Tregim nga Binak Kelmendi

Një kishë e vogël ngriste kambanaren mbi një luginë fshati me një përroskë që rrjedhte shpejt pa e humbur kurrë gjelbrimin brigjeve. Pisha e silvi brenda oborrit të rrethuar, duke e fshehur herë pas herë kryqin e vogël sipër, tundeshin vazhdimisht nga era që kurrë nuk dihej saktësisht nga cila anë e horizontit vinte.

Fëshferima e pishave dhe nanuritja e Zojës bënin një melodi përgjumjeje dhe ajo pushonte vetëm kur nga kambonarja tërhiqeshin litarë për të treguar vajtjen e orës ose për të lajmëruar fillimin e një meshe. Zoja, sapo dëgjonte rënien e kambanës, ikte me shpejtësi nga oborri i kishës dhe merrte vrapin teposhtë kodrinës. Askush nuk i shkonte prapa dhe ajo ndalej sapo ndaleshin kambanta dhe kthehej prapë dukur nanuritur tek humbiste brenda kthinave të kishës.

Zojën, të alivanosur, nuk dihej kur dhe nuk dihej kush, e kishin larguar nga oborri. Pastaj, me plagë në trup e me shpirt ndër dhëmbë, ajo shumë shpejt iku nga katundi. Askush nuk dinte si dhe me kë. Më vonë u tha se ishte strehuar diku në Perëndim. Në një shtet që kishte ndihmuar çlirimin e Kosovës dhe që kishte dërguar fill përfaqësuesit e vet në Prishtinë dhe në qytete tjera të Kosovës. Edhe në vendin ku i ishte bërë përdhunimi i Zojës.

Në atë vend të atij shteti , Zoja, natë e ditë rri në qelën e një kishe.

Bukë dhe ujë i sjell murgesha të cilës Zoja ende nuk ia ka mësuar emrin. Murgesha çdo ditë ia sjell edhe foshnjën, fëmijën, djalin, vajzën. Ajo nuk e di ende e ç’gjinie është pjella e saj, rri shumë indiferente ndaj saj dhe se si e shikon, gati me hidhërim pothuajse e shikon. Në të vërtet Zoja shikon anash për të mos e parë pjellën e saj. E di që e ka pjellë, e di si e ka lindur dhe ç’është më së keqi, e di me kë e ka ngjizur. Jo, në fakt ajo nuk e di se me kë e ka ngjizur, sepse kishin qenë aq shumë ushtarë e policë sipër saj…

-O Zot, më fal, nuk e di si ndodhi ashtu. Kuku, të mos më dëgjojë burri, medet për mua! Jo, nuk ka si të më dëgjojë, është vrarë, ku më kanë mbetur fëmijët, djemtë, vajzat , o Zot… pse u bë ashtu dhe si u bë ashtu?, përsërit disa herë në ditë Zoja duke shikuar qiellin dhe duke mbuluar fytyrën tek vazhdon të bëjë se nuk e sheh fëmijën e saj lidhur me shpërngenj.

Pastaj, pa folur fare, murgesha e merr fëmijën.

Kur murgesha largohet me fëmijën në parzmë, Zoja e shikon nga larg.

Murgesha pastaj ia sjell sërish beben.

Zoja e mëkon fëmijën, duke i dërguar sytë në qiell, e mëkon sikur të mos ishte fëmija i saj, shumë ftohtë, pa ia fërkuar kurrë kokën, pa ia shikuar kurrë sytë, pa ia parë kurrë fytyrën, pa ia prekur kurrë doçkat, pa ia gudulisur kurrë barkun. Një grusht mishi i gjallë e shumë i vogël që herë qan dhe herë nanurit pa

ditur gjë. Pa ditur kurrë a ka pasur apo jo luftë, dhe fundja, pse ka pasur luftë. Një fëmijë që madje nuk di gjë as për dhembjen dhe as për urrejtjen e nënës.

-Urrejtje?

Jo. nuk e urrej. Është gjak imi, është mish imi … nuk kam çfarë të bëj. Gjashtë muaj e kam shtrënguar barkun të mos më shihej i fryrë. Shokën e burrit e kam lidhur rreth e rreth brezit, e kam shtrënguar me tërë forcën që kam pasur, sipër vrimës ku zuri jetën ky fryt, për ta bërë të vogël barkun tim, për ta bërë të paparë frytin që megjithatë rritej. O Zot, sa vështirë që ishte, o Zot pse ma rrisje ashtu këtë foshnjë?, bërtiste me tërë zërin Zoja duke shikuar nga korridori i errët nga dëgjohet ecja ritmore e murgeshës tek zvogëlohej bashkë me hijen nëpër mure.

Gjatë gjithë kësaj kohe murgesha i rri pranë duke shikuar mimikat dhe gjestet e saj. Zoja prek vetëm shpërngenjtë e foshnjës, mbulesën e saj dhe sado që ndien erën e ëmbël të saj, gjakun dhe mishin e vet, përpiqet ta mbajë sa më larg që mundet, por gjithnjë në duar. Pastaj murgesha pothuaj ia rrëmben foshnjën. E shpie dikund tjetër.

Athua ku?

Zoja nuk e di. Madje as që do ta dijë.

Megjithëse një herë ishte përpjekur të merrte vesh ku i shpihej foshnja. E kishte shikuar murgeshën përmes plasave të qelës. Por errësira kishte qenë shumë e madhe në oborrin me kalldërm të kishës. Pastaj ajo kishte hyrë në korridorin e gjatë dhe të ngushtë. Dhe Zoja nuk kishte mundur të dallonte dot as siluetën e zezë të murgeshës me beben që e tundte në duar duke ndeshur pothuaj qiparisat ndanë kalldërmit.

Zoja nuk e di ende në është mashkull a femër pjella e saj. Ndosha nuk do ta marrë vesh kurrë. Nuk ka dëshirë as ta dijë. Edhe pse, thotë më vete, po të jetë femër, mund të më ngjajë mua. E po të jetë mashkull, a mund t’i ngjajë atij?! Mos o Zot!, bëri duke mbajtur kokën me dy duart. Nuk kam ç’të bëj, nuk e di si ndodhi… Nuk di si më ndodhi… ndërsa murgesha tretet krejtësisht në errësirë duke lënë prapa hapat e vet të beftë dhe krismën e dyerve të hekurta të kishës që mbylleshin me rrapëllimë njëra pas tjetrës.

Pjella ime? Bërrrrr, bëri Zoja. Ajo, ai, nuk është pjella ime. Ajo, ai, nuk mund të jetë pjella ime. Unë nuk di si është bërë. Nuk e di si është ngjizur. Në atë ditë të zezë.

Pastaj Zoja mbyll sytë.

Zoja pasataj pa qiellin. Ende ishte i zi nga tymi ose nga retë.

Ajo hapi sytë dhe shikoi tmerrin.

Zoja, pastaj, pasi mbylli sytë që po i nxjerrnin lot e gjak. Kot bënte përpjekje për ta larguar atë lukuni ushtarësh që i versuleshin sipër me komandën “Bëjani atë punën srpski, mos kurseni asgjë, le të shohin sa të fortë jemi edhe në seks”.

Me fal o Perëndi, për këtë mëkat që kam bërë pa dashje, me dhunë… nuk desha, nuk munda të shpëtoja. Ata ishin shumë, unë vetëm një. Nuk di as shoqet ku më mbetën dhe nuk e di a shpëtuan nga këta të pashpirt, nuk kisha ç’të bëja… Dhe Zoja nis sërish të qajë.

Murgesha kthehet me foshnjën në duar duke qeshur ose duke nanurisur fjalë që Zoja nuk i kupton dot. Zoja e mëkon sërish, ia prek shpërngenjtë dhe shikon larg, shumë larg shikon,” atje nga shkojnë sytë, atje, thotë, atje shumë larg përtej reve e qiellit, në tokë, në oborrin me shtëpinë djegur, ka ndodhur ngjizja”. Pastaj e merr foshnjën nga murgesha dhe menjëherë pendohet, i thotë:

-Ma heq sysh. Nuk është imi. S’e kam bërë me dëshirë. Ma kanë bërë me dhunë. O Zot, si nuk i pave ata ç’më kanë bërë, pse s’i ndale, unë nuk mund të bëja asgjë…

Murgesha e shikon me dhembshuri, ia prek flokët, ia ndreq në ballë.

Zoja mbulon fytyrën me flokë dhe me duar. I vjen turp edhe nga murgesha.

Murgesha, pasi e shikon sërish me dhembshuri, e merr foshnjën në parzmë, i këndon me zë të vogël një ninullë të gjatë dhe niset të ecë rrugës së njëjtë të kalldërmit.

Zoja, me shikim ndërmjet flokëve, e ndjek me shikim derisa murgesha hyn në kishë.

Pastaj bien kambanat dhe ajo merr vrapin përpjetë kodrinës.

Kambanat ndalen dhe ajo kthehet te qela.

Aty sërish është murgesha me foshnjën.

-Duhet të pagëzohet foshnja. Mjaft ka ndenjur pa emër. Nuk bën të rrijë njeriu pa emër. Te Zoti secili shkon me emër dhe me bëmen e vet. Vija a emrin më. Duhet të pagëzohet. Nesër ti me foshjnë duhet të vish tek altari. Aty bëhet pagëzimi i fëmijës. Nesër. Nuk ka më kohë. Është mëkat të mbash fëmijë pa emër. Edhe nëse është bërë e ngjizur pa dashje e me dhunë e përdhunim. Zotin e ke dëshmitar për të gjitha këto, thotë murgesha.

Zoja mbërthen kokën me duar dhe ia nis vajit të heshtur.

Foshnja lëshon një klithmë të madhe dhe ia nis edhe ajo një vaji idhnak.

Pse nuk ma vë emrin.

Ashtu dëgjon ose i bëjnë veshët Zojës.

Pse më ke bërë pra?

Kuku bën, Zoja.

Unë jam yti.

Kuku, bën Zoja.

Murgesha pastaj e merr foshnjën duke pyetur me lutje:

-Vendos më cilin emër do t’ia lësh? Apo mos do që unë t’ia vë emrin?

Zoja nuk flet ose flet diçka që nuk e kupton murgesha.

-Është hera e fundit që ia ndërron emrin. E di sa herë ia ke ndërruar deri më tash? Vendos më! U bë gjatë që fëmija nuk ka emër. Është mëkat të rrijë shumë kohë pa emër.

Zoja sërish qan.

Qan edhe foshnja.

Zoja kthehet në qelë.

Murgesha merr foshnjën e Zojës në parzmë dhe hyn në kishë. / KultPlus.com