Edhepse një pjesë e mirë e historisë do ta kujtojë gjithmonë më shumë si një politikan, paqe-dashës dhe një President Historik – siç edhe e mban epitetin, Rugova në karrierën e tij ka kultivuar letërsi por edhe ka qenë i dashuruar në kulturën dhe artin, njëjtë sikur edhe në shkrimin autorial, shkruan KultPlus.

Po i sjellim këtu disa prej veprave të Rugovës që mund ti lexojmë të gjithë, ndoshta që nesër të dimë të flasim më shumë për të, dhe për anën e tij prej shkrimtari e hulumtuesi letrar.

E nisim me ‘Vepra e Bogdanit’. Kur e zbuloi Bogdanin, Ibrahim Rugova ishte një dijetar i kulturës e i literaturës. Vetë e dëshmon se po kërkonte rrënjët e mendimit shqiptar për letërsinë, kur gjeti Bogdanin e tërë, të shkrirë në veprën e tij, në shkrimin e bukur shqip dhe në rrjetin e madh të ideve universale. Në aventurën e tillë të kërkimit, të cilën Rugova e jetoi sa ishte gjallë, zbulojmë një determinizëm romantik, i cili përherë e bëri atë të mendojë se kur kemi sot diçka, do të kemi patur dhe dje. Ndaj, s’iu nda kërkimeve kurrë, në jetën nacionale, në histori, kulturë e letërsi, në historinë politike shqiptare, që bashkë e vetiu lidhen si identitet, ndërsa Rugovën e provojnë kërkues të tij.

Puna bibliografike e Rugovës e botuar në gazeta e revista dhe në veprat e tij për kah rëndësia dhe vëllimi e rendit atë ndër bibliografët më të rëndësishëm të kohës. E konsiderojmë të tillë thjesht për shkakun se me punën e tij bibliografike Rugova ka vu themelet e bibliografisë komentuese te ne, apo siç thotë një bibliograf i ditëve tona Ilir Shyta “Ibrahim Rugova ngelet pionieri i parë i kësaj metode për bibliografinë e arsyetuar”.

Përpjekjet e para për këtë lloj metode (për bibliografinë e komentuar) i gjejmë në kapitullin e IV. Vlerësime të librit “Strategjia e kuptimit” botuar më 1980. Në këtë kapitull që lidhet me vlerësimin e vëllimeve poetike të botuar në Kosovë në periudhën kohore 1945-1979 ai bënë cilësime vlerësuese për secilin autor dhe vëllim poetik. Kjo punë e bërë në këtë libër nuk është përmendur thuaj se asnjëherë publikisht. Ndoshta edhe për shkakun se metoda që përdor dhe rezultatet që nxjerrë në studimin e tij janë konsideruara si punë jo serioze varësisht prej “notave” që kanë marrë librat e komentuar apo edhe për shkaqe të mos njohjes së kësaj fushe.

Ibrahim Rugova në gjuhën shqipe ka përkthyer poezi, prozë, ese, kritikë letrare, studime estetike e deri edhe fejtone kryesisht nga gjuha frënge, ruse dhe serbokroate.

Tashmë dihet se krijimtarinë e vet letrare e nisi me poezi e të njëjtën gjë e bëri edhe me përkthime të cilat nis ti botojë në vitin 1968, për të vazhduar përgjatë viteve të ’70 e përfunduar në vitet ’80 të cilat gjenin hapësirë publikimi në gazetat e revistat tona kryesisht te Rilindja, Jeta e re, Fjala, Bota e re, Zëri i rinisë.

Në mesin e librave që ka shkruar Ibrahim Rugova, janë edhe “La Question du Kosovo”, me një parathënie të Ismail Kadaresë. Libri i shkruar në frëngjisht i tregon botës padrejtësitë e bëra në Kosovë, dhe figurën e Sllobodan Milloshevicit e analizon në detaje, për të treguar njeriun që pati mision shkatërrimin e Kosovës. Libri është botim i vitit 1994. / KultPlus.com