Disa zona në juglindje dhe perëndim të Kosovës mund të përballen me përmbytje në ditët në vijim, për shkak të rritjes së nivelit të ujit në disa lumenj si pasojë e reshjeve të vazhdueshme të shiut, paralajmëroi të mërkurën Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës.
Në ditët e fundit ka pasur reshje të dendura të shiut dhe instituti paralajmëroise reshjet pritet të vazhdojnë, në disa pjesë të vendit me intensitet nga mesatarë deri të lartë, të cilat mund të krijojnë vërshime të shpejta.
“Duke pasur parasysh situatën e përgjithshme meteorologjike, sidomos ditëve të fundit, e përcjell me reshje shiu, të cilat në disa zona të vendit kanë qenë me intensitet nga i ulët deri mesatarë dhe me kohëzgjatje relativisht të gjatë, kanë shkaktuar ngritje të niveleve nëpër disa lumenj, sidomos atyre me karakter malor”, thuhet në njoftim.
Sipas njoftimit, gjendje e rënduar në është në Pellgun e Lepencit, Moravën e Binçës, Bistricën e Pejës, Bistricën e Prizrenit, Bistrica e Deçanit, ku nivelet e ujit aktualisht janë në ngritje, dhe si pasojë mund të shkaktojnë përmbytje.
Tani për tani, zonat më të rrezikuara janë vendbanime në Hanin e Elezit, Kaçanik, Dragash, Pejë, dhe Deçan.
“Këtë e vështirësojnë akoma me shume, reshjet e shiut te cilat pritet te bien gjate orëve dhe ditëve ne vazhdim”, paralajmëroi instituti./ KultPlus.com
Në ambientet e KultPlus Caffe Gallery është promovuar sot libri “Në mes vargjesh” nga poeti Sylë Maxhera, në të cilin është paraqitur një koleksion i poezive që shpërfaqin ndjenja të thella të autorit duke filluar nga dashuria prindërore e deri te reflektimet mbi jetën dhe vdekjen.
Libri paraqet një udhëtim të brishtë mbi ndjesitë dhe mendimet e poetit, mbi përpjekjen për bukurinë e fjalës dhe thellësinë e shpirtit njerëzor. Libri “Në mes vargjesh” përmban 38 poezi dhe 24 reflektime prozaike, dhe sjell një pasqyrë të ndjenjave të autorit përmes një stili të natyrshëm.
Moderuesja e ceremonisë promovuese Rrezarta Haziraj, ka thënë se autori në poezitë e tij ka gërshetuar tingullin e zemrës, ritmin e frymëzimit dhe një pjesë të shpirtit të tij.
“Ky libër është fryt i dashurisë për gjuhën, për artin e fjalës dhe, mbi të gjitha, për ju- lexuesit, të cilët i jepni jetë çdo vargu. Ju ftoj ta eksploroni këtë koleksion dhe të zbuloni pjesë të vetes në faqet e tij. Jam e bindur se secili prej jush do të gjejë një poezi që e prek dhe e frymëzon”, ka thënë moderuesja Haziraj.
Ndërsa, redaktori i librit, Dan Ibrahimi ka thënë se poezitë e Sylë Maxherës janë reflektim i ndjenjave të thella dhe i përvojave personale të shprehura përmes një gjuhe të thjeshtë, por prekëse.
“Përmes vargjeve të tij, autori na fton të refektomë mbi kalimin e kohës, vdekjen dhe kujtimet që na shoqërojnë gjithë jetën. Poezitë janë të drejtëpërdrejta dhe të qarta. Poezitë e Sylë Maxherës janë një mozaik emocionesh dhe përvojash, që nga gëzimi familjar deri te reflektimi mbi shoqërinë dhe kombin. Ai arrin të prekë lexuesin me ndjenja të sinqerta dhe mesazhe të fuqishme. Një vepër që frymëzon dhe fton për reflektim!”, ka thënë redaktori Ibrahimi.
Ndërsa, profesoresha e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe, Flora Peci ka thënë se autori Maxhera përmes stilit të tij të fuqishëm dhe ekspresiv përçon ndjenja të thella te lexuesi.
“Sylë Maxhera përmes vargjeve reflekton dukshëm dashurinë për çdo gjë që përçon dashuri, mirësi dhe modesti. Për nga natyra autori edhe në përditshmëri falë pozitivitetit përmes të folurit të tij, njejtë edhe përmes vargjeve e përcjellë këtë dashuri e pozitivitet. Stili i autorit në poezitë e tij është shpeshherë i fuqishëm dhe ekspresiv duke përçuar ndjenja të thella përmes vargjeve të tij”, ka thënë profesoresha Flora Peci.
Tutje, profesoresha Peci ka thënë se përmes metaforave të fuqishme autori i ka dhënë forcë edhe ndjenjave kombëtare.
“Në mes të poezive të tij gjejmë një larmi temash që trajtojnë atdhedashuri, figurën e nënës si dhe kontrastin mes të mirës, të keqes, të drejtës dhe të padrejtës. Në poezitë e tij, autori shpesh evokon ndjenja patriotike duke përshkruar dashurinë për vendin dhe sakrificat për lirinë”, ka thënë Peci.
Ndërkaq, përkthyesi Elvi Sidheri përveq një fjalimi të rastit, ka deklamuar edhe poezinë “Të ndihmoj”, të cilën e kishte përzgjedhur në mënyrë rastësore.
“Sylë Maxhera shkruan prej 26 vitesh, dhe poezitë i shkruan drejtë për drejt në spanjisht. Këtë libër e ka shkruar në shqip, ndërsa një përmbledhje tjetër e ka shkruar në spanjisht me forcat e tij, në një nga shtëpitë më të mëdha botuese në Spanjë. Kam pasur rastin ta shoh edhe shkrimin vlerësues të shtëpisë botuese disa faqesh për poezinë e tij, ku ia kishin vlerësuar punën”, ka thënë Sidheri.
Ndërsa, diplomati i parë i Kosovës në Bruksel, Reshat Sahitaj ka thënë se letërsia dhe kultura janë ambasadorët më të mirë dhe boshti kurrizor i një shteti.
“Në librat e Sylë Maxherës kam parë një filozofi të poezisë shqipe. Kemi edhe shumë poetë të tjerë të cilët mund të maten me autorë të letërsisë evropiane. Siç keni parë, në vitin e kaluar ne kemi përkthyer mbi 75 poetë në Paris, për të cilët kanë shkruar gazetat parisiene. Në mesin e këtyre autorëve është edhe Sylë Maxhera i cili është duke bërë një diplomaci përmes letërsisë. Pra një diplomaci jozyrtare por që është shumë më e kapshme dhe shumë më shumë i ndihmon Kosovës”, ka thënë Sahitaj.
Një fjalë rasti e mori edhe Mark Perr, gazetar nga Anglia, i cili tha se Syla Maxhera për të është një libër i hapur.
“Nuk e kuptoj gjuhën në të cilën ai shkruan, por e kuptoj zemrën e tij. E shoh se ai bën një ndërlidhje shpirtërore me njerëzit”, ka thënë ai.
Ndërkaq, autori Sylë Maxhera në një fjalim të shkurtë i ka falënderuar të gjithë të pranishmit për pjesëmarrje në ceremoninë promovuese.
“Ju faleminderit shumë, dëshira më e madhe e imja është të ju shoh së bashku. Ju faleminderit shumë për mbështetjen dhe që keni gjetur kohë të vini këtu. Jam i privilegjuar që ju kam afër, uroj të na prijë e mbara të gjithëve, dëgjofsha mirë për të gjithë”, ka thënë Maxhera.
Edhe gazetari Mentor Mripa po ashtu, e ka vlerësuar këtë botim të autorit Maxhera.
“Syla është një person zemërbardhë. Urime Sylë, faleminderit që na ke mbledhur këtu. Uroj që kjo punë e Sylës dhe të tjerëve të shëndrrohet në diçka të bukur edhe për aspektin estetik të librit”, ka thënë ai pas disa kritikave mbi botimin e librit, që u thanë në këtë ceremoni promovuese. / KultPlus.com
Aleatët e NATO-s kanë premtuar më shumë se 20 miliardë euro (21,6 miliardë dollarë) ndihmë sigurie për Ukrainën në tre muajt e parë të vitit 2025, tha sot sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte.
Duke folur përpara një takimi të ministrave të Jashtëm të NATO-s në Bruksel, Rutte tha gjithashtu se komanda e NATO-s – në qytetin gjerman të Wiesbaden – Ndihma dhe Trajnimi i Sigurisë së NATO-s për Ukrainën (NSATU) – do të vazhdojë të koordinojë ndihmën ushtarake për Ukrainën dhe trajnimin e ushtarëve ukrainas.
Njoftimi vjen mes frikës se mbështetja e SHBA-së për Ukrainën mund të reduktohet në mënyrë drastike – pasi administrata e presidentit amerikan, Donald Trump po përpiqet të nxisë një marrëveshje paqeje, ndërsa u ka bërë thirrje aleatëve evropianë të rrisin shpenzimet e mbrojtjes.
Pas një takimi katastrofik midis Trump dhe presidentit ukrainas Voloydmyr Zelensky në Shtëpinë e Bardhë, Uashingtoni pezulloi përkohësisht mbështetjen ushtarake dhe të inteligjencës për Kievin, por që atëherë ka rifilluar ndihmën.
Vitin e kaluar, aleatët e NATO-s dhanë një ndihmë sigurie me vlerë rreth 50 miliardë euro për Ukrainën.
Rutte e përgëzoi Trump “për thyerjen e bllokimit” në luftën e nisur nga Rusia në shkurt 2022.
Por, ai theksoi se pavarësisht angazhimit të vazhdueshëm të aleatëve ndaj Ukrainës, kërcënimi me të cilin përballet Evropa nga Rusia vazhdon të mbetet.
Ministrat e Jashtëm të NATO-s do të takohen nesër dhe pasnesër në Bruksel për të diskutuar mbi forcimin e aftësive mbrojtëse të aleancës.
Administrata e Trump u ka kërkuar vazhdimisht aleatëve evropianë të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të prodhimit të brendshëm bruto (PBB) – më shumë se dyfishi i objektivit aktual të NATO-s prej 2% të PBB-së.
Duke sinjalizuar se vendimi për rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes ka të ngjarë të diskutohet në samitin e ardhshëm të NATO-s në qershor, Rutte përsëriti se aleatët do të duhej të rrisnin shpenzimet në 3%./ KultPlus.com
Qiell dimri, Dyndje kujtimesh. Unë ndeza një cigare, u afrova te dritarja. Më ngjan, se nuk bien flokë dëbore nga qielli. Por mijëra letra, që kurrë nuk i mora. Letra të largëta, Shkruar nga duar të largëta, Edhe se retë më të largëta./KultPlus.com
Poezia “Poçari” e aktorit të madh shqiptar Dritëro Agollit, është një ndër poezitë më të njohura shqipe, e cila publikut shqiptar i është sjellë edhe në formë kënge nga këngëtari Selami Kolonja. Një interpretim mahnitës e sjell edhe ylli i kinematografisë shqiptare Margarita Xhepa, shkruan KultPlus.
Poezia “Poçari”, e Dritëro Agollit, ndër rreshta jep mesazhin e mallit të shqiptarit të dëbuar nga trojet e tij, prej armiqëve të kohës. Shkarja nga dora e vazos-poçit ndryshon rrjedhën e historisë, duke shpërthyer në lot mallëngjyes për gjuhën e nënës, nga e cila fati i kishte ndarë padrejtësisht. Këtë e tregon më së miri vargu “Fjala shipe s’blihet në pazar, në dyqan ka kohë që se kam ndjerë”.
KultPlus ju sjellë tekstin e plotë të kësaj poezie.
Vajta në Stamboll të bëj pazar, për kujtim të ble një vazo balte: – Paqe dhe selam, usta poçar, Vazon më të mirë po e pate Paqe dhe selam, usta poçar!
Vazoja nga dora shkau e ra Dhe m’u bë njëzet e pesë copë, Më erdhi rrotull deti Marmara Dhe m’u hap dyqani turk si gropë, Më erdhi rrotull deti Marmara.
Pa më shau poçari keq turqisht, Unë e shava shqip e mend i rashë; Për çudi poçari nuk u ligsht, Veç dy lot në sytë e kuq i pashë, Për çudi poçari nuk u ligsht!
Mos u çmend ky turk, ky musliman? Unë e shaj, ai me duar në qafë! Poçe tjetër mori në dyqan Dhe më tha: ” Më shaj, për besë, prapë!” Poçe tjetër mori në dyqan.
Psheretiu si unë: ” Jam shqiptar, Shqip, vëlla, ti shamë dhe një herë, Fjala shqipe s’blihet në pazar, Në dyqan ka vjet që s’e kam ndjerë, Fjala shqipe s’blihet në pazar!”
Ikën nga dyqani burra e gra, Unë e një poçar e tjetër s’kishte, Vazot frynte deti Marmara, Vazove poçari shqip u fliste, Vazot mbushte deti Marmara./KultPlus.com
Dërgesat e “Tesla” ranë afërsisht me 13% në terma vjetore në tremujorin e parë, me 336,681 automjete elektrike të dërguara te klientët, globalisht midis janarit dhe fundit të marsit, njoftoi sot kompania.
Analistët fajësuan ndryshimin e modelit dhe polemikat rreth shefit ekzekutiv miliarder Elon Musk për rënien, e cila ishte më e madhe se sa pritej, gjerësisht.
Aksionet e Tesla-s ranë me më shumë se 4% në SHBA.
Kompania tha gjithashtu se kishte prodhuar 362,615 automjete të të gjitha modeleve gjatë tremujorit, një rënie prej rreth 16% krahasuar me një vit më parë.
Shifrat më të dobëta ishin telegrafuar në Evropë dhe Kinë javët e fundit, por shifrat globale treguan një tendencë përkeqësimi.
Regjistrimet e reja të Tesla-s në Bashkimin Evropian ranë me 49% në terma vjetore, në janar dhe shkurt në pak më shumë se 19,000 automjete.
Në Kinë, shifrat paraprake për muajin mars treguan një rënie prej më shumë se 11%./ KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama deklaroi sot se, duhet bërë çmos që të zgjerohet hapësira për gjithçka që mund t’i ofrohet nxënësve dhe fëmijëve pas mësimit.
Në fjalën e tij në një takim në shkollën “Besnik Sykja” në Tiranë, Rama foli për takimet që u zhvilluan me mësuesit dhe prindërit në të gjithë territorin për Tik Tok-un.
“Më vjen mirë që sot Tik Tok–u është mbyllur dhe fëmijëve, nxënësve u kemi siguruar një mbrojtje nga një influencë shumë negative që i qëndronte mbi kokë 24 orë mbi 24”, tha Rama.
Rama përsëriti që, “përpjekja për të instaluar Tik Tok-un duke përdorur VPN të lira që gjenden në internet është shumë e rrezikshme sepse ato praktikisht e bëj telefonin plotësisht të grabitshme nga të gjitha të dhënat që ka brenda. Kështu që prindërit duhet të jenë të vëmendshëm në këtë aspekt”.
Ndërkohë, shtoi kreu i qeverisë, “kemi hyrë në një dialog me kompaninë nëpërmjet AKSHI-t dhe Ministrisë së Arsimit dhe kemi kërkuar nga kompania që nëse do të ketë përsëri akses në territorin e Shqipërisë duhet të na paraqesë një propozim të besueshëm dhe bindës për një numër të caktuar filtrash sigurie për fëmijët tanë dhe njëkohësisht edhe një program specifik për të stimuluar mësimin, për të stimuluar mësimin e shkencës, matematikës, etj, gjëra që në fakt TikTok-u i ka në gamën e vetë të shërbimeve dhe patjetër dhe pjesë të tjera të parrezikshme dhe ndërkohë duhet të na garantojë që fëmijët dhe adoleshentët janë të mbrojtur nga pjesët e rrezikshme”.
“Kompania e ka marrë shumë seriozisht në këndvështrimin tim dhe na ka premtuar që do ta ne paraqesë këtë propozim. I kam thënë dhe i kemi thënë që në të gjitha rastet, çfarë kompania do të na ofrojë do të duhet të ndahet me mësuesit dhe me prindërit. Do të duhet të marrë edhe një miratim nga ana e tyre në kuptimin që mësuesit dhe prindërit duhet të jenë të informuar se për çfarë bëhet fjalë. Pra cilat ndryshime do të bëhen dhe çfarë do të sjellin këto ndryshime”, tha Rama.
Kryeministri u shpreh se, “besoj që në një kohë jo shumë të largët ata do të vijnë në Shqipëri dhe ne do të kemi mundësi pastaj të rikthehemi përsëri tek ju dhe t’i ndajmë këto të dhëna që do të marrim nga propozimi i kompanisë”.
Rama u sugjeroi prindërve dhe mësuesve që të shikojnë filmin “Adoleshenca” në Netflix.
“Do t’ju sugjeroja ta ndani me sa më shumë të tjerë dhe do ishte mirë nëse do mund të bënim dhe shfaqje të filmit për nxënësit në të gjitha shkollat, mund të përdorim palestrat për të bërë shfaqje të organizuara, sepse është një film, i cili ka tronditur mbarë botën edhe flet ekzaktësisht se për çfarë sfidash bëhet fjalë për ne sot edhe sesa larg jemi ne edhe kur na duket sikur në fakt jemi afër dhe sesa pak kuptojmë ne dhe kur na duket sikur në fakt kuptojmë shumë nga fëmijët tanë”, tha Rama.
Kreu i qeverisë, u shpreh se, “për fat të keq jetojmë në dy universe paralele. Ata hyjnë dhe dalin në universin tonë, kurse ne nuk kemi akses në universin e tyre dhe në universin e tyre zhvillohen situata dhe ngjarje që ne as nuk kemi idenë dhe për fat të keq kur diçka nga ato zhvillime aty del në mexhelis në formën e një ngjarje shumë të rëndë atëherë ne tronditemi të gjithë, por ajo që ndodh është se në fakt është çdo minutë, çdo minutë, çdo minutë”.
Prandaj, theksoi ai, “besoj shumë se mbyllja e Tik Tok-ut nuk është se ka zgjidhur gjithë këtë problematikë, por ama ka qenë hapi i duhur”.
Rama falënderoi prindërit dhe mësuesit.
“95% e tyre na kanë inkurajuar që ta hedhim këtë hap. Nuk ka qenë një hap i lehtë, ne nuk jemi as Amerika as Britania, ne jemi një vend i vogël dhe TikTok-u është sa shumë shtete si ne të bëra bashkë, por besoj që kemi bërë gjënë e duhur dhe kemi bërë detyrën”.
Nga ana tjetër, shti Rama, “besoj që mbase nuk kemi forcat që të përballemi me këtë universin paralel ku fëmijët tanë jetojnë një pjesë shumë të madhe të kohës së tyre dhe ku ne e kemi të pamundur që të penetrojmë, por nga ana tjetër nuk do të dorëzohemi dhe e vetmja rrugë që ne shohim është që të ngremë në një nivel tjetër ndërveprimin mes shkollës, prindërve dhe institucioneve”.
Në këtë aspekt, shtoi Rama, ‘ne do të bëjmë çmos që shkolla të rrisë në mënyrë të ndjeshme fluksin e informacionit për prindërit, jo më vetëm notat dhe mungesat por edhe raporte të dedikuara, të individualizuara për çdo fëmijë dhe nga ana tjetër do bëjmë çmos të zgjerojmë hapësirën në gjithçka që mund t’i ofrojmë nxënësve dhe fëmijëve pas mësimit, duke fuqizuar programet e sporti, artit, zejeve dhe duke rritur numrin e adresave ku fëmijët mund të kenë aktivitet”./ KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka pritur sot në takim ambasadoren e El Salvadorit në Kosovë, Rhina Bardi, ku edhe ka pranuar letrat kredenciale.
Gjatë takimit, Osmani e ka uruar Ambasadoren Bardi për emërimin e saj dhe shprehu mirënjohjen për mbështetjen e vazhdueshme të El Salvadorit ndaj Kosovës.
Komunikata:
Presidentja Osmani pranoi letrat kredenciale nga Ambasadorja e re e El Salvadorit në Kosovë, Rhina Bardi
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka pritur sot në takim ambasadoren e El Salvadorit në Kosovë, Rhina Bardi, me rastin e dorëzimit të letrave kredenciale.
Gjatë takimit, Presidentja Osmani e uroi Ambasadoren Bardi për emërimin e saj dhe shprehu mirënjohjen për mbështetjen e vazhdueshme të El Salvadorit ndaj Kosovës.
Presidentja Osmani solli në vëmendje vizitën e saj në El Salvador vitin e kaluar me rastin e inaugurimit presidencial, duke shprehur admirimin për progresin e këtij shteti. Ajo theksoi përkushtimin e Kosovës për thellimin e bashkëpunimit dypalësh dhe forcimin e lidhjeve në fusha të ndryshme.
Duke vlerësuar udhëheqjen e Presidentit Nayib Bukele, Presidentja Osmani nënvizoi përparimin e jashtëzakonshëm të El Salvadorit në siguri, rritje ekonomike dhe zhvillim të sektorit të turizmit. Ajo theksoi se si Kosova dhe El Salvadori janë renditur ndër vendet më të sigurta në botë, duke rritur kështu atraktivitetin për investime dhe turizëm.
Në këtë drejtim, u identifikuan mundësi për bashkëpunim në sektorët e teknologjisë së informacionit, inovacionit, ekonomisë, mbrojtjes, arsimit dhe turizmit. Presidentja Osmani theksoi rëndësinë e promovimit të investimeve të sektorit privat, nxitjes së ndërmarrësisë dhe organizimit të forumeve ekonomike për t`i afruar bizneset dhe institucionet e të dy shteteve./ KultPlus.com
Në Operën e Hamburgut (Staatsoper Hamburg) sot luhet “Maria Stuarda” nga Gaetano Donizetti, ku pikërisht rolin e heroinës e interpreton Ermonela Jaho.
Kjo është nata e fundit që Ermonela Jaho interpreton këtë rol, në Hamburg, pas 6 netësh të tjera në fund të marsit.
“Dhe kështu, ne arrijmë performancën tonë përfundimtare. Ky produksion ka qenë më shumë se një seri shfaqjesh. Ka qenë një rrahje zemre e përbashkët, një vend ku muzika dhe arti na kanë lidhur në mënyra që fjalët nuk mund të arrijnë kurrë”, shprehet sopranoja, në një postim në rrjetet sociale.
Maria Stuarda (Mary Stuart) është një opera tragjike në dy akte, nga Gaetano Donizetti dhe libret nga Giuseppe Bardari, bazuar në dramën e Schiller-it.
Opera trajton jetën e Marisë, mbretëreshës së Skocisë (Mary Stuart) dhe kushërirës së saj mbretëresha Elizabeth I. Schiller kishte shpikur përballjen e dy mbretëreshave, të cilat në fakt nuk u takuan kurrë.
Sopranoja Jaho, e vlerësuar ndërkombëtarisht, ndau me ndjekësit e rrjeteve sociale edhe një galeri të pasur fotografike nga shfaqjet e tjera të “Maria Stuarda-s”, ku ajo shfaqet me një “look” goditës e mbresëlënës./ KultPlus.com
Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës, ka njoftuar se për reshjet e shiut kanë shkaktuar ngritje të niveleve nëpër disa lumenjtë, e që të cilat mund të shkaktojnë vërshime gjegjësisht përmbytje.
Nga IHMK është bërë e ditur se situata më e rënduar është në Pellgun e Lepencit, Morava e binçës, Bistrica e Pejës, Bistrica e Prizrenit dhe Bistrica e Deçanit.
‘‘Kete e veshtersojne akoma me shume, reshjet e shiut te cilat pritet te bien gjate oreve dhe diteve ne vazhdim’’, thuhet mes tjerash nga IHMK.
Po ashtu, në njoftim thuhet se edhe gjatë ditëve në vijim pritet të ketë reshje të shiut, të cilat mund të krijojnë vërshime të shpejta.
Njoftimi:
Të nderuar, duke pasur parasyshë situatën e përgjithshme meteorologjike, sidomos ditëve të fundit, e përcjellur me reshje shiu, të cilat në disa zona të vendit kanë qenë me intensitet nga i ulët deri mesatarë dhe me kohëzgjatje relativisht të gjatë, kanë shkaktuar ngritje të niveleve nëpër disa lumenjë, sidomos atyre me karakter malor. Kështu situata më e rënduar është në Pellgun e Lepencit, Morava e binçës, Bistrica e Pejes, Bistrica e Prizrenit, Bistrica e Deqanit, ku nivelet aktualisht janë në mgritje të cilat mud të shkaktojnë vërshime gjegjësisht përmbytje.
Aktualisht zonat më të rrezikuara janë: vendbanime të Hanit të Elezit, Kaçanikut, Dragashit, Pejes, Deqanit pastaj në pellgun e Moravës së Binçës etj.
Kete e veshtersojne akoma me shume, reshjet e shiut te cilat pritet te bien gjate oreve dhe diteve ne vazhdim.
Per informacione ne detaje, ju mbajme te informuar gjate oreve dhe diteve ne vazhdim.
P.s. Kerkohet vemendje e shtuar, sidomos ne zonat/komunat e lartecekura
PARASHIKIMI
Edhe gjatë ditëve në vijim pritet të ketë reshje shiu, në disa pjesë të vendit me intensitet nga mesatarë deri të lartë, të cilat mund të krijojn vërshime të shpejta./ KultPlus.com
Një fotografi e rrallë e aktorit me origjinë shqiptare, Aleksandër Moisiu, kohë më parë ishte bërë kartolinë në Gjermani.
Në këtë fotografi Moisiu shfaqet me nënën e tij, Amalia Rada.
Ka qenë ministri i Diasporës, Pandeli Majko që e pati publikuar kartolinën gjermane nga Verlag Hermann Leiser, Berlin-Wilm.
Aleksandër Moisiu lindi në qytetin e Durrësit në vitin 1879. Ai e nisi karrierën në Vjenë, Austri, ku edhe filloi të njihej në rang botëror dhe të konsiderohej si një aktor mjaft fisnik.
Aktori i madh shqiptar interpretoi në rolet më të spikatura të asaj kohe si “Hamlet” në Teatrin Popullor të Vjenës në vitin 1922, “Fedia” e Leo Tolstoit dhe “The alive Cadaver” në Berlin në 1922-in. Aleksandër Moisiu vazhdoi të aktrojë edhe në veprat më të spikatura duke arritur majat e teatrit botëror me përzgjedhjen e tij në rolin e Romeos në veprën e famshme Shekspirane “Romeo dhe Xhulieta” në 1907-ën duke lënë të gjithë të shtangur me aftësitë e tij interpretuese. /KultPlus.com
Poezi nga Louis Aragon Përktheu: Anton Papleka Nëpër të gjitha dyert ti më ike Në të gjitha shkretëtirat më le
Në agim të kërkova dhe në mesditë të humba Kudo që vajta ti nuk qe gjëkundi Kush mund ta përshkruajë Saharanë e një dhome pa ty Turmën e të dielës ku s’të ngjan askush Një ditë më të zbrazët se moli që zgjatet në det Heshtjen ku të thërras e ti nuk më përgjigjesh
Ti më le dhe njëherësh pranë meje ke mbetur Më le gjithkund më ike nga sytë Nga zemra e ëndrrave Më le si një frazë e mbetur përgjysmë Si një send i hedhur rastësisht si një karrige Si një vend pushimi në të dalë të verës Si një kartolinë e harruar në sirtar Çdo gjest më shkëput nga ti Si një gjethe që bie nga pema Vështrimi yt mbi mua të gjorin Qe një psherëtimë ku unë mungoja Si nuk t’u dhimbs hija jote që te këmbët rrinte./ KultPlus.com
Dy arbërorët e mëdhenj që lanë gjurmë të pashlyera në Austri dhe në mbarë Botën: Karl Ghega la gjurmë në fushën inxhinierisë, dhe Aleksandër Moisiu në atë të aktrimit.
Në lidhje me këtë do ta nënvizoj një gjë këtu: kur dramaturgu, mjeku dhe shkrimtari Friedrich Wallisch kishte mbajt një leksion me Temën më të dashur të tij mbi historinë e popullit shqiptar (Ö.i.Z.1928), të pranishmëve në sallë i kishte bërë pyetje retorike mbi prejardhjen e këtyre dy personaliteteve mbikohore.
„Të dashur zonja dhe zotërinj , e dini se nga e ka origjinën Aleksandër Moisiu? Të gjithë të pranishmit ngrinin supet duke mos ditur prejardhjen e tij të vërtetë.
„Aleksandër Moisiu ishte një arbëror. E keni ditur këtë ,nuk besoj se po“, ishte përgjigjja e tij.
A e dini se kush e ndërtoi hekurudhën Semmering? Karl Ghega u përgjigjen, plotësisht e saktë.
Por ,a e dini të dashur zonja dhe zotërinj se prej nga e ka origjinën ky gjeniu Ghega?
„Edhe ai ishte me origjinë arbërore…” / KultPlus.com
“Ai që shkruan për budallenjtë, audiencën e lartë e ka të sigurtë.”
“Kur e bleni një libër, ju në mënyrë optimiste mendoni se po e bleni edhe kohën për ta lexuar atë.”
“Njerëzit e mëdhenjë janë sikur shqiponjat; ata i ndërtojnë folet e tyre në lartësitë e vetmuara.”
“Të gjitha të vërtetat e mëdha kalojnë nëpër tre faza: fillimisht ato përqeshen, pastaj ato kundërshtohen dhunshëm dhe në fund ato pranohen si vetë – evidente.”
“Pasuria është si uji i kripur, sa më shumë të pish, aq më i etur je. Kjo vlenë edhe për lavdinë.”
“Dhembshuria për kafshët është e lidhur ngushtë me mirësin e karakterit, dhe mund të pohohet me siguri se ai që është mizor me kafshët, nuk mund të jetë kurrë njeri i mirë.”
“Secila dashuri, sado qiellore të duket, rrënjët e saj i ka në instiktin seksual.”
“Një njeri mund të jetë vetja vetëm për aq kohë sa ai është i vetëm; dhe nëse ai nuk e don vetminë, ai nuk do ta dojë as lirinë; sepse vetëm atëherë kur ai është i vetëm, ai është vërtetë i lirë.”
“Asgjë nuk mund të jetë e bukur pa të vërtetën.”
“Zakonisht është humbja ajo që na bënë ta dim vlerën e gjërave.”
“Një shkallë e lartë e intelektit priret ta bëjë njeriun të pashoqërueshëm.”
““Natyra e tregon se me rritjen e inteligjencës vjen e rritur edhe aftësia për të ndjerë dhimbje dhe se vetëm në shkallën më të lartë të inteligjencës, dhimbja e arrit pikën e saj supreme.”
““Doktori e sheh të gjithë dobësinë e njeriut, gjykatësi e sheh të gjithë ligësinë dhe teologu të gjithë budallallëkun e tij.”
““Talenti e godet shënjestrën të cilën askush nuk mund ta godas. Gjeniu e godet shënjestrën të cilën askush nuk mund ta shoh.”
“Ne rrallë mendojmë për atë që e kemi, ndërsa shpesh për atë që na mungon.”
“Njerëzit e zakonshëm thjeshtë mendojnë se si duhet ta shpenzojnë kohën e tyre; I talentuari tenton ta përdor atë.”/KultPlus.com
Më 2 prill të vitit 1805, në Danimarkë, ka lindur legjenda e përrallave për fëmijë, Hans Christian Andersen, shkruan KultPlus.
Përrallat e Andersenit, përbëjnë 156 tregime të ndara në nëntë vëllime, të cilat janë të përkthyera në më shumë se 125 gjuhë të ndryshme të botës.
Andersen u rrit si një djalë jo shumë tërheqës, dhe këtë aspekt të jetës së tij ai e përdori për të krijuar përrallën “Rosakun e Vogët të Shëmtuar”, pasi që nga shikimi i parë rosa ishte ‘e shëmtuar’ dhe e dëbuar. Mesazhi i tij me këtë rast është se njeriu mund të jetë i dukshëm për komunitetin me mënyrën me të cilën zgjedh, pasi ai me bukurinë e brendshme të mendjes së tij arriti të jetë i dukshëm dhe madje i paharruar përmes shkrimeve të tij frymëzuese.
Përrallat e Andersenit janë lehtësisht të kuptueshme nga fëmijët, dhe janë ngulitur kulturalisht në ndërgjegjen kolektive të perëndimit. Mesazhet që përcillen prej përrallave të Andersenit janë kryesisht mësime të virtyteve dhe qëndrueshmërisë përballë fatkeqësisë edhe për lexuesit e pjekur.
Përrallat e tij më të famshme janë: “Rrobat e reja të Perandorit”, “Sirena e Vogël”, “Bilbili”, “Ushtari i Tinit të Qëndrueshëm”, “Këpucët e Kuqe”, “Princesha dhe Bizelet”, “Mbretëresha e Borës”, “Rosaku i Shëmtuar “, “Shitësja e Vogël e Shkrepsëve” dhe “Gishtëza”.
Historitë e tij kanë frymëzuar edhe shumë balete, drama, filma të animuar dhe filma aksion.
Ai ndër të tjera shkroi edhe kujtime udhëtimesh, novela dhe poezi, dhe kujtohet gjithashtu për tregimet e tij nga bota e zanave dhe shtojzavalleve.
Në përkthimin në gjuhën shqipe të përrallave të Andersenit, morën pjesë përkthyes si: Pirro Misha,Bedri Dedja, Vandush Vinçani,Dritan Thomollari dhe Stathi Kostari.
Më duket se motori e rralloi forcën, – më thoshte Iloja. U ngritëm të tërë më këmbë. Shikonim të gjithë lart, nga bukaporta e mbyllur. -Sa natë e gjatë! – tha mbase kot, siç fliste kot Taqi. Me duar të varura e të rënduara rrinim si ata besimtarët fanatikë që shikojnë ndaj qiellit. Lart dëgjoheshin zëra. Lart kishte jetë. Lart kishte erë dhe horizont. Kishte të qeshura dhe shakara. Sa ndenjëm ashtu, s’dihet. Vetëm kur Iloia tha: “Pse s’ulemi?”, atëherë shikuam të gjithë nga ai dhe lëvizëm. Qeshnim. E pse të mos qeshnim? Ishim akoma gjallë. E kaluam Adriatikun. E kaluam vdekjen… – Zoti e di se ku jemi! – Unë them të shtrohemi e të hamë… Të hamë sa jemi këtu e sa i kemi këto ushqime… Më mirë t’i kemi në bark sesa… Asnjë nuk e kundërshtoi këtë mendim. Mistoja çeli valixhen. Vuri përpara ushqimet. Cilido me mundime afrohej, merrte ç’i pëlqente… Edhe unë mora bukë e kaçkavall. Më pëlqente shumë kaçkavalli. Është si ullinjtë. Po të hash bukë e ullinj, s’ngopesh së ngrëni. Ashtu edhe me kaçkavallin… Po ujë? Ku ka ujë? Ç’bëra që hëngra kaq shumë. Dhe pasi u paqosëm mirë, sikur të mos na kishte ngjarë natën asgjë, secili nisi të tregonte ato që kishte menduar gjatë natës. Mistoja tha: – Isha i sigurt qind për qind se do të mbyteshím… Vrisja mendjen… dhe gjithnjë mallkoja veten që nuk sulmuam qysh në korridorin e burgut. Ose do të ishim vrarë, ose do të kishim shpëtuar… po do të linim nam. Iloja tha: – As për një çast nuk e mendova vdekjen. – Kadriu – unë kam frikë nga deti. Mirë që nuk e shihja. Kam udhëtuar natën me vapor. S’ka tmerr më të madh. Alqi – Mua më ishte ngulitur në tru se si do të vinte siluri, si do të fundoseshim… si do të shuhej drita e nuk do të shikonim më njeri-tietrin. Pastaj Mahmuti – Unë e ndieja veten mirë se isha në mes dhe falenderoja ata që na lidhën. Se, duke qenë të lidhur, më dukej vetja dhjetë herë më guximtar. Tahiri – Që kur më zunë, e mora parasysh vdekjen… Prandaj gjithë natën s’më ra ndër mend mortja… Bexhetit, kur i erdhi radha të thoshte edhe ai se ç’kishte menduar gjatë natës, duke qeshur, foli: – ja, i thatë ju të gjitha. Kurse Taqi e tha që në fillim: -Unë flija. Të gjithë kishin kaluar nga biruca nr. 8 Kishin biseduar ca minuta. Pastaj ishin caktuar në kaushet dhe qelitë e ndryshme. Përves Ilos dhe Kadriut, që ishin komunistë, ne të tjerët ishim si gjithë të burgosurit. Tani që na lidhte një zinxhir, tani që rrugën e kishim të përbashkët, do të njiheshim më shumë. Nata që kaluam sikur na afroi. Morëm frymë nga njëri-tjetri; u përgatitëm të vdisnim bashkë. Tani duhej të jetonim bashkë. Bukaporta u hap. Ne u ngritëm më këmbë, kthyem kokat lart e pamë qiellin plot dritë. Pamë shumë ushtarakë e marinarë që na dukeshin… – si dukeshin ashtu? Këmbë të mëdha e kokë të vogla… sikur ishin gati për të na shtypur… Pamë litarë dhe direkun… Po ç’thoshin? Qeshnin me ne që u dukeshim si miza? Pritëm e pritëm. Heshtjen tonë e prishi Iloja: – Këtu kushedi se ku jemi e kushedi ku do të na shpien… Lart kokën, si shqiptarë që jemi… Vinçi me magjen e madhe në formë vagoni minierash u fut në bukaportë, u ul poshtë gjer në dyshemenë e hambarit tonë. Ne bëmë mënjanë. Zbritën me të shpejtë nga shkalla disa karabinierë. Na urdhëruan të futeshim në atë magje. Ne ngurruam. Po ara na kërcënuan e na thanë se ashtu do të dilnim më kollaj. Me një mijë mundime u futëm, gati njëri mbi tjetrin. Ata lart vazhdonin të qeshnin. Vinçi ngrihej. Ne tundeshim në erë. Iu afruam bukaportës. Pastaj na kthyen nga bankina. E, kur ishim mbi bankinën, na lanë aty në erë. Përposh nesh britma. Hodha sytë, e, ç’të shikoje! Mijëra njerëz me grusht na kërcënonin. – Spie! Spie! – (It.: Spiunë! Spiunë!) – A morte le spie che hanno causato miliaia di morti. – (It.: Vdekje spiunëve që kanë shkaktuar me mijëra të vdekur). – Traditori! Spie di un cane! – (It.: Tradhëtarë! Spiunë të qenit!) Po kjo? Ç’është kjo pritje në tokën italiane? Ne vareshim në erë e lëkundeshim si kufoma e Hamidit… Një fishkëllimë e gjatë bilbili… Turma sikur deshi të na hante. Po ja që ne ishim lart. Vareshim e tundeshim në ajër. Pushoni! Pushoni… – Vala zemërake e turmës sikur ra në bunacë. – Pushoni! Këta shqiptarë të mallkuar, këta banditë, këta spiunë na morën në qafë… Morën më qafë mijëra e mijëra bij të Italisë, se kapërcenin vijën e parë e i tregonin grekut pozitat tona… Pastaj na sulmonin nga shpina… – bërtiste me sa kishte në kokë një oficer aty mbi vapor. Turma e ngriti më lart se ne, gjer në qiell, sharjen dhe mallkimin. – Vdekje spiunëve! Vdekje banditëve! U hutova. Nga fundi i detit, tani në qiell. Ç’kishin me ne? ç’kishte me ne ai oficer që lehte si i tërbuar? – Ne nuk jemi banditë! – bërtiti me fuqi dhe me një italishte të bukur Mistoja. – Banditë janë ata që na zunë derën… që na vrasin, që na varin, që na arrestojnë. Iloja, që ishte ngjitur fare me mua e ngriti zërin më lart: – Ja ku janë banditët… ja ku janë kasapët e popullit italian! –dhe me të dyja duart e lidhura tregonte oficerin dhe karabinierët. Ata poshtë, sikur do të na hanin me dhëmbë. Ne lart këndonim. I pari ia nisi Iloja:
Avanti, popolo, alla riscossa bandiera rossa triomfera…
Lëshoje vinçin! Lëshoje shpejt! – urdhëronte oficeri me duar e këmbë… Kënga ngrihej më lart se ne. Përhapej më tej vaporit nga shikonin të shastisur. Turma kishte heshtur e na shikonte gjithashtu e shastisur. Ne tundeshim në erë duke kënduar. / KultPlus.com
“Streha e Nemun”, një veper që ka ngjallur interes dhe diskutim, pas shfaqjes në Teatrin Kombëtar të Kosovës, do të vijë edhe për publikun e Tiranës, në Teatrin Eksperimental “Kujtim Spahivogli”.
Shfaqja me regji nga Ilir Bokshi, vendos në qendër figurën e gruas dhe sfidat me të cilat ajo përballet në shoqërinë tonë. “Streha e Nemun” premton të sjellë një qasje artistike bashkëkohore, ku minimalizmi skenik dhe simbolika do të ndihmojnë në thellimin e përjetimit artistik.
Duke ndërthurur humorin dhe tragjedinë, shfaqja jo vetëm që fton publikun të reflektojë mbi zgjedhjet e jetës, por gjithashtu hap një dialog të rëndësishëm mbi sfidat emocionale me të cilat përballet njeriu sot.
Artdashësit do të mund ta ndjekin lojën e Albulena Kryeziut, Ledion Zoit dhe Adrian Morinës, në datat 3 dhe 4 prill.
E bazuar në veprën e njohur “Liza në Maj”, shfaqja rrëfen për Lajzelotën, një infermiere 35-vjeçare, protagoniste e këtij rrëfimi të fuqishëm. Përmes përpjekjeve të saj për të gjetur dashurinë dhe përmbushjen emocionale, ajo përballet me sfida, zhgënjime dhe reflektime të thella mbi natyrën e marrëdhënieve njerëzore./atsh/KultPlus.com
Teatri Kombëtar i Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor do të ketë një kalendar artistik të ngjeshur gjatë muajit prill.
TKOBAP ka menduar të mbledhë në këtë tempull të artit, të gjithë familjen, duke vënë në program edhe vepra dedikuar fëmijëve. Prilli çel siparin me të qeshura në Hollin Koncertor, ku opera për fëmijë dhe familje “Il Maestro di Cappella” sjell magjinë e muzikës në gjuhën më të dashur për të vegjlit: lojën dhe gëzimin.
Bashkëpunimi ndërinstitucional me Liceun Artistik dhe Universitetin e Arteve sjell dy koncerte, pjesë e projektit “Mozart”, interpretuar nga artistët e së ardhmes. Ndërsa nga mesi i muajit (17, 18 prill) TKOBAP do të hapë dyert në dy netë GALA, ku të gjitha trupat artistike të teatrit bashkohen në një mbrëmje magjike.
Me ritmet e Tropojës dhe me “K’cimin në TKOBAP”, artdashësit mund të ndjekin më datë 25 prill, një perlë të njerëzimit, që tashmë ka zënë vend edhe në zemër të UNESCO-s.
TKOBAP premton këto dhe shumë aktivitete të tjera, të cilat do t’i japin frymë e jetë këtij muaji./atsh/KultPlus.com
Me histori tërheqëse, që kanë mbushur me lumturi zemrat e miliona fëmijëve në mbarë botën, Hans Christian Andersen mbahet mend si autori i përrallave më krijuese dhe më të lexuara. Edhe pse Anderseni ishte romancier, poet, dramaturg dhe eseist, përrallat u shndërruan në identitetin dhe kontributin e tij më të madh në letërsinë botërore.
Ndryshe nga autorët e tjerë të përrallave, shkrimtari dhe poeti i jashtëzakonshëm danez dallohet për mesazhet me përmbajtje humane, realiste, si dhe për optimizmin e tregimeve të tij. Njerëzor dhe realist, shkrimtari përcolli shpresën dhe na la mesazhe pozitive. Supozohet rëndom se përrallat janë histori që burojnë nga tradita popullore, përçuar ndër breza nga tregimtarët. Edhe pse është e vërtetë që shumica e përrallave janë të rrënjosura në folklorin oral, në një shkallë më të madhe ose më të vogël, në të vërtetë shumë nga historitë më të njohura na vijnë nga burime letrare.
Vetë jeta e Hans Christian Andersenit ngjasonte me një përrallë, sepse ai lindi biri i një këpucari të varfër dhe vdiq një njeri i pasur dhe i famshëm, i famshëm në të gjithë botën, i afërt i mbretërve dhe mbretëreshave. Bota e mrekullueshme përrallore e Hans Christian Andersen frymëzoi vepra të tilla si opera magjike e Dvoπák “Rusalka”, apo “Le Rossignol” i Stravinskit etj. Muzika mund të komunikojë ndjenjat dhe atmosferën më drejtpërdrejt sesa fjalët, ajo është në gjendje ta bëjë pranverën joreale në jetë – shoqëruesin natyral të imagjinatës dhe fantazisë. Mitet dhe përrallat popullore kanë tërhequr gjithmonë kompozitorë, veçanërisht kompozitorët romantikë në epokën romantike, por përrallat e Andersenit kanë pasur një joshje të veçantë për muzikantët, gjë e cila vijon edhe në ditët e sotme.
Të paktën 80 kompozitorë janë frymëzuar prej tij, mes tyre shumë mjeshtra, madje edhe kompozitorët e ditëve të sotme gjejnë frymëzim në këto përralla. Ato nuk janë as të thjeshta dhe as fëminore, muzika ka jetuar brenda tyre, qysh nga fillimi.
Anderseni asnjëherë nuk pati si qëllim, që përrallat të ishin vetëm për fëmijët. Madje, edhe kur ato mbështeteshin në motive tradicionale, ai arriti të jepte krijime të sofistikuara letrare. Me përzierjen e sharmit dhe aventurës magjike, por edhe të ndjenjës së pakëndshme të thellësive të errëta, padrejtësisë, patosit dhe tragjedisë së mundshme, një vetëdije se edhe përfundimet e lumtura kanë një çmim dhe rrallëherë janë absolute.
Suksesi në rritje i Andersenit dhe udhëtimet jashtë vendit, e sollën gjithnjë e më shumë në kontakt me figurat kryesore artistike evropiane, jo vetëm me ato të letërsisë si Dikens dhe Brownings, por me kompozitorë të mëdhenj, mes tyre Shuman, Liszt, Mendelson, madje edhe Wagner. Ai ishte një nga admiruesit më të hershëm të Wagnerit, duke e vënë në ballë të shijes muzikore.
Ne i detyrohemi shkrimtarit disa autobiografi, një korrespondencë voluminoze dhe një “Ditar” të mrekullueshëm. Ndërmjet 1832 dhe 1842, ai botoi në broshura tregimet e para të shkurtra të mrekullueshme: “Përralla për fëmijë” (1835), të cilat nuk i adresoheshin vetëm audiencës fëminore. Suksesi e inkurajoi të vazhdonte të botonte; “Tregime të reja” (1843-1848) dhe “Tregime dhe histori të reja” (1858-1872). Anderseni shkroi 164 përralla, të kredhura në romantizëm dhe duke kombinuar mrekullinë dhe ironinë. Larg imitimit të paraardhësve të tij në zhanrin e përrallës (Perrault, Galland dhe Hoffmann, Brothers Grimm), stili i tij spikat për përdorimin mjeshtëror dhe të ekuilibruar të gjuhës së përditshme, idiomave dhe shprehjeve popullore, arrin të shpreh mrekullisht, në një gjuhë shumë të thjeshtë, emocionet më delikate dhe idetë më të mira, duke kaluar pa vështirësi nga poezia në ironi, nga farsa në tragjike. Anderseni u frymëzua nga histori tradicionale skandinave, gjermane dhe greke, nga kohët e lashta deri në Mesjetë.
Në mënyrë mjeshtërore, ai thuri materiale dhe ndikime të ndryshme për të krijuar përrallat që ne njohim sot. Përrallat prezantojnë mbretër dhe mbretëresha të vërtetë ose legjendarë; kafshë, bimë, krijesa magjike (sirena dhe zana), madje edhe objekte. Ndër përrallat më të famshme citojmë “Rosaku i shëmtuar”, “Mbretëresha e dëborës”, “Rrobat e reja të perandorit”, “Mjellmat e egra dhe sirena e vogël”, “Shitësja e shkrepseve”, “Princesha dhe bizelet”, “Ushtari i kallajit” dhe “Sirena e vogël” etj. Shumë nga përrallat u bënë drama, filma ose shfaqje muzikore, madje frymëzuan fotografi të animuara të njohura si Arieli. I pëlqenin shumë udhëtimet dhe udhëtoi shumë, mbi të gjitha në Gjermani për të vizituar miqtë Friederike dhe Friedrich Anton Serre. Kur Anderseni vdiq në moshën 70-vjeçare, më 4 gusht 1875, në Kopenhagen, tashmë njihej ndërkombëtarisht. Deri pak kohë më parë, shtëpia ku ai kishte lindur ishte një vend pelegrinazhi për fansat.
Më 30 qershor 2021, në vendlindjen e tij, Odense u hap një muze: “H.C. Andersen House”, në gjuhën daneze, “H.C. Andersen Hus”. Anderseni nuk e mendoi kurrë veten vetëm si tregimtar për fëmijët. Ishte e rëndësishme për të, që elementët sociokritikë ose satirikë të përrallave, të cilat ai me vetëdije i përfshiu për lexuesit e rritur, u theksuan po aq sa fantastikja dhe imagjinarja. Muzeu ka “hapësirën kushtuar fëmijëve”, përfshirë atelien me emrin “Ville Vau”, ku fëmijët mund të jenë krijues dhe të marrin pjesë në krijimtari. Para vdekjes, Andersen ishte shkrimtar i njohur dhe u konsiderua si thesar kombëtar nga qeveria daneze, madje i akordohej edhe një pagë. Në kopshtin “Rosenborg”, Kopenhagen, në nder të shkrimtarit legjendar ngrihet statuja e tij. / Konica.al / KultPlus.com
Aktorja e madhe e popullit shqiptar, Margarita Xhepa, sot feston 91 vjetorin e lindjes, shkrun KultPlus.
Ajo ka lindur më 2 prill të vitit 1934, në qytetin e Lushnjës, prej nga edhe ka filluar të hedhë hapat e parë drejt karrierës së saj.
Talentin për aktrim, e kishte hetuar nëna e saj qysh kur Margarita Xhepa ishte në klasat fillore. Teksa nëna e saj ishte e sëmurë, i thoshe artistes Margarita që të recitonte vjershën të cilën e kishte mësuar në shkollë, pasi sipas saj, Margarita kishte diçka të veçantë në zërin dhe interpretimin e saj, që e bënte të dallojë nga fëmijët e tjerë të saj.
Dhe ajo parandjenjë e nënës së saj, doli të ishte e vërtetë pasi Margarita Xhepa konsiderohet një ndër ‘Zonjat e Mëdha’ të teatrit dhe filmit shqiptar duke lënë gjurmë në memorien e publikut shqiptarë me rolet e saj brilante.
Në vitin 1950, ajo u aktivizua si artiste probiste në Teatrin Popullor, që sot njihet si Teatri Kombëtarë dhe njëkohësisht studioi në Liceun Artistik, në degën e Dramës.
Ajo ka krijuar mbi 150 role në teatër, midis të cilëve janë: Majlinda tek filmi “Majlinda”, Dafina tek Lumi i Vdekur, Filja tek Cuca e Maleve, Zonja Mëmë tek Kush e solli Doruntinën, Nëna tek Përballë Vetes etj.
Ndërsa në rolet e dramaturgjisë botërore, ajo interpretoi role si Ofelia tek Hamleti, vajza e dytë tek Mbreti Lir, dado tek Romeo e Xhulieta, Mbretëresha Margaret tek Rikardi III, të Shekspirit.
Në rolet e tjera nga dramaturgjia botërore ajo luajti rolin si: Klea tek Dhelpra dhe rrushtë (Figereido), Lena tek Xhaxha Vanja (Çehov), Ledi Milford tek Luiza Miler (Shiler), Zonja Berling tek Vizita e inspektorit (Pristli), Zonja Lomen tek Vdekja e një komisioneri (A. Miller), Ana Andrejevna tek Revizori (Gogol), Marsela tek Qeni i kopshtarit (De Vega), Mashenka tek Mashenka (Afigenov), Shejla tek Morali i zonjës Dulska (Zapolska), apo Dado tek Elektra e Sofokliut, nën drejtimin e regjisorit grek Dhimitri Mavriqis, në Teatrin Kombëtar të Greqisë në Athinë.
Filma të tjerë shqiptarë në të cilët interpretoi Margarita Xhepa janë: Në kërkim të kujt, Tingulli i heshtjes, Kronikë provinciale, Ne dhe Lenini, I dashur armik, Mirupafshim, E diela e fundit, Një djalë edhe një vajzë, Vitet e pritjes, Kush e solli Doruntinën, Pesha e kohës, Pranvera s’erdhi vetëm, Misioni përtej detit, Rrethi i kujtesës, Fillim i vështirë, Gabimi, Gurët e shtëpisë sime, Militanti, Apasionata, Dora e ngrohtë, Shokët, Dita e parë e emërimit, Me hapin e shokëve, Dollia e dasmës sime, Gjeneral gramafoni, Koncert në vitin 1936, Dimri i fundit, Pylli i lirisë, Tokë e përgjakur, Gjurma, Vitet e para./KultPlus.com
Më 2 prill të vitit 1879 në Trieste lindi aktori me origjinë shqiptare Aleksandër Moisiu (Alexander Moissi).
Babai i tij Moisi Moisiu, nga Kavaja, ishte një tregtar i pasur shqiptar i naftës dhe grurit, kurse nëna, Amalia de Rada, ishte vajza e një mjeku arbëresh nga Firence.
Pas një fëmijërie në Trieste, Durrës dhe Grac, 20-vjeçari Aleksandër u vendos në Vjenë bashkë me nënën e motrat. Aty filloi mësimet për dramë dhe për vokalin, por u kritikua për theksin e fortë italian dhe iu desh që fillimisht të pranonte role të vegjël ku nuk do t’i duhej të fliste. Ishte interpretimi i tij tek “Tartufi” i Molierit që tërhoqi vëmendjen e kolegëve dhe publikut.
Në skenën gjermanishtfolëse, do të mishëronte mjeshtërisht role kryesore të një spektri të gjerë të veprave të letërsisë europiane, duke nisur që prej tragjedive antike greke e deri në bashkëkohësi.
U angazhua në teatrot e Pragës dhe të Berlinit, ku u shqua për zotësi aktoriale, veçanërisht në interpretimin e rolit të Edipit mbret dhe të Hamletit. Kjo mbarëvajtje e bujshme do ta shpinte për të shpalosur talentin e tij drejt skenave të tjera të Europës dhe të Amerikës Veriore.
Pjesë e repertorit të tij interpretues qenë edhe rolet kryesore në premierat e pjesëve teatrale të Hauptmann-it (“Der weiße Heiland”), të Wedekind-it (“Frühlings Erwachen”) dhe të Hofmannsthal-it (“Jedermann”). Moisiu do mund të depërtonte edhe në zhanrin e kinematografisë, ku përgjatë 1910-1935, mori pjesë në 10 produksione filmash, 8 prej të cilëve ishin pa zë.
Në vitin 1935, në fund të jetës së tij, aktori kërkoi shtetësinë italiane, që u mirëprit nga autoritetet përkatëse. Po ashtu, si bir i një shqiptari nga Kavaja dhe një arbëresheje, dëshiroi të merrte edhe shtetësinë e vendit të tij të origjinës, i cili refuzoi t’ia plotësonte vullnetin e tij të fundit./atsh/KultPlus.com
Sot është Dita Botërore e Ndërgjegjësimit për Autizmin. Që kur Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara caktoi 2 Prillin si Ditën Botërore të Ndërgjegjësimit për Autizmin (WAAD) në 2007, OKB-ja ka punuar për të promovuar realizimin e plotë të të drejtave të njeriut dhe lirive themelore për individët autikë, duke siguruar pjesëmarrjen e tyre të barabartë në shoqëri.
Rezoluta e vitit 2007 theksoi nevojën për të rritur ndërgjegjësimin e publikut për autizmin. Sot, më shumë se 17 vjet më vonë, lëvizja globale është zgjeruar përtej vetëdijes për të promovuar në mënyrë aktive pranimin, vlerësimin dhe përfshirjen, duke njohur kontributin që njerëzit autikë japin për komunitetet e tyre dhe botën në përgjithësi.
Gjatë kësaj dite promovohet kërkimi shkencor mbi këtë diagnozë, duke kundërshtuar diskriminimin dhe izolimin që përjetojnë ende shumë individë autikë si dhe familjet e tyre.
Tema e aktiviteteve për këtë vit është: “Përparimi i Neurodiversitetit dhe Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm të OKB-së”, duke bërë bashkë ekspertë globalë, politikëbërës dhe zëra autikë. Diskutimet fokusohen në kujdesin shëndetësor gjithëpërfshirës, arsimin cilësor, aksesin në vendin e punës, reduktimin e pabarazive dhe projektimin e qyteteve dhe komuniteteve miqësore me autizmin./atsh/KultPlus.com
