Nga Florim Shatrolli

Në librin me poezi “Letër engjëllit tim mbrojtës”, poeti Ragip Sylaj, ka paraqitur një përjetim personal jetësor, një jetë plot gjallëri, plot shpresë, plot dashuri, plot përjetime dhe peripeci, së fundi edhe sfidat e tij jetësore, poeti i përballur nga një sëmundje e rëndë i përshpejtoj vargjet e tija që kishte për veprën “Letër engjëllit tim mbrojtës”. Autori finalizoj projektin e tij me këto poezi, që pas vdekjes së tij doli nga shtypi.

Në librin me poezi “Letër engjëllit tim mbrojtës”, poeti Ragip Sylaj, ka shprehur ndjesitë e tij, ndjenjat dhe frymëzimet që dalin nga burime të ndryshme jetësore.

Vëllimi poetik “Letër engjëllit tim mbrojtës”, është i ndarë në pesë cikle apo kapituj, ku secili cikël apo kapitull paraqet dhe përshkruan një periudhë të jetës dhe përjetimeve të autorit.

Ky botim është i ndarë në disa fusha, siç janë:

-Përshpirtje, ku është vlerësuar në vend të hyrjes ose Preludium, Rrena më e bukur….
-Engjëllit tim mbrojtës, ku është ndarë në: Letër engjëllit tim mbrojtës, I; Letër engjëllit tim mbrojtës, II; Letër engjëllit tim mbrojtës, III; Letër engjëllit tim mbrojtës, IV.

-Këngë të sizifta, ku është ndarë në: Lutje, I; Këngë sizifi; Ndërdyshje të fshehta; Jashtabrenda vetes; Një hapë para vetës; Përmbi vetveten; Përbri Dashurisë; Përbri muzës; Në zbrazëti; Në anën tjetër të vetes; Ilaç i trilluar kundër mërzisë; Ekziston një botë; Lutje, II.

-Para se të bjerë muzgu i kujtesës, ku është ndarë në: Kur ta kthenë muza shpinën; Letër zonjës mërzi; Para se të bjerë muzgu i kujtesës; Oxodus; Letër Omer Kaleshit në Paris; Nganjëherë; Nganjëherë; Bisedë me demonin tim; Këngë e sëmurë; Sprova e përlindjes; Si ta gatis kullën e fatit; Nisja për në vendlindje; Përgjërim hyjnor; Poezia magjike; Gërmim në mëdyshje.

-Libri i letrave, ku është ndarë në: Letër poezisë; Letër muzës; Letër vetmisë; Letër dashurisë; Letër jetës.

Në ciklet apo kapitullin e parë të librit janë paraqitur: Përshpirtje, në vend të hyrjes ose Preludium, Rrena më e bukur…, ku kjo ndarje tregon dhembjen e përjetuar nga autori me sëmundjen e rëndë, sëmundje që edhe ja mori jetën, e mori vdekja dhe amshimi, ku në vargjet e tij e ilustron me metafora dhe me ngjyrime dhembje dhe krenarie, siç janë vargjet: `Se do të ushqehemi vetëm me ushqime bio, Kurrë nuk do të vdesim nga kanceri`, apo vargjet `Se s`do të ketë libra sa do ketë lexues`, si dhe vargjet e përjetuara thellë `Më rrej, Engjëlli im, Se mrekullie rrethuar jam, Veçse unë s`kam sy për të parë`, këto vargje shihen se janë burimore nga fazat e jetës që kalonte autori, ku dashurinë, lumturinë dhe shpresën e përball me thirrjet dhe vdekjen. Sa me elegancë vdekjes dhe amshimit i lutet dhe e dëshiron të jetë ëndërr apo rrenë e jetës.

Ragip Sylaj

Në ciklet apo kapitullin e dytë të librit janë paraqitur: Engjëllit tim mbrojtës, ku është ndarë në: Letër engjëllit tim mbrojtës, I, ku në disa nga vargjet `Vetja nuk më zë Engjëlli im Mbrojtës, Pikëllimi më ka ngjyrosur fytyrën përbrenda`, apo vargjet `Eja e më nxirr së këndejmi Engjëlli im Mbrojtës, Nxirre këtë fëmijë të plakur e të pa mësuar me jetën, Me jetën që nuk e çel lule të bardha në këtë kohë traumatike`, apo vargjet `Atëherë do të rilindemi si pas luftës së Kosovës`, në këto vargje autori fol në njëjës dhe në personale, ku ballafaqimi i tij është ai dhe bota, ai dhe botrat, sepse i drejtohet edhe botës tjetër, qiellit, tokës. Letër engjëllit tim mbrojtës, II, ku në disa nga vargjet `Të dëshmoj për frikën time, Dhe mosdashurinë njerëzore`, apo `Të dëshmoj për pasigurinë e ekzistencës, Që më shtyjnë në dënesje në vaj`, si dhe `Andaj çoji Zotit fjalë, Të më lirojë nga errësira e ferrit, Të më lirojë nga hidhësia e vrerit, Të ma vesh qenien me dritë, Në çaste angështie, T`mos më lërë pa zemër, T`mos më lërë pa shpirt`, në këto vargje autori fol në njëjës dhe në personale, ku ballafaqimi i tij është me krijuesin që i lutet për mbështetje dhe mëshirë në rrugëtimin dhe përballjen me sëmundjen. Letër engjëllit tim mbrojtës, III, ku në disa nga vargjet `Si të shfajësohem para engjëllit e para djallit, Para trimit e para avdallit`, si dhe `Si të shfajësohem para jush e para mëkatarëve, Para atyre të fundit e të parëve`, në këto vargje autori fol në melankoli dhimbjesh për kërkim faljen ndër gjenerata. Letër engjëllit tim mbrojtës, IV, ku në disa nga vargjet `Më mbroj nga shtërpintë helmues, Më ruaj nga Bishat e çliro nga hienat`, si dhe `Më mbroj nga miqtë e rremë që gjithmonë janë me tepricë`, në këto vargje autori fol në melankoli dhimbjesh për mbrojtjen nga helmimet dhe bishat si dhe miqtë e rremë, që me metafora ka thënë se janë me tepricë.

Në ciklet apo kapitullin e tretë të librit janë paraqitur: Këngë të sizifta, ku është ndarë në: Lutje, I, ku në disa nga vargjet `Se nuk e di në është mallkimi im bekim, Apo bekimi është mallkim, Më ruaj Zot!`. Këngë sizifi, ku në disa nga vargjet `Ëndërrojnë të paarritshmen të shndritshmen, Për t`u bërë ilaç për plagët e vjetra, Për t`u bërë urë për t`kaluar hareja, Për t`u ringjallur e vjetra sa herë vdes e reja`. Ndërdyshje të fshehta, ku në disa nga vargjet `Pa ditur saktësisht në do t`udhëtosh, Kah (ri)lindja apo kah vdekja`. Jashtabrenda vetes, ku në disa nga vargjet `Kur hyj brenda vetes, Shoh hirin e mallit zhuritës, Mençurinë e palindur të të eturve`. Një hapë para vetës, ku në disa nga vargjet `Kur t`jem një hap para vetes, Jam një hap përpara jetës, Kur t`jem një hap pas vetvetes, jam një hap më afër vdekjes`. Përmbi vetveten, ku në disa nga vargjet `Por kur t`jem përfundi udhëzuesit, N`dorë maj skeptrin e mësuesit`. Përbri Dashurisë, ku në disa nga vargjet `Kur je n`zemrën e dashurisë, Je n`qelën e fisnikërisë, Kur devotshmërinë s`e ke n`brendi, Je pa qiell pa perëndi`. Përbri muzës, ku në disa nga vargjet `Ringjallja s`i pret ditët, Përtëritja vjen me Orë`. Në zbrazëti, ku në disa nga vargjet `Aq sa antivlera ka vlerë, Lulet plastike lëshojnë erë`. Në anën tjetër të vetes, ku në disa nga vargjet `Në këtë anë të jetës, S`jam edhe aq i errët, Në anën tjetër të saj, Mos më merrni krejt për të marrë, Për aq sa jam i sinqertë`. Ilaç i trilluar kundër mërzisë, ku në disa nga vargjet `Pastaj mërzia i bëhet amë e shenjtë, I bëhet grua besnike, I bëhet dashnore skofiare, I bëhet motër e gjergjeleztë, i bëhet bijë, Më pastaj – qiell, Dikur – yll`. Ekziston një botë, ku në disa nga vargjet `Ekziston një botë, Ku nuk shqetësohesh, Në ëndërr as në zhgjëndërr, Ekziston një botë, Ku dhembja s`është dhembje, E vdekja është e bukur`. Lutje, II, ku në disa nga vargjet `Zoti im m`i jep zjarr këngës, T`i ngroh t`pastrehët t`mërdhirët, T`i ngop t`uriturit, E t`i shpij të mpirët, Më jep kurajë ta bluaj urrejtjen, Nga mielli i saj t`gatuaj dashuri`, në këto vargje autori fol i dërmuar nga gjithçka, duke kërkuar dhe lutur për të mirën, mirësinë, dashurinë, ngrohtësinë, ku në shumë vargje kërkon fuqinë nga Zoti për të ndryshuar njerëzit, vetitë dhe sjelljet e tyre në të mirën e përgjithshme.

Në ciklet apo kapitullin e katërt të librit janë paraqitur: Para se të bjerë muzgu i kujtesës, ku është ndarë në: Kur ta kthen muza shpinën, ku në disa nga vargjet `Kur ta kthen shpinën muza, Mund ta përtypësh sall këngën e heshtjes, Këngën e mërzisë – jo atë të qeshjes`, Letër zonjës mërzi, ku në disa nga vargjet `E dashur Mërzi, Më ndiej që jemi keqkuptuar, Beso se nuk të kam ftuar`, Para se të bjerë muzgu i kujtesës, ku në disa nga vargjet `Pasi të eçtohesh së jetuari, Pasi të jetosh së vdekuri, Para se të çmendesh së jetuari, para se të çmendesh së vdekuri, Se në jetë ka nga pak vdekje, E në vdekje ka nga pak jetë, Para se të ngopesh së jetuari, Para se të ngopesh së vdekuri`, Oxodus, ku në disa nga vargjet `Tronditet e kaluara lëkundet e ardhmja, Herë Hena errësohet nga Dielli, E herë Dielli eklipsohet nga Hëna`, Letër Omer Kaleshit në Paris, ku në disa nga vargjet `Sa kohë ka që koka e kërkon trupin, E sa kohë që trupi kërkon kokën`, Nganjëherë, ku në disa nga vargjet `Nganjëherë brenda njeriut vdes muza`, Nganjëherë, ku në disa nga vargjet `Nganjëherë brenda njeriut bie në komë erosi`, Bisedë me demonin tim, ku në disa nga vargjet `E ti flet e bret nga brendia ime, E ti shkruan e vret nga qenia ime, Aq sa nuk hidhërohet Zoti, Aq sa nuk poshtërohet poeti, Nganjëherë je më njeri se njeriu, Të bekoftë Ora e Qiellit!`, Këngë e sëmurë, ku në disa nga vargjet `Kur sëmuresh, Vallë gëzohet sëmundja për viktimën`, Sprova e përlindjes, ku në disa nga vargjet `Në mes flakës së zezë, E tymit të bardhë, Ndërhyri ijtë e bekuar`, Si ta gatis kullën e fatit, ku në disa nga vargjet `A bëhet kulla altruiste, Në themelet egoiste?!`, Nisja për në vendlindje, ku në disa nga vargjet `Jam nisur të shkoj atje, Ku vdekja vesh rrobat e jetës, Ku pikëllimi vë maskën e buzëqeshjes`, Përgjërim hyjnor, ku në disa nga vargjet `Me kërkesë timen Nanë, Çoji fjalë frymëzuese Qiellit, Të mbretërojë paqja mes nesh`, Poezia magjike, ku në disa nga vargjet `Po t`shkruhej poezia më e bukur, Do t`ishte poezia me magjike, Për një botë krejt fantastike`, Gërmim në mëdyshje, ku në disa nga vargjet `Ndoshta s`jam dhembja që s`pushon, Ndoshta s`jam libër që s`lexohet`, në këto vargje autori fol me entuziazëm, me shpresë, me gëzim dhe pikëllim, ngjyros dashuri e bukuri, vuajtje e vështirësi, por gjithnjë shpresëdhënës mbi të bukurën e jetës, mbi sfidën e vdekjes.

Në ciklet apo kapitullin e katërt të librit janë paraqitur: Libri i letrave, ku është ndarë në: Letër poezisë, ku në disa nga vargjet `Kur të njoha, e pash që ishe: ëndrra, malli, shpresa, toka, qielli, pavdekësia dhe vdekja. E dija se je e ishe kudo, si jeta, si dashuria, perëndia dhe se kudo e kurdo mund të të takoja. Por më vinte marre prej teje, si prej nënës, motrës e gruas, ndaj të nisa letër. Nuk di pse të nisa letër… Ndoshta të nisa letër që të mos më braktisësh se, pa ty mbetem si pa nënë, si pa grua, si pa fëmijë, si pa truall, si pa jetë. E di se vetëm ti nuk më lëndon; se vetëm ty nuk të lëndoj. Andaj desha ta shfaq admirimin tim për ty bukuri e bukurive e dashuri e dashurive, të të kallxoj se për aq sa je brenda meje, po për aq do të jem brenda teje`, Letër muzës, ku në disa nga vargjet `Letra për Ty është si letra për dashurinë, për bukurinë e për harmoninë. Letra për Ty është si letra për përsosmërinë e për perëndinë. Kjo letër është thirrje për të mos ikur nga unë, përgjërim për të mos më braktisur, kërkesë për të mos më harruar. Kjo letër është si propozimi për dashurinë që i bëhet vajzës, nuses, gruas, dashnores, vetë dashurisë. Nuk e di kah ke hyrë në mua, as nuk e di se kah kam hyre në Ty. Por, një gjë e di, se pa ty nuk kam jetë, nuk kam frymë, nuk kam dritë, nuk kam shpresë. Vetëm me Ty, sa herë që vdes, aq herë ringjallem`, Letër vetmisë, ku në disa nga vargjet `Në fillim të fillimit je vetë njohje, në vazhdim të vazhdimit je dhembje e vuajtje, e në fund të fundit je përsosmëri. Në fillim të fillimit je i mësuari, në vazhdim të vazhdimit je mësuesi, e në fund të fundit je Krijuesi. Si ta mbush hapësirën tënde, me çka ta dendësoj mangësinë tënde, si e me çka ta përmbush zbrazëtinë time? Mbase duke qenë unë në ty apo ti në mua, duke qenë unë yti apo – ti imja… Por, në fund të fundit, tregomë, a më je urryer aq sa më ke dashur, apo më ke dashur për aq sa je bërë opsesioni imë?!`, Letër dashurisë, ku në disa nga vargjet `E dashura Dashuri, sa herë nuk vish tek unë ose nuk vij unë te ti, më kaplon zbrazëtia, më kaplon uria, etja, moskuptimësia. Kur ti vishesh në bukuri, unë vishem në mallëngjim… Letër nga unë tek unë. Me çka ta dërgoj, kujt t`ja besoj këtë të fshehtë?`, Letër jetës ku në disa nga vargjet ` E dashura Jetë, ti krijuesja ime, nuk e kemi çuar bash mirë njëri me tjetrin. Më ke ardhur shpeshherë e rëndë dhe padrejtësisht të kam përbuzur. Vetëm tash kur vjen koha të ta kthejmë shpinën e shohim sa e bukur dhe e mrekullueshme paske qenë. Oh, ti na falë gjithmonë për gabimet tona, siç na falë e shtrenjta Nënë! Ti je bukuria e bukurive dhe dashuria e dashurive, mirësia e mirësive dhe kënaqësia e kënaqësive të pa fundme.`, në këto vargje autori i qanë poezisë, muzikës, vetmisë, dashurisë dhe jetës. Aq sa tregon se nuk mundet pa këto vargje, melodi, e ndjenja. Ai krahason këto me familjen, jetën dhe vetën.

Libri i autorit Ragip Sylaj, “Letër engjëllit tim mbrojtës”, është një nga librat më të veçantë të tij, për vet faktin se është botuar pas vdekjes së tij, ku poezitë që janë të përfshira në këtë vëllim, janë të shkruara nga autori përderi sa ishte ende në jetë. /KultPlus.com

(Ragip SYLAJ, “Letër engjëllit tim mbrojtës”, poezi, botuar nga Armagedoni, në Prishtinë, 2018)

(Autori Florim Shatrolli vazhdon studimet Master në Letërsi Shqipe, drejtimi Shkencor)