Aktori i njohur, Richard Chamberlain, ka vdekur në moshën 90-vjeçare.
Këtë për CNN e konfirmoi publicisti Harlan Boll, transmeton Klankosova.tv.
Chamberlain vdiq të shtunën pasdite në Hawaii nga komplikimet pas një sulmi, tha Boll në një deklaratë.
I lindur në Los Angeles, Kaliforni, ylli i “Thorn Birds” do të kishte mbushur 91 vjet të hënën.
Van Gogh krijoi një vepër mbresëlënëse, megjithëse pësoi dhimbje të thella emocionale. Disa nga pikturat e tij zbulojnë shumë për gjendjen shpirtërore dhe për personalitetin e tij në përgjithësi. Një pikturë ikonë që shpreh agoninë dhe gjenialitetin e artistit është “Nata me Yje e vitit 1889.
Kjo vepër për shkencëtarëve është jashtëzakonisht në përputhje me parimet astronomike të qiellit tonë. Çka lë të nënkuptohet ose më saktë të aludohet se piktori ishte shumë përpara mendjeve shkencore të shekullit të 19-të.
Furçat e bojës së Van Gogh-ut duket se llogaritën pikat e rrjedhjes së barabartë të ajrit, të njohura si turbulenca, që do të shkaktonin ndryshime në pamjen vizuale të qiellit të natës. E çuditshme, por edhe e mrekullueshme në të njëjtën kohë se si ai kishte pikturuar veprën e gjallë të dritës së qiellit në një studio pa dritë.
Studimi, ka identifikuar atë që shkencëtarët e përshkruajnë si një “turbulencë të fshehur” brenda stilit yjor të van Gogh. Artisti duket se ka kompensuar për parimet në dinamikën e lëngjeve që nuk u shfaqën për pothuajse 100 vjet më vonë, siç është një shkallë për lëvizjet e energjisë ajrore të projektuar nga matematicieni George Batchelor në 1959.
Autorët aktualë të studimit ekzaminuan lloje të ndryshme të goditjeve të penelit në telajo, në rrethana të ngjashme si gjethet që fluturojnë në erë për të klasifikuar kushtet atmosferike të erës si forma dhe energjia e saj.
Faktorë të tjerë në lidhje me shkëlqimin brenda ngjyrave të ndryshme të bojës u ekzaminuan gjithashtu në lidhje me energjinë e lëvizjes.
Ajo që shkencëtarët mësuar nga vështrimi i 14 formave rrotulluese të “Nata me Yje”, ishte se piktori kishte një lidhje të çuditshme me lëvizjen e tokës dhe qiellit tonë natyror./KultPlus.com
“Muzika më shëroi mua”, pati thënë Eric Clapton, duke mos e realizuar faktin se është pikërisht muzika e tij ajo që shëroi shumë dëgjues të tij. Dashuria e tij për muzikën jeton në telat e kitarës së tij, e tekstet e këngëve janë art në vete, shkruan KultPlus.
Eric Clapton, kitaristi i njohur anglez është një nga kitaristët më të njohur dhe më të dashur për publikun. Këngët e tij priten shumë mirë nga dëgjuesit të cilët i qëndrojnë besnik muzikës së tij ndër vite.
Muzika e tij ofron një vend të komfortit që gjithmonë të bënë të ndihesh si në ‘shtëpi’.
Clapton u rendit i dyti në listën e ‘Rolling Stone’ për “100 Kitaristët më të mëdhenj të të gjitha kohërave” dhe i katërti në “50 Kitaristët më të mirë të të gjitha kohërave” të ‘Gibson’. Ai gjithashtu zuri vendin e pestë në listën e revistës ‘Time’ të “10 Lojtarëve më të Mirë të Kitarës Elektrike” në vitin 2009.
“Sa herë që merrni kitarën tuaj për të luajtur, luani sikur të jetë hera e fundit”, sugjeron Clapton, i cili i qëndron prapa fjalës së tij, gjithmonë duke i dhuruar publikut performancat më të mira.
Clapton ka fituar 18 ‘Grammy Awards’, e po ashtu edhe ‘Brit Award’ për ‘Kontribut të Shquar në Muzikë’.
Në karrierën e tij solo, Clapton ka shitur më shumë se 280 milionë disqe në të gjithë botën, duke e bërë atë një nga muzikantët më të suksesshëm të të gjitha kohërave.
Disa nga këngët më të njohura nga Eric Clapton janë:
“Blue Eyes Blue”
“Layla”
“Wonderful Tonight’’
“Badge”
“Old love”, e shumë të tjera që ende i dhurojnë publikut të njëjtat emocione si kur u dëgjuan për herë të parë. / KultPlus.com
Në orën 02:00 të mëngjesit të 30 marsit, akrepat lëvizën 60 minuta përpara, duke rikthyer orën verore.
Ky ndryshim do t’u mundësojë të gjithëve të shijojnë më shumë rrezet e diellit dhe, njëkohësisht, të kursejnë energjinë elektrike.
Si lindi koncepti i orës verore?
Ishte viti 1907 kur anglezi William Willett paraqiti idenë e “Kohës verore”, në mënyrë që njerëzit të mos i çonin kot orët e çmuara të dritës gjatë mëngjeseve verore.
Willett e mendoi këtë ide në mënyrë që t’i nxirrte njerëzit nga shtrati më herët, duke e ndryshuar orën. Ai propozoi që ora duhej të shtyhej për 80 minuta në katër hapa progresivë gjatë muajit prill dhe në të njëjtën mënyrë gjatë muajit shtator. Willett pastaj e kaloi pjesën tjetër të jetës së tij duke u përpjekur për t’i bindur njerëzit se skema e tij ishte e duhura.
Për fat të keq, ai vdiq nga një grip në vitin 1915, në moshën 58-vjeçare, një vit para se gjermanët ta adaptonin planin e tij për ta ndryshuar orën më 30 prill 1916, por jo për 80 minuta, por për 60, kur ora u kthye mbrapa në 23:00. Britania më pas ndoqi këtë ndryshim më vonë, më 21 maj.
Akti i “Kohës verore” ishte miratuar nga Parlamenti i Britanisë më 1916, dhe më 21 maj 1916 ishte dita e parë e llogaritjes së ‘Kohës Verore’.
Por, nuk ndërrohej gjithmonë për një orë.
Orët sot vendosen pothuajse gjithmonë një orë prapa ose para, por përgjatë historisë ka pasur disa ndryshime, si gjysmërregullimi me 30 minuta, apo rregullimi i dyfishtë me dy orë, dhe rregullimet e tjera për 20 dhe 40 minuta. Një rregullim dyorësh ishte përdorur në disa vende të ndryshme gjatë viteve ’40 të shekullit XX.
Një gjysmërregullim ishte përdorur në Zelandë të Re në gjysmën e parë të shekullit XX. Në Australi në ndërkohë ora dikur shtyhej apo kthehej për 30 minuta.
Prej vitit 1981 u vendos ndryshimi i orës, që përfshin të gjithë Evropën, ku në shumë shtete të saj, akrepat lëvizin 60 minuta përpara. Norma evropiane përcakton në mënyrë të qëndrueshme datat e fillimit të periudhës së orës verore, ku akrepat lëvizin 60 minuta para dhe orës dimërore kur ajo shkon 1 orë pas.
Ndryshimet bëhen të dielën e fundit të marsit dhe të dielën e fundit të muajit tetor. Ndërrimi i orës ka si qëllim kursimin e energjisë elektrike dhe shfrytëzimin e dritës së diellit. Pas ekuinoksit pranveror dita fillon të zgjatet dhe kulmin e saj e arrin në 22 qershor, me 15 orë ditë dhe vetëm 9 orë natë.
Ora verore do të zgjasë deri të dielën e fundit të muajit tetor, kur akrepat do të kthehen 1 orë pas./ KultPlus.com
Tarifat amerikane mund të dëmtojnë të gjithë ekonominë e botës, tha ministrja e Punëve të Brendshme e Britanisë së Madhe, Yvette Cooper.
Cooper përsëriti mesazhin e kryeministrit britanik se asnjë opsion nuk është jashtë tavolinës së bisedimeve kur bëhet fjalë për përgjigjen ndaj planeve tarifore të Donald Trump.
Presidenti amerikan njoftoi këtë javë një taksë importi prej 25% për të gjitha makinat e importuara në SHBA, një masë që pritet të godasë prodhuesit britanikë të makinave luksoze si “Rolls-Royce” dhe “Aston Martin”.
Taksa është në krye të një sërë tarifash reciproke që do të hyjnë në fuqi më 2 prill, të cilat mund të përfshijnë një taksë të përgjithshme prej 20% për produktet e Britaninë e Madhe në përgjigje të shkallës së taksës së vlerës së shtuar.
Taksat e reja tregtare hyjnë në fuqi menjëherë pasi ministrja britanike e Financave, Rachel Reeves bëri një sërë shkurtimesh shpenzimesh në deklaratën e pranverës, në mënyrë që të rivendoste një tampon të ngushtë për planet e saj të shpenzimeve publike.
Zyra për Përgjegjësinë e Buxhetit (OBR) ka paralajmëruar se ndikimi i tarifave reciproke do të ishte më i keq për Britaninë e Madhe sesa të lejonte që taksa të vazhdonte pa pengesa.
Ministrat aktualisht po përpiqen të negociojnë një përjashtim nga tarifat, ndërsa raportet kanë sugjeruar se një taksë mbi kompanitë e mëdha të teknologjisë amerikane mund të reduktohet apo edhe të hiqet në këmbim të një shkurtimi të importeve britanike në SHBA./ KultPlus.com
Eqerem Vlora (1885-1964), i njohur gjithashtu si Ekrem Vlora ishte politikan, diplomat, publicist, si dhe një prej delegatëve të shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë më 28 nëntor 1912.
Ai lindi në Vlorë në vitin 1885, i biri i Syrja bej Vlorës dhe Mihri Toptanit, anëtar i një prej familjeve më të pasura të jugut të Shqipërisë. Kreu liceun “Theresianum” në Vjenë dhe studioi për drejtësi në Stamboll. Shërbeu në poste me rëndësi në Perandorinë Osmane.
Më vonë u bashkua me xhaxhanë e tij, Ismal Qemal Vlorën, në lëvizjen për pavarësinë e Shqipërisë. Pas shpalljes së Pavarësisë u zgjodh nënkryetar i Pleqësisë. Ai ishte një mbështetës i njohur i Fuqive Qëndrore gjatë Luftës së Parë Botërore arsye për të cilën ai u arrestua nga italianët, por më pas u bë një promotor i marrëdhënieve të ngushta midis Italisë dhe Shqipërisë.
Në vitin 1924 zgjidhet deputet i Vlorës në Asamblenë Kushtetuese dhe në 1925 u zgjodh senator. Ai ka shërbyer në misione të ndryshme diplomatike. Në vitin 1928 u emërua ambasador i Shqipërisë në Londër e në 1930 në Athinë. Sekretar i Përgjithshëm i ministrisë së Jashtme në 1933 dhe deputet i Vlorës në 1937. Në vitin 1942, në qeverinë e Mustafa Krujës, emërohet ministër i Tokave të Lirueme (territoret etnike shqiptare të ish-Mbretërisë Jugosllave, që iu bashkuan Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore).
Në kabinetin e qeverisë së Fiqri Dines (1944) mbajti postin e ministrit të Punëve të Jashtme dhe të Drejtësisë. Eqerem Vlora dhe një seri nacionalistësh të tjerë ishin të mendimit se Shqipëria do të përfitonte më tepër politikisht duke zgjidhur problemin e vet kombëtar duke iu bashkëngjitur fuqive të Boshtit. Pas Luftës së Dytë Botërore emigroi në Itali e më pas në Austri. Eqrem Vlora ka shkruar libra me kujtime, studime historike, kulturore e etnografike, si: “Aus Berat und vom Tomorr”, Sarajevë 1911 (“Nga Berati në Tomorr dhe kthim”, Tiranë 2003), “I dolori del popolo Albanese” (“Dhembjet e popullit shqiptar), “Lebenserinnerungen” I, II, Mynih 1968, (“Kujtime”, I, II, Tiranë 2001) etj.
Ai vdiq më 30 mars 1964 në Austri. Me rastin e 50 vjetorit të vdekjes eshtrat e Eqrem Vlorës kthehen në Shqipëri duke përmbushur kështu amanetin e tij për t’u prehur në atdhe./ KultPlus.com
Eric Clapton, emri origjinal Eric Patrick Clapp, (i lindur më 30 mars 1945, Ripley, Surrey, Angli), ishte një rocker britanik dhe një nga kitaristët më të rëndësishëm të fund-viteve 1960 dhe në fillim të viteve ’70. Më vonë, Clapton u bë një këngëtar i dashur për të gjithë, por edhe kantautor i zoti.
Clapton u rrit nga gjyshërit e tij, pasi e ëma e braktisi kur ishte i vogël. Ai filloi të luajë në kitarë gjatë adoleshencës dhe studioi në Kolegjin e Artit në Kingston. Pasi kishte qenë pjesë e dy grupeve të vogla si kitarist kryesor, në vitin 1963 u bashkua me Yardbirds, grup në të cilin kitara e artistit tërhoqi vëmendje të madhe në Britani me tingujt e ngrohtë të blues-it. Clapton la Yardbirds në 1965, kur ata kaluan nga blues-i në pop.
Po atë vit, ai u bashkua me Bluesbreakers të John Mayall.
Ai u bë shumë shpejt figura kryesore e grupit dhe tërhoqi dëgjues fanatikë të blues-it në klubet e Londrës ku grupi luante live.
Në vitin 1966 Clapton la Bluesbreakers për të formuar një grup të ri me dy muzikantë të tjerë, basisti Jack Bruce dhe bateristi Ginger Baker. Ky grup, Cream, krijoi famë ndërkombëtare me shkrirjen e sofistikuar, të rockut dhe blues-it në solot e mrekullueshme të kitarës. Clapton dhe teknikat e tij në kitarë u përhapën me shpejtësi dhe ai u bë pikë referimi për të gjithë.
Energjia dhe intensiteti emocional i solove të Clapton vihen re lehtësisht në këngë të tilla si “Crossroads” dhe “White Room”. Eric Clapton kishte vendosur një standart të ri në muzikën britanike, por edhe atë botërore. Cream u nda në fund të vitit 1968, pas albumeve: Disraeli Gears (1967), Wheels of Fire (1968) dhe Goodbye (1969).
Clapton solli krijimet e tij të para në solo në vitin 1970. Ai shpejti afroi një treshe muzikantësh të zotë (basisti Carl Radle, bateristi Jim Gordon dhe tastieristi Bobby Whitlock) në një grup të ri të quajtur Derek&Dominos , me Clapton si kitarist, vokalist dhe kompozitor. Më vonë me grupin u bashkua dhe kitaristi Duane Allman. Ata publikuan dy albume që kanë hyrë në listën e albumeve më të mira të muzikës britanike:
“Layla” dhe “Other Assorted Love Songs” (1970). I zhgënjyer nga shitjet e pakta të “Layla” dhe varësia ndaj heroinës e shkëputën Clapton për dy vjet nga muzika. Rikthimi me “461 Ocean Boulevard” (1974), ishte sukses i madh për Clapton. Ky ishte albumi i parë ku artisti nuk i dha vëmendjen kryesore kitarës, por cilësisë së kompozimit dhe teksteve të këngëve.
Gjatë 20 viteve të ardhshme, Clapton prodhoi shumë albume: “Slowhand” (1977), “Backless” (1978), “Money and Cigarettes” (1983), “August” (1986), “Unplugged” (1992) dhe From the Cradle (1994). Në ceremoninë e Çmimeve Grammy të vitit 1993, “Tears in Heaven”, këngë e cila u shkrua si kujtim për vdekjen e të birit nga Clapton, fitoi cmimin si kënga e vitit dhe Unplugged u vlerësua si albumi i vitit.
Clapton gjithashtu pati bashkëpunime të suksesshme të cilat u vlerësuan me çmime Grammy: Riding with the King (2000) me legjendën e blues-it B.B. King dhe The Road to Escondido (2006) me kitaristin J.J. Cale.
Clapton publikoi librin e tij autobiografik në vitin 2007 e 10 vjet më vonë, filmi dokumentar “Clapton Life in 12 Bars” u shfaq në kinematë botërore. Clapton u bë pjesë e “Rock and Roll Hall of Fame” si anëtar i Yardbirds në 1992, si anëtar i Cream në vitin 1993, dhe solo në vitin 2000./ KultPlus.com
Karl Friedrich May (25 shkurt 1842 – 30 mars 1912) ishte një shkrimtar gjerman.
Karl May lindi më 25 shkurt 1842, në një familje tejet të varfër, nga një zonë në afërsi të qytetit të Dresdenit, në lindje të Gjermanisë.
Karl May është padyshim shkrimtari i romaneve me udhëtime më i lexuar në hapësirën gjermanfolëse dhe vepra e tij ndoshta më e lexuara pas Biblës së Martin Luther-it. Megjithëse ai shkroi më shumë se 150 vjet më parë, për gjeneratat e reja, librat e tij vazhdojnë të jenë shumë të dashur.
Në fillim ai shkroi disa novela të shkurtra dhe më pas disa romane anonime. Por fama e tij erdhi kur ai shkroi “Tregime me udhëtime”, që i botoi për herë të parë në vitin 1892.
May, duke folur në vetën e parë, rrëfen për aventurat e bëmat e heroit të vet në vende ekzotike, para së gjithash në “Perëndimin e egër” të Amerikës Veriore dhe në orient. Ai ia doli që këto raporte fiktive (pasi ai nuk kishte shkelur vetë në ato vende, në të cilat zhvilloheshin ngjarjet e veprës së tij) të përcilleshin në mënyrë shumë sugjestionuese te lexuesit, dhe rajonet gjeografike ku jetonin popuj të ndryshëm, në libër të shfaqeshin plot fantazi me aq shumë ngjyra, saqë tregimet “Winnetou”, “Old Surehand”, “Në shkretëtirë” – megjithëse vlerat e tyre letrare për shumë kritikë janë të debatueshme – për gjeneratat e sotme vlerësohen si shumë informative, interesante dhe plot jetë.
Edhe tendenca humane në librat e tij dhe ndikimi që ata patën në ndihmën për popujt e shtypur asokohe (siç ishin indianët e Amerikës, sidomos dhe kurdët për shembull) e bënë atë të gëzonte epitete të tilla si “Shekspiri i të rinjve” e një nam pozitiv ndër shumë lexues në një shtrirje kohore që e tejkalon disa herë epokën në të cilën ai shkroi.
Veprat e tij njohin edhe shumë ekranizime të nisura qysh në vitet ’20 të shekullit të shkuar, e vazhdojnë deri në vitet ’80 në formën e serialeve TV apo të filmave për kinema. Vdiq në vitin 1912, në Radebeul, pranë qytetit të Dresdenit. Një shoqatë edhe një muze(ngritur qysh në vitin 1927), prej kohësh mbajnë emrin e tij, për të nderuar veprën që ai la pas./ KultPlus.com
Vincent Willem van Gogh (shqip: Vincent Villem van Gog) lindi më 30 Mars 1853 në Groot-Zundert te Breda, 29 korrik 1890 në Auvers-sur-Oise, Francë) ishte një piktor hollandez dhe një nga themeluesit më të rëndësishme të modernes.
Vincent Van Gogh u lind më 30 mars të vitit 1853 në Groot-Zundest, një fshat i vogël në jug të Holandës. I ati ishte pastor dhe xhaxhallarët e tij-shitësa veprash të artit. Edhe ai vetë nisi të punojë që në moshën 16-vjeçare në Hagë si një shitës i veprave të artit për kompaninë.
Pikturat e tij patën qenë gjithnjë të errëta, por kohë pas kohe nisën të përkeqësoheshin deri më 1886, kur nisi sërish studimet në Cormon dhe u takua me piktorët impresionistë, mes të cilëve edhe Camille Pissarro, Claude Monet, Henri de Toulouse-Lautrec dhe Paul Gauguin. Pas takimit me mjeshtrat impresionistë, të cilët zgjidhnin ngjyra të çelura edhe ai nisi ta çelte disi paletin e të pikturonte me dorë më të vendosur. Jeta e tij ishte gati-gati e lumtur, por temperamenti shumë nervoz e bënte atë njeri të vështirë. Më 27 korrik të vitit 1890 ai shkoi në një fushë me grurë dhe qëlloi veten me armë në kraharor, më pas u kthye në dhomë, ku vdiq dy ditë më pas.
Van Gogh e kaloi të gjithë jetën e tij të shkurtër duke pikturuar e duke luftuar me vetveten. Çrregullimet nervore, një kompleks i fëmijës së zëvendësuar, që e ndoqi pas gjithë jetën dhe absurditeti i epokës së artit, ku veprat e tij nuk shiteshin dhe aq shumë, e shtynë shpesh drejt akteve skizofrenike. Një nga historitë më tipike, e famshmja histori e veshit të tij.
Sipas biografëve, një të diel në mbrëmje, më 23 dhjetor 1888, Vincent Van Gogh, atëherë 35 vjeç, preu veshin dhe shkoi në një hotel të dorës së dytë ku kërkoi një prostitutë me emrin Rachel. Ia dhuroi asaj dhe i tha ta ruante me shumë kujdes. Biografë të tjerë pohojnë se ky episod ka ndodhur gjatë një grindjeje me mikun e tij Paul Gauguin, në shenjë proteste ndaj piktorit që ishte i shurdhët, lidhur me vetë Van Gogh.
Mes gjenialitetit dhe çmendurisë së Van Goghut
Një artist që lëkundet mes fesë, pikturës, dashurisë dhe çmendurisë. Një jetë në zgrip të varfërisë dhe një vdekje e papritur e mbetur mister, për t’u vulosur me përjetësi veprat e tij absolutisht të përsosura. Kur flitet për Van Gogh, nuk mund të mos flitet edhe për dikotominë gjeni-çmenduri, mishëruar më së miri në këtë motor të pikturës origjinale, unike.
Ekzistojnë mijëra hipoteza sëmundjeje. Ata që bazohen në biografi flasin për një lloj sëmundjeje veneriane, ose për sifilizin të trashëguar nga i ati, ose për skizofreni, depresion etj. Ata që bazohen në artin e tij, shohin në pikturat e tij karakteristika të përbashkëta me mijëra pacientë të tjerë që vuajnë nga sëmundje të trurit.
Me mjetet aktuale çdo supozim është i mundur, por asnjë nuk mund të jetë absolutisht i vërtetë. Ajo që na lejohet të themi është se arti i Van Gogh-ut është ndriçues dhe figura e tij e dobët, e vogël dhe vetmuar shpaloset në një realitet gjigant dhe të fuqishëm në historinë e artit dhe të ndjenjave njerëzore.
Van Gogh lindi në Groot-Zundert, një fshat holandez, më 30 mars 1853, nga martesa e Theodorus van Gogh, pastor protestant, dhe Anna Cornelia-s. Ishte i pari i gjashtë vëllezërve, pas vdekjes së të parëlindurit të familjes, që mbante gjithashtu emrin e tij dhe që vdiq pas lindjes ekzaktësisht një vit para tij. Vincent do të kujtojë gjithmonë varrin pas shtëpisë, mbi të cilin shihte të shkruar emrin e tij. Ai ka pasur një fëmijëri të trazuar edhe për shkak të shetësimeve të herëpashershme të prindërve të tij dhe jeta e tij ngjan një ecjeje plor disfata ekzistenciale dhe sociale. Në vitin 1857 lindi vëllai Theodorus, i thirrur shkurt Theo, që do të kishte një rëndësi shumë të madhe në jetën e tij.
Udhëtimi në Evropë
Nga viti 1861 deri në 1868-ën frekuenton shkollën e vendit të tij dhe pastaj kolegjin e Zevenvergen, ku mëson frëngjishten, anglishten, gjermanishten dhe artin e vizatimit. Në vitin 1869 fillon të punojë në një dyqan arti në Aja, i themeluar nga xhaxhai i tij po me emrin Vincent. Kohën e lirë e kalon duke lexuar dhe duke vizituar muze, fillon një korrespondencë me vëllain e tij Theo dhe kalon pushimet tek prindërit në vendin e tij të lindjes. Vitet që pasojnë shënojnë për Van Gogh një udhëtim të vazhdueshëm nga një filial në tjetrin në dyqanin e artit të xhaxhait, transferime që do ta çojnë në Bruksel, Londër e Paris. Një nga punimet e tij më të rëndësishme është edhe “Kafja e natës”.
Predikues mes minatorëve
Në 1876-ën e lë punën përfundimisht dhe niset në një vend afër Londrës, në Ramsgate, ku punon si mësues i përkohshëm, duke marrë si shpërblim vetëm ushqim dhe strehim. Bëhet edhe ndihmës predikues dhe gjithmonë e më shumë dëshiron që t’ia dedikojë jetën fesë, por gjatë një vizitë tek prindërit e tij këta të fundit ngelen të tronditur nga kushtet në të cilat jetonte i biri dhe nuk duan që ai të niset sërish për në Londër.
Xhaxhai Vincent i gjen një tjetër punë, kësaj radhe si shitës në një librari të Dordrecht-it. Van Gogh fillon të jetojë sërish vetëm, frekuenton kihen e vendit dhe përkthen pjesë nga Bibla. E bind të atin që ta lejojë të frekuentojë një shkollë për predikues, por shumë shpejt i ndërpret studimet, të cilat u bënë shumë të vështira për të. E megjithatë, në 1879-ën punon si predikues në minierat e karbonit në Ëasmes të Borinage-s, ku realizon edhe skicat e para. Jeton në një varfëri të skajshme dhe shqetësohet për kushtet në të cilat punojë minatorët, të cilët përpiqet t’i ndihmojë me aq sa mundet.
Por ky veprim shkakton pakënaqësi tek punëdhënësit e tij që e pushojnë nga puna duke e konsideruar të papërshtatshëm dhe duke e privuar nga talenti i tij. Van Gogh vazhdon të ndjekë prirjen e tij pa marrë asnjë kompensim. Jeton në kushte të vështira dhe vazhdon të lexojë dhe të vizatojë. Në këtë periudhë duhet të kenë filluar krizat që do të shënonin të ardhmen e tij. Vëllai Theo e kritikon për mënyrën se si është katandisur jeta e rij dhe Vincenti i ndërpret marrëdhëniet me të, për t’i rifilluar sërish pas një viti.
Egoist për dashuri
Theo e ndihmon financiarisht dhe e nxit të vazhdojë me pikturën. Kështu, Vincent shkon në Bruksel dhe frekuenton shkollën e artit, ku njihet me shumë piktorë dhe duke u bërë në vitin 1880 mik i piktorit Anton van Rappard. Në këtë periudhë realizon kopje të veprave të Jean-François Millet.
Në vitin 1881 dashurohet me kushërirën Kate, vejushë prej pak kohësh dhe me një fëmijë, po pa arritur të ketë një lidhje me të. Pas një kërkese për martesë, ai merr refuzimin e saj. I dëshpëruar Van Gogh djeg njërën dorë në flakën e një llambe duke kërkuar të tregojë forcën e dashurisë së tij. Duke refuzuar edhe një herë tjetër një ndihmë ekonomike nga prindërit e tij, Van Gogh riniset për në Aja, ku merr leksione pikture nga piktori Anton Mauve, por edhe me të marrëdhëniet shkatërrohen, sepse Vincent nuk kishte dëshirë të punonte me gips.
Rikthim në shtëpi
Në këtë periudhë Vincent njeh një prostitutë rrobalarëse të alkoolizuar, Sien Hoornik (që do të jetë edhe modelja e tij) dhe shkon të jetojë me të dhe me djalin e saj. Shëndeti i saj fillon t’i hapë probleme dhe në këtë periudhë sëmuret nga gonorea. Lidhja e tyre mbizotërohet nga dehjet emocionale të të riut Vincent, i cili për shkak të egërsisë së jetës së tij do të mbetet gjithmonë i ngurtësuar në mes të çmendurisë dhe dashurisë më të pastër. Nga ky pasion i parë do të mbetet piktura e mrekullueshme “Sorroë”. Xhaxhi i tij bën një porosi për njëzet piktura peizazhesh. Kjo do të jetë vetmja punë e tij me porosi. Fillon të pikturojë me ngjyra vaji peizazhe dhe portrete, kurse vëllai i tij i paguan materialet. Dëshironte të martohej me Sien-ën, por familja e frenon dhe Vincent merr vendimin e dhimbshëm për t’u ndarë me të pas një viti bashkëjetesë.
Nga viti 1883 deri në 1885 jeton me prindërit në Nuenen dhe në harkun e këtyre viteve pikturon dyqind tablo, kujdeset me shumë dashuri për të ëmën, e cila kishte thyer njërën këmbë dhe merr leksione muzike dhe kantoje, sepse mendon se ekziston një lidhje midis ngjyrës dhe muzikës. Sajon një atelie në një ahur të shtëpisë-famulli të babait të tij, i cili vdes nga një goditje apopleksike më 26 mars 1885. Në këtë kohë pikturon “Ngrënësit e patateve”.
Parisi dhe piktorët e “Petit Boulevard”
Viti tjetër e gjen Van Gogh të sëmurë rëndë për shkak të mosushqyerjes dhe duhanit. Ndërkohë nuk e ndërpret për asnjë moment leximin leksionet e pikturës. Një agjent shitjesh i blen një seri pikturash, por shet vetëm njërën prej tyre për disa qindarka, duke i hedhur të tjerat në zjarr. Në Paris lidh miqësi me Paul Gauguin, dhe bashkë me të e me Henri de Toulouse-Lautrec e ad Emile Bernard themelojnë të ashtuquajturin grupin e Piktorëve të Petit-Boulevard, për t’u dalluar nga grupi i piktorëve të Grand-Boulevard (Claude Monet, Alfred Sisley, Camille Pissarro, Edgar Degas, Georges-Pierre Seurat), që përfaqësoheshin në galerinë e Theo-s.
Ngjyrat e Arles-it
Më pas i duhet të lërë Parisin dhe të transferohet në Arles, ku gjen një shtëpi dhe vendos të pikturojë fasadat e verdha. Në qytetin francez pikturon mes të tjerash disa prej kryeveprave të tij kryesore që karakterizohen nga ngjyra të shndritshme plot jetë ndër të cilat “Vazoja me 12 luledielli”, “Ura e Langlois”, “Kafja e natës” dhe “Shtëpia e verdhë”. Pikërisht gjatë qëndrimit në Arles ndodh një nga episodet më të diskutuara dhe dramatike të jetës së Van Gogh. Natën e 23 dhjetorit piktori pret veshin e majtë dhe e çon në një shtëpi publike, për t’ia dhuruar një prostitute me të cilën ishte dashuruar. Ndërkohë shtrohet në spital me diagnozën e epilepsisë, alkoolizmit dhe skizofrenisë dhe pikturon “Autoportretin” me veshin e fashuar.
Që nga ai moment Van Gogh do të ketë gjithmonë e më shumë kriza haluçinacionesh dhe do të shtrohet herë pas here në spital për t’u kuruar nga sëmundjet mendore. Në këtë periudhë pikturon “Iris” dhe “Pemët e qiparisit”. Pas krizës së fundit kurohet në maj të 1890-ës në Auvers-sur-Olse. Këtu njihet me mjekun-piktor që e kuron, Paul Gachet, të cilin e portretizon në një pikturë shumë të famshme. Pikturat e kësaj periudhe përshkohen nga një ndjenjë e fortë depresioni. Ndjeshmëria e tij e lë të plagosur pas çdo vështrimi dhe komenti, që njerëzit nuk ua kursejnë kurrë personave të çuditshëm.
Goditja fatale
Më 27 korrik 1890 shkon tek çifti i pronarëve të hanit ku jetonte. Ndihej shumë keq dhe u tregon se ishte qëlluar me një revolver nga një fshat aty pranë varrezave në Auvers-sur-Oise, ndërsa pikturonte veprën e tij të fundit. Vdiq më 29 korrik dhe u varros një ditë më pas në po atë varrezë ku u qëllua. Në funeralin e tij ishin të pranishëm i vëllai Theo, doktor Gachet dhe shumë artisë. Arkivoli mbulohet i gjithi me luledielli. Pak muaj më pas, më 25 janar 1891, vdiq i vetëvrarë. / KultPlus.com
Maldivet e Evropës, plazhe si të Tajlandës – kisha lexuar shumë fraza të tilla për Ksamilin, një fshat i vogël bregdetar në jug të Shqipërisë – përpara se ta vizitoja, shkruan Rebecca Astil në të përditshmen britanike “The Telegraph”.
Sapo kisha mbërritur me traget nga Korfuzi – ku fshatrat e pacënuara janë një atraksion. Kisha dëgjuar shumë vlerësime për Ksamilin.
Shqipëria, jo shumë kohë më parë e konsideruar si kufiri i fundit i pushimeve mesdhetare, po përjeton një rritje të popullaritetit në mesin e turistëve britanikë.
Hotelet po hapen me shpejtësi dhe ndikuesit e medieve sociale po bëjnë çmos për t’i mbushur ato.
Në vitin 2015, më shumë se tre milionë turistë të huaj vizituan brigjet e saj me diell.
Kjo shifër u rrit në mënyrë të qëndrueshme në më shumë se katër milionë në 2017, dhe në mbi gjashtë milionë në vitin 2019.
Sidoqoftë, që nga pandemia, numri i turistëve të huaj që vizituan vendin mesdhetar ka kapur majat.
Rreth 10 milionë turistë vizituan vendin ballkanik në vitin 2023 – duke shënuar një rritje prej 56% krahasuar me shifrat e para Covid-it – duke e bërë Shqipërinë destinacionin e pushimeve me rritjen më të shpejtë në Evropë.
Dhe ky është vetëm fillimi. Vitin e kaluar qeveria shqiptare prezantoi “Strategjinë e re Kombëtare të Turizmit”, e cila parashikon të mirëpresë deri në 30 milionë turistë të huaj deri në vitin 2030 – më shumë se Portugalia apo Kroacia.
Për të arritur këtë objektiv, zhvillimet e reja vazhdojnë me ritëm – ndërsa Jared Kushner dhe bashkëshortja e tij, Ivanka Trump së fundmi kanë marrë dritën jeshile për ndërtimin e një hoteli luksoz me vlerë 1,4 miliardë dollarësh në ishullin e Sazanit.
Ekonomikisht, ky është një lajm i madh për Shqipërinë. Por cili do të jetë ndikimi ekologjik? A është Shqipëria në rrugën e duhur për të mos u prekur nga të njëjtat probleme të turizmit masiv që shihen, për shembull, në Spanjë? Dhe si do të ndikojnë ndryshimet e shpejta në përvojën e përgjithshme për turistët?
Ksamili, një fshat autentik jugor, rrethohej nga baret e bukura të plazhit dhe hotelet përgjatë bregdetit.
Përpara se Ksamili të shndërrohej në një destinacion kryesor pushimesh, ai ishte një fshat i vogël peshkimi.
Uesli Didani, përfaqësues i lajmeve “Saranda Web” shpjegoi rritjen e popullaritetit të vendit si destinacion turistik.
“Përmirësimet në infrastrukturën ajrore dhe rrugore, së bashku me rritjen e fluturimeve direkte dhe raportin konkurrues cilësi-çmim të Shqipërisë e kanë bërë vendin më të aksesueshëm se kurrë”, tha Didani.
“Vizitorët mund t’i përjetojnë të gjitha këto pa turma njerëzish apo çmime të larta që i gjen në destinacionet tradicionale të Mesdheut”, shtoi ai.
Këto përmirësime në infrastrukturë ishin sigurisht të dukshme.
Fluturova për në Korfuz, ku qëndrova disa ditë, më pas mora një traget nga qyteti i Korfuzit për në Sarandë, vetëm në bregdet nga Ksamili (nga 19 euro me “Ionian Seaways”).
Gjatë rrugës për në shtëpi, rezervova një autobus nga Saranda në kryeqytet, Tiranë (15 euro me “Gjirafa Travel”), ku kalova edhe dy ditë të tjera, më pas fluturova direkt në London Stansted me “Ryanair” për 78 euro.
Ajo që Didani thotë se dikur ishte një “vend i izoluar” sigurisht që tani nuk është më i tillë.
Pavarësisht të kaluarës së saj të errët komuniste, situata aktuale e Shqipërisë është një hap në drejtimin e duhur – megjithatë ndikimi i rritjes së numrit të turistëve në mjedis fatkeqësisht, mund të jetë më pak pozitiv.
Sipas Indeksit të Zhvillimit të Udhëtimit dhe Turizmit, në Shqipëri ekziston shqetësimi se zhvillimi i turizmit masiv mund të ndikojë në keqmenaxhimin e burimeve natyrore.
Përgjigja? “Për të mbrojtur mjedisin, Shqipëria duhet të zbatojë politika të qarta për menaxhimin e mbetjeve, të promovojë energjinë e pastër dhe të mbështesë projekte që respektojnë natyrën”, tha Didani.
“Turizmi masiv rrezikon të rrisë çmimet në zonat bregdetare, duke i bërë qiratë dhe shërbimet të papërballueshme”, paralajmëroi Didani.
Por përfitimet nuk mund të mohohen. “Turizmi është një nga mënyrat më të mira për të nxitur ekonominë lokale”, tha Elton Caushi, pronar i operatorit turistik “Albanian Trip”.
“Sigurisht që ka krijuar vende pune. Në vitin 2023, udhëtimet dhe turizmi kontribuan me 25% të PBB-së së Shqipërisë dhe numri i vendeve të punës në këtë sektor është rritur me 10% që nga viti 2019”, sipas Këshillit Botëror të Udhëtimit dhe Turizmit.
Çmimet gjithashtu mbeten të arsyeshme. Në “Mussel House” – një restorant i bukur dhe i izoluar pikërisht në ujërat e liqenit të Butrintit, midis Sarandës dhe Ksamilit – një pjatë madhështore me midhje dhe një biftek i shijshëm kushtonte vetëm 24 euro; vakti ekuivalent në Britani të Madhe do të kishte kushtuar dy herë më shumë.
Duket se ka ende një atmosferë risie për pushuesit në vendin e vogël evropian, por, pas protestave evropiane kundër turizmit masiv verën e kaluar, mund të shpresohet vetëm që Shqipëria të marrë kontrollin ndaj kësaj rritjeje.
Kryeministri Edi Rama, forca shtytëse e strategjisë së turizmit të vendit, duhet të sigurojë që gjithçka të bëhet në mënyrë të qëndrueshme.
“Turizmi i qëndrueshëm ka të bëjë me krijimin e një situate të favorshme për të gjithë – turistët, vendasit dhe mjedisin”, tha Caushi.
“Po sigurohet që ndërsa turizmi rritet, të mos dëmtohen ato gjëra që e bëjnë Shqipërinë kaq të veçantë”, shtoi ai./ KultPlus.com
Në dhjetor të vitit 2022, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara shpalli 30 marsin si Ditën Ndërkombëtare të Zero Mbetjeve. Atë vit Kombet e Bashkuara u përqëndruan tek ndotja prej plastikës. Ndërsa për 2025-ën, tema e kësaj dite është “Drejt zero mbetjeve në fushën e modës dhe tekstilit”.
Çdo vit, sektori i tekstilit prodhon 2-8 % të emetimeve globale të gazeve serrë dhe përdor 215 trilion litra ujë, ekuivalenti i 86 milionë pishinave të përmasave olimpike.
Ekspertët bëjnë thirrje që të dyfishohet numrit i herëve që veshim një veshje të caktuar, dhe kjo do të sillte një reduktim të gazeve serrë me 44%.
Është llogaritur se mbetjet e ngurta bashkiake të krijuara në një vit do të mbështillnin globin 25 herë. Pa veprime urgjente, prodhimi i mbetjeve të ngurta bashkiake do të arrijë në 3.8 miliardë tonë në vit, deri në 2050-ën.
Arritja e një bote me zero mbeturina kërkon përfshirjen e të gjithëve, përfshirë autoritetet kombëtare dhe të kompanitë, shoqëritë civile, komunitetin akademik, gratë dhe të rinjtë. Promovimi i iniciativave për zero mbeturina mund të ndihmojë në avancimin e të gjitha qëllimeve të Axhendës 2030 për Zhvillim të Qëndrueshëm./ KultPlus.com
Theksime nga fjala në Akademinë përkujtimore në Gjakovë me rastin e 100 vjetorit të vrasjes së Bajram Currit.
Shkruan: Jusuf Buxhovi
Pavarësia e Shqipërisë, akterëve të saj kryesor, u fali lavdi të përhershme, por një pjese të tyre edhe tragjedi.
Pse ndodhi kjo, që shumë prej atyre që udhëhoqën kryenengritjet e pranverës dhe verës së vitit 1912 në Kosovë, pas shpalljes së pavarësisë në Vlorë më 28 11 1912 dhe në vitet në vijim, gjatë dhe pas konsolidimit të shtetit shqiptar, midis dy luftërave botërore, shumë prej tyre si: Luigj Gurakuqi, Bajram Curri, Hasan Prishtina e të tjerë, u vranë mes veti ose në atentate të përgatitura kundër njëri-tjetrit?
Shkurtimisht arsyet duhet kërkuar:
-Së pari – te vendimet e Konferencës së Ambasadorëve në Londër, që në gusht të vitit 1913 njohi pavarësinë e Shqipërisë të përgjysmuar, me ç’rast qendra e saj politike: Kosova dhe pjesë të tjera të Maqedonisë dhe të vilajetit të Janinës, iu njohën Serbisë, Malit të Zi dhe Greqisë. Me çka u rrënua projekti i shtetit etnik shqiptar;
-Së dyti – te logjia e shtetit, së cilës shteti shqiptar, iu nënshtrohet pas Konferencës së Paqes së Parisit dhe pranimit të Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve, që atë e detyronte të ratifikonte konventat shtetërore me Greqinë dhe Mbretërinë Serbe-Kroate-Sllovene në vitin 1925. Me këto konventa, ku përcaktoheshin edhe kufinjt shtetëror, asokohe, Shqipëria nën kryeministrin Ahmet Zogu, pos tjerash, ishte e detyruar që të luftonte lëvizjen iredentiste përbrenda Shqipërisë që drejtohej nga liderët e Kosovës të përfshirë në Komitetin për Mbrojtjen e Kosovës të themeluar në Shkodër në qershor 1918, e ku vepronin personalitete të njohura të merituar për pavarësinë e Shqipërisë siç ishin Hasan Prishtina, Bajram Curri, Bedri Pejani e të tjerë. Po ashtu, sipas këtyre konventave ndërshtetërore, shteti shqiptar ishte i detyruar që mos të përkrahte kurrëfarë lëvizje iredentiste jashtë kufinjve shtetëror (Kosovë dhe Maqedoni).
Këto qëndrime, patën pasoja të rënda dhe tragjike për forcat iredentiste brenda shtetit shqiptar në Veri (Krumë, Tropojë dhe Malësi të Gjakovës), siç patën pasoja edhe për lëvizjen kaçake në Kosovë, të udhëhequr nga Azem Bejta e të tjerë, që brenda një kohe të shkurtër u shua dhunshëm nga Beogradi.
Në këto rrethana, gjithnjë në përputhje me logjikën e shtetit, lëvizja iredentiste në Shqipëri, e përfshirë në Shqipëri në ngjarjet e vitit qershor-dhjetor 1924, që quhen revolucion demokratik dhe në tjetrën anë puç ndaj shtetit shqiptar, e që historiografia shqiptare ende nuk ua ka përcaktuar vendin sa nga shkaku i diktatetit ideologjik e sa nga konfuzioni për t’u liruar prej tij në përputhje me të vërtetën, u desh të sakrifikohet për hire të shtetit shqiptar. Bashkëluftëtarët e deridjeshëm, që morën pjesë në luftërat për pavarësinë e Shqipërisë dhe në shumë sosh për konsolidimin e saj midis viteve 1914-1924, ndër ta më të dalluarit: Ahmet Zogu dhe Bajram Curri, u gjenden në taborë të kundërta. Konferenca e Londrës dhe ajo e Paqes e Parisit, në përputhje me interesat e Fuqive të Mëdha, ua përcaktoi këtë fat tragjik.
Vrasja apo vetëvrasja e Bajram Currit (krejt një), ajo e Hasan Prishtinës dhe të tjerëve, pa ua hequr meritat e mëdha për pavarësinë e Shqipërisë, duhet parë në këtë prizëm.
Sot, pas 100 vjetësh, kur përkujtojmë vrasjen e Bajram Currit, si dhe ngjarjet që i paraprinë asaj, gjithësesi duhet të kihen parasysh faktorët e mësipërm, që akter e pavarësisë së Shqipërisë dhe të zhvillimeve të saj në rrugën e konsolidimit të saj si shtet, nga lavdia e devotshme dhe oreoli historik i saj, i ktheu në figura tragjike, në kundërshtarë politikë, që ia kthyen pushkën njëri-tjetrit./ KultPlus.com
Liderët e Kosovës, presidentja Vjosa Osmani dhe kryeministri Albin Kurti, i kanë uruar qytetarët e vendit për festën e Fitër Bajramit, me mesazhe për mirësi dhe tolerancë.
Myslimanët në Kosovë dhe në mbarë botën festojnë të dielën e 30 marsit Fitër Bajramin, një festë që shënon përfundimin e agjërimit të muajit të shenjtë të Ramazanit.
Presidentja Osmani tha se kjo ditë feste duhet të jetë “një moment reflektimi, dashurie dhe mirësie për të gjithë ne”.
“Uroj që lutjet tuaja gjatë muajit të shenjtë të Ramazanit të jenë pranuar, e që shtëpitë tuaja të mbushen me paqe, harmoni e me bekime”, tha ajo.
Në Kosovë ceremonia kryesore e faljes se namazit të Bajramit u mbajt të dielën në Xhaminë e Madhe në Prishtinë, me mesazhe për paqe, solidaritet, harmoni dhe dashuri ndaj njëri-tjetrit.
Kryeministri Kurti uroi besimtarët duke bërë thirrje për mirësi dhe shëndet.
“Qoftë ky muaj rikthim te vlerat më të pastra njerëzore: dashuria, mëshira dhe solidariteti”, tha Kurti./ KultPlus.com
Sot, besimtarët muslimanë në Kosovë dhe në mbarë botën festojnë Fitër Bajramin, një ditë e shënuar që pason përfundimin e muajit të shenjtë të Ramazanit.
Bajrami nuk ka një datë të përcaktuar, ai varet nga shfaqja e hënës së re.
Gjatë kësaj feste, besimtarët muslimanë mblidhen me familjet dhe miqtë e tyre për të shijuar ushqimin dhe për të shpërndarë dhurata.
Kjo ditë simbolizon kulmin e sakrificave dhe agjërimit që janë bërë gjatë muajit të Ramazanit.
Në këtë ditë, besimtarët muslimanë zhvillojnë namazin e Bajramit në mëngjes dhe i drejtohen lutjeve për paqe dhe begati.
Fitër Bajrami sot është falur në orën 06:59.
Me rastin e festës së Fitër Bajramit, Kryesia e BIK-ut, si tradicionalisht organizon pritje urimi në selinë e Kryesisë.
Festimet gjithashtu shoqërohen me aktivitete të ndryshme shoqërore, ku vlera e solidaritetit dhe ndihmës ndaj atyre që kanë nevojë është e theksuar./ KultPlus.com
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka uruar festën e Fitër Bajramit për të gjithë besimtarët myslimanë.
Ajo ka uruar për paqe, begati dhe harmoni.
“Me rastin e Fitër Bajramit, ju shpreh urimet më të përzemërta, duke ju dëshiruar paqe, begati dhe harmoni në familjet dhe zemrat tuaja.
Kjo ditë feste shënon përmbylljen e një muaji sakrifice, devotshmërie dhe reflektimi.
Bajrami është festë e mirësisë dhe e solidaritetit, një moment për ta ndarë gëzimin me familjen, miqtë dhe ata që kanë më shumë nevojë për dashuri dhe mbështetje.
Le të shërbejë kjo ditë si një rikujtim se durimi, përkushtimi dhe zemërgjerësia janë vlera që duhet të na udhëheqin gjithnjë.
Urime Fitër Bajramin me zemër të bardhë dhe me vepra të mbara!”/ KultPlus.com
Skiatorja që përfaqëson Shqipërinë, Lara Colturi ka mbyllur një sezon fantastik në Kupën e Botës 2024-2025 me 3 podiume.
Komiteti Olimpik Kombëtar Shqiptar (KOKSH) bëri të ditur se Colturi u rendit mes 10 më të mirave në të dyja disiplinat teknike dhe në klasifikimin e përmbledhës u rendit në vendin e 8-të.
Përgjatë gjithë sezonit, skiatorja më e re në Kupën e Botës bëri paraqitje impresionuese, duke lënë gjurmë me zbritjet e saj, ndërsa ka bërë që të valvitet flamuri shqiptar për herë të parë në pistat më të rëndësishme botërore të skive, thekson KOKSH. /atsh/ KultPlus.com
Ne që jemi këtu në varrimin e të ndjerit, jam në njimëndje, dhe e ndaj me ju sot, se përfaqësojmë një komb të tërë. I gjithë populli gjerman është këtu, për të mbajtur zi për një pjesë të asaj që ka mbetur për ne nga madhështia e tij. Zoti i fundit i këngës, oshëtinë goja e tij e dhembshur, me të cilin muzika e tij foli. Njeriu që trashëgoi dhe rriti famën e pavdekshme të Handel, Bach, Haydn dhe Mozart, ka pushuar së jetuari, dhe sot nderet mbi vargjet e thyera të një instrumenti gojëkyçur.
Muzika e tij hesht sot.
Më lejoni të thërrasë atë! Sepse ai ishte një artist. Gjithçka që ai ishte është arti që la. Ferrat e jetës e kishin plagosur thellë kurmin e tij. Ai u turr duhishëm për të mbërritur tek ju, madje edhe atëherë kur portat nga do të kalonte ishin të gjitha të mbyllura. Ai foli me zërin që ju dëgjonit, mori nga zemrat tuaja dhe ua dha me gjithë zemër, deri në frymën e fundit.
Ai ishte një artist i madh, i cili largohet për të qëndruar përjetë këtu me ne. Si gjigand shtrihej nëpër dete dhe kaploi gjithë kufijtë e artit.
Ai ishte një artist, por edhe një njeri, një njeri në çdo kuptim. Për shkak se ai e mbylli veten nga bota, ata e quajti atë armiqësore, dhe e pashpirt, sepse ai i shmangej ndjenjave sëmbuese.
Ai iku nga kjo botë, pasi nuk gjeti në asnjë busull të natyrës së tij të dashur, një armë me të cilën të rezistonte.
Ai u tërhoq nga njerëzit e tjerë, pasi u kishte dhënë atyre gjithçka dhe nuk kishte marrë asgjë në këmbim.
Ai mbeti i vetëm, sepse ai nuk gjeti askund shëmbëllimin e vet. Por, deri në vdekjen e tij, ai ruajti në kraharor dhe në art një zemër njerëzore për të gjithë njerëzit, në të gjithë botën.
Kështu ishte ai, kështu vdiq ai, në këtë mënyrë ai do të jetojë në përjetësi!
Dhe ju që më keni ndjekur në shoqërimin e tij në këtë vend, dëshmoj dhimbjen tuaj.
Ju nuk keni humbur atë, as sot askurrë, por i dhanë atij përjetësinë. Trupi duhet të vdesin para se dyert të mbyllen.
Ai për të cilin ti mbani zi sot është ndër njerëzit më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Kthehuni në shtëpitë tuaja me një dhembje që ju sëmbon me një humbje të madhe. Dhe sa herë që gjatë jetës tuaj, fuqia e veprave të tij tu pushtojë si një stuhi që vjen, kur ngazëllim juaj derdhet në mes të një brezi ende të palindur, atëherë mbani mend këtë orë dhe thoni: Ne ishim aty kur u varros ai, dhe kur ai vdiq ne qamë me dënesë!
Aktori Heinrich Anschütz, lexoni fjalimin funeral shkruar nga Franz Grillparzer,
(një shkrimtar i madh), para dyerve të Varrezat Währing (sot Schubert Park).
Përgatiti: Albert Vataj
Filmi “Krejt e thirrin Rexhën” nga regjisori Ibër Deari sot është shpërblyer në festivalin prestigjioz Bari International Film Festival në Itali, me çmimin për Filmin më të Mirë në kategorinë konkurruese Meridiana.
Lajmi është bërë i ditur nga regjisori Ibër Deari, përmes një shkrimi në rrjetin social Facebook.
“Kjo kategori është e dedikuar për filma nga vendet e rajonit të Mesdheut dhe përzgjedhja jonë në mesin e veprave të tjera të fuqishme ishte një nder i madh.
Faleminderit jurisë, festivalit, publikut dhe të gjithë atyre që besuan në këtë film dhe në zërin që ai përfaqëson. Rroftë kinemaja!”, ka shkruar regjisori Ibër Deari.
Filmi “Krejt e Thirrin Rexhën” është një përzierje e zhanrit të dramës dhe komedisë. Filmi trajton temën e emigracionit dhe vështirësitë e personave që kanë mbetur në vend pas largimit masiv të forcës punëtore, të fshatit maqedonas të Sllupkovës.
Në film luajnë: Afrim Muçaj, Adriana Matoshi, Ledion Mulaku, Adem Karaga, Mirsad Abazi, Bereda Reshit, Bujar Ahmeti, Labinot Raci, Adrian Aziri, Daniela Markaj, Sara Bajrami./ KultPlus.com
Flonja Haxhaj
Mbrëmë, Orkestra e Filharmonisë së Kosovës, nën drejtimin e dirigjentit italian Marco Crispo, dhuroi një koncert të paharrueshëm në Prishtinë, duke shënuar mbylljen e Javës së Frankofonisë. Programi i mbrëmjes përfshinte vepra të zgjedhura nga repertori klasik francez dhe austriak, duke ofruar për publikun e pranishëm, një përvojë të pasur muzikore, shkruan KultPlus.
Koncerti filloi me”D’un matin de printemps” të kompozitores franceze Lili Boulanger, një pjesë e ndjeshme që pasqyron freskinë e një mëngjesi pranveror. Ky interpretim solli në jetë nuancat delikate dhe ndjeshmërinë e veprës, duke krijuar një hyrje të përsosur të këtij koncerti.
Në vijim, skena priti violinisten franceze Liza Kerob dhe violistin shqiptar Altin Tafilaj, të cilët sollën një interpretim të magjishëm të Sinfonia Concertante në E-bemol Major, K.364 të Ëolfgang Amadeus Mozart. Bashkëpunimi i tyre me orkestrën dhe dirigjentin dhuruan një peizash të bukur duke nxjerrë në pah virtuozitetin dhe ndjeshmërinë e tyre artistike.
Pjesa e dytë e koncertit solli tingujt impresionistë të “Pelléas et Mélisande”, op. 80 të Gabriel Fauré, një vepër e mbushur me mister, ëndërrim dhe ndjeshmëri të thellë. Dirigjenti Crispo së bashku me orkestrën nxorën në pah të gjitha nuancat e kësaj vepre magjepsëse, duke krijuar një atmosferë të mbushur me emocion e melankoli në çdo tingull.
Në përmbyllje të kësaj mbrëmjeje të jashtëzakonshme, orkestra solli “Ma Mère l’Oye” të Maurice Ravel, një suitë e ndërtuar mbi përrallat e fëmijërisë, ku tingujt vinin si yje mbi një natë plot kujtime.
Ky koncert arriti që për gati dy orë të përcjellë publikun në një udhëtim magjepsës nëpër kryeveprat e muzikës klasike, e duke dëshmuar edhe njëherë potencialin e Institucionit të Filharmonisë së Kosovës.
Pas koncertit, për KultPlus foli dirigjenti Marco Crispo, i cili u shpreh se pas këtij koncerti, vuri re një punë të madhe të cilën ai dhe Orkestra e Filharmonisë së Kosovës arritën të realizojnë në pak ditë.
“Nuk është hera ime e parë në Prishtinë, mirëpo është hera ime e parë si dirigjent me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës. Kisha kënaqësinë verën e kaluar që të njihja disa nga muzicientët, mirëpo kur erdha në këtë sallë u takoha me komplet njerëz të ri të Orkestrës së Filharmonisë së Kosovës, e që ishin po ashtu fytyra shumë të dashura”, theksoi Crispo.
Edhe për violinisten Liza Kerob, ajo që i bëri më së shumti përshtypje ishte ngrohtësia që ajo mori nga publiku dhe muzikantët. Ajo theksoi se gjatë kësaj eksperience, u ndje si në shtëpinë e saj.
“Orkestra e Filharmonisë së Kosovës ishte shumë e mirë, unë mund ta ndjej potencialin e tyre. Ata u treguan shumë të ngrohtë dhe të dashur me mua, sa që u ndjeva sikur të isha në shtëpi. Pjesë që interpretuam sot nga Moxart është një kryevepër. Kur Altini më propozoi që ta luajmë këtë pjesë, isha shumë e lumtur sepse kjo është një kryevepër dhe unë e dua shumë. Unë nuk e mendoja që do të ketë kaq shumë publik, kur erdha nuk prisja që do të kishte njerëz nga të gjitha anët, njerëz entuziastë e kjo për mua ishte diçka shumë interesante”, tha Kerob, duke shtuar se emocioni i saj u shtua edhe më shumë nga duartrokitjet e shumta të publikut.
E ndonëse nuk është hera e tij e parë që interpreton së bashku me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës, Altin Tafilaj u shpreh se çdo herë që bashkëpunon me këta muzikantë sheh potencialin e pasur dhe përparimin e tyre.
“Vepra që unë performova ishte simfonia koncertante e Moxart, e cila ëstë në b-mol major dhe është një pjesë e veçantë sepse është për koncert violinë, violë dhe orkestër, por unë e quaj gjithmonë që është si një simfoni me dy parte soliste dhe tipsike Moxart, tonalitieti është shumë i përdorur. E vlerësoj shumë bashkëpunimin me Orkestrën e Filharmonisë së Kosovës dhe ka një potencial të pasur sepse bën një punë të mrekullueshmë me kushtet qe mund të paraqiten sot, por ka gjithmonë përparim”, tha Tafilaj për KultPlus.
Ndërkaq, ju kujtojmë se koncerti i ardhshëm i Filharmonisë së Kosovës do të mbahet më 5 prill prej orës 19:30 në Atelienë e Pallatit të Rinisë në Prishtinë me një mbrëmje me vepra nga kompozitori Philip Glass. Koncerti do të drejtohet nga amerikani Gregory Charette ndërsa në rolin e solistit do të prezantohet violinisti belg-amerikan Max Haft./KultPlus.com
Më 28 mars 2025, në sallën “Neço Muko” në Himarë, u zhvillua një aktivitet emocionues dhe frymëzues dedikuar grave dhe historive të tyre të jashtëzakonshme.
Ekspozita “Gjyshet: Trashëgimia e Fuqisë dhe Dashurisë” solli në fokus një fjalëkryq kujtimesh, force dhe dashurie, që treguan kontributin e gjeneratave të mëparshme të grave në trashëgiminë kulturore dhe shpirtërore të komunitetit tonë.
Pjesë e veçantë e aktivitetit ishte diskutimi i hapur me gazetaren Anila Hoxha, ku u ndanë zëra të guximshëm dhe histori të pathëna. Ky moment krijoi një hapësirë të vlefshme për reflektim dhe dialog mes brezave, duke fuqizuar më tej lidhjen mes grave të komunitetit.
Gratë shkruajnë historinë – dhe sot e lexuam së bashku./balkanweb/ KultPlus.com
Kryeministri Edi Rama, njëkohësisht kryetar i Partisë Socialiste siguroi sot shqiptarët e Kretës se pas një viti do të hapë dyert Konsullata Shqiptare në Kretë.
Në një takim me shqiptarët në Kretë, Greqi, në kuadër të turit të takimeve me diasporën, Rama i siguroi ata se nuk do të kenë nevojë që të shkojnë në Athinë për të marrë shërbime.
“Kreta është historikisht një ishull kokëfortësie. Njerëzit më kokëfortë të historisë së këtij vendi këtu kanë dalë nga Kreta. Por edhe ju duhet të jeni nga shqiptarët më kokëfortë që keni ardhur, rezistuar dhe triumfuar këtu”, tha Rama
Kryeministri siguroi se “si sot një vit këtu do të ketë hapur dyert dhe do të jetë në dispozicionin tuaj Konsullata e Shqipërisë”.
“Ju nuk do të keni nevojë të shkoni në Athinë, njësoj siç vlonjatë apo shkodranët e kanë tmerr kur u thua shkoni në Tiranë edhe ju e keni tmerr kur ju thonë shkoni në Athinë. Ne nuk do t’ju themi nëse doni të takoni shtetin shqiptar shkoni në Athinë, pot do t’jua sjellim shtetin shqiptar këtu në Kretë”, shtoi Rama.
William March (1893 – 1954), shkrmitar dhe marins amerikan shumëherë i dekoruar. Autor i gjashtë romaneve dhe katër përmbledhjeve me tregime, për të cilat është është shpërblyer me O’Henry Awards.
MONEDHA E PARË DHJETË CENTËSH
Nga William March
Çarli u kruspullos në hyrje, i mbrojtur disi nga era shkulëse; por kur e pa zonjën në moshë duke u avitur me qenin e saj, ai i drejtoi krahët dhe eci drejt saj me atë moskokëçarjen e tij të moçme. Pëshpëriti: “Do të jetë më e lehtë herën e parë nëse i lyp ndonjë dame të moçme. S’do të jetë e turpshme”. Gruaja në moshë u ndal dhe e shikoi nga afër përmbi syzet e saj Çarlin, duke i ndalur sytë te këpucët e tij të shqyera, duart e tij të ndyra dhe të skuqura dhe fytyra e tij e palarë. Qeni i saj terrier u shtriq përpara, duke vallëzuar në të ftohtë dhe i nuhati pantallonat e tij, duke kuisur.
Aty për aty gjallëria e Çarlit u fishk. Fjalimi i përgatitur provat e të cilit i kishte bërë në hyrje i doli krejt nga mendja. Foli me rrëmbim i tmerruar: Kjo ishte hera e parë në jetën e tij që po lypte. Ajo duhej ta besonte këtë, për atë Zot. Ai nuk ishte pis. Kishte pasur një punë të mirë deri para pak muajsh. Kjo ishte hera e parë dhe nuk kishte ngrënë që dy ditë tashmë. Ai ishte njeri me vetërespekt dhe ajo duhej ta besonte këtë. Ishte me rëndësi. Ajo duhej ta besonte këtë, për atë Zot.
Gruaja në moshë e kishte hapur çantën. E lëshoi një monedhë dhjetë centësh në pëllëmbën e tij.
Më vonë Çarli u ul në një stol në Washington Square, duke e shtrënguar monedhën fort, duke qëlluar me thembrat e tij plisat e borës së ndotur dhe të shkrifët. Pas fare pak do të ngrihej dhe do të blinte diçka të nxehtë për stomakun e tij që po e brente, por së pari duhej të ulej aty edhe pak dhe ta pajtonte veten me turpin. E puqi fytyrën për hekurit të akullt të stolit, duke shpresuar se askush s’do ta merrte me mend degradimin e tij duke e shikuar. Ai mendoi: “Kurrë s’kam pasur asgjë në jetën time përveç vetërespektit dhe tash nuk e kam më. U shita shumë lirë, ma ha mendja”.
SENATORI APXHON
Dhoma e pritjes e agjencisë së punësimit ishte e ftohtë. Dyshemeja ishte e mbuluar nga duqet e cigareve që kishte djegur dhe kishin lënë vraga në dysheme. Menaxheri, një burrë me një gojë si vrimë guaske, po mbante shënime. Jashtë, në Sixth Avenue, radioja jepte mesazhin e Vitit të Ri nga senatori Apxhon për zgjedhësit e tij: “Ky është vendi më i pasur me burime natyrore mbi faqen e rruzullit dhe unë po ju them juve, miqtë e mi të padukshëm, s’duhet ta humbim besimin”. Zëri i tij i pasur u shua nga zhurma e një kamioni.
Menaxheri bëri me shenjë dhe burri i treguar me gisht shkoi tek ai. Ai tha se kishte qenë aktor, llogaritar, shitës. Kishte përvojë si inxhinier i përhershëm. Mund të bënte çfarëdo pune. Menaxherit nuk i bënte përshtypje. Dukej se ishte i lodhur nga njerëzit joefektivë. Ai foli: “Sa vjeç je, Kenedi?”. Kenedi tha: “Tridhjetë e pesë”, por zëri i tij ishte i kujdesshëm. S’tregonte pikën e vendosmërisë.
Senatori vazhdoi: “Duhet të vëmë krahët tonë në timonin e shpirtit të vërtetë amerikan të besimit dhe lojës së ndershme”.
Menaxheri qeshi me përbuzje: “Mua më gjete të ma hedhësh? Pesëdhjetë e pesë, aty-aty. A mos po mendon se s’po i dalloj flokët e tua të thinjura?”. Kenedi i mbylli sytë. “Më duhet të bëj diçka. S’do ta marrin një burrë të plakur si unë”. Menaxheri tha, duke shkarravitur në bllokun e tij të shënimeve: “Mirë pra, a mos është faji im?”.
Senatori Apxhon, i dehur nga bukuria e zërit të vet, po vazhdonte, duke trazuar emocionalisht fjalët e tij: “Ju siguroj, miqtë e mi, ka boll për të gjithë; ka bukë dhe punë për të gjithë”.
/Marrë nga, ‘Trial Balance – The Collected Short Stories of William March’, The University of Alabama Press, 2011/ GazetaExpress/ KultPlus.com
Një eklips i pjesshëm diellor filloi sot mbi Evropë, me një të pestën e Diellit që do të errësohet nga Hëna.
Më i plotë ai do të shihet në SHBA dhe Kanada.
Eklipsi do të arrinte kulmin e tij rreth orës 12:15 (11:15 GMT) dhe do të zgjasë edhee 50 minuta të tjera.
Ndërkohë, Shërbimi Gjerman i Motit (DWD) i zbehu shpresat për një qiell pa re për të lejuar pamje të qarta të spektaklit qiellor.
Autoritetet paralajmëruan banorët që të shmangin shikimin direkt të diellit të pambrojtur me syze të posaçme.
Gjatë një eklipsi diellor, Hëna qëndron midis Tokës dhe Diellit.
Meqenëse orbita e Hënës është pak e anuar, një eklips diellor nuk ndodh çdo muaj.
Eklipsi tjetër i pjesshëm diellor do të ndodhë më 12 gusht 2026, me më shumë se 80% të Diellit të mbuluar.
Një eklips total i Diellit nuk do të ndodhë deri në vitin 2081./ atsh/ KultPlus.com
Garda Grenadier e ushtrisë britanike ka parakaluar në sheshet e kryeqytetit.
Shumë qytetarë ndaluan për të parë dhe shijuar performancën e tyre “Corps of Drums”, transmeton Klankosova.tv.
Për këtë, falënderime ka shprehur ambasada britanike në Kosovë.
“Faleminderit të gjithëve që u paraqitën sot për të parë dhe shijuar Corps of Drums nga Garda Grenadier e Ushtrisë Britanike”, ka shkruar ambasada në X.
