Konstandin Kavafisi u lind në Aleksandri të Egjiptit, më 29 prill 1863. Pas vdekjes së të atit, familja zhvendoset mes Liverpoolit, Londrës dhe Stambollit, deri më 1878. Pas rikthimit në Aleksandri, ndjek liceun ekonomik. Pas trazirave nacionaliste më 1882, ikën prapë në Stamboll, ku zbulon homoseksualitetin dhe prirjen për poezinë. Pasi kthehet përfundimisht në Aleksandri, bën punë të ndryshme para se të pranohet në Zyren e ujitjes në Ministrinë e punëve publike, ku qëndroi deri në pensionimin e tij, më 1922. Vdiq më 29 prill 1933

«QË BËRI… REFUZIMIN E MADH »

Nga Konstandin Kavafisi

Për shumë njerëz vjen dita

kur duhet ta thonë po-në e madhe ose jo-në e madhe.

E menjëherë kuptohet kush e ka të gatshme brenda vetes

po-në e madhe, dhe duke e thënë bëhet më i fortë në nder dhe në bindje.

Nga ana tjetër ai që refuzon nuk pendohet.

Po t’ia kërkonin, prapë jo do të thoshte.

E megjithatë, ajo jo, edhe pse e drejtë,

shënjon mposhtjen e tij në jetë.

(Përkthim i lirë nga përkthimi në italisht i Andrea Di Gregorio)

***

Shënim nga Andrea Di Gregorio

Kjo poezi (dy strofa katërshe në vargje aleksandrine me rimë ABBA CDDC), ishte botuar më 1901 dhe për titull e ka një varg të Dantes (Ferri, III, 60) që i referohet ndodhisë së Çelestinit V, në atë kohë Pietro da Marrone, i cili nga Dante akuzohet se ka refuzuar pontifikatin për t’iu bërë bisht detyrimeve që bartte me vete ai post. Por Kavafisi atë varg nuk e citon në tërësinë e tij. E hesht, duke i përdorur tri pikat, pjesën qendrore («Che fece, per viltade, il gran rifiuto» – Që bëri, nga ligësia, refuzimin e madh).

Refuzimi i madh për të cilin flet Kavafisi nuk bëhet nga ligësia – nga ligësia, përkundrazi, pranohet diçka – mbase ndonjë satrapi. Në tragjedinë e qetë po aq sa të pashmangshme në të cilnë jeton Kavafisi, e cila lind pikërisht nga bashkëjetesa e moraleve, parimeve të ndryshme e qëllimeve kundërthënëse dhe nga pamundësia për t’i zgjidhur lundërshtinë që nxjerrë kokën mes tyre, po-ja dhe jo-ja nuk janë të ndara nga trimëria apo nga ligësia, por nga diçka më e thellë dhe e kapërcyeshme: natyra e çdo qenieje njerëzore, nga «siç është gatuar», që në asnjë mënyrë nuk mund të heshtet apo të kundërshtohet.

/Marrë nga Constandino Kavafis, “Poesie”, Garzanti, 2017

/Përkthimi: Gazeta Express/KultPlus.com