Shpesh, edhe pse kanë kaluar nëntë muaj që duken veç nënë çaste nga ikja e tim Biri, marr mesazhe të ndjera nga prindër, veçanërisht nëna, që kanë humbur fëmijët e tyre të shtrenjtë. Fjalët e tyre janë pak a shumë të njëjta me ndjesitë e mia, çfarëdo që t’u them unë për t’i ngushëlluar, ata e ndiejnë se edhe unë vetë jam njëherësh njeriu që ka nevojë për fjalë ngushëlluese. Si të jetë një telefonatë me erën që përcjell edhe tingullin e mallit tonë, pas “bisedës” sonë të largët virtuale, është e sigurtë që ne ndjehemi më të qetë, pasi i kemi bërë më të afërt në kohë bijat e bijtë tanë, madje edhe sikur kemi folur me ata vetë. Sikur të mblidhja gjithçka nga ndjesitë e tyre, fjalët dhe peshën e zisë së tretur tashmë në gjakun, në pejzat, në limfën, në kozmosin e ëndrrave dhe fuqinë e lutjeve të tyre, pra sikur të mundja ta bëja një të gjithën çfarë ndodh me biologjinë e tyre njërëzore, pesha e asaj përbërjeje do të ishte sa vetë bota. 

Secili ka formën e tij të zisë, unë kam timen. Ka prindër që ruajnë gjithçka, edhe unë kam ruajtur deri tani gjithçka. Ka të tjerë që druhen t’i hapin albumet; unë i shoh çdo ditë, edhe videot ku im Bir qesh me gjithë shpirt, siç ishte mësuar të qeshte me gjithë gjoksin e tij gurgullues. Të tjerë prindër përgjojnë telefonat, madje edhe natën për ndonjë sinjal që mund të vijë nga përtejjeta, ka mes tyre që besojnë se u vijnë mesazhe; unë e kam mbyllur telefonin e tim Biri, por mesazhet, që shpesh janë zanore, nuk guxoj t’i fshij. Të tjerë e të tjerë kanë të tjera e të tjera forma. Ka nga ata që e lenë në mes durimin, të tjerë që janë zemëruar me botën; unë kam dhënë fjalën të vazhdoj. Ka të tjerë që kanë ndjenjë faji, që nuk i mbrojtën dot; unë kam ndjenjë e brerjes që çasti më gjeti të helmuar dhe nuk e kuptova sa duhet ikjen. Ose ky është thjesht mospranimi që do të na ndjekë deri në çastin e fundit. Ti je e fortë, më thonë shpesh, sepse unë u lë të shohin zhgunin e së fortës tek unë. Unë jam nëna, them në një varg timin, dhe kaq mjafton të bësh shpjegimin e thjeshtë të lëndës sime njerëzore. 

Secili prej nesh, sipas një ligji të pazbuluar të inercisë së zisë, ka nevojë të flasë, t’ia dëgjojë zërin bijës a birit, t’ia dijë ëndrrat, të dijë nëse i dhemb diçka, a ka zënë shokë të rinj, a ka uri? Në këtë jerm njerëzor nuk ka asgjë prej të tranuarish, asgjë që mund ta quash jonormale, asgjë të dyshimtë për ta quajtur sëmundje. Është vetëm malli, që merr format nga më të çuditshmet në koshiencën dhe subkoshiencën tonë prindësore. Nuk na duhet, në të vërtetë, asgjë më shumë se një telefon që të mund t’ia dëgjojmë zërin bijtë tanë, të njëjta me ato që bëjmë në vetminë tonë të pafjalë, siç bëjnë vërtet tani diku në një cep të Japonisë së largët.

Sa herë më vjen një mesazh i ri, sjell në mend “telefonin e erës”, atë telefonin e vjetër të zi në një kabinë të bardhë në një kopsht të bukur në një cep shkëmbor përballë Paqësorit në Otsuchi të Japonisë. Atë e ka ndërtuar për t’i shpëtuar pikëllimit, dizenjuesi Itaru Sasaki, tani në të shtatëdhjetat e tij. Dikur ai humbi nipin e tij nga kanceri dhe qysh prej asaj kohe, “Kaze no Denwa” (telefoni i erës), siç ia vuri ai emrin mrekullisë që ndërtoi, i shërbeu ta mbante në këmbë gjatë zisë së tij të thellë. Telefoni magjik mes kallamishteve, panjave, shkurreve të spireas dhe një peme kivi, në shtegun mes gurëve e në kabinën e bardhë me çati të gjelbër, që rrihet nga erërat e Paqësorit, është sendi që i lidh me heshtjen me mijëra japonezë. Atje ëndërroj të shkoj kur më kap zia e thellë e kur dita më duket natë e nata e thellë si vdekja. Telefoni atje është i rëndë dhe kablli i tij është i mbështjellë, pra çdokush mund ta shohë se filli nuk është i lidhur dhe komunikon me asgjënë, bri tij ka një libër ku mund të shkruash ndonjë mesazh, nëse ke ndonjë gjë për të thënë pas asaj telefonate magjike aty.

Ishte një gazetar kureshtar që e pikasi i pari vite më parë kabinën në kopshtin e bukur. Për shkak të lartësisë mbi shkëmb, vala e lartë e cunamit të 11 marsit të vitit 2011 e kurseu kopshtin, por jo mbi 15 mijë japonezët të përfshirë nga tmerri i ujit. Nga ajo kohë, kjo kabinë është pjesë e paqes shpirtërore e mijëra njerëzve, që vijnë aty të flasin me të munguarit. 
Edhe dje, edhe një ditë më parë se dje, më erdhi një mesazh nga një prind në zi. Sikur të kisha mundësi ta ndërtoja një kabinë të tillë në një shkrep të bregdetit shqiptar për këta prindër, edhe për veten, do ta kisha bërë. Humbja e fëmijës është i vetmi rast kur shprehja “being-unto-death” e Heideggerit nuk bën sens, pasi murin e zisë së ndërtuar përreth shpirtit, nuk e trand asnjë lloj cunami a rrëmeti. Por, një telefon i tillë për të komunikuar me erën, me eterin dhe të padukshme, do ta kisha vendosur diku në ndonjë vend të paqtë për veten dhe ata që ndiejnë si unë.

Tiranë, 5 shkurt 2019