Një zonjë e re sharmante shqiptare, me veshje popullore: Nermin Vlora Falaschi

Fotografitë nga Jacqueline dhe René Bénézech, gjatë vzitës së tyre në Shqipëri, 1931 – 1938.

***
Nermin Vlora – Falaschi, stërmbesë e Ismail Qemal bej Vlorës

U lind në Tiranë më 18 prill 1921, e bija e Halit bej Zarshatit dhe Belkize hanëmit, i ati ishte ushtarak kurse e ëma ishte e bija e Myvedet h. Vlorës, fëmija i madh i Ismail Qemalit. Mësimet e para i mori në Institutin Kirias në Kamzë dhe më pas vazhdoi në Institutin “Nana Mbretneshë” në Tiranë.

Në moshë mjaft te re (17 vjeçe), njohu oficerin italian Enzo Falaschi me të cilin u martua dhe para ardhjes se komunistëve në pushtet, ajo u largua me bashkëshortin për në Itali.

Nermin Vlora filloi të meret me shkrime dhe përkthime që në bankat e shkollës së mesme, kur përkthente poezi nga gjuha frënge dhe italiane, për Radion e Tiranës. Në Itali, ajo studioi shkencat juridike në dhe kështu u pajis me dituri të gjera.

Fliste disa gjuhë dhe kjo qe një pasuri tejet e vlefshme që i ndihmoi sidomos në gjurmimet e saj njëzet- vjeçare mbi çështjen etruske, me deshifrime-përkthime të kësaj gjuhe nëpërmjet të idiomave të gjuhës shqipe, duke pohuar se kjo gjuhë, mund të shpjegohet vetëm nëpërmjet tyre. Kjo çështje u bë temë e rrahur nga shumë shkencëtarë të kesaj fuhe, nga të cilët, një pjesë pajtohej me zonjën Nermin, disa shprehnin bindje të tyre pa anuar, për ose kundër dhe të tjerë disa e hidhnin poshtë plotësisht tezën e parashtruar të “përkthimit shqip”.

Puna dhe interesimi i saj zgjerohet me shume sukses në letërsi, arkeologji, histori, gjuhësi dhe antropologjisë (Rëndësia e figurës së gruas në Iliri” dhe “Profili i grave shqiptare në histori”). Shkruan në shqip dhe italisht dhe përkthen përpos nga italishtja (Ismail Bej Vlora) edhe nga anglishtja (Kujtime (Ismail Qemali).

Ndër veprat më të njohura përmenden (sipas vitit të botimit):

1967 “Zotëruesi i kohës”

1973 “Nga gjysëmhëna tek hëna”

1979 “Momente kolombiane”

1971 “Enesërmja e Kohës”

1972 “Kina”

1979 “Konsiderime mbi civilizimin Çibça”

1984 “Pellazgët, Ilirët, Etruskët, Shqiptarët”

1989 “Etruskishtja gjuhë e gjallë” etj.

Nermin Vlora Fallaschi u nda nga jeta në San Salvador, më 28 nëntor 2004, duke lënë një pasuri shkrimesh me vlera të jashtëzakonshme. / KultPlus.com