Sazan Goliku

Sa më e thekshme , sa më e rëndë ka qenë gjendja e kombit tonë në thepat e historisë, aq më me forcë e vrull ka reaguar shqiptari për të përballuar goditjet e jashtme e të brendshme, që të mos asgjësohet mes valëve egërshane të armiqve.

Një vit i tillë ka qenë 1913-a, kur Shqipërinë e prenë mes përmes dhe po rrezikohej të zhdukej fare nga harta e Europës. Pikërisht nga ai vit i mbrapshtë na vjen si një mesazh mesianik vjershat “Tomorrit”dhe “Janina” e V.Dranovikut,  me siguri ky një atdhetar i vërtetë. Nuk e dinim, është i vërtetë emri V.Dranovik apo emër letrar? Për këtë nuk thuhet gjë në fletoren Zgjimi” (nr.4, viti I, Korçë, 15 janar 1914) të drejtuar nga publicisti e botuesi i njohur korçar Dhori Kotti, ku është botuar së pari. Nga kërkimet e mëvonshme zbulova se “V.Dranovik” është veprimtari atdhetar e publicisti Vasil Vreto nga Postenani i Leskovikut.

Vjersha “Tomorrit” edhe sot, pas kaq vjetësh, tingëllon edhe si këshillë, edhe si kushtrim për t’u bashkuar si një trup i vetëm në këtë kohë krizash po dhe shpresëdhënëse. Autori, si gjithë rilindasit, i drejtohet me përgjërim e besim malit të Tomorit, simbolit të shenjtëruar të Atdheut. Me apostrofë të fuqishme, ku patosi atdhetar pulson në çdo varg e fjalë dhe me një ritmikë të qartë tirteane, vjersha  ndikon drejtpërdrejt në vetëdijen e tronditur dhe në ndjenjat e fashitura të lexuesit shqiptar. Autori i kërkon Baba Tomorit të mbledhë të rinjtë, që të njohë vëllai vëllanë, që t’i grishë për dashuri të shenjtë, që të ruajnë nderin e sedrën, pra u drejtohet bashkëkombasve për t’iu përgjigjur rrethanave dramatike dhe kushteve të reja tejet të vështira menjëherë pas shpalljes së Pavarësisë.

Vjersha tjetër me titull “Janina”, botuar po në këtë numër të kësaj fletoreje, është një klithmë, ku dhimbja e revolta shpërthejnë e gjëmojnë në çdo varg e në çdo rrokje për atë ngjarje tragjike, për atë mynxyrë historike që i preu Atdheut  jugun, ashtu siç i prenë shovinistët sërbo-sllavë veriun e lindjen. Në strofën e fundit të kësaj vjershe autori bën një kapërcim nga dëshpërimi në një besim të papritur për perspektivën historike.

         Vjershat janë shkruar nga një autor që e njeh dhe përdor metrikën. Ai ka përdorur në të dyja vjershat tetërrokëshin trokaik dhe rimat kryesisht të alternuara, po dhe në disa strofa të puthura e të alternuara. Përsëritjet e fjalëve në trup të vargjeve forcojnë tensionin emocional që autori  indukton të bashkatdhetarët./KultPlus.com