27 Maj, 2020 - 8:30 pm
Shumica e këngëve të Beatles, si pjesa më e madhe e pop këngëve, kanë tema dashurie. Por siç muzika e grupit zhvillohej, kështu dhe temat e këngëve e tejkaluan fazën e “She loves you yeah, yeah, yeah,” & “I want to hold your hand.” Disa prej këngëve më të shkëlqyera të tyre, shprehin, ilustrojnë dhe lidhen me ide më filozofike.
“Can’t Buy Me Love,” është një deklarim klasik i filozofëve mbi indiferencën tradicionale të të mirave materiale, në krahasim me atë se çfarë është e mirë për shpirtin. Është e vërtetë që Sokrati ka qënë më tepër i interesuar për të vërtetën dhe virtytin sesa për “dashurinë” (e cila siç shfaqet te kënga supozoj nuk është pastër Platonike). Dhe është e rradhës të vihet re që Paul më vonë ka thënë se kënga duhej të këndohej “money can buy me love” (paratë mund të më blejnë dashuri) duke e marrë parasysh eksperiencën e tij me famën dhe pasurinë. Por, mendimi bazë, “I don’t care too much for money, money can’t buy me love” (nuk shqetësohem shumë për para, paratë nuk mund të më blejnë dashuri) do të miratohet nga shumë filozofë prej kohës antike deri në ditët e sotme.
Karl Marks do e pëlqente këngën “A Hard Day’s Night.” Që shkruan për “klasën punëtore të izoluar,” Marks përshkruan si punëtori është vetvetja vetëm kur është në shtëpi. Kur është në punë, nuk është vetvetja, i degraduar në nivelin e kafshës dhe i detyruar të bëjë çfarëdo që i thuhet. Një “ooowwwwww” e jashtëzakonshme në mes të këngës është një e qarë ekstatike e nevojës për të qenë me të dashurit, ose ulërimë e një kafshe që çdo ditë “punon si qen”.
“Nowhere Man” është përshkrim klasik i dikujt që ec pa drejtim dhe qëllim, është i shkëputur nga bota moderne. Niçe ka menduar një përgjigje të përshtatshme, humbjen e kuptimit në lidhje me “vdekjen e Zotit” që do të shkaktonte një lloj paniku. Por “Nowhere Man” si duket ndjehet thjeshtë apatik.
Një individualizëm i përhapur karakterizon shoqërinë moderne kapitaliste; dhe individualizmi prodhon, pothuajse në mënyrë të pashmangshme izolimin dhe vetminë. Kjo këngë e McCartney kap në mënyrë të egër përshkruan vetminë e një gruaje që sheh si njerëzit e tjerë martohen, por jeton deri në fund të jetës së saj vetë, aq jo miqësore, saqë askush nuk shkon në funeralin e saj. “Eleanor Rigby” shtron pyetjen: “Të gjithë njerëzit e vetmuar, nga vijnë ata të gjithë?” Shumë teoricienë socialë do të thoshin se ato prodhohen nga një sistem që është më shumë i interesuar për konkurrencën dhe tregtinë sesa komunitetin.
“Help!” është një shprehje shqetësuese nga zemra e pasigurisë e ndjerë nga dikush që bën kalimin nga besimi i verbër i rinisë në një njohje më të ndershme dhe të rritur se sa i duhen të tjerët. Ku “Eleanor Rigby”, është e trishtuar, “Help!” është e hidhëruar. Thellë në vete, është një këngë për vetëdijen dhe thyerjen e iluzioneve.
Kjo këngë është në skajin e kundërt të spektrit nga “Help!”. Me melodinë e saj të këndshme, “With a Little Help from My Friends” shpreh sigurinë e dikujt që ka miq. Ai nuk tingëllon si dikush me ndonjë talent apo ambicie të mëdha; të keni miq për të “kaluar kohë” është e mjaftueshme. Filozofi i lashtë Grek Epikuri do të aprovonte. Ai thotë se nuk nevoitet shumë për të qenë i lumtur, por nga ato gjëra që janë të nevojshme, më e rëndësishmja deri tani është miqësia.
“In My Life” është një këngë delikate, një nga më të shkëlqyeshmet e John Lennon. Ka të bëjë me dëshirën për të mbajtur dy qëndrime së bashku në të njëjtën kohë, edhe pse ato disi bien ndesh. Ai dëshiron të mbajë përkujtimin e tij të dashur për të kaluarën, por gjithashtu dëshiron të jetojë në të tashmen dhe të mos mbetet i ngulitur në kujtimet e tij ose të detyruar prej tyre. Si “Help!” është gjithashtu një reflektim në procesin e kalimit përtej rinisë.
“Yesterday”, një nga këngët më të famshme të Paul McCartney ofron një kontrast interesant me “In My Life”. Këtu këngëtari preferon të kaluarën mbi të tashmen – “Unë besoj në “dje” – dhe është mbyllur plotësisht pa asnjë dëshirë të pajtohet me të tashmen. Është një nga këngët me mbi 2,000 versione të regjistruara nga artistë të ndryshëm. Çfarë thotë kjo për kulturën bashkëkohore?
“Hej Jude” shtron virtytin e një këndvështrimi të gëzuar, optimist, jo cinik të jetës. Bota do të shfaqet një vend më i ngrohtë për dikë me zemër të ngrohtë, ndërsa “është një budalla që e luan mirë, duke e bërë këtë botë pak më të ftohtë”. Ajo gjithashtu na thotë, në mënyrë modeste, të “jetojmë në mënyrë të rrezikshme”, siç e vendos Niçe në The Gay Science. Disa filozofi argumentojnë se mënyra më e mirë për të jetuar është të bëhemi të sigurt kundër dhimbjes në zemër ose fatkeqësive. Por Jude i është thënë të jetë i guximshëm, dhe të lë muzikën dhe dashurinë nën lëkurën e tij, sepse kjo është mënyra për ta përjetuar botën në mënyrë të plotë.
“Let it Be” është një këngë e pranimit, madje edhe e dorëheqjes. Ky qëndrim gati fatalist është ai që shumë filozofë të lashtë rekomanduan si rruga më e sigurt drejt lumturisë. Mos luftoni kundër botës: përputheni veten me të. Nëse nuk mund të merrni atë që dëshironi, dëshironi atë që mund të merrni./filozoficdodite
Përkthyer nga:
Agon Ajrullahu
