Medina Pasoma

Mundi i përkthimit të një pjese të krijimtarisë së Viktor Hygo-it nga përkthyesi Primo Shllaku ishte kurorëzuar tanimë me botimin e veprës në shqip. “Katedralja Shën Mëria e Parisit” zbarkoi në Prishtinë, duke tubuar në një vend artdashësit e autorit me prejardhje franceze, shkruan KultPlus.

Shkrimtarë, muzikantë dhe miq të tjerë kishin marrë vendet e tyre në Soma Book Station, aty ku pritej të mbahej promovimi i organizuar nga Social Creativity bashkë me Alliance Française de Pristina.

Në tavolinën ku ishin renditur ekzemplarët e veprës “Katedralja Shën Mëria e Parisit”” u ulën edhe shkrimtari Primo Shllaku bashkë me moderatoren e ngjarjes, Vlora Ademin.

Ambienti i ngrohtë i krijuar dhe interesimi i publikimit për veprën bën që ky promovim të ‘rrjedh’ fjalë pas fjale, duke tentuar të përçohet mesazhi i dhënë vite më parë nga Viktor Hygo.

“Është shumë kënaqësi e madhe për mua të gjej në Prishtinë atë që s’e gjej në Tiranë, e që janë ngrohtësia dhe mirëkuptimi i kolegëve”, nisi miqësisht Primo Shllaku bisedën.

Shkrimtari nga Shqipëria nisi të fliste për veprën që kishte përkthyer, teksa para tij shpaloseshin ditët e kaluara mbi të, tematika, mesazhet dhe ndonjë problem eventual përgjatë gjithë procesit të dritë-daljes së librit.

Shllaku tha se përkthimi i kësaj vepre ka qenë i mundimshëm dhe se ia ka marrë gjithë kohën e karantimit nga Covid-19.

“Ndejta në shtëpi dhe punova intensivisht plotë 160 ditë, kam përkthyer nga pesë faqe nga origjinali brenda dite, që i bie 800 faqe gjithsej”, tregoi Shllaku.

Natyrisht siç ndodh rëndom me individët të cilët merren me linguistikën, përveç njohës të gjuhës, ata shpesh duhet të jenë edhe njohës të fushave të përgjithshme, në mënyrë që fjala e shkruar të jetë në kontekstin e duhur. Kësisoji, Shllaku përgjatë promovimit tha se iu është dashur të merr për bazë shumë tekste, për t’i kuptuar dhe përçuar drejtë problemet e arkitekturës, teknikës e alkimisë, të cilat kalojnë në vepër.

“Viktor Hygoi me këtë libër ka ndjekur traditën e enciklopedisë. Midis një romani dashurie futen edhe kundërvëniet arkitekturë-shtypshkronjë. Andaj, kjo vepër ka përsiatje të mrekullueshme, gjithmonë artistët prekin hamendje që nuk kanë nevojë të vërtetohen më vonë sepse kanë magjinë e profecisë”, vlerësoi përkthyesi.

Në anën tjetër, Shllaku problemet që trajtohen në vepër i vlerëson si të kaluara për kohën tonë por, që ka një rëndësi të veçantë për një kategori tjetër.

“Për shkollë, mesazhet e kësaj vepre janë të mira për shkak të horizonteve të mëdha që i jepin studentëve dhe nxënxëve, i fusin të shëtisin në livadhe pa fund dhe i përgatisin për shkrimtarë, ne nuk kemi mundur si nxënësë të asaj kohe t’i lexojmë”, thekson Primo Shllaku.

Mirëpo, për përkthyesin kjo vepër ka një tingull universal të spikatur.

“Unë në leximin e gjatë si përkthyes e kam dëgjuar pyetjen e tmerrshme në kokën e Viktor Hygoit se “Pse ndodhi Revolucioni francez?”, tha shkrimtari nga Shqipëria.

Tutje, Shllaku thekson se sipas tij, kjo vepër ka një ton tragjik dhe pasqyron mos rrugëdaljen e njerëzve në një shoqëri.

“Një vajzë e cila përfundon në litar dhe ata që e shikonin nga majat e kullave të Shën Mërisë shohin që njëri prej xhelatëve iu kacaviret në kurriz për t’ia këputur arshin e qafës. Kjo ashpërsi e tmerrshme që Viktori nuk ka dashur t’ia cenzuroi vetes tregon se ai kishte ndërtuar apo ‘gatuar’ këtë roman në një kuzhinë tragjike”, përfundon përkthyesi.

Në anën tjetër, kur pyetet se cilën metodologji e kishte përdorur gjatë përkthimit, Shllaku pati një përgjigje me mjeshtëri.

“Unë mendoj dhe ua rekomandoj që përkthyesi t’i qaset një vepre për përkthim jo në momentin kur ai kujton se e di mirë gjuhën e huaj, por në momentin kur ai kujton dhe beson se e di mirë gjuhën e vet”, thotë ai.

Promovimi mbaroi me diskutimin e mëtutjeshëm të dallimeve të kulturës franceze dhe shqiptare, si në rrafshin e letërsisë ashtu edhe në sferat tjera. Tingujt e ngrohtë të pianos shënuan edhe përfundimin e bisedës mes përkthyesit dhe moderatores, teksa u dëgjuan edhe cakërrimet e gotave mes miqsh për një vepër të shtuar në gjuhën shqipe. / KultPlus.com