Promovohet libri “Katundi i braktisur” i autorit Metush Karadaku

Posted on by Kult Plus

Në ambientetet e KultPlus Caffe Gallery, të premten, më 18 prill 2025, në orën 14:00, Botimet REA, promovon librin “Katundi i braktisur – Rrëfime për Dunavin”, të autorit Metush Karadaku.

Libri “Katundi i braktisur – Rrëfime për Dunavin”, është një ditar jetësor i autorit, në cilën përmblidhen kujtime, ngjarje, përjetime në kohë dhe periudha të ndryshme. Gjithashtu trajtohet edhe historiku i Dunavit përmes rrëfimeve të protagonistëve të shumtë.

Për librin do të flasin autori i librit dhe shkrimtari, Sali Bashota./KultPlus.com

57 vite nga vdekja e novelistes amerikane, Edna Ferber

Posted on by Kult Plus

E quajtur “Novelistja më e madhe amerikane e kohës së saj”, novelistja dhe dramaturgja fituese e çmimit Pulitzer, Edna Ferber vdiq 57 vite më parë, më 16 prill të vitit 1968, transmeton KultPlus.

Ferber lindi më 15 gusht 1885 në Kalamazoo, Michigan. Familja e saj u zhvendos pak përpara se të vendosej në Appleton, Wisconsin, kur Ferber ishte 12 vjeç, ku babai i saj drejtonte një dyqan të përgjithshëm.

Ajo ndoqi shkollën e mesme Ryan, ku shërbeu si redaktore “personale dhe lokale” e gazetës së shkollës. Talentet e saj në të shkruar ishin tashmë të dukshme, ndonëse ishte teatri që rrëmbeu zemrën e saj. Ajo e quajti veten “e goditur nga skena” dhe shpresonte të bëhej aktore.

Por nuk ishte menduar të ishte. Në pamundësi për të përballuar universitetin dhe në nevojë për të ndihmuar familjen e saj, Ferber shkoi të punonte në Appleton Daily Crescent. Ajo ishte gazetarja e parë femër e gazetës. Ferber e pëlqeu punën dhe kaloi në një gazetë më të madhe, Milëaukee Journal, ku ajo punoi aq shumë sa u rrëzua nga lodhja një ditë në moshën 22-vjeçare.

Ferber u kthye në shtëpi në Appleton për të pushuar, por në mënyrë tipike Ferber, ajo derdhi energjinë e saj në shkrimin e tregimeve.

Tregimi i saj i parë i shkurtër, “Heroina Homely”, u botua në vitin 1910. Ajo më vonë tha për suksesin e saj: “Vendimi im për t’i dërguar “Heroina Homely” te redaktori i Everybody’s u arrit thjesht mjaftueshëm.”

Historia e saj u pasua shpejt nga një roman, “Daën O’Hara”, për një gazetare femër në Milëaukee. Ferber erdhi në vëmendjen kombëtare për serinë e saj të tregimeve në lidhje me shitësen udhëtuese të petkave Emma McChesney. Ndër fansat e saj ishte edhe presidenti Teddy Roosevelt.

Suksesi i këtyre tregimeve e solli Ferberin në vitin 1912 në Nju Jork, ku ajo gjeti famë të madhe për romanet dhe tregimet e saj të shkurtra. Shumë prej tregimeve të saj shfaqnin gra të forta që kapërcenin vështirësitë. Thuhej se ajo kishte pak durim për gratë që lejojnë veten të kufizohen nga kufizimet sociale dhe kulturore të vendosura mbi gratë.

Ferber ishte rigoroze për punën e saj. Ajo hulumtoi me kujdes mjediset e romaneve të saj dhe mbajti një plan ditor të një shëtitjeje të shpejtë në mëngjes, e ndjekur nga disa orë shkrim. Për vite me radhë, ajo shkruante 1000 fjalë në ditë, 350 ditë në vit. Pasi kishte filluar një libër, ajo pretendoi se asgjë tjetër veçse vdekja nuk mund ta ndante atë nga ai./ KultPlus.com

Fëmijët e Mitrovicës do të buzëqeshin ndryshe këtë të enjte – skena u përket atyre

Posted on by Kult Plus

Festivali i Teatrit për Fëmijë “Fëmijët në Teatër” rikthehet për herë të dytë, duke sjellë një atmosferë plot ngjyra, këngë, lojë dhe emocione të pastra.

Më 17 dhe 18 prill, në Teatrin “Muharrem Qena” do të ngjiten në skenë dy shfaqje për fëmijë, duke e kthyer qytetin në një qendër të artit dhe gëzimit për të vegjlit.

“Jam shumë e lumtur që ky festival po vazhdon rrugëtimin drejt krijimit të një tradite, me përkrahjen e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, si dhe të Teatrit të qytetit të Mitrovicës ‘Muharrem Qena’. Fytyrat e lumtura të fëmijëve në edicionin e parë më bënë të vendos menjëherë për rikthimin e tij me një edicion të dytë, dhe shpresoj që ky festival të bëhet pjesë e pandashme e kalendarit kulturor të qytetit tonë,” u shpreh organizatorja e festivalit, Albana Muja.

Bashkëpunëtorët e këtij edicioni janë Marigona Bekteshi, në cilësinë e udhëheqëses artistike, dhe Labinot Lajçi, i cili kujdeset për organizimin e këtyre dy ditëve magjike për fëmijët e Mitrovicës./KultPlus.com

Sot shënohet Dita Botërore e Zërit

Posted on by Kult Plus

Sot është Dita Botërore e Zërit.

Zëri është më i rëndësishëm se kurrë në shkollë, në punë dhe për ndërveprim social. Por shumë abuzojnë me zërin e tyre duke pirë duhan, duke bërtitur, duke pirë alkool ose nuk i kushtojnë rëndësi teknikës së të folurit. Kur shfaqen probleme, trajtimi shpesh injorohet, duke çuar në probleme më të rënda.

Për të adresuar këto problematika, Dita Botërore e Zërit u krijua si një ditë e veçantë e ndërgjegjësimit, e njohjes dhe kremtimit të zërit njerëzor. Caktimi i 16 prillit si Dita Botërore e Zërit i detyrohet një grupi profesionistësh brazilianë të kujdesit për zërin, të cilët vendosën të festojnë zërin në 1999 duke shpallur Ditën e Zërit Brazilian.

Prej atij viti, 16 prilli u kthye në një ditë globale pas njohjes nga anëtarët e Komitetit të Akademisë për Çrregullimet e të Folurit.

Dita Botërore e Zërit shërben si një fushatë edukative për të informuar publikun për rëndësinë e zërit njerëzor dhe nevojën për kujdes parandalues. Tema e këtij viti është “Empower your voice” (Fuqizo zërin)./atsh/KultPlus.com

Andrea Alessi, figura madhore e arkitekturës evropiane, me origjinë nga Durrësi

Posted on by Kult Plus

Andrea Alessi, një prej figurave madhore të arkitekturës evropiane me origjinë shqiptare, është kujtuar në një aktivitet organizuar nga Shoqata e Arkitektëve kroatë në Zagreb.

Aktiviteti u shoqërua me një ekspozitë të veprave të Andrea Alessi, realizuar nga fotografi shqiptaro-kroat Luka Mjeda. Gjatë veprimtarisë foli Velimir Neidhardt, president i Akademisë së Arteve dhe Shkencave kroate, drejtoresha e Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit, Alda Bardhyli, arkitektët Rilind Čočaj dhe Ardijan Karlo Gashi.

Andrea Nikolle Aleksi, apo siç njihej në Kroaci, Adrija Alesi, ishte një arkitekt dhe skulptor i lindur në Durrës në 1425. Pas shpërnguljes së tij në Split (Dalmaci) ai arriti të bëhej një nga artistët më të mëdhenj të Rilindjes dalmatine.

Karakteristikë e Andrea Alesit ishte që në punimet e tij, vinte mbishkrimin ku shënohej origjina e skulptorit. Që në rini shkoi në Split të Dalmacisë dhe aty studioi pranë skulptorit Mark Troja. Është autor i statujave të lozhës së tregtarëve në Ankona të Italisë, i 1454 afreskeve të një kishe të Dalmacisë. Kryevepra e tij mbahet Pagëzimorja e Trogirit, në katedralen e Shën Lorencit.

Tre vjet më parë, Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit nënshkroi një marrëveshje bashkëpunimi për sjelljen në shqip të veprës së arkitektit shqiptar me famë ndërkombëtare./atsh/KultPlus.com

Daniel Defo, krijuesi i kryeveprës ‘Robinson Kruzo’

Posted on by Kult Plus

Daniel Defo lindi në Londër më 1660. Ai ishte djali i një kasapi të quajtur Xhejms Fo (Danieli më vonë e ndryshoi mbiemrin e tij në Defo sepse tingëllonte më bukur). Danieli i ri mëson në një shkollë fetare dhe më pas filloi tregtinë duke shitur dhe blerë mallra të ndryshëm. Kështu, ai udhëtoi në të gjithë Europën.

Daniel Defo luftoi kundër mbretit Xhejms ll dhe më vonë u bashkua me ushtrinë e mbretit Uilliam lll. Ai u burgos dy herë, sepse shkroi disa tekste kundër kishës dhe qeverisë. Daniel Defo punoi shumë edhe me gazetën e tij, në të cilën shkroi më shumë se 500 shkrime me emrin e vet, më shumë se çdo shkrimtar tjetër në gjuhën angleze.

Ai pati një jetë shumë aktive. Vdiq në 1731 në Londër. Kur ishte pothuajse 16 vjeç, Daniel Defo filloi të shkruante novela. Të kësaj periudhe janë veprat: “Kapiten Singëlltoni”, “Moll Flanders” dhe “Roksana”, por libri që e bëri të famshëm në të gjithë botën është “Robinson Kruzo”. Kjo ishte novela e tij e parë, e shkruar më 1719 dhe pati sukses të menjëhershëm. Defoja u mbështet në historinë e vërtetë të një detari të quajtur Aleksandër Selkirk, i cili u braktis nga piratët në ishullin Juan Fernandes, një ishull i vogël në Oqeanin Paqësor.

Ai jetoi atje i vetmuar për katër vjet dhe mundi të largohej me ndihmën e një anijeje në vitin 1709. Shumë studiues letërsie e mbajnë Robinson Kruzonë si novelën e parë në krijimtarinë letrare angleze. Ajo është përkthyer në mjaft gjuhë të botës, madje konsiderohet nje ndër veprat më të përkthyera në të gjithë botën pas Biblës.

Ai është një nga katër shkrimtarët më popullor dhe themelues i romanit anglez. Defoe ka shkruar edhe shumë trakte politike të cilat i kanë shkaktuar shqetësime autoriteteve angleze, të cilat e kanë ndëshkuar duke e futur në burg për pak kohë. Njëherësh ai ishte pionier i gazetarisë ekonomike dhe të biznesit. /KultPlus.com

136 vite nga lindja e Charlie Chaplin

Posted on by Kult Plus

Më 16 prill të vitit 1889 ka lindur Charlie Chaplin, i cili ka vdekur më 25 dhjetor 1977 në Zvicër. Aktori, skenaristi, regjisori dhe producenti anglez Charlie Chaplin, ishte një nga pionierët e kinemasë dhe një ndër artistët më të mëdhenj në historinë e filmit.

Mustaqe të zeza, kapelja, bastuni dhe të ecurit si rosak me këpucët e mëdha – karakteristika të Charlie Chaplin këto që nuk i harron askush. Ashtu si edhe në filmin e tij të parë, me të cilin korri sukses të madh „Fëmija“ (1921) „endacaku“ ndërthurte në figurën e tij, humorin e shakanë me dëshpërimin e melankolinë.

Lindur në vitin me 16 prill 1889 në Londër, ai ndërroi jetë në Zvicër në vitin 1977 – gjatë jetës ai përjetoi shumë suksese në kinematografi, por edhe shumë skandale. Charles Spencer Chaplin rridhte nga një familje e varfër dhe arriti të fitojë miliona në Hollywood. Filmi i tij “Etja për ar”(1925) tematizon pikërisht këtë kontradiktë: realiteti i trishtuar dhe ëndrra për ar e pasuri.

Shumica e veprave të Chaplin u krijuan në kohën e filmit pa zë. Për „Dritat e qytetit“ ai punoi në fazën e kalimit nga filmi pa zë në atë me zë. Por Chaplin nuk i preferonte filmat me zë. Ai e përdorte zërin me kursim dhe në mënyrë eksperimentuese. Filmat e tij dëshmojnë se ai ka pasur të drejtë: Mimika, pantomimat, gjestet dhe shprehja – të gjitha funksionojnë edhe sot tek filmat e Chaplin.

Charlie Chaplin ishte i dhënë pas grave dhe është martuar gjithsej katër herë. Yllin e ri të kinematografisë e tërhiqnin gjithmonë vajzat e reja. Kjo shpesh herë i ka krijuar telashe. Në SHBA dhe në atdheun e tij në Angli, apostujt e moralit e kanë kritikuar ashpër atë.

Gruaja e dytë e tij Lita Grey Chaplin dhe dy fëmijët – 1913

Vetëm në filmat e tij të vjetër Chaplin luante karaktere të pakëndshëm. Shumë shpejt ai iu përkushtua roleve, që karakterizuan më pas filmat e tij: ky ishte njeriu i thjeshtë, që mbrohet ndaj padrejtësive të jetës. Në veprat e më vonshme si „Kohët moderne“ (1936) ai ushtron edhe një kritikë të thellë shoqërore – njeriu në ingranazhet e industrializimit.

Një vepër mjeshtërore e Chaplin është filmi “Diktatori i madh” (1940). Përpjekjes, që konsiderohej thuajse e pamundur për të satirizuar Hitlerin dhe nazistët – Chaplin ia doli me sukses. Më vonë Chaplin është shprehur, se po të kishte pasur dijeninë për kampet e përqendrimit ai nuk do ta kishte xhiruar filmin. E pavarësisht kësaj “Diktatori i madh” edhe sot është një film që ia vlen të shihet.

Në veprën e mëvonshme “Projektorët” Chaplin ka përpunuar edhe shumë prej përjetimeve të tij. Në të tematizohen ulje – ngjitjet e artistit. Premiera e filmit u shfaq në vitin 1952, në një kohë, kur Chaplin përçmohej në SHBA. Atë e akuzonin atje, se ishte i afërt me komunizmin. Chaplin, i cili ishte atë kohë në Angli, nuk u lejua të kthehej në SHBA.

Pas dhjetë vjetëve ndërprerjeje, Charlie Chaplin rivuri në skenë në Europë në 1967 filmin: “Kontesha e Hong-Kongut”. Ndonëse filmi me dy yjet e kinematografisë Sophia Loren dhe Marlon Brando pati aktorë të nivelit të lartë, ai nuk solli asnjë sukses komercial. Vitet e fundit të jetës Chaplin i kaloi në Zvicër. Vetëm një herë ai u kthye shkurt në SHBA.

As sot e kësaj dite nuk ka figurë tjetër në historinë e kinematografisë, që të jetë kaq e pranishme sa Charlie Chaplin. Qoftë në reklama, në qendra tregtare, në pllakata, në fotografi apo në internet – figura e endacakut me tiparet tipike të aktorit Charlie Chaplin haset kudo dhe në çdo kohë. Chaplin u ka mbijetuar kohërave – ndonëse periudha e tij si regjisor i përket një të shkuare të largët.

Edhe ata që nuk janë rritur me Charlie Chaplin dhe filmat e tij, e njohin endacakun. “Ai nuk ishte një yll Hollywood-i”, thotë ekspertja amerikane e Chaplin-it, Lisa Stein Haven, “sepse kur ai ishte një yll, Hollywood-i nuk ekzistonte”. Edhe sot mund të thuash që: Charlie Chaplin është shumë më tepër se sa një aktor. Ai është një legjendë. / KultPlus.com

Biblioteka e “Komisisë Letrare”, e para bibliotekë publike në Shqipëri

Posted on by Kult Plus

Më 16 prill 1917 u themelua biblioteka e “Komisisë Letrare” në Shkodër, si organizëm i përbashkët shqiptaro-austriak, me nismën e një grupi patriotësh me në krye Luigj Gurakuqin. “Komisia Letrare” u krijua me nismën e Akademisë së Shkencave të Vjenës dhe ishte një hap i rëndësishëm për standardizimin e gjuhës shqipe.

I konsideruar si institucioni i parë në rrafshin albanologjik, biblioteka e “Komisisë letrare” drejtohej nga shkrimtari dhe publicisti Hilë Mosi, i cili luajti një rol të rëndësishëm në procesin e krijimit të bibliotekave. Hilë Mosi ishte i pari që futi konceptin e kopjes së detyruar.

Të tjerë intelektualë që u bënë bashkë në këtë komisi ishin: At Gjergj Fishta, Sotir Peci, Dom Ndre Mjeda, Aleksandër Xhuvani etj.

Si fonde të kësaj biblioteke shërbyen librat që zotëronin shtypshkronja të atyre viteve si, “Nikaj” dhe “Zoja e Papërlyeme”, me rreth 3000 vëllime.

Pas shpërndarjes së “Komisisë Letrare” në vitin 1918, fondi i saj kaloi në kujdestarinë e shoqërisë “Vllaznia” dhe më pas u transferua në Tiranë pranë Ministrisë së Arsimit, e cila më 10 korrik 1920 themeloi Bibliotekën Kombëtare nën drejtimin e prof. Mati Logorecit. E njohur fillimisht si Biblioteka e Shtetit, dy vite më vonë u emërtua Biblioteka Kombëtare./atsh/KultPlus.com

Inteligjenca artificiale nuk është ende gati të zëvendësojë programuesit njerëzorë

Posted on by Kult Plus

Inteligjenca artificiale është përdorur tashmë në zhvillimin e një shumëllojshmërie softuerësh – nga “GitHub Copilot” te startup-et që ofrojnë mbështetje “AI” për krijimin e modeleve të mëdha gjuhësore (LLM), ajo tashmë ka depërtuar thellë në shumë fusha që lidhen me kodimin. Por kjo nuk do të thotë se ajo është gati ta marrë plotësisht atë rol.

Njerëzit kanë kohë që kanë frikë se robotët dhe AI ​​do t’i marrin punët e tyre, dhe shumë pretendojnë se në vetëm disa muaj, agjentët e AI do të jenë në gjendje të zëvendësojnë të gjithë programuesit njerëzorë. Ekspertët thonë se problemi kryesor është se AI ende nuk është mjaft i mirë në gjetjen dhe rregullimin e gabimeve në kod – pikërisht ajo që kërkon më shumë kohë për programuesit.

Nuk është plotësisht e qartë pse “AI” po zhvillohet në atë mënyrë që duhet të zëvendësojë njerëzit në gjërat që duan të bëjnë – siç shkroi bukur dikush në mediat sociale: “bëni një “AI” që lan enët dhe pastron shtëpinë ndërsa unë krijoj, dhe jo anasjelltas” – por ne nuk mund të pretendojmë se nuk po ndodh.

Microsoft Research, për shembull, ka krijuar një mjet AI të quajtur “debug-gym”, i krijuar për të trajnuar modele të AI të specializuara në korrigjimin e kodit. Pas trajnimit të mjaftueshëm, modelet përmirësohen, por ato janë ende larg asaj që mund të bëjnë zhvilluesit njerëzorë.

Është e vështirë të kuptohet pse njerëzimi është në një nxitim kaq të madh për të zëvendësuar veten me inteligjencën artificiale, por kjo temë është gjithnjë e më në fokus. Një “shërbëtor” i mirë mund të bëhet vërtet një “mjeshtër i keq”, kështu që është e rëndësishme të kuptojmë me kohë atë që shumë ekspertë vazhdojnë të përsërisin – ne kemi nevojë për AI që do të jetë një ndihmë për ekspertët, një mjet që do të kursejë kohë dhe do të kryejë detyra të përsëritura, jo AI që synon të zëvendësojë njerëzit që kombinojnë arsimimin e tyre me aftësinë për të menduar në mënyrë krijuese./alsatm/ KultPlus.com

Nesër promovohet libri që i kushtohet pikturave të Edi Ramës

Posted on by Kult Plus

Nesër në Amfiteatrin e Bibliotekës Kombëtare të Kosovës “Pjetër Bogdani”, do të mbahet promovimi i monografisë shkencore: “Neuroestetika e një artisti” nga autori Oltsen Gripshi, historian dhe estet arti.

Libri i kushtohet pikturave të kryeministrit shqiptar, Edi Ramës, transmeton KlanKosova.

Gjatë promovimit do të jetë i kyçur online edhe vet Rama.

Ky promovim organizohet nga Ilir Muharremi, i cili do të hapë ngjarjen me fjalën e tij si kritik arti dhe studiues i njohur në fushën e estetikës bashkëkohore.

Më pas, do të ketë fjalë përshëndetëse dhe diskutim nga vetë autori.

Miftari sjell librin ‘ETNOLETRA SHQIPE – Raporti i letërsisë me etnokulturën e kombformimin’

Posted on by Kult Plus

Këto ditë doli nga shtypi studimi i autorit Vehbi Miftari, “ETNOLETRA SHQIPE – Raporti i letërsisë me etnokulturën e kombformimin”, pranë shtëpisë botuese “Toena” dhe Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Libri shtron raportin mes letërsisë së frymës nacionale dhe prirjes ripërtëritëse të kombeve, të aplikuar mbi një tip letërsie e mbi një korpus veprash letrare: letërsinë e hershme shqipe (humanistët e filobiblistët) dhe atë romantike. E para mundëson shqyrtimin e zanafillës së mendimit të autorëve të hershëm shqiptarë mbi bashkësitë kulturore, gjuhësore e fetare; e dyta, për të hetuar artikulimin e pikëpamjeve mbi jetësimin e kombit dhe të instrumentit të tij politik: shtetit. Letërsia (e shkruar) shqipe është zhvilluar mbi një traditë të pasur gojore, e pashkëputur nga pikëvështrimet epike. Kjo e bën atë pjesë të vorbullës së letërsive që janë zhvilluar përbri fatkeqësive historike, duke u bërë herë pararendëse e herë pasuese e tyre, pa mundur të shkëputej asnjëherë sojesh.

Letërsia e shkruar shqipe lindi ngaqë në tokën e arbrit qe shtresuar tashmë një traditë popullore, si sinkretizim i traditës lokale dhe kulturës fetare. Ajo mundësoi shfaqjen e lokales dhe autentikes brenda kulturës universale, të cilën mesjeta e shihte të simbolizuar në institucionin e kishës. Zvetënimi i latinishtes si gjuhë e literaturës dhe e liturgjisë, kthimi i ngadaltë dhe i pashmangshëm i saj në gjuhë të administratës, rreziku që kishat e vendit ta humbnin lidhjen me grigjën (e cila kishte gjithnjë e më shumë vështirësi që të kuptonte predikimin në gjuhën latine), si dhe shtysa e madhe që protestantizmi, në njërën anë, dhe shpikja e shtypshkronjës, në anën tjetër, i dhanë synimit për të “njohur Zotin” në gjuhën (gjuhët) e vendit, bënë që Selia e Shenjtë jo vetëm të lejonte predikimin e fesë në gjuhët vernakulare, por edhe të nxiste përkthimin e botimin e teksteve liturgjike në këto gjuhë.

Ngjashëm me popujt e tjerë, edhe arbrit përkthyen e shkruan tekste, të cilat jo vetëm krijuan parabazën për kapërcimin nga kultura gojore shqipe në atë të shkruar, por përcaktuan edhe vetë karakterin e saj, si letërsi me parabazë të fuqishme biblike – letërsi filobiblike. Shkrimtaria e tyre u shndërrua në lidhëse mes kulturës së vendit dhe synimeve të njerëzve.

‘Mënyra më e mirë për të parashikuar të ardhmen tënde, është ta krijosh vetë atë’

Posted on by Kult Plus

20 thënie frymëzuese nga Abraham Linkoln:

1. Nuk kanë rëndësi vitet në jetë. Por jeta e kaluar në vite…

2. Mënyra më e mirë për t’i shkatërruar armiqtë e tu, është kur i bën ata miq.

3. Mënyra më e mirë për të parashikuar të ardhmen tënde, është ta krijosh vetë atë.

4. Mik është ai që ka të njëjtët armiq që ke ti.

5. Një shtëpi e përçarë në vetvete nuk mund të qëndrojë.

6. Një grua është e vetmja gjë që unë kam frikë, nga që unë e di se ajo… nuk do të më lëndojë mua.

7. Gjithçka që jam, apo të shpresojmë se do të jem, unë i detyrohem nënës sime engjëll.

8. Gjithmonë ta kesh parasysh se vendosmëria jote për të pasur sukses është më e rëndësishme se çdo gjë tjetër.

9. Shmang popullaritetin në qoftë se dëshiron të kesh paqe.

10. Fletët e votimit janë pasardhëset e drejta dhe paqësore të plumbave.

11. Bëhu i sigurt që e ke vënë këmbën në vendin e duhur, pastaj qëndro i palëkundshëm.

12. Librat i shërbejnë njeriut për të treguar se mendimet origjinale e tij nuk janë aspak të reja.

13. Karakteri është si një pemë dhe reputacionin si një hije. Hija është ajo që ne e mendojmë për të, pema është e vërteta.

14. Njerëzit e thjeshtë në dukje janë më të mirët në botë: kjo është arsyeja pse Zotit ka bërë kaq shumë të tillë.

15. Mos u shqetëso kur nuk njihesh, por përpiqu të jesh i denjë për njohje.

16. Të gjithë duan të jetojnë gjatë, por askush nuk dëshiron të plaket.

17. Më jep afat gjashtë orë për të prerë një pemë dhe unë do t’i kaloj katër të parat duke mprehur sëpatën.

18. Ka të drejtë për të kritikuar, ai i cili ka një zemër për të ndihmuar.

19. Unë mund të bëj më shumë gjeneralë, por kuajt kushtojnë.

20. Unë nuk kujdesem shumë për fenë e një njeriu, për të cilin qeni dhe macja nuk janë të mira. / KultPlus.com

‘The Black Sitting’ e Marilyn Monroe, eleganca e errët që sfidoi kohën

Posted on by Kult Plus

Nga Albert Vataj

Seti fotografik i njohur si “The Black Sitting”, realizuar nga Milton Greene në vitin 1957, mbetet një nga më mbresëlënësit dhe të përjetshmit në historinë e Hollywood-it. Ndryshe nga portretet e saj glamuroze në studio apo nga imazhet lozonjare të stilit pin-up, ky cikël fotografish përçon një sofistikim që tingëllon thuajse bashkëkohor, duke sfiduar ndjeshëm kohën në të cilën u krijua.

Milton Greene, një nga mjeshtrit më të ndjeshëm të fotografisë artistike dhe intime, e ka kapur Marilyn-in në poza ku ajo mban çorape rrjete, kapele elegante dhe bustiera, duke krijuar një seri imazhesh ku ndjeshmëria dhe sensualiteti bashkëjetojnë në një ekuilibër të jashtëzakonshëm. Estetika bardhë e zi shton thellësi dramatike, zhvesh çdo teprim të epokës dhe përqendrohet krejtësisht në prani­në shprehëse të Marilyn-it, në atë çka ajo lëshon përtej pozimit – një ndjeshmëri e heshtur, e përbrendshme, por mbërthyese.

Edhe pse realizuar në fund të viteve ’50, këto fotografi mbartin një modernitet estetik, që do të ushqente për dekada frymëzimin e fotografëve, stilistëve dhe artistëve. The Black Sitting është dëshmi e fuqisë transformuese që arti ka për të ruajtur gjallërinë e figurës njerëzore përtej kohës dhe klisheve.

Greene, mik i afërt i Monroe-s dhe bashkëpunëtor i saj në shumë sesione ikonike – përfshirë Ballerina Sitting dhe White Fur Series – arrin në këtë cikël të ndërtojë një intimitet që e dallon nga të gjitha të tjerat. Këtu, Marilyn nuk është thjesht biondja fatale që kinemaja e kishte ngurtësuar, por një grua e vetëdijshme për sensualitetin e saj, e fortë, e drejtpërdrejtë dhe befasueshëm e sigurt në vetvete. Ishte një moment kyç për të: ajo sapo kishte përfunduar filmin The Prince and the Showgirl (1957), krah Laurence Olivier-it, dhe ndodhej në një kthesë vendimtare – nga simboli i seksit në përpjekje për t’u afirmuar si aktore serioze. Pikërisht këtë metamorfozë Greene e përjetësoi me një delikatesë të rrallë dhe vëmendje të mprehtë artistike.

Trashëgimia e The Black Sitting tejkalon epokën e saj. Këto imazhe janë ribotuar pafundësisht në retrospektiva që ripërtërijnë mitin Monroe, duke e rikthyer vazhdimisht si muzë dhe ikonë të pashlyeshme të kulturës vizuale. Puna e Greene-it është ende sot një pikë referimi për fotografinë e modës, duke dëshmuar se hijeshia e Marilyn-it nuk ishte vetëm çështje bukurie, por thellësie, karizme dhe një rrëfimi të pathënë që çdo imazh përçon. Eleganca melankolike e këtij sesioni dhe hiri i saj i pakundërshtueshëm mbeten një dëshmi e gjallë e tërheqjes së saj të përjetshme – jo si një kujtim muzeal, por si vepra që rrah me frymë arti, që frymëzon dhe sfidon akoma sot./ KultPlus.com

Kosova dhe Shqipëria bashkë për autobiografinë shqipe

Posted on by Kult Plus

Akademia e Shkencave e Shqipërisë, në bashkëpunim me Institutin e Gjuhësisë dhe Letërsisë, Departamentin e Studimeve Letrare dhe Degën e Letërsisë pranë Institutit Albanologjik të Prishtinës, janë bashkorganizatorë të konferencës shkencore me temën: “Autobiografia në letërsinë shqipe”.

Në këtë konferencë shkencore do të marrin pjesë këta studiues nga Instituti Albanologjik: Hysen Matoshi: “Ditari si autobiografi”, Meliza Krasniqi: “Letërsia si akt kujtese: gratë që rikrijojnë heroinat”, Gëzim Aliu: “(Auto)biografi në letërsi”, dhe Adil Olluri: “Studimi i Agron Y. Gashit mbi autobiografinë”.

Ngjarja do të mbahet sot, nga ora 09:30, në ambientet e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, gjegjësisht në sallën “Akademikët”.

Ankand për një orë xhepi të një pasagjeri të ‘Titanik’-ut

Posted on by Kult Plus

 Një orë xhepi gruaje, e gjetur mes sendeve të një prej pasagjerëve që u mbyt gjatë udhëtimit tragjik të ”Titaniku”-ut, mund të arrijë deri në 50 000 paund në ankand.

Pasagjeri danez i klasit të dytë, Hans Christensen Givard, 27 vjeç, ishte në mesin e 1 500 njerëzve që vdiqën kur anija goditi një ajsberg në vitin 1912.

Givard po udhëtonte për në Shtetet e Bashkuara me dy shokë, të cilët gjithashtu vdiqën në fatkeqësi.

Ora u gjet kur trupi i Givard u gjet në Atlantikun e Veriut dhe më vonë u varros në Halifax, Kanada.

Në xhepa u gjet një librezë kursimi, çelësa, para në portofol, një orë argjendi, një busull dhe një pasaportë.

Është gjetur edhe ora e xhepit, e cila tregon gjurmë të gërryer nga kripa.

Të gjitha pasuritë e tij iu kthyen vëllait të tij në Danimarkë dhe janë pasardhësit e tij ata që e shesin orën.

Historia fatkeqe e Givard frymëzoi drejtpërdrejt kuratorin Jesper Hjermind dhe mbesën e tij, gazetaren dhe banoren në SHBA, Mette Hjermind McCall, për të shkruar librin ”Titanic – The Danish Stories”, në të cilin përmendet ora e xhepit.

Ajo u ekspozua gjithashtu nga Claes Goran Wetterholm, autoriteti kryesor në botë për elementin skandinav në historinë e ”Titanikut”, në Kopenhagë në 2012.

Ora do të dalë në ankand nga ”Henry Aldridge and Son”, më 26 prill./ atsh/ KultPlus.com

Orkestra Frymore e Filhamonisë sonte me koncert në Prizren

Posted on by Kult Plus

Sonte, Orkestra Frymore e Filharmonisë së Kosovës prezantohet me koncert në Autostrada Hangar- Prizren.

Nën dirigjimin e Dario Salvit dhe me pjesëmarrjen e violoçelistit virtuoz Konstantin Manaev, orkestra do të sjellë Koncertin për violonçel dhe orkestër frymore nga kompozitori Friedrich Gulda.

Po ashtu, orkestra do të interpretojë edhe vepra nga: Peter Josef von Lindpaintner (Uvertura “Joko”), Adolphe Adam (Uvertura “Mbreti i Yvetot-it”) dhe Ralph Vaughan Williams (Suitë me këngë popullore angleze).

Koncerti mbahet sonte, nga ora 19:30, në Autostrada Hangar në Prizren./ KultPlus.com

Shfaqja ‘Djali’ jepet sonte në Teatrin Kombëtar

Posted on by Kult Plus

Sonte, në Teatrin Kombëtar të Kosovës do të jepet shfaqja “Djali”, nga dramaturgu francez Florian Zeller, nën regjinë e Erson Zymberit.

“Djali” sjell në skenë dhimbjet e padukshme të familjeve moderne – krizën e adoleshencës, sfidat e prindërve dhe boshllëkun emocional që shpesh fshihet pas heshtjes.

Në shfaqje luajnë: Kushtrim Qerimi, Yzeir Meha, Safete Mustafa Baftiu, Tringa Hasani dhe Florent Salihu.

Shfaqja jepet sonte në ora 20:00, në Teatrin Kombëtar të Kosovës./ KultPlus.com

Presidentja Osmani pranoi letrat kredenciale nga ambasadori i ri i Malit të Zi, Bernard Çobaj

Posted on by Kult Plus

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, pranoi sot letrat kredenciale nga ambasadori i ri i Malit të Zi në Republikën e Kosovës, z. Bernard Çobaj.

Duke i uruar mirëseardhje dhe suksese në detyrën e re, Presidentja Osmani theksoi rëndësinë e marrëdhënieve të mira fqinjësore ndërmjet Kosovës dhe Malit të Zi, të cilat janë ndërtuar mbi parime të respektit dhe bashkëpunimit të ndërsjellë.

Presidentja vlerësoi mbështetjen e Malit të Zi për Kosovën në periudha të rëndësishme, duke nënvizuar rëndësinë e thellimit të mëtejshëm të bashkëpunimit në fusha me interes të përbashkët.

Presidentja Osmani ritheksoi përkushtimin e institucioneve të Kosovës për të thelluar bashkëpunimin me Malin e Zi në frymën e fqinjësisë së mirë, stabilitetit rajonal dhe integrimit euroatlantik. Ajo shprehu bindjen se gjatë mandatit të ambasadorit Çobaj do të hapen mundësi të reja bashkëpunimi, duke forcuar më tej lidhjet ndërmjet dy shteteve./ KultPlus.com

Dita e Përkujtimit të Titanikut: 113 vjet më vonë, anija dhe historia e saj ende magjepsin

Posted on by Kult Plus

15 prilli festohet nga shumë njerëz si Dita e Përkujtimit të Titanikut. Anija goditi një ajsberg në Atlantikun e Veriut në orën 23:40. Mbrëmjen e 14 prillit me një shpejtësi prej 20 nyjesh dhe rrëshqiti nën sipërfaqe në orën 2:20 të mëngjesit të nesërm, sipas Muzeut Kombëtar të Historisë Amerikane.

Titaniku u nis më 10 prill, nga Southampton, Anglia jugore, në udhëtimin e tij të parë dhe të fundit. Por pesë ditë më vonë – natën e 14-15 prillit, anija e madhe u përplas me një ajsberg dhe u zhduk nën sipërfaqen e Oqeanit Atlantik në më pak se tre orë.

Më shumë se 1500 njerëz vdiqën. Ishte udhëtimi i parë i anijes. Që atëherë, një magjepsje e pangopur me rrënojat e Titanikut i ka shtyrë studiuesit të zhyten në fund të detit për të fotografuar dhe eksploruar mbetjet e anijes. /Klankosova.tv/ KultPlus.com

Leonardo Da Vinci: Sa më e thellë është ndjenja, aq më e madhe është dhimbja

Posted on by Kult Plus

Thënie nga Leonardo Da Vinci:

“Asgjë më shumë se heshtja nuk e forcon autoritetin”.

“Asgjë nuk mund të urrehet ose të dashurohet nëse fillimisht ajo nuk kuptohet.”

“I dua ata që mund të qeshin në vështirësi, ata që mund të fitojnë forcë nga vuajtja dhe të rriten trimërisht nga reflektimi.”

“Sa më e thellë është ndjenja, aq më e madhe është dhimbja.”

“Do të vijë koha kur njerëzit njësoj sikur unë tani, kafshën e vdekur do ta shohin ashtu siç e shohin tani njeriun e vdekur.”

“E gjithë dija jonë origjinën e saj në përceptimet tona.”

“Të padobishme dhe përplot gabime janë të gjitha ato shkenca që nuk janë të lindura nga përvoja – nëna e gjithë dijes.”

“Unë u zgjova vetëm për ta parë se pjesa më e madhe e botës ishte ende në gjumë.”

“Ai që dëshiron të bëhet i pasur brenda një dite, do të jetë i varur brenda një viti.”

“Mençuria është bija e përvojës.”/KultPlus.com

Më 15 prill 1931 lindi poeti suedez, fitues i çmimit nobel, Thomas Transtromer

Posted on by Kult Plus

Tomas Tranströmer ose Tomas Gösta Tranströmer (shqipërimi: Tomas Transtromer) ka lindur më 15 prill 1931 në Stockholm të Suedisë dhe ka vdekur më 26 mars 2015 poashtu në Stockholm.

U rrit nga e ëma mësuese, e divorcuar nga i shoqi gazetar. Në Stockholm studioi psikologji dhe poezi. Nisi të shkruajë në kohën e studimeve në Sodra Latin School. Librin e parë “17 Dikter” (“17 poema”) e botoi më 1954 dhe shumë shpejt bëhet një nga poetët më të njohur dhe më të përkthyer në botë, në rreth 30 gjuhë. Përveç të shkruarit, pasioni i tij i madh është psikologjia, profesion të cilin e ushtroi në vitet 1960-1966 në Roxtuna, në një burg të rinjsh. Dy vëllime të rëndësishme janë Klanger och spår (1966, Dritare dhe gurë) libër i lindur nga udhëtimet e tij të shumta, dhe Baltics 1974. Përmbledhja Den stora gåtan (2004, Enigma e madhe) është një kurorëzim i krijimtarisë së tij në vite, sado që pas 1993 Tranströmer nuk arrin të shkruajë dot më. Boton pas kësaj kohe Për të gjallin dhe të vdekurin, Gjysmëparajsa. Fitues i shumë çmimeve Neustadt International Prize, Oevralids Prize, Petrarca-Preis në Gjermani, Swedish Award nga International Poetry Forum, madje edhe i Kurorës së Artë në Mbrëmjet Poetike të Strugës.

“Perandoria e barit” është i vetmi libër i përkthyer në shqip, nga poetja Natasha Lako, botuar nga “Aleph” më 2002. Lako e shikon poezinë e Tranströmer-it të shkëputur nga ideologjizmat. “Unë trashëgoja një pyll të zi, ku shkoja rrallë. Por nga kjo/erdhi një ditë kur këmbyen vendet të gjallët me të vdekurit/Atëherë solla pyllin ndërmend. Nuk ishim pa shpresë/… unë kisha trashëguar një pyll të zi, por ecja në një pyll të shndritshëm…” shkruan në poezinë “Madrigal”.

Në vitet ’60, kur ishte e modës edhe për poezinë e poetët të kishte një kahje politike në rrymat e kohës, Tomas Tranströmer-i zgjodhi gjuhën e poezisë dhe kritika e quan poeti që ka ditur të ruajë ekuilibrat në periudhën e Luftës së Ftohtë.

Në botën anglishtfolëse njohja e veprës së tij i dedikohet miqësisë me poetin amerikan Robert Bly​, i cili prej viteve pesëdhjetë i ka përkthyer shumicën e veprës në gjuhën angleze. Më 2001, Bonniers, shtëpia botuese suedeze e Tranströmer-it botoi korrespondencën e dy shkrimtarëve në librin “Air Mail”.

Fitoi çmimin Nobel për letërsi në vitin 2011. Poeti do të marrë 1.08 milion euro shpërblim. Ceremonia e pranimit të Çmimit bëhet në Stokholm më 10 dhjetor, data e përvjetorit të vdekjes (1896) së industrialistit suedez Alfred Nobel​, themelues i çmimit. Tranströmer është i nënti shkrimtar suedez që merr Nobelin për Letërsinë. Para tij janë: Selma Lagerlöf 1909, Verner von Heidenstam 1916, Erik Axel Karlfeldt 1931, Pär Lagerkvist 1951, Nelly Sachs 1966 (i ndarë), Eyvind Johnson dhe Harry Martinson më 1974.

Vdiq në Stockholm, në moshën 83 vjeçare. /KultPlus.com

Qendra e Studimit të Arteve, aktivitet kushtuar historianit të kinemasë, Abaz Hoxha

Posted on by Kult Plus

Qendra e Studimit të Arteve zhvilloi një veprimtari kushtuar inxhinierit dhe historianit të kinemasë Abaz Hoxha, me rastin e 95-vjetorit të lindjes.

Veprimtaria “Një jetë me kinemanë” vlerësoi Abaz Hoxhën për ngritjen teknike të prodhimit të filmit shqiptar, punën e gjerë kërkimore në shkrimin e historisë së kinematografisë shqiptare dhe për themelimin e arkivës së filmit.

Abaz Hoxha e nisi karrierën e tij fillimisht si teknik i mesëm ndërtimi, më pas inxhinier elektronik dhe pas disa specializimeve për zërin në kinematografi në Pragë, ai punoi si inxhinier në Kinostudion “Shqipëria e re”. Pas shkatërrimit të saj në vitet ‘90, ai iu përkushtua punës si studiues dhe historian i kinematografisë. Abaz Hoxha është autor i 30 librave për kinematografinë shqiptare dhe botërore dhe figurave përfaqësuese të tyre. Ai punon ende si pedagog i Akademisë së Arteve dhe i Akademisë “Marubi” të Filmit dhe Multimedias, ku jep lëndën e Historisë së Kinematografisë Botërore dhe Shqiptare. Është anëtar i redaksisë së arteve dhe arkitekturës në Akademinë e Shkencave për hartimin e “Fjalorit enciklopedik shqiptar”.

Dr. Anxhela Çikopano e QSA, e falënderoi Abaz Hoxhën për punën skrupuloze si historian i kinematografisë, shkrimet e shumta në shtyp që nga viti 1972, që flasin për një punë kërkimore shumë të gjerë, dhe veçanërisht për punën e tij me rreth 400 dosje në Arkivin Qendror Shtetëror të filmit./atsh/KultPlus.com

Prezantohet “Florante dhe Laura”, poema filipinase me heronj shqiptarë

Posted on by Kult Plus

Biblioteka Kombëtare promovoi sot librin “Florante dhe Laura” të Francisco Balagtas, në Qendrën “Sotir Kolea”.

“Florante dhe Laura” është poema më e njohur në Filipine, autori i së cilës, mbahet e vlerësohet si poeti më i madh i këtij vendi, por kjo poemë ka lidhje edhe me Shqipërinë. “Florante dhe Laura” vjen në shqip i botuar nga Ombra GVG. Titulli origjinal i kësaj poeme është “Pinagdaanang Buhay ni Florante at ni Laura sa kahariang Albania” (Historia e Florantes dhe Laurës në Mbretërinë e Shqipërisë). Ky tekst i letërsisë filipinase, që mësohet edhe nga nxënësit e shkollave në këtë vend, rrëfen mbi dashurinë e dy të rinjve në Shqipëri, gjatë luftës midis shqiptarëve të krishterë dhe otomanëve.

Kjo poemë e shkruar në 1838-n, është ndër të paktat në historinë e letërsisë filipinase, që nuk resht së botuari edhe në shumë gjuhë të botës.

“Florante dhe Laura” është një histori dashurie por edhe një simbol patriotizmi për Filipinet, që, ashtu si Shqipëria kërkonte çlirim nga pushtuesit otomanë, edhe ata në atë kohë kërkonin lirinë nga sundimi i kolonizatorëve spanjollë./atsh/KultPlus.com