Lea Ypi thotë se pakica vokale e shqiptarëve ka dërguar një sasi të madhe ofendimesh në internet duke kritikuar bestsellerin e saj, “Të lirë”, shkruan TheGuardian, përcjell KultPlus.

Një memoar për rritjen para dhe pas rënies së komunizmit në Shqipëri ka marrë komente pozitive në perëndim, por ka shkaktuar abuzime “të egra” nga një pakicë e zëshme e shqiptarëve, thotë autorja Ypi.

Në muajin e parë të plotë të shitjes në nëntor, libri me kujtime shiti 10,000 kopje. Është përzgjedhur në listën e ngushtë për biografinë e vitit të “Costa” dhe së shpejti do të jetë në dispozicion në 17 gjuhë, duke përfshirë koreanisht dhe mandarin.

Pavarësisht kritikave të tij për ndikimin katastrofik të ndryshimeve të tregut në Shqipëri, libri mori vlerësime me pesë yje në Daily Mail dhe Daily Telegraph dhe u emërua libri i vitit në “Sunday Times”.

Por në Shqipëri libri nuk u prit edhe aq mirë, saqë Ypi iu desh t’u bënte thirrje shqiptarëve që të ndalonin dërgimin e mesazheve të saj “fyese, akuzuese dhe shpifëse”.

Ajo tha për Guardian se zakonisht i pëlqente të merrej me kritikët e saj. Por ajo tha se ky abuzim ishte ndryshe sepse vinte nga njerëz që ose nuk e kishin lexuar librin ose e kishin keqkuptuar kritikën e tij ndaj kapitalizmit dhe komunizmit.

Libri tregohet nga këndvështrimi i saj si fëmijë në Shqipërinë e viteve 1980, kur ajo u mësua të adhuronte diktatorin Enver Hoxha dhe pikëpamjet disidente të familjes së saj u bënë të qarta vetëm pas rënies së regjimit.

“Një nga mesazhet më të rëndësishme në libër është se sado shtypës të jetë një regjim, ai kurrë nuk e dërrmon plotësisht dinjitetin njerëzor,” tha ajo.

Disa nga kritikët shqiptarë të Ypit i kanë gabuar idetë e tilla si një falje për komunizmin dhe e kanë akuzuar atë se ka përjetuar sindromën e Stokholmit. Kjo ka qenë veçanërisht e vështirë për Ypi për të marrë. “Të prek personalisht nëse ke një gjysh që ka kaluar 15 vjet në një burg komunist, të thuhet se po përpiqesh disi të rehabilitosh vrasësit komunistë,” tha ajo.

Disa nga reagimet kanë qenë seksiste – në një mesazh Ypi u tha se ajo dukej “më shumë si një showgirl sesa një akademike”. Një tjetër gërmoi një gazetë të vjetër që citonte Ypin si një 11-vjeçare që shprehte dëshirën për të ndihmuar vendin e saj dhe e akuzoi atë se ishte kthyer kundër vetvetes së saj të mëparshme.

Ajo tha: “Është një pakicë, por është kaq e zëshme, kaq personale dhe kaq e mbrapshtë, saqë ju ndikon shumë më tepër sesa përgjigjet e tjera që kanë qenë jashtëzakonisht pozitive.”

Në libër, ajo tregon se ishte ngacmuar si fëmijë, pjesërisht sepse fliste frëngjisht. “Është pikërisht i njëjti lloj i njerëzve që më ngacmonin kur isha fëmijë që po e bëjnë këtë tani,” tha ajo.

Ypi thotë se shumë nga kritikat erdhën pasi ajo lançoi versionin shqip të librit në ish-shtëpinë e Hoxhës në kryeqytet, Tiranë. “Për mua ishte si të imagjinoja Hoxhën në ferr, duke promovuar dikë nga një familje disidentësh një libër për trashëgiminë shqiptare. Ishte simbolikisht vërtet i fuqishëm,” tha ajo.

Por ironia e vendndodhjes u humbi disave, të cilët mendojnë se prona duhet të shkatërrohet dhe dyshohet se Ypi po përpiqet të rehabilitojë diktatorin.

Prania në nisjen e kryeministrit shqiptar, Edi Rama, dhe shumë prej ministrave të tij u keqinterpretua gjithashtu. Ypi tha: “Unë jam shumë kritik ndaj qeverisë shqiptare, por njerëzit mendonin se po manipulohesha ose po përvetësohesha prej tyre”.

Perceptime të tilla kanë nxitur edhe thashethemet e rreme se Ypi do të bëhet presidenti i ardhshëm i Shqipërisë.

Ajo tha: “Nëse vazhdoni të përsërisni lajme të rreme si ai, pothuajse bëhet si lajm i vërtetë. Dhe pastaj ajo gërryen kritikat konstruktive. Ajo që duhet të ndodhë me shtëpinë e Enver Hoxhës është një debat i vlefshëm, por nëse fillon ta bazosh në lajme të rreme dhe keqlexime, debati nuk ndodh kurrë.”

Ypi, i cili e ka shkruar librin paralelisht në anglisht dhe shqip, mendon se me gjithë komentet negative në internet, libri ka arritur të ndezë diskutime konstruktive për meritat e socializmit dhe kapitalizmit.

Ajo tha: “Nëpërmjet historive familjare, unë përpiqem t’i angazhoj të gjithë në një bisedë të madhe rreth lirisë – nëna ime ka një ide për lirinë dhe babai ka një tjetër. Kur funksionon, hap biseda të mëdha dhe nuk i mbyll ato. Dhe ka një brez të ri që shqetësohet se në çfarë lloj sistemi jetojmë.” /KultPlus.com