Gili Hoxhaj
Fotografitë: Arben Llapashtica

Kur harkorët e orkestrës së Filharmonisë së Kosovës vijnë e zënë vendet e tyre në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë, ata e gjejnë të gjithë sallën e mbushur me publik. Duartrokitjet e tyre kur përballë u vjen dirigjenti Oscar Rubilar, tregojnë se tashmë janë gati për t’u zhytur në programin e këtij koncerti. Dirigjenti Oscar Rubilar që zhvillimin muzikor e ka marr nga Kili, Zvicra e Mbretëria e Bashkuar, përballë orkestrës kosovare po vinte për herë të parë.

Instrumentistët vendosin harkun e tyre mbi instrumente veç kur dirigjenti Rubilar shtrin duart në një largësi jo fort të afërt me trupin. Rrugëtimi muzikor nis me veprat franceze të kompozitores e pianistes Françoise Chevaux që në Prishtinë kishte ardhur me ftesë të Filharmonisë së Kosovës dhe Ambasadës Franceze në Kosovë.

“Simfonia Indigo Op.2- për orkestër harkore” eci nëpër një ritëm të qetë e depërtues. Vepra e cila erdhi premierë në Prishtinë është luajtur më parë nga orkestra të Frances, Brazilit e Rusisë. Kompozitorja këtë vepër e kishte shkruar në një fshat të quajtur Flandres, menjëherë pas kthimit nga studimet që i kishte përfunduar në New York. Kjo dëshmon se ajo në çdo partiturë ka vendosur emocionet e saj të udhëtimeve e është dhënë fort pas muzikës kamertale.

Kompozitorja e pianistja Françoise Chevaux numëron gati 170 vepra të shkruara të cilat janë interpretuar në Francë, Amerikë e Azi. Mbrëmë në Kosovë si soliste interpretoi veprën e saj “Concerto d’hiver- për piano dhe orkestër”, duke lënë në Prishtinë lojën e saj të fundit si pianiste, pasi që me këtë interpretim përmbylli karrierën e saj pianistike.

Pianistes e kompozitores Chevaux nuk i duhej partitura mbi piano, ajo e zhytur tërësisht në lojën e veprës së saj derdhi mjaft pasion e dëshmoi një teknikë precize e komunikim të saktë me orkestrën. Loja e harkorëve dukej sikur ishte e paraparë të ngjante fluska më të dendura të borës, e duke krijuar një atmosferë dimri, ashtu siç e kishte projektuar vet pianistja e kompozitorja. Kur kjo lojë zhytej me atë në piano krijonte një gërshetim mes atmosferës jashtë dhe brenda shtëpisë gjatë kohës së dimrit, ku ftohtësia e dimrit plotësohej me ngrohtësinë e tingujve nga piano. Gjatë interpretimit të veprës, duart e dirigjentit në jo pak raste, do të ngriheshin për të përqendruar tërë vëmendjen tek loja e pianistes, e cila tha se u ndje shumë e lumtur tek interpretoi për herë të parë para publikut të Prishtinës.

“Kjo orkestër është e mrekullueshme dhe luan në mënyrë të natyrshme. Ishte kënaqësi të luaja me ta sonte, ishte një nga bashkëpunimet më të rralla. Këtu atmosfera ishte shumë e ngrohtë dhe çka më gëzon më së shumti është prania e shumë të rinjve”, u shpreh pianistja franceze Chevaux.

“Poema dramatike “Skënderbeu” e shkruar para 50 vitesh më parë nga Fahri Beqiri, në shënim të 500 vjetorit të vdekjes së Gjergj Kastriotit- Skënderbeut , mbrëmë erdhi në nderim të figurës së Skënderbeut në 550 vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar. Nga veprat e kompozitores franceze, kjo vepër solli gjithë orkestrën në skenë, lojë e të cilëve zhytej në doza të dramaticitetit e të dërgonte në një kohë më të largët, ku interaktiviteti i instrumentistëve me instrumentet të dërgonte në një përballje mes dy palëve. Pas interpretimit të veprës, para të pranishmëve doli vet kompozitori Beqiri i cili i veshur kuq dhe zi, përshëndeti të pranishmit me krijimin e simbolit të shqiponjës.

Kompozitori Beqiri tregoi për KultPlus se në vepër luftojnë dy tema ardhja e pushtuesve otoman dhe fuqizimin e Skënderbeut. Ai tha se ndihet i lumtur që ka arritur ta përjetoi interpretimin e veprës edhe pas 50 vitesh në këtë vit jubilar.

“Vepra është shkruar në vitin 1968 mirëpo është ekzekutuar në Beograd dy vite më vonë, e më pastaj në vende të tjera të botës. Këtu përshkruhet ardhja e fuqishme otomane pasi që ka qenë fuqi që e ka shkelur jo vetëm Ballkanin por edhe vende të tjera, mandej përshkruhet dalja e Skënderbeut që si i vogël dhe fuqizohet edhe më shumë”, tha mes të tjerash Beqiri. Krejt në fund Beqiri u shpreh se ndihet i kënaqur me interpretimin e orkestrës dhe sipas tij dirigjenti ka nderuar të gjitha kërkesat që ai para 50 vitesh i kishte vendosur në këtë vepër.

Pjesa e dytë e koncertit vazhdoi edhe me një vepër tjetër nga një instrumentist nga Kosova. Përmes lojës së orkestrës së Filharmonisë së Kosovës erdhi një depërtim i thellë melodish që kompozitori Mendi Mengjiqi e kishte shkrirë në veprën “Dhimbje simfonike”, vepër kjo e cila ka marrë çmimin për “Vepër orkestrale, simfonike dhe koncertale” në konkursin e MKRS-së.

Krejt në fund koncerti, orkestra solli frymën e Brahmsit në interpretimin e veprës “Uvertura Tragjike Op.81”, të cilën kompozitori gjerman e kishte shkruar në verën e vitit 1880.

Profesori Zeqirja Ballata ishte në mesin e shumë të pranishmëve që ndoqën këtë koncert deri në veprën e fundit. Profesori Ballata tha se e cilëson si një mbrëmje interesante te kombinuar me autorë vendor e të huaj.

“Jemi të nderuar që patëm një pianiste modeste por shumë të aftë dhe veprat e të cilës tregonin edhe për traditën e kulturën e lashtë franceze, po ashtu dirigjenti dëshmoi se është një dirigjent me perspektivë. Vepra e Fahri Beqiri është një vepër shumë e popullarizuar dhe e afërt që përputhet me tematikë orientale që shpreh një jetë të vështirë me shumë pasoja për popullin shqiptarë dhe triumfin e pavarësisë”, u shpreh Ballata për KultPlus.

Orkestra e Filharmonisë së Kosovës do të përmbyllë këtë vit me Koncertin e Vitit të Ri që do të mbahet më 23 dhjetor në Sallën e Kuqe të Pallatit të Rinisë./ KultPlus.com