Jusuf Buxhovi

Në ditën e 33 vjetorit të bashkimit gjerman, ajo që bie në sy nga shtypi vendor, gjithsesi është një koment i shkurtër në “Bild”, me ç’rast thuhet se sot gjermanët më shumë i gëzohen një goli të kombëtares së tyre të futbollit se sa 33 vjetorit të bashkimit!

Natyrisht, se ky vlerësim, paraqet anën emocionale, por si i tillë, nuk është jashtë realitetit të përjetimit të historisë si një normalitet, që tjekaloi një abnormalitet, siç ishte ndarja e Gjermanisë si ndëshkim, pas humbjes së lutës së dytë botërore nga fuqitë fituese të luftës antifashiste, në pjesën perëndimore (të mbikëqyrur nga SHBA-ja, Britania e Madhe dhe Ftanca) dhe në atë lindore të mbikëqyrur nga Bashkimi Sovjetik. Pjesa perëndimore, do të konstituohet si shtet në vitin 1949 – Republika Federale e Gjermanisë (Bundes Republik Deutshland – BRD), me sovranitet të kufizuar, i mbikëqyrur nga aleatët perëndorë. Ndërsa pjesa lindore, do të konstituohet si Republika Demokratike Gjermane (Deutshe Demkratishe Republik – DDR). Pjesa perëndimore kishte si kryeqytet Bonin. Ndërsa pjesa lindore – Berlinin. Berlini, njëherësh kishte edhe statusin e qytetit të ndarë në katër zona: atë amerikane, britanike, franceze si dhe sovjetike. Zonat perëndimore (tri sosh ishin të përbashkëta), ndërsa lindorja, e ndarë dhe nën mbikëqyrjen e sovjetikëve. Statusi me tretmant të ndarë i Berlinit, në të vërtetë paraqet shkëndijën e parë të ndarjes blokiste lindje-perëndim, e cila, nga viti 1949 dhe veçmas nga viti 1960 kur pjesa lindore do ta rrethojë hapësirën e vet me mure 6 metra të lartë të shoqëruar me gjemba elektrik, në një perimetër prej 600 kilometrash, paraqet simbolin më të ashpër të luftës së ftohtë, që do të zgjasë deri më 9 nëntor 1989, kur ai do të bjerë, e me këtë do të krijohen rrethanat për bashkimin gjerman, që do të arrihet më marrëveshjen e të dy shteteve për t’u bashkuar në një, në Gjermaninë, më 3 tetor 1990.

Përshtypjet në këtë përvjetor nga këndvështrimi i gazetarit që për shumë vite, si korrespodent i përhershëm i “Rilindjes” në Bon ka përjetuar të dy Gjermanitë: (Perëndimoren dhe Lindoren) si dhe atë të bashkuarën, nuk mund të jenë tjera pos të fokusuara në aktualitetin e pasqyruar figurativisht në komentin e “Bildit” të sotëm, ku në njërën anë, në të djeshmen, shihet një komb i ndarë në dy shtete, në dy sisteme antagoniste që për një gjysmë shekulli, raportet gjeostrategjike dhe gjeopolitike, do t’ia përcaktojnë karakterin shoqëror, politik, po edhe atë kulturor. Dhe në tjetrën anë, në të sotmen, shihet se si bashkimi shtetëror nuk do të thotë automatikisht bashkim i brendshëm, as ekonomik, as kulturor, që përkundër investimeve miliardëshe të perëndimit në pjesën lindore, përkundër projekteve të shumta për integrim, punësim dhe arsimim të përbashkët, përkundër zhvillimit dinamik të infrastrukturës rrugore dhe hapësinore, në pjesën lindore, i gjithë ky proces, do të përjetohet si një realitet i “kombit të dy pjesëve”, ku madje, edhe nofka e lindorëve si “osis”, nga perozhaviteti i fillimshëm do të marrë kuptimin e një “identitetit lindor”, që theksohet me të madhe, nga spektri politik e deri te ai ekonomik e mbi të gjitha edhe kulturor!

Duket paksa paradoksale por “lindorja” gjermane, tashmë është edhe identitet kulturor dhe shpirtëror në përgjithësi, ku fryma e dikurshme e protestantizmit të njohur prusian reinkarnohet në krijimtarinë artistike: në pikturë, letërsi, akitekturë dhe kinematografia. Por, ky identitet lindor, që nuk e përjashton kombin e përbashkët gjerman, në planin shoqëror dhe politik, kërkon që reminishencës së njohur historike të Gjermanisë së shkapërderdhur nëpër qindra e qindra feude, grafshtate dhe principata, t’ia krijojë baraspeshën e re perëndim-lindje, si një konkurencë që për shekuj u pasqyrua midis veriut liberal (protestant) dhe jugut konzervativ (katolik). Natyrisht se ky rivalitet, mbështetet edhe në historinë e bashkimit politik gjerman të vitit 1871 kur vilhelmizmi i Bizmarkut (lidhja strategjike me botën lindore, atë sllave-ruse) shfaqej interes gjerman, kundruall konzervatorizmit të pjesëve jugore (Bavarisë), të lidhura me Europën Juglindore prej nga hapësira e Ballkanit paraqiste një nyje të pashmangshme të lidhjes me Mesdheun, Lindjen e Afërme dhe atë të Mesme.

Pra, në këtë 33 vjetor, me pak fjalë, mund të thuhet se Gjermania e Bashkuar, politikisht, ekonomikisht dhe kulturalisht, reflekton rrymat historike të “dy pjesëve”: asaj veriore, vilhelmiste dhe jugores , euro-lindore. Këto “rryma”, mund të thuhet se, në njëfarë mase, sot ma shumë se kurrë, shfaqen shpërputhëse në aspektin gjeostrategjik dhe gjeopolitik. Ngaqë rryma e parë, ndonëse gjeopolitikisht, i mbetet besnik verioatlantizmit dhe SHBA-ve, megjithatë përherë shikon që të ruhen balanset me Rusinë dhe vendet përreth, që mund të shihet edhe si interes gjerman në kuadër të atij europian, e ku, sipas kancelares Merkel, Rusia duhet ta ketë vendin e vet. Ndërsa e dyta, rryma konzervative, kërkon që Gjermania e tëra t’i përkushtohet aleancës me NATO-n dhe SHBA-të, paçka se kjo një ditë mund të sjell konfrontim edhe me Rusinë, si parterë të saj të fuqishme ekonomike.

Në këtë 33 vjetor të bashkimit gjerman, fitohet përshtypja se “kombi i dy pjesëve”, politikisht ka filluar ta humb balansimin, madje në një mënyrë fare absurde, ngaqë “pjesa lindore”, veçoritë historike të konfrontimeve të protestantizmit me katolicizmin, pra të liberalizmit verior (prusian) me konzervatorizmin katolik-bavarez , ka filluar t’i zhvendos në një drejtim të kundërt, në drejtim të nacionalizmit djathtist, që në njëfarë mënyre, gjen frymëzim te modeli i atij rus, që sot ndjek Putini dhe aleatët e tij në Lindje.

Shembull tipik i këtij çorientimi politik është forcimi i partisë nacionaliste-ekstremiste AFD, e cila, klientelën e vet e ka në pjesët lindore, ato të socializmit sovjetik. Kjo parti, e cila në shumë lande vendore shfaqet si forca kryesore politike dhe ka filluar të qeverisë disa prej tyre, tashmë vlerësohet si njëra ndër më të fuqishmet në vend me parashikimin që t’i fitojë edhe zgjedhjet e ardhshme federative. Kjo parti, shfaqet si një alkemi midis ideologjisë dhe nacionalizmit, e ngjashme me putinizmin!

Pa hy në shkaqet që sollën forcimin e AFD-së dhe humbjen e popullaritetit të partive popullore CDU dhe SPD, ku sigurisht se refugjatët dhe neoliberalizmi ekonomik merren si kryesorët, megjithatë, në planin shoqëror dhe politik, ky zhvillim, doemos nxjerr në pah shtetin e bashkuar gjerman si një komb “të dy pjesëve” të ndryshme: perëndimorëve dhe lindorëve, ku të parët, historikisht konzervativiz, ndërsa të dytët – liberal. Por, ja që, gjatë këtyre 33 viteve të bashkimit, këto rryma kanë pësuar ndryshime thuajse jashtë konteksteve tradicionale dhe kulturore, me ç’rastë e para lindorja – në raport me frymën europiane dhe doktrinën veriatlantike shfaqet nacionaliste dhe ekstremiste, madje përjashtuese ndaj tyre. Ndërsa e dyta, perëndimorja, ekonomikisht mbron ekonominë neoliberale të përmasave botërore ku ekonomia gjermane është kampione, kurse politikisht ruan përkatësinë veriatlantike me NATO-n dhe SHBA-në si faktor të sigurisë gjermane, europiane dhe perëndamore në përgjithësi.

Sidoqoftë, kombi i “të dy pjesëve” të Gjermanisë, e ka të përbashkët Branderburgun, e bashkimit nga vitit 1871, i ndërtuar mbi idenë e vilhelmizmit se Gjermania duhet të ndërlidhë fundin e Europës me fillimin e Lindjes. Siç e ka dhe Beranderbugun e rrënimit të Murit të Berlinit të 9 nëntorit 1989, që paraqet fundin e bipolaritetit blokist, rrënimit të Bashkimit Sovjetik dhe bashkimit gjerman, që ua hapi rrugën proceseve të çlirimit të pjesës lindore nga diktatura e sistemit komunist.

Duhet shpresuar se rrymat e tanishme politike gjermane, pa marrë parasysh raportet e forcave në ndryshim e sipër, portën e Brandërbugurt do ta shohin si nyje gjeopolitike që lidh Perëndimin me Lindjen, ekonomikish dhe kulturalisht, por në kuadër të një bote të lirë, liberale dhe për të gjithë… / KultPlus.com