27 Shkurt, 2021 - 9:43 am
Henry Wadsworth Longfellow (lindi më 27 shkurt 1807 në Portland, Massachusetts, tani Maine; vdiq më 24 mars 1882 në Kembrixh, Massachusetts) ishte një shkrimtar, poet, përkthyes dhe dramaturg amerikan.
Nëna e Longfellowt vinte nga një familje e vjetër puritan në New England, gjyshi i tij Peleg Wadsworth ishte një gjeneral në Luftën e Pavarësisë dhe më vonë u bë anëtar i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA ashtu si babai i tij Stephen Longfellow. Longfellow, i cili lindi në atë që tani është Maine, u rrit i sigurt dhe studioi në Bowdoin College në Brunswick, ku ai u miqësua me Nathaniel Hawthorne. Midis 1825 dhe 1829 dhe nga 1831-1835 ai udhëtoi në Evropë, mësoi gjermanisht, holandezisht, suedisht dhe finlandisht, ndër të tjera, lexoi shumë dhe u ndikua aq thellë nga Romantizmi gjerman dhe Goethe. Pas kthimit të tij, ai dha mësim në Universitetin e Harvardit. Pasi gruaja e tij e parë Mary Storer Potter vdiq më 1835 pas vetëm katër vjet martese, Longfellow në vitin 1843 pati një martesë të dytë Frances Elizabeth “Fanny” Appleton, një vajzë e Nathan Appleton, me të cilën pati gjashtë fëmijë: Charles Appleton (1844-1893), Ernest Wadsworth (1845-1921), Fanny (1847-1848), Alice Mary (1850-1928), Edith (1853-1915) dhe Anne Allegra (1855-1934). Më 1844 Longfellow u zgjodh në Akademinë Amerikane të Arteve dhe Shkencave.
Longfellow ishte një poet popullor. Vjershet e tij ishin tërheqëse. Ai ishte një nga të parët që merrej me tema tipike amerikane: patriotizëm, dashuri për peizazhin, natyrën dhe traditat e atdheut të tij. Ai shkroi shumë dramë dhe disa romane, të gjitha këto pak a shumë janë harruar. Poezitë epike Evangeline (1847) dhe Kënga e Hiawathas (1855), të cilat ai i modeloi në epikën kombëtar finlandeze Kalevala, kanë një rëndësi të qëndrueshme. Ai përshkruan jetën e shefit të Ojibwa Hiawatha dhe përfundon me rekomandimin e tij për popullin e tij që të përkulen para ‘burrit të bardhë’. Vepra frymëzoi Antonín Dvořák në lëvizjen e 2-të të simfonisë së tij të 9-të “Nga Bota e Re”.
Për shkak se vepra e tij dukej se ishte tepër konvencionale – dhe kështu shumë evropiane – ajo u fshi nga kanuni i letërsisë amerikane pas vitit 1900, në veçanti për shkak të gjykimit të George Santayanas dhe Vernon Louis Parringtons. Sidoqoftë, deri jo shumë kohë më parë, shumë studentë amerikanë mësuan përmendësh poezinë e tij Paul Rvere’s Ride, e cila glorifikon një episod nga Lufta Revolucionare. Kënga I Heard the Bells Dita e Krishtëlindjes, e cila është e bazuar në poemën e Longfellowt “Christmas Bells” është akoma e popullarizuar në Krishtëlindjet.
Një pullë e Shërbimit Postar të Shteteve të Bashkuara e vitit 2007 tregon portretin e Longfellowt dhe në sfondin në të djathtë një përshkrim të kalorësit Paul Revere.
Busti i Longfellowt është në Këndin e Poeteve të Westminster Abbey në Londër, një monument u inagurua më 1888 në qytetin e tij të lindjes Portland. Në vitin 1959, një varg malesh në shtetin e Maine u emërua pas tij: Malet Longfellow. Ura e Longfellow në vendlindjen e tij në Kembrixh u emërua gjithashtu pas tij. Longfellow jetoi nga viti 1837 deri në vdekjen e tij në një shtëpi tradicionale që shërbeu si seli e ushtrisë kontinentale në Luftën Amerikane të Pavarësisë. Shtëpia ku Longfellow krijoi pjesën më të madhe të veprës së tij, mbeti në pronësi të familjes dhe u rendit në vitin 1966 si Shtëpia Longfellow – Sheshi Historik Kombëtar i Uashingtonit. Ajo u bë pronë e qeverisë federale më 1972 dhe tani është memoriali kombëtar për jetën dhe veprën e Longfellow tdhe për rrethimin e Bostonit në Luftën e Pavarësisë në 1775/76. Ndër të tjera, ajo përmban bibliotekën e ruajtur plotësisht të Longfellowt, por dokumentet e saj gjenden në arkivin e Universitetit të Harvardit.
Titulli i këngës Longfellow Serenade (1974) nga këngëtari Neil Diamond është një referencë për Henry Wadsworth Longfellow.
Shqiptarët e njohin nga poema e tij kushtuar Skënderbeut të cilën e ka shqipëruar Fan Noli./Elida Buçpapaj (Wikipedia)
VEPRAT
