Uranik Emini

Berin Hasi, artisti i mirënjohur që qëndron pas logos së re mahnitëse të institucionit më të ri kulturor të Kosovës, Opera e Kosovës, së fundi në një intervistë me KultPlus, ka shpalosur procesin krijues dhe sfidat pas kryeveprës së tij të fundit, shkruan KultPlus.

Nga koncepti fillestar deri në ekzekutimin përfundimtar, Hasi i merr lexuesit në një rrugëtim të shprehjes artistike dhe rëndësisë kulturore, duke shfaqur vizionin dhe përkushtimin unik të tij në krijimin e një simboli që përfaqëson vetë thelbin e trashëgimisë artistike të Kosovës.

Derisa Berin Hasi filloi punën e tij për logon e Operas së Kosovës, ai e dinte se kishte një detyrë të vështirë përpara. Jo vetëm që ishte ngarkuar të krijonte një simbol që do të përfaqësonte një nga institucionet më të rëndësishme kulturore në vend, por ai gjithashtu donte të siguronte që logoja të ishte unike, reflektuese e trashëgimisë artistike të Kosovës dhe kuptimplotë për popullin e saj.

Ndërsa u fut më thellë në projekt, Hasi u përball me një sërë sfidash. Një nga më të mëdhenjtë ishte gjetja e një mënyre për të balancuar traditën dhe modernitetin në logo. Ai donte të krijonte diçka që të ishte bashkëkohore dhe e përjetshme, që do të rezononte me audiencën e të gjitha moshave. Ai gjithashtu luftoi me gjetjen e ngjyrave dhe imazheve të duhura që do të përfaqësonin më së miri operën dhe misionin e saj.

Pavarësisht këtyre vështirësive, Hasi qëndroi i përkushtuar vizionit të tij. Ai vazhdoi të eksperimentonte me dizajne dhe ide të ndryshme, duke e rafinuar dhe modifikuar konceptin e tij derisa krijoi diçka që e ndjeu se e kapi vërtet frymën e Operës së Kosovës. Ajo është sa moderne dhe e përjetshme, dhe rrëmben në mënyrë të përkryer energjinë dhe pasionin e Operës së Kosovës.

KultPlus: Si ka qenë procesi i krijimit të logos për Operën e Kosovës?

Berin Hasi: Sipas meje secili dizajner duhet ta ketë procesin e vet personal ose mënyrën ku gjatë viteve që punon në çfarëdo projekti e pasuron veten me teknika të ndryshme që t’i ndihmojë pikërisht vetes në të ardhmen dhe me arrit në një rezultat që duhet të jetë funksional në fund. Në raste kur një logo e një brendi është ekzistues, atëherë duhet së pari të analizohet logone vjetër për me pa se pse dizajneri i kaluar i ka vendosur ato rregulla. Edhe pse duhet të krijohet identiteti i ri, baza është te logoja e vjetër. Por në këtë rast, si Opera e Kosovës, e cila nuk ka pas logo më herët, atëherë procesi shkon nga zero. D.m.th. krijohet një bazë e re ku mundemi me i nxjerrë disa keywords, të cilat na duhen për të fuqizuar atë logo apo storje. Pra, procesi në fillim është që të definohen disa pika, siç janë: fryma, shija, ndjenja, mesazhi, estetika/dukja, përdorimi internal, përdorimi external etj… Nëse janë këto pika të definuara, duke i testuar vizualisht atëherë na ndihmon që të dijmë sa më saktë se cili simbol apo zgjidhje është më e përafërt me atë që po e kërkojmë për të qenë logoja apo tipografia.

KultPlus: A mund të na tregoni për frymëzimin e dizajnit të logos së Operas së Kosovës?

Berin Hasi: Të gjitha logot që i kam krijuar gjatë karrierës sime, duhet të fillojnë prej bërthamës zero. Për atë arsyje edhe logoja e Operas së Kosovës është nisur prej “Neumeve”, të cilat janë përdorur në mesjetë për t’i shënuar meloditë njëzëreshe gregoriane. Në këtë mënyrë ne i krijojmë vetes elemente me të cilat mund të krijohen pastaj vizuelete të cilat na duhen gjatë përdorimit të identitetit. Në momentin që i shumëzojmë ato (neumet) krijohen elementet e reja. Pra, frymëzimi kryesor është prej Neumeve.

KultPlus: A mund të na thoni më shumë për ndonjë teknikë, material apo element specifik që ke përdorur për të krijuar logon e Operës së Kosovës?

Berin Hasi: Teknike specifik nuk ka, por esenca ka qenë me arrit me kriju disa forma, kur ju e shihni në rastin e parë, me e marr një ndjenjë që logoja është në lëvizje, ose tingujt janë të gjallë edhe pse është statike. Këtë më së miri do ta quaja si teknika “Berinski”.

KultPlus: Si e pasqyron logoja e Operës së Kosovës misionin dhe vlerat e institucionit?

Berin Hasi: Detyra jonë ka qenë me i kriju gjërat nga fillimi. Juria na ka njoftuar që të kemi origjinalitet, nivel estetik dhe kreativ, përdorim të simbolit “neum” në krijim vizual të frekuencës akustike, pasqyrim artistik i veprimtarisë së Operas së Kosovës, përdorimi i një fonti të ri origjinal nga autori, janë disa nga arsyet që i pasqyrojnë misionin dhe vlerat e institucionit.

KultPlus: Si është përgjigjur publiku për logon e re të Operës së Kosovës?

Berin Hasi: Komente dhe përgjigjje ka pasur nga disa kategori, nëse mund t’i quaj kështu. Zakonisht, sipas meje, publiku ndahet në disa pjesë: 1. Ata/ato që ja dojnë të mirën e Kosovës pa marr parasysh kush e ka dizajnuar logon, dhe janë të mirë informuar se si duhet të jetë një logo e fuqishme, e vlerësuar më pas për ta pasur vendin ku duhet. 2. Ata/ato që e dinë kush është dizenjatori dhe e njohin procesin e punës që dominon këtë aktivitet, edhe pa e parë logon, mund ta pëlqejnë vetëm përmes një shpjegimi.  

3. Ata/ato qe e  dinë kush është dizajneri por nuk e dëshirojnë një person (konkurrenca) ndoshta edhe kta e dojnë Kosovën, por nuk mund ta shohin dikë tjetër duke fituar, e harrojnë më pas pjesën që e Kosovës por e shikojnë vetëm personalen. Duke harruar që unë gjithmonë e jap më të mirën nga veten, sidomos për Kosovën.

4. Ka pasur kritika, ku disa qëndrojnë nëse është për të mirën e Kosovës, sipas meje, po ashtu ka pasur kritika ku harrohet përsëri që të mendohet për të mirën e institucionit, por kritikohet vetëm sa me thonë që po kritikoj, e në atë rast shihet nga kilometra që është e fuqishme apo jo. Gjithashtu, është kritikuar edhe tipografia, lloji i shkrimit dhe pozicionimet e saj. Por, po të kisha punuar tipografinë shumë thjesht, sikurse e punojnë shumica, unë nuk e kam bërë. Kam përdorur atë, sepse kryen disa funksione në të njëjtën kohë që është e pamundur me i ra dikujt në mend me përdor në këtë formë. Por, mund të them që përgjigjet kryesisht kanë qenë pozitive, kur po them pozitive, janë seriozisht pozitive dhe me vend. Sepse është një frymë e re të cilën Opera e Kosovës e ka në logo, jo vetëm në Kosovë por në mbarë botën e logove, nëse i krahason.

KultPlus: Me çfarë sfidash u përballet gjatë dizajnit të logos?

Berin Hasi: Në momentin që unë e marr për detyrë që të krijoj një logo, qoftë ajo edhe për një biznes apo stemë familjare, sfidën kryesore e kam të krijoj diçka të re, e cila nuk ka ekzistuar më herët. P.sh në logon e Operës i kam krijuar shkronjat që janë të lexueshme mjaftueshëm, serifet në shkronja i ndihmojnë në përshpejtimin me leximin e tyre dhe mrekullia është se mundesh me i lexu edhe vertikalisht, ku nëse i sheh shkronja të gjitha zanoret janë mbi njëra tjetrën. Nëse i lexon ato, automatikisht je brenda operës duke kënduar apo duke u bërë gati për këndim.

Një sfidë tjetër ishte nëse marrim një logo me më shumë detaje, a mund të aplikohet në çfarëdo aspekti që na nevojitet. Si në çdo projekt që krijohet nga unë, para se ta propozoja, kam lënë një ligj personal, që ka të bëjë me testimin! Logoja e Operës së Kosovës, nëse është e punuar nga mjeshtrit e duhur, atëherë mund të aplikohet në çdo material deri në përmasat minimale 17mm 3 të testuara nga unë personalisht, qoftë në print, gravurë, lazer etj.

KultPlus: Si krahasohet logoja e Operas së Kosovës me logot e tjera në botën e operës, nëse i keni parë sado pak?

Berin Hasi: Pika e parë që duhet bërë është analiza ime për të gjitha logot e tjera ekzistuese të operës, sigurisht që pashë jo pak por shumë analiza! Shumica e tyre janë të vjetra, ka edhe të reja, të ndërlikuara dhe shumë të vështira. Nëse dëshironi ta krahasoni logon e Operës së Kosovës me të gjitha logot e tjera, është krejt ndryshe. Logoja jonë e Operës së Kosovës i ka të gjitha logot e botës brenda saj. Njëkohësisht e pastër jo e pastër, e kuptueshme jo e kuptueshme, e komplikuar jo e komplikuar. Për disa sekonda mund të jetë e paqartë, por pasi ta shihni mirë e shikoni edhe veçantinë e saj të vërtet.

KultPlus: Si e paraqet logoja e Operas së Kosovës kulturën dhe identitetin e Kosovës?

Berin Hasi: Për ketë pjesë nuk kam shumë fjalë, kultura dhe identiteti ynë është NEWBORN. Është logo e re për nga pamja por shume përpara botes. Ne nuk kemi shumë identitet, nëse e marrim Kosovën si shembull, sepse jemi duke e krijuar atë prej fillimit, që 2 dekada deri më tani. Besoj që edhe një dekadë tjetër mjafton me pa se si e kemi krijuar atë. Perveç meje ka shume të tjerë që së bashku me ta do të shihet  rezultati ynë.

KultPlus: Si e shihni evoluimin e logos së Operas së Kosovës në të ardhmen?

Berin Hasi: Elementet grafike dhe koncepti brenda identitetit se si është krijuar ka të bëjë me evoluim konstant. Shembull: e kemi simbolin kryesor si bazë dhe forma e saj në lëvizje është kryesorja, por në çdo moment apo nevojë, i njëjti simbol mund të lëviz dhe ta ndryshoj formën duke e pasur të njëjtën bazë. Të gjitha këto, përfshihen në bren udhëzues të cilin e kemi krijuar. Me një fjalë, evoluimin e saj e shoh si të pavdekshme.

Si përfundim, logoja e re e Operës së Kosovës, e dizenjuar nga artisti i talentuar Berin Hasi, është një përfaqësim i vërtetë i misionit të institucionit dhe trashëgimisë së pasur kulturore të vendit. Logoja e Operas së Kosovës është një kryevepër dhe Berin Hasi është maestro që qëndron pas saj. /KultPlus.com