Gjatë ditës së shtatë, në Etno Fest, e cila u zhvillua në ditën e djeshme, u shijuan hapsirat e mbushura me piktura, skulptura e mozaikë të ndryshëm, shkruan KultPlus.

Programi i mbrëmshëm filloi me tryezën e diskutimit, me temë: Muzika tradicionale si gjetje artistike në krijimin e operës, fillet e operës shqipëtare, muzika artistike shqipëtare e bazuar e bazuar në muzikën burimore, zhvillimi dhe pengesat në karrierën e artistëve shqipëtarë.

Pjesëmarrësit e ftuar në diskutim ishin: Nikolin Gurakuqi, Ahmet Dërguti, Besa Berberi, Rreze Kryeziu si dhe Behar Arllati.

“Ne do të ndalemi sot në këtë tryezë diskutimit te ndalemi rreth zhvillimit të kësaj forme, operën, jo vetëm në Kosovë, por deri te rrënjët e saj që janë deri në Greqinë e Lashtë, Periudhën e Mesjetës, Baroku, shekulli XVII-XVIII, që lidhet drejtpërdrejt me temën që do ta diskutojmë sot”, thotë mes tjerash muzikologia, Rreze Kryeziu.

Ajo gjithashtu flet edhe për pjesën e Operën Kombëtare.

“Një rëndësi shumë të madhe para 2-3 shekujve e kishte edhe e ashtuquajtura Opera Kombëtare, dhe Operën e Parë Nacionale që është shfaqur në Kosove, që është shfaqur shumë më vonë te ne. Ne u përcaktuam me një formë që do të kënaqte kombëtaren, edhe një pjesë të komunitetit flokflorike. Asnjëra nga këto nuk kanë qenë të lehta të arrihen, sidomos në kohëra shqiptare, ku ne sot e kemi fokusin, pasi sigurisht na intereson se si ka ndikuar kjo formë në veprimtarinë muzikore në njerën anë dhe tjetrin të kufirit. Fazat e mbushura me trazira kanë ndikuar në mos-zhvillimin e muzikës dhe kultivimin e kësaj forme, por Kosova ka pasur përparime”, thotë mes tjerash Kryeziu.

Muzikologu dhe specialist i Folklorit, Behar Arllati, ishte gjithashtu pjesë e këtë diskutimi, duke thënë se fillet e muzikës shqiptare operistike janë të reja.

“Fillet e muzikës operistike te shqiptarët janë të reja dhe dihet që dy operat e para, “Arbëresha” nga kompozitori Lec Kurti dhe opera e “Juda Makabej” e Martin Gjokës, sipas veprës së Gjergj Fishtës. Pastaj operën e gjejmë në vitin 1941, kur është shfaqur opera “Drita” që është shkruar nga Antonio Muci, operë që është realizuar nga nxënëset e shkollës së vajzave “Donika Kastrioti”, me regji të drejtoreshës së asaj shkolle, Silvia Doria në vitin 1941″.

Ndër të tjerash, ai thotë se kompozitorë të ndryshëm kanë ndihmuar që veprat operistike të bëhen realitet.

“Regjisorë të operave kanë qenë edhe të tjerë që nuk kanë pasur të bëjnë me muzikën, por me teatrin, romanin e të tjerë. Ata janë ndihmuar ose prej Luigj Gurakuqit ose prej kompozitorëve, dhe kështu ka vazhduar. Në krahasim me Kosovën, mund të themi që është zhvilluar gjatë viteve opera, por më së shumti gjatë vitit XX. Megjithatë, me gjithë këtë kuadro që kemi tani, unë e shoh që mund të ecim shumë përpara”, thotë mes tjerash ai.

Njëri ndër folësit ishte edhe Nikolin Gurakuqi nga Shqipëria.

“Meqë tema është liria, unë do të them se a ka shprehje më të bukur se të lirisë, organizimi i këtij festivali, i cili është kulmi i lirisë. Kjo tregon se çfarë bon forca e indivitit kreativ, krjiues. Regjisori është një specie e veçantë. Pas një eksperience 45 vjeçare, vendosa të shkruaj një libër, që në fakt e kishte filluar ta shkruante im atë, por ai u nda nga jeta dhe kishte lënë një dokument prej 44 faqeve, hyrës, mbi regjinë në opera dhe aktrimin jo në të folur”, shpjegon ai.

Ai flet edhe për regjimin në Shqipëri dhe artin atje.

“Nuk kam qenë mbështetës i regjimit, kam qenë kundër. Madje kam kaluar nëpër shumë sfida, sikurse profesionale që të futem në punë, vetëm për shkak të regjimit. Prandaj, arti dhe regjia në Shqipëri dallon për shkak se te ne, kemi kaluar në një regjim, dhe dallon arti dhe regjia gjatë lirisë dhe regjimit”.

Mes tjerash, Gurakuqi thotë se kur ka disiplinë, çdo gjë bëhet më lehtë, kjo vlen edhe për opera..

Edhe Ahmet Dërguti ishte pjesë e panelti dhe shpjegoi se është rikthyer nga jashtë për të kontribuar në këtë vend dhe për të çuar përpara pjesën operistike të Kosovës.

EtnoFest e mbylli edicionin e sivjetëm me temën liria. /KultPlus.com