Amy Hempel (1951) shkrimtare dhe gazetare. Është mësimdhënëse e shkrimit kreativ në Michener Center for Writers. Më 2007 ka fituar Ambassador Book Award për ‘Collected Stories’, që po ashtu ishte nominuar si njëri prej dhjetë librave më të mirë të vitit të The New York Times. Më 2008 ka fituar Rea Award për tregim të shkurtër. Më 2009 PEN/Malamud Award for Short Fiction. Më 2015, Hempel mori John William Corrington Award for Literary Excellence nga Centenary College.

PSE JAM KËTU

Nga Amy Hempel

“Përmende një kohë ku je i lumtur?”, është njëra prej pyetjeve. Jam duke bërë një test që të kuptoj çfarë të bëj. Mënyra për ta bërë këtë është të kuptosh çfarë të pëlqen. Nuk është e qartë ashtu siç tingllon. Për shembull, pyetja që thotë, “A do të preferoje…”. “A do të preferoje: (a) Të përgjigjesh në pyetjet rreth asaj çfarë bën, (b) Të përgjigjesh në pyetjet rreth asaj çfarë di, (c) Të përgjigjesh në pyetjet rreth asaj çfarë ti mendon?”.

Përgjigjja ime është, “Varet”. Por nuk është një nga zgjidhjet. Më vjen të mendoj në terma si Gjithmonë, Nganjëherë, Kurrë.

Nuk mund ta kapërcesh ose të dështosh në këtë test; nota jote është më tepër diçka si profil.

Pas pjesës së shkruar të testit, flas me këshilluesen profesionale. Ajo është pesëdhjetë a më shumë vjeçe, një grua e kolme në një fustan si një përzierës i rehatshëm. Znj. Deane është njëra nga ato që më pyet kur jam e lumtur. Ajo thotë, “Ma thuaj gjënë që ti e bën sidoqoftë, dhe le ta gjejmë një mënyrë që të të paguajmë për këtë”.

Kërkoj një punë të hedh shkopinj për qentë që t’i kapin, dhe ajo më thotë, “Oh, tash”, dhe më dhuron atë të qeshurën e mirësjelljes.

Nuk jam në moshë për ta bërë këtë gjë.

Bëje këtë test në kolegj nëse nuk mund të zgjedhësh ndonjë specializim. Ose bëje që të të ndihmojë që ta ndryshosh jetën tënde – më vonë, pasi të kesh pasur një jetë. Diku në mes është arsyeja pse unë jam këtu.

Pra… koha kur unë jam e lumtur.

Fillon me shenjën që thotë shtëpi e hapur, dhe flamurin prej celefoni me ngjyra në një litar përmes trotuarit. Pastaj dera e pambyllur brenda një shtëpie model të mobiluar, ose, edhe më mirë, dhoma të pamobiluara. Këtu duhet të marrësh me mend jetët në mënyrën si i sheh personazhet në një libër kur e lexon.

Nuk merr fund këtu, me inspektimin e dhomave. Gjëja që e bëj sidoqoftë – lëviz drejt apartamenteve të reja.

Së pari, çlirohem nga shumica e atyre gjërave që i kam. Miqtë e mi kanë plot dërrasa hekurosjeje dhe divane. I shpërndaj disqet, pllakat dhe llampat. Kush e çan kokën për bimët.

Librat veçan!

Pasi që ka mbetur fare pak gjë, e rrokjezoj numrin tim të ri. Në këtë mënyrë: e merr prefiskin tënd, le të themi se është 7-7-6. Kjo është P-r-o. Pastaj fillon të kompozosh fjalë derisa të arrish një shkëputje, një numër të qasshëm. Pre-mtim, Mre-kulli (Pro-digy), Pro-verb, Pro-blem, Pro-vokim, Mbro-j (Pro-tect), Pro-sper…

I blej dy birra për “Dy djem me kombi”, të cilët do t’i marrin gjërat që kanë mbetur. Shpresoj të shkojë si është më së miri, megjithëse nuk duhet ta heqësh nga mendja fare dëmin: Tri lëvizje është e barabartë me zjarr.

Vendi i ri kërkon një mori zgjidhjesh. Letër tualeti dhe detergjent sprej, qese plastike për koshin e mbeturinave. Ka letër të shndritshme rafti që duhet prerë për dollapët dhe sipas emrit të vihet në kutinë postare. E njëjta gjë prapë, tre muaj më vonë. Lëviz mjaftueshëm dhe kurrë s’do të kesh nevojë ta shkrish frizin.

Po ia them këtë znj. Deane.

Ajo thotë se gjëja kyçe këtu është proces – diçka që ajo është duke e kërkuar në Pyetjen e Lumturisë. A vjen kjo lumturi nga një person, vend, apo proces?

I them se nuk e di, se nganjëherë thjesht më vjen të lëviz.

Vendi para këtij, ai ishte. Mora një apartament të vogël në katin e sipërm të një shtëpie. Ishte një apartament viktorian i ngushtë i hirtë me dritare me xhama të qelibartë në psuhimoren e shkallëve.

Menaxheri kërkoi falje për kokën e dëmtuar të tushit. Tha se do ta ndreqte dhe e mbajti fjalën – të nesërmen. Tha se jetonte zakonisht në shtëpi. The se ai dhe vëllai i tij e kishin zakon të luanin në apartamentin tim ku e kishin rregulluar skenën e trenave të tyre.

Kur po dilja jashtë një mëngjesi, i thashë tung menaxherit. Ai ishte ulur në gjunjë në shkallet e mbuluara me qilim, duke thithur leshin e tij me një thithëse speciale me vakum. Por diçka ishte ndryshe kur u ktheva në mbrëmje. M’u desh një minutë. Asgjë nuk kishte lëvizur. Pastaj e vërejta sixhaden. Mbulonte hapësirën mes oxhakut dhe kauçit. Sa kisha qenë jashtë, sixhadeja ishte fshirë.

Kjo nuk ishte e tëra.

Ka diçka që tha menaxheri, ditën që e ndreqi tushin. Ai tha tash se shtypja ishte e fortë, mund të “sapunisesha përnjëmend”.

“Të sapunisem”, ia përsërita znj. Deane.

Znj Deane e skanoi pjesën e shkruar të testit tim. Më thotë se i kam bërë bisht një pyetjeje, asaj që thotë, “A do të preferoje të; (a) Të mendosh për planet e tua për nesër, (b) Të mendosh për atë çfarë do të bëje po t’i kishe një milion dollar, (c) T mendosh për atë se si do të ndiheshe po të ishe nën shenjestrën e një arme?”.

Unë i them, “Dua punën për personin që nënvizon pikën (b)”.

Znj. Deane thotë, “Si ta ha mendja çka do të ndodhte sikur thjesht të rrije zgjuar mjaftueshëm gjatë sa për të menduar një gjë me tamam?”.

“Nuk e di”, i them. “Nuk do të ndihesha vetvetja”.

“Oh”, thotë ajo, “por do të jesh – ti je”.

/Marrë nga Amy Hempel, “Collected Stories”, Scribner, 2006 /Përkthimi: Gazeta Express/ KultPlus.com