Në vitin 2016, artistit dhe muzikantit britanik Paul Purgas i ishte nxitur kureshtja: ai lexoi se muzikanti i muzikës elektronike David Tudor, bashkëpunëtor i afërt me John Cagein, e dërgoi një “Moog synthesizer” në Institutin Kombëtar të Dizajnit (NID) në Ahmedabad në Indi, më 1969.

Instrumenti ishte shumë i ri në atë kohë; i rëndë, i thyeshëm e plot ankth për ta transportuar. Me aq sa dinte ai, India po ashtu nuk kishte histori të muzikës techno para “Ten Regas to a Disco Beat” të Charanjit Singh, që ishte lansuar në vitin 1982.

Ky artikull, të cilin ai ishte duke e lexuar e tregonte gjendjen e instrumentit tani plot me thnegla dhe i zbardhur prej diellit që ishte shpëtuar nga një ish-student i tij. Kureshtar për këtë, Purgas aranzhoi një udhëtim. Ai aksidentalisht zbuloi edhe diçka tjetër: një grumbull incizimesh që nuk janë prekur për më shumë se pesë dekada.

Kjo e dërgoi atë te një histori mahnitëse që ai e eksploron në një dokumentar të ri “Electronic India” për “BBC Radio 3”. “Unë praktikisht gjeta rrënjët e muzikës elektronike indiane në një kuti në një dollap librash”, buzëqesh ai. “Incizime me titujt si ‘Space Liner 2001’, e të tjera që tingëllojnë si techno minimale para dy dekadave. Thjesht nuk i besova vetes”. Purgas bëri udhëtimin e tij të parë në Ahmedabad më 2017; është një qytet me pluhur e i zhurmshëm që po ndryshon shumë shpejt. “Ka shumë objekte moderne të bukura, por disa prej tyre tani janë duke u zhdukur. Është si një ëndërr e kaluar e Indisë së re”, thotë ai. Në qendër të kësaj ëndrre ishte një familje e famshme e intelektualëve radikalë, familja Sarabhais, që ndihmoi në themelimin e NIDit. Ata i shkolluan fëmijët e tyre sipas metodave të inspiruara nga Montessori dhe Bauhau, dhe patën kontakte me qarqet ndërkombëtare me arkitektë dhe disenjatorë si Mies van der Rohe, Charles Eames dhe Le Corbusier (i cili ua dizajnoi shtëpinë e tyre vitet e para të pavarësisë së Indisë).

Vajza e tij Gita ishte një ndikim i madh për Cage, duke e prezantuar me muzikën klasike indiane filozofinë dhe konceptin e qetësisë kur ata u takuan në SHBA më 1940, në kuadër të një programi ndërkombëtar themeluar nga fondacioni “Ford” në SHBA dhe nga Qeveria indiane. Ajo, po ashtu, e solli Tudorin në NID për katër muaj në vitin 1969 për të bërë një

studio muzikore, kështu ai e transportoi instrumentin në kuti të drurit nga New Yorku. Përkundër kohës së shkurtër të Tudorit aty, instrumenti ishte përdorur nga studentët deri në vitin 1973, siç ka zbuluar Purgas, kur ai zbuloi një shënim në një fletore të verdhë ku përmendet ekzistenca e incizimeve në librarinë NID-s.

Ai i gjeti ato menjëherë, të padëmtuara dhe të ruajtura në mënyrë perfekte. Purgas u përpoq që t’i lëshonte ato menjëherë dhe përjetoi një shok elektronik. /KultPlus.com