Nga Aurenc Bebja*, Francë – 11 Korrik 2021

“Radiocorriere” ka botuar, me 2 maj 1931, në faqen n°15, një shkrim në lidhje me nevojën asokohe të një stacioni radiofonik në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Zëra në qiellin e botës

Radio në Shqipëri

— Në Kuran është shkruar se vetëm njeriu mund të flasë — një hoxhë mysliman deklaronte me vendosmëri në zyrën doganore në Shkodër në 1904, ndërsa ai dëgjoi zërin e gramafonit të parë që një katolik rebel dhe shumë i guximshëm kishte marrë nga Venecia. Dënimi i priftit islam hyri në fuqi dhe meqenëse vetëm boria fliste — sipas tij — ajo duhej të dërgohej përsëri në Itali. Blerësi i zgjuar iu përshtat më së miri për të kompozuar një gyp kallaji për përhapjen e zërit.

Kanë kaluar shumë vite që nga ajo kohë dhe gramafonët kanë ndjekur njëri-tjetrin për avantazh dhe propagandë më të madhe ata kanë tërhequr në vend disqet e lutjeve dhe të këngëve turke të Stambollit. Por sot në Shqipëri nuk ka më asgjë turke : mbase kujtimi i zbehtë i trishtuar dhe i largët tek të moshuarit dhe tek të rriturit, por të gjitha një reflektim i ndjenjave tek të rinjtë që më në fund shohin tokën e tyre, vendin e Skënderbeut, nën kujdesin dhe udhëheqjen e mbretit Zog dhe me mbështetjen shumë të vendosur të Italisë.

E vetmja, trashëgimia e vetme e popullit shqiptar për katërqind e më shumë vjet është gjuha shqipe, e ruajtur me një vullnet të rreptë kundër çdo depërtimi të idiomave dhe thekseve turke, arabe dhe perse. Nuk është ekzagjerim të thuash se është gjuha më e vjetër në Evropë, ajo me të cilën — siç rrëfen Ksenofoni — Aleksandri i Madh u fliste trupave të tij dhe se ushtarët grekë nuk e kuptonin.

Kjo gjuhë është mbrojtur në momente dhe vite shumë të trishtueshme, por nuk është se era e re e civilizimit është më pak e rrezikshme për rezistencën e saj ose për përparimin e saj.

Prandaj, Radio, e cila transmeton lajmet dhe muzikën në gjermanisht nga Vjena çdo mbrëmje në Shqipëri, në italisht nga Roma dhe në greqisht nga Athina, ngatërron dhe shqetëson idetë dhe preferencat e dëgjuesve. Muzika — me të vërtetë — nuk është një gjuhë, por një ritëm i kuptueshëm nga të gjitha fjalimet, por ka këngë të largëta nga çdo tokë, ninulla, kujtime, ritme të rinisë së hershme që gjithmonë të pëlqen t’i njohësh dhe t’i dëgjosh përsëri. Këngët e tabarinëve të Vjenës, “Kur hëna ngrihet në Marecchiare” në Romë, ose stacione të tjera të transmetimit mund të argëtojnë gjatë një mbrëmbje, por ato nuk janë në gjendje të lartësojnë shpirtin dhe zemrën e njerëzve të palëkundur të “Skiptaria-s” në evokimin e mitit të tyre të largët.

Kjo është arsyeja pse sot, më shumë se kudo tjetër, një stacion radiofonik shfaqet në Shqipëri si nevoja më e domosdoshme, ndihma politike dhe ndezja e bashkimit të gegëve dhe toskëve dhe për ngritjen e të gjithë vendit. Vitet e trishtuara të zgjedhës, të luftës së brendshme, të skllavërisë kanë kaluar, por për të parë drejtpërdrejt, me energji qytetërimin, ato pak llamba elektrike të shpërndara në rrugët e Tiranës dhe Shkodrës nuk janë të mjaftueshme, pra duhet ndihma fonike, përkujtimi i zërit të dëgjuar, i fjalimit të thënë gjatë ditës, është e nevojshme të dëgjojmë se çfarë po ndodh në Evropë dhe në botë, jo përmes telegrameve të trajnuar dhe të rregulluar mirë nga agjensitë zyrtare dhe jozyrtare, por në gjuhën e vet, në intonacioni e saj, në përputhje me interesat dhe të mirën e vendit.

Vetëm në këtë mënyrë do të jetë e mundur të rikonfirmojmë ndërgjegjësimin dhe lartësinë e popullit “skipetaro” dhe t’i japin rinisë kontributin e sinqeritetit fonik të gjuhës së tij. Sepse nuk janë fjalimet zyrtare të rasteve të mëdha ose predikimet nga foltoret që mund të falsifikojnë të korrat kulturore të një populli që fatalisht, për shkak të ngjarjeve antike, të trishtueshme, vetëm sot përballet me dritaret e civilizimit. Aty është radioja, zëri i ri, i cili do të jetë në gjendje të hapë për njerëzit miqësorë të Adriatikut të poshtëm vizionin e saktë, kuptimin integral të thelbit, virtyteve dhe miteve të tij përmes valëve të difuzionit (përhapjes) nga Shën Gjini në Vlorë, nga Gjirokastra në Shkumbin. Dhe gjithashtu do të përbëjë një armë të fortë politike kundër shpifjeve të pakuptimta dhe fyese që agjensitë e huaja të interesuara, nën maskën e lajmeve të pastra dhe të thjeshta, hedhin çdo mbrëmje atje, në qëllimin budalla dhe të kotë për të ngadalësuar, për të ftohur marrëdhëniet e përzemërta midis Italisë dhe vendit të vogël të Adriatikut të poshtëm.

Më në fund, Radio do të përsërisë me kadenca (valë) të buta këngët antike të paraardhësve, të poetëve spontanë të bukurisë së tokës shqiptare, muzikalitetin nostalgjik të maleve të Mirditës dhe rivierës, dhe lajmet për ato që po ndodhin në botë, ritmin politik, fitoret financiare, kompleksin dhe ndërmarrjen e gjerë shoqërore.

ANGELO TODRI

https://www.darsiani.com/la-gazette/radiocorriere-1931-ja-perse-nevojitet-nje-stacion-radiofonik-ne-shqiperi/ / KultPlus.com