Pas një darke miqësore me Visar Zhitin, para disa javësh kur ai ishte i ftuar në Katedralen e Shkodrës për të dhënë dëshminë e tij rreth figurës së Nanës Terezë, mendova shumë për ato që krijuan art nën diktaturë dhe nuk mundën ta paraqisnin, të frikësuar ndoshta nga mundësia që fati tyre të ishte i njëjtë me atë të Visarit.

Mes tyre duket sikur një vend të rëndësishëm zë edhe poeti Zef Zorba i cili u burgos kur ishte i ri dhe më pas, jetoi dhe krijoi në fshehtësi e modesti të pashoqe. Në vijim janë disa poezi që Zorba përktheu ndër vite, si ngushëllimi i vetëm për gjendjen e rëndë në të cilën po jetonte.

Sikurse shihet, disa janë të përkthyera më pranë standardit se të tjera që janë në gegnisht, ndoshta ngaqë vetë Zorba mendonte se ndonjë ditë, do të mundësohej botimi i tyre dhe dëshironte që ato të ishin sa më të kuptueshme nga të gjithë. Përkthimet më janë dhënë në dorëshkrim nga Elena dhe Luçia Zorba, vajzat e Zefit eksluzivisht për t’u botuar për të parën herë në gazetën “ExLibris”.

Shpresoj që këto përkthime të jenë si një kambanë për kulturën e re shqiptare.
Andreas Dushi Shkodër, më 25. 09. 2019

Tingëllim

Sa fort të dashuroj? M’len me ta thanë,
Kaq t’due: tej thellësis’, hapsinës e naltimit,
Që shpirti im mrrin, ku lypi tej shikimit,
caqet e qenjes e t’hirit me xanë.

T’due sa a nevoja n’çdo ditë e n’çdo natë,
prej diellit a prej qirit e ndriçimit., e lirisht,
si lufta për t’drejta t’njerzimit,
e thjeshtë, të due, si njerzit Zotit pranë.

T’due me besimin tim të fëminisë,
T’due me flak’t’ime t’rinisë ndër mjerime,
T’due me dashni qi tash a molisë, Si m’jan ter shejtnet!

-T’due me psherëtimë gaze e lotë t’jetës s’ime! -e k’shtu si jam nisë,
Dhashtë Zoti, e ma do t’due mbas vdekjes sime.

P.S: Elizabeth Barret Browing ishte një poete angleze, përfaqësuese e denjë e romantizmit anglez të periudhës viktoriane. E lindur më 6 mars të vitit 1806, me vargjet e saj ia doli të krijonte një shkollë poetike të re.

Shkroi një sërë vëllimesh me poezi, duke filluar me “Një Esse në mendje, me të tjera poezi” kur ishte vetëm 20 vjeçe. Vëllimet e tjera ishin një lloj kryengritjeje karshi shoqërisë së asaj periudhe, pasi ajo besonte në vlerat morale dhe shpirtërore të njeriut. Prandaj, shkroi poezi kundër skllavërisë, kundër pabarazisë dhe pro dashurisë. Vdiq më 29 qershor të 1861 dhe la pas një sërë veprash të pabotuara të cilat do t’i paraqiteshin publikut vite më vonë, edhe një shekull pas vdekjes së saj.

POEZI NGA ALFRED TENNYSON

Djali

E ja sollën trimin e vrarë në shtëpi,
Por ajo as s’u avilinos as s‘lëshoj britma,
Të tëra gratë duke u çuditur, thanë,
“ajo ose duhet të qajë ose do të vdesë”.

Pastaj vajtuan trimin mbarë e mbarë,
E quajtën burrë vërtet për t’u dashuruar,
mik i pakrahasueshëm, armik që të nderon,
Por ajo ende s’foli as s’lëvizi.

Doli një grua prej vendit të vet,
Pranë luftëtarit shkoi e u ndal,
Prej fëtyrës ja hoqi shaminë,
Por ajo prap as s’lëvizi as s’qau.

U ngrejt një dado nëntëdhjetë vjeçe,
E ia vuni çunin në prehër,
Si stuhi vere shpërthyen lotët e saja,
“Djali im i dashur, un do jetoj për ty.”

P.S: Alfred Tennyson gëzonte titullin Lord në Angli dhe ishte “Zot i Tennysonëve”. Ai lindi më 6 gusht 1809 dhe vdiq më 6 tetor 1892. Gjatë jetës së tij, për më tepër se 40 vjet punoi për Mbretëreshën Viktoria duke u emëruar në 1883 edhe Baron i Sussex, vend që sot drejtohet nga princi Harry dhe e shoqja Megan.

Poezia e tij lidhet me epokën viktoriane të krijimtarisë angleze. Ishte “Poeti i Mbretërisë” dhe këtë pozitë e mbajti deri sa vdiq. / KultPlus.com