Margaret Fuller (23 maj 1810 – 19 korrik 1850) ishte gazetarja dhe publicistja e parë amerikane, kritike letrare, aktiviste shoqërore dhe mbrojtëse e të drejtave të grave. Kryevepra e saj konsiderohet ajo e botuar në vitin 1845 me titull “Gratë në shekullin e XIX”.

Njohëse që në fëmijëri e disa gjuhëve të huaja: gjermanishtes, frëngjishtes, italishtes, greqishtes dhe latinishtes. Ajo u rrit duke zhvilluar një intelekt e talent të jashtëzakonshëm.

Margaret Fuller u bë redaktorja e parë e revistës intelektuale transidentale “Dial”, të cilën e mbajti për dy vjet.

Ishte gruaja e parë që shkroi një libër për jetën e vështirë të tribuve indiane të Amerikës, keqtrajtimin e tyre nga të bardhët, duke u bërë kështu mbrojtëse e të drejtave tëtyre. Në dhjetor 1844, ajo u punësua nga “New York Tribune”, botuar nga Horac Greeley, duke u bërë gazetarja e parë amerikane. Ajo e filloi punën në gazetë me intervistat që u bëri prostitutave në burg duke skandalizuar lexuesit.

Fokusi i artikujve të saj ishte sfera shoqërore dhe letrare e jetës amerikane. E pamohueshme në aftësitë e saj profesionale, ajo preku me kritikat e saj letrare edhe emra krijuesish të njohur të kohës si Longfelow, Low dhe Ralph Waldo Emerson.

Me botimin e librit të saj “Gruaja në shekullin e 19-të” në shkurt të vitit 1845,në Nju Jork, ajo krijoi sensacion të madh. Libri ishte një thirrje pa kompromis për tëdrejtat e gruas amerikane. Botimi i parë u shit brenda javës. Guximi i saj i tepruar apo “i pacipë” revoltoi shumëkënd.

Emri Margaret Fuller u bë i njohur edhe jashtë kontinentit amerikan, duke inspiruar njerëzit, por edhe duke revoltuar shumë të tjerë.

Në 1846, Margaret Fuller shkoi në Angli si korrespondente për “New York Tribune”, duke u bërë kështu gruaja e parë korrespondente jashtë kufijve të vendit te saj. Në Angli, libri i saj qe lexuar me simpati dhe i hapi shumë dyer autores.

Ajo intervistoi shumë personalitete të kohës si Harriet Martineau, Wordsworth dhe De Quincey, por edhe hyri në skutat e jetës angleze, në miniera, lavanteri dhe u tmerrua nga varfëria e madhe dhe diferencat e mëdha klasore, u shqetësua nga kushtet e vështira të jetës dhe mungesa e shpresës te të varfrit. Ajo menjëherë shkroi për nevojën e një “revolucioni paqësor”.

Pikërisht kur ishte në një gjendje të tillë emocionale, ajo takoi Giuseppe Mazzini-n, një imigrant revolucionar italian. Ajo kishte hyrë pa kuptuar në lëvizjen revolucionare të kohës, duke u bërë aktiviste e saj.

Fuller, gjatë kësaj kohe, vazhdonte të shkruante për gazetën e saj në kohët më dramatike që po kalonte Evropa, ndërsa mblidhte materiale për të shkruar veprën monumentale “History of Italian Liberation”.

Ndërkohë, shkrimet e saj në Amerikë kishin lënë shije jo fort të mirë. Ndërkohë, botuesi i gazetës së saj në Nju Jork dhe miku i saj, Horac Greeley, kishte dëgjuar thashethemet mbi një dashuri “të lirë” të Margaret-ës dhe i preu rrogën. Për shkak të policisë sekrete, burrë e grua vendosën ta lënë Italinë e të udhëtojnë drejt Amerikës. Kështu, në maj 1850, ata lanë Livornon. Udhëtimi qe i pafat. Më 18 korrik, anija “Elisabeth” u përplas papritur me Fire Island. E kështu Margaret ndërroi jetë.

Vdekja e Margaret-ës qe një sensacion publik. Miqtë e saj, nga Bostoni, erdhën në ishull me shpresë se mos gjenin ndonjë gjurmë të dorëshkrimit të saj mbi revolucionin roman. Asnjë gjë nuk u gjet në mbeturinat e anijes, veç një kutie të mbyllur me letrat e dashurisë së Margaret-ës dhe Angelo-s.

Margaret Fuller ka qenë e para grua e emancipuar lektore, gazetare, kritike letrare e korrespondente ndërkombëtare e shtypit amerikan, aktiviste politike.

Ajo guxoi të kompletonte vetveten e saj si grua, duke hedhur poshtë epitetet nënvleftësuese me të cilat paragjykimet e veshin një femër. Ndaj ajo mbetet një figurë e pavdekshme femërore edhe sot.

Disa nga aforizmat e saj më të famshme janë:

– Nëse ke dituri, le t’i ndezin të tjerët qirinjtë në të.
– Ajo çfarë ka nevojë një grua nuk është të dominojë, por si natyrë të rritet, si intelekt të perceptojë, si shpirt të jetojë e lirë dhe e shpenguar.
– Po qe se gratë do të ishin në gjendje të zhvillonin forcën dhe bukurinë e tyre si gra, ato nuk do të uronin kurrë të ishin burra.
– Në mentalitetin e burrave gratë shihen si skllave.
– Sot një lexues, nesër një lider.
– Burrat për hir të jetesës së harruar harrojnë të jetojnë.
– Natyra siguron përjashtime për çdo rregull.
– Një shtëpi nuk është shtëpi, nëse përmban ushqim dhe zjarr për mendjen, si dhe për trupin.
– Karakteri dhe historia e secilit fëmijë mund të jetë një përvojë e re për prindin, nëse ai do ta lejojë atë. / KultPlus.com