Në ditën e pestë të Panairit të Librit Prishtina 2019, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Seksioni i Shkencave Shkencore dhe Albanologjike, promovoi përmbledhjen dokumentuese dhe një bibliografi të studiuesit të historisë Kristo Frashëri “Skënderbeu dhe lufta shqiptaro-osmane në shek. XV”, vëllimi I-X (në origjinal dhe me përkthim shqip), shkruan KultPlus.

Kolana e veprës së historianit u cilësua si më e rëndësishmja e botimeve të Akademisë, për vitin 2019, e cilësuar si vepra më monumentale e heroit tonë kombëtar Gjergj Kastrioti – Skënderbeu,  ku bëhet përmbledhje e gjithë dokumentacionit mbi Skënderbeun, hulumtuar dhe nxjerrë nga arkivat.

Profesor Filip Koçollari, pjesë e panelit në këtë promovim, shprehet se “në përmbledhjen e kolonës prej dhjetë vëllimesh, që na ka sjellë profesor Frashëri, në fakt që u butua me iniciativën e të birit, në të përmblidhen dokumente të ardhura nga arkivat e Raguzës, Romës, Napolit, Milanos, Barcelonës, Parisit etj, në të përmblidhen dokumente kancelarike, kronikat e burimeve osmane, bizantine, por edhe atyre latine. Tematika është nga më të larmishmet, ku pjesa më e madhe e këtij dokumentacioni është e panjohur, dhe që vlen për t’u shfrytëzuar qoftë nga hulumtuesit, apo edhe studiuesit e veprës së heroit tonë kombëtar”.

Duke e strukturuar fillimisht dokumentin origjinal, të gjuhëve përkatëse, krahas tij është edhe përkthimi shqip, ku në përkthime përveç Kristo Frashërit, morën pjesë edhe një numër i madh përkthyesish të tjerë, kur kemi parasysh që dokumentacioni është i përbërë prej 16 gjuhëve.

Në panel ishte edhe prof: Shaban Sinani, që vlerëson lartë punën e Kristo Frashërit, por edhe pjesëtarët e institucioneve që punuan në vepër, që nuk ishte e mundur që t’i vendosej emri në ballinë. “puna e bërë është komoditet që dikush tjetër të ketë më të lehtë në të ardhmen, të mos jetë i detyruar që të mos shkoj nëpër biblioteka dhe arkiva, por që ta ketë koleksionin në tavolinen e tij”, shprehet prof. Shaban Sinani.

Në këtë promovim të Akademisë, u prezantua edhe vepra e Edmond Buharajas “Niçeta i Remesiana-s”, i cili njihet si Niketë Dardani. Një vepër e ndarë në tri pjesë, ku e para flet për Dardaninë deri në periudhën e Konsilit të Niçeas, ku vendosen konturat e kristianizmit,  pjesa e dytë që i kushtohet pikërisht këtij autori, Niçetas, Buharaja e quan Niçeta i Remesiana-s në kulturën Niçeane, ku flet për pjesëmarrjen e Dardanëve si popull në kristianizëm, dhe pjesa e tretë i kushtohet projektimit të figurës së Niçetas.

Botimet e Akademisë së Shkencave, tregojnë edhe njëherë rëndësinë në sjelljen e kësaj literature, si një nevojë për lexuesin por edhe studiuesit, që të kenë sa më të lehtë qasjen në literaturën përkatëse që ata e kërkojnë. / Visar Shabani / KultPlus.com