Shkruan Niko Kotherja

1949. 30 gusht.

Ne nje banese tradicionale tiranase dha frymen e fundit pionerja e arsimit kombetar shqiptar per femra, Sevasti Qiriazi Dako.

Jeta e saj 70 vjecare kaloi peripeci te panumerta, te ndryshme, duke rrezikuar jeten dhe familjen per shkollen shqipe si dhe per ceshtjen kombetare.

Prej vitit 1941 do te fillonin fatkeqesite ne familjen e saj. Ate vit vdiq bashkeshorti, patrioti i shquar Kristo Dako. I balsamosur nga i biri, Gjergji, trupi i Dakos u vendos ne varrezen familjare ne Kamze. Pas dy vitesh, me 1943, krejt familja u internua ne Zemun, ku mrekullia beri qe te mos shuhej kjo familje. Te rraskapitur, Sevastia me motren e saj Parashqevi, dy djemte Gjergj dhe Skender dhe dy nuset e tyre me femijet, kthehen ne Tiranen e vitit 1945. Iu ishte sekuestruar gjithcka. Shtepia dhe shkolla ne Kamze nuk ishte me e tyre. Perdhosja qe filloi te mposhtte mesuesen veterane ishte makabre. Studentet e Kursit te Partise qe kishin uzurpuar godinat e tyre kishin thyer varrin e xhamte te Kristo Dakos, i kishin shkulur koken atij dhe me te kishin luajtur futboll…! Mesueseve te para te shqipes iu la si favor qe nese deshironin te banonin ne kotecin e pulave te shtepise se tyre. Pasi e lyen me gerqele te bardhe, si zemra e tyre, per pak kohe veteranet jetuan aty derisa u debuan edhe prej atje.

Te mbetura rrugeve, ato gjeten mbeshtetje dhe strehe ne ish kuzhinierja e “Institutit Kyrias”, Rukije Tafaj.

Helmi i fundit qe mori nga kjo jete ishte varja ne qeli e te birit, Gjergjit, kirurgut qe ishte akuzuar per spiunazh dhe gjendej i burgosur. Sevastia nuk mundi as te terhiqte trupin e te birit pasi ate e shkaterroi traktori qe punoi token.

Ne gjendje te vajtueshme, Sevasti Qiriazi Dako mbylli syte ne shtepine e Rukije Tafajt. Si “armike” u percoll per ne banesen e fundit vetem nga kater gra Parashqevia, nuset e dy djemve, ish kuzhinierja Tafaj dhe dy varremihes.

Ishte viti 1949. 30 gusht. 

(Teksti u publikua pa ndërhyrje) / KultPlus.com