10 Janar, 2023 - 10:32 am
Carl Ritter von Ghega (Karl Gega, Carlo Ghega) ishte një inxhinier dhe arkitekt austriak me prejardhje shqiptare. Ai studioi në Padova (Itali), ku qysh në moshën 17 vjeçare e mori titullin Doktor i shkencave matematikore. Karrierën si inxhinier e filloi me ndërtime rrugësh dhe ujësjellës në Venedik.
Gega u bë i njohur për punën e tij në hekurudhën Semmering në Alpet Austriake. Ai lindi në Venecia në vitin 1802 dhe vdiq në vitin 1860. Ai konsiderohet si një nga inxhinierët më të rëndësishëm të shekullit të 19-të, pasi ka projektuar dhe ndërtuar një sërë linjash të rëndësishme hekurudhore në Perandorinë Austriake, shkruan KultPlus.
Hekurudha Semmering, për të cilën ai është më i njohur, ishte një nga hekurudhat e para malore në botë dhe konsiderohet një arritje pioniere në inxhinierinë civile. Hekurudha u ndërtua midis 1848 dhe 1854 dhe konsiderohej një mrekulli teknike në atë kohë, me disa tunele dhe viadukte që duhej të ndërtoheshin përmes terrenit të vështirë dhe të thyer. Hekurudha ishte një hap i rëndësishëm në zhvillimin e Perandorisë Austriake, duke e bërë më të lehtë udhëtimin nëpër male dhe duke lidhur Vjenën me bregun e Adriatikut.
Përveç hekurudhës Semmering, Ghega projektoi dhe ndërtoi gjithashtu linja të tjera të rëndësishme hekurudhore, duke përfshirë hekurudhën Trieste-Opicina, hekurudhën Gloggnitz-Neuberg dhe hekurudhën Klagenfurt-Villach. Ai u përfshi edhe në projekte të tjera inxhinierike, si në ndërtimin e kanaleve dhe rrugëve.
Puna e tij në hekurudhën Semmering u njoh dhe u nderua nga qeveria austriake duke e caktuar hekurudhën si një vend i trashëgimisë botërore të UNESCO-s në 1998.
Ghega gjithashtu projektoi dhe ndërtoi shumë ndërtesa, kryesisht Vila dhe Kështjella për fisnikërinë lokale dhe për veten e tij, gjithashtu disa prej tyre u njohën gjithashtu nga UNESCO, si Schloss Wilhelminenberg.
Ghega vdiq më 14 mars 1860 në Vjenë nga pasojat e sëmundjes së tuberkulozit. Ceremonia fetare është zhvilluar në Katedralen kryesore të Vjenës, Shën-Stefan (Stephansdom), kurse trupi u varros në varrezat e Währinger-it ne Vjenë. Më 1887, kur këto varreza u shpërngulën, sarkofagu me eshtrat e Ghegës u vendos në panteonin e njerëzve më te shquar të Austrisë, pranë Mozart-it, Beethoven-it, Schubert-it, Strauss-it, Brahms-it dhe Alois Negrell-it (projektuesit të kanalit të Suezit)./ KultPlus.com