLEGE”. Bisedonin me zë të ulët e hera herës përqafonin njëra tjetrën. Drejtoria e kolegjit, organizonte një takim lamtumire me këto nxënëse, që mbaruan këtë kolegj amerikan, e do të shpërndaheshin në vendet e tyre.
Midis tyre dallohej një vashë me trup mesatar e bëshme, fytyrëqeshur, me hundë si qiri, syzezë e vetullzezë, me flokë të rregulluara pas kokës si topuz. Herë herë shpejtonte hapat para shoqeve si thëllëzë, e pastaj ndalonte duke kthyer fytyrën nga shoqet e ashtu duke buzëqeshur, dukej si sorkadhe mali. Fytyra i shndriste nga dielli korrikut që ngrihej mbi qiellin blu e me atë pamje, dukej si peri e zbritur nga parajsa e zotit. Nuk mbante në duar byzylyk, as varëse floriri a argjendi, vetëm dy vathë të vegjël me gurë rubini ngjyrë blu, ashtu si të gjitha shoqet e sajë. Ishte shqiptarja Sevasti Qiriazi.
Vajzat ju afruan shkollës dhe emocionet u shtuan. Drejtori kolegjit dhe pedagogët, kishin dalë në oborr e bisedonin ulët me njeri tjetrin. Vajzat lexonin në fytyrat e tyre brengën e ndarjes dhe filluan të përloten. Do të ndaheshin përjetë nga ata edukatore e edukatorë të dashura, që katër vjet luftonin krahë për krahë, në luftën e vështirë të dijes e do të shkonin në vise të largëta të perandorisë, për mos u parë më me njeri-tjetrin. Por drejtori Eliot Spencer, duke parë dëshpërimin e të gjithëve e duke e mposhtur atë, tha me buzëqeshje:
-“Afrohuni t’u përqafojmë pëllumbesha’ se ju na keni nderuar ne dhe ne prandaj ju duam shumë”. Vajzat e trupi pedagogjik u bënë një dhe përqafoheshin siç përqafohen fëmijët me prindërit e tyre të dashur. Ashtu së bashku u futën në sallën e madhe të shfaqjeve teatrale, që ishte përgatitur për festë nga drejtoria e kolegjit. Zëvendësia e drejtorit, Anna Triks, u ngjit në skenën e teatrit me perde mëndafshi të kuqe, që ndrinin nga llambadarët e vendosur në të dy anët. Me emocion ju drejtua të gjithë pjesëmarrësve me këto fjalë: – “Të dashura vajza! Të nderuar kolegë! Jam shumë e emocionuar, po do tu flas me fjalë zemre. Fjalimin e lashë në çantë, se mu duk i thatë me fjalët që zgjodha për ju. Ju meritoni shumë më shumë respekt e mirënjohje nxënëse e pedagogë. Lum si ju moj vajza, që mbaruat të gjitha suksesshëm kolegjin e na nderuat ne, familjet tuaja e vendet tuaj. Lum si ne për ju të dashura nxënëse. Ne, pedagoget tuaj ndjejmë krenari që puna jonë me ju, arriti këtë fitore si bekim nga zoti. Ju urojmë njëzëri shëndet e suksese në vendet tuaja për përhapjen e diturisë.
Ju tashmë jeni të lira për të bërë ç’do gjë, që ju pëlqen se kini zgjuarsinë për të dëgjuar, gjykimin për të dalluar, shpirtin për të ndjerë, ndërgjegjen për të peshuar çdo gjë. Ju tashmë e dini se çdo e keqe është e ndaluar. Veset e veprimet e padrejta, mos besnikëritë, dinakëritë janë të botës së ndyrë. Mos i afroni ato. Largojini nga ju e familjarët tuaj dhe pastroni shoqërinë e kombeve tuaj prej tyre. Jini misionare tani. Zoti qoftë me ju”!
Emocione pafund për të gjithë. Sevastia jonë shikonte turbull mësuesen e gjuhës angleze, që zbriste shkallët e skenës, sepse sytë i kisht plot me lot. Vazhdoi koktej rreth dy orë e drejtori Spencer, tha se; në orën 6 mbas dite do të bëhej në atë sallë ndarja e diplomave.
Sevastia mori liri-dalje nga konvikti e doli në stacionin e pajtoneve. Vendosi të takonte në Ministrinë e arsimit, Naim Beun. Priti pak në stacion, sa erdhi pajtoni i xha Jasharit nga Erindi Gjirokastrës. Vetëm me atë ajo shkonte për vizitë në shtëpinë e Naim Beut. Hipi në pajton dhe kërkoi që xha Jashari, ta zbriste tek Ministria e Arsimit, për të takuar Naim Beun, pranë Topkapi-sarait. Ecën rrugës buzë detit, deri afër xhamisë Sulltan Ahmet e Ajo Sofisë.
Aty rruga qe bllokuar. Xha Jashari i tha se; Sulltani Hamidi II-të, vizitonte varrin e së ëmes Tirimuje. Varri i saj nga pajtoni, dukej si një vazo reçeli e madhe prej porcelani, me ca viza të ndryshme horizontale. Xha Jashari i tha: – “Moj vajzë xhani. Këta mbretërit e vezirët, kur dalën në krye, u duket vetja e madhe e bota e vogël. Vjedhin e vrasin fukaranë, por kur u vjen fundi, vdekja, bëhen besimtare. Po është vonë se atëhere, populli të humbet nam e nishan. Ti do rrosh e do më kujtosh”.
Xha Jashari ndërroi drejtim dhe në një rrugicë të dytë, arriti në Ministrinë e Arsimit. Priti sa doli Naim Beu në oborrin gjithë lule e pemë zbukuruese e u largua për të ardhur prap pas një ore aty.
Si u takua me shumë mall me mentorin e saj, Naim Beun, shkuan në një kafene aty afër dhe filluan bisedën përzemërsisht, si babai me bijën. Si e falenderoi Naimin, për gjithçka kishte bërë për futjen në atë kolegj e, kujdesin e veçantë, gjatë viteve për te Sevastia e ftoi që si prind ai të merrte pjesë në ceremoninë e marrjes së diplomës. Por Naimi, si e falenderoi, i dha lajmin e gëzuar që ai do të vinte aty si i ftuar, përfaqësueses i Ministrisë së Arsimit.
Sevastia e njoftoi se së bashku me vëllanë e sajë, Gjerasimin, kishin vendosur që në Korçë, të hapnin “Shkollën e Vashave”. Naimi i entuziazmuar i tha: “Motër, punë më të mirë e më të vyer, nuk mund të bësh për Shqipërinë e mjerë, se sa kini vendosur të bëni bashkë me vëllanë, për emancipimin e grave të vendit tonë të shkretë. Detyrat e tua tani fillojnë dhe po të jeshë besnike, këmbëngulëse dhe e vullnetshme do arrish të kryesh vepra të mëdha për kombin. (Sevasti Qiriazi, kujtime për Naim Beun)
Sevastia i tha Naimit, se dëshironte shumë të vizitonte në burg Koto Hoxhin e madh. Mendueshëm për moshën e sajë të re, Naimi i tha: – “Kjo tregon se je xhevahir për kombin, por duhet ta mendojmë mirë”.
– “E mendova gjerë e gjatë gjithë këto kohë, Naim Bej! Do të vishem si djalë e do të shkoj”.
– “Të bekoftë zoti moj vajzë! Të shkosh, të shkosh…”!
Pas një ore takimi të këndshëm me Naimin, Sevastia shkoi përsëri në konvikt me pajtonin e xha Jasharit. Në orën e caktuar për shpërndarjen e diplomave, mbërriti në kohë Naim Beu. Sevastia u lumturua sa e pa dhe zemra i rrihte fort. Kishte fatin se do të mirte nga ajo dorë e bekuar që drejtonte penën që shkroi ato mijëra vargje në gjuhën e ëmbël shqipe diplomën, e do ta bënte krenare gjithë jetën e sajë, në shërbim të kombit.
Pas ceremonisë diplomave, ajo shkoi në shtëpinë e Naimit ku do të kalonte një darkë, si në shtëpinë e sajë, që e kujtonte gjithë jetën. Të nesërmen shkoi tek shoqet e pedagogët, ku u nda përfundimisht për të vazhduar detyrën e misionares së arsimit shqiptar.
Si e siguroi Naimi lejen nga drejtori burgut, (një shqiptar nga Kosova) dhe mori garancinë e tijë, shqiptarka Sevasti Qiriazi, shkoi në burgun Jedi-Kule të katër bodrumeve. Ishte veshur si djalë e festën e kishte ngjeshur në kokë, që i mbulonte të gjithë flokët. Po, si e gjeti martirin e pavdekshëm Koto Hoxhi heroina jonë: “Një vrimë e ndyrë. Një brez i dritës nga një shteg lart më ndihmoi të dalloj një figurë të varfër. Mjerisht nuk mund të mendoja në se ai qe njeri. Një pllakë prej guri që ka shërbyer për shtrat, e një grumbull leckash ku qe ulur. Ky qe Koto! E gjithë figura e tijë intelektuale, qe e shuar. Unë pyeta veten: Është e mundur kjo që në atë mjerim e ftohtësi trupi të jetojë shpirti i Kotos, i të madhit udhërrëfyes shqiptar?
“-Tu ngjat jeta Koto”! Unë përfundimisht guxova të mërmëritjeje. Në mekje, por me forcë, i dëgjova zërin që ai pyeti:
‘Kush është ai që më flet mua?! Ai mund të jetë zë prej qielli, dërguar prej zotit, të më flas ndonjë fjalë në zemrën time të plagosur’! Ai kishte fytyrë të mjerë me të cilën unë u preka, sa që rrëketë e nxehta me shkuan poshtë mjekrës sime. Flokët e tije qenë të gjata. Mjekra e tijë e gjatë, i arrinte poshtë në mes. Rrobat e tije ishin vetëm lecka. Unë i fola me zë gati të bllokuar:
– Unë erdha, i dashur at, të të sjell ty fjalën për kurajo e të të them ty, se edhe pse ata ju kanë hedhur ju për të vuajtur këtë dënim mizor, fara që ju keni mbjellë po jep frute të mirë. Shpirti juaj jeton ne zemrën e popullit tënd’. Figura e rreckosur përgjigjet: Po! Ata kanë lidhur me zinxhirë trupin tim, por shpirti im është i lire. Ai është i lirë e s’ka torturë që mund të më pengojë që të bërtasë. Jo! Shqipëria nuk do të prishet! Ajo do të jetë e bashkuar, e pavarur dhe e gëzuar. ‘Koto – me tha Sulltani, a nuk e di ti se koka jote është në dorën time’
-Po madhëri, Koka ime është në duar të Madhërisë Tuaj, por shpirti i takon perëndisë, mirëpo nderi është imi’. – ju gjegja unë. Po si erdhe e me gjete këtu moj lule Shqipërie, moj vitore pëllumbeshë! Me dhe forcë e me dhe shpresë. Më gëzove shume o ylli mëngjezit që sjell dritën. Ndenji pake dhe tha vargjet:
‘O ju djem, do më kujtoni kur të ngjallet liria!
Po ç’të be a unë i mjeri, që mu errën sytë e mia’!
Humba sytë në këtë bodrum, moj engjëllore dhe mendjen e kam tek Shqipëria, tek Lunxhëria, nga Labova e Kryqit në Lekël’.
U ndava me lotë e dëshpërim nga ai martir i kombit, me betim ne zemër se edhe unë sa te kisha frymën gjallë do ta shkrija jetën për Shqipërinë”
“Mësuesi i Popullit”, Thoma Papapano, këmbëngulte se; për këtë takim historik te “Mësueses së Popullit”, Sevasti Qiriazi me “Mësuesin e Popullit”, Koto Hoxhi, shkon kënga e më poshtme:
Pse s’dite për veten tende?
ǔhaber me ke sjell, moj vite?
Po ato dite te gëzuara, por edhe te trishtuara Sevastia kthehet ne Shqipëri dhe ne vjeshtën e atij viti, ve ne zbatim premtimin qe i dha Koto Hoxhit e Naim Frasherit, për hapjen e shkollës se vashave shqiptare ne Korçë, me të vëllanë Gjerasimin e me vonë, me motrën e saje Parashqevi Qiriazi.
Ajo hartoi dhe botoi një gramatike shqipe për vashat. Mori pjese në vitin 1908, ne Kongresin e pare e te dyte te Manastirit, per alfabetin shqip me motren e saje Parashqevine e, vellain Gjergj Qiriazin, ne kongresin e Elbasanit, kur u themelua shkolla “Normale”, me drejtor Luigj Gurakuqin, më 1909-ën.
Pastaj po ate vit me burrin e saje, gazetarin e shkrimtarin Kristo Dako dhe motren Parashqevi, shkoi ne Amerike. Aty hapi shkolla per deget e “Vatres” me veprimtare vatrane per te mesuar shqiptare qe vershuan aty si emigrante ekonomike, sidomos pas Pavaresise shqiptare.
Kristo Dakua, u aktivizua ne shoqerine “Vatra”, sa nje kohe u be edhe kryetar i saje, e botonte ne gazeten “Dielli”, artikuj me fryme patriotike. Sevastia me Parashqevine, formuan gazeten (dy javore) “Ylli Mengjezit” e organizuan organizaten e grave shqiptare, per tu emancipuar e mesuar ne shkollat e degeve te “Vatres”.
Kristo Dakua, themeloi Partine Politike Shqiptare, me 5000 antare, e cila lobonte per te drejtat shqiptare, sepse ne konferencen e Parisit, atdheu rrezikonte coptimin e metejshem. Jane lapidare fjalet e tije, ne Promemorjen derguar presidentit amerikan Ëillson, me 4 maj 1919: “Sa mund te jetoje njeriu pa mushkrine, aq mund te jetoje Shqiperia pa Vloren”! Parashqevia ishte e vetmja grua shqiptare, ne Konferencen e Parisit.
Me 1920-ën, Sevastia me familjen u kthyen ne Shqiperi dhe vazhduan punen per zhvillimin e aresimit kombetar, duke ngritur institutin “Qiriazi” ne Kamez. Patrioti Kristo Dako, vdiq me 1941-in. Ndihmuan familjarisht luften. Te dy motrat Qiriazi u kapen nga gjermanet dhe u derguan ne kampin nazist ne Denjine te Beogradit, por me mbërritjen e sovjetikeve, u liruan dhe u kthyen ne Kamez. Ne vitin 1946, shkaterohet varri i Kristo Dakos dhe eshtrat e atij patrioti te madh, u shperndane baltrave te fushes.
Motrat Qiriazi u arrestuan, por u liruan shpejt, per te mbajtur ne burg, dy djemte e Sevastise, njeri vdiq ne burg pak muaj pas arrestimit, ndersa i vogli, vdiq me 1949-ën ne burg, duke thene se vrau vehten. Pak dite me vonë se t’i vdiste djali i vogel’ Sevastia mbylli syte, si Jezu Krishti’ ne Golgotha.
Ajo vdiq e martirizuar shpirterisht, por ka mbetur ne zemrat e popullit te saje, ashtu si ajo i tha martirit Koto Hoxhi. Me hipokrizi regjimi komunist i Enver Hoxhës, e dekoroi martiren me titullin: “Mesuese e Popullit”, në vitin 1961, por ajo nuk kishte nevoje per te, se e kishte edhe pa e marre e, meritonte shume nderim nga cdo shqiptar e shqiptare, qe i vlon ne deje gjak shqiptari. Memorie.al/ KultPlus.com
RLIOF është duke shpalosë programin e edicionit të sivjetmë, dhe në kuadër të këtij edicioni do të prezantohet edhe një ekspozitë që ka për qëllim ruajtjen e natyrës, shkruan KultPlus.
Kjo ekspozitë do të prezantohet në Galerinë e Fakultetit të Arteve dhe njoftimin e plotë mbi këtë ekspozitë mund ta lexoni më poshtë.
Rrnofsh sa malet!
Ç’të mbjellësh do të korrësh. “Kultura jonë e përçmon botën.” shkruan Michel Serres duke ju drejtuar qytetërimit perëndimor në veprën e tij të mirënjohur “Kontrata Natyrore”. Në të vërtetë, për shekuj me rradhë, natyra është përdorur si një burim i pashtershëm përfitimi ose si pronë për tu zaptuar dhe për tu këmbyer pastaj sërisht për përfitime. Pasojat nga kjo, shterimi i burimeve të ujit, tokat e ndotura, specie të florës dhe faunës që po zhduken, formësojnë jetën tonë. Bimët dhe kafshët kanë mbetur pothuajse pa frymë në hapësirat urbane të Kosovës. Shumica e peizazheve të bukura të natyrës së egër, janë të ndotura nga mbetjet plastike dhe mbeturinat. Po në këto territore, ka një sërë bimësh endemike si, Solenantë Krasniqi (solenanthus krasniqii) ose çaji i malit (sideritis scardica), të cilat janë në rrezik zhdukje për shkak të veprimtarisë njerëzore dhe zjarreve, përpara se për to, të mblidhen mjaftueshëm të dhëna për database-t botërore.
Çfarë mund të propozojnë praktikat artistike për të ndryshuar këtë prespektivë të zymtë? Imagjinata e nxitur nga pikturat e peizazhit si gjini, mund të na frymëzojë të lidhemi me gjallesat përtej njerëzores nga të cilat rrethohemi dhe të mos nënçmojmë rëndësinë e tyre. Që në lashtësi, pikturat e peizazhit kanë ndikuar fort në mënyrën se si njerëzit vëzhgojnë, lidhen, përvetësojnë dhe imagjinojnë tokën. Qasjet e ndryshme të peizazhit Kosovar, të paraqitura në “Rrnofsh sa malet”, na zbulojnë përjetime herë të grysura e herë shumëngjyrëshe, të provokuara nga këto pamje. Shumë male të Kosovës vazhdojnë të magjepsin artistë të brezave të ndryshëm. Por mbi të gjitha, këto vizione artistike nxjerrin në pah atë çfarë duhet të kultivohet në të ardhmen, një kulturë që vlerëson bashkëjetesën e botës me të gjitha të mirat e saj. Prandaj, ekspozita jonë e Festivalit RLIOF, me tematikën “Opera për Liri” – duke mbështetur betejën e mbrojtjes së mjedisit krahas zgjidhjes së shumë konflikteve njerëzore – vjen me uratën, Rrnofsh sa malet!/ KultPlus.com
Evropa mesdhetare është destinacioni i preferuar për miliona amerikanë. I famshëm për ujërat e tij kristal të pastër, fshatrat piktoreske bregdetare dhe vendet tepër të lashta, rajoni po përgatitet për një rritje rekord të turizmit këtë sezon, shkruan “The Travel of Path”.
Sado e çuditshme që të tingëllojë, një nga pikat turistike më të bukura të notit në Mesdhe, e cila kohët e fundit është quajtur “Maldivet e Evropës”, po tërheq një numer të madh vizitorësh.
Nuk po flasim për Bregun Dalmat të Kroacisë, për Malin e Zi, as për ndonjë nga ishujt grekë, por për Ksamilin, në Shqipërinë jashtëzakonisht të nënvlerësuar, i cili duhet të jetë me patjetër në listën tuaj të udhëtimeve.
“Maldivet e Evropës” një vend i nënvlerësuar ballkanik
“Maldivet e Evropës”, Ksamili është një qytet i vogël me plazh në Shqipërinë e Jugut, në një brez bregdetar të quajtur zakonisht Riviera Shqiptare, që shtrihet në detin Jon me ngjyrë bruz dhe larg ishullit grek të Korfuzit. Pas pandemisë, Shqipëria është bërë e njohur si një nga vendet e ngrohta me diell, më të modës në Evropë për shkak të natyrës mahnitëse dhe pasurisë kulturore.
Por, turistët që mbërrijnë në aeroportin e Tiranës, më i madhi në vend, shpesh zhgënjehen kur nuk marrin menjëherë Vibe-n e “Maldives” që kishin pritur: Ata duhet të bëjnë një udhëtim të shkurtër në Durrës, porti më i afërt me Tiranën, dhe një vizitë në plazhin e pazhvilluar, ku deti është gri dhe plazhet me guralecë.
Për të përjetuar hijeshinë bregdetare të Shqipërisë, duhet të shkoni në Jug.
Udhëtimi i gjatë në Jug drejt parajsës
Kryeqyteti shqiptar dhe porti i tij shoqërues janë të mbushur me monumente të epokës komuniste dhe megjithëse ato krijojnë një pushim emocionues në qytet, Tirana ose Durrësi ekzistojnë në një mbretëri krejtësisht të ndryshme nga ajo e bregdetit jugor shqiptar.
Mënyra më e lehtë për të udhëtuar në Shqipëri është marrja me qira e një makine, pasi autobusët ndër-bashkiakë rregullisht nuk qarkullojnë në kohë dhe shërbimi i trenave midis qyteteve është inekzistent, gjë që e bën misionin e arritjes në “Maldivet Evropiane” pak më të komplikuar.
Duke ecur përgjatë bregdetit të thyer shqiptar në një shteg rrugor që përshkon rezervat subtropikale, luginat e thella dhe fshatrat buzë plazhit, do të përballeni me pamje mahnitëse të deteve të kaltra Adriatik dhe Jon, ndoshta detet më të bukura të vogla që përbëjnë një pjesë të Mesdheut më të gjerë.
Distanca më e shkurtër mes Tiranës, ku aeroporti kryesor ndërkombëtar, është Saranda, qyteti më i madh në Shqipërinë Jugore, është vetëm 4 orë e 55 minuta.
Këtu detet janë tashmë të pastra dhe të lulëzuara, si dhe ofrojnë tragete të përditshme që nisen për në Korfuz, Greqi. 14 km larg Sarandës, përgjatë rrugës SH81, ndodhet një qytet shumë më tërheqës të pazakontë, që do të bëhet gjëja tjetër e madhe e Mesdheut.
Ksamili
Ksamili është një fshat punëtorësh bregdetar i ndërtuar në vitet e komunizmit, kur Shqipëria ishte në diktaturë, jashtë kufijve bashkiakë të Sarandës dhe drejt rrugës për në Butrint, me qëllimin e vetëm për të nxitur prodhimin e vajit të ullirit dhe mandarinës.
Me një popullsi prej më pak se 10.000 banorë, ai ka bërë një rrugë të gjatë që atëherë, duke e kthyer fokusin te turizmi, i cili ka vazhduar të rritet me një ritëm të shpejtë që nga rivendosja e demokracisë në Shqipëri dhe tani është një arratisje shumë e përballueshme, idilike me diell, për të cilën shumica e amerikanëve nuk janë plotësisht të vetëdijshëm.
Me plazhet e bardha, atmosferën e qetë dhe detet e kristalta, është e lehtë të kuptosh pse do të kishte lindur një krahasim me Maldivet. Ksamili është në thelb një vend relaksi, me vetëm një pjesë të vogël të akomodimeve turistike, AirBnB-ve dhe hoteleve për të plotësuar kërkesat.
Nuk do të gjeni resorte ultraluksoze, hotele gjithëpërfshirëse ose ato komunitete të frikshme të emigrantëve, të njohur për rritjen e çmimeve.
Në fakt, nuk ka prona me pesë yje të listuara në Booking.com, duke e bërë këtë një nga vendet e fundit të plazhit të mbijetuar të Evropës që nuk është shfrytëzuar ende nga markat luksoze.
Tepër e përballueshme
Disa nga hotelet më të shtrenjta në zonë, si Hotel Livia ose Hotel Piramida, mirëpresin mysafirë me tarifa respektivisht prej vetëm 84 dollarësh dhe 135 dollarë amerikanë në natë, një çmim i përballueshëm për sezonin e lartë turistik, ndërkohë që ka shumë vila të izoluara dhe apartamente buzë detit në qendër të qytetit për 66 dollarë amerikanë në natë.
Për të bërë një krahasim, tarifat e natës për prona të ngjashme në Oia, një nga vendbanimet më të mëdha në ishullin grek të Santorinit, fillojnë nga 221 dollarë amerikanë për datat e gushtit në të njëjtën platformë rezervimi, megjithëse mund të shkojnë deri në në 7,903 dollarë amerikanë (për një vilë private me pishinë).
Ishulli Balearik i Mallorca-s në Spanjë ofron një dhomë dyshe në një hotel “të mire” me mëngjes deri në 215 dollarë amerikanë në natë.
Duke qëndruar në Ksamil, ju mund të shijoni lehtësira të ngjashme me një çmim shumë më të lirë.
Nëse jeni një entuziast i kulturës, jeni gjithashtu me fat, pasi shumica e atraksioneve historike në afërsi janë ose të lira për t’u vizituar ose kanë një “tarifë hyrjeje” simbolike.
Duke vizituar rrënojat e lashta greko-romake të Butrintit, do të shihni një teatër romak të ruajtur mirë dhe ndërtesa të shumta nga periudha helene që janë ende në këmbë, dhe do të paguani vetëm 10,55 dollarë amerikanë.
Në të njëjtën kohë, Kalaja e Lëkurësit, një kështjellë mesjetare e ngritur në maje të një kodre, me një restorant me pamje nga Saranda, Ksamili dhe Riviera më gjerë, është falas për vizitorët.
Nuk do të gjeni një marrëveshje më të mirë pushimesh se Riviera Shqiptare askund në Mesdhe.
Por, pse Ksamili është kaq i lirë dhe i pa vizituar nëse është kaq i mrekullueshëm, mund të pyesni veten?
Ndryshe nga Greqia apo Spanja, apo ndonjë fuqi e madhe mesdhetare, Shqipëria nuk është as në Bashkimin Evropian dhe as në Eurozonë, gjë që e bën atë dukshëm më pak të zhvilluar se homologët e saj.
Turizmi në Shqipëri gjithashtu nuk kishte nisur mirë në fillim të viteve 2000, pas një recesioni të thellë ekonomik, në fund të viteve ’90 dhe trashëgimisë së viteve komuniste, që kishte rezultuar në një mungesë të madhe të vendit të infrastrukturës së rëndësishme, apo asaj turistike, deri vonë.
Për shembull, Shqipëria e Jugut nuk ka as një aeroport ndërkombëtar dhe qendra e vetme kryesore e vendit në përdorim është në Tiranë, kryeqyteti i brendshëm, katër deri në pesë orë me makinë në veri.
Derisa planet për ndërtimin e një aeroporti dytësor në bregdet janë duke u zhvilluar, do të kalojnë disa vite derisa të funksionojë e gjitha.
Kjo do të thotë se perlat e bukura dhe të paprishura të bregdetit si Ksamili do të qëndrojnë të mbrojtura nga turizmi për një kohë të gjatë, megjithëse padyshim që po bëhet më në trend.
Këtë vit, Ksamili u rendit si vendi i dytë më i kërkuar për pushime në AirBnB në mbarë botën, kështu që sekreti duket se është zbuluar; megjithatë, është më e vështirë për të arritur dhe shumica e pushuesve, veçanërisht amerikanët që fluturojnë përtej pellgut, priren të favorizojnë më shumë destinacione “tradicionale” ku mund të fluturojnë drejtpërdrejt, ose që nuk do të përfshinin udhëtime të gjata dhe të komplikuara.
Ksamili mund të jetë gati të bëhet pika e ardhshme e nxehtë e Mesdheut, por ekonomia e pafavorshme e Shqipërisë dhe përpjekjet më pak se mbresëlënëse për të zhvilluar turizmin në nivel lokal, mund të pengojnë turizmin masiv për më shumë vite./abcnews.al/ KultPlus.com
1- Shqiptari prej natyre është kotësidashës, plot vanitet dhe egoizëm. Nuk i pëlqen kurrë të shohë dhe të njohë fajin dhe të metën e tij: i pëlqen kurdoherë të ngarkojë një tjetër.
2- Shqiptarët, megjithëse në pjesën më të madhe myslimanë, nuk e kanë konsideruar veten kurrë turq. Në të kundërtën, ata kishin një nocion të qartë për individualitetin e tyre dhe një hendek i thellë i pengonte ata të ngatërroheshin me racën e pushtuesve.
3- Kur merr një detyrë, ki disiplinë e durim. Shqiptarin e ka prishur mungesa e disiplinës dhe zjarri i padurimit.
4- Shqiptarin e ka prishur mosbindja dhe jo bindja. Nis ti më parë të japësh shembullin e bindjes jo të verbër.
5- Hiqe veten si pak të mençur dhe pak të ditur. Mendjemadhësia na ka çmendur gjer më sot.
6- Duhet të kemi kurajo të themi të vërtetën, të bardhës ti themi të bardhë dhe të zezës- të zezë.
7- Mos e qorto dhe mos e shaj shqiptarin për fajin që ka bërë, se ajo është mënyra më e fortë që ta bësh të këmbëngulë në atë faj. Merre me të mirë dhe shiko ta bindësh, pa pasur as pamjen e të dhënit këshillë.
8- Shqiptari, duke mos qenë i mësuar me jetë politike, dua të them, duke mos pasur gjer më sot shtet, qeveri dhe independencë, s’ka kuptuar dot akoma barrën, detyrat dhe përgjegjësitë që rrjedhin nga një jetë indipendente.
9- Patrikularizma, lokalizma dhe ekskluzivizma tek shqiptari rrëfehen me atë mani që ka secilido të marrë emrin e fshatit ose të qytetit si emër familjeje. Kur piqen dy shqiptarë, pas gëzimit të parë, pyetja esenciale është: nga të kemi zotëri?
10 – Shumë herë ideali për shqiptarin është të qenët i zoti, me çdo mënyrë që të jetë. Pa dyshim, duke pasur horizontin të ngushtë, nuk mund të kërkojë veç sukseset e lehta.
11- Vetëm një proverb të mirë di: ”Trimi i mirë me shokë shumë”. Por kur mendoj fjalën e Ali Pashës: dy shqiptarë janë shumë! Atëherë kam dëshirë ta kthej proverbin: ”Trimi i mirë me shokë…pak!”
12- Shpëtimi i Shqipërisë do të vijë me anë të vetes tonë. /KultPlus.com
️
Bardha Neziri
