Donald Trump zgjat afatin për një marrëveshje TikTok me 75 ditë të tjera, bëri të ditur presidenti në rrjetin e tij social “Truth”.
“Administrata ime po punon shumë për të shpëtuar TikTok dhe ne kemi bërë përparim të jashtëzakonshëm”, thotë Trump.
Presidenti amerikan, Donald Trump disa ditë më parë tha se ”do të ishte i gatshëm të ulte tarifat ndaj Kinës për të arritur një marrëveshje me kompaninë mëmë kineze të TikTok, “ByteDance”, për të shitur aplikacionin e medias sociale të përdorur nga 170 milionë” amerikanë, sipas “The Guardian”.
Ai pranoi rolin që Kina do të luante në çdo marrëveshje. “Në lidhje me TikTok-un, dhe Kina do të duhet të luajë një rol, ndoshta në formën e një miratimi, ndoshta, dhe unë mendoj se ata do ta bëjnë këtë”, u tha dje Trump gazetarëve./ KultPlus.com
Instituti i Shëndetit Publik sjell në kujtesë sot 6 Prillin, Ditën Botërore të Promovimit të Aktivitetit Fizik, duke kujtuar se sa e rëndësishme është që të rritet vëmendja e publikut, si edhe njohuritë në lidhje me dobinё qё sjell aktiviteti fizik nё parandalimin e sёmundjeve jo tё transmetueshme.
“Dita e promovimit tё aktivitetit fizik i referohet aktivitetit fizik tё moderuar deri tё fuqishëm tё ҫfarёdo tipi, qё ҫdo njeri mund ta realizojё kudo me qёllim pёrmirёsimin e shёndetit”, thuhet në një postim të ISHP-së në rrjetet sociale.
Sipas ISHP-së, objektivat kryesore tё aktiviteteve kombёtare janё: rritja e vёmendjes sё publikut tё gjerё pёr rёndёsinё dhe pёrfitimet qё sjell nё shёndet aktiviteti fizik kryesisht nё parandalimin e sёmundjeve jo tё transmetueshme; promovimi i pёrfitimeve qё sjell aktiviteti fizik duke i informuar pёr praktikat mё tё mira; rritjen e pjesёmarrjes sё popullatёs sё gjerё nё aktivitete fizike duke shfrytёzuar tё gjitha mundёsitё e mundshme (gjatё kohёs sё lirё, transportit, punёs), si edhe promovimin e sjelljeve dhe stilin e njё jete tё shёndetshme./ KultPlus.com
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja bëri të ditur se Muzeu Kombëtar i Pavarësisë në Vlorë, do të rinovohet dhe do t’i pasurohet fondi.
Ministri po ashtu foli për programe edukative, duke u fokusuar veçanërisht tek informacioni imersiv (tredimensional), fëmijët dhe të rinjtë.
Gonxhja vizitoi muzeun me Ardit Bidon, njëkohësisht kandidat i PS-së në qarkun e Vlorës.
“Me kolegun Ardit Bido dhe grupin e historianëve, do të rishikojmë e rinovojmë muzealizimin e këtij objekti thelbësor për historinë e shtetformimit të Shqipërisë. Me një qasje të re, bashkëkohore dhe inovative, synojmë të pasurojmë fondin e muzeut, eksperiencën turistike dhe programet edukative, duke u fokusuar veçanërisht te informacioni imersiv, fëmijët dhe të rinjtë”, u shpreh ai.
Muzeu është i pajisur me dokumente të rëndësishme. Me fotografitë e Ismail Qemalit dhe të Isa Boletinit. Brenda godinës vizitorët mund të shohin kabinetin e punës si dhe sallën e mbledhjeve të qeverisë së përkoshme të Ismail Qemalit, flamujt origjinalë të çetave kryengritëse, libra origjinalë të rilindësve të asaj periudhe. Pastaj disa objekte origjinale të Plakut mjekërbardh si: kallamari me shqiponjën e bronztë, karrigia e punës etj.
Vizitorët kanë mundësi për të parë edhe objekte të tjera origjinale, që pasqyrojnë përpjekjet e luftërat e popullit shqiptar për çlirim kombëtar./atsh/ KultPlus.com
Papa Françesku, i shëruar nga një pneumoni e rëndë, bëri sot një paraqitje surprizë në sheshin e Shën Pjetrit në Vatikan duke përshëndetur dhe bekuar besimtarët, dy javë pas daljes nga spitali.
“Gëzuar të dielën të gjithëve. Faleminderit shumë”, deklaroi papa 88-vjeçar, me një zë ende të brishtë, por më pak të dobët se kur u largua nga spitali ”Gemelli”, më 23 mars.
Nën kamerat e celularëve, papa eci nëpër turmën e besimtarëve në sheshin përballë sheshit të Shën Pjetrit, i shtyrë në një karrocë me rrota dhe duke mbajtur tubat e oksigjenit në hundë, në fund të një meshe të madhe kushtuar të sëmurëve.
Para altarit, ai bekoi më pas mijëra besimtarët e mbledhur në sheshin e Shën Pjetrit, përpara se të përshëndeste, një nga një, një grusht njerëzish pas altarit.
Edhe pse Vatikani ka raportuar përmirësime të vazhdueshme ditët e fundit, kjo paraqitje publike, e para në Vatikan që nga shtrimi i tij në spital më 14 shkurt, nuk ishte njoftuar.
Teorikisht, papa Françesku duhet t’i nënshtrohet një rikuperimi dymujor pas këtij shqetësimi të rëndë shëndetësor që kërcënoi dy herë jetën e tij, me pushim të rreptë, pa aktivitet publik dhe pa kontakt me besimtarët, për të kufizuar rrezikun e rikthimit./ atsh/ KultPlus.com
Muzeu Gjon Mili në Korçë është nga më të vizituarit, kryesisht nga turistë elitarë të huaj që njohin jo vetëm artin e fotografisë por mbi të gjitha fotografin me famë botërore.
Edhe vitin e kaluar por dhe në këtë fillim vit, turistët që vizitojnë muzeun e fotografit me një stil krejt të veçantë janë të shumtë nga vende të ndryshme të botës.
Bashkëshortët kanadezë vizitojnë për herë të parë qytetin më të madh në juglindje të vendit, ndërsa nuk kishin si mos të vizitonin muzeun Gjon Mili.
“Unë jam vetë fotograf, e kisha parë më parë punimet e Gjon Milit por nuk e dija që ishte shqiptar dhe nga Korça. Këtu muzeu është mbresëlënës, sidomos fotografitë me lëvizjen e dritës, kjo është fotografia në thelb. Qyteti i Korçës duket shumë mirë, ne kemi vetëm dy ditë këtu dhe mezi presim të vizitojmë e vende të tjera në qytet”, tha turisti kanadez, Jeff Denhartam.
“Vijmë nga Kanadaja për herë të parë në Korçë. Muzeu po me pëlqen shumë, ka shumë fotografi që flasin për historinë botërore dhe ju jeni me fat që ky fotograf është nga vendi juaj. Gjon Mili njihet në botë por duhet të njihet edhe si shqiptar. Në Shqipëri është hera e parë që vijmë dhe gjithçka po me duket fantastike. Patjetër që do rikthehemi”, tha bashkëshortja e Jeff, Christine Denhartam.
Përgjegjësi i muzeut Kristi Ktona tha se turistët habiten me faktin se fotografi është nga Korça.
“Ka pasur turistë nga Meksika, Peruja, Kolumbia. Është një fotograf që pothuajse të gjithë e kanë parë, por nuk e dinë që është shqiptar dhe kur vinë, surprizohen si një vend kaq i vogël ka prodhuar një njeri kaq të madh”, tha Ktona.
Në muzeun Gjon Mili në Korçë janë të ekspozuara 240 fotografi , të cilat përshkruajnë artistë, sportistë dhe figura të njohura shoqërore nga Roma deri në Hollywood./ euronews/ KultPlus.com
Në Osijek të Kroacisë, sot është hapur Shtëpia e Kulturës Shqiptare, e cila i dedikohet pasurimit dhe promovimit të kulturës dhe artit shqiptar.
Ky projekt i cili synon të jetë një pikë e rëndësishme për zhvillimin kulturor është realizuar në saje të bashkëpunimit të ngushtë mes Unionit të shqiptarëve dhe Shoqatës së Shqiptarëve të Prefekturës së Osijekut dhe Baranjës.
“Shtëpia e Kulturës ofron mundësi të pasura për të gjithë ata që duan të shprehin kreativitetin e tyre dhe të përjetojnë pasurinë e artit dhe traditave shqiptare. Shpresojmë shumë që kjo shtëpi e kulturës të jetë e mbushur me aktivitete të ndryshme nga ekspozitat, shfaqjet teatrore, koncertet muzikore e ngjarje edukative, Qendra e Kulturës do të jetë një vend ku qytetarët mund të krijojnë, të mësojnë dhe të bashkëpunojnë”, njofton Unioni Shqiptarëve Republika Kroacisë.
Të pranishëm ishin personalitete të shumta si zëvendës kryebashkiaku i Osijekut z.Dragan Vuljin, Ambasadori i Republikës së Maqedonisë së Veriut Milaim Fetai, shoqata e bashkësi Shqiptare dhe Këshille Shqiptare nga e gjithë Kroacia, qytetarë të shumtë, veteranë të luftës, ansambli i fëmijëve nga qyteti i Mitrovicës, i dërguari i kryebashkiakut të qytetit të Mitrovicës e shumë bashkatdhetarë tanë që jetojnë e veprojnë në Kroaci.
Hapja e Qendrës së Kulturës është vetëm fillimi i një kapitulli të ri për Osijekun, një qytet që ka një histori të pasur kulturore. Nëkëtë hapje mori pjesë Shoqata kulturore Shqipëtare “Shkëndija” me kryetaren Gentiana Lleshdedaj ku patën një performacë të jashtzakonshme me këngë e valle shqipe./ KultPlus.com
Sipas rrëfimeve nga brezi në brez, ndryshimet e motit në fillim apo në fund të muajit mars lidhen me “mitin e plakave”.
Në disa krahina të vendit ky mit kujtohet në fillim të muajit kur marsi i mori ditë borxh shkurtit ç’ka shpjegon edhe arsyen se përse shkurti është muaji më i shkurtër.
Ndërsa për krahina të tjera, ajo kujtohet në dy ditët e fundit të marsit.
“Plakat” përdoren edhe në ditët e sotme, pasi shpesh dëgjojmë të thuhet se “bën ftohtë ngaqë janë plakat”.
Sipas gojëdhënave shqiptare, plaka kishte shkuar në mal për të kullotur bagëtitë dhe duke parë motin e ngrohtë e me diell tha: Tani unë do t’i kullos për qejf bagëtitë, të dh’…fsha dimrin”.
Në këtë moment, marsi tha: “Shkurt o im vëlla, me jep tri ditë hua ta ngrij plakën me gjithçka.
Menjëherë pas kësaj, u bë aq ftohtë saqë plaka ngriu me gjithë bagëtitë në mal, duke u kthyer në shkëmb.
Mali Tomorr është vendi ku plaka u ngri me bagëtinë e saj, nga ditët qe mori hua muaji mars.
Madje gojëdhëna thotë se në atë vend sot gjendet një gur si në formën e një Plake, ku edhe sot e kësaj dite, aty buron ujë, që thuhet se janë lotët e Plakës.
Kështu lindi legjenda e të ashtuquajturave ”Plakat e Marsit”, e cila sot përdoret si një metafor për të ndarë stinën e dimrit me atë të pranverës, përkatësisht mes 14 marsit dhe 14 prillit, ku 14 prilli sipas legjendës shënon 1 marsin, ardhjen e stinës së luleve.
Kjo gojëdhënë është e njohur thuajse ne gjithë Ballkanin apo dhe vende te tjera te botes.
Pavarësisht se sa e vërtetë është, “miti i Plakave” përdoret edhe sot dhe metereolgoët pranojnë se tre ditët përmbyllëse të marsit sipas kalendarit “alla turka” kanë sjellë mot të ftohtë dhe me reshje.
Ndërsa prilli si gjithmonë vjen me mot të mirë.
4 VERSIONE TË LEGJENDËS Gjithsesi, gojëdhëna e ditëve të ftohta të marsit ka disa versione dhe më poshtë janë disa më kryesoret, në version të shkurtuar…
Vjen marsi. Ngrohet koha. Një plakë merr bagëtinë për ta kullotur në mal. E kënaqur nga koha e ngrohtë, plaka thotë: “Dimër, ma more të keqen, ta hodha dhe këtë vit.” Dimri e dëgjoi dhe dërgon borë dhe tufan, dhe e ngrin plakën në majë të malit.
Plakat e marsit janë shtatë. Shtatë plaka morën leshin e bagëtisë dhe dolën në një lëndinë për ta tjerrë (ftilluar).
Duke bërë muhabet me njëra-tjetrën, njëra nga plakat i ngriti këngë muajit Mars duke i thënë se tani dimrit ia hodhi dhe ai (Marsi) i merrte të keqen. Këngën e kënduan të gjitha plakat me rradhë. Marsi i dëgjoi dhe i ngriu të shtata.
Thonë se plakat janë ngurtësuar, dhe cdo vit në muajin mars bie shumë shi shtatë ditë me rradhë, dhe në male bie borë.
Nga veriu thonë se mullizeza (lloj shpendi) celi zogjtë që në mars. E lumtur nga koha e ngrohtë, edhe ajo filloi ta shante marsin: Mullizeza zogjt i çeli, na marsh të keqen Mars kaçeli…
Edhe këtë muaji Mars e ngriu me gjithë zogj në fole. Numri i mullizezës më zogjtë e saj është shtatë, që korrespondon me numrin e plakave.
Kjo tregon për një binjakëzim të gojëdhanes. Po ashtu edhe plakat edhe mullizeza ishin në të zeza. Plakat me roba të zeza ndërsa mullizeza me pupla të zeza.
Kur plakat i thanë marsit, “na marrsh të keqen”, marsi u zemerua aq shumë sa tha “shkurt (apo prill?) o im vëlla, më jep dy dite hua, t’i thaj plakat me gjith ç’kanë… ”
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, ka përkujtuar sot të rënët në masakrën e fshatit Polac dhe Qabiq.
Në prillin e vitit 1999, në Polac, në njërën nga ofansivat më të egra të regjimit gjenocidal serb, brenda një jave janë vrarë 78 civilë shqiptarë, burra, gra e fëmijë. Kurse më 7 prill të 1999, ushtria serbe sulmoi edhe Qabiqin, ku ekzekutoi 10 civilë.
Presidentja Osmani ka thënë se Masakra e Polacit dhe e Qabiqit nuk janë vetëm kujtime të dhimbshme, por pjesë e historisë së vendit, e të vërtetës që nuk guxon të harrohet.
“Sot përulemi me nderim të thellë edhe para kujtimit të 8 dëshmorëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të cilët ranë në altarin e lirisë.
Më 7 prill të atij viti, makineria vrastare serbe sulmoi edhe Qabiqin, ku ekzekutoi 10 civilë, në një tjetër krim që dëshmon përmasat e terrorit që ushtrohej mbi popullsinë shqiptare në atë kohë.
Këto masakra nuk janë vetëm kujtime të dhimbshme, por pjesë e historisë sonë, e të vërtetës që nuk guxon të harrohet. Duke nderuar martirët dhe dëshmorët, ne kujtojmë sakrificën, mbrojmë të vërtetën dhe riafirmojmë përkushtimin tonë për drejtësi.
Qoftë i përhershëm kujtimi për të gjithë të rënët për lirinë e Kosovës!”, thuhet në shkrimin e presidentes./ KultPlus.com
Rita Frances Dove (1952), poete, prozatore dhe eseiste amerikane. Dove ka fituar Çmimin Pulitzer më 1987 dhe ka qenë Poete Laureate e Shteteve të Bashkuara gjatë viteve 1993-95, si dhe Poete Laureate e Virginias gjatë viteve 2004-06.
ZEMËR NË ZEMËR
Nga Rita Dove
Nuk është e kuqe
as e ëmbël.
Nuk shkrihet
as nuk rrotullohet,
thyhet a ngurtësohet,
kështu që mund të ndiejë
dhimbje,
mall,
keqardhje.
Nuk ka një
maje ku të rrotullohet,
bile as nuk është
e lezetshme –
veç një fërkim i fortë
muskuli,
i shtrembëruar,
i heshtur. Prapëseprapë,
ndiej brenda
kafazit të saj të tringëllojë
një tatuazh i amullt:
dua, dua –
por s’mund ta hap:
s’ka çelës.
S’mund ta mbaj
në mëngët e mia,
apo t’jua them juve nga
fundi i saj
si ndihem. Këtu,
është e gjitha e juaja, tash –
por ju duhet
të më merrni edhe mua,
po ashtu.
Heart to Heart
It’s neither red/ nor sweet./ It doesn’t melt/ or turn over,/ break or harden,/ so it can’t feel/ pain,/ yearning,/ regret.// It doesn’t have/ a tip to spin on,/ it isn’t even/ shapely—/ just a thick clutch/ of muscle,/ lopsided,/ mute. Still/ I feel it inside/ its cage sounding a dull tattoo:/ I want, I want—// but I can’t open it:/ there’s no key./ I can’t wear it/ n my sleeve,/ or tell you from/ the bottom of it/ how I feel. Here,/ it’s all yours, now—/ but you’ll have/ to take me,/ too.
Shënim i autores:
Si të gjejmë fjalë për zemrën e njeriut dhe të gjitha emocionet që ia përshkruajmë? Shtegu është një fushë e vërtetë e minuar prej klieshesh – asosh të menduara mirë, dikur shprehje të freskëta popullariteti i vërtetë i të cilave i ka bërë të padobishme, madje qesharake. Ndava mendjen të përdorja këto metafora të lodhta dhe ta dekonstruktoj kamuflimin e tyre, derisa e gjithë ajo që mbetet të jetë ‘zemra’ e vërtetë e lëndës: një qenie njerëzore, e zhveshur nga theshethemet dhe artificiet, që i flet të dashurës.
Këshilltari presidencial i SHBA-së, Elon Musk, ka folur në favor të një zone të tregtisë së lirë transatlantike pa tarifa, disa orë pasi tarifat e reja globale gjithëpërfshirëse të presidentit Donald Trump hynë në fuqi.
Duke folur përmes lidhjes video në një konferencë të partisë së krahut të djathtë të Italisë ”Lega”, në Firence të shtunën vonë, kreu i prodhuesit të makinave elektrike ”Tesla” tha se shpresonte që ”SHBA dhe Evropa të mund të bien dakord për një partneritet edhe më të ngushtë se më parë”.
”Shpresoj se me tarifat është rënë dakord që si Evropa ashtu edhe Shtetet e Bashkuara të lëvizin, në mënyrë ideale për mendimin tim, në një situatë me tarifa zero, duke krijuar në mënyrë efektive një zonë të tregtisë së lirë midis Evropës dhe Amerikës së Veriut”, tha Musk.
Dje, qeveria amerikane prezantoi tarifa universale prej një minimumi prej 10% për importet nga të gjitha vendet, të cilat ishin njoftuar nga Trump në fillim të javës.
Tarifa ndëshkuese dukshëm më të larta do të zbatohen për disa vende, në varësi të deficitit tregtar.
Importet nga Gjermania dhe vendet e tjera të Bashkimit Evropian në SHBA përballen me tarifa të reja prej 20% duke filluar nga e mërkura.
Trump ka premtuar se tarifat do të rikthejnë “epokën e artë” të SHBA.
Pas njoftimit të tij të mërkurën, bursat ranë në të gjithë botën.
Musk foli për rreth 15 minuta në konferencën e partisë, duke iu përgjigjur pyetjeve të kryetarit të ”Lega”-s dhe zëvendëskryeministrit italian Matteo Salvini.
Para zgjedhjeve federale gjermane, Musk ishte një mbështetës i hapur i ”Alternativës për Gjermaninë” (AfD) të ekstremit të djathtë.
Sot, Salvini do të kandidojë për t’u rizgjedhur si udhëheqës i ”Lega”-s – si kandidati i vetëm.
Pritet që politikanë të tjerë nga spektri populist i djathtë do t’i bashkohen konferencës së partisë, duke përfshirë kryeministrin hungarez Viktor Orbán, udhëheqësin e Rassemblement National të ekstremit të djathtë të Francës, Jordan Bardella dhe kreun e partisë spanjolle Vox, Santiago Abascal./atsh/ KultPlus.com
Teatri i Operës “Stara Zagora” në Bullgari ka vlerësuar sopranon e njohur Besa Llugiqi me rastin e 100- vjetorit të Teatrit të Operas për punën, kontributin dhe dedikimin artistik të dhënë ndër vite përmes interpretimit të roleve të ndryshme në institucion, shkruan KultPlus.
Përmes një shkrimi në rrjetin social në Facebook, sopranoja Llugiqi ka shprehur mirënjohje për vlerësimin dhe mbështetjen e Teatrit të Operas “Stara Zagora” përgjatë rrugëtimit të saj artistik.
“Faleminderit për vlerësimin , dashurinë dhe mbështetjen që më ofruat në udhëtimin tonë në këto dhjetë vite së bashku .
Faleminderit Mestro Ognian Draganoff për mbështetjen , besimin dhe gjithë përkrahjen në secilin rol e performacë.
Urime të gjithë artistëve për performancën! Urime të gjithëve që janë pjesë e këtij teatri, një institucion që krijon e lartëson veten, që rritë artistë e madhëron artin”, ka shkruar sopranoja Llugiqi./ KultPlus.com
Tom Cruise për filmin më të fundit “Mission: Impossible”, Scarlett Johansson pas kamerës apo Denzel Washington në një film të Spike Lee?
Bastet kanë nisur në botën e kinemasë përpara prezantimit të së enjtes të përzgjedhjes zyrtare të Festivalit të 78-të të Filmit në Kanë.
Një muaj para hapjes së takimit të madh botëror të artit të shtatë, presidentja e saj Iris Knobloch dhe Delegati i saj i Përgjithshëm Thierry Frémaux duhet të zbulojnë të enjten në orën 11:00, në një konferencë shtypi, listën e filmave të përzgjedhur.
Ndër yjet e pritshëm, Tom Cruise, 62-vjeç, i pandryshkshëm, i cili mbërriti tre vjet më parë me helikopter në tapetin e kuq të “Top Gun: Maverick”, mund ta bëjë sërish me pjesën e fundit të “Mission: Impossible”.
Filmi, i paraqitur si opusi i fundit i sagës, del në kinematë franceze më 21 maj, një datë ideale për një prezantim në Kanë, jashtë konkurrencës.
Nga ana e autorit, 14 vjet pas “The tree of life”, e cila fitoi Palmën e Artë, regjisori Terrence Malick, 81 vjeç, më mistik se kurrë, mund të kërkojë një trofe të ri me një histori në përgatitje prej vitesh, të frymëzuar nga historitë biblike.
Veteranët e tjerë të Festivalit, Jim Jarmusch (“Broken Flowers”, “Dead Man”, “Only Lovers Left Alive”) mund të rikthehet në moshën 72-vjeçare, me një film që bashkon Cate Blanchett dhe Adam Driver, ose Wes Anderson, 55 vjeç, i cili solli së bashku në filmin e tij të fundit, edhe një herë, një yll të pakrahasueshëm, nga Torocaro S. Johansson.
Kjo e fundit mund të sjellë frymë të freskët duke prezantuar në moshën 40-vjeçare filmin e saj të parë regjisorial, “Eleanor The Great”. Ajo nuk është e vetmja aktore që tenton kalimin në regji: Kristen Stewart, 34 vjeçe, sapo ka xhiruar edhe filmin e saj të parë artistik.
Mjeshtri i ri i horrorit amerikan, Ari Aster, 38 vjeç, autor i filmave drithërues “Heredity” dhe “Midsommar”, gjithashtu mund të sjellë gjak të ri në Kanë, ku nuk është përzgjedhur kurrë më parë, me një film që bashkon Joaquin Phoenix dhe Emma Stone.
Tre regjisorë francezë të filmuar me kastin e artë: Julia Ducournau (Palme d’Or me “Titane” shumë të frikshme) për një film të ri me Golshifteh Farahani dhe Tahar Rahim, Rebecca Zlotowski (“Fëmijët e të tjerëve”, “Një vajzë e lehtë”) për një dramë me Jodie Foster për një film me Angelina Winoc.
Festivali mund të mos i rezistojë zgjedhjes së komedisë “Nouvelle Vague”, e paraqitur si një krijim i klasikut “A bout de souffle”, “në stilin dhe frymën e Godardit” dhe të nënshkruar me Richard Linklater.
Ashtu si çdo vit, rreth 20 filma do të jenë në konkurrim zyrtar, në garë për të pasuar “Anora”, Palmën e Artë 2024.
Presidenca e jurisë i është besuar Juliette Binoche, një prej yjeve franceze më të njohura ndërkombëtarisht dhe një personalitet i përkushtuar, për një edicion që do të zhvillohet, nga data 13 deri më 24 maj, në një kontekst të tensionuar, mes shqetësimeve të artistëve për presidencën Trump dhe luftërat, në Ukrainë dhe në Lindjen e Mesme.
Në ekran, Kirill Serebrennikov, Andrey Zvyagintsev ose i riu Kantemir Balagov mund të mishëronin zërin e kinemasë ruse të detyruar në mërgim.
Festivali nuk ka shpallur ende filmin e tij hapës si dhe përbërjen e pjesës tjetër të jurisë.
Në Kalanë e qytetit të Beratit ndodhet Muzeu Ikonografik “Onufri” i përshtatur në ambientet e Kishës “Fjetja e Shën Mërisë”.
Muzeu mban emrin e Onufrit, një prej kryemjeshtërve të pikturës shqiptare të shek. XVI.
Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja ndau sot pamje të muzeut, një udhëtim mes ngjyrash dhe historisë që flet përme ikonave.
“Muzeu Ikonografik Onufri në Berat! Një udhëtim mes ngjyrave dhe historisë që flet përmes ikonave”, u shpreh ai.
Në vitin 2024, ky muze ka mirëpritur mbi 106 mijë vizitorë, 40% më shumë se në 2023.
Kisha është rindërtuar në vitin 1797 në lagjen “Kala” dhe ka qënë katedralia e qytetit.
Koleksioni i muzeut përbëhet nga 200 objekte të përzgjedhura nga fondet e kishave dhe manastireve të rrethit të Beratit. Ai përbëhet kryesisht nga ikona dhe një grup objektesh liturgjike. Veprat e këtij muzeu datojnë nga më të vjetrat të shekullit XIV deri në fillim të shekullit XX.
Ikonostasi i katedrales “Fjetja e Shën Mërisë” mban si datë vitin 1807. Ajo konsiderohet si një ndër veprat më të mira të krijuara nga mjeshtrit shqiptarë të drugdhendjes.
Ikonat janë realizuar nga piktorët ikonografë si: Onufri, Nikolla i biri i Onufrit, Onufër Qiprioti, David Selenica, Kostandin Shpataraku, Adam Kristo si dhe piktorët me mbiemer Çetiri (Gjergji, Joani, Nikolla, Naumi, Gjergji i riu dhe Ndini), si dhe nga shumë piktorë të tjerë anonimë.
Nën dyshemenë e absidës më 12 gusht të vitit 1968, janë gjetur dy Kodikët e Beratit, “Codex Purpureus Beratinus” i shek. VI pas Krishtit dhe “Codex Aureus Anthimi” i shek. IX.
Kodikët në fjalë janë përmendore të kulturës dhe qytetërimit si dhe enciklopedi të vërteta të mendimit të krishterë. Dy Kodikët e Beratit janë regjistruar në listën e veprave më të rëndësishme të njerëzimit, të njohur me emrin “Memoire du Monde” nën mbrojtjen e UNESCO-s./atsh/ KultPlus.com
Aktori, regjisori dhe skenaristi i njohur italian, Antonello Fassari vdiq sot në moshën 72-vjeçare.
Fassari u bë i famshëm me rolin e Cezare në “I Cesaroni” – seriali televiziv italian i transmetuar në “Canale 5” nga viti 2006 deri në 2014.
Gjithashtu, ai spikati në rolin e Ciro Buffoni në filmin “Romanzo Criminale”.
Antonello Fassari mbetet një nga aktorët komikë italianë më të vlerësuar – falë pjesëmarrjes së tij në programet kulte televizive si “Avanzi” dhe serialet televizive.
I diplomuar në Akademinë e Arteve Dramatike Silvio d’Amico në 1975, fillimisht ai nisi të performonte në teatër, por ishin rolet e tij në filmat komedi dhe fiction që i dhane atij famë, duke u bërë një ndër aktorët më të vlerësuar nga publiku në mesin e viteve 1980. / KultPlus.com
Gjithçka kontribuon në ndërtimin e një gjuhe që çdo brez e përvetëson, e rimodelon dhe e përshtat brenda një kodi që është i efektshëm për bashkëmoshatarët dhe i pakuptueshëm – ose më keq, i padukshëm – për të gjithë të tjerët. Miniseriali me katër episode “Adolescence”, i disponueshëm në Netflix dhe i kudondodhur në gojën e kritikës dhe publikut, ka edhe këtë meritë: hedh dritë mbi terma të harruar, simbole që marrin kuptime të reja, platforma që secili i përdor në mënyrën e vet.
Konteksti narrativ, për ata që nuk kanë dëgjuar ende për të, është vrasja e një të miture, Katie. Jemi në Yorkshire, në Mbretërinë e Bashkuar, dhe i dyshuari është një 13-vjeçar, Jamie Miller. Edhe pse më i vogël, ai ndjek të njëjtën shkollë të mesme me djalin e inspektorit Luke Bascombe (Ashley Walters), Adam (Amari Bacchus).
Është pikërisht ky i fundit që, duke parë babanë e tij të hutuar mes pyetjeve për nxënësit dhe mësuesve pa autoritet, e tërheq mënjanë për t’ia çuar vështrimin në drejtimin e duhur.
“E ke parë Instagramin, apo jo?” i thotë Adam të atit. Sigurisht që e ka parë, Instagramin. E ka parë, por nuk e ka vëzhguar, nuk e ka lexuar me sytë e dikujt që njeh një kod të caktuar.
Incel dhe manosfera
Një kod i cili, në mënyrë specifike, lidhet me manosferën (manosphere), një term që identifikon ato hapësira digjitale të ndara vetëm mes burrave, ku përhapet maskuliniteti toksik, përmbajtje dhe teori thellësisht mizogjene dhe antifeministe.
Bëhet fjalë për forume, faqe, profile, kanale ku ndjehet rehat komuniteti i të ashtuquajturve incel: shkurtim i “involuntary celibates”, beqarë kundër dëshirës së tyre, jo për zgjedhje personale.
Qëndrimet e tyre rrënjosen mbi një supozim që tingëllon si një mëkat fillestar (sigurisht, femëror), ndërtuar mbi paaftësinë e tyre për të krijuar marrëdhënie: është sistemi (domethënë gratë) që i përjashton.
Gratë kanë pushtetin dhe ato zgjedhin me kë të kenë marrëdhënie seksuale.
Sipas teorisë që dominon – dhe që del në pah edhe në serial – përqindja është kështu: 80% e grave zgjedhin vetëm 20% të burrave (prej nga vjen emoji me shifrën “100”, që nënkupton “të gjithë”).
80/20
Kjo teori e mbështetur nga komuniteti incel bazohet – në mënyrë të thjeshtuar dhe të shtrembëruar – mbi parimin e Pareto-s, të formuluar në shekullin XIX nga matematikani italian Vilfredo Pareto, sipas të cilit rreth 20% e shkaqeve gjenerojnë 80% të pasojave.
Duke e aplikuar këtë logjikë në marrëdhëniet romantike dhe seksuale, incel-at pretendojnë se shumica dërrmuese e grave dëshiron vetëm një elitë të ngushtë burrash, ata që konsiderohen më të bukur, më karizmatikë, ose “alfa”, duke injoruar të tjerët.
Ajo që për disa është një nënkulturë, për të tjerë është një lëvizje që ka rrënjë të ndryshme historike, por që filloi të përflitet më shumë në fillim të viteve 2010.
Një prej kanaleve të Reddit-it (r/incels), një nga qendrat më të frekuentuara të këtij komuniteti, u ndalua nga vetë platforma në vitin 2017, për shkak të përmbajtjes së dhunshme.
Në vitin 2021, Komisioni Evropian publikoi një raport hetimor mbi këtë fenomen.
Në serialin Adolescence, Katie kishte sugjeruar – me komente në Instagram – se Jamie i përkiste pikërisht komunitetit incel. Gjithçka, përmes përdorimit të emoji-ve: për shembull, ai i dinamitit. Ai simbolizon shpërthimin e “pilulës së kuqe”, ajo që të bën të shohësh të vërtetën.
Referenca për të rriturit është menjëherë e qartë: jemi në territorin e Matrix. Të rinjtë mund të mos njohin filmin, por e përdorin idenë.
Nëse zgjedh pilulën e kuqe, ke vendosur të njohësh realitetin – në këtë rast, teorinë e 80% dhe të tjera “të vërteta” mbi gratë dhe sjelljen e tyre – dhe pra të “shohësh të vërtetën”.
Nëse zgjedh blu-në, ke zgjedhur të jesh bashkëfajtor në sistemin që e mban këtë pabarazi mes burrit dhe gruas, duke lënë shumë meshkuj jashtë dhe duke legjitimuar vuajtjen e tyre.
Zemrat
Në episodin e dytë, Adam i krijon të atit një legjendë të emoji-ve, si një Virgjil në ferrin e bullizmit. Dhe shton: “Ata që kanë vënë zemra janë dakord me të”. Ndërsa babai, i hutuar, pranon se ai vetë dërgon zemra të kuqe në bisedat me mamanë kur “nuk di çfarë të përgjigjet” – një pasqyrë interesante gjeneratash, edhe pse nuk është vendi për ta analizuar më gjatë – djali vazhdon me shpjegimin e ngjyrave: e kuqja: dashuri, vjollca: eksitim, e verdha: interes, rozë: interes pa seks, portokallia: “do të shkojë gjithçka mirë”.
“Çdo gjë ka një kuptim,” shton ai.
Ashtu siç ka kuptim, edhe ajo që del nga episodi i intervistës mes Jamie Miller dhe psikiatres:
Katie ishte viktimë e “revenge porn”. I kishte dërguar një foto në Snapchat një djali, dhe ai e kishte shpërndarë në të gjithë shkollën. Edhe tek ata që konsideroheshin “incel”, sipas konceptit të zgjeruar të “humbamenove”.
Vetëm se ky aspekt – fakti që imazhet qarkullojnë pa pëlqimin e personit në to – ndoshta ka marrë më pak vëmendje, të përthithur si jemi nga plan-sekuencat e jashtëzakonshme dhe rrëfimi i simboleve të vjetra që marrin kuptime të reja.
Me kusht që të mos jetë forca e zakonit që i mban gjallë këto rrëfime, sepse pikërisht ai është kodi i vërtetë i tmerrit. / La Repubblica/ KultPlus.com
Është një (mini)serial që po pushton botën. Quhet Adolescence dhe ka lënë në hije produksione më kot të shtrenjta si Il Gattopardo në Netflix. Suksesi i tij tregon disa gjëra aspak të vetëkuptueshme.
E para: nëse i jep publikut diçka të mirë, ai e “ha” menjëherë. E dyta: algoritmi është në gjumë, dhe ndërsa ëndërronte gjëra të njëtrajtshme, doli kjo krijesë jashtë çdo rregulli të tij.
Personazhet nuk shfaqen të gjithë që në pesë minutat e para; disa zhduken (si hetuesi) që pas episodit të dytë; të tjerë (si psikologia) shfaqen vetëm në një episod të vetëm; misteri i mundshëm zgjidhet që në fund të episodit të parë (pak a shumë ashtu si kur Hitchcock e “vrau” aktoren kryesore në dush pas 47 minutash tek filmi Psycho); çdo episod është një plan-sekuencë monotematike: arrestimi, hetimi, ekspertiza psikologjike, dhimbja e familjes (e fajtorit, vini re, jo e viktimës – sepse nuk ka keqardhje tipike për kronikën e zezë).
E treta (dhe kjo është e papritur): një tjetër botë, edhe televizive, është ende e mundur.
Te “Adolescence” mbërrin me reklamën e fjalës së gojës, por heziton në prag: a mund t’i besohet ende opinionit të shumicës, asaj që e dimë se si voton dhe lexon çfarë lexon?
Mainstream-i, që prej vitesh është ulur në nivel nga programime mediokre dhe është shuar nga zhgënjimi që kanë sjellë platformat, a është ende i aftë të dashurohet pas diçkaje ndryshe?
A ka jetë përtej Mad Men, Breaking Bad, Better Call Saul, apo duhet të dorëzohemi përpara sondazheve që thonë se seriali më i mirë i të gjitha kohërave është, praktikisht, i pari: The Sopranos?
Adolescence ringjall shpresën. Përbëhet nga 4 episode, por nuk është një film i holluar (siç ndodhi për shembull me “The Undoing”).
Ndërron këndvështrimin çdo herë, pa u mbështetur në skemën e vjetër të Rashomonit: duke ndryshuar perspektivën, historia nuk ndryshon – thjesht hyn më thellë në të, e kupton, të lëviz, por nuk të përlot.
Nuk bën asnjë lëshim ndaj manualit të skenarit: dialogët zgjasin gjithmonë 50 minuta, nuk është fiction, është realitet në shkallë 1:1. I studiuar dhe i riprodhuar.
Jo për të të dhënë banalitetin e përditshmërisë, por jashtëzakonshmërinë e të paarritshmes.
Slogani i tij është kjo frazë: «Është absurde ajo që të shkon në mendje kur je adoleshent.»
Të gjithë e dimë, por e kemi shtypur brenda nesh. Sepse kemi shpëtuar, kemi mbijetuar, na ka mjaftuar ta rrëfejmë një ditë të largët, pastaj të largohemi dhe të vazhdojmë përpara në jetë.
Biseda mes djaloshit fajtor dhe psikologes është çelësi i dollapëve të mbyllur dhe të murosur.
Ajo që bie në sy është që kjo skenë është analizuar nga psikologë profesionistë dhe është cilësuar si e besueshme, madje perfekte.
Spektatori nuk pyet pse ajo i ofron një gjysmë sanduiç me turshi, të cilat ai i urren, por psikologu e kupton menjëherë testin: nëse e ha, është bërë i nënshtruar; nëse e refuzon, është ende i mbyllur; nëse (siç ndodh) e lë mënjanë për më vonë, është i hutuar.
Ka shumë të vërteta në Adolescence: dhe siç ndodh me traditat më të mira kinematografike, kjo është ajo që të frikëson dhe të tërheq njëkohësisht.
Publiku që nuk arrin të shkëputet është ai i prindërve me fëmijë në atë moshë.
Çfarë dinë ata për atë që kalon në mendjen e fëmijëve të tyre? Pastaj ndoshta i gjejnë të vdekur, vetëvrarë, në një dhomë me qira në ndonjë qytet tjetër, pas një bisede të gjatë në kompjuter me sadistë të panjohur – dhe nuk e besojnë.
Atëherë shikojnë episodin e katërt dhe shihen në pasqyrë te prindërit e djalit. “Etërit dhe pasqyrat”, thoshte Borges, “janë përbindësha: dyfishojnë racën njerëzore.”
A kanë faj? E kanë bërë vetë kështu? Apo ishte rastësi?
Vajza tjetër e familjes, është një mrekulli: çfarë e përcakton, atëherë, mënyrën si rritemi, gabojmë, shpëtojmë apo vdesim?
Është një llotari e madhe – dikush mendon se e ka dekoduar frekuencën e rezultateve, por është thjesht një tjetër pretendim absurd. Mirupafshim algoritëm, moral unik, determinizëm social.
Adolescence nuk jep zgjidhje, por të mëson që duhet gjithmonë të dyshosh për atë që mendon se ke përpara – në një ekran apo në shtëpinë tënde. / La Repubblica/ KultPlus.com
“Suksesi nuk është përfundimtar, dështimi nuk është fatal, guximi për të vazhduar përpara ka rëndësi.” – Winston Churchill
“Më mirë të dështosh me origjinalitet, se sa të kesh sukses me imitim.” – Herman Melville
“Rruga te suksesi dhe rruga drejt dështimit janë pothuajse gjithnjë e njëjta.” – Colin Davis
“Suksesi zakonisht u shkon atyre që janë duke e kërkuar.” – Henry Thoreau
“Mundësitë nuk ndodhin, ne i krijojmë.” – Chris Grosser
“Mos ki frikë të heqësh dorë nga e mira për të shkuar drejt një të mire më të madhe.” – John Rockefeller
“Kam zbuluar se sa më shumë punoj, aq më shumë fat kam.” – Thomas Jefferson
“Ka dy tipe njerëzish që do të thonë se nuk mund të bësh diferencën në botë: ata që kanë frikë të provojnë dhe ata që kanë frikë nga suksesi jot.” – Ray Goforth
“Njerëzit e suksesshëm bëjnë atë që njerëzit e pasuksesshëm nuk bëjnë. Mos uro që të ishte më e lehtë, uro që ti të ishe më i mirë.” – Jim Rohn
“Mos u bëj një njeri suksesi, bëhu një njeri vlerash.” – Albert Einstein
“Kurrë mos iu ndaj bindjeve të nderit dhe qëllimit të mirë.” – Wiston Churchill
“Boll ndoqe paratë, ndiq pasionin.” – Tony Hsieh
“Sukses do të thotë të kalosh nga dështimi në dështim pa e humbur entuziazmin.” – Winston Churchill
“Kreditet e suksesit tim ia jap këshillës më të mirë.” – GK Chesterton
“Do të të jap një formulë për suksesin? Është e thjeshtë. Dyfisho normën e dështimit. Po mendon për dështimin si armik të suksesit. Por nuk është e gjitha. Mund të dekurajohesh nga dështimi ose të mësosh nga ai, kështu që vazhdo dhe bëj gabimet e tua. Bëj ç’të jetë e mundur. Kështu e gjen suksesin.” – Thomas Uatson
“Nëse nuk do të rrezikosh të zakonshmen, duhet të përshtatesh me të.” – Jim Rohn
“Ata që janë aq të çmendur sa mendojnë se do ndryshojnë botën, ata e bëjnë.” –Anonim
“Bëj çdo ditë një gjë që të frikëson.” – Anonim
“Progresi i vetëm është të dalësh nga zona e rehatisë.” – Muchael Bobak
“Njerëzit që kanë sukses kanë vrull. Sa më shumë arrijnë, aq më shumë duan të arrijnë, dhe aq më shumë e gjejnë mënyrën për të arritur suksesin.” –Tony Robbins
“Mos lër frikën e humbjes të jetë më e madhe se dëshira për të fituar.” – Robert Kuyoaski
“Sukseset më të mëdha nuk ndodhin brenda natës, kërkojnë kohë.” – Steve Jobs
“Testi i vërtetë nuk është si të shmangësh dështimin, sepse s’do mundesh, por si ta përballosh atë.” – Barack Obama
“I vetmi limit për arritjet e së nesërmes, janë dyshimet e së tashmes.” – Franklin Roosvelt
“Karakteri nuk zhvillohet me thjeshtësi, por nëpërmjet përvojës së vuajtjeve dhe gjykimit. Forcohet shpirti, rritet ambicia dhe arrihet suksesi.” – Helen Keller
“E vetmja mënyrë për të filluar është të heqësh dorë nga të folurit dhe të fillosh ta bësh.” – Walt Disney
“Luftëtari i suksesshëm është një njeri mesatar por i fokusuar.” – Bruce Lee
“Nuk ka sekrete për suksesin. Është rezultat i përgatitje, punës së shumtë dhe mësimit nga dështimi.” – Colin Powell
“Suksesi duhet të jetë i lidhur me veprimin. Njerëzit e suksesshëm vazhdojnë të lëvizin. Ata bëjnë gabime por nuk heqin dorë.” – Conrad Hilton
“Nëse me të vërtetë do të bësh diçka do ta gjesh mënyrën. Nëse jo do të gjesh justifikim.” – Jim Rohn
“Nuk mund të të jap formulën e suksesit, por të jap formulën e dështimit që është t’i kënaqësh të gjithë.” – Herbert Suope
“Suksesi nuk është çelësi i lumturisë. Lumturia është çelësi i suksesit. Nëse e do atë që bën atëherë do jesh i suksesshëm.” – Albert Schveitzer
“Suksesi nuk është thjeshtë të arrish në jetën tënde. Por edhe të inspirosh të tjerët t’ia arrijnë”– I panjohur
“Rrëzohu 7 herë e ngrihu 8 herë.” – Proverb japoneze
“Disa njerëz ëndërrojnë për suksesin, ndërsa të tjerët zgjohen dhe punojnë për të.” – I panjohur
“Nëse e ëndërron mund ta arrish.” – Walt Disney
“Ndryshimi mes asaj që je dhe asaj që do është ajo çfarë bën.” – I panjohur
“Një njeri i suksesshëm është ai që ngre një ndërtesë me tullat që hodhën në drejtim të tij.” – David Brinkley
“Për të patur sukses, dëshira për sukses duhet të jetë më e madhe se frika nga humbja.” – Bill Cobsy
“Për të pasur sukses, në fillim duhet të kemi besim se ne mundemi.” – Niko Kazanzaqis
“Shumë nga dështimet në jetë ndodhin nga njerëz që u dorëzuan duke mos ditur se sa pranë suksesit ishin.” – Thomas Edison
“Mos u huto nga kritikat. Kujto që shumë njerëz kanë ecur vetëm për shkak të atyre që e kafshuan.” – Zig Ziglar
“Sekreti i suksesit është ta bësh gjënë e zakonshme në mënyrën më të mirë të mundshme” – Jon Rockefeller
“E di që je në rrugën e suksesit nëse bën punën tënde, dhe nuk pret të paguhesh për të.” – Oprah Winfrey
“Ekziston një forcë e madhe brenda çdo njeriu, që kur lëshohet, mund të bëjë çdo dëshirë, çdo ëndërr realitet.” – Anthony Robbins
“Sekreti i suksesit është të dish atë që askush nuk e di.” – Aristotel Onasssis
“Dështova në mënyrën time për të pasur sukses.” – Thomas Edison
“Asgjë të vlefshme që bëra nuk ishte aksidentalisht, as shpikjet e mia nuk erdhën aksidentalisht. Jo, kur kam vendosur se çfarë rezultati dua, punoj për të deri kur të vijë.” – Thomas Edison
“I vetmi vend ku suksesi vjen përpara punës është vetëm në fjalor.” – Vidal Sassoon
“Vazhdo të ecësh, shanset janë të pengohesh, ndoshta kur nuk e pret. Por nuk kam dëgjuar për një njeri të suksesshëm që të rrëzohet dhe të qëndrojë ulur.” – Charles Kettering/filozofia.al / KultPlus.com
Ish-solisti i grupit Nirvana i dha fund jetës së tij, në gjendje të rënduar psikologjike dhe emocionale, në vitin 1994. Përpara aktit final, la një letër për bashkëshorten dhe vajzën.
“Po ju flas nga këndvështrimi i një njeriu të thjeshtë disi me përvojë, i cili do të preferonte të ishte një fëmijë. Kjo letër duhet të jetë mjaft e thjeshtë për t’u kuptuar. Të gjitha paralajmërimet bazë të shkollës që më janë bërë ndër vite, që në fillimet e mia, si etika e pavarësisë dhe komunitetit, kanë rezultuar të sakta. Nuk ndjej më emocione në dëgjimin e muzikës apo edhe në krijimin e saj.
Kjo më bën të ndihem tmerrësisht fajtor. Për shembull, kur jam në prapaskenë dhe dritat fiken dhe dëgjoj të bërtiturën e publikut që ngrihet me zë të lartë, nuk e ndjej atë që ndjeu Freddie Mercury, i cili u ndje i dehur nga turma, ai merrte energji prej saj. E kam admiruar gjithmonë dhe e kisha zili për këtë. Fakti është se nuk mund ta gënjej asnjërin prej jush. Thjesht nuk do të ishte e drejtë. Krimi më i madh që mund të bëj është që të pretendoj dhe të besoj se po argëtohem 100%. Ndonjëherë më duket se e bëj këtë krim sa herë që ngjitem në skenë. Unë kam provuar gjithçka që kam në dorë, kam Zotin dëshmitar, por kaq mundem.
Unë jam shumë i ndjeshëm. Më duhet të trullos veten për të rifituar entuziazmin që kisha kur isha fëmijë. Gjatë tre turneve tona të fundit kam qenë në gjendje të vlerësoj shumë më tepër njerëzit që kam njohur personalisht dhe fansat e muzikës sonë, por ende nuk mund ta kapërcej zhgënjimin, fajin dhe ndjeshmërinë që kam për të gjithë. Pse nuk argëtohem? Nuk e di. Unë kam një grua hyjnore me ambicie dhe ndjeshmëri, dhe një vajzë që më kujton kohën kur isha si ajo, plot dashuri dhe gëzim…
Të puth të gjithë njerëzit që takoj, sepse të gjithë janë të mirë dhe askush nuk mund të bëjë keq, kjo më tmerron deri në atë pikë sa humbas funksionet e mia jetësore. Nuk e duroj dot idenë që Frances të bëhet një rokere e mjerë, vetëshkatërruese si unë. Më ka shkuar mirë, shumë mirë gjatë këtyre viteve dhe jam mirënjohës, por jam rritur me urrejtje për njerëzimin që në moshën shtatë vjeçare. Faleminderit të gjithëve nga fundi i stomakut tim të djegur e të sëmurë, për letrat dhe mbështetjen që më keni dhënë ndër vite. Unë jam një fëmijë i paqëndrueshëm! Dhe nuk kam më asnjë emocion, dhe më besoni është më mirë të digjem shpejt sesa të zbehem ngadalë!
Më 5 prill, 31 vite më parë, Kurt Cobain qëlloi veten në kokë.
Njeriut simbol të skenës së Seattle-it iu bashkua të ashtuquajturit ”Club 27” si Jimi Hendrix, Jim Morrison, Janis Joplin apo Amy Winehouse.
Edhe sot një aureolë fantazmë rri pezull mbi revolucionin e fundit autentik të rock-ut, i shkaktuar nga një seri e gjatë, shumë e gjatë, vdekjesh të hershme.
Ajo e Andrew Wood, liderit karizmatik të ”Mother Love Bone”, i njohur unanimisht si themeluesi i lëvizjes ”Grunge”, shoku i dhomës dhe shoku më i mirë i Chris Cornell, i vrarë në moshën 24-vjeçare nga një varësi shkatërruese ndaj heroinës.
Dhe më pas ato të Layne Staley, këngëtares së ”Alice in Chains”, të Scott Weiland, zërit të ”Stone Temple Pilots” dhe më pas të ”Velvet Revolver”, Mike Starr, basistit të ”Alice in Chains” dhe vetë Chris Cornell.
Megjithatë, Kurt Cobain mbetet ikona më e fuqishme dhe, siç ndodh shpesh me liderët, është ai që përmbledh një rrugë kolektive.
Kurt Cobain është dhe ishte një ikonë pavarësisht nga vetja.
Me ”Nirvana” ai arriti të sintetizonte ato fermente muzikore që ishin të përqendruara në Seattle duke i bërë ato universale.
“Nevermind”, një nga albumet më të rëndësishme të rock-ut në histori, e solli në mënyrë sensacionale muzikën e pavarur në krye të top listave në vitin 1991, duke i dhënë zë shqetësimeve të asaj që atëherë quhej Generation X, siç përshkruhet në librin e Douglas Coupland.
Është pikërisht në vazhdën e këtij suksesi të bujshëm që Grunge pushtoi botën e muzikës (dhe më gjerë).
Është pikërisht ky roli i yllit, i imazhit të bluzave, i personazhit të kopertinës që ka bërë ndoshta shpërthimin e një shqetësimi që i kishte rrënjët në një fëmijëri të torturuar dhe që gjeti ushqim në një skenë muzikore që, pavarësisht konotacioneve të saj dramatike, ka çuar një qytet, Seattle, për t’u transformuar nga qyteti shumë i mërzitshëm i Veriut, i njohur vetëm për selinë e ”Boeing”-ut dhe varrin e Jimi Hendrix, edhe falë ardhjes së Microsoft dhe Starbucks, në një nga metropolet më vitale dhe mikpritëse të botës.
Zemërimi dhe dhimbja post punk e ”Nirvana”-s u bënë zëri i një brezi, por me sa duket Cobain nuk donte ta merrte atë rol.
Ai as nuk mund ta vlerësonte vëmendjen e thashethemeve mediatike të ngjallur nga martesa e tij me Courtney Love, një udhëheqëse shumë ambicioze e ”Hole”, e cila gjithashtu ishte prekur nga probleme serioze të varësisë./ KultPlus.com
Teksa fshin ngadalë pluhurin nga një dosje e gjelbër e fshehur me kujdes në një kënd të bibliotekës të familjes Bellow, Ianis e di se leximi i tyre mund ti sjellë të papritura. Shtatë vite nga ndarja nga jeta e të shoqit, gruaja me flokët me onde që i bien mbi qafë, e di se sekretet ndonjëherë mund të ndryshojnë përgjithmonë kujtimin që kemi për dikë.
E vërteta mund të jetë krejt ndryshe nga ajo që kemi menduar, dhe disa jetë të tjera mund të kenë shoqëruar jetën tonë… Por, Janis kishte besuar gjithnjë tek Saul Bellow dhe leximi I atyre letrave nuk solli gjë tjetër veçse I shtoi admirimin për të. Ajo e pa për herë të parë atë, në vitin 1989 dhe ishte një nga studentet e tij në Universitetin e Çikagos.
“Më kujtohet se vura re duart e tij, që tregonin për një qenie njerëzore të jashtëzakonshëm. Ishte kaq bukur të dëgjoje leksionet e tij. E, mbi të gjitha, ai asnjëherë nuk hynte në auditor me shënime. Nuk kishte asnjëherë shënime dhe të bënte të dashuroje Flaubert-in (Gustave), Stendhal-in (DescriptionMarie-Henri Beyle,), Proust-in, Joyce-n (James). Nuk mungoja asnjëherë në kurset e tij”, rrëfen Ianis.
Pas përfundimit të studimeve nisi të punonte si asistentja e tij në Universitet. Por, jashtë orës së leksioneve ai ishte një njeri tjetër. Në vitin 1985, gruaja e tij e katërt Aleksandra, i kërkoi divorcin. Ianis tregon se kjo ishte një periudhë shumë e vështirë për shkrimtarin. Atij iu desh të largohej nga shtëpia ku ndante jetën me të në Çikago dhe të vendosej në një apartament në Hyde Park.
“Në atë periudhë ai ishte tepër I trishtuar dhe doja ta ndihmoja. I përgatisja ushqimin në shtëpi, teshat, deri sa një mbrëmje ai më kërkoi të qëndroja për darke”, rrëfen Ianis.
Burri që karakterizohet për ironinë e theksuar në librat që shkroi, do të shndërrohej ngadalë në sytë e ish-studentes së tij, në një tjetër burrë, të ngjashëm me atë që ajo kishte ëndërruar në libra. Dhe… në dosjen e pluhurosur që ajo kishte frikë ta hapte, gjen kujtimet e tij për atë periudhë. Ndjehet kaq e lumtur për ethet e pritjes së tij që ajo të mbërrinte në apartamentin e thjeshtë, ditët në park, apo mbrëmjet e fshehura , kur miqtë i dinin në bibliotekë. Ja pse sekretet nuk mund të jenë gjithnjë të trishta, ndonjëherë ato na bëjnë të ndjehemi krenarë për të shkuarën.
Në morinë e letrave që Ianis gjeti pas vdekjes të së shoqit, janë dhe korrespodencat e tij me emra të njohur të letërsisë amerikane, si Philip Roth, intimitetet me gratë e mëparshme, por dhe aforizma mbi situate të ndryshme të kohës që jetoi.
“Saul ishte një njeri I guximshëm dhe I pëlqente të jetonte intimitetin. Ndoshta kjo është arsyeja që ai ishte i ‘fiksuar’ pas martesave”, thotë Ianis. “Ai gjithnjë besonte se është mirë të duash dhe të të duan njëkohësisht”.
Saul Bellow është një nga shkrimtarët më të rëndësishëm të letërsisë amerikane të shekullit të XX, fitues I çmimit Nobel në letërsi në vitin 1976. Motivacioni që Akademia Suedeze i dha shkrimtarit për këtë çmim ishte “për mirëkuptimin njerëzor dhe analizat e thella të kulturës bashkëkohore, që ndërthuren mjeshtërisht në punën e tij. Është e rëndësishme të shtohet fakti se, një njeri i cili vazhdon me këmbëngulje përpjekjen për të gjetur pikëmbështetje të shqetësimeve të tija në botën tonë të dyzuar, një individ i cili nuk heq dorë nga besimi i tij në vlerat e jetës të bazuar në dinjitetin dhe personalitetin dhe aspak në sukseset e tij, si edhe në faktin se e vërteta duhet të triumfojë, thjesht pasi ajo kërkon gjithçka me përjashtim të… triumfit”.
Kjo është mënyra e të menduarit, te e cila “antiheronjtë” e Saul Bellowit, gjejnë themelet e tyre, si edhe fitojnë statusin dhe lartësinë e tyre finale…”.
Bellow ishte 61 vjeç kur fitoi çmimin e madh të letërsisë dhe ashtu si shumë shkrimtarë që kishin fituar këtë çmim dhe ai ishte në ankth për letërsisë që do të shkruante pas këtij vlerësimi.
“Çmimet Nobel rrallë janë një gjë e mirë për shkrimtarët. Sinclair Lewis dhe John Steinbeck, pasi morën këtë çmim, ishin jo rrallë më të matur. Sa për Hemingway-n (Ernest), ai reshti së shkruari”, ka thënë ai.
E shkruara për Bellowin është diçka që vjen nga brenda teje dhe shndërrohet në fjalë.
“Një shkrimtar nuk e di asnjëherë ekzaktësisht se çfarë do të shkruajë. Vetëm një shkrimtar komercial ulet dhe vendos qëllimin e tij mbi librin që do të shkruajë duke reflektuar qëndrime dhe dëshira për publikun e gjerë. Nëse ju e dini më parë se çfarë do të shkruani, jeni një shkrimtar komercial. Është e njëjta gjë edhe në pikturë: nëse e dini se çfarë do të pikturoni, jeni një piktor komercial. Unë nuk jam i tillë. Kur unë filloj të shkruaj, nuk e di se çfarë do të ndodhë. Në shkrimin tim jam një historian, një kronikan në një lloj mënyre. Jam i lirë të them atë që është thjesht një klasifikim ideologjik dhe që reflekton një formë të pavullnetshme në lexim, nga aq pranë sa është e nevojshme”, është shprehur Bellow.
Për të një libër më shumë se ide duhet të ketë emocion, pasi pasionet e mëdha fshihet pas emocionesh.
Bellow vdiq në moshën 89-vjeçare, në vitin 2005./ KultPlus.com
Saul Bellow, lindur më 10 qershor 1915 në Quebec, Kanada, ishte romancier amerikan të cilin e karakterizonte njeriu modern urban i pakënaqur nga shoqëria, por jo i shkatërruar në shpirt, e ky karakterizim i personalitetit të tij i dha Çmimin Nobel për Letërsi më 1976.
I rritur në një familje hebraike dhe i rrjedhshëm në gjuhën Yiddish, që ndikoi në stilin e tij energjik anglez, ai ishte përfaqësues i shkrimtarëve hebrenj amerikanë, veprat e të cilëve u bënë qendrore në letërsinë amerikane pas Luftës së Dytë Botërore.
Prindërit e Bellow emigruan më 1913 nga Rusia në Montreal. Kur ai ishte nëntë vjeç ata u transferuan në Chicago.
Ai ndoqi Universitetin Chicago dhe Universitetin Northwestern dhe më pas kombinoi shkrimin me një karrierë mësimore në universitete të ndryshme, përfshirë Universitetin Minnesota, Universitetin Princeton, Universitetin e New York, Bard College dhe Universitetin Boston.
Bellow fitoi një reputacion në mesin e një grupi të vogël lexuesish me dy romanet e tij të para, “Dangling Man”, një histori në formë ditari të një njeriu që pret të futet në ushtri dhe romani “The Victim”, një studim delikat i marrëdhënies midis një judeu dhe një hebrei, ku secili prej të cilëve bëhet viktimë e tjetrit.
“The Adventures of Augie March” , sollën një vlerësim më të gjerë dhe fituan një National Book Award. Kjo është një histori aventuriere e një të riu të varfër hebre nga Chicago, përparimi i tij ndonjëherë shumë komik në botën e shekullit të XX, dhe përpjekjet e tij për ta kuptuar atë.
Në këtë roman, Bellow përdori për herë të parë një stil të lirshëm, të errët në revoltën e vetëdijshme kundër preokupimit të shkrimtarëve të asaj kohe me përsosjen e formës së tij të shkrimit.
“Henderson the Rain King” vazhdoi qasjen picareske në përrallën e tij të një milioneri ekscentrik amerikan në një kërkim në Afrikë.
Ai gjithashtu shkroi një vëllim me tregime të shkurtra “Mosby’s Memoirs” dhe “To Jerusalem and Back” në lidhje me një udhëtim në Izrael.
Në romanet dhe novelat e tij të mëvonshme, “Herzog”, “Mr. Sammler’s Planet”, “Humboldt’s Gift”, “The Dean’s December”, “More Die of Heartbreak” , “A Theft”, “The Bellarosa Connection” dhe “The Actual”, Bellow arriti në venën e tij më karakteristike.
Heronjtë e këtyre veprave janë shpesh intelektualë hebrenj, monologët e brendshëm të të cilëve shkojnë nga sublime në absurde. Në të njëjtën kohë, bota e tyre përreth, e populluar nga realistë energjikë dhe të pakorrigjueshëm, vepron si korrigjues ndaj spekulimeve të tyre intelektuale.
Ky kombinim i sofistikimit kulturor dhe urtësisë së rrugëve e përbën origjinalitetin më të madh të Bellow.
Në “Ravelstein” ai paraqiti një version imagjinar të jetës së mësuesit dhe filozofit Allan Bloom. Pesë vjet pas vdekjes së Bellow, më shumë se 700 letra të tij, të redaktuara nga Benjamin Taylor, u botuan në “ Saul Bellow: Letters ”.
Autori vdiq më 5 prill 2005, në Brooklyn, Massachusetts./ KultPlus.com
Më duket sikur jam në qiell Midis Perëndive, nëse pranë teje rri, dhe shikoj buzëqeshjen tënde të bukur, e ndjej fjalët e bukura dhe këngën dashurore! Mua zemra Dirthërueshëm në kraharor më hidhet: zëri më vdes, ndërkoh që unë të kundroj, gjuha ime ngjitet në qiellëz shuhet buzëqeshja. Gjarpëron flaka Brenda gjakut tim, kallem: një bubullimë e panjohur më kumbon në veshët, dhe ëndërroj: më pushton tejetej një hije tronditëse. Dhe më mbulon të tërën Djersa e ftohtë akull, dhe fytyra zbehet si bari që rritet, dridhem e fërgëlloj e rrënqethem, e nemitem e ngurosur.
