Shkrimtari Binak Kelmendi së fundi ka publikuar librin e tij më të ri të titulluar “Jeta ime”, libër që është publikuar nga Pen Qendra e Kosovës, shkruan KultPlus.
Libri është me poezi dhe për redaktor ka shkrimtarin Sali Bashota. Ky libër është mbështetë nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte.
Binak Kelmendi është shkrimtar, përkthyes dhe publicist, dhe në karrierën e tij letrare ka botuar romane dhe përmbledhje me poezi, ku për romanin “Portat e Pejës” është vlerësuar edhe me çmimin “Rexhai Surroi”.
Binak Kelmendi, aktualisht është kryetar i PEN Qendrës së Kosovës./ KultPlus.com
“Përtej barrierave-Gjithëpërfshirja në Kulturë dhe Art” ishte paneli në ditën e tretë të FEMART 12 ku diskutimi u përqendrua në mënyrat se si mund të krijohen hapësira artistike dhe kulturore më gjithëpërfshirëse, duke kapërcyer barrierat që shpesh pengojnë pjesëmarrjen e plotë.
Në këtë panel diskutimi morën pjesë: Jehona Shyti, drejtoreshë e Departamentit të Kulturës në MKRS, Kushtrim Sheremeti, drejtor i Teatrit Kombëtar të Kosovës, Elvana Shala, Ambasadore e Vullnetit të Mirë dhe Mimozë Musliu, pjesë e ArtPolis, e cila prezantoi edhe manualin me udhëzimet për gjithëpërfshirje për personat me shikim të dobët dhe persona të verbër në aktivitete dhe institucione kulturore, panel që u moderua nga Ardianë Pajaziti, drejtoreshë e KultPlus.
Me një panel fantastik, të cilët kanë ndarë praktika të mira dhe strategji që promovojnë një qasje të hapur dhe të barabartë për të gjithë, ky diskutim është frymëzuar nga manuali për qasje të personave të verbër dhe me shikim të dobësuar në ngjarje kulturore.
Vëmendje të veçantë kishte rëndësia e përfshirjes së të gjithë individëve, pavarësisht prejardhjes, aftësive apo përvojave, në botën e kulturës dhe artit.
Dita III në FEMART 12 vazhdon edhe me shumë aktivitete të tjera/ KultPlus.com
“Shtëpia e verdhë” është romani më i fundit i shkrimtarit Bashkim Hoxha që do të prezantohet para audiencës së Prishtinës.
Romani “Shtëpia e verdhë” është botuar nga Shtëpia Botuese “Bard Books”, kurse promovimi i këtij romani do të bëhet më 1 tetor, në ora 17:00 në Librarinë “Dukagjini” në Prishtinë./ KultPlus.com
Muzeu i Mitrovicës shënoi një ngjarje të rëndësishme duke lansuar qasjen për personat e verbër, me përkthim të narrativave të ekspozitave në alfabetin Braille, si dhe me përkthim të dy guidave në gjuhët shqipe dhe serbe, po ashtu në alfabetin Braille.
Drejtori i Drejtorisë për Kulturë, Rini dhe Sport, Fahri Jashari, u shpreh se “kjo është një ditë historike për kulturën dhe gjithë qytetarët e Mitrovicës”, duke theksuar rëndësinë e përfshirjes së komunitetit të verbër në muze. Ndërsa Kryetari i Shoqatës së të Verbërve të Kosovës, Daut Tishaku, u shpreh i emocionuar, duke thënë se “jemi shumë të gëzuar që Muzeu i Mitrovicës është muzeu më i qasshëm për komunitetin e të verbërve në Kosovë.”
Drejtoresha e Muzeut, Nora Prekazi, falënderoi Rrjetin e Muzeve Ballkanik, Fondacionin Dhemetra, dhe Drejtorinë për Kulturë, Rini dhe Sport për mbështetjen e tyre në krijimin e kësaj qasjeje dhe për organizimin e këtij aktiviteti të rëndësishëm, që u mbajt në kuadër të Javës së Trashëgimisë Evropiane. Ajo u shpreh se “Muzeu i Mitrovicës është i gjithë komuniteteve të Kosovës.”
Në këtë aktivitet ishin të pranishëm Shoqata e të Verbërve të Prishtinës, Mitrovicës Jug dhe Mitrovicës Veri. Po ashtu, në kuadër të kësaj ngjarjeje, u organizua një punëtori së bashku me Qendrën Burimore “Xheladin Deda” nga Peja.
Ky aktivitet ishte pjesë e projektit “Touching Heritage of Museum of Mitrovica,” përkrahur nga Rrjeti i Muzeve Ballkanik, Fondacioni Dhemetra dhe Drejtoria për Kulturë, Rini dhe Sport./ KultPlus.com
Është publikuar kënga më e re nga Genc Salihu, këngë që është paraqitë edhe nëpërmjet videoklipit.
Kënga e titulluar “Ti nuk je normal” është realizuar me tekst dhe muzikë të Genc Salihut, përderisa kjo këngë ka një tekst shumë të veçantë.
KultPlus ju sjell edhe tekstin dhe videoklilin e këtij projekti muzikor.
Lamsh e ke gjetë, lamsh e ke lanë Duhet me ecë veç për me mbetë n’kambë Frikë në sytë e tu, ka Frikë në sytë e tu.
Lotë për t’kaluemen asnji pikë Re të përçarta përmbi Prishtinë Nesër vijnë me t’marrë n’krahë Leji le t’vijnë me t’marrë.
Ti nuk je normal, bre çike Gojën mjaltë e fjalën thikë Ti nuk je normal, bre çikë Ti nuk je normal.
Ti nuk je normal, bre çikë Tu’e mshele gojën ke përbi Kalle kejt, tash, mos ta ndinë Ti nuk je normal.
Me qenë i ambël sikur ti Isha nisë luleve pa mend M’e pasë nji andërr sikur ti Kishin me m’vra kurrë pa m’përmend.
Lavd e nam Kokën naltë dhe lavd e nam Kupat mbrapa që i lamë Shkrihen sikur ar Posedime n’varr.
O, a t’nxen në kto kpucë t’ngushta që i ke mbathë? Për me lëvizë shpejt e larg duhet Me u drejtu e mos me ecë në rrathë Kurrë mos u dorëzofsh Kurrë mos u dorëzofsh.
Ti nuk je normal, bre çike Gojën mjaltë e fjalën thikë Ti nuk je normal, bre çikë Ti nuk je normal.
Ti nuk je normal, bre çikë Tu’e mshele gojën ke përbi Kalle kejt, tash, mos ta ndinë Ti nuk je normal.
Me qenë i ambël sikur ti Isha nisë luleve pa mend M’e pasë nji andërr sikur ti Kishin me m’vra kurrë pa m’përmend./ KultPlus.com
Në mesditën e së enjtes, në ambientet e Bibliotekës “Hivzi Sulejmani” në Prishtinë, u bë promovimi i librit “Arti i bashkëbisedimit” (Avni Spahiu publicist, diplomat, përkthyes), i autorit Sali Bashota, organizuar nga Biblioteka “Hivzi Sulejmani” dhe Botimet REA.
Në këtë ngjarje morën pjesë personalitete të shquara shqiptare si ish-presidenti i Republikës së Kosovës z. Fatmir Sejdiu, drejtoresha e Drejtorisë së Kulturës në Komunën e Prishtinës znj. Sibel Halimi, Don Lush Gjergji, gazetarë, shkrimtarë, profesorë, ish-deputetë të Parlamentit të Kosovës, studentë e dashamirës të librit.
Fjalën e rastit e mbajti, Naime Beqiraj, drejtoreshë e Bibliotekës “Hivzi Sulejmani”, në Prishtinë, e cila ndër të tjera, tha: “Azem Shkreli e kishte thënë në një intervistë e disa herë edhe në mesin e miqve se botimi i një libri të mirë është festë për autorin e për lexuesit. Edhe libri të cilin po e përurojmë sot para jush, ne si institucion, është festë sepse është libër i rrallë, ashtu siç është i rrallë edhe protagonisti i veprës. Ende pa u publikuar libri “Arti i bashkëbisedimit”, ne si bibliotekë kishim menduar se si ta organizojmë promovimin e këtij libri, botuar nga shtëpia botuese REA që udhëhiqet nga një vajzë e re – Rozafa Bashota. Me auditorë të zgjedhur, siç jeni ju, secili autor do të ndjehej i nderuar, Avni Spahiu apo Sir Avni, siç e quaj prej kur e njoh autorin, brezi ynë i gjimnazistëve mezi priste ta lexonte në “Rilindje” me tekstet e tij nga New Yorku e që në mbamendjen rinore na dukej shkrim ndryshe. Spahiu, lexuesin, botën intelektuale, të përkthimit e të diplomacisë e pasuroi me mendim të thellë, tekst interesant, shqipërim fantastik e urti të rrallë dhe sot po vjen në shtëpinë e tij – në bibliotekë, ku e ka vendin e nderit.”
Më tutje, drejtoresha e Bibliotekës “Hivzi Sulejmani”, shtoi: “Sir Avni, tash që në këtë libër për artin e bashkëbisedimit, të prirë nga poeti Sali Bashota, po e shpalosni jetën tuaj, mendimet tuaja, idetë e sfidat, ky libër po iu bashkohet librave tuaj të shkëlqyer që i kemi ne si bibliotekë.”
Shkrimtari Ibrahim Berisha, i cili është edhe mik i Avni Spahiut, foli për personalitetin e Avniut si publicist, diplomat dhe përkthyes, duke spikatur individualitetin e tij në shumë fusha. Berisha, ndër të tjera, konstatoi: “Pas leximit kam menduar nëse mund të jap një përgjigje përafërt të saktë: Cilit zhanër letrar- publicistik i përket libri “Arti i bashkëbisedimit”. Mbase edhe nuk është krejt e thjeshtë të përcaktohet plotësisht. Por së pari, kjo është bisedë shumështresore intelektuale, kritike, origjinale, e shkrimtarit Sali Bashota me studiuesin, përkthyesin, publicistin, diplomatin, Avni Spahiu. Është minienciklopedi. Për këtë dilemë kam gjetur prehje përgjigjeje në fjalinë e Ralph Waldo Emersonit: “Miku është një person para të cilit mund të jem i sinqertë dhe të mendoj me zë të lartë.” Në këtë rast, të sinqertë dhe me zë të lartë bashkëbisedojnë dy miq, duke shpalosur faqe të arta të jetës dhe veprës së njërit nga intelektualët më kreativ shqiptar që zë të krijojë emër që nga fundi i viteve 1970 në gazetën Rilindja dhe njëherësh edhe me përkthimet e letërsisë angleze në gjuhën shqipe dhe të letërsisë së gjuhës shqipe në gjuhë angleze në revista e libra.”
Në vijim të fjalës së tij, Ibrahim Berisha, foli për kontributin e pakursyer të Avni Spahiut në fushën e publicistikës, duke evokuar shumë kujtime nga kjo periudhë: “Nuk e thotë në libër, por dua të tregoj edhe një përgjegjësi dhe sakrificë që Avniu mori kur u bë nga kryeredaktor i “Rilindjes” – “Bujkut”, pra në Prishtinë, jo në Zvicër a Shqipëri ku kishte kushte pune komode. Pse do të pyesni? Në objektin e uzurpuar të Rilindjes, nga regjimi serb, aty ku punonin punonjësit e gazetës, nga kryeredaktori deri te punëtorët e shërbimeve, nuk kishte ngrohje. Është punuar edhe në minus 20 gradë celsius, në beton vetëm për të dalë çdo ditë gazeta, së cilës iu kishte mbyllë edhe xhirollogaria. Ishte një vuajtje e tmerrshme e të gjithë punonjësve për të nxjerrë gazetën në krye të së cilës ishte Avniu.”
Në përfundim të fjalës së tij, Berisha duke trajtuar përmbajtjen e librit “Arti i bashkëbisedimit” të autorit Sali Bashota, tha: “Ky libër tregon sa shumë ka punuar ai për të mirën e njerëzve të këtij vendi, për të gjithë ne dhe për ata që do të vijnë pas nesh. Prandaj nuk ishte rastësi që ishte nxënësi më i mirë që fitoi bursë të ndjekë shkollën në SHBA, pastaj të jetë korrespondent i gazetës “Rilindja” po në SHBA, të jetë ndër përkthyesit më të mirë të anglishtes në shqip, të jetë ndër eseistët dhe reporterët e pakrahasueshëm, kujtoj Skicat Amerikane, bartës i shumë punëve të para në QIK dhe në KMLDNJ dhe në lëvizjen për liri dhe pavarësi, kryeredaktor i gazetës nacionale “Rilindja”-“Bujku” në kohët më të vështira në vitet 1990, drejtor i RTK-së, nuk është rastësi ambasadori i parë i akredituar i shtetit të Kosovës në një vend, në SHBA. Edhe nuk është rastësi që Avniu vjen nga shpirti i njerëzve të Republikës së Kosovës, nga Drenica. Dmth, asgjë e rastësishme.”
Në vazhdim, fjalën e mori Sali Bashota, autor i librit “Arti i bashkëbisedimit”, i cili tregoi për motivin inicial për realizimin e këtij projekti. Bashota në fillim të fjalës së tij, tha: “Një ditë pranvere e javës së fundit të prillit të vitit 2022, në një takim miqësor me Avni Spahiun në restorantin “Symphony” në Prishtinë, biseduam për shumë tema, ngjarje, situata, përjetime, kujtime, por edhe për shumë çështje, fenomene e dukuri të pranishme në realitetin tonë e më gjerë. Po atë ditë, sikur m’u ngulit në mendje që të bëja një intervistë të gjatë me të dhe që të botohet si libër i veçantë nga Botimet REA.”
Duke e portretizuar shëmbëlltyrën krijuese të Avni Spahiut, Bashota ceku disa nga vlerat e personalitetit të Avni Spahiut, ku tha: “Qetësia, modestia, thjeshtësia, mendjemprehtësia e Avni Spahiut e shpërfaqnin guximin e nismës time për të shpalosur Ditarin e Jetës së tij në kohë dhe rrethana të ndryshme. Por, ishte përpjekja ime e vazhdueshme për ta realizuar idenë e komunikimit në rrugëtimin e tij nëpër vitet e lumtura, por edhe nëpër vitet e vështira, të cilat i kemi përjetuar si popull. Por, përvoja e tij e jashtëzakonshme në shumë segmente të jetës më vuri në “siklet”, për ta mbrojtur qëllimin e këtij bashkëbisedimi, se cilat pyetje do të ishin më të qëlluara që do ta shpalosnin më së miri realitetin tonë, kuptohet përbrenda rrethanave të caktuara politike, diplomatike e kulturore apo cilat pyetje do ta “ngacmonin” më shumë Avniun, për të arritur deri te njëra ndër porositë kryesore të bashkëbisedimit, duke i shpalosur një nga një ato faqe miqësie, siç thoshte Avniu, për t’i evidentuar dhe karakterizuar, sidomos marrëdhëniet me shumë vende mike të Kosovës, në mënyrë të veçantë marrëdhëniet shqiptaro-angloamerikane.”
Autor i librit “Arti i bashkëbisedimit” (Avni Spahiu publicist, diplomat dhe përkthyes), e përmbylli fjalën e tij, duke thënë: “Bashkëbisedimi me Avni Spahiun e ka magjinë e vet të frymëzimit edhe për veprimtarinë e tij në shumë drejtime. Përmbajtja dhe mesazhi i përgjigjeve të tij paraqesin sintezën e informacioneve të sistemuara me origjinalitet dhe me një invencion të rrallë kreativ, që do të ishte model për publicistët shqiptarë.
Libri “Arti i bashkëbisedimit”, i sajuar përmes pyetjeve të mia dhe përgjigjeve të tij është njëri ndër artikulimet më pasionante të Avni Spahiut që ka të bëjë me kulturën, letërsinë, diplomacinë, përkthimin, publicistikën etj. Për më tepër, ky libër me përmbajtjen dhe informacionin që ofron, gjithsesi, i ka shenjat e veta të përveçme, pikërisht me stilin, gjuhën, mjeshtërinë e rrëfimit, por edhe me përbërës të tjerë të shumtë që dëshmojnë për vlerën e mendimeve autentike dhe për pikëpamjet shumëdimensionale të Avni Spahiut. Një cilësi dhe një pasurim i mendimit shqiptar sot.”
Në fjalën e tij përshëndetëse, Fatmir Sejdiu, ish-presidenti i Republikës së Kosovës, foli për personalitetin e Avni Spahiut si diplomat, të cilin e kishte dekretuar si Ambasadorin e parë të Republikës së Kosovës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ndër të tjera, Sejdiu e karakterizoi personalitetin e Avni Spahiut me këto fjalë: “Avniu është një personalitet unikat, i urtë me fjalë të fortë, i qetë me dinamizëm në punë dhe elemente të tjera të cilat praktikisht e bëjnë personalitetin e tij të pandalur në misionin që ka pasë”. Gjithashtu, tregoi edhe për bashkëpunimin me Avni Spahiu në periudhën kur të dy ishin gazetarë.
Në vazhdim, në fjalën e tij përshëndetëse Don Lush Gjergji foli për kontributin e Avni Spahiut në shumë fusha duke filluar nga Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut, pastaj si diplomat, përkthyes, humanist dhe njeri që ka kontribuar në periudha të ndryshmë për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës.
Në këtë aktivitet promovues, drejtoresha e Drejtorisë së Kulturës në Komunën e Prishtinës, Sibel Halimi, tha: “Jam e privilegjuar që në cilësinë e Drejtoreshës së Kulturës së kryeqytetit të Kosovës të mund të ndajë këtë mirënjohje për z. Avni Spahiun në këtë ditë përurimi të librit “Arti i bashkëbisedimit”, me motivacion: “Avni Spahiut për punën e tij të shkëlqyer si përkthyes letrar, si publicist dhe diplomat”.
Në vazhdim të fjalës së saj, drejtoresha Halimi, theksoi se: “Avni Spahiun, e kemi shembull të shkëlqyer të publicistit kreativ, të përkthyesit të mrekullueshëm nga gjuha angleze në gjuhën shqipe dhe anasjelltas me rreth 30 libra të shquara. Z. Spahiu letërsinë angleze dhe amerikane na e ka kthyer në shqip aq bukur, ashtu siç na ka përfaqësuar si Kosovë aq denjësisht si diplomat nga Uashingtoni, në Azi e Europë. Si korrespondent i “Rilindjes” nga SHBA, si ambasador i parë i Republikës së Kosovës në shtetin amerikan, Avniu ka dhënë kontribut të pakrahasueshëm për miqësinë e përjetshme shqiptaro-amerikane. Si publicist e drejtues mediash, Avni Spahiu është shquar me mendimin eksplicit e vazhdon të drejtojë edhe sot revistën letrare “PEN Kosova” – njëra nga më të mirat në hapësirën letrare dhe kulturore shqiptare.”
Në fund, protagonisti i këtij promovimi Avni Spahiu falënderoi të gjithë pjesëmarrësit, panelistët, botuesen dhe te gjithë ata që kanë kontribuar për realizimin e këtij libri, ku ndër të tjera, e vlerësoi në mënyrë të veçantë autorin e librit Sali Bashota.
Promovimi i këtij libri ishte një ngjarje e veçantë kulturore në kryeqytetin e Republikës së Kosovës./ KultPlus.com
Artisti bashkëkohor Sislej Xhafa do të prezantohet me një performancë në Preshevë, i cili në bashkëpunim me Shoqatën Beyond të Preshevës do të prezantojnë Teatrin e Pjesës së Padukshme të Hënës, ku edhe do të paraqitet “Spageti i Mesnatës në Pritje të Lules”, shkruan KultPlus.
Teatri i Pjesës së Padukshme të Hënës fton publikun në një seri performansash dhe punëtorive të përkushtuara për të eksploruar dhe zbuluar thellësitë e fshehura të Preshevës dhe Bujanocit, përmes një qasjeje unike dhe të ndërlikuar ndaj artit dhe kulturës.
Kjo performancë do të mbahet prej 14 deri më 18 tetor. / KultPlus.com
Profesoresha Sala Ahmetaj ka dhuruar disa nga titujt e veprave të saj për bibliotekën e Institutit Albanologjik të Prishtinës, dhe për këtë iniciativë është bërë e ditur nga Instituti Albanologjik i Prishtinës.
“Profesoresha e nderuar dhe linguistja e njohur, Prof. Dr. Sala Ahmetaj, ka dhuruar disa tituj të veprave të saj për bibliotekën e Institutit Albanologjik-Prishtinë.
Instituti ynë dhe biblioteka e tij është më e begatshme me veprat e një studiuese doajene të çështjeve të gjuhës shqipe, sikurse profesoresha Ahmetaj.
Në vizitën e saj në bibliotekën e institutit tonë, profesoreshë Ahmetaj u mirëprit nga znj. Meliza Krasniqi, bashkëpunëtore e lartë shkencore në IA dhe znj. Kosovare Krasniqi, bibliotekare në IA.
Faleminderit shumë, profesoreshë Sala Ahmetaj!”, thuhet në njoftim./ KultPlus.com
Së fundi është botuar libri ”Masakrat në Kosovë 1998-1999”, botuar nga Admovere dhe Integra, libër që është prezantuar në tri gjuhë: shqip, sërbisht e anglisht, e që autori Shkëlzen Gashi ka arritë të përfshijë 200 fotografi të fotografëve më të njohur.
Autori Shkëlzen Gashi ka njoftuar se shkrimtari i njohur serb Dejan Tiago-Stankovic, i cili në këtë libër është përfshirë në cilësinë e redaktorit për tekstin në gjuhën serbe ka publikuar një shkrim për magazinën e njohur serbe “NIN”, të titulluar ‘Çfarë hajri ka prej rrenave?’.
KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e plotë të Gashit për shkrimin Dejan Tiago-Stankovic
Shkrimtari i njohur sërb Dejan Tiago-Stankovic, redaktor i tekstit sërbisht në librin ‘Masakrat në Kosovë 1998-1999’, në magazinën sërbe NIN botoi një shkrim për librin ‘Masakrat në Kosovë 1998-1999’, të titulluar ‘Çfarë hajri ka prej rrenave?’:
«Pranova punën e redaktimit të një përkthimi, por kësi hovi më mbeti në fyt sepse m’u desh të lexoja rrëfime të vërteta frike e tmerri. Katalog të krimeve në masë. Rrëfime tronditëse për gjakderdhjet, zjarrvëniet, plaçkitjet, pleqtë e therur, talljen me viktimat, poshtërimin e të burgosurve para likuidimit, për puset plot trupa, frigoriferët e ngarkuar me gra të vdekura, fëmijë, nxënës shkolle.
Nuk i dija krejt këto. Çfarë ndodhi saktë në vitin ‘99? Nuk i dija, sepse nuk doja t’i dija.
Pse neve nuk na pëlqen e vërteta, kjo nuk i ndryshon gjërat, e vërteta është e vërtetë, ekzistojnë vendime gjykatash ndërkombëtare dhe sërbe që e vërtetojnë këtë. Ekzistojnë dëshmi të të mbijetuarve.
Shumica dërrmuese e kriminelëve nuk u gjetën e nuk u ndëshkuan. Sërbët ia fshehin vetvetes krimet në Kosovë. Kjo e vërtetë nuk ndodhet nëpër tekste, mediat mezi merren me të, filmat për të nuk depërtojnë në TV, ndaj është e dukshme se bashkë po e mbrojmë mitin për sërbët si viktima, e asnjëherë si gjakatarë. Çfarë hajri ka prej rrenave?
Edhe më fort shqetëson dijenia se ekziston një segment i tërë i shoqërisë sonë, mjaft i gjerë, që jo vetëm nuk e di këtë të vërtetë dhe nuk do ta dijë, por edhe e mohon, e tema është tabu, sikur të kishte farë betimi për heshtje mes sërbëve – kushdo që guxon ta shqiptojë këtë të vërtetë, shpallet tradhtar publikisht, vihet nën trysni të madhe, kërcënohet. Njerëzit tuten»./ KultPlus.com
Të shtunën, më 28 shtator, nga ora 13.00, në ambientet e KultPlus Caffe Gallery, do të përurohet libri i autores Fitnete Ramaj Mujaj, me titull “Persefonia”.
“Persefonia” është një dedikim zemre për dy gra të jashtëzakonshme që kanë formësuar jetën e autores Fitnete Ramaj Mujaj, nënës dhe vjehrrës së saj, të dyja tashmë të ndjera.
Ato ndanë një peng të përbashkët, dëshirën e madhe për arsimim që nuk mundën ta realizonin.
Përmes këtij libri, autorja sjellë në pah forcën e heshtur të gruas, luftën e saj të fshehur për dijen, të shprehur në mënyrë metaforike përmes titullit të librit “ PERSEFONIA” Persefonia ishin ato. Persefonia jemi ne. Persefonia do të jeni edhe ju, të gjitha gratë që kërkoni të ngriheni mbi sfidat e jetës dhe të mbështesni njëra-tjetrën në përpjekjet tuaja, përcjell autorja përmes këtij libri.
Bashkohuni me ne në këtë udhëtim emocional, të pasur me ndjenja dhe reflektime për fuqinë e grave në çdo epokë./ KultPlus.com
Ekspozita “Ura Kulture: Dialog Artistik Kosovë- Greqi” që u hap në mbrëmjen e së premtes në Selanik të Greqisë, përkatësisht në Gallery Myro Selanik kishte mbledhur artadashës të shumtë shqiptarë e grek, të cilët shijuan për së afërmi punimet e rreth 30 artistëve shqiptarë që kishte përmbledhë Expoart. 40, përkatësisht artistja Majlinda Kelmendi, shkruan KultPlus.
Veprat e artistëve pjesëmarrës, sikurse edhe organizatori u vlerësuan nga të pranishmit, projekt që kishte për qëllim edhe bashkëpunimin mes kulturave të shqiptarëve dhe atyre greke.
Kjo ekspozitë është mbështetë nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës në Kosovë, kurse kjo ekspozitë do të vazhdojë të qëndrojë e hapur deri më 28 të këtij muaji./ KultPlus.com
Këngëtarja Adelina Emini sapo ka publikuar projektin më të ri muzikor. Kënga titullohet “Lamtumira” dhe është realizuar me tekst të Lindon Berisha e me muzikë të Florent Boshnjakut.
Ky projekt muzikor tashmë është publikuar edhe me videoklip./ KultPlus.com
Në kujtesën e nënës kthehet përditë shiriti filmik. Mungon një letërnjoftim. Ku e keni fshehur? Këtu, këtu është djali, po është i vogël dhe nuk ka letërnjoftim. Sille këtu! Djali është duke fjetur, duke ëndërruar, ndërsa hapat e nënës afrohen dhe ia prishin gjumin, ia prishin ëndrrat. Vetë ai është ëndrra e nënës, është plani i saj. Ai do të rritet, do të shkollohet, do të martohet, do ta njohë bota dhe do të krenohet nëna. Evlad, Mond, zgjohu! Çohu! Po të thërra-sin. Shokët? Jo, jo. Vëllezërit? jo, jo. Babi jo, jo. Kush, mam? Ata, ata… i vjen të thotë fjalën më të rëndë për ta, por shikon andej ku presin me padurim ata, dhe u buzëqesh nga halli. Ata, ata… milicët. Djali zverdhet. Fërkon sytë. Sheh mamin, sheh milicët. Sheh vëllezërit dhe babën të arrestuar. Ngrihet në këmbë. Drejton shtatin dhe niset drejt tyre. Bashkohet me dhjetë të arrestuarit e tjerë. Është më i vogli. Askush nuk mund ta besojë se edhe atë do ta marrin. Por, milicët janë për barazi. Si i rrituri, si fëmija, janë të barabartë para qëllimit të tyre, para mjetit të tyre. Cilit qëllim? Eliminimit. Cilit mjet? Bajonetës.
Pjesë nga romani “Një fije shprese, një fije shkrepëse” nga Ag Apolloni./ KultPlus.com
Konferenca Teatrore, e mbajtur në Prishtinë, në kuadër të Festivalit “Summer Cult XI”, ka nxitur debate të forta dhe rekomandime të dobishme për gjeneratën e re të regjisorëve të rinj. Orientimi në të Ardhmen: Sfidat dhe Mundësitë për Gjeneratën e Re të Regjisorëve të Teatrit, ishte tema e edicionit të gjashtë të konferencës që organizohet çdo vit nga Cult Club. Panelistët, regjisorë, profesorë, aktorë, aktivistë të shoqërisë civile, kanë diskutuar në dy sesione për pengesat në të cilat po hasin regjisorët e teatrit në tregun e punës.
Profesoresha e Fakultetit të Arteve Eli Nura ka propozuar krijimin e një fondi të posaçëm për regjisorët e rinj. “ Krijimi i fondit lehtëson punën e regjisorëve të rinj”, ka theksuar ajo, duke potencuar edhe faktin se duhet të shtohet roli i dramaturgëve vendorë. Regjisorja Nura ka kritikuar klientelizmin aktual duke kërkuar monitorim të teatrove dhe konkurrencë të drejtë në treg.
Profesori i dramës, Arian Krasniqi, ka theksuar se situata është sfiduese për regjisorët e rinj. “Mungon hapësira për punë për regjisorët e rinj. Edhe kur fitojnë projekte individuale, ka vështirësi për realizimin e tyre, ndërsa ambienti nuk është stimulues”, u shpreh Krasniqi. Ai ka mbështetur krijimin e një fondi të ri për regjisorët e rinj, duke kërkuar më shumë hapësirë dhe promovim në teatrot e vendit
Hulumtuesi nga Instituti GAP, Besart Zhuja, i cili ka bërë një analizë të thelluar të subvencioneve të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, ka potencuar se duhet patjetër të bëhet një strategji e kulturës së pari, mbi të cilën pastaj do të rregullohej edhe mbështetja e regjisorëve të rinj. “ Nuk ka strategji të dedikuar ekskluzivisht për kulturën. Rekomandohet bashkëpunimi ministri-shoqëri civile, për të gjetur kanale financimi për artistët e rinj”, u shpreh Zhuja duke inkurajuar aplikimet në grante ndërkombëtare, sepse ka mundësi mbështetjeje. Sipas tij duhet të krijohet një sistem të dhënash për artistët, të dixhitalizohet procesi i dhënies së granteve dhe të shtohet transparenca.
Ndërsa pedagogu nga Tirana, Redion Mulla, u shpreh se krijimi i një databaze të artistëve, duhet të nisë që nga fakulteti. Ai pohoi se në Shqipëri ka fond për regjisorët e rinj, por është tepër i vogël.
Studenti i doktoratës, Artan Tmava vlerësoi se themelimi i teatrove profesionalë, është zhvillim pozitiv në Kosovë, por teatrot me politikat e veta duhet t’u bëjnë hapësirë regjisorëve të rinj. “Projektet të vlerësohen mbi bazën e platformës dhe vizionit dhe jo vetëm përvojës. Të ketë bashkëpunim regjisor i vjetër-regjisor i ri”, ka propozuar Tmava.
Regjisori Armend Zeqiri nuk i ka kursyer kritikat ndaj teatrove në Kosovë dhe MKRS-së. “Teatrot bëjnë matematika në ndarjen e projekteve, që dëmtojnë regjisorët e rinj. Aplikimet janë të komplikuara, dixhitalizimi ka dështuar në MKRS. Ka shumë vonesa në vlerësim të projekteve. Regjisorët e rinj nuk kanë ekipe punuese. Ka një mosbesim të aktorëve ndaj regjisorëve të rinj.’ Sipas Zeqirit ligjin e sponsorizimit nuk e njeh mirë MKRS dhe kërkesat refuzohen për shkak të mosdijes së zyrtarëve.
Regjisori Astrit Bytyqi në vazhdën e këtyre kritikave, pohoi se teatri kombëtar nuk krijon hapësirë për regjisorët e rinj. “Teatrot lokalë kanë matematika, ku drejtuesit bëjnë pazare për t’i siguruar vetes angazhim”, tha ai.
Regjisorja Shkurte Aliu ka adresuar vërejtje ndaj sistemit administrativ, që sipas saj krijon pengesa të mëdha. “Procedurat të çojnë drejt dështimit. Buxheti, është problemi kryesor që vonon diplomimin e studentëve të regjisë”. Sipas Aliut, shpresa është te gjeneratat e reja, edukimi i tyre për artin. Ajo ka kritikuar edhe një trend në Festivale, ku më të rëndësishme “janë bërë ndejat sesa përmbajtja e festivalit”.
Regjisori Ylber Nuredini solli përvojat nga Maqedonia e Vetiut. “Problematika në Maqedoni është e ngjashme me Kosovën. Buxheti, mbetet problemi kryesor. Ministria e kulturës në Maqedoni është denigruese, edhe pse ka edhe shqiptarë që marrin pjesë në komisionet vlerësuese”, theksoi ai. Nuredini kërkoi që artistët të vlerësojnë punën e njëri – tjetrit, sepse mungon ky vlerësim, sidomos për regjisorët e rinj.
Aktorja nga Shqipëria Suela Konjari ka vlerësuar faktin se kemi vepra kombëtare dhe regjisorët e rinj i vënë edhe më mirë se të vjetrit. “Ky forum ka rëndësi po aq sa festivali (Summer Cult XI), për të rrahur çështjet e për të zgjedhur problemet”, u shpreh Konjari.
Profesori Agim Selimi në diskutimin e tij kërkoi rrugëdalje nga qorrsokaku, ku sipas tij është edhe teatri, si krejt shoqëria. “Duhet të gjejmë mënyra si ti stimulojmë regjisorët e rinj, që janë liderët e së ardhmes. MKRS duhet të hapë konkurs vetëm për regjisorët e rinj. Teatrot gjithnjë të lënë hapësirën e rezervuar për regjisorët e rinj”, vlerësoi ai. Problem sipas Selimit, mbetet mungesa e kritikës teatrore, që ndikon në krijimin e klaneve, të cilat “e dëmtojnë më shumë se politika teatrin”. Regjisori Selimi vlerësoi lart mbajtjen e Festivali të regjisorëve të rinj “Summer Cult”.
Rekomandimet e kësaj konference, do t’i dërgohen MKRS-së nga organizata kulturore me përvojë Cult Club.
Konferenca Teatrore, është një forum vjetor i rregullt, që bashkon krijuesit, studiuesit, regjisorë, aktorë, producentë, profesorë, etj, për të shtjelluar sfidat e komunitetit teatror dhe për të rritur mbështetjen institucionale dhe partneritetin artistik.
Konferenca u organizua në kuadër të Programit Vjetor të Cult Club, që mbështetet nga MKRS. / KultPlus.com
Këtë vit do të nisë edhe një garë poetike, e që do të realizohet nëpërmjet Konkursit Mbarëkombëtar të Poezisë “Respoetica”, shkruan KultPlus.
Ky festival i poezisë do të mbahet në Prizren, e thirrja për këtë konkurs është e hapur deri më 25 shtator të këtij viti.
KultPlus më poshtë ju sjell njoftimin e plotë të organizatorëve.
Konkursi Mbarëkombëtar i Poezisë
RESPOETICA
Në kuadër të edicionit të parë të Festivalit të Poezisë RESPOETICA i cili do të mbahet gjatë muajit tetor në Prizren, ftohen krijues nga të gjitha trevat shqiptare t’i dërgojnë poezitë e tyne ma së largu deri me datë 25 shtator 2024 në e-mail adresën:
– poezia duhet të jetë e pabotueme dhe e papublikueme ma parë
– poezia patjetër duhet të jetë e redaktueme
– poezia të jetë gjuhësisht korrekte
– poezia duhet të dërgohet me shifër
Poezitë të cilat nuk i plotësojnë kriteret dhe ato të cilat dërgohen mbas datës dhe kohës së caktueme (25 shtator 2024, ora 23:59), nuk hyjnë në konkurim.
Fotografi i njohur Fahredin Spahija do të prezantohet me ekspozitën personale “Shpirti Dervish”, ekspozitë që për kurator ka Fahredin Shehun e që përmbledhë punën 20 vjeçare të fotografit Spahija përgjatë ritualeve të dervishëve në Kosovë dhe Shqipëri, e që në këtë ekspozitë vijnë nëpërmjet portreteve, shkruan KultPlus.
Pas ceremonisë së hapjes së ekspozitës, mbrëmja do të vazhdojë me performancën e Petrit Çarkaxhiut, sikurse që do të lexohen poezi të poetit të famshëm Rumi, e që në këtë mbrëmje do të vijnë nëpërmjet aktorit Nik Istrefi.
“Për mua, këto rituale, përtej religjionit, kanë kuptimin e një kulture mbi 600 vjeçare që begaton trashëgiminë tonë kulturore gjithandej hapësirave gjeografike shqiptare”, ka thënë fotografi Spahija, për këtë ekspozitë që do të hapet më 27 shtator në KultPlus Caffe Gallery, në ora 19:00.
Kurse kuratori Fahredin Shehu për këtë ekspozitë ka shkruar se: Poetika e fotografisë artistike e Fahredin Spahisë, ndërshtresohet nga talenti, mjeshtëria dhe puna e përsosmërisë së zanatit që elevohet në art, ndërkaq arti transhendohet në Teurgji. Kjo krijon një arkitekturë eterike (të dukshme gjithsesi si një hologram në Qiell dhe matrix-in si foto-print në Tokë), e cila ngritet në nivele më të larta të krijimtarisë artistike. Prandaj, kjo është në përputhje të plotë me atë që kam shkruar më herët: “Poezia është dhunti e Krijuesit dhe vjen nga mëshira e Tij”. Fahredin Spahija, me ndërveprim, në plotësi krijon (Quantum Entanglement – implikim/ngatërrim shpirtëror apo kuantik, krejt një lloj), të artit të tij fotografik me një njohje/realizim timin për Poezinë e epokës sonë dhe më tej, e cila për t’u kuptuar duhet domosdoshmërisht të posedojë dije polymath-ike, respektivisht ato blloqe ndërtuese të një filozofie sintetike.
Ekspozita “Shpirti Dervish” që do të hapet më 27 shtator dhe do të rri e hapur për një javë në KultPlus Caffe Gallery, është mbështetë nga Ministria për Kulturë, Rini dhe Sporte dhe Komuna e Prishtinës/ KultPlus.com
“She’s Mountain/Ajo’Mal” është projekti i Fondacionit Utalaya që së fundi ka hapë një thirrje për 15 të reja prej moshës 17 deri 25 vjet, të cilat mund të jenë pjesë e një ekspedite dy ditore nëpër malet e Kosovës.
Ky projekt që mbështetet nga Swiss Cooperation Office in Kosovo do të mbulojë shpenzimet e ekspeditës për pjesëmarrëset dhe afati për aplikim për këtë thirrje do të mbetet u hapur deri më 30 shtator.
Do te kete dite kur mendon se jeta nuk ka kurrfare kuptimi. Do te duhet te punosh fort per t’ia dale ne nji shoqni e cila sa ma shume zhvillohet aq me shume i mpaket landa brenda saj.
E pra shoqnia perbahet nga qenie humane e cila ne tanesi ka shpirt, ka ndergjegje, ka empati dhe solidarizim. Por keto elemente qe perbajne landen, do te zhduken ne perditshmerine masive prej se ciles , secili prej nesh merr vetem tepricat e panevojshme.
Do te kete nete pa gjume, shume nete pagjume te mbushuna me ankth , me frike, me vuajtje. Se e panjohuna asht aty, e ngulitun ne asgjane plot terr qe mbush dhomen, qenien tone, jeten tone. Po ashtu do kete sfida te cilat ke me i humb, po dhe ke me u shkaterru e ke me kja deri sa te pyesh veten me deshperim, sa uje ka njeriu brenda vetes, nji liqen? Nji det? A nji oqean?
Nga ana tjeter ke me kuptu qe pikellimi ka efektin e jashtezakonshem te pastrimit te vetvetes dhe ridimensionimit drejt te qenit i forte, se paku ma i forte se dje.
Tana dyert qe do te mbyllen do te jene nji dritare ma shume e hapun ne mendjen tande, e krejt fjalet perbuzese do te jene nji dhome e hapun ne shpirtin tand.
Nuk ka deshperim aspak. Dil ne rruge e mundohu te veshtrosh paksa mbrenda syve te kalimtareve. Ato nuk mundem me e fsheh ate cka gezofi i trashe i palltos fsheh, apo fjalet e daluna me kujdes. Keshtu pra edhe ne netet me shi e furtune, edhe ne ditet kur diellin nuk e sheh, ka diku thelle ne qosh te universit nji pike prej se ciles formesohet rrugedalja, shpresa e vullneti per me ece perpara. Ke me ia dale e me i thane vedit, si asht e mundun?
Po asht e mundun, ka me qene gjithmone e mundun , mjaft qe drita e vockel e dashunise brenda shpirtit tand me mbete gjithmone ndezun, ne te mire a ne te keq. Ke me ia dale e ke me çudite sa i forte je! Njatehere ke me i kuptu keto fjale te cilat jane gdhend e farketu ne dite sprovash. Ne ato dite te cilat nuk don me i jetu, po perpos kesaj duhet me i jetu . Pa keto dite as fundi i jone s’ka me pase kuptim./ KultPlus.com
Në Galerinë Kombëtare të Kosovës, sonte do të hapet ekspozita personale e Dren Maliqit “Dren Maliqi – SPÄTWERK“ e cila është e kuruar nga Catherine Nichols.
Kjo ekspozitë prezanton punë nga viti 2003 deri në vitin 2023. Duke përfshirë fotografi, video, piktura, instalacione, postera, pjesë të bazuara në tekste si dhe forma të ndryshme të praktikave pjesëmarrëse shoqërore, punët dëshmojnë vazhdimësitë dhe shkëputjet, periudhat e pjesëmarrjes dhe tërheqjes dhe mbi të gjitha tensionin ndërmjet mendimit dhe veprimit që e karakterizon punën e Maliqit.
Parapremiera për media dhe gazetarë mbahet nga ora 18:00 deri në 19:00./ KultPlus.com
Festivali “Summer Cult XI” është përmbyllur të mërkurën në mbrëmje në Prishtinë, me sukses, me ndarjen e çmimeve.
Shfaqja më e mirë e Festivalit është shpallur “Pacienti i Dr. Frojdit”, e Teatrit të Tetovës. Aktori më i mirë në rol kryesor luan në këtë shfaqje, Adrian Aziri. Çmimin “Regjia më e mirë” e mori regjisorja e re, Erletë Rexhepi për shfaqjen “ Katër Trëndafilat”. Ndërsa aktorja me e mirë në rol kryesor është vlerësuar Fitore Jashari. Aktori më i mirë në rol dytësor fitoi Blendi Arifi, ndërsa aktorja më e mirë në rol dytësor, Linda Shabani. Ndërsa Çmimi Special iu nda shfaqjes nga Shqipëria, “Impromptu”.
Festivali “Summer Cult” , nga ky vit do të japë disa çmime për shfaqjet dhe artistët më të dalluar. “Summer Cult XI” u është dedikuar regjisorëve të rinj dhe kontributit që po japin ata në skenën teatrore. Gjashtë shfaqje nga Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Kosova, janë mirëpritur nga publiku në skenën e Teatrit “Dodona” me 16,17 dhe 18 shtator.
Në natën e fundit, është dhënë shfaqja nga Teatri i Gjilanit, “Një dorëzim në Spokan” . Regjia: Blendi Arifi , Aktorë: Alban Shahiqi, Florent Salihu, Djellza Dema, Blendi Arifi.
Ndërsa prej orës 20:00 u shfaq “Impromptu” nga Shqipëria. Autor: Tad Mosel, Regjia: Artemis Beluli. Luajnë: Erina Lazi, Klodian Çelmeta, Eva Gjika, Ronaldo Kolgjokaj, Shandi Ismailaj.
Programin e ka përmbyllur premiera e leximit skenik “Anija nuk kthehet më”, që trajton dramën e emigracionit. Autore, regjisore: Eli Nura. Interpretuan me plot emocion: Hazir Haziri dhe Anisa Ismajli.
Drejtoresha e Cult Club dhe e Festivalit, regjisorja Eli Nura ka thënë se ky ishte edicioni më i suksesshëm i “Summer Cult”. Sipas saj, vitin e ardhshëm, do të ketë risi të tjera që do ta pasurojnë edhe më tej këtë ngjarja tradicionale.
Gjatë netëve të tjera u dhanë disa shfaqje të tjera. Katër trëndafilat” , shfaqje nga Kosova. Autore: Julia Cameron, Regjia: Erleta Rexhepi. Luajnë: Donikë Zeqiri, Gresë Gashi, Uratë Shabani, Albana Gashi, Fitore Jashari, Erza Sejdiu. “ Në të njëjtën kohë, vitin tjetër” nga Kosova. Autor: Bernard Slade, Regjia: Blerta Cakaj. Luajnë: Blerta Cakaj & Elton Tahiri. Shfaqja “Shërbëtoret” nga Shqipëria. Autor: Jane Genet, Regjia: Klajdi Malollari. Interpretojnë: Xhoana Karaj. Erina Lazi. Fabiana Proi. Pushteti, është lajtmotivi i veprës. Solange dhe Claire janë dy motra që janë shërbyese shtëpie. “Pacienti i doktor Frojdit” nga Maqedonia e Veriut. Autor: Miro Gavran,Regjisor: Gent M. Çajani. Interpretojnë: Muzafer Etemi, Adrian Aziri dhe Linda Shabani. Publikun e ka argëtuar në fund grupin muzikor “Third Stream”.
Në jurinë e Festivalit sivjet ishin : Besar Zahiti, aktor dhe producent, Profesor në Fakultetin e Arteve – Kosovë, Suela Konjari, aktore -Shqipëri, Ylber Nuredini, aktor, regjisor-Maqedonia e Veriut.
Në Programin e Festivalit, si edhe vitet e kaluara, nuk munguan as aktivitetet e tjera interesante. Dy punëtori me emra të njohur të koreografisë dhe pikturës, do të mbahen me 16 dhe 17 shtator në CNP, në Prishtinë (Center for Narratives Practices). Dhjetëra të rinj, kanë shprehur interesimin e tyre për të mësuar më tepër rreth këtyre zhanreve të artit. Arjan Syknej, profesor universitar dhe koreograf i njohur si dhe Adriana Sedaj, piktore e shpërblyer me çmime për veprat e saj, kanë ndarë me pjesëmarrësit përvojën e tyre të gjatë.
Ndërkohë u mbajt edhe Konferenca Teatrore-Edicioni VI. Tema e konferencës sivjet ishte – Orientimi në të Ardhmen: Sfidat dhe Mundësitë për Gjeneratën e Re të Regjisorëve të Teatrit. Në dy sesione, profesorë të Fakultetit të Arteve, artistë të njohur të teatrit, regjisorë të rinj, aktivistë nga shoqëria civile, diskutuan dhe nxorën disa rekomandime për mbështetjen e qëndrueshme të regjisorëve dhe krijuesve të rinj.
Festivali “Summer Cult”, është pjesë e Programit Vjetor të organizatës kulturore Cult Club, që mbështetet nga MKRS dhe komuna e Prishtinës./ KultPlus.com
Posta e Kosovës, përmes Filatelisë së saj, ka lëshuar sot në qarkullim një emision të ri të pullave postare kushtuar periudhës së artë të muzikës pop-rok në Kosovë gjatë viteve të ’80-ta, për të nderuar grupet dhe artistët që kanë kontribuar në formimin e skenës muzikore të asaj periudhe.
Gjatë viteve të ’80-ta, në Kosovë u formuan disa grupe muzikore të njohura, si: “Gjurmët”, “Ilirët”, “403”, “Telex”, “Minatori”, “Fisnikët”, “Seleksioni 039”, “Menkis” dhe “Babilon”. Këto grupe krijuan këngë që vazhdojnë të jenë të dashura për publikun. Disa prej tyre përmes këngës kanë shprehur revoltin ndaj gjendjes sociale, censurës dhe situatës politike të kohës.
Përveç ritmeve të muzikës folklorike dhe këngës së vjetër qytetare që ishin frymëzim për këto grupe, periudha e viteve të ’80-ta është e njohur edhe për baladat e paharrueshme të muzikës rok. Këto ritme dhe ndikime kanë kontribuar në krijimin e një trashëgimie të pasur muzikore në rajon.
Posta e Kosovës është e nderuar të përjetësojë këtë periudhë të artë të pop-rokut kosovar me imazhin e dy pullave postare, duke ofruar edhe një mundësi të shkëlqyer për koleksionistët, bizneset dhe adhuruesit e muzikës për të ruajtur këtë trashëgimi të çmuar./ KultPlus.com
Është realizuar një mural në shkollën “Xhevdet Doda” në Prishtinë, i cili është punuar nga Argjenda Azemi e që ka paraqitë një grua me lule, shkruan KultPlus.
Për këtë prurje artistike ka njoftuar drejtoresha e Drejtorisë për Kulturë në Komunën e Prishtinës, Sibel Halimi.
“Poetja e piktorja e jashtëzakonshme Frida Kahlo e shihte artin si një mjet për të ndryshuar botën dhe për të mbjellë shpresën.
Në Ditën Ndërkombëtare të Paqes, shkolla “Xhevdet Doda” është pasuruar me muralin e mrekullueshëm të një gruaje me lule në duar si simbol i forcës dhe shpresës.
Artistja Argjenda Azemi ka krijuar këtë vepër frymëzuese, për të dhënë një mesazh të fuqishëm: për t’i thënë ndal, femicidit!
Garantimi i barazisë gjinore është domosdoshmëri për një shoqëri të lirë e të drejtë”, ka shkruar Halimi./ KultPlus.com
Shfaqja e tretë që u shfaq në teatrin “Dodona” në kuadër të “Summer Cult XI” ishte “Shërbëtoret” e Jane Genetit, produksion nga Tirana. Regjisori i ri Klajdi Malollari kishte guxuar të zgjidhte për të inskenuar një nga kryeveprat e francezit Jane Genet, dramë kjo e cila ka në spikamë sjelljen e deformuar të të rinjve, të cilët e gjejnë veten bash në kulmin e krizës së modernitetit, krizë e cila u krijon njerëzve probleme me identitetin e tyre dhe lëkund raportin e tyre me vlerat që bart moderniteti e që lë gjurmë edhe në (de)formimin e karaktereve njerëzorë.
Në leximin që regjisori i kishte bërë tekstit të Genetit e trajton dhe e shpërfaq atë si një metaforë të deformimeve psikologjike, mentale e emocionale të njerëzve modernë, çka edhe funksionoi mirë në skenë.
Një dramë psikologjike, e cila ka në epiqendër dy shërbëtoret motra Solange dhe Claire, të cilat kur zonja e tyre, Madame nuk është në shtëpi “luajnë” me njëra- tjetrën duke alternuar imitimin që i bëjnë zonjës së tyre ndaj së cilës kanë ndjenja të përziera ku dallohet qartë urrejtja, lakmia e mbase mbase edhe dashuria (e sëmurë) për të. Ato performojnë para njëra tjetrës sjellje e rituale gati sadomazokiste, të cilat para së gjithash tregojnë gjendjen e tyre mentale e psikologjike që korrespondon me atë të njerëzve që jetojnë në ambiente të mbyllura e ndaj të cilëve ushtrohet dhunë veçmas psikologjike, imponim, arrogancë e pse jo edhe poshtërim. Gjithçka duket si një eksperiment social: dy shërbëtoret që fillojnë të luajnë rolin e zonjës së tyre, të cilës i shërbejnë prej vitesh (veshin rrobat e saj, imitojnë sjelljet e qëndrimin e saj, fyejnë si ajo, flasin si ajo, bërtasin si ajo) përmes kësaj loje që vetëm e pafajshme nuk është, shfryjnë gjithë urrejtjen e tyre të akumuluar prej vitesh e kur e fitojnë këtë lloj “lirie” sadomazokiste iu shpërthejnë instiktet vrasëse, çoroditjet seksuale apo edhe çfarëdo lloj tërbimi i dhunshëm.
Zonja shfaqet shumë pak në shfaqje, por ajo është e pranishme gjatë gjithë kohës, ndoshta edhe më shumë se dy shërbëtoret, pasi ajo grua ka pushtuar mendimet, sjelljet dhe jetën e dy shërbëtoreve të veta. Duket sikur ato janë në kërkim të vetes tjetër, të vetes së munguar dhe e cila me shumë mundësi është jeta e zonjës së tyre. Prandaj e duan dhe e urrejnë me të njëjtën forcë, e mbi të gjitha kanë frikë prej saj, frikë e cila kur kombinohet me urrejtjen që pjell kjo frikë i bën bashkë rreth një qëllimi final: ta vrasin zonjën e tyre që në sytë dhe mendjen e tyre është shndërruar në fatkeqësinë më të madhe të jetës së tyre.
Në jetën reale janë dy shërbëtore të shkreta që jeta u ka shkuar më papafingo dhe duke larë enët e duke pastruar, e vetmja jetë të themi dashurore e tyre është joshja e shitësit të qumështit, por ato duan më shumë, duan jetën që nuk e kanë, duan jetën e zonjës së tyre. Prandaj kthehen në dy personazhe që luajnë perfekt shndërrimin e vetvetes, shprishjen morale e emocionale të vetvetes, njëra prej tyre kthehet në personazhin e zonjës e tjetra në atë të shërbëtores, këto role i realizojnë me alternim e veçmas kur fshihen nën petkun e futen në botën e zonjës së tyre ato e bëjnë këtë në perfeksion. Është vështirë të besosh se nuk janë zonja e vërtetë. Zonja të cilën nuk e vranë dot me atë çajin prej bliri që ia përgatitën enkas, ato vazhdojnë atë lojën e tyre sadomazohiste e cila duket se është revolta e tyre e madhe. E duan këtë revoltë ndoshta ngaqë kështu ndodh me rastet e çrregullimit të personalitetit apo personalitetit të shumëfishtë. Por asgjë nuk ndodh, ato nuk arrijnë ta realizojnë dot vrasjen e zonjës, madje as me imagjinatë. Intrigat e tyre nuk japin rezultat, zotëria kundër të cilit kishin shkruar letra doli nga burgu për mungesë provash, zonja duke vrapuar për të pirë shampanjën e fitores nuk e piu çajin e helmuar të blirit dhe në këto rrethana ato nuk do të mund të kenë më as papafingon e ndyrë e as dashurinë e shitësit të qumështit. Prandaj…
Loja e aktoreve ( Xhoana Karaj, Erina Lazi dhe Fabiana Proi) ishte e arrirë, shquhej për plastikë komunikimi, gjithçka ishte shprehëse në lojën e tyre, urrejtjen mund t’ua dalloje së pari në mimikë e gjeste. Edhe dashurinë, edhe dyzimin e endjen e pavetëdijshme brenda atij personaliteti të shumëfishtë që shpërfaqnin.
Kostumografia që mbante firmën e Bora Demajt ishte në funksion të plotë të shfaqjes e cila ishte ndërtuar mbi një skenografi të kursyer.
Parë në secilin komponent të vetin shfaqja erdhi si një udhëtim teatror në skutat më të errëta të shpirtit dhe mendjes njerëzore, ku mungesa e kufijve moralë çon deri te shprishja e individit./ KultPlus.com
